Da vo kt qu ca mt cng trnh nghin cu cng phu v lch v am lich Vit
Nam ca gio s Hong Xun Hn, chng ta bit c trc nm 1945 ti Vit Nam dng lch no v lch khc vi lch Trung Quc nhng giai on no. Cng tm boi ngay sinh hiu thm v chnh xc v chun nht
1. Thi Bc thuc: Lch Trung Quc c s dng ti Vit Nam.
2.T nh Ng n u nh L (khong 939-1078): C l cc vng triu u tin ca nc Vit Nam c lp vn dng lch Tu. 3. Nh L v nh Trn (1080-1300): Vit Nam t tnh lch ring (theo mt php lch thi nh Tng bn Trung Quc). C nhiu im khc bit gia lch ta v lch Trung Quc trong giai on ny. ng tic l khng c ti liu lch s phc hi lch ny. 4. Nh Trn, H v L (1306-1644): Thi k ny Vit Nam s dng lch ging nh lch nh Nguyn v Minh dng ti Trung Quc (c th ngi Vit hc c php lch Th Thi khi i s nh Nguyn khong 1300 v sau c th t tnh lch). Ngay c trong thi k Trnh-Nguyn phn tranh (1627 tr i), cc cha Nguyn min Nam vn dng lch ging nh L-Trnh. Nn 1384 nh Minh
Trung Quc i tn lch Th Thi thnh i Thng nhng vn gi nguyn cch
tnh. Cho n ht i Minh (1644) lch ta v lch Tu khng khc nhau. 5. T thi Trnh-Nguyn phn tranh n u nh Nguyn (1645-1812): Vit Nam dng lch ring, tnh theo php lch i thng. Ti Trung Quc, nm 1644 nh Thanh ln dng php lch mi (lch Thi Hin). Lch ta v lch Tu khc nhau nhiu. 6. Thi Ty Sn (1789-1801): Khng r nh Ty Sn dng lch g v cc vn kin thi Ty Sn sau b ph hy ht. C l Ty Sn chuyn sang dng lch ging lch nh Thanh bn Trung Quc (theo [2], tr. 949). Ti vng cha Nguyn kim sot trong giai on ny vn s dng lch ca nh L (tnh theo php lch i Thng). Sau khi Gia Long ln ngi vn duy tr lch c (tn l lch Vn Ton) n 1812. 7. Thi nh Nguyn v thuc Php (1813-1945): Dng lch Hip K (tnh theo php lch Thi Hin ca nh Thanh). Khng c s khc bit gia lch Vit Nam v lch Trung Quc. 8. Giai on khng chin chng Php (1946-1954): C l Vit Nam khng cn c quan tnh lch ring nn lm lch theo sch Vn nin th ca Trung Quc. Nh th lch ta v lch Tu khng khc nhau. 9. Thi k hai min chia ct (1955-1975): m lch ti hai min Bc Nam c ch khc nhau (v khc vi lch Trung Quc) do s dng cc mi gi khc nhau cho vic tnh ton. min Bc dng mi gi th 8 ti nm 1967 v mi gi th 7 t 1968 tr i. Ti min Nam s dng mi gi th 8.
10. T 1976 tr i: C nc Vit Nam tnh lch m theo mi gi th 7. Do khc
mi gi nn c nhiu im lch ta v lch Tu khc nhau. Ghi ch: T 1943 n 1967 c vi ln thay i mi gi chnh thc, tuy nhin c l vic thay i mi gi ch lin quan ti vic tnh gi ch khng lm nh hng ti vic tnh ngy thng m lch. T 01/01/1943 theo mi gi th 8 (GMT+8, sm hn 1h so vi gi chun). T 1/4/1945 theo gi Nht Bn dng mi gi th 9. T 1/4/1947 quay tr li dng mi gi th 8. min Nam t 1/7/1955 s dng mi gi th 7, sau t 1/1/1960 quay li dng mi gi th 8. min Bc th t 8/8/1967 tr i dng mi gi th 7 (trc theo mi gi th 8). Phi t 1968 tr i m lch ti min
Bc v t 1976 trong c nc mi c tnh da theo mi gi chun ca Vit