Toplam Arz, Toplam Talep ve

Ekonomik Denge*
* Prof. Dr. Nevzat Grann Makro Ekonomik Analiz Kitabndan
yararlanlarak hazrlanmtr

Dr.Aylin ABUK DUYGULU

Toplam Arz
Toplam arz ve toplam talep erilerinde, tek
bir maln arz ve talep edilen miktarlar
yerine, arz veya talep edilen toplam reel
hasla (nihai mal ve hizmetler toplam),
Tek bir malm fiyat yerine, fiyatlar genel
dzeyi dikkate alnmaktadr.

Dr.Aylin ABUK DUYGULU

Toplam Arz
Toplam arz erisi (Tanm):Geerli
olabilecek eitli fiyat dzeylerinde,
ekonomideki retim birimlerinin belli bir
dnem itibariyle arz etmeye hazr olduklar
hasla (nihai mal ve hizmet) miktarlarn
gsteren gsteren eri (AS erisi)
AS asndan, retimin teknik koullarnn
yan sra faktr piyasas ve ksa dnem
emek piyasas koullar nem tar. Bu
koullardaki deimeler, ASyi kaydrr.
Dr.Aylin ABUK DUYGULU

Toplam Talep
Toplam talep erisi (Tanm): Geerli
olabilecek deiik fiyat dzeylerinde,
hanehalklarnn, firmalarn,kamu kesiminin
ve d dnyann ekonominin haslasna
olan toplam talep dzeylerini gsteren
eri.
Burada talep kavram,planlanan harcama
eklinde deerlendirilmelidir.
Dr.Aylin ABUK DUYGULU

Toplam Talep
Efektif talep kavramnda, fiilen elde
edilecek olan gelire gre yaplan harcama
plan nemlidir.
Toplam talep erisinin (AD) eimi, fiyatlar
genel dzeyi dtke, toplam talep
artaca iin negatif eimlidir.
AD erisi, mal ve para piyasalarnda,
birlikte dengeyi salayan P ve Y
bileimlerini gsterir.
Dr.Aylin ABUK DUYGULU

Toplam Talep
P

AD zerindeki her
noktada, deiik P-Y
dzeylerinde, mal ve
para piyasasnda
birlikte denge sz
konusudur.
AD
Y

Dr.Aylin ABUK DUYGULU

Toplam Talep
Mal ve/veya para piyasas denge
koullarnn deimesine (P dnda)
neden olan faktrler (yani para ve maliye
politikas), AD erisinin saa veya sola
kaymasna neden olacaktr.
Bununla birlikte, toplam talebin fiyat
deimelerine kar duyarllna ilikin
farkl grler vardr:
Dr.Aylin ABUK DUYGULU

Toplam Talep
Keynesyen iktisatlar: nelastik AD (yani,
fiyat deimeleri karsnda pek duyarl
olmayan bir AD)
Klasik-Neoklasik ktisatlar: Elastik AD
(yani, fiyat deimeleri karsnda duyarl)

Dr.Aylin ABUK DUYGULU

Toplam Talep
Fiyatlar genel dzeyi (P) ile toplam hasla
(Y) arasndaki negatif ynl ilikinin
aklanmasnda 3 etki sz konusu:
Keynes etkisi:Pnominal MS sabitken
reel MSlikidite tuza yoksa,faiz oran
I arpan yoluyla gelir , yani AD

Dr.Aylin ABUK DUYGULU

Toplam Talep
Pigou etkisi: Ppara balanslarnn reel
deerihalkn servetinin reel
deeritketimgelir, yani AD
D Ticaret Yoluyla Etki: Pnominal
dviz kuru sabitken,reel kur dolaysyla
d rekabet gc X M (X-M)
Y dolaysyla AD .
Dr.Aylin ABUK DUYGULU

10

Farkl Arz ve Talep Koullarnda

Ekonomik Denge
Klasik yaklamda:
Tam inelastik AS ve yeterince esnek AD
varsaym altnda, ekonomi daima tam
istihdamdadr.
Hasla ve istihdamn, tam istihdam
dzeyinde belirlenmesinde, arz koullar
belirleyici.
stihdam dzeyini (N) ve haslay arttrmak,
ancak arz ynl politikalarla mmkn.
Dr.Aylin ABUK DUYGULU

11

Farkl Arz ve Talep Koullarnda

Ekonomik Denge
Klasik yaklamda, talebin rol (yani
talepteki kayma), Pnin hangi dzeyde
olacan ya da nasl deieceini belirler.
ekilde de grld gibi, para politikas
sonucu, AD erisi saa kaydnda, reel
bir sonu olumamakta, yalnzca P
artmaktadr.

Dr.Aylin ABUK DUYGULU

12

Farkl Arz ve Talep Koullarnda

Ekonomik Denge
Klasik Yaklamda Denge
P
AS

AS

P1
AD2

P2

AD1
Y*

(Y*)

Dr.Aylin ABUK DUYGULU

13

Farkl Arz ve Talep Koullarnda

Ekonomik Denge
Klasik Arz Koullarna Ramen Tam
stihdam Dengesinin Salanamamas
P

AD

AS

Keynesyenlerin ne srd
gibi, AD pek esnek deilse,
tam istihdam dengesi
salanamayabilir ve haslann
(istihdamn) hangi dzeyde
belirlenecei konusunda bir
belirsizlik ortaya kabilir.
Y
Dr.Aylin ABUK DUYGULU

14

Farkl Arz ve Talep Koullarnda

Ekonomik Denge
Keynesyen Arz Koullar ve nelastik Talep
Durumu(Eksik stihdam Dengesi)
P
AD1

P1
P0

AD2 AS

E2
E1
Y0

Y*

Grld gibi, Y0-P0

durumunda ve eksik
istihdamda (Y0<Y*)
denge sz konusudur.
Bu durumda, klasik AS
geerli olsayd dahi,
inelastik AD nedeniyle,
tam istihdam dengesine
ulamak mmkn deil.

Dr.Aylin ABUK DUYGULU

15

Farkl Arz ve Talep Koullarnda

Ekonomik Denge
Keynesyen Arz Koullar ve nelastik Talep
Durumu(Eksik stihdam Dengesi)
Bu durumda, ekonomiyi tam istihdama
yneltmenin yolu, ADyi kaydrmak
(AD1 AD2)
Burada, toplam talep kayarken, fiyatlarda
bir miktar art olduu, dikkate alnmaldr.
Dr.Aylin ABUK DUYGULU

16

Farkl Arz ve Talep Koullarnda

Ekonomik Denge
Keynesyen Arz Koullar ve Talebin Esnek
Olmas Durumu (Eksik stihdam Dengesi)
P

AS

P2
AD3

P1
P0
Y0

AD2
E
. AD
1
Y*
Y

Bu eklin dier ekilden fark, E gibi

bir noktann varldr. Bu nokta, ok
uzun bir dnemde, artabilecek fiyat
ve cret esnekliine bal olarak,
ekonominin tam istihdama
ulaabileceini ifade etmektedir.
Ancak Keynesyen iktisatlar, uzun
dnemde bu gelimeleri beklemek
yerine, talep kaydrc politikalarla
tam istihdama ulamann daha
uygun olacan savunmaktadrlar.

Dr.Aylin ABUK DUYGULU

17

Farkl Arz ve Talep Koullarnda

Ekonomik Denge
Keynesyen yaklamlarda, talep
etkilenerek genilemedike veya Y*
artna paralel olarak ADnin de saa
kaymas salanmadka, arz ynl
politikalar (potansiyel hasladaki
genileme) ekonominin hasla ve istihdam
dengesini zellikle ksa dnemde
etkilemeyecektir.
Dr.Aylin ABUK DUYGULU

18

Farkl Arz ve Talep Koullarnda

Ekonomik Denge
Bu balamda Keynesyen iktisatlarn
vurgulamak istedikleri nokta, ekonominin
tam istihdamda dengeye gelmesinin
zorunlu olmad, dengenin nerede
oluaca konusunda talep koullarnn
byk nem taddr.

Dr.Aylin ABUK DUYGULU

19

Farkl Arz ve Talep Koullarnda

Ekonomik Denge
Talepte ortaya kmas her zaman
mmkn olan dalgalanmalar ve
yetersizlikler sonucu, ekonomi bir kez
eksik istihdamda dengeye geldiinde, bu
durumdan ekonominin kendi ileyii iinde
kurtulmasnn ok g olduudur.

Dr.Aylin ABUK DUYGULU

20

Farkl Arz ve Talep Koullarnda

Ekonomik Denge
Ekonomi tam istihdamdayken, talep
geniletici politikalarn etkileri, Keynesyen
analizde, klasik analizde olduu gibidir;
sonuta yalnzca fiyatlar genel dzeyi
ykselir.
Ancak ekonomi tam istihdamdayken,
talepteki bir daralmann etkileri asndan,
her iki yaklam farkl sonular
retmektedir:
Dr.Aylin ABUK DUYGULU

21

Farkl Arz ve Talep Koullarnda

Ekonomik Denge
Klasik yaklam talep daralmasnn,
haslay ve istihdam etkilemeden sadece
fiyatlar genel dzeyinde bir de yol
aacan ifade etmektedir.
Buna karn Keynesyen yaklamda talep
daralmas sonucu, daha nce deinilen
zemberek dilisi etkisi nedeniyle, fiyatlarn
deil, hasla ve istihdamn dmesi sz
konusu olmaktadr.Yani ekonomi, eksik
istihdama dnebilir.
Dr.Aylin ABUK DUYGULU

22

Farkl Arz ve Talep Koullarnda

Ekonomik Denge
P

P1

AS

E2

Balang denge noktas:

E1 tam istihdam
Talepte daralma(AD1AD2)

E1
E

P0

AD1
AD0

Y1

Yeni denge noktas : E2

nk fiyatlar esnek deil.
Sonu; hasla darald
(Y*Y1)

Y*

Dr.Aylin ABUK DUYGULU

23