6.

Geoteknik Sempozyumu
26-27 Kasm 2015, ukurova niversitesi, Adana

GEOSENTETK DONATILI YK TRANSFER

PLATFORMLARI TEOR VE UYGULAMA
GEOSYNTHETIC REINFORCED LOAD TRANSFER PLATFORMS
THEORY AND PRACTICE
Lars VOLLMERT 1

Oul DOYGUN2

Stephan WESTHUS 3

ABSTRACT
Geosyntetic load transfer platform is a soil improvement method which is applied above the
piles in the subsoil and the main purpose of which is to transfer the loads resulting from a
road embankment (dead loads) and the traffic loads above the embankment (live loads) to
the piles with the help of the arching effect within the embankment and the membrane effect
of the geosyntetic. With the help of a parameter study (FEM) and a comparison of the results
from an in-situ measurement, the arching effect within a fill embankment over pile
foundations and the supporting of this arch through a geosynthetic reinforced load transfer
platform were proved. The paper gives both basic information about the design fundamentals
and the practice.
Key words: Geosynthetic, soil improvement, pile foundations, geogrid, road embankment.

ZET
Geosentetik donatl yk transfer platformlar zemin kazklarnn stne uygulanan ve ana
grevi dolgu ve trafik yklerinin dolgu icerisinde oluan kemerleme etkisi ve geosentetikle
ulalan membranlama etkisi vastasyla kazklara aktarlmas olan bir zemin iyiletirme
yntemidir. Bir sonlu elemanlar yntemi (FEM)-parametre aratrmas ve bir vaka analizi
vastasyla dolgu ierisindeki kemerlenme etkisini ve bu kemerlenmenin geosentetik donatl
yk transfer platformu ile desteklenmesini aratran ve kantlayan bu calma, hem dizayn
esaslar hem de uygulamadan ksa bilgiler vermektedir.
Anahtar kelimeler: Geosentetik, zemin iyiletirmesi, kazk temeller, geogrid, yol dolgu.

1. GR
Kazk temeller zerindeki geosentetik donatl yk transfer platformlarnn dizayn
Almanyada 2010 ylnda yaynlanan EBGEO 2010 dizayn kaynana gre yaplmaktadr
(EBGEO: Recommendations for design and analysis of earth structures using geosynthetic
reinforcements). Bahsedilen bu zemin iyiletirme yntemi, zemin kazklar zerine
1

Dipl.-Ing., BBG Bauberatung Geokunststoffe GmbH & Co. KG, lvollmert@bbgeo.com

M.Sc.-Ing., BBG Bauberatung Geokunststoffe GmbH & Co. KG, odoygun@bbgeo.com
3
Dipl.-Ing., NAUE GmbH & Co. KG, swesthus@naue.com
2

6. Geoteknik Sempozyumu
26-27 Kasm 2015, ukurova niversitesi, Adana

uygulanan zemin-geosentetik kompozit sistemi olarak adlandrlabilir. Tayc yapnn ana

alsma prensibi, az (dk) tama gcne haiz olan zemin zerine gelen dolgu ve trafik
yklerinin geosentetik kemerleme ile kazklara aktarlmasdr. Bu yapnn dizayn sonular,
dizayn girdi parametreleri olan kazklar aras zeminin yatak katsaysna (bedding modulus)
ve seilen yk dalmnn tipine byk hassaslk gstermektedir. Kazklar arasndaki
topran (zeminin) yatak katsaysnn doru ve gvenilir biimde belirlenmesinde, kazkzemin-geosentetik elementleri arasnda oluan etkileimlerin detayl incelenmesi, oluan
ekme kuvvetlerinin/uzamalarnn gerek sonularla teyidi tatmin edici sonular vericektir.
EBGEO dizayn kaynana [1] gre, bu yap iin zemin yatak katsays, zemin katmanlarnn
kalnlklarn baz alan ortalama elastisite modl biimde hesaplanmaktadr. Bu bildirinin
amac, bahsedilen kazk-zemin-geosentetik etkileimlerinin, sonlu elemanlar analizi
sonularna [2] gre incelenmesi ve seilen iki yk dalmnn sonular zerindeki etkisinin
gereklestirilen bir projededen in-situ lm sonular [3] yardmyla aratrlmasdr.
Yaplan aratrma, zemin yatak katsaysnn dizayn zerindeki etkisinin daha iyi
anlalmasna da faydal olmaktadr.

2. PARAMETRE CALIMASI
2.1. Sonlu Elemanlar Modeli (FEM)
Yaplan sonlu elemanlar analizinin snr koullar detayl olarak [2]`de verilmektedir.
Yaplan analizde girdi parametreleri olarak; kazk, zemin ve geogrid elastisite modlleri
deitirildi. Zemin yatak katsays; normal gerilme ve oturma deerlerinin, aksiyel simetrik
Plaxis modelinden belirlenmesi ile aadaki formlle hesapland:

(1)

Yatak katsaysnn hesabnda gvenli tarafta kalmak icin, kazklar arasndaki maksimum
oturmalar ve geogrid yzeyi zerinde ortalama normal gerilmeler ekil 1`de gsterildigi gibi
Plaxis modelinden okunmutur.

ekil 1. Sonlu Eleman Yntemiyle Elde Edilen Oturma ve Normal Gerilme

Diyagramlar[2]

6. Geoteknik Sempozyumu
26-27 Kasm 2015, ukurova niversitesi, Adana

2.2. Parametre almasnn Sonular

Yaplan parametre almasnn sonular; sabit tutulan geogrid elastisite modl ve
arttrlan kazk elastisite modl etkisiyle, zemin yatak katsaysnn aratrlan tm zemin
tipleri iin arttn gstermektedir (baknz ekil 2). Bahsedilen bu art, kazk elastisite
modlnn 50 MN/m ve 26000 MN/m deerleri arasnda daha kaydedeger bir biimde
gereklemitir. 26000 MN/m`nin zerindeki kazk elastisite modl deerleri iin, tayc
yarar olan yatak katsaysndaki art hemen hemen sabit kalmtr. Dier bir biimde ifade
edilecek olursa, belirtilen sabit snr koullar gz nne alndnda, kazk elastisite
modlnn yatak katsays zerindeki etkisi belli bir eik deere kadar kayda deer derecede
gerekleirken, bu eik deerinden sonra ihmal edilebilek kadar kk olmaktadr.
Bahsedilen eik deer, beton kullanlmadan gerekletirilen zemin iyiletirme kazklarnn
elastisite modl deerlerinin stnde aranmaldr.

ekil 2. Kazk Elastisite Modlnn Farkl Zemin Tiplerine Gre Yatak Katsaysna Etkisi
Kazk elastisite modlnn eik deer olan Es,kazk = 26000 MN/m altndaki deerlerinde
zeminin tama gcne bal olarak farkl etkiler grlmektedir. k kk tama gcne
haiz toprak zeminlerde (Es,zemin= 0,5-1,5 MN/m), bahsedilen yatak katsays art miktar
%60 olarak gerekleirken, daha iyi tama gcne haiz zeminler icin bu art daha az
olmutur. (Es,zemin = 5 MN/m olan zemindeki yatak katsays art %43 ve Es,zemin = 10
MN/m olan zemindeki yatak katsays art %28). Dier bir biimde ifade edilecek olursa,
zemin-geosentetik-kazk etkileimi, sabit tutulan dier snr koullar erevesinde, artan
kazk elastisite modlne bal olarak, tama gc dk olan zemin tipleri iin (mesela
turba, Es,zemin= 0,5-1,5 MN/m ), tama gc daha iyi olan zemin tiplerine nazaran (mesela
kil (CL), Es,zemin= 5-10 MN/m) daha byk nem arz etmektedir. Zeminin elastisite
modlnn, yatak katsaysna etkisi, dier snr koullarnn sabit tutulmas erevesinde
ekil 3de ayrca gsterilmektedir.
ekil 4de zemin-geosentetik etkileimi zerine yaplan inceleme, sabit tutulan kazk ve
zemin elastisite modl erevesinde, geosentetik yk transfer platformu altndaki
oturmalarn, artan geogrid elastisite modl ile azaldn gstermektedir. Geogrid elastisite
modlnn artyla tesbit edilen oturma azalmas, elastisite modlnn 0-2000 kN/m
deerleri arasnda daha belirgin olarak gzlemlenmektedir. Yani, sabit tutulan zemin
elastiste modl ve kazk elastisite modl nda, zemin-geogrid etkileiminin geogrid

6. Geoteknik Sempozyumu
26-27 Kasm 2015, ukurova niversitesi, Adana

elastisite modlnn arttrlmas sayesinde elde edilen faydal etkisi, yk platformunun

altnda grlen oturmalar belli bir deere kadar azaltmakta ve oturma farkllklarn
kompanse edebilmekte, ancak oturmalar tamamiyle yok edememektedir.

ekil 3. Zemin Elastisite Modlnn Yatak Katsaysna Etkisi

ekil 4. Geogrid Elastisite Modlnn Oturmalara Etkisi

Yaplan parametre almasnn sonular nda, zemin yatak etkisinin sonlu elemanlar
yntemi ile ok daha gereki biimde tespit edilebilecei grlmektedir. Sonlu eleman
ynteminin bu avantaj sunmasnn temel sebebi, geogrid yk transfer platformu iinde
gerekleen kemerleme etkisinin ve kazk eper srtnmelerinin zemin yatak katsaysna
etkilerinin sonlu elemanlar yntemi ile aratrlabiliyor olmasdr. EBGEO ile yaplan bir
dizayn, sonlu elemanlar yntemi ile kombine edilerek, zemin yatak katsaysnn daha
gereki biimde tesbitini ve hesaba alnmasn salayabilir.

3. AKTUEL DZAYN KAYNAKLARI

3.1. Hesap Yntemlerine Genel Bak
Bu zemin iyiletirme yntemi iin ilk hesap yntemi Kempfert v.d. [4] tarafndan 1997
ylnda gelitirildi. Bu hesap ynteminde zemin yatak etkisi, zemin tama gc vastasyla
hesapland ve geogridler zerindeki yk dalm ekil 5`de grld gibi niform
dalml yk olarak kabul edildi (Yk figr 3).

6. Geoteknik Sempozyumu
26-27 Kasm 2015, ukurova niversitesi, Adana

ekil 5. Yk Dalmlar
Kempfert hesap ynteminin ardndan, Zaeske [5], 2001 ylnda, Emde (1995) bildirisini [6]
baz alarak yeni bir hesap yntemi gelitirdi. Bu hesap ynteminde zemin yatak etkisi,
kazklar arasndaki geogridin sicim biimindeki formunun diferensiyel denklemlere
dntrlmesi ile hesapland. Bu hesap ynteminde sadece geogrid altndaki
deformasyonlar deil, ayn zamanda kazklarn oturmalar da hesaplanabildi. Bu yntem,
ekil 5de gsterilen 3 yk dalmnn da kullanlabilmesine izin vermektedir. Zaeske, yk
figr 3e odakland ve bunun iin analitik bir zm yntemi gelitirdi. Zaeske, bu yntemi
ayn zamanda basitletirilmi bir grafik forma dntrd ve EBGEO 2010 hesap
ynteminin temelini att.
EBGEO 2010 hesap yntemi, geogridler zerine gelen yk dalm olarak, yk figr 2yi
baz ald (baknz ekil 5) ve kazklar zayf zemin yatak etkisiyle karlatrldnda rijit
olarak hesaba katld. Baka bir biimde ifade edilecek olursa, bahsedilen yatak katsays
koulu saland iin, kazklarn deformasyonu ihmal edilmekte, dizaynn kendisi kazklar
arasndaki geogridlerin deformasyon davranna odaklanmaktadr ve bylelikle gvenli
tarafta olan bir dizayn yntemi salanmaktadr. Bu basitletirilmi grafiksel hesap
ynteminin kullanlabilmesi iin, EBGEO`ya gre, kazklarn yatak katsaysnn, zemin
yatak katsaysndan en az 75 kat daha byk olmas gerekmektedir.
Geduhn & Vollmert [7], 2005 ylnda, Zaeske yntemini yeni basitletirilmi bir forma
dntrdler. Bu ynteme gre kazklar, EBGEO yntemine analog olarak rijit kabul
edildi. Ek olarak, basitletirilmi Zaeske yntemi, Zaeske tarafndan 2001 ylnda tarif edilen
ve van Eekelen [8] tarafindan 2011`de yorumlanan 3 yk dalmnn da hesaplanmasn
(baknz ekil 5) salad. Bahsedilen hesap yntemlerinin ksa bir zeti Tablo 1`de
verilmektedir.
2006 ylnda Heitz [9], Zaeske hesap yntemini periyodik dinamik (cyclic) ykleri de hesaba
katabilmek iin daha da gelitirdi. Heitz tarafndan yaplan model deneylerinin nda,
geogrid kemerleme etkisinin periyodik dinamik ykler altnda azald tesbit edildi. Bu
azalma Heitz yntemiyle [9] hesaplanabilmektedir.

6. Geoteknik Sempozyumu
26-27 Kasm 2015, ukurova niversitesi, Adana

Tablo 1. Dizayn Yntemlerinin Karlatrlmas

Seilen hesap yntemi sonular zerinde byk bir etki yaratmaktadr. Van Eekelen deney
aratrmasnn [8] sonularna gre, kazklar arasndaki geogridin deformasyon erisi tm
yaplan deneylerde en az nc dereceden fonksiyon erisi olarak tesbit edilmitir. Ters
gen yk dalm (yk figr 1) de ayn ekilde nc dereceden fonksiyon erisinde
deformasyon sonular vererek dier yk dalmlar arasnda deney sonularnn nda
geree en yakn sonular veren yk dalm olmutur [8]. Ayn snr koullar iin, van
Eekelen aratrmas [8] gstermitir ki, ayn toplam yk, geosentetik donat zerinde ters
gen dalm ile (yk figr 1), gen yk dalmna nazaran (yk figr 2) yaklak %25
daha az cekme kuvvetine sebep olmustur ve bu durum seilen yk dalmnn dizayn
sonular zerindeki byk etkisini gstermektedir. zetlemek gerekirse, yk figr 1,
geosentetik donat iinde en az gerilime ve kazklar zerinde en fazla gerilime sebep olurken,
yk figr 2 bunun tam tersi eilimi gstermekte, ve yk figr 3 ise bu iki yk dalmnn
arasnda bir eilimi izlemektedir. Bu bahsedilen eilim, Vollmert v.d. [10] aratrmasnda
da teyyid edilmitir.
3.2. Deitirilmi Yatak Katsays Modeli
Yukarda bahsedilen yk dalmlarnn dnda, zemin yatak modelinin dizayn sonularna
etkisi ok byk olmaktadr. Vollmert v.d. [10] zemin yatak etkisinin daha gereki
hesaplanabilmesine ynelik deitirilmi bir yatak modeli gelitirdi. Bu deiiklik gereki
olan u varsayma dayanmaktadr: Zaeske [5] hesap yntemine gre geosentetik alanna (AL)
gelen toplam yk, iki kazk arasndaki bir donat kiriine (b kalnlnda ve kazklar
arasindaki LW temiz aklnda) aktarlmaktadr. Ancak ayn ekilde bir ayarlamann,
zemin yatak katsaysna da yaplmas gerekmektedir, nk kazklar arasndaki oturmalarn
ayn hesap ynteminde ayn miktarda kalmas gerekmektedir. Bu sebepten dolay, zemin
yatak katsays asada gsterildii gibi deitirilmelidir:

(2)

o: Geosentetikler zerine gelen normal gerilme

(3)

6. Geoteknik Sempozyumu
26-27 Kasm 2015, ukurova niversitesi, Adana

Bu bahsedilen ufak deiikliin ardndan, zemin yatak katsays, kazklar arasndaki donat
kiriindeki oturmalarn eitlii prensibinden dzeltilmi kabul edilmektedir.
3.3 Konsantre Kemerler Yntemi (2015)
2015 ylnda von Eekelen [10] tarafndan gelitirilen bu yeni hesap yntemi, dizayn iki
paraya blmektedir. Hesaplamann birinci ksmnda byk oranda kazklar zerine
aktarlan yk, yeni bir kemer modeliyle aklanmaktadr. Bu modele gre, geogrid
deformasyonu ile birbirinin iine gemi kemerler olumakta ve her bir kemer belli bir
miktarta yk tamaktadr. Kazklar arasndaki orta noktadan kazklara yaklatka oluan
kemerlerin yar ap bymekte (baknz ekil 6) ve aktarlan yk de kemer byklyle
doru orantl olarak bymektedir. Ykler, oluan bu kemerler ile yine byk oranda
kazklara ve kazklar arasndaki donat kirilerine aktarlmaktadr. Bu model, aratrmacnn
2010 ile 2015 yllar arasnda yapt ve inceledii laboratuar, in-situ ve sonlu elemanlar
analizi aratrmalarn baz almaktadr. Bu aratrmalar sonucu gelitirilen yeni analitik hesap
yntemi, geogrid zerine gelen yklerin zemin yatak katsays dk olan zemin tipleri iin
ters gen biiminde yaylmn mekanik olarak da aklamaktadr. Dizaynn ikinci ksmnda
ters gen biiminde yaylan ykn geogrid zerinde sebep olduu uzamalardan gerekli olan
ekme mukavemeti hesab yaplmaktadr. Hollanda norm komitesi olan CUR, CUR 226
(2015) normuna konsantre kemerler yntemini integre etme karar alm ve modelin
yukarda aklanan deitirilmi yatak katsays modeli (3.2) ile kombine edilmesini ve en
az geogrid uzamasna sebep olan yk dalmnn baz alnmasn nermektedir. Komite,
zemin yatak katsays ok az veya olmayan zeminler iin, yk dalmnn ters gen
biiminde (YF 1), kayda deer miktarda zemin yatak katsaysna sahip zeminler iin ise
niform yk tipini (YF 3) nermektedir. Bu norm deiiklii ile ilgili olan probabilistik
(ihtimal) analizleri srmektedir.

ekil 6. Konsantre Kemerler Yntemi [11]

Bir sonraki nitede, yukarda bahsedilen zemin yatak etkisinin sonlu elemanlar yntemiyle
(FEM) hesaplanmas (baknz 2.1) ve yatak katsaysnn dzeltilmesinin (baknz 3.2), iki

6. Geoteknik Sempozyumu
26-27 Kasm 2015, ukurova niversitesi, Adana

yk dalmn (YF 1 ve YF 2) ve bir vaka analizini baz alarak gereklie (in-situ

sonularna) yaknl aratrlacaktr.

4. VAKA ANALZ SCHLEUSE NEUER HAFEN/ BREMERHAVEN/

ALMANYA
Vollmert & Doygun [2], gerekletirilmi bir projenin zemin yatak katsaysn (2.1)
blmnde tantlan parametre calmasna benzer olarak sonlu elemanlar yntemini (FEM)
kullanarak Plaxis programyla hesapladlar. Hesaptan kan sonular ve tahminler,
Almanyadaki Schleue Neuer Hafen, Bremerhaven projesinde yaplan in-situ lmleri
ile karlatrld. Bu vaka analizinde hesaba katlan snr koullar ve zemin parametreleri
Vollmert v.d. [3] ve Vollmert & Doygun [2] bildirilerinde detayl olarak verilmitir. Bu
aratrmalara ilaveten, yukarda bahsedilen deitirilmi yatak modelinin (3.2) ve yk figr
1in (YF 1) sonular zerine etkisi, yeni geri hesaplamalarla incelenmi ve aadaki
grafiklerde sunulmutur. Sonularn deerlendirilmesi iin, kapasite kullanm derecesi,
geogrid uzamas, zemin yatak katsays, ve yk transfer platformunun altndaki maksimum
oturma miktar, karlatrma kriterleri olarak seildi. Kapasite kullanm derecesinin
hesabnda gvenlik katsaylar hesaba katld. Makul bir karlatrma yapabilmek iin, insitu lmlerinin neden olduu kapasite kullanm deerinin hesabnda da, geogrid ekme
mukavemeti azaltma faktrleri (geogridin inaa srasnda hasar, geogrid snmesi, ve DIN
1054:2010 / EBGEOya gre gvenlik katsays M) hesaba katld. Bunun dndaki tm
karlatrma kriterleri (geogrid uzamalar, yk transfer platformunun oturmas, zemin yatak
katsays) ve bu kriterlere tekabl eden in-situ lm deerleri karakteristik (gvenlik
katsaysz) deerlerle hesaplanmtr.

ekil 7. Yk Dalm ve Yatak Katsays Dzeltmesinin Etkisi

6. Geoteknik Sempozyumu
26-27 Kasm 2015, ukurova niversitesi, Adana

ekil 7ye gre, EBGEO 2010 (YF 2) ve basitletirilmi Zaeske (YF 1) ile geri hesaplanan
kapasite kullanm derecesi ve geogrid uzama deerleri, in-situ deerlerinden olduka
uzaktadrlar. Yine de yk figr 1 (YF1), yk figr 2 (YF 2) ile karlatrldnda sonucu
biraz da olsa dzeltmekte, gerek deere (in-situ) yaknlatrmaktadr. Ayn ekilde yatak
katsays dzeltmesi, sonularn bir nebze daha iyilemesini, gerek deerlere yaklamasn
salamaktadr. Bu eilim van Eekelen v.d.[8] ve Vollmert v.d.[10] daki sonularla da iyi bir
ahenk gstermektedir. Yine de hesaplanan deerler, yatak katsaysnn EBGEOya gre
zemin tabakalarnn kalnlklarn baz alan ortalama elastisite modlyle hesabnn (kazkzemin-geosentetik etkileimlerini hesaba katmadan) tatmin edici sonular vermediini
gstermektedir. Bu bahsedilen hesap yolu, gerek zemin yatak katsaysnn eksik tahminine
sebep olduu iin, oturma ve yatak katsaysn baz alan yeni bir aratrma yapld (baknz
ekil 8).

ekil 8. Yatak Katsays Hesap Yolunun Etkisi

ekil 8de grld gibi zemin yatak katsaysnn bahsedilen EBGEO yntemiyle
hesaplanmas, gerek (in-situ) zemin yatak katsays ile karlatrldnda yaklak olarak
14 kat daha kk deer sonucu vermektedir. Daha iyi bir sonu, kazk-zemin-geosentetik
etkileimlerini hesaba katan sonlu elemanlar yolu (FEM) ile elde edilmitir. Maksimum
oturma, in-situ lmlerde 2,3cm olarak gzlenirken, yatak katsaysnn aksiyel simetrik
sonlu eleman analizi ile geri hesab, yaklak olarak 3,5cm oturma deerini vererek, gerek
oturma deeriyle iyi bir uyuma gstermektedir.
ekil 9da gzlemlenen sonulara gre, hem EBGEO hesap yntemi (YF2) hem de
basitletirilmi Zaeske yntemi (YF 1), yatak katsaysnn sonlu elemanlar yntemi
hesabyla kombine edildiklerinde, ekil 7ye nazaran geree daha yakn sonular
vermektedirler. Bunun dnda, EBGEO yntemi (YF 2), yatak katsaysnn sonlu elemanlar
yntemi ile elde edilmesi ve yatak katsaysnn (3.2)ye gre dzeltilmesiyle kombine
edilmesi durumunda, geogrid uzama ve kapasite kullanm deerlerinde eksik tahmine sebep
olurken, basitletirilmi Zaske yntemi (YF 1) ayn kombinasyonla gerek uzama
deerlerine en yakn sonular vermekte, ve kapasite kullanm derecesinin eksik tahminine
de yol amamaktadr.

6. Geoteknik Sempozyumu
26-27 Kasm 2015, ukurova niversitesi, Adana

ekil 9da tesbit edilen dier nemli bir nokta, ekil 7ye nazaran yk dalmlarnda
gzlemlenen zt eilimdir. Yk figr 1, Sekil 7 ile karlatrlacak olursa Sekil 9da yk
figr 2ye nazaran daha fazla geogrid uzama ve kapasite kullanm derecesine sebep
olmaktadr. ekil 7 ve Sekil 9 nda, bu zt eilimin, hesaplanan yatak katsaylarnn
mertebelerindeki byk farkllktan kaynakland tahmin edilmektedir. Bu durumu akla
kavuturmak iin, zemin yatak katsaysnn bahsedilen iki yk dalmna etkisi ekil 10
yardmyla aratrld.

ekil 9. Yk Dalm, Sonlu Eleman Yntemi (FEM) ve Yatak Katsays Dzeltmesinin

Sonulara Etkisi
ekil 10da tesbit edilen sonulara gre, yk figr 2, zemin yatak katsaysnn belli bir eik
deerinin altnda, yk figr 1e nazaran daha byk deformasyona sebep olmaktadr. Bu
eik deerin stndeki deerler icin (tama gc daha yksek olan zemin tipleri iin), yk
figr 1 daha byk geogrid uzamalarna neden olmaktadr. Bu durumun nedeninin
maksimum ykn varsaylan yeri ile ilgili olduu tahmin edilmektedir. Tama gc dk
olan zemin tipleri icin (kk zemin yatak katsayl zeminler), yk maksimumunun ortada
bulunmas (yk figr 2), yk figr 1e (yk maksimumunun kazk yaknnda olduu, ve
bu kazk yakn alann, kazklarn tam ortasnda kalan zeminle karlatrldnda, kazk
etkisiyle daha iyi bir tama gcnn olduu varsayld) nazaran daha byk oturmalara
neden olmaktadr.

ekil 10. Zemin Yatak Katsaysnn Seilen ki Yk Dalmna Etkisi

6. Geoteknik Sempozyumu
26-27 Kasm 2015, ukurova niversitesi, Adana

Bu bahsedilen eilim, yksek tama gcne haiz zeminler iin zt bir rota izlemektedir.
Tama gc yksek olan zeminlerde (yksek yatak katsayl zeminlerde), yk
maksimumunun ortada olmas durumunda (yk figr 2), zeminin yksek tama gcnden
daha ok faydalanlmakta ve dolaysyla geogrid uzamalar yk figr 1e nazaran daha
kk olmaktadr. Yk figr 1de, yksek tama gcne haiz zemin iin yaanan durum,
kazk yaknndaki yk maksimumunun, kazkla karlatrldnda daha az tama gcne
haiz zemini daha kritik tama elementi olarak semesi ve geogridlerin stnde (kazn
hemen yannda) delme benzeri (punching) bir etki yaratmas ve dolaysyla geogridler
zerinde daha fazla uzamaya sebep olmas olarak tahmin edilmektedir. Sonu olarak, zemin
tipine bal olarak, yk figr 1, yk figr 2`ye gre geogrid zerinde daha yksek bir
kapasite kullanm derecesine sebep olabilir. Bu sebepten dolay, tama gc kayda deer
derecede yksek olan zemin tipleri iin uniform dalml yk olan yk figr 3 (YF 3)`n
gerek (in-situ) sonulara daha yakn olaca dnlmektedir. Van Eekelen`in aktuel deney
ve numerik aratrmalar [11] bu tahmini eilimi desteklemektedir.

5. SONULAR
Yatak katsaysnn gereki tahmini ve kritik yk dalmnn doru seimi, geosentetik yk
transfer platformlarnn gvenli ve ayn zamanda ekonomik dizaynnda anahtar rol
oynamaktadr. Varolan dizayn yntemleri arasnda aktuel olan EBGEO yntemi [1],
kendisine herhangi bir dzeltme yaplmadan, kazk-zemin-geosentetik etkileimlerinin sonlu
elemanlar yntemi ile hesaba katlmasyla, tatmin edici sonular vermektedir.
Yine de, bu yntem belirli snrlamalara sahiptir. EBGEO ynteminin [1] bir snrlamas,
sadece en konzervatif yk dalm olan yk figr 2yi (YF 2) baz almasdr. EBGEO
ynteminin dizayn dayana olan basitletirilmi Zaeske yntemi (2005) [7] ise, literatrde
bilinen 3 yk dalmnn da hesabna izin vermektedir. Basitletirilmi Zaeske yntemi
(2005) [7], zemin yatak katsaysn hesaplamak iin sonlu eleman yntemi ile desteklenir ve
bir yatak katsays dzeltmesine tabi tutulur ((3.2.)`ye gre) ve yk figr 1 (YF1) ile
kombine edilirse, in-situ lm sonularna kyasla gayet gereki sonuclar vermektedir.
Van Eekelinin yeni gelitirdii analitik yntem (3.3) [11], bahsedilen bu yk dalm (YF
1) ve yatak katsays dzeltmesi (3.2) ile kombine edildiinde, keza gereki sonular (insitu lmlerine paralel) vermektedir. Bu bildirinin yazarlar, ekonomik ve ayn zamanda
gvenli dizaynlara izin veren bu kompozit (zemin + geogrid) yapnn daha iyi anlalabilmesi
iin, u anki aktuel dizayn kayna olan EBGEOda [1] kk bir iyiletirmeyi
nermektedirler.
Gnlk kullanmda, EBGEOya gre dikkatli yaplan dizayn, yatak katsaysnn gvenli
tarafta ama yine de gereki olan tahminiyle (rnein sonlu elemanlar yntemiyle
belirlenmesiyle) tatmin edici sonular vericektir. En iyi dizayn pratii icin, bildiri yazarlar
u nerilerde bulunmaktadrlar:

Tama gc olmayan veya zayf olan zeminler iin yk dalm 1 (YF 1,

ters gen), kayda deer derecede tama gcne sahip olan zeminler iin
yk dalm 3 (YF 3, niform)
Zeminin yatak etkisinin doru tahmini iin sonlu eleman yntemi
desteinin alnmas
Yatak katsaysnn (3.2)`ye gre dzeltilmesi

6. Geoteknik Sempozyumu
26-27 Kasm 2015, ukurova niversitesi, Adana

KAYNAKLAR
[1] Deutsche Gesellschaft fr Geotechnik e. V., Arbeitskreis 5.2. (2010), Empfehlungen fr
den Entwurf und die Berechnung von Erdkrpern mit Bewehrungen aus
Geokunststoffen EBGEO, Berlin: Wilhelm Ernst & Sohn
[2] Vollmert, L., Doygun, O. (2011), Geosynthetic Reinforced Load Transfer Platforms for
Infrastructural Projects and Wind Energy Plants, Lectures on 18. Darmstdter
Geotechnik.Kolloquim, Heft Nr. 88. Darmstadt: Mitteilungen des Institutes und der
Versuchsanstalt fr Geotechnik der Technischen Universitt Darmstadt
[3] Vollmert, L., Kahl, M., Giegerich, G. & Meyer, N. (2006), Schleuse Neuer Hafen,
Bremerhaven In-situ Verifizierung eines erweiterten Berechnungsverfahrens fr
geogitterbewehrte Grndungspolster ber vertikalen Traggliedern, Beitrag zur
Baugrundtagung. Bremen: DGGT
[4] Kempfert, H.G., Stadel, M. & Zaeske, D. (1997), Berechnung von
geokunststoffbewehrten Tragschichten ber Pfahlelementen, Bautechnik Nr.
74(12), P.818-825
[5] Zaeske, D. (2001), Zur Wirkungsweise von unbewehrten und bewehrten mineralischen
Tragschichten ber pfahlartigen Grndungselementen, Kassel: Schriftenreihe
Geotechnik Universitt Kassel
[6] Emde, O. (1995), Der unterspannte schubsteife Balken-ein mechanisches Modell fr
geotextilbewehrte Tragschichten, Bericht-Nr.15. Wuppertal: Bergische Universitt
Gesamthochschule Wuppertal, Grundbau, Bodenmechanik und Unterirdisches
Bauen
[7] Geduhn, M. & Vollmert, L. (2005), Verformungsabhngige Spannungszustnde bei
horizontalen Geokunststoffbewehrungen ber Pfahlelementen in der Dammbasis,
Bautechnik Nr. 82(9), P.657-662
[8] Van Eekelen, S.J.M., Bezuijen, A., Lodder, H.J., van Tol, A.F. (2011), Model
experiment on piled embankments.Part 1 & Part 2, Netherlands: Elsevier
[9] Heitz, C. (2006), Bodengewlbe unter ruhender und nichtruhender Belastung bei
Bercksichtigung von Bewehrungslagen aus Geogittern, Kassel: Schriftenreihe
Geotechnik Universitt Kassel
[10] Vollmert, L., Krlin, R., Herold, A. (2012), Comparison of design methods for
geosynthetics spanning over columns, Valencia: EUROGEO
[11] Van Eekelen, Suzanne J. M., Ph.D Thesis (2015), Basal Reinforced Piled
Embankments: Experiments, field studies and the development and validation of a
new analytical model, TU Delft