LATINSKO KRALJEVSTVO JERUSALIMA

Godine 1096-99 Krstai su zuzeli Jerusalim prave ideje osloboenja Gospda od nevernika. To
je Prvi krstaki rat. U to vreme feudalizacija Evrope, uspon monarhija. Vladajue dinastije, u
Francuskoj Kapeti, Engleskoj Plantageneti, Nemakoj Salijevci. Robert Normandijski i
Robert II Flandrijski feudalaci, bili u krstakom ratu.
?? Doua Prover, Denis Grigl.
Jaroslav Folda skulptura, Robert Osterhaud crkva sv Groba ??
Bilo je 7 pohoda na Svetu zemlju. U vreme Drugog krastakog rata, na teritoriji Male Azije
formirale su se kneevine, manje feudalne drave: Sirija - dananja Turska, Latinsko kraljevstvo
Jerusalima. Bernar od Klervoa je ohrabrivao evropske plemie da na sebe stave krst - kralj Luj
VII (1147-1149), Konard III taufovac.
Trei krstaki rat Saladin je ponovo osvojio Jerusalim 1187. Krstai su bili u Akri (uporite)
do 1291. Iz itija Sv Save, znamo da je Akra bila luka iz koje se ulazilo u Svetu zemlju.
Jerusalimsko kraljevstvo: 1099 1291.
Gotfrid Bujonski feudalac iz prvog krstakog rata. Postao je prvi kralj Latinskog kraljevstva
Jerusalima. Njegovi naslednici na tronu bili su veliki ktitori na Svetoj zemlji. Ktitorka kraljica
Melisenda, kralj.............. II i princeza Emorfija. Nastavila je delo vizantijskih carica.
Jelena, Evdokija (ena Teodosija II) podigla martirujum na mestu gde moti sv Stefana
pronaene, potom su prenete u Carigrad.
Melisenda: Osveena crkva Sv Ane u banji Vitezda 1140; Osveena crkva sv Groba 1149. A
to je 50 godina od kada su krstai zauzeli Jerusalim (15.07.1099.); Grob Bogorodice u
Getsimaniji; Ugaone grevine u Jerusalimu trgovi, bolnice; Sv Lazar u Vitaniji; Lavra Sv Save
Osveenog u Judejskoj pustinji davala je priloge.
Melisenda je 1161 sahranjena u crkvi Groba Bogorodice. Njena sestra ........... opatica, u
crkvi Sv Ane u banji Vitezda.
Krak de evalije zamak Krstaa. U blizini Homsa. Granica Sirije i Libana.
1. Crkva sv Groba osnova iz 4 veka; danas u krstakom izdanju.
2. Rotonda Anastazis oko groba Hristovog. Tu se desilo Vaskrsenje. Tu se i nalazi stena
Golgote. Bazilika martirijum ispod koje se nalazi sistem peina u kojima je Jelena nala
asni krst krstaka osnova, zadrala je kruni oblik; brojni dodaci kasnije
Orijentacija nije istok zapad. Oltar bazilike bio je prema zapadu u 4 veku. Kasnije, u vreme
krstakih ratova bio je na istoku. Klaustar koji se nalazio iza oltara vie ne postoji. Juno
dvorite hodoasnici ulaze u crkvu sa june strane. Postoji dvostruki portal sa te june strane.
Kupola se nalazi iznad pupka sveta. Stil: romano-gotiki. Kapiteli, arhivolte slina skulpturi s
juga Francuske. Iz Francuske dolaze majstori i tu proizvode oblike koje su stvarali u domovini.
Sv Ana u banji Vitezda - Prelomljeni lukovi, krstasti svodovi.
Plan starog grada Jerusalima
Zidine iz 16 veka vreme sultana Bulejman Velianstveni. Stari grad, podeljen na 4 kvarta:

1. Hrianski kvart crkva Sv Groba

2. Jerusalimski kvart crkva Sv Jakova
3. Jevrejski kvart od 1967, Junski rat Izraelci osvojili Jerusalim. Fokus na zapadnom
zidu ili zidu plaa najsvetiji za Jevreje, koji je deo hrama Irodovog (Solomonovog);
danas je pod islamom. Harama erif brdo hrama, mesto gde je Avram trebalo da
rtvuje Isaka. Prve islamske graevine su tu.
4. Islamski kvart
Sion crkva Uspenja Bogorodice. Dananja crkva je iz 19 veka. Tradicija odravanja Tajne
veere Sionska gornica. To se vezuje za sahranu cara Davida (Stari Zavet)
Blizu groba Hristovog su: Latinska patrijarija i grka pravoslavna patrijarija.
Manastir posveen sv Arhanelima, Milutinova zadubima. Nju sada dri grka patrijarija.
Sv Ana u Vitezdi nalazi se blizu Harama erife. Tu se nalazi i Kapija Sv Stefana gde je
kamenovan. Kada se izae kroz tu kapiju sputa se u Kidronsku dolinu ka Getsimaniji, vrtu
koji je u podnoiju Maslinove gore. Na tom putu ka Getsimaniji je crkva Groba
Bogorodiinog. Kapela Vaznesenja se nalazi na vrhu Maslinove gore iz krstakog je perioda.
Banja Vitezda - danas je kao arheoloki park sa delovima iz svih perioda.
Relikvije:
Kamen pomazanja im se ue u crkvu Groba Hristovog, levo se ide ka rotondi, a gore je
kapela Golgota gde je u staklu kamen Golgote.
Otisci stopala Hristovih u steni to je relikvija oko koje je kapela. Nalazi se na Maslinovoj
gori, u kapeli Vaznesenja. (Getsimanija - molitva)
Zlatna vrata iza njih je kupola na steni. Tu su se prema Novom Zavetu sreli Joakim i Ana.
Smatra se da samo mesija moe da proe kroz njih. Da e mesija iz Maslinove gore proi kroz
Zlatna vrata i ui u Jerusalim.
Grobovi islamski, jevrejski, hrianski
Kroz itav Izrael protee se betonski zid koji deli Palestinu od Jevrejske teritorije. Izlaz preko
Gaze nepogodan prelaz politiki nemiri.

KIJEVSKA RUSIJA
Godine 988 pokrtavanje sv kneza Vladimira i Rusa. Vizantijska kultura se brzo irila u Kijevu
i drugim ruskim gradovima. Kijev je danas u Ukrajini. Centar hrianske Rusije bio je Kijev, pa
Vladimir, pa potom Novgorod (krajnji sever) jezero Ladoga je u blizini (crkva u Staroj
Ladogi). U 13 veku je velika mongolska vojska, poznata kao Zlatna horda, pod zapovednitvom
Batua porazila je rusku vojsku.
Sv Sofija u Kijevu

Dananja crkva je u baroknom ruhu, mitropolija. Bila pod jurisdikcijom Vaseljenske crkve u
Carigradu. Centralni brod, po 2 bona i jo aneksi ophodni brodovi. U 11 veku imala 11 kupola
najmanje. Mozaike su radili majstori iz Carigrada. Apsida: Bogorodica Oranta u polukaloti,
priee apostola i sluba arhijereja. Ovi mozaici se mogu porediti sa onima u Nea Moni, Dafni,
Osios Lukas. Glavna kupola: Hrist Pantokrator i arhaneli.
Druge crkve u Kijevu i Vladimiru sa freskama crkva sv Arhanela Mihajla u Kijevu, crkva sv
Dimitrija u Vladimiru (1194. oslikana). Postoje veze sa Sv Gorom, veze sa Solunom (Kijev je 2.
Solun), veze sa Bugarskom.
NOVGOROD
Bio je urban Veliki centar sa svojim Kremljom (utvrenje). Tu je Sv Sofija Novgorodska,
podignuta 1108. Postoje brojne druge crkve u jezgru, pa i izvan grada, sve su iz 11 i 12 veka. Sv
ore u Staroj Ladogi iz 12 veka. Slikarstvo: freske vrh poznokomninskog razdoblja; 2/2
12 veka freska sv ora na konju. Tip umnoavanja kupola prenosi se iz Kijeva. Imala
lukoviaste kupole. Kult sv Vatre u Rusiji vaan. Javlja se u Veliku subotu najavljuje
Vaskrs. U srednjem veku sv plamen se prenosio. Postoje sauvani primeri posuda gde se uvao
iak. Taj oblik plamena zapaljene svee lukoviasta kupola.
Novgorod je novi Carigrad, novi Jerusalim Ruske zemlje. Velika vrata tradicija sa biblijskim
scenama, kao vrata sv Sabine u Rimu. Raen u bronzi. Tipoloki narativ, Stari i Novi Zavet. Ulaz
granica duhovnog (svetog) i svetovnog. Bilo je vie takvih vrata. Ova su sauvana u originalu.
Crte fresko ivopisa iz crkve u Bugarskoj primer principa stvaranja vizantijskog identiteta
Bugarske teritorije nakon Vasilija II Bugaroubice. Bitka na Belasici 1014 pobedio Vasilije II
Samuila. Do 1187 Prvo bugarsko carstvo. Pobuna Asemovaca Drugo bugarsko carstvo.
Manastiri deo pod jurisdikcijom Ohrida (Trakija i Makedonija). Tipici iz Carigrada. Ktitori
visoki inovnici carstva
Bakovo manastir (Elka Bakalova pisala o njemu) Osnovan 1083. Poreklom Gruzini ti
inovnici. Imala je 2 sprata. Bila je grobna crkva tu su se nalazili kosti monaha. Oslikavanje:
2/2 12 vek. Postojali su grki natpisi. Tradicija Carigrada - program dekoracije. Radili su lokalni
majstori. (U apsidi:) Bogorodica sa Hristom okruena anelima; friz sa polufigurama sv otaca
crkve; fresko ikone sa krunim ikvadratnim okvirima. Stojee figure i Veliki praznici
carigradsko reanje. Narteks Bogorodice sa Hristom iznad ..... i 2 arhanela. Vizija proroka
Jezekilja o Vaskrsu suvih kostiju donja crkva. Deizis i sv oci dole u apsidi. Strani sud u
narteksu. Portreti osnivaa i brata njegovog. Pravednici.
Crkva sv Georgija u Sofiji, 11 vek. Raspee na istoku i grki natpisi. Aneli, proroci i svetitelji
u tamburu
Crkva u Bojani, 13 vek slikarstvo. Sv oci u apsidi. Uspenje na jugu, raspee na istoku.
Analiza poznokomninskog slikarstva npr. Bogorodica okruena anelima iz Bakovog.
Novgorodski mandilion ikona
Glava anela ikona, Pripada kijevskoj vladavini Rusije.