CHN MU TRONG NGHIN CU

NH TNH

MC TIU
1. Trnh by mt vi khi nim v NCT
2. Phn bit s khc nhau c bn ca
NCL & NCT
3. Trnh by cc phng php chn mu
trong NCT v u khuyt im
4. Mt vi v d minh ha

NGUN GC NCT
Cc nghin cu nhn chng hc
(KHXH)
i n cc C & sng 1 thi gian di

Quan st & tm hiu nguyn

nhn chi phi hnh vi ng x
PV phi cu trc, thu thp lch s i
sng, TLN & NC trng hp

Thng tin su

NGHIN CU NH TNH L G
?Nhc
li

Phng php tip cn cng

ng
M t

Phn tch
vn ha, kin,
hnh vi, quan im
(suy
ngh,
cm
nhn, phn ng?),
bi cnh x hi

NGHIN CU NH TNH?
Nhc
li

D liu phn nh mc tiu trong NCT l nhng

kin, li pht biu, nhn nh, nh gi ca con
ngi c th i vi vn nghin cu
Nhng pht biu ca con ngi thng mang tnh
ch quan cho nn lm tng gi tr khoa hc ca
cng trnh khoa hc
i tng NC l nhng ngi tiu biu nht, i
din nht ca vn nghin cu.

NGHIN CU NH TNH?
Nhc
li

Nghin cu nh tnh khng tr li cu hi nghin

cu bng con s c th, m tr li cu hi nghin cu
mt cch cn k nhiu kha cnh ca vn nghin
cu.
Nghin cu nh tnh da trn mt chin lc
nghin cu linh hot v c tnh bin chng. Phng
php ny cho php pht hin nhng vn sc khe
quan trng m cc nh nghin cu c th cha bao
qut c trc

NGHIN CU NH TNH?
Nhc
li

Trong nghin cu nh tnh, mt s cu hi v

phng php thu thp thng tin c chun b trc,
nhng chng c th c iu chnh cho ph hp khi
c nhng thng tin mi xut hin trong qu trnh thu
thp.
l mt trong nhng khc bit c bn gia phng
php nh tnh v phng php nh lng

PHN BIT NCT - NCL

NC NH
TNH
Ch NC mi v
cha c xc
nh
Tnh khai ph >
tnh i din

NC NH LNG
Ch NC
c xc nh v
quen thuc
Tnh i din

Khm ph, thm d, tm hiu, ra,

pht trin, nhn thc, quan im, l
do. : mi, t c bit n, nhy

PHN BIT NCT - NCL

Nhc
li

K NNG
NGI
NC
C MU

PP CHN
MU

NC NH
TNH

Nhiu

NC NH LNG
t

Nh (Chn mu c
ch ch)

Ln
Ln (i
(i din
din cho
cho
dn
dn s
s nghin
nghin cu)
cu)

a dng ha i
tng PV, i din
cho C ni tin
hnh

Ch quan tm
.tng NC
mu ng nht

Nghin cu nh tnh vn c cm tnh

song nh nghin cu lun ch ng tm
cch hn ch mc cm tnh

10

Phi hp NCL v NCT

NCT thng l cng on u hoc cui

ca nghin cu nh lng nhm cung cp
d liu sng ng v hin tng gip gii
thch kt qu

11

Phi hp NCL v NCT

Tm hiu quan im v thc trng v vic
sng th nh hng n sc khe ca sinh
vinNhn
Hthc,
Y Dc
quan nim, hu qu, nguyn nhn, gii php?
Thc trng s dng mui It v cc yu t
cn tr vic s dng ca ngi ni tr
Mc tiu gi :
KS kin thc, thi v cc tc hi do thit iot v li ch
s dng iot
Ks cm nhn ca(sn c, gi thnh, mi v, cht
lng)
KS nhng l do khng s dng
Thm d hng gii php cho chng trnh trong thi
gian ti

12

Nhc
li

Mc ch v mc tiu/cu hi nghin
cu
S dng cc
kt qu cho
pht trin
chng trnh

Phn tch d
liu

Thit k v
chn mu
nghin cu

Thu thp d
liu

car

http://vuontoithanhcong.vn

Mc ch ca cuc sng l sng c mc

14

S NGHIN CU
Nhc
li

.
Chn dn s
Chn mu
.

15

CC KHI NIM

Dn s mc
tiu
Mu

Dn s chn
mu
i tng lin
quan

i tng
ch
16

Quy trnh nghin cu nh

tnh

Tm
hiu
mc
ch
NC

Thit
k PP
chn
mu

Phng
vn
thu
thp
tt

Gii
bng
chuy
n i
d
liu

Phn
tch
d
liu

Bn
lun

Vit
bo
co

17

KHI NIM CHN MU

Khi nim chn mu (sample sampling)
L qu trnh chn mt s lng nh nhng
n v nghin cu t mt qun th (dn s)
nghin cu xc nh.
K

N
ch g
n
i
n h n y
t
h c
th
u
n
o?
m t ch

cch rt chn 1 i tng/n v

NC
trong dn s vo mu

18

NGUYN TC CHN MU
1. C rt nhiu phng php chn mu,
nhng thng chn mu c ch ch
(nguyn tc ct li)
2. Tnh a dng v s khc bit gia cc
nhm c chn (t nht 3 nhm)
3. Tnh ng nht trong mi nhm c
chn (age, sex, knowledge, language,
occupation, ethnic group)
4. Mu mang tnh cht i din cho i
tng nghin cu (mu nh)
19

Tt c i tng
c quan tm

Gi Tr Bn
Trong
Mu

Mu

i tng
vi mt s
c tnh c
th

Chn lc

Gi Tr Bn Ngoi
(Kh nng khi qut
ha)

o lng
??

ki
m
sot
sai
lch

Kt qu
20

V khng c thi gian v ngun lc

phng vn hoc quan st tng c nhn trong
qun th, do ngi nghin cu phi tin
hnh chn mu i din cho qun th
Xc sut
C 2 PP chn mu ch
yu

Khng

xc

sut
21

Chn mu xc sut: nhm bo m kt

qu thu c mang tnh i din c ngha
thng k cho qun th NC m t mu
c rt ra.
Chn mu khng xc sut: c th c tnh
i din v mt l thuyt cho qun th NC:
nu s dng ti a phm vi v s a dng
ca TNC. NCV chn theo c im a l,
dn tc, tui, hc vn) i din theo t l
dn s c th cung cp thng tin xc thc v
c tnh i din.

22

V d: Tm hiu quan im v thc trng v

vic sng th ca sinh vin H Y Dc TP.
HCM
NCV: Chn TNC i din theo phn loi:
Gii tnh: nam, n
Thng tr: nng thn, thnh th
Tnh trng hin ang sinh sng: sng
cng gia nh, ngi thn hay ang tr
ang hc nm th my? nm th 1, 2,
3

23

V d: Tm hiu quan im v vic sng

th
Nhn thc v vic sng th: hiu
ng/cha ng? Quan tm? ng ?
Quan nim: ng h?
Hu qu: th cht, tm l?
Nguyn nhn: nhu cu sinh l? T m?
Theo mt? Sng xa nh
Phn loi chn mu: gii, SV nm th?
thng tr? ang sng? c th i din

24

CC PP CHN MU THNG DNG TRONG

NCT
C ch ch (purposes)

Khng xc
sut

Thun
tin
(convenience)
Phn b theo ch tiu (quota)
Qu bng tuyt
(snowball)
Lp bn (set map)

i tng ch
ng nht

Mu ngu nhin n (simple random

sampling)
Mu ngu nhin h thng (systematic random

Xc sut

sampling)
Mu ngu nhin phn tng (stratified random
sampling)
Mu cm (cluster sampling)
T c c im
Ly mu nhiu bc (Multistage

tng ng

Chn
mu t l vi c dn s (PPS: probability
sampling)
proportionate to size)

C th phi hp nhiu phng php trn

25

CHN MU KHNG XC SUT (non- probability

sampling)
Nhc
li

C ch ch (purposes)
Khng
Khng xc
xc
sut
sut

Thun
(convenience)
Ch tiu ( quota)

tin

Qu bng tuyt
(Snowball)
Lp bn (set map)

Chn cc i tng c nhiu thng tin cho nghin cu

su
S lng v trng hp c th ph thuc vo mc tiu
NC
26

CHN MU C CH CH
Phng php ph bin nht trong NCT
Chn c th vi mt s c tnh mong mun vo
mu vi ch ch ca nghin cu vin
C mu c th n nh hoc khng n nh trc
khi thu thp thng tin v c mu ph thuc vo:
Ngun cung cp thng tin
Hn nh v thi gian
Mc tiu nghin cu

27

CHN MU C CH CH
Chn mu a dng: Gip xc nh c cc m
hnh thng thng khi tin hnh NC, gip kim
tra cho thng tin.

Chn mu ng nht: Tp trung vo cc i tng

c c im ging nhau, n gin cho vic phn
tch, gip cho vic tho lun nhm.
Chn mu trng hp in hnh: gip lm r hay
nhn mnh ci g l in hnh,

28

CHN MU THUN TIN

L phng php ly mu da trn s
thun lihay da trn s sn c, tnh
d tip cnca i tng.
u im: nhanh v chi ph thp
Khuyt: khng i din
V D:
- Kho st mu trn mt vi bnh vin c quen
bit
- Tnh c gp hay chn bt c ngi no m
gp.. xin thc hin cuc phng vn
29

CHN MU CH TIU
L s phn b s n v cn iu tra
cho tng n v c chia hon ton
theo kinh nghim ch quan ca
ngi nghin cu
C phn no tnh cht ca chn mu
phn tng

30

CHN MU THEO PHN B CH TIU

VD: Tm hiu v nhu cu gio dc gii tnh tr
VTN trn 20 hc sinh cp THCS ti trng A, tin
hnh nh sau:
- Phn n v theo gii tnh v tui:
8 HS (4 nam v 4 n) ang hc lp 10 (40%)
6 HS (3 nam v 3 n) ang hc lp 11 (30%)
6 HS (3 nam v 3 n) ang hc lp 12 (30%)
- iu tra vin c th chn cc hc sinh theo ch
tiu trn bng bt k phng php no d
nhanh chng hon thnh cng vic v t c
mc tiu
31

QU BNG TUYT (SNOWBALL)

L phng php chn mt nhm ngi

tr li th nht c chn theo phng
php

chn

mu

ngu

nhin,

nhng

nhng ngi tr li sau l do nhm th

gii
thiu
VD: nht
Cc yu
r nh
hng n vic khng tun th iu tr ca
nhng ngi nghin cc CDTP ang iu tr bng Methadone
ti TP. HCM vo nm 2014

32

LP BN (SET MAP)*
Lp danh sch cc a im
V bn cc a im: cc thn
bn, ng ph, h gia nh, a
im vui chi, gii tr hoc im dng
ca cc phng tin giao thng cng
cng
H thng thng tin v a l (GIS:
Geograpgic Information System), s
dng h thng nh v ton cu (GPS:
Global Positioning System)
33

MC CH LP BN
To ra khung mu vic ly mu c thc
hin mt cch c h thng. Lp bn bao
gm c vic xc nh a im ca dn s
ch v kch thc ca nhm dn s.
xc nh khu vc m NCV c th tip cn
i tng NC.
xc nh khong thi gian trong ngy m
nhm TNC c mt ti cc a im c th.
V d: im dng bn ca xe bus? Tm hiu
tnh trng bnh tt v cc yu t nh hng
n sc khe ca ngi dn ti khu nh
chut & khng?
34

V D
Tm hiu tnh trng bnh tt v cc yu t nh hng n sc khe
ca ngi dn ti?
a im: phn 2 nhm: khu nh chut & khng?
N khu nh chut:
1 khu dn c ti thiu 10 HG vi t nht 25 thnh vin, p ng 4 trong 5
K sau:
1. iu kin nh ngho nn
2. ng ngi, ch cht chi
3. iu kin sng thp, c s vt cht thiu thn c bit l nc v v sinh
4. Phn ln dn c tnh trng kinh t x hi thp km
5. An ninh trt t km
(iu tra y t Bangladesh)
Ngun: Vin nghin cu Y X hi hc

35

V D
Xc nh s b cc khu chut
Kim tra nh v tinh xc nh cc khu c th l chut da vo mt v vt liu ngi nh
Xc nhn ti thc a
Cc khu chut c nhn dng t v tinh s c cc iu tra vin xc minh li trn mt
t
Cc iu tra vin ny cng thu thp thng tin v kch thc v mt s c im mi trng v
x hi ca cc khu chut
Vic xc nh ranh gii cc khu chut c bng GIS
(iu tra y t Bangladesh)
Ngun: Vin nghin cu Y X hi hc
c tm hiu thm?...

36

TIU CH CHN TNC TRONG NCT

Ngi tin hnh chn mu thng:
Thm nhp vo cng ng s dng cc cch
tuyn chn tip cn vi v tr, vn ha v
tng th nghin cu
Tm nhng i tng ph hp vi nhng tiu
. ch ra cho n khi p ng ch tiu,
c th do quan st hoc nh a phng gii
thiu
Cc tiu ch cho php:
Tp trung vo nhng i tng c nhiu kinh
nghim nht lin quan ti ch nghin cu
Hiu bit su v vn
37

TIU CH A TNC VO NCT:

Bi v thng NCT khai thc rt nhiu thng tin tm
hiu, thm d hay khai ph mt vn mi, nhy cm,
kh ni, t ngi bitdo rt cn nhiu thi gian v
s am hiu su v vn NC, do vy ngi tham gia
vo cn tha:
C s hiu bit su v vn NC
C nhiu kinh nghim (tng tri) lin quan n ch
NC
Thc lng mun tham gia
i din cho nhm nghin cu

TIU CH CHN MU
Mu NC < dn s tnh i din tiu ch
chn mu:
Tiu ch a vo: th hin nhng c tnh
(who, where, when) m cn c vo i
tng c chn vo NC (Gm cho c: i
tng ch v i tng lin quan)
Tiu ch loi ra: thuc tnh khng ph hp
a vo mu
Lu :

TC loi ra khng phi phn ph ca TC a vo

39

V d
Tiu ch a vo:
- i vi i tng ch:
- i vi nhng i tng lin quan:
- Tt c nhng i tng trn ng v thc lng mun
tham gia
- C hiu bit v kinh nghim v vn NC
-
Tiu ch loi ra:
- TNC b ngang cuc phng vn, tr li khng qu
cu hi ra (/v PVS)
- TNC ng tham gia nhng khng c mt ng
lch hn v khng th sp xp lch hn khc
- ..
40

SAI LCH V KHC PHC CHN MU

Hn ch

Mt nhiu thi gian

Kh tm ngi c
phng vn (c hiu
bit, sn sng tham
gia)

Khc phc

Kin nhn

Trao i vi cng ng v kt hp quan st thc

a

LA CHN THC A
V NCT ch yu tp trung vo mt s lng nh
cng ng/khu vc cung cp thng tin nn vic
chn a im nghin cu c vai tr rt quan trng.
Quy trnh la chn thng gm 3 bc:
1. Xc nh vng ln nht ph hp vi ch v
mc tiu nghin cu
2. Cn nhc n mc qun th nghin cu v
chn vng hay cng ng m c th i din
c cho tnh a dng ca cc c im quan
trng nht
3. Phi c s ng cho tham gia ca chnh
quyn a phng
42

LA CHN THC A
Nghin cu nh tnh cho php cc nghin cu vin
hn ch cc sai s v ng cnh bng cch: s dng
cc k thut phng vn, tho lun nhm v to ra
mt mi trng phng vn m trong i tng
cm thy thoi mi nht.

43

VN Y C LIN QUAN CHN MU V THC A

Tn trng i tng NC
Gii thch r mc ch, mc tiu NC, cn nhc k
lng gia li ch v nguy c tim n, quyn v
trch nhim, bo mt TT v vic chi tr tng
xng cho i tng tham gia NC.
i tng ng (Informed Consent Form
ICF).
Cn tun th lut php ti ni tin hnh nghin
cu: cn hiu r phong tc, tp qun, quy nh
lut php.
Trung thc trong bo co khoa hc nu ly mu
khng i din (NCT cho php gii trnh hp
l)
tt c cc nghin cu cn c thng qua hi

44

V d 1: kin ca ph huynh v vic i m

bo him cho tr bt u t 6 tui ti trng
Tiu hc A
Dn s mc tiu: Ph huynh c con t 6 tui tr ln
c con ang hc ti trng tiu hc A. (6 PVS)
Dn s chn mu: i tng ch i tng lin quan
C mu:
Phng vn su (9 PVS):
- 6 ph huynh c con ang hc ti trng..(3 cho i, 3 khng)
- 1 Gio vin ch nhim lp
- 1 Cng an trc tip kim tra vic tun th i MBH ti cc cht gn
trng Tiu Hc
- 1 .
Tho lun nhm (3 TLN)
i tng ch
- Nhm ph huynh c cho tr i MBH
- Nhm ph huynh khng cho tr i MBH
- Nhm i din chnh quyn a phng (GVCN, Cng an, )
45

V d 2: Tm hiu nhu cu hi nhp ca cc em b

nhim HIV/AIDS ti Trung tm A, X B, Huyn C.
Dn s mc tiu: Ton b tr em b nhim HIV/AIDS ti ...

Dn s chn mu: cc tr em b nhim HIV/AIDS c mt

ti thi im KS v ph hp tiu ch chn mu

i tng ch: Tr em ang b nhim

HIV/AIDS ti TT. A, X B, Huyn C.
i tng lin quan:
- i din ngi qun l
- i din ngi chm sc, dy d tr
- i din chnh quyn
46

V d 2: Bn lin quan
i din ngi qun l:
- Ngi qun l Trung tm A
- Ngi qun l mi vic ca TT v mt nhn s HC
- Ngi c uy tn v CQ a phng & cng ng c ng.
i din ngi dy d chm sc tr:
- Nhn vin trc tip dy d tr
- Nhn vin trc tip chm sc tr
- Ngi c kinh nghim trong vic chm sc tr b nhim.
- Ngi gn gi v thng xuyn tm s vi cc b.

i din chnh quyn

- Ngi nm r cc vn bn php lut, chnh sch ca
nh nc i vi cc i tng b nhim HIV/AIDS.
- Ngi c quyn quyt nh cc chnh sch, chng
trnh h tr i vi cc i tng b nhim HIV/AIDS.
47

V d 3: Cc yu t nh hng n vic sinh

con th 3 ca cc ph n dn tc ngi chm
ti huyn B
i tng ch: Cc ph n dn tc ngi chm. (6
PVS) (c chng ngi chm & c chng ngi kinh)
i tng lin quan:
Phng vn su (3 PVS):
- Chng l ngi kinh
- Chng l ngi chm
- M chng ngi kinh, m chng ngi chm
- Ngi i din chnh quyn (hi ph n, ph trch
CTKHHG)
Tho lun nhm:
- Nhm ph n c chng ngi chm
- Nhm ph n c chng ngi kinh
- Nhm cc ng chng/M chng kinh/chm
48

V d 4: Quan nim v vic la chn gii tnh thai nhi ca

ph n trong la tui sinh ti Qun 5
(Nguyn Th Nam Sm)

Thit k NC: Nghin cu nh tnh

a im NC: Qun 5,

Dn s mc tiu: Tt c ph n trong la tui sinh ang

sng ti Qun 5,
Dn s chn mu:
i tng ch: cc ph n trong tui sinh c gia nh
ang sng ti Qun 5,vo thi im NC
i tng lin quan:
- Chng ca ph n trong la tui sinh sng ti Qun 5,
- M rut/M chng ca ph n
- Nhn vin y t ang lm vic ti khoa KHHG ti BV v TTYTDP
i din chnh quyn ti Qun 5
49

Phng php chn mu: chn mu c ch ch

C mu: NC gm 10 PVS 3 TLN
i tng ch: 6 PVS trn i tng ph n
- 3 PVS cha c con (2 Kinh 1 Hoa)
- 3 PVS c con (2 Kinh 1 Hoa)
i tng lin quan:
- 1 PVS chng
- 1 PVS m chng
- 1 PVS i din NVYT
- 1 PVS i din chnh quyn
Tho lun nhm:
- 1 TLN ( 6 8 ngi) ph n trong la tui sinh , c gia
nh v cha c con
- 1 TLN (6-8 ngi) ph n trong la tui sinh , c gia nh
v c con
- 1 TLN (6 8 ngi) l chng v m chng ca i tng ch
50

Tiu ch chn mu:

- Ph n nm trong tui t 18 49, c gia nh, hin
ang sng ti Qun 5
T lin quan:
- n ng c v nm trong tui 18 49, hin ang sng
- Ph n c con gi hay con du nm trong tui 15 49
- NVYT lm vic ti khoa KHHG ti TTYTDP Qun 5
- i din CQ a phng: ngi ph trch chnh sch Dn sKHHG
- Cc i tng ng tham gia NC

Tiu ch loi ra:

- i tng vng mt trong thi im NC
- i tng b ngang cuc PV v tr li cha c s
cu hi ca NCV ra (PVS)
51

V d 5: Tm hiu quan im v nhu cu tnh yu ca

ngi khuyt tt ti TPHCM

(Lng Hoi Thanh)

Thit k NC: Nghin cu nh tnh

a im NC: Trung tm khuyt tt v pht trin (96N Ha Hng)

Dn s mc tiu: Ngi khuyt tt ang sinh sng ti TPHCM

Dn s chn mu:
i tng ch: Ngi khuyt tt ang sinh hot ti TT khuyt tt v
pht trin )96N Ha Hng
i tng lin quan:
- Tham vn vin ng cnh ng ca TT khuyt tt v pht trin
- ng nghip ca ngi khuyt tt
- Gia nh ngi khuyt tt
- i din ngi qun l TT

52

Phng php chn mu: chn mu c ch ch

C mu: NC gm 10 PVS 3 TLN
i tng ch: 6 PVS ngi khuyt tt
- 3 PVS ngi khuyt tt nam
- 3 PVS ngi khuyt tt n
i tng lin quan:
- 1 PVS tham vn vin ng ng
- 1 PVS ng nghip ngi khuyt tt
- 1 PVS i din gia nh
- 1 PVS i din ngi quan l trung tm
Tho lun nhm:
- 1 TLN ( 6 8 ngi) nhm khuyt tt nam
- 1 TLN (6 - 8 ngi) nhm khuyt tt n
- 1 TLN (6 8 ngi) Nhm i din gia nh v qun l TT
53

Tiu ch chn mu:

- Ngi khuyt tt ang sinh hot ti TT
- Nhng i tng ch v lin quan ng tham gia

Tiu ch loi ra:

- i tng vng mt trong thi im NC
- i tng khng m bo sc khe cho cuc phng
vn
- i tng b ngang cuc PV v tr li cha c s
cu hi ca NCV ra (PVS)

54

TI LIU THAM KHO

Qualitative Research Methods Pranee Liamputtong
and Douglas Ezzy. Oxford University Press, second edition,
2005. (253 Normanby Road, South Melbourne, Victoria
3205, Australia)

55