Thomas Hobbes

Bi ging v Thomas Hobbes

_ TS. Robert Lane_
Ngun: http://www.westga.edu/~rlane/political/index.html
Ngi dch: Mr. Minh
1. BI CNH
1588-1679
ngi Anh
Ton b tc phm Leviathan xem ti Website sau
http://etext.library.adelaide.edu.au/h/h68l/index.html
..
2. HOBBES BN V BN CHT CON NGI
Bn gi nh sau v bn cht con ngi lm nn tng cho trit hc chnh tr ca Hobbes:
1. Thuyt duy vt: Con ngi l mt tn ti vt cht thun ty c cc cm gic,
cm xc, v t tng c to ra mt cch my mc.
2. Con ngi vn b thu ht bi mt s i tng (cc i tng c ham mun
hay thm kht) v trnh xa vi mt s i tng khc (i tng khng c
ham mun hay b ght b).
3. Thuyt v k tm l hc: chng ta mong mun s tha mn hn tt c mi th
khc, v mong mun ny thc y tt c cc hnh ng t nguyn ca chng ta:
cc hnh ng t nguyn, v cc thi thc ca con ngi khng ch
hng v vic t c mt ci g, m cn hng ti m bo cho mt cuc
sng tha mn

4. Tt c chng ta c nng lc ngang bng nhau v th cht v tinh thn. D c s

khc bit gia cc c nhn, con ngi gn nh ngang bng nhau v:
"th cht" -- khng ai qu mnh so vi k khc n ni sc mng th cht
ca anh ta c th gy ra mt s e da tuyt i cho k khc
"tinh thn" -- khng ai qu thng minh so vi k khc n ni tr tu ca
anh ta gy ra mt s e da tuyt i cho k khc
Do vy, chng ta gn nh ngang bng vi nhauv kh nng ginh c nhng th
m chng ta cn.
http://khaiminhvn.org

Thomas Hobbes

Lu rng Hobbes khng ng vi Plato v Aristotle lin quan n ti nng v

cc nng lc t nhin ca con ngi ng bc b quan im ca Plato cho rng ch c
mt s ngi l c kh nng t c tri thc do vy ph hp vi v tr cai tr, v ng
cng bc b quan im phn chia con ngi thnh ngi ch t nhin v n l t nhin
ca Aristotle. ng cng bc b quan im cho rng ph n vn d thp km hn n
ng.
3. TRNG THI T NHIN
K cng, Hobbes mun tr li cho cu hi th hai ca chng ta: iu g bin minh
cho mt x hi chnh tr? (tc l, thm quyn chnh tr c ngun gc t u).
tr li cho cu hi , ng tin hnh mt th nghim t tng ni ting: ng hi chng ta
tng tng cuc sng s nh th no trong mt th gii m khng c s qun l ca thm
quyn chnh tr, tc l, trong trng thi v chnh ph.
A. C ba "nguyn nhn dn n tranh chp."
Cnh tranh i vi ngun
lc
S tng t v kh nng,
cng vi thc t l hai ngi
khng th s dng mt ngun
lc cng mt lc dn n vic
phi cnh tranh cho ngun lc
ny

Khng c nim tin

Bi v c nhn s cm
thy khng tin tng ngi
khc (tc l, h cm thy b
e da bi ngi khc), nn
h khng ch phi bo v
chnh h v ti sn ca h,
m cn phi tin hnh tn
cng ra tay trc

Mong mun vinh

quang
Con ngi mun ngi
khc coi trng h nh h
coi trng chnh mnh, v v
vy c gng ginh ly s
coi trng ny, i khi bng
bo lc

Bi v nhng nguyn nhn tranh chp ny, nn chc chn trng thi t nhin s l:
B. Trng thi chin tranh lin tc
V khng ch l mt cuc chin bnh thng, m l mt cuc chin tt c chng
li tt c iu ny khng nht thit phi l cc trn chin thc t, nhng n gin l trng
thi trong cc trn chin nh vy lun lun c nguy c xy ra.
C. Cuc sng tht khng khip
Nu mi ngi sng trong tnh trng b e da lin tc t tt c mi ngi, th s
khng cn ch cho vn ha, thng mi (khng cng nghip, hng hi, xy
dng, ngh thutkhng c g ngoi cc hot ng n thun sng qua ngy)
cc iu kin tm l cng s ht sc khng khip: s hi, v s e da cht chc
thng xuyn
Hobbes miu t cuc sng l: c c, ngho i, d bn, tn bo, v
ngn ngi
D. Khng c nhng th nh o c

http://khaiminhvn.org

Thomas Hobbes

Khi khng c lut php, cc hnh ng s khng th l cng bng hay bt cng, o c
hay mt o c.
T cuc chin tt c chng li tt c, kt qu l: khng c g l bt cng,
quan nim v ng v sai, v cng bng v bt cng khng c ch ng. Ni
u khng c mt quyn lc chung, th khng c lut php; ni u khng
c lut php, th khng c g l bt cng.

E. Con ngi c gng thot khi trng thi t nhin.

L tnh ngh cc iu khon ca ha bnh tc l lut t nhin m nu theo
sau, s gip thit lp mt x hi ha bnh m con ngi c th sng thnh vng.
Cc im khc v trng thi t nhin:
Hobbes thy trc s hoi nghi ca c gi v trng thi t nhin ca ng; nn
ng tr li bng cch bo chng ta ngh v cch chng ta c x ngay khi chng ra
ang sng trong mt h thng lut php: chng ta kha ca vo ban m; bt
c th g c gi tr chng ta ct gi trong t kha ngay c khi chng ta ang
nh; v i khi chng ta mang v kh t v khi ra khi nh
Hobbes khng ngh l c lc loi ngi thc s sng trong mt tnh trng nh
vy nhng ng ngh rng mt phn trong s h tng sng trong tnh trng
nh vy, nh giai on th k 17 M.
Hin ti (th k 17), cc quc gia khc nhau sng vi iu kin tng t trng thi
t nhin, h lin tc bo v lnh th ca h.
4. TRNG THI T NHIN NH L TNH TH TIN THOI LNG NAN
4.1 Lut t nhin v quyn t nhin
Trong Levi.., ch.14 15, Hobbes xc nh cc lut t nhin, y l nhng nguyn
tc chung: (i) c tit l qua l tnh v (ii) miu t ng x mang li li ch tt
nht cho mi ngi.
.nhng cm xc khin con ngi mong mun ha bnh l: s s hi ci
cht; c mun cho nhng th cn thit cho mt cuc sng tin li; v hi vng
t c chng bng s c gng ca mnh. L tnh ra nhng iu khon
thun li cho ha bnh, m t con ngi c th i n cc tha thun. Nhng
iu khon ny c gi l Lut t nhin
Mt lut t nhin, l mt chm ngn, hay mt quy tc chung, c l tnh
tm ra, t cm con ngi ph hy cuc sng ca mnh, v qun nhng th
m nh cuc sng s c bo v tt nht.

Nhng lut ny khng c tnh tuyt i chng ch n thun gn lin vi c mun

chng xy ra, tc l:

chng l cc nguyn tc m mt tn ti duy l s mun mi ngi tun

theo;

http://khaiminhvn.org

Thomas Hobbes

nhng khi khng c s m bo duy l l mi ngi s theo sau chng,

th chnh bn cng khng c ngha v theo sau chng:
1. lut t nhin th nht: tm kim ha bnh, v gi ha bnh
2. lut t nhin th hai, mt ngi s sn sng, khi ngi khc cng nh vy, n
bt c mc no, v ha bnh, v bo v nhng g anh ta ngh l cn thit, t b
quyn i vi tt c mi th ny; v hi lng vi s t do chng li ngi khc, nh
anh ta cho php ngi khc t do chng li mnh.

Quyn m Hobbes cp ti trong Lut th hai c theo sau bi iu m ng gi l

quyn t nhin:

Quyn t nhin l s t do m mi ngi c s dng sc lc cng nh ch

ca mnh, bo v cuc sng ca chnh anh ta, quyn ny vn bt ngun t
quyn i vi mi th: khng c g m anh ta khng th s dng
bo v cuc sng ca anh ta chng li k th ca anh ta; t , trong
nhng iu kin nh vy, mi ngi c quyn i vi mi th: thm ch
c quyn i vi c ngi khc

4.2 Tnh trng tin thoi lng nan ca ngi t

Hobbes miu t hon cnh ny nh sau:

iu c li nht cho mi ngi l tt c mi ngi t b quyn t nhin, tc l

ng ngng chin v sau trung thnh vi iu ;
nhng s l phi l cho bt c ai ng ngng chin v trung thnh vi iu ,
m khng c s m bo rng ngi khc cng lm nh vy;
v vy nu mi ngi nn lm nhng g l c li nht, duy l nht cho mnh, nhng
cui cng tnh trng li tr nn ti t hn.

Hon cnh, trong cc hnh ng duy l ca cc c nhn duy l lm cho mi th ti

t hn so vi h khng c x duy l, c gi l tnh th tin thoi lng nan ca ngi
t.
4.2.1 Khi ngun ca Tnh th tin thoi lng nan.
Cm t tnh th tin thoi lng nan ca ngi t c to ra trong nhng nm 1950
m t hon cnh sau: gi s bn b cnh st mt bt, nh p v cho vo trong phng
ti, lnh tng hm ca s cnh st. Nhiu gi sau bn c a n phng thm vn.
Ngi thm vn ni vi bn: bn b buc ti mu phn. Chng ti cng bt gi bn ca
bn l Axel. Anh ta hin ang mt phng khc ca ta nh v cng b buc ti mu phn.
Chng ti yu cu bn th nhn v ngh bn mt s tha thun nh sau. Chng ti cng
ang a cho Axel nhng ngh tng t
nu Axel nhn ti v
A. bn nhn ti

http://khaiminhvn.org

bn b pht 5 nm t

nu Axel khng nhn ti v

C. bn nhn ti

bn b pht 1 nm t.

Thomas Hobbes

B. bn khng nhn ti ... bn b pht 10 nm D. bn khng nhn ti... bn b pht 2 nm

t
t

Bn c nn nhn ti hay khng?

Nu bn:

tha nhn mi iu m vin thm vn ni vi bn l ng;

tha nhn rng bn khng bit nhng g Axel s lm v bn khng th ni truyn
vi anh ta;
a ra quyt nh hon ton trn c s ca ci g l tt nht cho bn (ci s mang
li cho bn hnh pht ngn nht)

Li gii l: d Axel lm g, tt hn bn nn nhn ti.

Bn khng nhn ti

Bn nhn ti

Axel khng nhn ti

A-2, bn-2

A-4, bn-1

Axel nhn ti

A-1, bn-4

A-3, bn-3

Nhng con s ch ra vin cnh xy ra i vi bn v Axel; 1 l tt nht v 4 l xu

nht; v d, hon cnh trong bn th nhn nhng Axel khng th nhn l 1 cho bn
v 4 cho anh y (bn b t mt nm nhng anh y b t mi nm).
Ti sao y li gi l tnh th tin thoi lng nan

Axel cng v tr nh bn cnh st cng a anh ta cng ngh

Nu anh ta hnh ng duy l v li ch tt nht ca anh ta, anh ta s
th ti, trong trng hp c hai nhn 5 nm t
Nhng nu khng ai trong s c hai nhn ti (nu khng ai hnh ng
duy l) mi ngi s ch b hai nm. Nn tt hn nu c hai khng lm
iu duy l.

Ngay c khi v mt l do no bn c th ni chuyn vi Axel, v c hai ng khng

tha nhn, bn vn khng th bit rng, mt khi tch ra, anh y c gia ng tha thun
hay khng. V vy, tt hn chnh bn nn ph v tha thun.
4.2.2 Tnh th lng nan trong trng thi t nhin
Bn v Axel l nhng ngi sng trong trng thi t nhin. Bn ang cn nhc liu c
tn cng Axel hay khng v a ra quyt nh ca bn da trn nhng g s mang li li ch
tt nht cho bn. C bn kh nng nh sau:
Axel tn cng v

Axel khng tn cng v

A. bn tn cng...

C. bn tn cng...

B. bn khng tn cng...

D. bn khng tn cng...

Bn c tn cng hay khng? Nu bn

http://khaiminhvn.org

Thomas Hobbes

tha nhn bn khng bit nhng g Axel s lm; v

a ra quyt nh hon ton trn c s ca nhng g l tt nht cho bn (nhng
g s mang li cho bn nhiu li ch nht)

D Axel c tn cng hay khng, tt hn bn nn tn cng

Bn khng tn cng

Bn tn cng

Axel khng tn cng

A-2, you-2

A-4, you-1

Axel tn cng

A-1, you-4

A-3, you-3

y l l do ti sao s xung t gia bn v Axel (hai ngi sng trong trng thi t
nhin ca Hobbes) chc chn s bt ngun t s c x duy l: d ngi khc lm g, mi
bn s tt hn nu anh ta tn cng k khc ngay c khi ng v mt s ngng
chin.
V vy c hai tn ti duy l s kt thc bng cch tn cng ln nhau v do
c hai s gp phi tnh trng ti t hn tnh trng m c hai khng lm iu duy
l.
4.2.3 Thot khi tnh th tin thoi lng nan
Mi c nhn trong trng thi t nhin khng th m bo vin cnh tt nht cho chnh
anh ta (anh ta tn cng v ngi khc khng tn cng) lun lun c ri ro m anh ta s
gp phi trong vin cnh tt th ba (tt c tn cng ln nhau). Nhng g m mi c nhn
cn l s m bn vin cnh tt th hai, trong khng ai tn cng. Theo gii thch ca
Hobbes, y l mc ch ca kh c x hi, qua mt x hi dn s c to dng;
t , cch thot khi tnh trng tin thoi lng nan ny l mt s bo m, t mt quyn
lc c th ban hnh v cng c lut php, ngi khc s gia ng cam kt ca h vi
bn (v bn s cng s gi ng cam kt ca bn vi h).
5. KH C, GIAO C, V CNG BNG.
5.1 Tha thun trong trng thi t nhin.
Nhng g chng ta cn thot khi trng thi t nhin l s m bo rng ngi khc
cng gi ng tha thun m h k kt vi chng ta. V y l cch m Hobbes ngh s t
c s m bo :

Mt kh c l mt s chuyn nhng qua li cc quyn; v mt giao c l

mt kh c trong mt hoc c hai bn ng thc hin mt iu g
c k kt trong tng lai.
Khng ai ng vi mt kh c tr khi: (a) t c mt s quyn hoc (b)
c li cho chnh anh ta.
Trong trng thi t nhin, bn khng c c s m bo rng nu bn thc
hin y ngha v ca bn trong giao c, pha bn kia s thc hin y
ngha v ca anh ta.

http://khaiminhvn.org

Thomas Hobbes

... anh ta, ngi thc hin trc, khng c s m bo rng sau ngi
kia s thc hin; bi v nhng tha thun bng ming qu yu khng
kim ch tham vng, tnh tham lam, s gin gi, v cc cm xc khc, m
khng c s s hi i vi mt s sc mnh cng ch

Do , mt s nghi ng c cn c l lm mt gi tr mt giao c c
to ra trong trng thi t nhin.
nu mt giao c c to ra, trong khi hin ti cha bn no thc hin,
nhng tin tng nhau; nhng trong trng thi thun ty t nhin, (vn l tnh
trng chin tranh tt c chng li tt c) t bt c s nghi ng c c s no,
giao c khng cn c hiu lc;

iu cn thit l tm ra cch loi b s nghi ng c c s bng

cch m bo vi mi c nhn rng ngi khc cng s gi vng cam
kt ca h. Theo quan im ca Hobbes, chng ta khng th da vo s rng
lng hay s v tha ca ngi khc, v mi ngi lun hnh ng theo cch m
anh ta ngh s mang li nhiu li ch nht cho anh ta, v nu mt bn ngh vic
ph v hip c s c li cho anh ta, th anh ta s khng do d ph v n.
... p buc nhng con ngi c nng lc tng t nhau thc hin giao
c ca h, mt sc mnh cng ch phi thc hin mt s hnh pht sao cho
gy ra s khip s ln hn li ch m h mong i khi vi phm hip c.

S khng th c mt sc mnh cng ch nh vy tr khi to ra mt "commonwealth"

(quc gia, nh nc, chnh quyn).
5.2 S xut hin ca cng l
Bng cch to ra mt commonwealth, th t o c, c bit l cng l
mi xut hin. Hobbes lin h s xut hin ca cng l vi iu m ng gi l
lut t nhin th ba.
Cho n gi, Hobbes xc nh c hai lut t nhin (tm kim ha bnh, v gi gn
ha bnh v con ngi sn sng, khi ngi khc cng nh vy, n bt k mc no, v
ha bnh v s m bo m anh ta ngh l cn thit, t b quyn i vi mi th; v hi
lng vi s t do chng li ngi khc, nh anh ta cho php ngi khc t do chng li
mnh)
phn m u ch.15, ng a cho chng ta lut t nhin th ba:
con ngi thc hin cc kh c m mnh k, tc l, h tun th cc tha
thun ca h, khi h hnh ng cng chnh.

Cc kh c l ngun gc ca cng bng. i vi Hobbes, cng bng khng l g

khc hn ngoi vic tun gi cc kh c, v bt cng l ph v kh c. Khi khng c cc
kh c, mi ngi c quyn t nhin i vi mi th v mi ngi; ch khi mt c nhn
ng t b quyn t nhin th tng v cng bng v bt cng mi bt u c ngha.

http://khaiminhvn.org

Thomas Hobbes

Nhng v cc kh c da trn s tin tng ln nhau khng bao gi c th tn ti trong

trng thi t nhin (bi v c s ca n ph thuc vo mi bn c m bo duy l rng
ngi khc s gi gn kh c ca anh ta, v khng c mt s m bo nh vy trong trng
thi t nhin), nn khng c g l bt cng (hay cng bng) trong trng thi t
nhin
v vy khng c nh nc, khng c nhng th nh cng bng hay bt
cng:
cng bng/bt cng
ph thuc vo
cc kh c c c s chc chn
ph thuc vo
sc mnh cng ch
ph thuc vo
cng quc/nh nc/chnh quyn
6 HNH THNH CHNH QUYN: LEVIATHAN
6.1 Chnh quyn hnh thnh thng qua s thit lp
Trong bi ging trc, chng ta thy Hobbes miu t ba lut t nhin:

lut t nhin th nht: " tm kim ha bnh, v bo v ha bnh"

lut t nhin th hai, mt ngi s sn sng, khi ngi khc cng nh vy, n
bt c mc no, v ha bnh, v bo v nhng g anh ta ngh l cn thit, t
b quyn i vi tt c mi th ny; v hi lng vi s t do chng li ngi khc,
nh anh ta cho php ngi khc t do chng li mnh.
lut t nhin th ba, "con ngi thc hin giao c m h k", tc l, h tun
theo cc tha thun ca h, v v vy h hnh ng cng chnh.

Hobbes lit k thm mt s lut khc trong ch.14 v 15. Sau ng ngh mt nguyn
tc n gin tm lc tt c chng:

khi qut tt c cc lut t nhin :khng lm nhng iu cho ngi khc m

bn khng mun ngi khc lm cho mnh.

Nhng, d nhin, ngay c khi nguyn tc ny c l tnh gi , con ngi trong trng
thi t nhin s khng tun theo n, v hai l do:

cc nim am m t nhin ca chng ta c xu hng thc y

chng ta ti cc hng i lp. (cc lut t nhinl mu thun vi cc
nim am m t nhin vn thc y chng ta n s thin v, t ph, th ch...
c nhn s khng c bt c s m bo rng nhng ngi khc s tun
theo n, m ngay c khi h ng tun theo n: cc kh c vn
khng c c s tr khi c mt sc mnh cng c chng. (v cc kh

http://khaiminhvn.org

Thomas Hobbes

c, nu khng c m bo bng li kim, m ch bng li ni, s khng

sc mnh bo m mi ngi tun theo.
V vy, nu khng c v lc, hoc quyn lc m bo con ngi s tun
theo lut t nhin, con ngi s khng lm nh vy. (do , d cc lut t
nhin.nu khng c sc mnh cng c th mt mnh n khng m bo cho anh
ninh ca chng ta; v mi ngi s, c th da vo sc mnh hoc s khn kho ca mnh,
v s an ton ca mnh m chng li tt c nhng ngi khc. thot khi trng thi
t nhin, con ngi to ta mt kh c gia h chuyn giao quyn t nhin
ca h cho mt thc th duy nht (mt ngi hoc mt hi ng) ngi s c
quyn lc hp php cng c kh c.
Cn nguyn, mc ch, hay nh cao nht ca con ngi, (nhng ngi
vn yu s t do, v s chi phi i vi ngi khc,) khi a s rng buc ln
h l thy trc v s an ton ca h, v mt cuc sng tha mn hn; tc
l, gii thot chnh h ra khi iu kin bt hnh ca chin tranh, vn l h qu tt
yu bi nhng am m t nhin ca con ngi, khi khng c mt quyn lc kh d
lm h khip s, v tri buc h vi s s hi trng pht cho s thc hin cc giao
c ca h. Cch duy nht xy dng mt quyn lc chung nh vy, c th bo
v h khi s xm lng t bn ngoi, v gy tn thng cho ngi khcl, trao tt
c quyn lc v sc mnh ca h cho mt ngi, hoc cho mt hi ng, vn c th
rt gn ch ca tt c mi ngi, vi rt nhiu quan im, thnh mt ch; v t
phc tng ch, v phn on ca anh tac nh mi ngi s ni vi mi ngi,
ti y quyn v t b quyn qun l chnh ti, ti ngi n ng ny, hoc ti hi
ng ny, vi iu kin l bn cng t b quyn ca bn, v y quyn tt c cc
hnh ng ca anh ta theo cch nh vy.

C nhn, ngi m tt c mi ngi trao quyn ca h cho l thc th nm gi quyn

ti cao (vua), v nhng ngi chuyn nhng quyn lc ca h l thn dn. Khi thn dn
ng chuyn giao quyn lc ca h (tc l, to ra mt quyn lc ti cao bng s chuyn
nhng t nguyn quyn lc t nhin ca h), h to ra mt cng quc bng s thit
lp (tng phn vi cng quc c to ra bng s chim ot, khi thc th nm gi quyn
ti cao chim ot quyn lc t h; Hobbes ni nhiu hn v iu ny trong ch 20). Ngi
ci tr nh vy l thc th nm gi quyn ti cao ca cng quc c hnh thnh
t s thit lp.
[6.2] Cc quyn ca Thc th nm gi quyn ti cao ca cng quc c hnh
thnh t s thit lp
1: Kh c x hi l kh c chuyn nhng
Kh c m cc cng dn to ra gia h trao quyn t nhin ca h cho thc th nm
quyn ti cao l khng th thay i h khng th hy b kh c v thu li thm quyn
t ngi cai tr, ngay c khi tt c cng dn mun vy. Mt khi kh c c thc hin,
ngi cai tr c thm quyn cho n khi anh ta t ngun t b n. Thc th nm gi quyn
ti cao tr thnh, khng phi l mt ngi uy nhim ca ngi dn, ngi m thm
http://khaiminhvn.org

Thomas Hobbes

quyn c cho mn, m l ch ca ngi dn, ngi m thm quyn c trao chuyn
vnh vin. iu ny ng ngay c khi ngi dn mun thay i quan nim ca h v giao
c.
2: Thc th nm gi quyn ti cao (vua) khng vi phm kh c
Kh c m c nhn chuyn giao quyn lc ca h cho thc th nm gi quyn ti cao l
mt kh c gia cc c nhn, nhng ngi chuyn giao quyn lc ca h; khng phi
l kh c gia nhng c nhn v thc th nm gi quyn lc ti cao (vua). T l, cc c
nhn chuyn giao thm quyn ca h cho thc th nm gi quyn ti cao gin tip bng
cch to ra mt kh c gia h, hn l trc tip, bng cch to ra mt kh c trc tip vi
chnh thc th nm quyn ti cao (vua). Kt qu ca iu ny l thc th nm gi quyn
ti cao hnh ng m khng bao gi vi phm kh c v anh ta khng phi l
mt bn trong kh c!
Mt l do m Hobbes a ra khi ngh rng vic chuyn giao quyn lc l gin tip l:
nu l kh c gia ngi dn v thc th nm gi quyn ti cao, th trong
trng hp c bt ng v vic liu thc th nm gi quyn ti cao c vi phm
kh c hay khng, s khng c ai phn x s bt ng trong trng hp
tt c tr li vi li kim, tc trng thi chin tranh.
3: Thc th nm quyn ti cao c quyn cai tr tt c mi ngi ngay c nhng
ngi bt ng
Vic bn c sn lng l mt bn trong kh c hay khng khng l vn -- ngay c khi
bn khng mun t b quyn ca bn, thc th nm gi quyn ti cao vn c quyn lc hp
php i vi bn.
4: Th nm gi quyn ti cao khng th i x bt cng vi ngi dn
5: Vic trng pht hay git cht thc th nm gi quyn lc ti cao l bt cng.
K cng, cc hnh ng ca thc th nm gi quyn lc ti cao l chu trch nhim vi
ngi dn; v v vy vic trng pht anh ta v cc hnh ng anh ta phm phi s l trng
pht khng ai khc ngoi chnh h.
6: Thc th nm gi quyn lc ti cao c quyn gii hn t do ngn lun
Thc th nm gi quyn ti cao c quyn duy tr ha bnh, v i khi nu cn th gii
hn t do ngn lun thc hin iu .
Cc quyn 7 11 nh sau: Thc th nm gi quyn ti cao c ton quyn:

Ban hnh tt c cc lut lin quan n s t do hnh ng v s hu

Quyn ti phn
Quyn chin tranh
B nhim quan chc
Thng v pht cc cng dn

http://khaiminhvn.org

10

Thomas Hobbes

Hobbes tm tn quyn tuyt i ca thc th nm gi quyn lc ti cao trong ch.20 ( y

ng miu t cc quyn thuc v thc th nm gi quyn lc ti cao ca cng quc hnh
thnh t s thit lt v t s tim ot)
Quyn lc ca anh ta khng th chuyn cho ngi khc nu khng c s ng
thun ca anh ta; anh ta khng th b tc mt n; anh ta khng th b buc ti;
anh ta khng th b trng pht bi h; anh ta quyt nh ci g cn thit cho ha
bnh; v quyt nh cc nguyn tc; anh ta l nh lp php duy nht; v ngi
phn quyt ti cao i vi cc tranh chp; v v thi im, l do chin tranh, v
ha bnh

7 CC DNG CHNH TH C HNH THNH T S THIT LP

[7.1] C cc dng chnh th no?
qun ch

qu tc

dn ch

quyn ti cao nm
trong tay mt ngi

quyn ti cao nm trong

tay nhiu hn mt
ngi, nhng khng
phi tt c

quyn ti cao nm trong

tay tt c mi ngi

y l ba dng chnh th duy nht

Cc thut ng chuyn ch, chnh th u s v v chnh ph khng phi
ch cc dng chnh th khc, m c s dng cp ti ba dng chnh th
ny bi nhng ngi khng thch chnh th qun ch, qu tc, v dn ch
Ngay c khi c s tp hp mt nhm ngi i din cho li ch ca ngi dn
trc thc th nm gi quyn lc ti cao v thnh cu thc th nm gi quyn
lc ti cao nhn danh ngi dn [nh quc hi Anh Hobbes khng cp ti
iu ny, nhng chc chn l iu ng ngh], nhng ngi i din ny
khng i din cho nhn dn theo cch nh thc th nm gi quyn lc ti cao
i din. Thc th nm gi quyn lc ti cao vn l thc th m ngi dn trao
cho quyn t nhin ca h; s tn ti ca mt hi ng thnh nguyn nhn danh
ngi dn khng thay i c iu .

[7.2.] Dng chnh th no l tt nht?

Hobbes a ra mt vi lun im bo v yu sch ca ng l: trong ba dng chnh th
trn, chnh th qun ch l tt nht:

Th 1

Khi c mt s xung t gia li ch cng v li ch ca thc th nm

gi quyn ti cao, thc th nm gi quyn ti cao chc chn s la chn
thc y li ch ring ca mnh thay v li ch cng.
Do vy, li ch cng s c bo v tt nht trong mt h thng chnh
quyn m trong li ch cng v li ch ca thc th nm gi quyn

http://khaiminhvn.org

11

Thomas Hobbes

ti cao thng nht cht ch vi nhau. ni u m li ch cng v li ch

ring t thng nht cht ch vi nhau, th li ch cng c thc y nhiu nht.
Trong chnh th qun ch (khng phi l qu tc hay dn ch), li ch
ca thc th nm gi quyn lc ti cao ph thuc hon ton vo li ch
ca ngi dn. (iu ny l v vua khng th giu c, vinh quang, hay an ton,
nu ngi dn ngho i, ng khinh, hoc qu yu ui duy tr mt cuc
chin chng li cc k th ca h; trong khi trong chnh th dn ch, hay qu
tc, s thnh vng ca cng ng khng i cng vi s thnh vng ca mi
ngi vn thi nt hay tham vng, khi nhiu ln thc hin mt li khuyn la
di, mt hnh ng phn bi, hoc mt cuc ni chin
Do vy, li ch ca cng ng v ca thc th nm gi quyn lc ti cao
thng nht cht ch vi nhau (trong thc t, chng l ging nhau)
trong chnh th qun ch.
Do vy, li ch cng ng s c bo v tt nht bi chnh th qun
ch.

Th 2: Mt v vua c th tip cn ti nhng li khuyn v thng tin tt hn mt hi

ng, bi v ng ta c th nhn c s t vn bi bt c ai, bt c khi no ng mun, v
(nu ng mun) trong b mt v iu ny khng xy ra vi s cai tr bng mt hi ng.
Th 3: Mt hi ng d thay i hn, v khng ch v bn cht ca con ngi, m cn
v s vng mt ca mt s hoc v ngoi sing nng ca s t. Tnh tht thng ny dn
n hm nay c th xa b tt c cc kt lun ngy hm qua
Th 4: Cc hi ng, khng phi vua cha, c th phi nm tri s bt ng gia h,
iu c th dn n ni chin
Th 5: Cc hi ng thm ch d b tn thng hn so vi vua cha do nh hng bi
nhng k hng bin v nhng k nnh b
8. QUYN T DO AND T DO
[8.1.] Quyn t do ca ngi dn
y Hobbes tho lun quyn t do ca ngi dn t do lin quan n lut dn
s. Phi c mt s t do nh vy trong bt c cng quc no, v khng h thng lut dn s
no qu t m n ni c th quy nh tt c hnh vi ca ngi dn.
Hobbes lit k nhng lnh vc sau trong cuc sng m thc th nm quyn ti cao s cho
php c nhn t do:
... t do mua bn, v tha thun vi ngi khc; la chn ni , ch
n ng, ngh nghip, v ni dy con ci nh h thy ph hp
Khi c lt qua, iu ny dng nh ging cu tr li cho cu hi s 4 ca chng
ta: mt x hi chnh tr c th lm g? Cu tr li ca Hobbes dng nh l: nn qun
ch chuyn ch khng nn can thip vo vic n ung, ngh nghip, gio dc con ci, la
chn nh , ca ngi dn. Nhng ti ngha mt cch c chnh xc hn v on vn
ny l xem Hobbes a ra mt yu sch m t (ch khng phi quy phm) v lnh vc trong
http://khaiminhvn.org

12

Thomas Hobbes

thc th nm quyn ti cao thc s cho php s t do ca ngi dn. V Hobbes xem
kh c x hi trao quyn tuyt i cho thc th nm quyn ti cao, cu tr li thc s ca
ng ti cu hi 4 s l: bt c th g m thc th nm quyn ti cao mun, bao lu
n cn c th mang li s an ton v anh ninh cho ngi dn ca mnh.
8.2 S t do thc s ca ngi dn
Ngoi nhng quyn t do ny ca ngi dn (nhng th m ngi dn c php lm
theo lut dn s), c mt s quyn khc: s t do thc s ca ngi dn i vinhng
th m d thc th nm quyn ti cao ra lnh, nhng nu khng cng bng, ngi dn c
th t chi khng lm. V vy Hobbes tha nhn rng, ngay c khi quyn ti cao
l tuyt i, th c mt s th m ngi dn c quyn t do t chi, ngay c khi
thc th nm quyn ti cao ra lnh cho anh ta phi lm.
Nhng th ny l g? cu hi ny c th tr li da vo cc ch dn Hobbes nh sau:

Quyn tuyt i ca thc th nm quyn ti cao bt ngun t chnh ngi dn

chnh ngi dn trao quyn t nhin ca mnh ti thc th nm quyn ti cao
thng qua kh c x hi
V vy chnh ngi dn s hu v chu trch nhim cho hnh ng ca thc th
nm quyn ti cao
L do m h trao quyn ca h l m bo s ha bnh bn trong v cung cp s
bo v chng li k th xm lc bn ngoi
V vy quyn t do ca ngi dn khng tun theo thc th nm quyn ti cao phi
ph hp vi s thc l anh ta trao quyn t nhin ca mnh cho ch quyn ti
cao v mc ch m bo an ton c nhn ca anh ta

y l cha kha tr li cho cu hi ny:

R rng l ngi dn c nhng quyn t do m khng th chuyn giao qua s ng
thun. Ti trnh by trong ch 14 l, kh c m khng bo v thn th ca con
ngi, th n khng c hiu lc. Do vy y Hobbes lit k cc mnh lnh m
ngi dn c th khng tun theo mt cch hp php: cc mnh lnh gy ra tn
hi cho chnh ngi dn, nh:

lm tn thng, tn tt hoc git ch ngi dn

khng th tip cn nhng th thit yu ca cuc sng nh thc n v khng kh
tha nhn s phm ti m khng m bo rng anh ta s c tha th
t chi tham gia chin tranh (ch khi s t chi nh vy khng lm xi mn mc
ch ca kh c x hi, tc l m bo an ton v anh ninh cho tt c; v vy
bn c th t chi hp php tham gia chin tranh nu bn khin ngi khc
cng tham gia vo chin tranh)

Khng iu no trong s nhng iu ny c ngha rng thc th nm quyn

ti cao khng c quyn i vi s sng cht ca ngi dn; thc th nm quyn
ti cao c quyn lc quy phm bt ngi dn phi cht n ch khng c
quyn lc quy phm yu cu ngi dn lm tn hi chnh bn thn bnh.

http://khaiminhvn.org

13

Thomas Hobbes

8.3 S co chung ca Leviathan

Kh c gia ngi dn chuyn giao quyn t nhin cho ngi cai tr l da trn c
mun ha bnh v anh ninh ca h. Nu thc th nm quyn ti cao khng th cng
c ha bnh v bo v ngi dn, th kh c x hi qua h t b quyn t
nhin ca mnh v trao n cho quyn ti cao tr nn v ngha.
y l c s cho mt s ph phn quan trng i vi Hobbe rng: ng khng nht
qun. ng bt u vi lp lun rng quyn ca thc th nm quyn ti cao l tuyt i
(kh c qua ngi dn trao quyn t nhin ca mnh l mt kh c chuyn nhng)
nhng y ng ang miu t mt iu kin m kh c c th b ph v mt cch hp
php (iu ny hm l mt kh c y nhim).

Nhm Khai Minh

Khai Minh chia s nhng gi tr vn ha tinh hoa nhm thc y v pht trin vn ha Vit. Khai
Minh s hu cc bi vit c vit, bin dch bi cc thnh vin trong nhm. Bt c c nhn, t
chc no s dng bi vit t y u cn trch ngun.

http://khaiminhvn.org

14