Professional Documents
Culture Documents
Geoteknik Sempozyumu
26-27 Kasm 2015, ukurova niversitesi, Adana
Caner DURMU2
ABSTRACT
Stone column application is one of the most widely used soil improvement method adopted
to satisfy the stability condition under the foundations of structures and embankments
constructed on soft soils. It is well-known that total and differential foundation settlements
are reduced due to their higher strength and stiffness compared to the surrounding soft
clay. The scope of this study is to evaluate the displacement profile under an embankment
or a foundation, improved with various area replacement ratios and different foundation
rigidities. Numerical models are constituted by using two-dimensional conversion of the
stiffness and permeability parameters and the validity of the model is compared with the
results of a centrifuge test. Calculated displacement profile is almost uniform for the
flexural and rigid foundations compared to no foundation case, as expected. For the models
with flexural and rigid foundations, the calculated displacements are reduced for both 12%
and 25 % area replacement ratios. It is observed that the displacements are reduced by 32%
and 52% for area replacement ratios of 12% and 25%, respectively. The application of
flexural or rigid foundation is additionally reduced the settlements by 25%.
Keywords: Soil improvement, stone columns, numerical analyses, foundation rigidity,
displacements.
ZET
Ta kolon imalat, yumuak zeminler zerinde ina edilen dolgularn ve styaplarn
stabilizasyonunu salamak amacyla sklkla kullanlan zemin iyiletirme teknikleri
arasndadr. Yumuak zemin ortamna gre daha rijit ve dayanml olduklar iin dolgu ve
styap temellerinde oluan toplam ve farkl oturmalar azalttklar bilinmektedir. Bu
alma kapsamnda yaplan analizlerde farkl kolon iyiletirme oran ve farkl temel
rijitlii kullanlmas durumunda temel altnda gzlenen deplasman profillerinin deiimler
irdelenmitir. Saysal modelin geerlilii santrifj deney sonular ile kyaslanarak
gelitirilen edeer dzlem deformasyon analizler yardmyla kontrol edilmitir.
Beklenildii zere esnek ve rijit temelli durumlarda deplasman profili daha niform olarak
elde edilmitir. Esnek ve rijit temelli modellerde deplasmanlarn her iki alan iyiletirme
orannda da azald grlmektedir. Analizler neticesinde; %12 ve %25 alan iyiletirme
1
2
6. Geoteknik Sempozyumu
26-27 Kasm 2015, ukurova niversitesi, Adana
oranlar iin deplasmanlarn %32 ila %52 kadar azald, esnek ve rijit temel uygulanmas
durumunda bu azalmaya ilaveten %25 civarnda bir azalma daha gerekletii sylenebilir.
Anahtar Kelimeler: Zemin iyiletirme, ta kolon, saysal analiz, temel rijitlii,
deplasmanlar.
1. GR
Ta kolonlar kullanlarak yaplan zemin iyiletirme uygulamalar hzl, etkin, ekonomik ve
evre dostu olarak tanmlanabilir. Yaplan uygulamann znde skabilir, yumuak zemin
tabakasnn %10 ila %35 arasnda deien oranda granler malzeme ile yer deitirilmesi
ve granler malzemenin yerinde sktrlmas yer almaktadr. Yntemin sklkla
uyguland alanlar, toprak dolgu barajlar, otoyollar, demiryollar, yaklam dolgular, orta
ykseklikteki yap temelleri vb. olarak snflandrlabilir. Bu konuda yaplan almalar son
yllarda giderek artm ve kolon-zemin davran hakknda nemli bilgi birikimi elde
edilmitir. zellikle tekil kolon davran ve bu davrann modellenmesi hakknda ok
nemli bir bilgi birikimi mevcuttur. Hughes ve Withers [1], Priebe [2], Balaam ve Booker
[3], Barksdale ve Bachus [4], Poorooshasb ve Meyerhof [5] nemli aratrmaclar arasnda
gsterilebilir. Ancak, daha gncel almalar, kolon grup davrannn sadece tekil kolon
davran ile tanmlayamayacan, tekil kolon davrannda etkili olan gbeklenme
(bulging) tipi gmenin kolon grup davrannda; kolon boyuna, kolon apna, uygulanan
ykn byklne, iyiletirilen tabaka kalnlna, temel kalnlna bal olarak
makaslanma veya genel gme mekanizmas biiminde farkl gme mekanizmalar ile
gzlenebildiini ortaya koymaktadr. Bu almalar arasnda Hu ve di. [6] yaptklar
laboratuvar deneylerinde kolon grubu altnda konik bir gme mekanizmasnn
gzlendiini tespit etmitir. Wood ve di. [7] ve Bae ve di. [8] da bu sonular
destekleyen sonular elde etmitir.
Temel ve zemin arasndaki rijitlik farknn, zeminde mobilize olan gerilme deerlerini,
gerilme dalmn ve dolaysyla oturmalar etkiledii bilinmektedir. zellikle, farkl
oturmalarn azaltlmas amacyla radye temel kalnlnn arttrlmas uygulamada sklkla
bavurulan bir yaklamdr. Bu sayede temel altndaki deplasman profilinin olabildiince
niform olmas beklenilmektedir. Daha rijit bir temel yaplmas durumunda toplam oturma
deerlerinin azalaca Schweiger ve Pande [9] tarafndan ortaya konulmaktadr. Bu
almada ta kolonlar ile glendirilmi yumuak killerde temel rijitliinin deplasmanlar
zerindeki etkisinin incelenmesi hedeflenmektedir. yiletirilen alan yzdesi arttka ve
temel rijitlii deitike temel altnda olumas beklenen oturmalar irdelenmektedir.
ncelikle, Keleolu ve di. [10] tarafndan yaplan alma referans alnarak ve Plaxis
yazlm kullanlarak oluturulan saysal modelin geerlilii ortaya konulmutur. ki
boyutlu dzlem deformasyon analizler iin gereki bir modelin oluturulmas amacyla
yaplmas gereken rijitlik ve permeabilite dnmleri irdelenmi ve iki farkl yaklam
arasnda gereki olan yaklam ortaya konulmutur. lave analizler neticesinde temel
rijitliinin deplasmanlar nemli seviyede azaltt gsterilmitir. ncelenen yk deerleri
iin, sadece geotekstil rt kullanlan modele kyasla, esnek ve rijit temel durumlarnda
deplasmanlarn %30 ila %50 mertebesinde azald belirlenmitir. Toplam deplasman
deerlerindeki azalmaya ilave olarak, beklenildii zere farkl oturma deerlerindeki
azalma da belirgin ekilde sonularla ortaya konulmaktadr.
6. Geoteknik Sempozyumu
26-27 Kasm 2015, ukurova niversitesi, Adana
6. Geoteknik Sempozyumu
26-27 Kasm 2015, ukurova niversitesi, Adana
saysal model ile edeer olmas gerekir. Alan oranlarnn edeer olabilmesi iin 2
boyutlu edeer modeldeki kolon geniliinin bst=B.(rst2/R2) eitliine uygun olarak
klmesi gerekir. Edeer drenaj kapasiteleri ve alan oranlar esas alnd iin rijitlik ve
permeabilite parametrelerinde dnm yaplmasna gerek yoktur (Tan ve di. [11]).
Tablo 1. Metot 1 Rijitlik Ve Permeabilite Parametrelerinin Dnmnde
Kullanlan Bantlar
Hird ve di. [13]
1
2
k h,cl ( p ) k h,cl
3
R k h,cl rS 3
ln
ln
rS k h, sm rW 4
k h, sm ( p )
E st ( p ) .A rep ( p ) E cl ( p ) . 1 A rep ( p )
E st .A rep E cl . 1 A rep
(1)
(2)
(3)
rst=0.3m
rsm=0.60m[2.0rc]
R=0.775m
DzlemDeformasyon
Metot1
rst=0.30m
rsm=0.60m
R=0.775m
DzlemDeformasyon
Metot2
bst0.10m
bsm0.40m
B0.70m
Permeabi
lite
kh,cl=1.50E09m/s
kh,cl(p)= 1.83E09m/s
kh,cl(p)=1.5E09m/s
Rijitlik
SSC cc=0.35,cs=0.05,c=0.0067,e=1.3
HS cc=0.35,cs=0.05,e=1.3
MC Eref=1450kPa,=0.35
Mukave
met
c=1.0kPa,=24.50
Permeabi
lite
kh,stvekh,st(p)=1.000E05m/sn
Rijitlik
MC
Mukave
met
c=1.0kPa,=37.00,=100
EksenelSimetrik
TaKOLON
YumuakKL
Geometri
Eref=50000kPa
=0.3
Eref=20000kPa
=0.3
Eref=50000kPa
=0.3
6. Geoteknik Sempozyumu
26-27 Kasm 2015, ukurova niversitesi, Adana
Metot 1 ve Metot 2 olarak ekil 3te verilen ve Plaxis yazlm kullanlarak oluturulan iki
saysal modelin analiz sonular ekil 4te deplasmanlar bakmndan kyaslanmaktadr.
Weber [14] tarafndan santrifj deneyinden llen deplasman deerleri ile Keleolu ve
di. [10] tarafndan yaplan analizler neticesinde hesaplanan deplasman deerleri
karlatrlmaktadr. Keleolu ve di. [10] tarafndan farkl zemin modelleri (Mohr
Coulomb, Hardening Soil, Soft Soil Creep) kullanlarak hesaplanan deplasman deerleri
belirli bir aralkta deimektedir. Sonular ekil 4 zerinde taranm olarak verilmektedir.
Buna gre Metot 1 ile dnm yaplarak hesaplanan rijitlik parametrelerine gre
hesaplanan deplasman deerleri olduka dktr ve gerekte llen deplasmanlarn
olduka uzanda kalmaktadr. Santrifj deneyinden konsolidasyon sonunda yaklak 35
cm deplasman lld grlmektedir. Metot 1den elde edilen sonular ise 18 cm ila 20
cm arasnda deimektedir. Halbuki Metot 2den hesaplanan deplasman deerleri llen
deplasmanlar ile hem daha uyumludur hem de Metot 1e kyasla daha gerekidir. Benzeri
sonular Tan ve di. [11] tarafndan da elde edilmitir. Metot 1de kullanlan rijitlikler alan
oran kadar azaltlsa dahi, tanmlanan saysal modelin gerek modele oranla halen rijit
olduu ve bu nedenle de deplasmanlarn dk hesapland anlalmaktadr. Bu sonularla
ilgili kapsaml deerlendirme Keleolu ve di. [10] tarafndan yaplmtr. Bu almann
ilerleyen ksmnda Metot 2 yaklam kullanlacak ve ta kolonlarla glendirilmi
yumuak zeminlerde temel rijitliinin etkisi incelenirken, ta kolonlar ve yumuak killer ile
ilgili dnmler Metot 2de tanmlanan esaslara uyularak yaplacaktr.
(a)
B
A
A
B
(b)
ekil 2. wt_v5_s3 testine Ait Kolon Karelaj Ve Sonlu Elemanlar Analizlerinde Kullanlan
AA Dorultusu: (a) Santrifj Modelinin stten Grnm, (b) Deney Sonunda BB
Kesitinden Alnan Kesit (Weber [14])
6. Geoteknik Sempozyumu
26-27 Kasm 2015, ukurova niversitesi, Adana
(a) Metot 1
(b) Metot 2
6. Geoteknik Sempozyumu
26-27 Kasm 2015, ukurova niversitesi, Adana
6. Geoteknik Sempozyumu
26-27 Kasm 2015, ukurova niversitesi, Adana
durumuna tekabl eden %25lik alan iyiletirme oran kullanlmtr. ekil 6ya gre,
geotekstil rt olmas durumunda, alan iyiletirme oran arttka hesaplanan deplasmanlar
azalmaktadr. Kolon olmayan analizlerde 44 cm deplasman hesaplanrken %12lik alan
oranna sahip iyiletirme durumunda yaklak 30 cm ve %25lik alan oranna sahip
iyiletirme de ise yaklak 22 cm deplasman hesaplanmaktadr. Esnek ve rijit temelli
modellerde deplasmanlarn her iki alan iyiletirme orannda da azald grlmektedir.
ekil 5te elde edilen sonularda olduu gibi, temel rijitliinin daha fazla artmas temel
altnda oluan toplam deplasmanlar neredeyse deitirmemekte, ancak farkl oturmalar
ise bir miktar azaltmaktadr. Bu alma kapsamnda yaplan analizler neticesinde; %12 ve
%25 alan iyiletirme oranlar iin deplasmanlarn %32 ila %52 orannda azald, esnek ve
rijit temel uygulanmas durumunda bu azalmaya ilaveten %25 civarnda bir azalma daha
gerekletii sylenebilir.
4. SONULAR
Ta kolon imalatnn, farkl iyiletirme yzdelerinde ve farkl temel rijitliklerinde
uygulanmas durumunda deplasman profillerindeki farkllk incelenmitir. Weber [14]
tarafndan yaplan santrifj deney sonular esas alnmtr. Santrifj deneyi verileri
kullanlarak, boyutlu bir problem olan grup ta kolon davrannn iki boyutlu edeer
dzlem deformasyon koullarnda tanmlanmas amacyla kullanlan dnm
yntemlerinden ikisi; Metot 1 ve Metot 2 olarak karlatrlmtr. Mohr-Coulomb,
6. Geoteknik Sempozyumu
26-27 Kasm 2015, ukurova niversitesi, Adana
Hardening Soil ve Soft Soil Creep gibi farkl zemin modeli kullanlarak yaplan
analizler neticesinde, gereki bir model oluturulabilmesi iin Metot 2 olarak tanmlanan
ve rijitlik ve permeabilite dnmlerinde edeer alan orann esas alan yntemin daha
gereki sonular verdii tespit edilmitir (Keleolu ve di. [10]). Metot 2 referans
alnarak yaplan ilave analizler ile farkl alan iyiletirme oranlar ve temel rijitliklerinin
temel altnda gzlenen deplasman profili nasl deitirdii aratrlmtr.
Kyaslama yapabilmek amacyla nce srarj yknn altnda elastik bir geotekstil rt
olmas durumu, ta kolonlar ile iyiletirme yaplmakszn tanmlanmtr. Takip eden
analizlerde, geotekstil rtnn yerine srasyla 40 cm kalnlndaki esnek temel ve 100 cm
kalnlndaki rijit temel modellenmitir. Beklenildii zere esnek ve rijit temelli
durumlarda deplasman profili daha niform elde edilmitir. Esnek temel durumunda en
byk ve en kk deplasmanlar arasnda 4 cm farkl deplasman olutuu grlmektedir.
Rijit temel durumunda hesaplanan farkl oturma deeri 1 cmye dmektedir.
Geotekstil rt altnda yaklak 44 cm mertebesinde deplasman hesaplanmtr. Esnek ve
rijit temel tanmlanan modellerde deplasman deerleri temel rijitliinden bamsz olarak
yakn deerler elde edilmitir. %12 alan iyiletirme oran ile %25lik alan iyiletirme oran
iin analizler tekrarlanmtr. Alan iyiletirme oran arttka geotekstil rt olmas
durumunda deplasmanlar azalmaktadr. Esnek ve rijit temelli modellerde deplasmanlarn
her iki alan iyiletirme orannda da azald grlmektedir. Bu alma kapsamnda yaplan
analizler neticesinde; %12 ve %25 alan iyiletirme oranlar iin deplasmanlarn %32 ila
%52 orannda azald, esnek ve rijit temel uygulanmas durumunda bu azalmaya ilaveten
%25 civarnda bir azalma daha gerekletii grlmektedir.
KAYNAKLAR
[1]
Hughes, J.M.O., Withers, N.J. (1974). Reinforcing of soft cohesive soils with stone
columns. Ground Eng., 7(3), 42-49.
[2] Priebe, H.J. (1976). Abschtzung des Setzungsverhaltens eines durch
Stopfverdichtung verbesserten Baugrundes. Bautechnik, 53(H.5), 160-162 (in
German).
[3] Balaam, N.P., Booker, J.R. (1981). Analysis of rigid raft supported by granular
piles. Int. J. Numer. Anal. Methods Geomech., 5(4), 379-403.
[4] Barksdale, R.D., Bachus, R.C. (1983). Design and construction of stone columns,
Volume 1. Rep. No. FHWA/RD-83/026, Federal Highway Administration,
Washington, DC.
[5] Poorooshasb, H.B., Meyerhof, G.G. (1997). Analysis of behavior of stone columns
and lime columns. Comput. Geotech., 20(1), 47-70.
[6] Hu, W., Wood, D.M., Stewart, W. (1997). Ground improvement using stone column
foundations: Result of model tests. Int. Conf. on Ground Improvement
Techniques, CI-Premier, Singapore, 247-256.
[7] Wood, D.M., Hu, W., Nash, D.F.T. (2000). Group effects in stone column
foundations: Model tests. Geotechnique, 50(6), 689-698
[8] Bae, W.S., Bang, W.S., Byung, C.A. (2002). Behavior of foundation system
improved with stone columns. Proc., 12th Int. Offshore and Polar Engineering
Conf., Int. Society of Offshore and Polar Engineers, Cupertino, CA, 675-678.
[9] Schweiger H.F., Pande G.N. (1986), Numerical Analysis of Stone Column
Supported Foundations, Computers and Geotechnics, 2:347-372
[10] Keleolu M.K., Weber T.M., Laue J., Springman S.M. (2016). Lessons Learned
from Plane-Strain Modelling of Stone Columns: Installation Process, Group
6. Geoteknik Sempozyumu
26-27 Kasm 2015, ukurova niversitesi, Adana
[11]
[12]
[13]
[14]