Gimnazija Kruevac

Francuska u XIV i XV veku

Profesor Konstantin Dobrota

Uenik Veselin Markovi

Kruevac, 2002.
-1-

-2-

Stogodinji rat
Stogodinji rat je konflikt izmeu Francuske i Engleske koji je trajao od 1337. do 1453.
godine, sa povremenim prekidima.
Po smrti francuskog kralja arla IV iz dinastije Kapea 1328, koji nije imao naslednika,
Engleski kralj Edvard III, pozivajui se na pravo svoje majke Izabel, roene sestre preminulog
kralja, tvrdi svoje pravo na francuski tron, kako bi obezbedio i proirio svoje posede na teritoriji
Francuske. Meutim Francuzi, pozivajui se na Saliki zakon, po kome kralja moe da nasledi
samo muki potomak, kraljev zahtev odbijaju. Za monarha 1337. biva postavljen Filip VI iz
dinastije Valoa.

Grb Kapea

Grb Valoa

Edvardovi napadi koji su usledili, uglavnom su bili uspeni. Uspeva da zadobije pobede u
bitkama kod Srea 1346. godine i kod Poatjea 1356, kada englesku vojsku predvodi kraljev sin
Crni Princ Edvard. Za to su uglavnom zasluni njegovi odredi dobro opremljenih strelaca, koji su
svojim velikim lukovima uspeno gaali i na daljinama veim od trista metara. Francuski riteri
su takoe bili dobro opremljeni, ali se njihova taktika pojedinanog napada pokazala kao
neefikasna. Zbog toga su se Francuzi uglavnom sluili plaenikom vojskom i vatrenim orujem.

Edvard III

Grb Edvarda III

Za vreme vladavine kralja Riarda II, izmeu 1377. i 1399, dolazi do zatija.
Po dolasku na vlast Henrija V ponovo se rasplamsavaju sukobi. Nakon pobede u bici kod
Agnjekua 1415. god, on biva prihvaen za naslednika kralja arla VII, ijom je erkom, Katrin,
bio oenjen. Graanski rat izmeu Burgundije i Armanje iskoristio je da sklopi savez sa
burgundijskim vojvodama.
-3-

Posle rane smrti kralja Henrija 1422, njegov nejaki sin Henri VI nesleuje engleski i francuski
presto. Tome se uzprotivila Armanja, koja podrku daje arlu, najstarijem sinu svrgnog kralja.
Hladni rat je nastavljen sve do pobune u Orleanu 1429. god. U njoj se posebno istakla Jovanka
(oan) Orleanka, seljanka iz Arka koja, mislei da je alju nebeske sile, dobija od
prestolonaslednika dozvolu da ue u bitku, i diui moral vojske svojim ueem u borbama,
zadobija pobedu. Ona potom prisustvuje arlovog krunisanja, koji postaje kralj arl VII. Nakon
neuspelog pokuaja da oslobodi Pariz 1430. Burgundi hvataju Jovanku i idue godine je spaljuju
na lomai kao lanog proroka. Burgundija pod vostvom Filipa Dobrog priznaje kralja i vraa
mu Pariz 1435. godine.

Jovanka Orleanka

arl VII

Po izbijanju rata rua, engleski napadi na Francusku jenjavaju, a oni gube sve kontinentalne
teritorije osim tvrave Kale. Privrede obe zemlje tokom rata su pretrpele ogramane gubitke, a
Francuske teritorije bile su strahovito opustoene.
Ujedinjenje francuskih zemalja
Po srtetku dugog rata s Engleskom, Francuskoj je zapretila nova opasnost unutranji sukobi
oko vlasti, koje su protiv kralja Luja XI iz dinastije Valoa poveli lanovi njenih sporednih grana.
Luj XI (1461.-1483.) bio je vrstan dipolomata. Uspeno se izborio sa unutranjim i spoljnim
neprijateljima, i utemeljio efikasnu centralnu administraciju. Da bi stvorio utisak podrke,
koristio se odredjenim brojem komisija, s ijim se jednim predstavnikom sastajao lino. Sveo je
ulogu sudova na minimum i ukinuo oeve pragmatine sankcije Bordijama, time donekle
poboljavi odnos sa crkvom. Poveao je namete, a vellikim delom tog novca bi kupovao
naklonost i podku. Pored toga, podsticao je privredu, kao i unutranju i spoljnu trgovinu. Luj XI
je za savetnike uzimao ljude skromnog porekla, koje bi bogato nagradjivao, a na sebe bi troio
malo novca. Zbog straha od atentata, poslednje godine ivota proveo je zatvoren u kuli, u Turu.

Luj XI
Do etrnaestog veka Francuska teritorija bila je izdeljenja na manje drave, svaka od njih
naseljena razliitim stanovnitvom i sa jezicima koji su se razlikovali jedni od drugih. Za vreme
vladavine arla VII i Luja XI iz dinastije Valoa u petnaestom veku, teritorije su ujedinjene, a
-4-

lokalni jezici bivaju postepeno zamenjivani jednim zajednikim. Meu Francuzima se razvija
svest o nacionalnom jedinstvu.

Francuska po krunisanju Luja XI, 1461. godine

-5-