GIO N_K THUT O LNG

CHNG 18. CC PHNG PHP O NHIT

CHNG 18.
CC PHNG PHP O NHIT

(3 LT)

18.1. Cc c s chung v phn loi cc phng php o nhit .

Nhit l mt trong nhng thng s quan trng nht nh hng n c tnh
ca vt cht nn trong cc qu trnh k thut cng nh trong i sng hng ngy
rt hay gp yu cu o nhit . Ngy nay hu ht cc qu trnh sn xut cng
nghip, cc nh my u c yu cu o nhit .
Ty theo nhit o c th dng cc phng php khc nhau, thng phn
loi cc phng php da vo di nhit cn o. Thng thng nhit o
c chia thnh ba di: nhit thp, nhit trung bnh v cao.
nhit trung bnh v thp: phng php thng o l phng php tip
xc ngha l cc chuyn i c t trc tip ngay mi trng cn o.
i vi nhit cao: o bng phng php khng tip xc, dng c t
ngoi mi trng o.
Bng 18.1 cho bit cc dng c v phng php o nhit vi cc di khc
nhau:
Dng c v phng
Nhit 0C
Sai s
-273
0
1000
2000
3000
100.000
php o
%
Nhit in tr:
bng vt liu qu
0,001
vt liu khng qu
0,5 2
bn dn
12
Nhit k nhit in
bng vt liu qu
0,1
vt liu khng qu
12
vt liu kh chy
13
in m
0,05
Nhit nhiu
0,1
Phng php cng
hng ht nhn
0,01
Ho quang k:
bc x
5
mu sc
15
cng sng
12
quang ph k
5 10
Bng 18.1. Cc dng c v phng php o nhit vi cc di nhit khc nhau

GV: L Quc Huy_B mn T-L_Khoa in

GIO N_K THUT O LNG

CHNG 18. CC PHNG PHP O NHIT

18.2. Cc phng php o tip xc.

Phng php o nhit trong cng nghip thng c s dng l cc nhit
k tip xc. C hai loi nhit k tip xc, gm:
- Nhit k nhit in tr
- Nhit k nhit ngu
Ngoi ra i vi cc ng dng n gin, di nhit c -550C 2000C hin
nay ngi ta thng ng dng cc IC bn dn ng dng tnh cht nhy nhit ca
cc it, tranzito o nhit .
Cu to ca nhit k nhit in tr v cp nhit ngu cng nh cch lp ghp
chng phi m bo tnh cht trao i nhit tt gia chuyn i vi mi trng
o:
- i vi mi trng kh v nc: chuyn i c t theo hng ngc li
vi dng chy.
- Vi vt rn kh: t nhit k st vo vt, nhit lng s truyn t vt sang
chuyn i v d gy tn hao vt, nht l vi vt dn nhit km. Do vy din tip
xc gia vt o v nhit k cng ln cng tt.
- Khi o nhit ca cc cht dng ht (ct, t...): cn phi cm su nhit
k vo mi trng cn o v thng dng nhit in tr c cp ni ra ngoi.
18.2.1. Nhit k nhit in tr (Resistance Thermometer):
Nhit k nhit in tr c th to thnh dy platin, ng, niken, bn dn...
qun trn mt li cch in t trong v kim loi c u c ni ra ngoi.
Nhit k nhit in tr c th dng mch o bt k o in tr nhng
thng thng c dng mch cu khng cn bng, ch th l lgmmt t in
hoc cu t ng cn bng, trong mt nhnh l nhit in tr.
a) B sai s do s thay i in tr ca ng dy khi nhit mi trng
thay i: nu nhit in tr c mc vo mch cu bng hai dy dn Rd1 v Rd2
(cu hai dy), dng c s c sai s do s thay i in tr ca ng dy khi
nhit ca mi trng xung quanh thay i, sai s ny c tnh:
t =

Rd
RT T

Rd - s thay i in tr ca dy ni.

vi:

R d = R d1 + R d 2

RT v T - in tr ban u ca nhit in tr v h s nhit ca n (vi

T = 0 C).
gim sai s do nhit mi trng thay i ngi ta s dng cu ba dy
nh hnh 18.1:
0

Hnh 18.1. Cu ba dy gim sai s do nhit mi trng thay i

GV: L Quc Huy_B mn T-L_Khoa in

GIO N_K THUT O LNG

CHNG 18. CC PHNG PHP O NHIT

Trong s ny hai dy mc vo cc nhnh k ca mch cu, dy th 3 mc

vo ngun cung cp. Khi cu lm vic ch cn bng v nu
R 1 = R 2 ; R d1 = R d 2 sai s do s thay i in tr ca ng dy s c loi tr.
Khi cu lm vic ch khng cn bng sai s gim ng k so vi cu hai
dy.
Thc cht khi cu lm vic ch khng cn bng sai s ch yu do s thay
i in p ca ngun cung cp gy nn.
b) S nguyn l ca nhit k nhit in tr s dng mch cu khng cn
bng, ch th l c cu lgmmt t in: nh hnh 18.2:

Hnh 18.2. S nguyn l ca nhit k nhit in tr s dng mch cu

khng cn bng, ch th l c cu lgmmt t in

Vi s ny c kh nng loi tr c sai s do in p ngun cung cp thay

i.
Ba nhnh ca mch cu R1, R2 v R3 l cc in tr lm bng manganin.
Nhnh th t l in tr nhit Rt, bn nhnh in tr c mc theo s mch
cu ba dy. Trong s , in tr R4 dng chnh khng ca thang o (chnh
cho cu cn bng trc khi bt u o).
in tr Rp dng b vi in tr ng dy t gi tr khc (5 hoc
15) rt l in tr b nhit cho c cu lgmmt. Khi hiu chnh Rp ngi ta
s dng in tr Rk (c gi tr bng in tr ca nhit in tr). Rk c mc vo
nhnh cu sau iu chnh in tr Rp cho n khi kim ch ca lgmmt dng
v tr xc nh trn thang th dng li, Rk c ngn mch khi o.
Nu chn R 1 = R 3 ; R 0 = R '0 = R (in tr ca khung dy lgmmt) th t s
dng in chy trong cun dy lgmmt c xc nh bng cng thc:
I tb1
=
I tb 2

vi:

R+

R1
R
.R + R1 + T ( R + R1 + R4 )
R2
R 'T
R
R
R + 1 .R + R1 T .R4
R2
R 'T

RT - S thay i in tr ca nhit in tr khi nhit lch khi gi tr

trung bnh.
R 'T = R 0 + R p + R Ttb .
RTtb : in tr ca nhit in tr vi gi tr nhit trung bnh o c

GV: L Quc Huy_B mn T-L_Khoa in

GIO N_K THUT O LNG

CHNG 18. CC PHNG PHP O NHIT

bng dng c.
T phng trnh trn thy rng t s dng in ph thuc vo RT v lgmmt
ch gi tr nhit cn o.
Trong cc ngnh cng nghip hin nay o nhit bng nhit in tr
ngi ta thc hin trn mch cu t ng t ghi. Phng php ny c th o
nhit ti mt im hoc mt s im nh c cu chuyn mch.
Cp chnh xc c th t n 0,5.
18.2.2. Nhit k cp nhit ngu (Thermocouples):
Phng php o nhit bng cp nhit ngu l mt trong nhng phng
php ph bin v thun li nht.
Cu to ca nhit k cp nhit ngu nh hnh 18.3:

Hnh 18.3. Cu to ca nhit k cp nhit ngu

a) Cu to v nguyn l hot ng ca nhit k cp nhit ngu: gm hai

dy hn vi nhau im 1 v lun vo ng 2 c th o c nhit cao. Vi
nhit thp hn, v nhit k c th lm bng thp khng r. cch in gia
hai dy, mt trong hai dy c lng vo ng s nh 3. Nu v lm bng kim
loi c hai dy u t vo ng s.
u ra ca cp nhit ngu c ni vo hp u ni 4. Mch o ca nhit k
nhit ngu l miliVnmt hoc in th k in tr nh c gii hn o t 0
100mV.
Nu o sc in ng nhit in bng miliVnmt s gy sai s do nhit
ca mch o thay i. Dng in chy qua ch th lc l :
I=

E
RT + Rd + Rdc

trong :

E - Sc in ng;
Rd - in tr ng dy;
in p ri trn miliVnmt l:

GV: L Quc Huy_B mn T-L_Khoa in

RT - in tr cp nhit ngu
Rdc - in tr ca miliVnmt

GIO N_K THUT O LNG

CHNG 18. CC PHNG PHP O NHIT

U = E I ( Rd + RT )
= E.

Rdc
RT + Rd + Rdc

thng Rd + RT c hiu chnh khong 5, cn in tr ca miliVnmt ln

hn nhiu ln (4050 ln), v vy sai s ch yu do in tr ca miliVnmt Rdc
thay i.
o sc in ng bng in th k s loi tr c sai s trn do dng in
tiu th bng khng khi tin hnh php o.
b) Khc phc sai s do nhit u t do thay i: bng cch dng mch b
sai s nhit nh hnh 18.4:

Hnh 18.4. Mch b sai s nhit do nhit u t do thay i

trong nhit k cp nhit ngu

Cp nhit ngu mc ni tip vo ng cho cu mt chiu ti im A - B,

trong Rt - nhit in tr to thnh nhnh cu. in tr Rt c mc cng v tr
vi u t do cp nhit ngu v c nhit t0. Cu c tnh ton sao cho khi
nhit t0 = 00C th in p ra trn ng cho cu U = 0.
Khi nhit u t do thay i n t'0 t0 th in p ra ca cu U 0 b vo
sc in ng mt i do nhit thay i.
Vi phng php b ny sai s gim xung n 0,04% trn 100C. Nhc
im ca phng php ny l phi dng ngun ph v sai s do ngun ph gy
ra.
Bng 18.2 cho bit c tnh ca mt s cp nhit thng dng:
Loi cp nhit

Di nhit
lm vic (0C)

Sc in ng
(mV)

chnh xc

ng/Constantan
= 1,63mm

-270 370

-6,25 19

(-400C 1000C) 0,8%

(1000C 3500C) 0,75%

Cromel/ Alumen
= 3,25mm

-270 1250

-5,35 50,63

(00C 4000C) 30C

(4000C 8000C) 0,75%

Cromel/ Constantan
= 3,25mm

-276 870

-9,80 66,40

(00C 4000C) 30C

(4000C 8700C) 0,75%

Platin-Rodi (10%)/ Platin

= 0,51mm

-50 1500

-0,23 15,50

(00C 6000C) 2,5%

(6000C 15000C) 0,4%

Platin-Rodi/ Plati-Rodi (30/6)

= 0,51mm

-0 1700

0 12,42

(8700C 17000C) 0,5%

Bng 18.2. c tnh ca mt s cp nhit thng dng

18.2.3. o nhit cao bng phng php tip xc:

mi trng nhit cao t 16000C tr ln, cc cp nhit ngu khng chu
GV: L Quc Huy_B mn T-L_Khoa in

GIO N_K THUT O LNG

CHNG 18. CC PHNG PHP O NHIT

c lu di, v vy o nhit cc mi trng ngi ta da trn hin

tng qu trnh qu t nng ca cp nhit.
a) Nguyn l hot ng: qu trnh qu khi t nng cp nhit c phng
trnh:
= f (t ) = T . (1 e t / )
vi: - lng tng nhit ca u nng trong thi gian t.
T - hiu nhit ca mi trng o v cp nhit.
- hng s thi gian ca cp nhit ngu.
Da trn quan h ny c th xc nh c nhit ca i tng o m
khng cn nhit u cng tc ca cp nhit ngu phi t n nhit y bng
cch nhng nhit ngu vo mi trng cn o trong khong 0,4 0,6 s ta s c
phn u ca c tnh qu trnh qu ca nhit ngu v theo tnh c nhit
ca mi trng.
b) c im: nu nhit u cng tc ca cp nhit ngu trong thi gian
nhng vo mi trng cn o t nhit vo khong mt na nhit mi
trng th nhit tnh c c sai s khng qu hai ln sai s ca nhit k nhit
ngu o trc tip. Phng php ny thng dng o nhit ca thp nu
chy.
18.2.4. o nhit dng cc phn t bn dn (it v tranzito):
a) Nguyn l hot ng: cc linh kin in t bn dn rt nhy cm vi nhit
, do c th s dng mt s linh kin bn dn nh it hoc tranzito ni theo
kiu it (ni baz vi colect), khi in p gia hai cc U l hm ca nhit
. tng tuyn tnh, n nh v kh nng thay th ngi ta mc theo s
hnh 18.5:

Hnh 18.5. S mch nguyn l ca IC bn dn o nhit

Khi nhit thay i ta c:

U d = E BE1 E BE 2 =

K .T I c1
. ln
q
I c2

vi I c1 / I c 2 = const th Ud t l vi nhit T m khng cn n ngun n nh.

Hin nay cc cm bin o nhit s dng it hoc tranzito c tch
hp thnh cc IC bn dn o nhit . Cc cm bin ny cho u ra l in p
hoc dng in t l vi nhit cn o vi tuyn tnh cao, s dng n gin.
V d mt s loi IC o nhit :
Loi IC

nhy S

GV: L Quc Huy_B mn T-L_Khoa in

Di o

Sai s

GIO N_K THUT O LNG

AD592CN
LM35
MMB-TS102
REF-02A

CHNG 18. CC PHNG PHP O NHIT

1A/0K
10mV/0K
-2,25mV/0K
2,1mV/0K

-250C 1050C
-550C 1500C
-400C 1500C
-550C 1250C

0,30C
0,250C
20C
0,50C

b) c im:
- nhy ca cc loi IC bn dn o nhit thng c gi tr c -2,5mV/0C
v khng c nh m thng thay i theo nhit .
- u im: tuyn tnh cao, s dng n gin v c nhy cao.
- Nhc im: gii hn phm vi s dng ch trong khong -500C 1500C, do
gii hn chu nhit ca cc phn t bn dn.
c) Mch o: di y l v d mt s mch o c bn s dng IC bn dn
AD590 o nhit :
- Mch o c bn:

Hnh 18.6: Mch o c bn ng dng IC bn dn AD590 o nhit

- Mch o gi tr nhit trung bnh, o gi tr nhit nh nht ca nhiu

im o cng mt lc, o chnh lch nhit gia hai im o:

a)
b)
c)
Hnh 18.7. Mch o nhit cc tiu (a); o nhit trung bnh (b); o chnh lch
nhit (c) ca nhiu im o.

- Mch t ng b nhit u t do cho cp nhit:

GV: L Quc Huy_B mn T-L_Khoa in

GIO N_K THUT O LNG

CHNG 18. CC PHNG PHP O NHIT

Hnh 18.8. Mch t ng b nhit u t do ca cp nhit

18.3. o nhit bng phng php khng tip xc.

18.3.1. Phng php ha quang k:
y l phng php da trn nh lut bc x ca vt en tuyt i, tc l vt
hp th nng lng theo mi hng vi kh nng ln nht. Bc x nhit ca mi
vt th c th c trng bng mt mt ph E ngha l s nng lng bc x
trong mt n v thi gian vi mt n v din tch ca vt v xy ra trn mt
n v ca di sng.
Quan h gia mt ph bc x ca vt en tuyt i vi nhit v di
sng c biu din bng cng thc:
E 0 = C1 5 (e c /( T ) 1) 1
2

C1, C2 - hng s;
- di sng
T - nhit tuyt i;
C1 = 37,03.10-17 Jm2/s
C2 = 1,432.10-2m.
ng cong E 0 = f ( ) vi cc nhit khc nhau biu din trn hnh 18.9:
vi:

Hnh 18.9. ng cong E0 = f ( ) vi cc nhit khc nhau

Ty theo i lng vo ta gi dng c o theo phng php trn bng tn gi

khc nhau nh: ho quang k pht x, ho quang k cng sng v ho quang
k mu sc.

GV: L Quc Huy_B mn T-L_Khoa in

GIO N_K THUT O LNG

CHNG 18. CC PHNG PHP O NHIT

a) Ho quang k pht x:
Nguyn l hot ng: i vi vt en tuyt i, nng lng bc x ton phn
trn mt n v b mt c tnh:
ET0 = .T p4
= 4,96 .10-2J/m2.s.grad4
Tp - nhit ca vt theo l thuyt.
i vi vt thc th nng lng bc x ton phn trn mt n v b mt c
tnh:
ET = T . .Tt 4
vi:

vi: T - h s bc x tng hp, xc nh tnh cht ca vt v nhit ca n

(T < 1)
Tt - nhit thc ca vt.
Ho quang k pht x c khc theo bc x ca vt en tuyt i
nhng khi o i tng thc, TP c tnh theo cng thc:
.T p4 = T . .Tt 4
Tt = T p .4

Cu to: hnh 18.10 l cu to ca ho quang k pht x: bao gm ng kim

loi mng 1, pha cui gn gng lm 3:

Hnh 18.10. Cu to ca ho quang k pht x

Chm tia pht x c gng lm phn x hi t trn nhit in tr 2 v t

nng n. trnh cc tia phn x t thnh ng bn trong v nhit in tr ngi
ta gia cng thm nhng ng rnh 5. Nhit in tr c t trong hp chn 4.
bo v mt trong ca ho quang k phi sch, pha u ng c gn tm
knh thu tinh hu c trong sut 6.
Nhit in tr c mc vo mt nhnh cu t cn bng cung cp t ngun
in xoay chiu tn s 50Hz.
c im: ha quang k dng o nhit t 20 1000C. Khi cn o nhit
cao hn (100 25000C) m tn s bc sng ln ngi ta dng mt thu
knh bng thch anh hay thy tinh c bit tp trung cc tia pht x v phn t
nhy cm vi nhit c thay bng cp nhit ngu (v d crmel - copel).

GV: L Quc Huy_B mn T-L_Khoa in

GIO N_K THUT O LNG

CHNG 18. CC PHNG PHP O NHIT

Nhit k pht x thu knh khng th o nhit thp v cc tia hng ngoi
khng xuyn qua c thu knh (k c thch anh).
Khong cch o gia i lng v ho quang k c xc nh o kch
thc ca vt t nng, khong cch khng qu ln. Chm tia sng t i
tng o n dng c phi trm ht tm nhn ng knh ngm ca nhit k (vng
trn c ng knh D).
Nhc im ca tt c cc loi ho quang k pht x l i tng o khng
phi l vt en tuyt i do trong vt nng c s pht x ni ti v dng pht
x nhit i qua b mt. Nhit ca i tng o khi dng ho quang k pht x
Tt bao gi cng nh hn nhit l thuyt tnh ton Tp, v d i vi thp s
khc nhau gia Tp v Tt t n 1,70C.
b) Ho quang k cng sng:
Nguyn l hot ng: trong thc t khi o nhit T < 30000C vi bc sng
trong khong 0,4m < <0,7m th mt ph bc x ca vt en tuyt i
c th biu din bng cng thc:

E = C1 .e
5

c2

i vi vt tht:

E = C1 .e
5

c2

vi: - h s (i vi vt khng en tuyt i) trong khong 0 < < 1.

Cc ho quang k cng sng c khc theo bc x ca vt en tuyt
i nhng khi o vi i tng o thc ta c:
1
1

T1

Ta

C2

Ts - nhit cng sng

Tt - nhit thc.
Vic xc nh l iu rt kh, thng = 0,03 0,7 cc vt liu khc
nhau v vi di sng = 0,6 0,7m.
Nguyn l lm vic ca ho quang k cng sng l so snh cng
sng ca i tng o nhit vi cng sng ca ngun sng chun trong
di ph hp. Ngun sng chun l mt bng n si t vonfram sau khi c
gi ho trong khong 100 gi vi nhit 20000C. S pht sng ca n n
nh nu s dng nhit t 14000C 15000C. Cng sng c th iu
chnh bng cch thay i dng t hoc dng b lc nh sng.
Trong trng hp thay i dng t, thang o khng u cng sng ca
si t t l bc nm vi dng t.
Nu thay i cng sng bng tm chn quang hc hnh cu th gc quay
ca n t l vi cng sng cn iu chnh.
Cu to: hnh 18.11 l cu to ca ho quang k cng sng c b chn
quang hc:
vi:

GV: L Quc Huy_B mn T-L_Khoa in

10

GIO N_K THUT O LNG

CHNG 18. CC PHNG PHP O NHIT

Hnh 18.11. Cu to ca ha quang k cng sng c b chn quang hc

ng ngm gm c knh vt 1, th knh 5 qua c th ngm c i tng

o 8. Trc th knh 5 c b lc nh sng 4, si t 6 ca bng n chun
c ngm trc tip. Cng sng ca i tng o 8 c chn v lm yu i
bng b chn quang hc 3. Gc quay ca b chn 3 tng ng vi cng sng
c tnh bng thang 7. Dng c c hai gii hn o, sau b chn quang hc l b
lc nh sng 2. Cng sng ca ngun nhit v n si t c so snh bng
mt:
- Nu cng sng ca i tng o ln hn sng ca dy t ta s thy
dy thm trn nn sng (H. 18.12a).
- Nu cng sng ca i tng o yu hn sng ca dy t cho thy
dy sng trn nn thm (H.18.12b).
- Nu sng bng nhau hnh dy s bin mt (H.18.12c) khi c v tr
ca b chn sng thang 7 suy ra nhit .

Hnh 18.12. So snh bng mt cng sng ca ngun nhit v n si t

trong ha quang k cng sng

So snh bng mt tuy th s nhng vn m bo chnh xc nht nh v

cng sng thay i nhiu hn gp 10 ln s thay i nhit .
Dng c t cn bng: ngoi phng php v dng c ni trn ngi ta cn
dng dng c t cn bng. Hnh 18.13a l s nguyn l ca ha quang k
cng sng t ng cn bng:
nh sng t i tng o 1 v n mu 10 qua khe h v b lc nh sng 8
cng t vo t bo quang in 4. S so snh c thc hin bng cch ln lt
cho nh sng t i tng o v n chiu vo t bo quang in nh tm chn 3
v s di chuyn tm chn phn ng in t 9 ca chuyn i ngc vi tn s
50Hz.
Dng sng 1 v 2 ca i tng o v n mu lch pha nhau 1800
(H.18.13b). Dng nh sng c bin bng hiu bin ca dng nh sng 1
v 2 c t bo quang in bin thnh dng in. Dng in ny a vo

GV: L Quc Huy_B mn T-L_Khoa in

11

GIO N_K THUT O LNG

CHNG 18. CC PHNG PHP O NHIT

khuch i xoay chiu 5 v c chnh lu bng b chnh lu nhy pha 6 bin

thnh dng mt chiu v a vo miliampemt 7 v n t 10.

Hnh 18.13. Ha quang k cng sng t ng cn bng:

a) s nguyn l
b) dng sng 1 v 2 ca i tng o v n mu lch pha nhau 1800

Khi nh sng ca i tng o 1 v n 10 bng nhau, dng in ra ca t bo

quang in khng thay i. Nu nh sng ca i tng o 1 v n si t 10
khc nhau, dng in ra ca t bo s thay i, dng in s lm cho nh sng
n 10 thay i cho n khi bng sng ca i tng o.
Miliampemt c khc trc tip gi tr nhit cho ta bit nhit o c.
Ho quang k loi ny c chnh xc cao (sai s c bn 1%) trong di nhit
900 22000C.
c) Ho quang k mu sc:
Nguyn l hot ng: ho quang k mu sc l dng c o nhit da trn
phng php o t s cng bc x ca hai nh sng c bc sng khc nhau
1 v 2.
Nng lng thu c:
5

E1 = 1C11 .e

c2

1T

E2 = 2C12 .e

;
5

suy ra:

c2

2T

c2

1T

E1 11 .e
=
c
2
E2
5
2T
2 2 .e

v gi tr nhit T c th tm c theo cc gi tr E1, E2, 1, 2 l:

E . .5
1
1
T = C 2 .( ). ln 1 2 52
1 2
E 2 . 1 .1
V vy trong dng c ho quang k mu sc c thit b t tnh, t ng gii
phng trnh trn, trong cc gi tr E1, E2, 1, 2 c a vo trc, nu cc
thng s trn a vo sau s gy nn sai s.
Khi o nhit n 2000 25000C gi tr 1, 2 c th xc nh bng thc
nghim.
Cu to: hnh 18.14 l s nguyn l ca ho quang k mu sc dng t bo
quang in:

GV: L Quc Huy_B mn T-L_Khoa in

12

GIO N_K THUT O LNG

CHNG 18. CC PHNG PHP O NHIT

Hnh 18.14. S nguyn l ca ho quang k mu sc dng t bo quang in

Cng bc x t i tng o A qua h thu knh 1 tp trung nh sng trn

a 2. a ny quay quanh trc nh ng c 3.
Sau khi nh sng qua a 2 i vo t bo quang in 4, trn a khoan mt s
l, trong mt na t b lc nh sng (L) cn na kia dt b lc nh sng
xanh (LX). Khi a quay t bo quang in lng lt nhn c nh sng v
xanh vi tn s nht nh tu theo tc quay ca ng c. Dng quang in
c khuch i nh b khuch i 5 sau a vo b chnh lu pha 7.
Nh b chuyn mch 8 tn hiu c chia thnh hai thnh phn tu theo nh
sng vo t bo quang in l xanh hay . Hai tn hiu ny c o bng b
chia 9.
Tu theo cng bc x ca i tng o, nhy ca khuch i c
iu chnh t ng nh thit b 6.
B chia thng l lgmt t in, gc quay ca n t l vi nhit o v b
chuyn mch l cc rle phn cc, lm vic ng b vi a quay, ngha l s
chuyn mch ca khung lgmt xy ra ng thi vi s thay i b lc nh
sng m dng bc x t ln t bo quang in.
c im: phng php o nhit bng ha quang k mu sc c u im
l trong qu trnh o khng ph thuc vo khong cch t v tr o n i tng
o v khng ph thuc vo s bc x ca mi trng.
Nhc im ca ho quang k mu sc l chng tng i phc tp.
Cc tn hiu iu bin ph ti ca t bo quang in c dng nh hnh
18.15a v tn hiu u ra ca khuch i c dng nh hnh 18.15b:
T s gia bin A v B l:
=

v i lng:

B A 1
=
B + A 1+

A
B

c gi l h s iu bin m.

H s m quan h n tr vi t s , v vy trong cc ha quang k hin i

ngi ta thay lgmt bng cc my o h s iu bin in t.
Trong mt s trng hp nhn c u ra cc tn hiu t l vi t s
cng ca hai tia bc x cn phi s dng cc thit b tnh phc tp.

GV: L Quc Huy_B mn T-L_Khoa in

13

GIO N_K THUT O LNG

CHNG 18. CC PHNG PHP O NHIT

Hnh 18.15. Cc tn hiu ra in hnh ca ha quang k mu sc

dng t bo quang in:
a) tn hiu iu bin ph ti ca t bo quang in
b) tn hiu u ra ca khuch i

GV: L Quc Huy_B mn T-L_Khoa in

14