Hệ toạ ñộ ðề-các:

∂T
∂T
∂T

Gradient: grad (T ) = ∇T = ix + iy + iz
∂x ∂y ∂z
∂v ∂v y ∂vz
ðộ tản: div( v ) = ∇ • ( v ) = x + +



∂x ∂y ∂z

 ∂v ∂v y 
 ∂vx ∂vz 
 ∂v y ∂vx 

ðộ xoáy: rot ( v) = ∇ × ( v ) =  z −  ix +  −  iy +  ∂x − ∂y  iz


 ∂y ∂z   ∂z ∂x   
∂ 2T ∂ 2T ∂ 2T
Laplacian: lapl (T ) = ∆T = + +
∂x 2 ∂y 2 ∂z 2
d l = dx. ix + dy. i y + dz. iz , thể tích khối ñơn vị: dτ = dx.dy.dz





Chiều dài ñường ñơn vị:
Hệ toạ ñộ cầu:
∂T
1 ∂T
1 ∂T

Gradient: grad (T ) = ∇T = ir + iθ + iϕ
∂r r ∂θ r sin θ ∂ϕ
1 ∂ ( r vr ) 1 ∂ ( sin θ vθ )
2
1 ∂vϕ
ðộ tản: div( v ) = ∇ • ( v) = 2 + +



r ∂r r sin θ ∂θ r sin θ ∂ϕ
 ∂ ( sin θ vϕ ) ∂v 
1  1 ∂v ∂ ( rvϕ ) 
1  ∂ ( rvθ ) ∂v 

1
ðộ xoáy: rot ( v) = ∇ × ( v ) =  − θ  ir +  r
−  iθ +  − r  iϕ




r sin θ ∂θ ∂ϕ  r  sin θ ∂ϕ ∂r  r  ∂r ∂θ 
   
1 ∂  2 ∂T  1 ∂  ∂T  1 ∂T
2
Laplacian: lapl (T ) = ∆T = r + 2  sin θ + 2 2
r ∂r  ∂r  r sin θ ∂θ  ∂θ  r sin θ ∂ϕ 2
d l = dr. ir + r.dθ . iθ + r. sin θ .dϕ . iϕ , thể tích khối ñơn vị: dτ = r 2 . sin θ .dr.dθ .dϕ





Chiều dài ñường ñơn vị:
Hệ toạ ñộ trụ:
∂T
1 ∂T
∂T

Gradient: grad (T ) = ∇T = is + iϕ + iz
∂s s ∂ϕ ∂z
1 ∂ ( svs ) 1 ∂vϕ ∂vz
ðộ tản: div( v ) = ∇ • ( v) = + +



s ∂s s ∂ϕ ∂z
 ∂vs ∂vz 
1  ∂ ( svϕ ) ∂vs
 1 ∂vz ∂vϕ 


ðộ xoáy: rot ( v ) = ∇ × ( v ) =  −  is− + iϕ +  −  iz



 s ∂ϕ ∂z  ∂z ∂s  s  ∂s ∂ϕ 
1 ∂  ∂T  1 ∂ T ∂ T
2 2
Laplacian: lapl (T ) = ∆T = s + +
s ∂s  ∂s  s 2 ∂ϕ 2 ∂z 2
d l = ds. is + s.dϕ . iϕ + dz. iz , thể tích khối ñơn vị: dτ = s.ds.dϕ .dz





Chiều dài ñường ñơn vị:
Chuyển ñổi hệ toạ ñộ
Cầu-> ðề các
i x





 x = r sin θ cos φ = sin θ cos φ i r + cos θ cos φ i θ − sin φ iφ


 i y




 y = r sin θ sin φ = sin θ sin φ i r + cos θ sin φ i θ + cos φ iφ
 

 z = i



r cos θ = cos θ i r − sin θ i θ
 z
r = x2 + y2 + z 2 i r





 = sin θ cos φi x + sin θ sin φi y + cos θ i z


( ) 




θ = arctg x + y / z
2 2
i θ = cos θ cos φi x + cos θ sin φi y − sin θ i z
 

i



φ = arctg ( y / x )  φ
= − sin φi x + cos φi y

Hệ toạ ñộ trụ <-> hệ toạ ñộ ðề-các

i x = cos φi s − sin φiφ




 x = s cos φ 


 y = s sin φ i y = sin φi s + cos φiφ



 

 z = i z =


z iz

 i s = cos φi x + sin φi y




s = x2 + y2 
 

= arctg ( y / x )



φ iφ = − sin φi x + cos φi y


z = z i z =


 iz
