POSTUPAK INSPEKCIJSKOG NAZORA

I IZVRENJE
UVOD

Postupak inspekcijskog nadzora i postupak izvrenja, regulisani

su Zakonom o inspekcijskom nadzoru, koji je stupio na snagu
8.07.2003. godine. Stupanjem na snagu ovog zakona prestao je da
vai Zakon o inspekcijskoj kontroli, koji je do tada uredjivao ovu
materiju.
Nova koncepcija sistema drave upravnog, zahtijevala je i
promjenu koncepta djelovanja inspekcijskih organa i inspekcijskog
nadzora u cjelini. Medjutim, kako su inspekcijski poslovi, u bilo kojoj
oblasti, po svojoj sutini, kao to im i sam naziv kae, poslovi
nadzora, kontrole, provjere, sa neizbjenim elementima represije, to
ni sam postupak nije mogao da u bitnim elementima u mnogome
odstupi od ranijih rjeenja.
INSPEKCIJSKI NADZOR

Inspekcijski nadzor se, kao i do sada, vri neposrednim uvidom

kod odredjenih institucija, organa i fizikih lica; te drugih subjekata; i
to u pogledu pridravanja zakona, drugih propisa i optih akata.
Inspekcijski nadzor vri inspektor, kao slubenik sa posebnim
ovlaenjima i odgovornostima.
U vrenju inspekcijskog nadzora inspektor treba da postupa u
skladu sa propisanim naelima, i to:
1. Naelo preventivnosti
Ovo je novo pravno naelo, kojim je proklamovano da inspektor
obavlja prvenstveno preventivnu funkciju.
2. Naelo srazmjernosti
Ovo naelo podrazumijeva da inspektor u vrenju nadzora
preduzme one mjere i radnje koje su srazmjerne uinjenim
nepravilnostima, a kojima se na nain povoljan za subjekta nadzora
postie cilj.
3. Naelo javnosti
Ovim naelom se ustanovljava da je inspekcijski nadzor javan,
a pored toga predvidjena je i obaveza inspekcijskog organa da

obavijesti javnost o injeninom stanju, kada je u pitanju zatita

ivota i zdravlja fizikih lica ili tee naruavanje javnog interesa.
4. Naelo samostalnosti
5. Naelo zatite javnog interesa
Ovo naelo podrazumijeva da inspektor vri nadzor u cilju
ostvarivanja i zatite javnog interesa, kao i interesa pravnih i fizikih
lica kada je to u skladu sa javnim interesom.

6. Naelo istine
Postupak inspekcijskog nadzora se pokree i vodi po slubenoj
dunosti; a svako moe podnijeti inicijativu za pokretanje postupka.
Sam postupak inspekcijskog nadzora obuhvata:
1. vrenje kontrole
2. odluivanje o pravima i obavezama subjekata nadzora koje
ima u postupku
3. preduzimanje i izvrenje upravnih radnji.
Postupak se vodi u skladu sa Zakonom o inspekcijskom
nadzoru, posebnim propisima i Zakonom o optem upravnom
postupku.
Prije poetka inspekcijskog nadzora inspektor je duan da se
legitimie.
O vrenju inspekcijskog pregleda inspektor sainjava zapisnik
na licu mjesta.
Zapisnik potpisuju inspektor i subjekat nadzora. Ukoliko
subjekat nadzora odbije da potpie zapisnik, inspektor e
konstatovati razloge odbijanja. Subjektu nadzora upuuje se ili
dostavlja kopija zapisnika.
U situacijama, kada, zbog obima i sloenosti, ili nekih drugih
okolnosti, nije mogue sainiti zapisnik u toku inspekcijskog
pregleda, zapisnik se sainjava u slubenim prostorijama, u roku od
tri dana.
Izuzetak od obaveze sainjavanja zapisnika predvidjen je kada
su nadjene nepravilnosti otklonjene u toku pregleda. Tada e
inspektor sainiti samo slubenu zabiljeku.

Ako inspektor u toku inspekcijskog pregleda utvrdi postojanje

nepravilnosti ukazae na to subjektu nadzora i odredie mu rok da ih
otkloni.
U koliko naknadnim pregledom inspektor utvrdi da nepravilnosti
nijesu otklonjene, donijee rjeenje da se one otklone.
Posebni sluajevi vrenja inspekcijskog pregleda:
-

bez pristanka subjekta nadzora

kod nepoznatog subjekta nadzora .

U sluajevima kada se odgovorno lice ili fiziko lice, kod koga

treba izvriti pregled, ne zatekne na licu mjesta, inspektor e mu
ostaviti poziv da u odredjeno vrijeme bude prisutan radi obavljanja
kontrole. Ako ovo lice ne postupi po pozivu, inspektor e izvriti
pregled u prisustvu slubenog ili drugog lica.
Kada inspektor ne moe da utvrdi ko je subjekat nadzora u
postupku kontrole postupie kao i u prethodnom sluaju. Ako se u
toku pregleda kod nepoznatog subjekta utvrdi da postoje
nepravilnosti, inspektor e donijeti rjeenje koje e se zakaiti na
vidnom mjestu na objektu ime se smatra da je dostava izvrena.
U vrenju inspekcijskog nadzora inspektor ima sljedee
obaveze:
-

razmotri inicijativu za pokretanje postupka inspekcijskog

nadzora i o tome obavijesti podnosioca inicijative;
obavijesti odgovorno lice subjekta nadzora o poetku
obavljanja inspekcijskog pregleda, osim ako smatra da bi
obavjetenje umanjilo efikasnost inspekcijskog nadzora;
legitimie se subjektu nadzora, odnosno odgovornom ili
drugom ovlaenom licu;
ukae subjektu nadzora na prava koja moe koristiti u
postupku inspekcijskog nadzora;
o izvrenom inspekcijskom pregledu saini zapisnik;
vodi evidencije o izvrenim inspekcijskim pregledima, kao i
druge propisane evidencije;
uva dravnu, slubenu, poslovnu ili drugu tajnu;
postupa zakonito, blagovremeno i u skladu sa etikim
kodeksom dravnih slubenika.

Ovlaenja inspektora u vrenju inspekcijskog nadzora:

-

pregleda objekat i prostorije, zemljite, opremu i uredjaje,

sredstva rada i druge predmete, proizvode koji se stavljaju u
promet, robu u prometu, vrenje prometa robe i pruanje

usluga, poslovne knjige, evidencije i registre, ugovore, javne

isprave i drugu poslovnu dokumentaciju;
utvrdjuje identitet subjekta nadzora i drugih lica;
uzima izjave od subjekta nadzora i drugih lica;
uzima uzorke koji su potrebni za utvrdjivanje injeninog
stanja;
naredi preduzimanje odgovarajuih mjera i radnji radi
obezbjedjenja vrenja nadzora;
privremeno oduzme dokumentaciju, predmete i druge stvari
koje su neophodne radi utvrdjivanja injeninog stanja;
zabrani vrenje odredjenih radnji;
obezbijedi izvrenje naloenih mjera;
preduzima i druge propisane mjere kojima se obezbjedjuje
vrenje inspekcijskog nadzora.

Obaveze
nepravilnosti:
-

ovlaenja

inspektora

otklanjanju

ukae na utvrdjene nepravilnosti i odredi rok za njihovo

otklanjanje;
naredi preduzimanje odgovarajuih mjera i radnji u roku koji
odredi;
privremeno zabrani vrenje djelatnosti i drugih radnji;
privremeno oduzme predmete ili sredstva kojima je uinjeno
neko kanjivo djelo, do okonanja tih postupaka;
izrekne novane kazne, u skladu sa zakonom i drugim
propisom;
podnese zahtjev za pokretanje prekrajnog postupka;
podnese krivinu ili drugu odgovarajuu prijavu;
vri druga ovlaenja i obaveze u skladu sa zakonom.

Upravne mjere i radnje.

Kada se u postupku inspekcijskog nadzora ocijeni da je
povrijedjen zakon ili drugi propis, ili da se ne potuju propisani
standardi ili normativi, inspektor je obavezan da preduzme neku od
sljedeih upravnih mjera ili radnji:
-

naredi otvaranje, odnosno zatvaranje objekta ili prostorije;

naredi obustavu gradnje, odnosno izvodjenja radova;
naredi ruenje, uklanjanje bespravno zapoetog ili
podignutog objekta i uklanjanje stvari sa odredjenog
prostora;
naredi povlaenje robe iz prometa, odnosno stavljanje robe u
promet;
naredi oduzimanje ili unitenje stvari, roba i drugih
proizvoda, kao i ivotinja;

zabrani korienje prostora, sredstava rada, opreme,

pogona, uredjaja, poslovnih i drugih objekata, prevoznih i
drugih sredstava;
zabrani raspolaganje novanim sredstvima sa poslovnog
rauna;
zabrani proizvodnju, upotrebu u promet robe ili pruanje
usluga;
zabrani kretanje lica na odredjenom prostoru, kada postoji
opasnost ugroavanja ivota i zdravlja fizikih lica;
zabrani vrenje bilo koje radnje kojom se ugroava ivotna
sredina, imovina, ili se dovodi u opasnost ivot ili zdravlje
fizikih lica;
do odluke nadlenog organa, oduzme predmete, opremu,
sredstva rada i druga sredstva kojima je uinjeno neko
kanjivo djelo;
oduzme ostvarenu imovinsku korist, do odluke nadlenog
organa;
naredi i preduzme druge mjere kojima se obezbjedjuje
otklanjanje utvrdjenih nepravilnosti, u skladu sa posebnim
propisima.

Navedene mjere i radnje traju dok se ne otklone nepravilnosti,

odnosno dok traju okolnosti zbog kojih su izreene.
Prava i obaveze subjekta nadzora:
-

obavezan je da postupi po predlogu, odnosno naredbi

inspektora;

obavezan je da inspektoru omogui nesmetano vrenje

inspekcijskog nadzora, da daje obavjetenja i stavlja na uvid
isprave, odnosno podatke koji su potrebni za vrenje
nadzora;

obavezan je da inspektoru obezbijedi uslove neophodne za

nesmetan rad i utvrdjivanje injeninog stanja;

obavezan je da na zahtjev ili naredbu inspektora, dostavi ili

pripremi tane i potpune podatke, dokumentaciju ili druge
materijale koji su potrebni za obavljanje inspekcijskog
nadzora, u roku koji mu se odredi;

ima pravo da da izjavu na zapisnik i primjedbe na zakonitost

postupka nadzora, ponaanje inspektora ili tanost
utvrdjenog injeninog stanja;

ima pravo da odbije potpisivanje zapisnika, ako se ne slae

sa injenicama koje su navedene u zapisniku, ili ako mu je
uskraeno pravo da stavi primjedbe.

Zakljuak i rjeenje.
U postupku inspekcijskog nadzora inspektor donosi zakljuke i
rjeenja.
Zakljukom se odluuje o pitanjima postupka koja se pojave u
toku inspekcijskog pregleda.
Zakljuak u pismenoj formi izdaje se samo u sluajevima kada
je na isti dozvoljena posebna alba.
Nakon inspekcijskog pregleda, inspektor donosi rjeenje o
mjerama, radnjama i rokovima za otklanjanje nepravilnosti.
Izuzetno, inspektor moe upravne mjere i radnje narediti i
usmenim rjeenjem na zapisnik, kada ocijeni da se na taj nain
otklanja neposredna opasnost po ivot i zdravlje ljudi, imovinu vee
vrijednosti, ili kada je u pitanju zatita drugog javnog interesa.
U ovom sluaju inspektor je duan da u roku od tri dana od
dana izricanja usmenog rjeenja, donese pisano rjeenje.
Protiv rjeenja inspektora moe se izjaviti alba u roku od 8
dana od dana dostave pisanog rjeenja.
O albi odluuje ministarstvo, odnosno starjeina organa
uprave.
alba ne odlae izvrenje rjeenja.
IZVRENJE

U sluajevima kada subjekat nadzora ne izvri dobrovoljno

radnje koje su mu naloene rjeenjem pristupie se administrativnom
izvrenju rjeenja. Inspektor e prethodno obavijestiti subjekte
nadzora o vremenu i nainu izvrenja.
Administrativno izvrenje moe se sprovesti na jedan od
sljedeih naina:
1. preko drugih lica
2. novanom kaznom
3. neposrednom prinudom
Koji e nain izvrenja biti primijenjen odredie inspektor u
svakom konkretnom sluaju.
Preko drugih lica lica

Izvrenje preko drugih lica moe se primijeniti kada se

naredjena mjera sastoji u izvrenju odredjene radnje koju moe
izvriti i neko drugo lice, a ne samo subjekat nadzora. Ovo izvrenje
sprovodi se o troku subjekta nadzora.
Novanom kaznom
Izvrenje putem novane kazne predvidjeno je za situacije kada
je subjektu nadzora naredjena mjera da neto ini ili trpi injenje, a
to se ne moe izvriti preko drugih lica ili neposrednom prinudom.
Tada e inspektor subjekta nadzora kazniti novanom kaznom, i to:
pravno lice kaznom u iznosu od 500 5.000 eura, a fiziko lice
kaznom od 50 500 eura. Ova kazna izrie se zakljukom i moe se
izricati sve dok se obaveza ne izvri.
Neposrednom prinudom
Izvrenje neposrednom prinudom sprovodi se samo onda kada
se isto ne moe obezbijediti preko drugih lica ili novanom kaznom.
PREGLED INSPEKCIJSKIH OBLASTI

Inspekcijske slube u republikoj upravi organizovane su u

okviru Ministarstva i Uprava, zavisno od drutvene oblasti za koje su
ovi organi formirani.
Raspored inspekcijskih organa izgleda ovako:
1. Ministarstvo pravde upravni inspektori
2. Ministarstvo finansija budetski inspektori
3. Ministarstvo prosvete i nauke prosvjetni inspektori
4. Ministarstvo ekonomije trini inspektori
5. Ministarstvo pomorstva i saobraaja
inspektori bezbjednosti plovidbe
inspektori za drumski saobraaj
inspektori za eljezniki
saobraaj
inspektori za puteve
6. Ministarstvo poljoprivrede
poljoprivredni inspektori
umarski inspektori
vodoprivredni inspektori
7. Ministarstvo turizma turistiki inspektori
8. Ministarstvo zatite ivotne sredine i uredjenja prostora
urbanistiki inspektori

gradjevinski inspektori
ekoloki inspektori
9. Ministarstvo zdravlja

10.

sanitarni inspektori
zdravstveni inspektori

Ministarstvo rada i socijalnog staranja

inspektori rada
inspektori zatite na radu

11. Ministarstvo unutranjih poslova inspektori

bezbjednost za saobraaj
12. Veterinarska uprava veterinarski inspektori
13. Poreska uprava poreski inspektori

za

Djelokrug poslova i specifino postupanje u postupku kontrole

pojedinih inspektora slubi regulisani su posebnim zakonima. Tako
imamo posebne zakone o:
1.
2.
3.
4.
5.
6.

Inspekciji rada
Urbanistikoj i gradjevinskoj inspekciji
Trinoj inspekciji
Sanitarnoj inspekciji
Elektroenergetskoj inspekciji
Prosvjetnoj inspekciji

Za inspekcijske slube iji poslovi nijesu regulisani posebnim

zakonom, djelokrug rada propisan je zakonima koji uredjuju oblast za
koju su te inspekcije formirane (npr.poljoprivredna, umarska,
zdravstvena, veterinarska).