You are on page 1of 202

Bhikkhuptimokkha

()


Mahinda Bhikkhu


I
V

1
3
6
13
18
39
41
47
52

57
161
163
166
169
173
174

Bhikkhuptimokkha

176
176
177
179
180
181
182
183
184
187


(Theravda)
(Mtik)

(Mv.103)

(nissaya)

Bhikkhuptimokkha

(Mv.85)

II

<>

Ven.Santagavesaka ()

Upekkhananda Bhikkhu

Sdhu! Sdhu! Sdhu!

(Mahinda Bhikkhu)

2009-3-1
III

Bhikkhuptimokkha

IV

2 (Pi)

3[ ]

5<>

Bhikkhuptimokkha


(CSCD)
7

Pr. = Prjika

Pc. = Pcittiya

Mv. = Mahvagga

Cv. = Cavagga

Pc. = Parivra

Mv.A.=Mahvagga-ahakath
Kv. = Kakhvitara

Dp = Dhammapada

Vm = Visuddhi-magga

Mv.108 = Mahvagga,

CSCD.No.108
108
Pc.43
43

VI

Bhikkhuptimokkha
nidnakath

Bhikkhuptimokkha

bhikkhu

Bhikkh'ti bhikkhako'ti bhikkhu, bhikkhcariya


ajjhupagato'ti bhikkhu, bhinnapaadharo'ti bhikkhu.

(Pr.45)

Bhikkh'ti sasre bhaya ikkhaatya v bhinna bhiku

Bhikkhuptimokkha

paadharditya v eva laddhavohro saddhpabbajito


kulaputto.

(Vm.1.14)

ptimokkha

Ptimokkhan'ti dimeta mukhameta


pamukhameta kusalna dhammna, Tena vuccati
ptimokkhan'ti.

(Mv.135)

(Kakhvitara)
Tattha ptimokkhan'ti pa-atimokkha atipamokkha
atiseha ati-uttamanti attho.

(Kv.A.)

Tahi yo na pti rakkhati, ta mokkheti mocayati


4

pyikdhi dukkhehi, tasm ptimokkhan'ti vuccati.

(Vm.1.14)

1. (sla ptimokkha)

227 311
2. (gantha ptimokkha)

prtimoka

Bhikkhuptimokkha

(Sabbaut-a) (Samm-sambuddha)

(Sriputta,
)(aggasvaka)
(Upli,)(mahsvaka)

Khant parama tapo titikkh,


nibbna parama vadanti buddh.
Na hi pabbajito parpaght,
na samao hoti para vihehayanto.
Sabbappassa akaraa,
kusalassa upasampad.
Sacittapariyodapana,
eta buddhna ssana.
6

Anpavdo anpaghto,
ptimokkhe ca savaro;
Mattaut ca bhattasmi,
pantaca sayansana.
Adhicitte ca yogo,
eta buddhna ssana.

(Dp.183-5)
7

Bhikkhuptimokkha

(Vesl) (Veraj)

(Vipass)(Sikh)
(Vessabhu)
(Kakusandha)
(Kongamana)(Kassapa)

yasmant

[]

Bhikkhuptimokkha

[]

10

(Pr.18-21)

11

Bhikkhuptimokkha

(Mahvana)
(Kgrasl)(Kalandagma)
(Sudinna kalandaputta)

(Vajj)

(Bjaka)

12

(Pr.24-39)

Tena hi, Bhikkhave, bhikkhna sikkhpada


13

Bhikkhuptimokkha

papessmi dasa atthavase paicca - Saghasuhutya,


saghaphsutya, dummakna puggalna niggahya,
pesalna bhikkhna phsuvihrya,
dihadhammikna savna savarya,
samparyikna savna paightya, appasannna
pasdya, pasannna bhiyyobhvya, saddhammahitiy,
vinaynuggahya.

(Pr.39)

[]
[]

4
4

(dusslapuggal)

14

(nissl)
(dsitasl)

15

Bhikkhuptimokkha

(pariyattisaddhamma)(paipattisaddhamma)

16

(adhigamasaddhamma)

(savaravinayo)
(pahnavinayo)
(samathavinayo)
(paattivinayo)
6

17

Bhikkhuptimokkha

`Sampannasl, bhikkhave, viharatha sampannaptimokkh, ptimokkhasavarasavut viharatha,


cragocarasampann, aumattesu vajjesu bhayadassvino;
samdya sikkhatha sikkhpadesu. '

1. (ptimokkhasavara-sla)

2. (indriyasavara-sla)

3. (jvaprisuddhi-sla)

4. (paccayasannissita-sla)

18

sikkhpada
sikkh pada

Sikkhitabb'ti sikkh, pajjate anenti pada. Sikkhya


pada sikkhpada, sikkhya adhigampyoti attho.
Atha v mla nissayo patihti vutta hoti.

[]

227

1. 4
2. 13
3. 2
4. 30
5. 92
6. 4
7. 75
8. 7

19

Bhikkhuptimokkha

prjika

Prjiko hot'ti seyyathpi nma puriso ssacchinno


abhabbo tena sasrabandhanena jvitu, evameva bhikkhu
methuna dhamma paisevitv assamao hoti
asakyaputtiyo. Tena vuccati - prjiko hot'ti.

(Pr.55)

Prjikan'ti ya vutta, ta suohi yathtatha.


cuto paraddho bhaho ca, saddhamm hi nirakato;
savsopi tahi natthi, teneta iti vuccati.

(Pv.339)

20

1.
2.
3.
4.

(msaka,)

saghdisesa

sagha+ di
+ sesa
21

Bhikkhuptimokkha

8
<>
Saghdiseso'ti saghova tass pattiy parivsa deti,
mlya paikassati deti, mnatta deti, abbheti; na
sambahul, na ekapuggalo. Tena vuccati - sagdiseso'ti.

[
]
(Pr.237)

Saghdiseso'ti ya vutta, ta suohi yathtatha.


saghova deti parivsa, mlya paikassati;
mnatta deti abbheti, teneta iti vuccati.

(Pv.339)
8

saghvaea

9
mnatta

mnatva

22

(parivsa)

(abbhana)

1.
2.
23

Bhikkhuptimokkha

3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.

(aniyata)

Aniyato'ti na niyato,prjika v saghdisesao v


pcittiya v.

24

(Pr.450)

Aniyato'ti ya vutta, ta suohi yathtatha;


aniyato na niyato, anekasikata pada;
tiamaatara hna, niyato'ti pavuccati.

(Pv.339)

(
1)
( 2 3)
( 44 45)

1.
2.

nissaggiya pcittiya
(nissaggiya)
25

Bhikkhuptimokkha

(pcittiya)10

Nissaggiyan'ti ya vutta, ta suohi yathtatha;


saghamajjhe gaamajjhe, ekasseva ca ekato;
nissajjitvna deseti, teneta iti vuccati.

(Pv.339)

1.
2.
3.
4.
5.
naisargika pryacittika

10

26

6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
27

Bhikkhuptimokkha

29.
30.

pcittiya
11
Pteti cittan'ti pcittiya.
(Pv.A.339)

Pcittiyan'ti ya vutta, ta suohi yathtatha;


pteti kusala dhamma ariyamagga aparajjhati;
cittasa mohanahna, teneta iti vuccati.

(Pv.339)

1.
11

28

pryacittika

2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
29

Bhikkhuptimokkha

25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
41.
42.
43.
44.
45.
46.
47.
30

48.
49.
50.
51.
52.
53.
54.
55.
56.
57.
58.
59.
60.
61.
62.
63.
64.
65.
66.
67.
68.
69.
70.

31

Bhikkhuptimokkha

71.
72.
73.
74.
75.
76.
77.
78.
79.
80.
81.
82.
83.
84.
85.
86.
87.
88.
89.
90.
91.
92.
32

(pidesanya)
12

Piidesanyan'ti ya vutta, ta suohi yathtatha;


bhikkhu atako santo, kicch laddhya bhojana;
sma gahetv bhujeyya, grayhan'ti pavuccati.
Nimantansu bhujant chandya, vossati tattha
bhikkhuni;
anivretv tahi bhuje, grayhanti pavuccati.
Saddhcitta kula gantv, appabhoga aniya.
agilno tahi bhuje, grayhanti pavuccati.
Yo ce ara e viharanto, ssake sabhaynake;
avidita tahi bhuje, grayhanti pavuccati.

12

pratideanya

33

Bhikkhuptimokkha

(Pv.339)

1.
2.
3.
4.

(sekhiya)
(Yni sikkhitasikkhena, sekhiynti tdin.)

Sekhiyan'ti ya vutta, ta suohi yathtatha;


sekkhassa sikkhamnassa, ujumaggnusrino.
di ceta caraaca, mukha saamasavaro;
sikkhassa etdis natthi, teneta iti vuccati.

[](Pv.339)

34

(sikkh karaya)

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
35

Bhikkhuptimokkha

18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
36

41.
42.
43.
44.
45.
46.
47.
48.
49.
50.
51.
52.
53.
54.
55.
56.
57.
58.
59.
60.
61.
62.
63.

37

Bhikkhuptimokkha

64.
65.
66.
67.
68.
69.
70.
71.
72.
73.
74.
75.

(satta adhikaraasamath dhamm)

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
38

227

1. (prjika)
2. (saghdisesa)
3. (thullaccaya,)
4. (pcittiya)
5. (pidesanya)
6. (dukkaa,)
7. (dubbhsita,)

(garukpatti)
1. (atekicch)
2. (satekicch)

(lahukpatti)

1.
2.
39

Bhikkhuptimokkha

3.
4.
5.

(sikkhpada)(patti)

40

uposatha
upavasatha
upavasatha upa
() + vas() + atha

13
poadha, posatha upoadha
poadha =
poa () + dha ()

13

41

Bhikkhuptimokkha

Upavasanti etth'ti uposatho. upavasant'ti slena v


anasanena v upet hutv vasantti attho. Aya pan'ettha
atthuddhro - ym'vuso, kappina, uposatha
gamissm'ti dsu ptimokkhuddeso uposatho. Eva
ahagasamanngato kho, viskhe, uposatho upavuttho'ti
dsu (a. ni. 8.43) sla . Suddhassa ve sad phaggu,
suddhassuposatho sad'tidsu (ma. ni. 1.79) upavso.
Uposatho nma ngarj'ti dsu (d. ni. 2.246) paatti.
Na, bhikkhave, tadahuposathe sabhikkhuk vs'ti dsu
(mahva. 181) upavasitabbadivaso. Idhpi soyeva
adhippeto. So panesa aham ctuddas pannarasbhedena
tividho. Tasm sesadvayanivraattha pannaraseti
vutta. Teneva vutta - upavasanti etth'ti uposatho'ti.

[]

(
5.43)
(
1.79)
( 2.246)

[]( 181)
poadha uposatha

42

( 150; 3.85)

1.

(aruuggamana, )

14

(paarasika)

(uposatha-divasa)

2.
()

14

43

Bhikkhuptimokkha

()
(ahaga samanngata uposatha-sla dhamma)15
3.

16
17
(uposathakamma)
(ptimokkhuddesa)18

16
sm

17
kamma

karma

18

15

44

(Magaha, ) (Rj
mgadha seniya Bimbisra)

45

Bhikkhuptimokkha

[]

(Mv.132)

46

(Mv.133)

(Mv.136)

Ctuddase v pannarase v'ti ekassa utuno tatiye ca


sattame ca pakkhe dvikkhattu ctuddase, avasese
chakkhattu pannarase.

[]
(Mv.A.136)
47

Bhikkhuptimokkha

3
(gimhna)(vassna)(hemanta)
4128
2

1, 2, 4, 5, 6, 8
15 (paarasa) 3 7 14
(catuddasa)37

19

19

48

[]

[]
(Mv.138)

(sm
sammuti)(sm nimitta)

(baddhasm)(abaddhasm)

21

(psanimitta)
(atti)
49

Bhikkhuptimokkha

[]
[]

(samnasavsa
ekuposatha sm)
(avippavsa-sm)
(khaasm)

(smsamhanana)

(smantarika)

50

[
]

(Mv.147)

(gmasm)
(nigamasm)

(sattabbhantar)
(sattabbhantarasm)
2856

(udakukkhepasm)

51

Bhikkhuptimokkha

[]

[
]

52

[]

[]

[]

(Mv.150)

1
2
3
4

1
53

Bhikkhuptimokkha

2chanda
(prisuddhi)

20

(pakatatta bhikkhu)

20

54

45-50

55

Bhikkhuptimokkha

(prisaddhiuposatha)
(adhihna-uposatha)
p.184-185(Mv.168)

56

Bhikkhuptimokkha

57

Bhikkhuptimokkha

Saghuposatha pubbakaradi vidhi


VINAYAPUCCHSAMMUTI
Namo tassa bhagavato arahato sammsambuddhassa. (x3)
Sutu me, bhante, sagho, Yadi saghassa pattakalla,
aha yasmanta Tissa bhikkhu** vinaya
puccheyya.

VINAYAVISSAJJANASAMMUTI
Namo tassa bhagavato arahato sammsambuddhassa.

(x3)

Sutu me, bhante*, sagho. Yadi saghassa pattakalla,


aha yasmat Ngena bhikkhun** vinaya puho
vissajjeyya.
Pucch: Sammajjan, padpo ca, udaka sanena ca,
uposathassa etni, pubbakaraan'ti vuccati.
Oksa, sammajjan: Sammajjanakaraa kata ki?
Vissajjana: Sammajjanakaraa nihita.
Pucch: Padpo ca: Padpujjalana kata ki?
Vissajjana: Padpujjalana nihita.

**
*

Tissa thera bhikkhu


vuso

58

[]
21

[]
22

[]

21
22

59

Bhikkhuptimokkha

Puccha: Udaka sanena ca: sanena saha pnyaparibhojanya-udakahapana kata ki?

Vissajjana: sanena saha pnyaparibhojanyaudakahapana nihita.


Pucch: Uposathassa etni pubbakaraan'ti vuccati
ki?
Vissajjana: Etni cattri vattni sammajjanakaradni
saghasanniptato pahamakattabbatt uposathassa,
uposathakammassa pubbakaraan'ti vuccati.
Pubbakaran'ti akkhtni.

Pucch: Chandaprisuddhi, utukkhna


bhikkhugaan ca ovdo,
uposathassa etni
pubbakiccan'ti vuccati.
Chandaprisuddhi: Chandrahna bhikkhna
chandaprisuddhi-haraa kata ki?

Vissajjana: Chandaprisuddhi-haraa nihita.*


Pucch: Utukkhna: Hemantdna tia utna
ettaka atikkanta, ettaka avasihan'ti. Eva
utu-cikkhana kata ki?

Vissajjana: Utndha (Utni'dha) pana ssane hemantagimha-vassnna vasena ti honti. Aya hemanta-utu
(gimhna-utu / vassna-utu).
60

23

24
23

chanda

(prisuddhi)

24

61

Bhikkhuptimokkha

Asmi utumhi aha (dasa) uposath. Imin pakkhena


eko uposatho sampatto, tayo uposath atikkant, cattro
uposath avasih25.
Pucch: Bhikkhugaan ca: Imasmi uposathagge
sannipatitna bhikkhna gaan, kittak bhikkh
honti?
Vissajjana: Imasmi uposathagge sannipatitna
bhikkhna gaan cattro26 bhikkh honti.
Pucch: Ovdo: Bhikkhunna ovdo dtabbo, dinno
ki?
Vissajjana: Idni pana tsa natthitya, so ca ovdo
idha n'atthi.
Pucch: Uposathassa etni pubbakiccan'ti vuccati ki?
Vissajjana: Etni pacakammni chandharadni
ptimokkhuddesato pahama kattabbatt uposathassa,
uposathakammassa pubba-kiccan'ti vuccati.
Pubbakiccn'ti akkhtni.
25

1. eko uposatho sampatto, satta uposath avasih.


2. eko uposatho sampatto, eko uposatho atikkanto, cha uposath avasih.
3. eko uposatho sampatto, dve uposath atikkant, paca uposath avasih.
4. eko uposatho sampatto, tayo uposath atikkant, cattro uposath avasih.
5. eko uposatho sampatto, cattro uposath atikkant, tayo uposath avasih.
6. eko uposatho sampatto, paca uposath atikkant, dve uposath avasih.
7. eko uposatho sampatto, cha uposath atikkant, eko uposatho avasiho.
8. eko uposatho sampatto, satta uposath atikkant.
26
paca, cha, satta, aha, nava, dasa, ekdasa, dvdasa, terasa, cuddasa, paarasa,
soasa, sattarasa, ahrasa, eknavsati, vsati, ekavsati, dvvsati, tevsati, catuvsati,
pacavsati.
62

27
28


29

30

27
28
29

30

63

Bhikkhuptimokkha

Pucch: Uposatho yvatik ca bhikkh


kammappatt sabhgpattiyo ca
na vijjanti vajjany ca puggal
tasmi na honti pattakallan'ti vuccati.
Uposatho: Tsu uposathadivasesu ctuddas, paaras,
smaggsu, ajj'uposatho ko uposatho?
Vissajjana: Ajj'uposatho paaraso (ctuddaso).
Pucch: Yvatik ca bhikkh kammappatt'ti ki?
Vissajjana: Yattak bhikkh tassa uposathakammassa,
patt yutt anurp, sabbantimena paricchedena cattro
bhikkh pakatatt, saghena anukkhitt, te ca kho
hatthapsa avijahitv ekasmya hit.
Pucch: Sabhgpattiyo ca na vijjanti ki?
Vissajjana: Viklabhojandi vatthu sabhgpattiyo ca na
vajjanti.
Pucch: Vajjany ca puggal tasmi na honti ki?
Vissajjana: Gahahapaakdayo, ekavsati vajjany
puggal (vajjanyapuggal) hatthapsato bahikaraavasena
vajjetabb, te asmi na honti.
Pucch: Pattakallan'ti vuccati ki?
Vissajjana: Saghassa uposathakamma imehi cathi
lakkhaehi sagahita pattakallan'ti vuccati.
Pattaklavantan'ti akkhta.

64

31
:

:
[]
:

31

65

Bhikkhuptimokkha

RDHAN

Vissajjana: Pubbakaraapubbakiccni sampetv


desitpattikassa samaggassa bhikkhusaghassa anumatiy
ptimokkha uddisitu rdhana karomi.

Sdhu! Sdhu! Sdhu!

66

32

32

sdhu

67

Bhikkhuptimokkha

Namo tassa bhagavato arahato sammsambuddhassa. (x3)

Nidnuddeso
Sutu me, bhante sagho, Ajjuposatho pannaraso, yadi
saghassa pattakalla, sagho uposatha kareyya,
ptimokkha33 uddiseyya.
Ki saghassa pubbakicca? Prisuddhi yasmanto
rocetha, ptimokkha uddisissmi, ta sabbeva sant
sdhuka suoma manasi karoma.
Yassa siy patti, so vikareyya, asantiy pattiy tuh
bhavitabba, tuhbhvena kho panyasmante
parisuddhti vedissmi. Yath kho pana
paccekapuhassa veyykaraa hoti, evameva
evarpya parisya yvatatiya anusvita hoti. Yo pana
bhikkhu yvatatiya anusviyamne saramno santi
patti nvikareyya, sampajnamusvdassa hoti.
Sampajnamusvdo kho panyasmanto antaryiko
dhammo vutto bhagavat, tasm saramnena bhikkhun
pannena visuddhpekkhena sant patti viktabb,
vikat hissa phsu hoti.

33

68

pimokkha

[]34

34

69

Bhikkhuptimokkha

Uddiha kho yasmanto nidna.


Tatthyasmante pucchmi, kaccittha parisuddh?
Dutiyampi pucchmi, kaccittha parisuddh?
Tatiyampi pucchmi, kaccittha parisuddh?
Parisuddhetthyasmanto, tasm tuh, evameta
dhraymi35.36
Nidnuddeso pahamo.37

35
36

37

70

dhraym'ti

Nidna nihita Nidnuddeso nihito

[]
:
:
:

[]

71

Bhikkhuptimokkha

Prjikuddeso
Tatrime cattro prjik dhamm uddesa gacchanti.
1. Yo pana bhikkhu bhikkhna sikkhsjvasampanno
sikkha apaccakkhya38 dubbalya anvikatv
methuna dhamma patiseveyya39, antamaso
tiracchnagatyapi, prjiko hoti asavso.
2. Yo pana bhikkhu gm v ara v adinna
theyyasakhta diyeyya, yathrpe adinndne rjno
cora gahetv haneyyu v bandheyyu v pabbjeyyu
v corosi blosi mhosi thenosti, tathrpa bhikkhu
adinna diyamno ayampi prjiko hoti asavso.
3. Yo pana bhikkhu sacicca manussaviggaha jvit
voropeyya, satthahraka vssa pariyeseyya,
maraavaa v savaeyya, maraya v
samdapeyya ambho purisa ki tuyhimin ppakena
dujjvitena, matante40 jvit seyyoti, iti cittamano
cittasakappo anekapariyyena maraavaa v
savaeyya, maraya v samdapeyya, ayampi prjiko
hoti asavso.

38
39
40

72

appaccakkhya
paiseveyya
mata te

141

242

43
3
44:

bhikkhna sikkhsjva-sampanno

42
(adinna theyyasakhta diyeyya)
[]
43
(manussaviggaha jvit)

<>

44
(satthahraka v'ssa pariyeseyya)

41

73

Bhikkhuptimokkha

4. Yo pana bhikkhu anabhijna uttarimanussadhamma attpanyika45 alamariyaadassana


samudcareyya iti jnmi, iti passmti, tato aparena
samayena samanugghiyamno v asamanugghiyamno46
v panno visuddhpekkho eva vadeyya ajnameva
vuso avaca jnmi, apassa passmi, tuccha mus
vilapinti, aatra adhimn, ayampi prjiko hoti
asavso.
Uddih kho yasmanto cattro prjik dhamm. Yesa
bhikkhu aatara v aatara v pajjitv na labhati
bhikkhhi saddhi savsa yath pure, tath pacch,
prjiko hoti asavso.
Tatthyasmante pucchmi, kaccittha parisuddh?
Dutiyampi pucchmi, kaccittha parisuddh?
Tatiyampi pucchmi, kaccittha parisuddh?
Parisuddhetthyasmanto, tasm tuh, evameta
dhraymi.
Prjikuddeso dutiyo47.

45
46
47

74

attupanyika
samanugghyamno v asamanugghyamno
Prjikuddeso nihito Prjika nihita

448
:

[
]
[]

49


:
:
:

48

(uttarimanussadhamma)
<>

49
(yath pure tath pacch)

75

Bhikkhuptimokkha

Saghdisesuddeso
Ime kho panyasmanto terasa saghdises dhamm
uddesa gacchanti.
1. Sacetanik sukkavisahi50 aatra supinant
saghdiseso.
2. Yo pana bhikkhu otio vipariatena cittena
mtugmena saddhi kyasasagga sampajjeyya
hatthagha v veigha51 v aatarassa v
aatarassa v agassa parmasana, saghdiseso.
3. Yo pana bhikkhu otio vipariatena cittena
mtugma duhullhi vchi obhseyya yath ta yuv
yuvati methnupasahithi52, saghdiseso.
4. Yo pana bhikkhu otio vipariatena cittena
mtugmassa santike attakmapricariyya vaa
bhseyya etadagga bhagini pricariyna y mdisa
slavanta kalyadhamma brahmacri etena
dhammena paricareyyti methnupasahitena53,
saghdiseso.
5. Yo pana bhikkhu sacaritta sampajjeyya itthiy v
purisamati purisassa v itthimati54, jyattane v
jrattane v, antamaso takhaikya'pi55, saghdiseso.
50

51
52
53

54
55

76

sukkavissahi
hatthaggha v veiggha
methunpasahithi methunpasahithi
methunupasahitena methunpasahitena
itthmati
ta khaikya'pi

1.
2

3
[]

4
:

5[]
56

56

(jyattane v jrattane v):


<>

77

Bhikkhuptimokkha

6. Sacikya pana bhikkhun kui krayamnena


assmika attuddesa pamik kretabb, tatrida
pama, dghaso dvdasa vidatthiyo sugatavidatthiy,
tiriya sattantar, bhikkh abhinetabb vatthudesanya,
tehi bhikkhhi vatthu desetabba anrambha
saparikkamana. Srambhe ce bhikkhu vatthusmi
aparikkamane sacikya kui kreyya,anabhineyya
vatthudesanya, pama v atikkmeyya, saghdiseso.
7. Mahallaka pana bhikkhun vihra krayamnena
sassmika attuddesa bhikkh abhinetabb
vatthudesanya, tehi bhikkhhi vatthu desetabba
anrambha saparikkamana. Srambhe ce bhikkhu
vatthusmi aparikkamane mahallaka vihra kreyya,
bhikkh v anabhineyya vatthudesanya, saghdiseso.

78

6[]
58

5960

7[]

57

57

kui <
>
58
(sugatavidatthi)(vidatthi)

(sugata,)

1.33

1 (vyma, byma)= 4 (ratana)1 (hatthapsa)= 2.5


1 =2 1 =12 (agula)1 =7 (dhaamsa)
59
(srambha)

60
(aparikkamana)

79

Bhikkhuptimokkha

8. Yo pana bhikkhu bhikkhu duho doso appatto


amlakena prjikena dhammena anuddhaseyya appeva
nma na imamh brahmacariy cveyyanti tato aparena
samayena samanugghyamno v asamanugghyamno
v amlakaceva ta adhikaraa hoti, bhikkhu ca
dosa patihti, saghdiseso.
9. Yo pana bhikkhu bhikkhu duho doso appatto
aabhgiyassa adhikaraassa kicidesa lesamatta
updya prjikena dhammena anuddhaseyya appeva
nma na imamh brahmacariy cveyyanti, tato
aparena samayena samanugghyamno v
asamanugghyamno v aabhgiyaceva ta
adhikaraa hoti kocideso lesamatto updinno, bhikkhu
ca dosa patihti, saghdiseso.
10. Yo pana bhikkhu samaggassa saghassa bhedya
parakkameyya, bhedanasavattanika v adhikaraa
samdya paggayha tiheyya, so bhikkhu bhikkhhi
evamassa vacanyo m yasm61 samaggassa saghassa
bhedya parakkami, bhedanasavattanika v
adhikaraa samdya paggayha ahsi, sametyasm
saghena, samaggo hi sagho sammodamno
avivadamno ekuddeso phsu viharatti, evaca so
bhikkhu bhikkhhi vuccamno tatheva paggaheyya, so
bhikkhu bhikkhhi yvatatiya samanubhsitabbo tassa
painissaggya, yvatatiyace samanubhsiyamno ta
painissajjeyya, icceta kusala, no ce painissajjeyya,
saghdiseso.
61

80

myasm

8
:
[]

[
]

10

[]

81

Bhikkhuptimokkha

11. Tasseva kho pana bhikkhussa bhikkh honti


anuvattak vaggavdak eko v dve v tayo v, te eva
vadeyyu m yasmanto eta bhikkhu kici avacuttha,
dhammavd ceso bhikkhu, vinayavd ceso bhikkhu,
amhkaceso bhikkhu chandaca rucica dya voharati,
jnti, no bhsati, amhkampeta khamatti, te bhikkh
bhikkhhi evamassu vacany m yasmanto eva
avacuttha, na ceso bhikkhu dhammavd, na ceso bhikkhu
vinayavd, m yasmantnampi saghabhedo ruccittha,
sametyasmantna saghena, samaggo hi sagho
sammodamno avivadamno ekuddeso phsu viharatti
evaca te bhikkh bhikkhhi vuccamn tatheva
paggaheyyu, te bhikkh bhikkhhi yvatatiya
samanubhsitabb tassa painissaggya, yvatatiyace
samanubhsiyamn ta painissajjeyyu, icceta
kusala, no ce painissajjeyyu, saghdiseso.
12. Bhikkhu paneva dubbacajtiko hoti uddesapariypannesu sikkhpadesu bhikkhhi sahadhammika
vuccamno attna avacanya karoti m ma
yasmanto kici avacuttha kalya v ppaka v,
ahampyasmante na kici vakkhmi kalya v
ppaka v, viramathyasmanto mama vacanyti, so
bhikkhu bhikkhhi evamassa vacanyo m yasm
attna avacanya aksi, vacanyamev'yasm62
attna karotu, yasmpi bhikkh vadetu63
sahadhammena, bhikkhpi yasmanta vakkhanti
sahadhammena, eva savaddh hi tassa bhagavato
62

63

82

vacanya eva yasm


vadatu

11
:

[]

12
:

83

Bhikkhuptimokkha

paris yadida aamaavacanena


aamaavuhpanenti, evaca so bhikkhu bhikkhhi
vuccamno tatheva paggaheyya, so bhikkhu bhikkhhi
yvatatiya samanubhsitabbo tassa painissaggya
yvatatiyace samanubhsiyamno ta painissajjeyya,
icceta kusala, no ce painissajjeyya, saghdiseso.
13. Bhikkhu paneva aatara gma v nigama v
upanissya viharati kuladsako ppasamcro, tassa kho
ppak samcr dissanti ceva suyyanti ca, kulni ca tena
duhni dissanti ceva suyyanti ca, so bhikkhu bhikkhhi
evamassa vacanyo yasm kho kuladsako
ppasamcro, yasmato kho ppak samcr dissanti
ceva suyyanti ca, kulni cyasmat duhni dissanti ceva
suyyanti ca, pakkamatyasm imamh vs, alan'te64
idha vsenti, evaca so bhikkhu bhikkhhi vuccamno
te bhikkh eva vadeyya chandagmino ca bhikkh,
dosagmino ca bhikkh, mohagmino ca bhikkh,
bhayagmino ca bhikkh tdisikya pattiy ekacca
pabbjenti, ekacca na pabbjentti, so bhikkhu
bhikkhhi evamassa vacanyo m yasm eva avaca, na
ca bhikkh chandagmino, na ca bhikkh dosagmino, na
ca bhikkh mohagmino, na ca bhikkh bhayagmino,
yasm kho kuladsako ppasamcro, yasmato kho

64

84

ala te

13
65
66

65

(kuladsaka)<>

66
(ppasamcra)<>

85

Bhikkhuptimokkha

ppak samcr dissanti ceva suyyanti ca, kulni


cyasmat duhni dissanti ceva suyyanti ca,
pakkamatyasm imamh vs, ala te idha vsenti,
evaca so bhikkhu bhikkhhi vuccamno tatheva
paggaheyya, so bhikkhu bhikkhhi yvatatiya
samanubhsitabbo tassa painissaggya, yvatatiyace
samanubhsiyamno ta painissajjeyya, icceta kusala,
no ce painissajjeyya, saghdiseso.
Uddih kho yasmanto terasa saghdises dhamm.
nava pahampattik, cattro yvatatiyak. Yesa bhikkhu
aatara v aatara v pajjitv yvatiha jna
paicchdeti, tvatiha67 tena bhikkhun akm
parivatthabba. Parivutthaparivsena bhikkhun uttari68
chratta bhikkhumnattya paipajjitabba,
ciamnatto bhikkhu yattha siy vsatigao
bhikkhusagho, tattha so bhikkhu abbhetabbo. Ekenapi ce
no vsatigao bhikkhusagho ta bhikkhu abbheyya,
so ca bhikkhu anabbhito, te ca bhikkh grayh, aya
tattha smci.
Tatthyasmante pucchmi, kaccittha parisuddh?
Dutiyampi pucchmi, kaccittha parisuddh?
Tatiyampi pucchmi, kaccittha parisuddh?
Parisuddhetthyasmanto, tasm tuh, evameta
dhraymi.
Saghdisesuddeso tatiyo.69
67
68

69

86

yvathayvatha
uttari
Saghdisesuddeso nihito Saghdiseso nihito

[]
[][
]
[][]

[]

87

Bhikkhuptimokkha

Aniyatuddeso
Ime kho panyasmanto dve aniyat dhamm uddesa
gacchanti.
1. Yo pana bhikkhu mtugmena saddhi eko ekya raho
paicchanne sane alakammaniye nisajja kappeyya,
tamena saddheyyavacas upsik disv tia
dhammna aatarena vadeyya prjikena v
saghdisesena v pcittiyena v, nisajja bhikkhu
paijnamno tia dhammna aatarena kretabbo
prjikena v saghdisesena v pcittiyena v, yena v s
saddheyyavacas upsik vadeyya, tena so bhikkhu
kretabbo, aya dhammo aniyato.
2. Na heva kho pana paicchanna sana hoti
nlakammaniya, alaca kho hoti mtugma
duhullhi vchi obhsitu, yo pana bhikkhu tathrpe
sane mtugmena saddhi eko ekya raho nisajja
kappeyya, tamena saddheyyavacas upsik disv
dvinna dhammna aatarena vadeyya saghdisesena
v pcittiyena v, nisajja bhikkhu paijnamno dvinna
dhammna aatarena kretabbo saghdisesena v
pcittiyena v, yena v s saddheyyavacas upsik
vadeyya, tena so bhikkhu kretabbo, ayampi dhammo
aniyato.
88

1[]
7071

2[]

70

(saddheyyavacas)

<>

71
(upsik)

89

Bhikkhuptimokkha

Uddih kho yasmanto dve aniyat dhamm.


Tatthyasmante pucchmi, kaccittha parisuddh?
Dutiyampi pucchmi, kaccittha parisuddh?
Tatiyampi pucchmi, kaccittha parisuddh?
Parisuddhetthyasmanto, tasm tuh, evameta
dhraymi.
Aniyatuddeso catuttho.72

72

90

Aniyatuddeso nihito Aniyato nihito

91

Bhikkhuptimokkha

Nissaggiyapcittiy
Ime kho panyasmanto tisa nissaggiy pcittiy
dhamm uddesa gacchanti.
1. Nihitacvarasmi bhikkhun ubbhatasmi kahine73
dashaparama atirekacvara dhretabba, ta
atikkmayato nissaggiya pcittiya.
2. Nihitacvarasmi bhikkhun ubbhatasmi kahine
ekarattampi ce bhikkhu ticvarena vippavaseyya, aatra
bhikkhusammutiy74 nissaggiya pcittiya.
3. Nihitacvarasmi bhikkhun ubbhatasmi kahine
bhikkhuno paneva aklacvara uppajjeyya,
kakhamnena bhikkhun paiggahetabba,
paiggahetv khippameva kretabba, no cassa pripri,
msaparama tena bhikkhun ta cvara
nikkhipitabba nassa pripriy satiy paccsya. Tato
ce uttari nikkhipeyya satiypi paccsya, nissaggiya
pcittiya.
4. Yo pana bhikkhu atikya bhikkhuniy
puracvara dhovpeyya v rajpeyya v kopeyya v,
nissaggiya pcittiya.
5. Yo pana bhikkhu atikya bhikkhuniy hatthato
cvara paiggaheyya aatra privaak75, nissaggiya
pcittiya.
73

74
75

92

kathine
bhikkhusammatiy
privattak

176

2
77

78

76

kahina

77
(bhikkhusammuti)
78
nssa pripriy satiy paccsya, :

93

Bhikkhuptimokkha

6. Yo pana bhikkhu ataka gahapati v gahapatni


v cvara vipeyya aatra samay, nissaggiya
pcittiya. Tatthya samayo, acchinnacvaro v hoti
bhikkhu, nahacvaro v, aya tattha samayo.
7. Tace atako gahapati v gahapatn v bahhi
cvarehi abhihahu pavreyya, santaruttaraparama
tena bhikkhun tato cvara sditabba. Tato ce uttari
sdiyeyya, nissaggiya pcittiya.
8. Bhikkhu paneva uddissa atakassa gahapatissa v
gahapatniy v cvaracetpanna79 upakkhaa hoti
imin cvaracetpannena cvara cetpetv itthannma
bhikkhu cvarena acchdessmti, tatra ce so bhikkhu
pubbe appavrito upasakamitv cvare vikappa
pajjeyya sdhu vata ma yasm imin
cvaracetpannena evarpa v evarpa v cvara
cetpetv acchdehti kalyakamyata updya,
nissaggiya pcittiya.
9. Bhikkhu paneva uddissa ubhinna atakna
gahapatna v gahapatnna v paccekacvaracetpannni upakkhani honti imehi maya
paccekacvaracetpannehi paccekacvarni cetpetv
itthannma bhikkhu cvarehi acchdessmti, tatra ce
so bhikkhu pubbe appavrito upasakamitv cvare
vikappa pajjeyya sdhu vata ma yasmanto imehi
paccekacvaracetpannehi evarpa v evarpa v
cvara cetpetv acchdetha ubhova sant ekenti
kalyakamyata updya, nissaggiya pcittiya.
79

94

cvaracetpana

8
80:

9
:

80

(cvaracetpana)

95

Bhikkhuptimokkha

10. Bhikkhu paneva uddissa rj v rjabhoggo v


brhmao v gahapatiko v dtena cvaracetpanna
pahieyya imin cvaracetpannena cvara cetpetv
itthannma bhikkhu cvarena acchdehti. So ce dto
ta bhikkhu upasakamitv eva vadeyya ida kho,
bhante, yasmanta uddissa cvaracetpanna bhata,
paigahtu81 yasm cvaracetpannanti. Tena
bhikkhun so dto evamassa vacanyo na kho maya,
vuso, cvaracetpanna paiggahma, cvaraca kho
maya paiggahma klena kappiyanti.
So ce dto ta bhikkhu eva vadeyya atthi
panyasmato koci veyyvaccakaroti. Cvaratthikena,
bhikkhave, bhikkhun veyyvaccakaro niddisitabbo
rmiko v upsako v eso kho, vuso, bhikkhna
veyyvaccakaroti. So ce dto ta veyyvaccakara
sapetv ta bhikkhu upasakamitv eva vadeyya
ya kho, bhante, yasm veyyvaccakara niddisi,
saatto so may, upasakamatu yasm klena, cvarena
ta acchdessatti.
Cvaratthikena, bhikkhave, bhikkhun veyyvaccakaro
upasakamitv dvattikkhattu82 codetabbo sretabbo
attho me, vuso, cvarenti, dvattikkhattucodayamno
srayamno ta cvara abhinipphdeyya, icceta
kusala, no ce abhinipphdeyya, catukkhattu
pacakkhattu chakkhattuparama tuhbhtena uddissa
htabba, catukkhattu pacakkhattu chakkhattuparama tuhbhto uddissa tihamno ta cvara
81

82

96

paiggahtu
dvittikkhattu dvatti dvitti

10
:

:
:

:
83
84
85 :

83

(veyyvaccakaro)(kappiyakraka),

84
rmika,

85
(upsaka)

97

Bhikkhuptimokkha

abhinipphdeyya, icceta kusala, 86 tato ce uttari


vyamamno ta cvara abhinipphdeyya, nissaggiya
pcittiya.
No ce abhinipphdeyya, yatassa cvaracetpanna
bhata, tattha sma v gantabba, dto v phetabbo
ya kho tumhe yasmanto bhikkhu uddissa
cvaracetpanna pahiittha, na ta tassa87 bhikkhuno
kici attha anubhoti, yujantyasmanto saka, m vo
saka vinassti88, aya tattha smci.
Cvaravaggo pahamo.
11. Yo pana bhikkhu kosiyamissaka santhata
krpeyya, nissaggiya pcittiya.
12. Yo pana bhikkhu suddhakakna eakalomna
santhata krpeyya, nissaggiya pcittiya.
13. Nava pana bhikkhun santhata krayamnena dve
bhg suddhakakna eakalomna dtabb, tatiya
odtna, catuttha gocariyna. And ce bhikkhu dve
bhge suddhakakna eakalomna, tatiya odtna,
catuttha gocariyna, nava santhata krpeyya,
nissaggiya pcittiya.
14. Nava pana bhikkhun santhata krpetv
chabbassni dhretabba, orena ce channa vassna
ta santhata vissajjetv v avissajjetv v aa nava
santhata krpeyya aatra bhikkhusammutiy,
nissaggiya pcittiya.
86
87

88

98

no ce abhinipphdeyya,
tantassa
vinassti

[
]


89

11

12

13

14

(santhata)

89

99

Bhikkhuptimokkha

15. Nisdanasanthata pana bhikkhun krayamnena


purasanthatassa smant sugatavidatthi dtabb
dubbaakaraya. And ce bhikkhu purasanthatassa
smant sugatavidatthi, nava nisdanasanthata
krpeyya, nissaggiya pcittiya.
16. Bhikkhuno paneva addhnamaggappaipannassa
eakalomni uppajjeyyu, kakhamnena bhikkhun
paiggahetabbni, paiggahetv tiyojanaparama sahatth
haritabbni90 asante hrake. Tato ce uttari hareyya,
asantepi hrake, nissaggiya pcittiya.
17. Yo pana bhikkhu atikya bhikkhuniy
eakalomni dhovpeyya v rajpeyya v vijapeyya v,
nissaggiya pcittiya.
18. Yo pana bhikkhu jtarparajata uggaheyya v
uggahpeyya v upanikkhitta v sdiyeyya,
nissaggiya pcittiya.
19. Yo pana bhikkhu nnappakraka
rpiyasavohra sampajjeyya, nissaggiya pcittiya.
20. Yo pana bhikkhu nnappakraka kayavikkaya
sampajjeyya, nissaggiya pcittiya.
Kosiyavaggo dutiyo.
21. Dashaparama atirekapatto dhretabbo, ta
atikkmayato nissaggiya pcittiya.
90

hretabbni

100


91

15

16

17

18

19

20


21

nisdanasanthatanisdana

nisdana santhata

91

101

Bhikkhuptimokkha

22. Yo pana bhikkhu napacabandhanena pattena


aa nava patta cetpeyya, nissaggiya pcittiya.
Tena bhikkhun so patto bhikkhuparisya nissajjitabbo yo
ca tass bhikkhuparisya pattapariyanto, so tassa92
bhikkhuno padtabbo aya te93 bhikkhu patto yva
bhedanya dhretabboti, aya tattha smci.
23. Yni kho pana tni gilnna bhikkhna
paisyanyni bhesajjni, seyyath'da94 sappi
navanta tela madhu phita, tni paiggahetv
satthaparama sannidhikraka paribhujitabbni, ta
atikkmayato nissaggiya pcittiya.
24. Mso seso gimhnanti bhikkhun vassikasikacvara pariyesitabba, addhamso seso gimhnanti
katv nivsetabba. Orena ce mso seso gimhnanti
vassikasikacvara pariyeseyya, orena'ddhamso95 seso
gimhnanti katv nivseyya, nissaggiya pcittiya.
25. Yo pana bhikkhu bhikkhussa sma cvara datv
kupito anattamano acchindeyya v acchindpeyya v,
nissaggiya pcittiya.
26. Yo pana bhikkhu sma sutta vipetv
tantavyehi cvara vypeyya, nissaggiya pcittiya.
92
93
94
95

so ca tassa
ayante
seyyath'ida
orena'hamso

102

22

23

24

25

26

103

Bhikkhuptimokkha

27. Bhikkhu paneva uddissa atako gahapati v


gahapatn v tantavyehi cvara vypeyya, tatra ce so
bhikkhu pubbe appavrito tantavye upasakamitv cvare
vikappa pajjeyya ida kho, vuso, cvara ma
uddissa vyati96, yataca karotha, vitthataca, appitaca,
suvtaca, suppavyitaca, suvilekhitaca97,
suvitacchitaca karotha, appeva nma mayampi
yasmantna kicimatta anupadajjeyymti. Evaca
so bhikkhu vatv kicimatta anupadajjeyya antamaso
piaptamattampi, nissaggiya pcittiya.
28. Dashngata kattikatemsikapuama98
bhikkhuno paneva accekacvara uppajjeyya, acceka
maamnena bhikkhun paiggahetabba, paiggahetv
yva cvaraklasamaya nikkhipitabba. Tato ce uttari
nikkhipeyya, nissaggiya pcittiya.
29. Upavassa kho pana kattikapuama yni kho
pana tni raakni sensanni ssakasammatni
sappaibhayni, tathrpesu bhikkhu sensanesu viharanto
kakhamno tia cvarna aatara cvara
antaraghare nikkhipeyya, siy ca tassa bhikkhuno
kocideva paccayo tena cvarena vippavsya,
chrattaparama tena bhikkhun tena cvarena
vippavasitabba. Tato ce uttari vippavaseyya aatra
bhikkhusammutiy, nissaggiya pcittiya.
96
97

98

viyyati
supavyitaca
kattikatemsipuama

104

27

28 99

29100

99

(Kattikamsa)
10-11 -
(kattikatemsikapuama)
10

100
upavassa)
(kattikapuama)
11

105

Bhikkhuptimokkha

30. Yo pana bhikkhu jna saghika lbha


pariata attano parimeyya, nissaggiya pcittiya.
Pattavaggo tatiyo.
Uddih kho yasmanto tisa nissaggiy pcittiy
dhamm.
Tatthyasmante pucchmi, kaccittha parisuddh?
Dutiyampi pucchmi, kaccittha parisuddh?
Tatiyampi pucchmi, kaccittha parisuddh?
Parisuddhetthyasmanto, tasm tuh, evameta
dhraymi.
Tisa nissaggiy pcittiy dhamm nihit.101

Nissaggiy pcittiy dhamm nihit Nissaggiyapcittiy


nihit
101

106

30

:
:
:

107

Bhikkhuptimokkha

Ime kho panyasmanto dvenavuti pcittiy dhamm


uddesa gacchanti.
1. Sampajnamusvde pcittiya.
2. Omasavde pcittiya.
3. Bhikkhupesue pcittiya.
4. Yo pana bhikkhu anupasampanna padaso dhamma
vceyya, pcittiya.
5. Yo pana bhikkhu anupasampannena uttari
diratta-tiratta102 sahaseyya kappeyya, pcittiya.
6. Yo pana bhikkhu mtugmena sahaseyya kappeyya,
pcittiya.
7. Yo pana bhikkhu mtugmassa uttari
chappaca-vchi103 dhamma deseyya aatra viun
purisaviggahena, pcittiya.
8. Yo pana bhikkhu anupasampannassa
uttarimanussadhamma roceyya, bhtasmi pcittiya.
9. Yo pana bhikkhu bhikkhussa duhulla patti
anupasampannassa roceyya aatra bhikkhusammutiy,
pcittiya.
10. Yo pana bhikkhu pahavi104 khaeyya v
khapeyya v pcittiya.
Musvdavaggo pahamo.
102
103
104

108

uttari-dviratta-tiratta uttari-diratta-tiratta
uttari-chappaca-vchi
pathavi

1.
2.
3.
4.105

5.

6.
7.
106
8.

9.

10

105

(anupasampanna)

106
(viun purisaviggahena)

109

Bhikkhuptimokkha

11. Bhtagmaptavyatya107 pcittiya.


12. Aavdake, vihesake pcittiya.
13. Ujjhpanake khyanake108 pcittiya.
14. Yo pana bhikkhu saghika maca v pha v
bhisi v koccha v ajjhokse santharitv v
santharpetv v ta pakkamanto neva uddhareyya, na
uddharpeyya, anpucch109 v gaccheyya, pcittiya.
15. Yo pana bhikkhu saghike vihre seyya santharitv
v santharpetv v ta pakkamanto neva uddhareyya, na
uddharpeyya, anpuccha v gaccheyya, pcittiya.
16. Yo pana bhikkhu saghike vihre jna
pubbpagata110 bhikkhu anupakhajja111 seyya
kappeyya yassa sambdho bhavissati, so pakkamissatti
etadeva paccaya karitv anaa, pcittiya.
17. Yo pana bhikkhu bhikkhu kupito anattamano
saghik vihr nikkaheyya v nikkahpeyya v,
pcittiya.
18. Yo pana bhikkhu saghike vihre uparivehsakuiy
haccapdaka maca v pha v abhinisdeyya v
abhinipajjeyya v, pcittiya.

107
108
109
110
111

110

Bhtagmaptabyatya
khiyyanake
anpuccha
pubbupagata
anpakhajjaPc.43

11112
12113
13
14

15

16

17

18

112

(bhtagma)(bhta)
(gma)

<>
(paca bjajtni)
113
(aavdaka)
111

Bhikkhuptimokkha

19. Mahallaka pana bhikkhun vihra krayamnena


yva dvrakos aggalahapanya114
lokasandhiparikammya dvatticchadanassa pariyya
appaharite hitena adhihtabba, tato ce uttari
appaharitepi hito adhihaheyya, pcittiya.
20. Yo pana bhikkhu jna sappaka udaka tia
v mattika v siceyya v sicpeyya v, pcittiya.
Bhtagmavaggo dutiyo.
21. Yo pana bhikkhu asammato bhikkhuniyo ovadeyya,
pcittiya.
22. Sammatopi ce bhikkhu atthagate suriye115
bhikkhuniyo ovadeyya, pcittiya.
23. Yo pana bhikkhu bhikkhunpassaya116
upasakamitv bhikkhuniyo ovadeyya aatra samay,
pcittiya. Tatthya samayo, giln hoti bhikkhun,
aya tattha samayo.
24. Yo pana bhikkhu eva vadeyya misahetu
bhikkh117 bhikkhuniyo ovadantti, pcittiya.
25. Yo pana bhikkhu atikya bhikkhuniy cvara
dadeyya aatra privaak118, pcittiya.

114

115
116
117
118

112

aggaahapanya
sriye
bhikkhunupassaya
ther bhikkh
privattak

19
119[]

20


21

22

23

24

25

119

(yva dvrakos)

(aggaahapanya)

lokasandhi(lokasandhiparikammya)

113

Bhikkhuptimokkha

26. Yo pana bhikkhu atikya bhikkhuniy cvara


sibbeyya v sibbpeyya v, pcittiya.
27. Yo pana bhikkhu bhikkhuniy saddhi savidhya
ekaddhnamagga paipajjeyya antamaso gmantarampi
aatra samay, pcittiya. Tatthya samayo,
satthagamanyo hoti maggo, ssakasammato,
sappaibhayo, aya tattha samayo.
28. Yo pana bhikkhu bhikkhuniy saddhi savidhya
eka nva abhirheyya uddhagmini120 v
adhogmini v aatra tiriya taraya121, pcittiya.
29. Yo pana bhikkhu jna bhikkhunparipcita122
piapta bhujeyya aatra pubbe gihsamrambh123,
pcittiya.
30. Yo pana bhikkhu bhikkhuniy saddhi eko ekya
raho nisajja kappeyya, pcittiya.
Ovdavaggo tatiyo.
31. Agilnena bhikkhun eko vasathapio bhujitabbo.
Tato ce uttari bhujeyya, pcittiya.
32. Gaabhojane aatra samay pcittiya. Tatthya
samayo, gilnasamayo, cvaradnasamayo,
cvarakrasamayo, addhnagamanasamayo,
nvbhirhanasamayo124, mahsamayo,
samaabhattasamayo, aya tattha samayo.
120
121
122
123
124

114

abhiruheyya uddhagmini
tiriyantaraya
bhikkhuniparipcita
gihisamrambh
nvbhiruhanasamayo

26

125
27

28

29

30


31126

32

125

addhnamagga
vasathapio
vasatha pio

[]

126

115

Bhikkhuptimokkha

33. Paramparabhojane aatra samay pcittiya.


Tatthya samayo, gilnasamayo, cvaradnasamayo,
cvarakrasamayo, aya tattha samayo.
34. Bhikkhu paneva kula upagata pvehi v
manthehi v abhihahu pavreyya, kakhamnena
bhikkhun dvattipattapr paiggahetabb. Tato ce uttari
paiggaheyya, pcittiya. Dvattipattapre paiggahetv
tato nharitv bhikkhhi saddhi savibhajitabba, aya
tattha smci.
35. Yo pana bhikkhu bhuttv pavrito anatiritta
khdanya v bhojanya v khdeyya v bhujeyya v,
pcittiya.
36. Yo pana bhikkhu bhikkhu bhuttvi pavrita
anatirittena khdanyena v bhojanyena v abhihahu
pavreyya handa bhikkhu khda v bhuja vti jna
sdanpekkho, bhuttasmi pcittiya.

116

33

34

35127
128

36

127

(bhuttv pavrito)

1.2.
3.4.5.

128
(khdaniya)khdana

(bhojaniya)

1.(odano)
2.(kummso)
3.(sattu)
4.(maccho)
5.(masa)
117

Bhikkhuptimokkha

37. Yo pana bhikkhu vikle khdanya v bhojanya


v khdeyya v bhujeyya v, pcittiya.
38. Yo pana bhikkhu sannidhikraka khdanya v
bhojanya v khdeyya v bhujeyya v, pcittiya.
39. Yni kho pana tni patabhojanni, seyyathida
sappi, navanta, tela, madhu, phita, maccho,
masa, khra, dadhi. Yo pana bhikkhu evarpni
patabhojanni agilno attano atthya vipetv
bhujeyya, pcittiya.
40. Yo pana bhikkhu adinna mukhadvra hra
hareyya aatra udakadantapon129, pcittiya.
Bhojanavaggo catuttho.
41. Yo pana bhikkhu acelakassa v paribbjakassa v
paribbjikya v sahatth khdanya v bhojanya v
dadeyya, pcittiya.
42. Yo pana bhikkhu bhikkhu eva vadeyya130
ehvuso, gma v nigama v piya pavisissmti
tassa dpetv v adpetv v uyyojeyya gacchvuso, na
me tay saddhi kath v nisajj v phsu hoti, ekakassa
me kath v nisajj v phsu hotti etadeva paccaya
karitv anaa, pcittiya.
129
130

118

udakadantapo
eva vadeyya

37

38

39

40131


41

42
[]

131

(adinna)(dinna)

119

Bhikkhuptimokkha

43. Yo pana bhikkhu sabhojane kule anupakhajja


nisajja kappeyya, pcittiya.
44. Yo pana bhikkhu mtugmena saddhi raho
paicchanne sane nisajja kappeyya, pcittiya.
45. Yo pana bhikkhu mtugmena saddhi eko ekya
raho nisajja kappeyya, pcittiya.
46. Yo pana bhikkhu nimantito sabhatto samno santa
bhikkhu anpucch purebhatta v pacchbhatta v
kulesu critta pajjeyya aatra samay, pcittiya.
Tatthya samayo, cvaradnasamayo, cvarakrasamayo,
aya tattha samayo.
47. Agilnena bhikkhun ctumsappaccayapavra132
sditabb aatra punapavraya, aatra
niccapavraya. Tato ce uttari sdiyeyya, pcittiya.
48. Yo pana bhikkhu uyyutta sena dassanya
gaccheyya aatra tathrpappaccay133, pcittiya.
49. Siy ca tassa bhikkhuno kocideva paccayo sena
gamanya, dirattatiratta134 tena bhikkhun senya
vasitabba. Tato ce uttari vaseyya, pcittiya.
50. Dirattatiratta ce bhikkhu senya vasamno
uyyodhika v balagga v senbyha v
ankadassana v gaccheyya, pcittiya.
Acelakavaggo pacamo.

132
133
134

120

ctumsapaccayapavra catumsappaccayapavra
tathrpapaccayPc.56
dvirattatirattaPc.50, 70

43135

44

45
46

47136

48

49

50


135

(sabhojane)<>:

Sabhojane 1sa+ ubho+ jana

saha ubhohi janehti sabhojana

2
sa+ bhojana
sabhojaneti sabhoge

:
<>:

136
paccaya <>
gilnapaccaya

121

Bhikkhuptimokkha

51. Surmerayapne pcittiya.


52. Agulipatodake pcittiya.
53. Udake hassadhamme137 pcittiya.
54. Andariye pcittiya.
55. Yo pana bhikkhu bhikkhu bhispeyya,
pcittiya.
56. Yo pana bhikkhu agilno visibbanpekkho138 joti
samdaheyya v samdahpeyya v aatra
tathrpappaccay, pcittiya.
57. Yo pana bhikkhu orenaddhamsa nahyeyya139
aatra samay, pcittiya. Tatthya samayo diyaho
mso seso gimhnanti vassnassa pahamo mso iccete
ahateyyams uhasamayo, parihasamayo,
gilnasamayo, kammasamayo, addhnagamanasamayo,
vtavuhisamayo, aya tattha samayo.
58. Nava pana bhikkhun cvaralbhena tia
dubbaakarana aatara dubbaakaraa
dtabba nla v kaddama v kasma v. And
ce bhikkhu tia dubbaakarana aatara
dubbaakaraa nava cvara paribhujeyya,
pcittiya.
59. Yo pana bhikkhu bhikkhussa v bhikkhuniy v
sikkhamnya v smaerassa v smaeriy v sma
cvara vikappetv appaccuddhraka140 paribhujeyya,
pcittiya.
137

138
139
140

122

hasadhamme
visvanpekkho
orenahamsa nhyeyya
appaccuddhraa

51
52141
53
54
55
56

57

58

59

141

agulipatodaka

123

Bhikkhuptimokkha

60. Yo pana bhikkhu bhikkhussa patta v cvara v


nisdana v scighara v kyabandhana v
apanidheyya v apanidhpeyya v antamaso
hasspekkhopi142, pcittiya.
Surpnavaggo chaho.
61. Yo pana bhikkhu sacicca pa jvit voropeyya,
pcittiya.
62. Yo pana bhikkhu jna sappaka udaka
paribhujeyya, pcittiya.
63. Yo pana bhikkhu jna yathdhamma
nihatdhikaraa punakammya ukkoeyya, pcittiya.
64. Yo pana bhikkhu bhikkhussa jna duhulla
patti paicchdeyya, pcittiya.
65. Yo pana bhikkhu jna navsativassa puggala
upasampdeyya, so ca puggalo anupasampanno, te ca
bhikkh grayh, ida tasmi pcittiya.
66. Yo pana bhikkhu jna theyyasatthena saddhi
savidhya ekaddhnamagga paipajjeyya antamaso
gmantarampi, pcittiya.
67. Yo pana bhikkhu mtugmena saddhi savidhya
ekaddhnamagga paipajjeyya antamaso gmantarampi,
pcittiya.
68. Yo pana bhikkhu eva vadeyya tathha bhagavat
dhamma desita jnmi, yath yeme antaryik
dhamm vutt bhagavat, te paisevato nla
142

124

haspekkhopi

60


61
62
63
143

64

65

66

67

68:

143

ukkoeti

<>

125

Bhikkhuptimokkha

antaryyti, so bhikkhu bhikkhhi evamassa vacanyo


m yasm eva avaca, m bhagavanta abbhcikkhi,
na hi sdhu bhagavato abbhakkhna, na hi bhagav eva
vadeyya, anekapariyyena vuso144 antaryik dhamm
antaryik145 vutt bhagavat, alaca pana te paisevato
antaryyti. Evaca pana so146 bhikkhu bhikkhhi
vuccamno tatheva paggaheyya, so bhikkhu bhikkhhi
yvatatiya samanubhsitabbo tassa painissaggya.
Yvatatiyace samanubhsiyamno ta painissajjeyya,
icceta kusala. No ce painissajjeyya, pcittiya.
69. Yo pana bhikkhu jna tathvdin bhikkhun
akanudhammena ta dihi appainissahena saddhi
sambhujeyya v, savaseyya v, saha v seyya
kappeyya, pcittiya.
70. Samauddesopi ce eva vadeyya tathha
bhagavat dhamma desita jnmi, yath yeme
antaryik dhamm vutt bhagavat, te paisevato nla
antaryyti, so samauddeso bhikkhhi evamassa
vacanyo m vuso147, samauddesa eva avaca, m
bhagavanta abbhcikkhi, na hi sdhu bhagavato
abbhakkhna, na hi bhagav eva vadeyya,
anekapariyyenvuso, samauddesa antaryik dhamm
antaryik vutt bhagavat, alaca pana te paisevato
144

145
146
147

126

anekapariyyen'vusoPc.70
antaryikPc.70
Evaca soPc.70
mvuso

69148
149
70150:

148

(akanudhammena)

149
(sambhujeyya)<>:
(misasambhoga)(dhammasambhoga)

150
samauddesasamaa+uddesa

smaera,

127

Bhikkhuptimokkha

antaryyti, evaca so samauddeso bhikkhhi


vuccamno tatheva paggaheyya, so samauddeso
bhikkhhi evamassa vacanyo ajjatagge te, vuso,
samauddesa na ceva so bhagav satth apadisitabbo,
yampi cae samauddes labhanti bhikkhhi saddhi
dirattatiratta sahaseyya, spi te natthi, cara pare151,
vinassti. Yo pana bhikkhu jna tathnsita
samauddesa upalpeyya v, upahpeyya v,
sambhujeyya v, saha v seyya kappeyya, pcittiya.
Sappakavaggo152 sattamo.
71. Yo pana bhikkhu bhikkhhi sahadhammika
vuccamno eva vadeyya na tvha, vuso, etasmi
sikkhpade sikkhissmi, yva na aa bhikkhu
vyatta153 vinayadhara paripucchmti, pcittiya.
Sikkhamnena, bhikkhave, bhikkhun atabba
paripucchitabba paripahitabba, aya tattha smci.
72. Yo pana bhikkhu ptimokkhe uddissamne eva
vadeyya ki panimehi khuddnukhuddakehi
sikkhpadehi uddihehi, yvadeva kukkuccya vihesya
vilekhya savattantti, sikkhpadavivaanake154
pcittiya.
151
152
153
154

128

pire
Sappavaggo
byatta
sikkhpadavivaake

71

72

129

Bhikkhuptimokkha

73. Yo pana bhikkhu anvaddhamsa155 ptimokkhe


uddissamne eva vadeyya idneva kho aha jnmi156,
ayampi kira dhammo suttgato suttapariypanno
anvaddhamsa uddesa gacchatti. Tace bhikkhu
ae bhikkh jneyyu nisinnapubba imin bhikkhun
dvattikkhattu ptimokkhe uddissamne, ko pana vdo
bhiyyo'ti157, na ca tassa bhikkhuno aakena mutti atthi,
yaca tattha patti panno, taca yathdhammo
kretabbo, uttari cassa moho ropetabbo tassa te, vuso,
albh, tassa te dulladdha, ya tva ptimokkhe
uddissamne na sdhuka ahikatv158 manasi karosti,
ida tasmi mohanake pcittiya.
74. Yo pana bhikkhu bhikkhussa kupito anattamano
pahra dadeyya, pcittiya.
75. Yo pana bhikkhu bhikkhussa kupito anattamano
talasattika uggireyya, pcittiya.
76. Yo pana bhikkhu bhikkhu amlakena
saghdisesena anuddhaseyya, pcittiya.
77. Yo pana bhikkhu bhikkhussa sacicca kukkucca
upadaheyya itissa muhuttampi aphsu bhavissatti
etadeva paccaya karitv anaa, pcittiya.
78. Yo pana bhikkhu bhikkhna bhaanajtna
kalahajtna vivdpannna upassuti tiheyya ya
ime bhaissanti, ta sossmti etadeva paccaya karitv
anaa, pcittiya.
155
156
157
158

130

anvahamsa
jnmi
bhiyyo
ahi katv

73

74
75
159

76

77:

78
:

159

(talasattika)tala+ sattika

131

Bhikkhuptimokkha

79. Yo pana bhikkhu dhammikna kammna


chanda datv pacch khyanadhamma160 pajjeyya,
pcittiya.
80. Yo pana bhikkhu saghe vinicchayakathya
vattamnya chanda adatv uhysan pakkameyya,
pcittiya.
81. Yo pana bhikkhu samaggena saghena cvara datv
pacch khyanadhamma pajjeyya yathsanthuta
bhikkh saghika lbha parimentti, pcittiya.
82. Yo pana bhikkhu jna saghika lbha
pariata puggalassa parimeyya, pcittiya.
Sahadhammikavaggo ahamo.
83. Yo pana bhikkhu rao khattiyassa
muddhvasittassa161 anikkhantarjake anbhataratanake162
pubbe appaisavidito indakhla atikkmeyya,
pcittiya.
84. Yo pana bhikkhu ratana v ratanasammata v
aatra ajjhrm v ajjhvasath v uggaheyya v
uggahpeyya v, pcittiya. Ratana v pana bhikkhun
ratanasammata v ajjhrme v ajjhvasathe v
uggahetv v uggahpetv163 v nikkhipitabba yassa
bhavissati, so harissatti, aya tattha smci.
160
161
162
163

132

khiyyanadhamma
muddhbhisittassa
aniggataratanake
uggahpetv

79

80

81
:

82

83[]
164 165

84

164

(ratana)(mahes)
(indakhla)

<>:

165

133

Bhikkhuptimokkha

85. Yo pana bhikkhu santa bhikkhu anpucch vikle


gma paviseyya aatra tathrp accyik karay,
pcittiya.
86. Yo pana bhikkhu ahimaya v dantamaya v
visamaya v scighara krpeyya, bhedanaka
pcittiya.
87. Nava pana bhikkhun maca v pha v
krayamnena ahagulapdaka kretabba
sugatagulena aatra hehimya aaniy. Ta
atikkmayato chedanaka pcittiya.
88. Yo pana bhikkhu maca v pha v tlonaddha
krpeyya, uddlanaka pcittiya.
89. Nisdana pana bhikkhun krayamnena
pamika kretabba, tatrida pama, dghaso dve
vidatthiyo sugatavidatthiy, tiriya diyaha, das
vidatthi. Ta atikkmayato chedanaka pcittiya.
90. Kaupaicchdi166 pana bhikkhun krayamnena
pamik kretabb, tatrida pama, dghaso catasso
vidatthiyo sugatavidatthiy, tiriya dve vidatthiyo. Ta
atikkmayato chedanaka pcittiya.
91. Vassikasika pana bhikkhun krayamnena
pamik kretabb, tatrida pama, dghaso cha
vidatthiyo sugatavidatthiy, tiriya ahateyy. Ta
atikkmayato chedanaka pcittiya.
166

134

Kauppaicchdi

85[]

86

87
167

88

89

90

91

167

(sugatagula)

135

Bhikkhuptimokkha

92. Yo pana bhikkhu sugatacvarappama cvara


krpeyya, atireka v, chedanaka pcittiya Tatrida
sugatassa sugatacvarappama, dghaso nava vidatthiyo
sugatavidatthiy, tiriya cha vidatthiyo, ida sugatassa
sugatacvarappama168.
Ratanavaggo navamo.
Uddih kho yasmanto dvenavuti pcittiy dhamm.
Tatthyasmante pucchmi, kaccittha parisuddh?
Dutiyampi pucchmi, kaccittha parisuddh?
Tatiyampi pucchmi, kaccittha parisuddh?
Parisuddhetthyasmanto, tasm tuh, evameta
dhraymi.
Dvenavuti pcittiy dhamm nihit.169

168
169

136

sugatacvarappaman'ti
Pcittiy nihit

92

137

Bhikkhuptimokkha

Ime kho panyasmanto cattro pidesany dhamm


uddesa gacchanti.
1. Yo pana bhikkhu atikya bhikkhuniy
antaraghara pavihya hatthato khdanya v
bhojanya v sahatth paiggahetv khdeyya v
bhujeyya v, paidesetabba tena bhikkhun grayha,
vuso, dhamma pajji asappya pidesanya, ta
paidesemti.
2. Bhikkh paneva kulesu nimantit bhujanti, tatra ce
s170 bhikkhun vossamnarp hit hoti idha spa
detha, idha odana dethti. Tehi bhikkhhi s bhikkhun
apasdetabb apasakka tva bhagini, yva bhikkh
bhujantti. Ekassa ce'pi171 bhikkhuno na paibhseyya
ta bhikkhuni apasdetu apasakka tva bhagini, yva
bhikkh bhujantti, paidesetabba tehi bhikkhhi
grayha, vuso, dhamma pajjimh asappya
pidesanya, ta paidesemti.
3. Yni kho pana tni sekkhasammatni kulni, yo pana
bhikkhu tathrpesu sekkhasammatesu kulesu pubbe
animantito agilno khdanya v, bhojanya v
sahatth paiggahetv khdeyya v, bhujeyya v,
paidesetabba tena bhikkhun grayha, vuso,
dhamma pajji asappya pidesanya, ta
paidesemti.
170
171

138

tatra ce
Ekassapi ce

2
:
:

:
:

172

172

sekhasammuti

139

Bhikkhuptimokkha

4. Yni kho pana tni raakni sensanni


ssakasammatni sappaibhayni, yo pana bhikkhu
tathrpesu sensanesu viharanto pubbe173
appaisavidita khdanya v, bhojanya v
ajjhrme sahatth paiggahetv agilno khdeyya v,
bhujeyya v, paidesetabba tena bhikkhun grayha,
vuso, dhamma pajji asappya pidesanya, ta
paidesemti.
Uddih kho yasmanto cattro pidesany dhamm.
Tatthyasmante pucchmi, kaccittha parisuddh?
Dutiyampi pucchmi, kaccittha parisuddh?
Tatiyampi pucchmi, kaccittha parisuddh?
Parisuddhetthyasmanto, tasm tuh, evameta
dhraymi.
Cattro pidesany dhamm nihit.174

173
174

140

sensanesu pubbe
Pidesany nihit

141

Bhikkhuptimokkha

Ime kho panyasmanto sekhiy dhamm uddesa


gacchanti.
1. Parimaala nivsessmti sikkh karay.
2. Parimaala prupissmti sikkh karay.
3. Supaicchanno175 antaraghare gamissmti sikkh
karay.
4. Supaicchanno antaraghare nisdissmti sikkh
karay.
5. Susavuto antaraghare gamissmti sikkh karay.
6. Susavuto antaraghare nisdissmti sikkh karay.
7. Okkhittacakkhu antaraghare gamissmti sikkh
karay.
8. Okkhittacakkhu antaraghare nisdissmti sikkh
karay.
9. Na ukkhittakya antaraghare gamissmti sikkh
karay.
10. Na ukkhittakya antaraghare nisdissmti sikkh
karay.
Parimaalavaggo pahamo.176

175
176

142

Suppaicchanno

177

1

2

10

177

(parimaala nivsessmi)parimaala

ni
+vas=
<>

(nbhimaala)(jnumaala)
(antaravsaka)

143

Bhikkhuptimokkha

11. Na ujjagghikya antaraghare gamissmti sikkh


karay.
12. Na ujjagghikya antaraghare nisdissmti sikkh
karay.
13. Appasaddo antaraghare gamissmti sikkh karay.
14. Appasaddo antaraghare nisdissmti sikkh karay.
15. Na kyappaclaka antaraghare gamissmti sikkh
karay.
16. Na kyappaclaka antaraghare nisdissmti sikkh
karay.
17. Na bhuppaclaka antaraghare gamissmti sikkh
karay.
18. Na bhuppaclaka antaraghare nisdissmti sikkh
karay.
19. Na ssappaclaka antaraghare gamissmti sikkh
karay.
20. Na ssappaclaka antaraghare nisdissmti sikkh
karay.
Ujjagghikavaggo dutiyo.
21. Na khambhakat antaraghare gamissmti sikkh
karay.
22. Na khambhakat antaraghare nisdissmti sikkh
karay.
23. Na oguhit antaraghare gamissmti sikkh
karay.
144

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

145

Bhikkhuptimokkha

24. Na oguhit antaraghare nisdissmti sikkh


karay.
25. Na ukkuikya antaraghare gamissmti sikkh
karay.
26. Na pallatthikya antaraghare nisdissmti sikkh
karay.
27. Sakkacca piapta paiggahessmti sikkh
karay.
28. Pattasain piapta paiggahessmti sikkh
karay.
29. Samaspaka piapta paiggahessmti sikkh
karay.
30. Samatittika piapta paiggahessmti sikkh
karay.
Khambhakatavaggo tatiyo.
31. Sakkacca piapta bhujissmti sikkh
karay.
32. Pattasa piapta bhujissmti sikkh karay.
33. Sapadna piapta bhujissmti sikkh
karay.
34. Samaspaka piapta bhujissmti sikkh
karay.
35. Na thpakato178 omadditv piapta
bhujissmti sikkh karay.

178

146

thpato

24

25
179
26
180
27

28

29

30
181

31

32

33

34

35

179

ukkuika

180
na pallatthikya

181
(samatittika)

147

Bhikkhuptimokkha

36. Na spa v byajana v odanena paicchdessmi


bhiyyokamyata updyti sikkh karay.
37. Na spa v odana v agilno attano atthya
vipetv bhujissmti sikkh karay.
38. Na ujjhnasa paresa patta olokessmti sikkh
karay.
39. Ntimahanta kabaa182 karissmti sikkh
karay.
40. Parimaala lopa karissmti sikkh karay.
Sakkaccavaggo catuttho.
41. Na anhae kabae mukhadvra vivarissmti
sikkh karay.
42. Na bhujamno sabba hattha183 mukhe
pakkhipissmti sikkh karay.
43. Na sakabaena mukhena byharissmti sikkh
karay.
44. Na piukkhepaka bhujissmti sikkh karay.
45. Na kabavacchedaka bhujissmti sikkh
karay.
46. Na avagaakraka bhujissmti sikkh karay.
47. Na hatthaniddhunaka184 bhujissmti sikkh
karay.
182

183
184

148

kavaa
sabbahattha
hatthaniddhnaka

36

37

38

39

40

41

42

43

44

45

46

47

149

Bhikkhuptimokkha

48. Na sitthvakraka bhujissmti sikkh karay.


49. Na jivhnicchraka bhujissmti sikkh karay.
50. Na capucapukraka bhujissmti sikkh karay.
Kabaavaggo pacamo.
51. Na surusurukraka bhujissmti sikkh karay.
52. Na hatthanillehaka bhujissmti sikkh karay.
53. Na pattanillehaka bhujissmti sikkh karay.
54. Na ohanillehaka bhujissmti sikkh karay.
55. Na smisena hatthena pnyathlaka
paiggahessmti sikkh karay.
56. Na sasitthaka pattadhovana antaraghare
chahessmti185 sikkh karay.
57. Na chattapissa agilnassa dhamma desissmti186
sikkh karay.
58. Na daapissa agilnassa dhamma desissmti
sikkh karay.
59. Na satthapissa agilnassa dhamma desissmti
sikkh karay.
60. Na yudhapissa187 agilnassa dhamma
desissmti sikkh karay.
Surusuruvaggo chaho.
185
186
187

150

chaessmti
desessmti
vudhapissa

48

49

50

51

52

53

54

55

56

57

58

59

60

151

Bhikkhuptimokkha

61. Na pdukrhassa188 agilnassa dhamma


desissmti sikkh karay.
62. Na uphanruhassa agilnassa dhamma
desissmti sikkh karay.
63. Na ynagatassa agilnassa dhamma desissmti
sikkh karay.
64. Na sayanagatassa agilnassa dhamma desissmti
sikkh karay.
65. Na pallatthikya nisinnassa agilnassa dhamma
desissmti sikkh karay.
66. Na vehitassassa189 agilnassa dhamma
desissmti sikkh karay.
67. Na oguhitassassa agilnassa dhamma desissmti
sikkh karay.
68. Na chamya nisditv sane nisinnassa agilnassa
dhamma desissmti sikkh karay.
69. Na nce sane nisditv ucce sane nisinnassa
agilnassa dhamma desissmti sikkh karay.
70. Na hito nisinnassa agilnassa dhamma desissmti
sikkh karay.
71. Na pacchato gacchanto purato gacchantassa
agilnassa dhamma desissmti sikkh karay.
72. Na uppathena gacchanto pathena gacchantassa
agilnassa dhamma desissmti sikkh karay.

188
189

152

pdukruhassa
vehitassassa

61

62

63

64

65

66

67

68

69

70

71

72

153

Bhikkhuptimokkha

73. Na hito agilno uccra v passva v karissmti


sikkh karay.
74. Na harite agilno uccra v passva v khea v
karissmti sikkh karay.
75. Na udake agilno uccra v passva v khea v
karissmti sikkh karay.
Pdukavaggo sattamo.
Uddih kho yasmanto sekhiy dhamm.
Tatthyasmante pucchmi, kaccittha parisuddh?
Dutiyampi pucchmi, kaccittha parisuddh?
Tatiyampi pucchmi, kaccittha parisuddh?
Parisuddhetthyasmanto, tasm tuh, evameta
dhraymi.
Sekhiy dhamm nihit.190

190

154

Sekhiy nihit

73

74

75

155

Bhikkhuptimokkha

Ime kho panyasmanto satta adhikaraasamath191


dhamm uddesa gacchanti.
Uppannuppannna adhikarana samathya
vpasamya.
sammukhvinayo dtabbo.
Sativinayo dtabbo.
Amhavinayo dtabbo.
Paiya kretabba.192
Yebhuyyasik.
Tassappiyasik.
Tiavatthrakoti.
Uddih kho yasmanto satta adhikaraasamath
dhamm.
Tatthyasmante pucchmi, kaccittha parisuddh?
Dutiyampi pucchmi, kaccittha parisuddh?
Tatiyampi pucchmi, kaccittha parisuddh?
Parisuddhetthyasmanto, tasm tuh, evameta
dhraymi.
Satta adhikaraasamath dhamm nihit.193
191
192
193

156

sattdhikaraasamath
Paitakaraa
Adhikaraasamath nihit Sattdhikaraasamath nihit

1
2
3
4
5
6[]
7

157

Bhikkhuptimokkha

Uddiha kho yasmanto nidna,


Uddih cattro prjik dhamm,
Uddih terasa saghdises dhamm,
Uddih dve aniyat dhamm,
Uddih tisa nissaggiy pcittiy dhamm,
Uddih dvenavuti pcittiy dhamm,
Uddih cattro pidesany dhamm,
Uddih sekhiy dhamm,
Uddih satta adhikaraasamath dhamm,
Ettaka tassa194 bhagavato suttgata
suttapariypanna anvaddhamsa195 uddesa gacchati,
tattha sabbeheva samaggehi sammodamnehi
avivadamnehi sikkhitabbanti.
Vitthruddeso pacamo.
Bhikkhuptimokkha nihita.
Sdhu! Sdhu! Sdhu!

194
195

158

Ettakantassa
anvahamsa

2007-1-15
159

Bhikkhuptimokkha

160

161

Bhikkhuptimokkha

162

(Takhaikapaccavekkhaapha)

(paccayasannissita-sla)

1 (cvara)
Paisakh yoniso cvara paisevmi, yvadeva stassa
paightya, uhassa paightya, asa-makasa-vttapasirisapa-samphassna paightya, yvadeva
hirikopna-paicchdanattha.

163

Bhikkhuptimokkha

2 (piapta)
Paisakh yoniso piapta paisevmi, n'eva davya na
madya na maanya na vibhsanya, yvadeva imassa
kyassa hitiy ypanya vihisuparatiy brahmacariynuggahya, iti puraca vedana paihakhmi navaca
vedana na uppdessmi, ytr ca me bhavissati
anavajjat ca phsuvihro c'ti.

196
3 (sensana)
Paisakh yoniso sensana paisevmi, yvadeva stassa
paightya, uhassa paightya, asa-makasa-vttapasirisapa-samphassna paightya, yvadeva
utuparissaya vinodana paisallnrmattha.

196

164

4 (bhesajja)
Paisakh yoniso gilna-paccaya-bhesajja-parikkhra
paisevmi, yvadeva uppannna veyybdhikna
vedanna paightya, abypajjha-paramaty'ti.

165

Bhikkhuptimokkha

1Khandha Paritta

(Cv.251)

Virpakkhehi me metta, metta erpathehi me,


chabyputtehi me metta, metta kahgotamakehi ca.
Apdakehi me metta, metta dvipdakehi me,
catuppadehi me metta, metta bahuppadehi me.
M ma apdako hisi, m ma hisi dvipdako,
m ma catuppado hisi, m ma hisi bahuppado.
Sabbe satt, sabbe p, sabbe bht ca keval,
sabbe bhadrni passantu, m kici ppa'mgam.
Appamo buddho, Appamo dhammo, Appamo sagho.
pamavantni sirisapni,
Ahi vicchik satapad unbh sarabh msik,
Kat me rakkh, kata me paritta, paikkamantu bhtni.
166

So'ha namo bhagavato,


namo sattanna sammsambuddhna.

2197
K hi hi
hi hi
hi hi
hi hi
hing hing
hing hing

gin


hi,un

197

167

Bhikkhuptimokkha

198

199

[]
200

200
(Vipass)
(Sikhi)(Vessabhu)(Kakusandha)
(Kongamana)(Kassapa)(Gotama)
198
199

168

(patti paidesana)

1
Aha bhante sabb pattiyo vikaromi.

Sdhu vuso sdhu sdhu.


Aha bhante sambahul nnvatthuk sabb


pattiyo pajji t tumh mle paidesemi.


169

Bhikkhuptimokkha

Passasi vuso t pattiyo?


ma bhante passmi.

yati vuso savareyysi.


Sdhu suhu bhante savarissmi.


Sdhu vuso sdhu sdhu.


170

Aha vuso sabb pattiyo vikaromi.


Sdhu bhante sdhu sdhu.


Aha vuso sambahul nnvatthuk sabb


pattiyo pajji t tumh mle paidesemi.

Passatha bhante t pattiyo?


ma vuso passmi.

171

Bhikkhuptimokkha

yati bhante savareyytha.


Sdhu suhu vuso savarissmi.


Sdhu bhante sdhu sdhu.


3
Aha bhante sambahul
nnvatthuk sabb pattiyo pajji t tumh mle
paidesemi.

172

Ima saghi adhihmi. (x3)

Ima uttarsaga adhihmi. (x3)

Ima antaravsaka adhihmi. (x3)

(nissaggiya
pcittiya) 2

Eta Saghi paccuddharmi. (x3)


[]

173

Bhikkhuptimokkha

(vikappana)

1
1
A: Ima cvara tuyha vikappemi.

(x3)

B: Ima cvara mayha santaka paribhujatha v


vissajjetha v yathpaccaya v karotha.

A: Ima cvara yasmato vikappemi.

(x3)

B: Ima cvara mayha santaka paribhuja v


visajjehi v yathpaccaya v karohi.

174

A: Imni cvarni tuyha vikappemi. (x3)

B: Imni cvarni mayha santakni paribhujatha v


vissajjetha v yathpaccaya v karotha.

A: Imni cvarni yasmato vikappemi. (x3)

B: Imni cvarni mayha santakni paribhuja v


vissajjehi v yathpaccaya v karohi.

Ima () Eta
Imni () Etni

175

Bhikkhuptimokkha

(bindukappa)
201

Kappabindu karomi.

(x3)


Ima bindukappa karomi. (x3)

201

58

176

Vikle gmapavesana pucchmi.

(1x)

202

(nissaya)
(vassa,)

(cariya,)

cariyo me, bhante, hohi, yasmato nissya vacchmi.

[]
Dutiyam'pi, cariyo me vacchmi.

Tatiyam'pi, cariyo me vacchmi.

202


177

Bhikkhuptimokkha

Psdikena sampdehi.
203

ma, bhante.

204
Ajjatagge'dni thero mayha bhro, aham'pi therassa
bhro. (x3)

205

Sdhu
Lahu

Opyika
Pairpa

204

(Mv. Mahkhandhaka).
205

203

178

206
Oksa vandmi, Bhante.

Sukhi hotu, nibbnapaccayo hotu.

May kata pua Smin anumoditabba.

Sdhu! Sdhu! anumodmi.

Smin kata pua mayha dtabba


[]
Sdhu! anumoditabba.
[]
Sdhu Sdhu anumodmi. Oksa, dvrattayena
kata sabba accaya, khamatha me, Bhante.

[
]
Khammi, khamitabba.
[][][]
Sdhu! Oksa, khammi, Bhante.
[]
Sukhi hotu, nibbnapaccayo hotu.

206

Shr kaly yogshrama sasth

179

Bhikkhuptimokkha

(vassvso)

7
10

207
Imasmi vihre ima temsa vassa upemi. (x3)

Sdhu! Sdhu! Sdhu!

207

180

(pavra)

Sagha, bhante, pavremi: dihena v sutena v


parisakya v, vadantu ma yasmanto anukampa
updya, passanto paikarissmi.

()
[][]
[]
Dutiyam'pi,bhante, sagha pavremi:paikarissmi.

Tatiyam'pi, bhante, sagha pavremi: paikarissmi.

Sdhu! Sdhu! Sdhu!

181

Bhikkhuptimokkha

(kahina,)

208

Atthata, bhante, saghassa kahina, dhammiko


kahinatthro anumodma. (x3)

[]

Sdhu! Sdhu! Sdhu!

208

182

(kappiya)

Kappiya karohi.

Kappiya, bhante.
[]

1.
2.
3.
4.
5.

183

Bhikkhuptimokkha

(Prisuddhi-uposatha)
1

Namo tassa Bhagavato, arahato sammsambuddhassa. (x3)

Sutu me, bhante (vuso), yasmant. Ajj'uposatho


paaraso209. Yad'yasmantna pattakalla, maya
aamaa prisuddhi-uposatha kareyyma.
()[]

Parisuddho aha, vuso, `parisuddho'ti ma dhretha. (x3)

Parisuddho aha, bhante, `parisuddho'ti ma dhretha. (x3)

209

184

paaraso() ctuddaso()

Parisuddho aha, vuso, `parisuddho'ti ma dhrehi. (x3)

Parisuddho aha, bhante, `parisuddho'ti ma dhretha. (x3)

3 (Adhihna-uposatha)

Ajja me uposatho paaraso (ctuddaso) adhihmi. (x3)


()

185

Bhikkhuptimokkha

186


1. Vinayapiake Prjikapi, Chaha Sagyana CD (version 3),
Vipassan Research Institute, India, 2000
2. Vinayapiake Pcittiyapi, CSCD (version 3), VRI, India, 2000
3. Vinayapiake Mahvaggapi, CSCD (version 3), VRI, India, 2000
4. Vinayapiake Parivvarapi, CSCD (version 3), VRI, India, 2000
5. Vinayapiake Prjikakaa-ahakath, CSCD (version 3), VRI,
India, 2000
6. Vinayapiake Pcittiya-ahakath, CSCD (version 3), VRI, India,
2000
7. Vinayapiake Mahvagga-ahakath, CSCD (version 3), VRI,
India, 2000
8. Kakhvitara-ahakath, CSCD (version 3), VRI, India, 2000
9. Vinayapiake Sratthadpan-k, CSCD (version 3), VRI, India,
2000
10. Vinayapiake Vimativinodan-k, CSCD (version 3), VRI, India,
2000
11.
(Bhikkhu Santagavesaka)2007
12.

Bhikkhu Santagavesaka2005
13.
Santagavesaka Bhikkhu2002
14.
1999
15.Vinaya-piaka

16. Bhikkhu pimokkha, Pi-English, hnissaro Bhikkhu, Palelai


Buddhist Temple, Singapore, 2008
17.(), , , , 2005
2
187

Bhikkhuptimokkha
18. Pi-English Dictionary, T.W.Rhys Davis & William Stede, Pi
Text Society, London, Reprinted 1989
19. Concise Pi-English Dictionary, A.P.Buddhadatta Mahthera, The
Colombo Apothecaries'Co.,LTD, Sri Lanka, 1968
20., (Dhammajv), , , 2005
21.

2004

188

(Bhante U Dhammasubho)
(Bhante U Sopka)
(Bhante U Mahinda)

85 1

062301406

www.taiwandipa.org.tw

062391563

taiwandipa@gmail.com
2000
Mahinda 2009
1.

2.


22161 337 17 9 5

02-26486948


25246 5

02-26365833


33644 8 30-8

03-3912912


42444 98-17

04-25943639


51064 118

04-8338835


(Mahinda Bhikkhu)
--
98.03
21 -- 1
ISBN978-986-84216-5-3
1.
223.27

98004749

You might also like