Sadraj:

Uvod....................................................................................................................................3
I Sloboda kretanja lica i vrenja usluga...............................................................................4
II Nastanak sporazuma u engenu......................................................................................5
2.1. Sadraj Sporazuma iz engena.................................................................................8
2.2. Sadraj Konvencije o primjeni engenskog sporazuma...........................................9
III Uredba Savjeta Evropske Unije br. 539/2001...............................................................12
IV Graani BiH bez viza u engen zoni............................................................................15
Zakljuak...........................................................................................................................17
Literatura:..........................................................................................................................19

Uvod
Osamdesetih godina 20. vijeka poela je debata o konceptu slobodnog kretanja ljudi.
Danas preko 400 miliona ljudi ivi u engenskom podruju. Slobodno kretanje ima dva
znaenja.
Prvo znaenje je klasino i ono podrazumjeva pravo slobode kretanja graana Evropske
unije, tj; njihovo pravo da uu, borave ili ostanu u drugoj dravi lanici Evropske unije.
Novije ire znaenje oznaava pravo bilo kog lica da pree unutranje granice bez
kontrole.
Pravo graana Evropske unije da slobodno putuju po svim dravama lanicama Evropske
unije i da borave u njima ne treba mjeati sa ovim pravom u smislu engenske saradnje
koje podrazumjeva ukidanje svih unutranjih granica...jer sloboda kretanja predstavlja
temelj ljudskog drutva.
Jedan od ciljeva projekta evropske integracije, koji je formulisan pedesetih godina XX
vijeka, jeste omoguavanje slobodnog kretanja ljudi, usluga, roba i kapitala.
Ipak, drave lanice nisu uspele da postignu taj cilj u prvim decenijama razvoja zbog toga
to nisu mogle da pronau kompromisno reenje.
engenski sporazum, poznat i kao engen, jeste sporazum o slobodnom kretanju
izmeu drava-potpisnica, zajednikoj imigracionoj politici i centralizovanoj kontroli
spoljnih granica, koji je do danas potpisala veina evropskih zemalja. lanice
engenskog sporazuma ine takozvanu engensku zonu, tj; engenski prostor.
engenskim sporazumom, koji je prvi put potpisan 1985. stvoren je savez meu
odreenim zemljama lanicama Evropske unije (Belgije, Francuske, Luksemburga,
Holandije i Njemake) koje su uklonile sve granine kontrole na kopnu, moru i u
vazduhoplovnim lukama kako bi pospjeile slobodu kretanja te stvorile zajedniku viznu
politiku. engenski sporazum potpisan je kako bi bile ukinute unutranje granice izmeu
zemalja EU, ujednaene imigracione politike prema zemljama koje nisu njene lanice i
centralizovani pogranini sistem zemalja EU.
Postojanje engenskog sporazuma omoguilo je stvaranje Evrope bez granica.

I Sloboda kretanja lica i vrenja usluga

Sloboda kretanja lica i sloboda kretanja usluga se tretiraju zajedno, jer i jedna i druga u
sutini omoguavaju istu stvar; nesmetano kretanje lica iz jednih u druge drave lanice
Unije u cilju sticanja zaposlenja, uspostavljanja vlastite djelatnosti i obavljanja ili
korienja neke usluge.
Osnova slobodnog kretanja lica je u Rimskom ugovoru o osnivanju Evropske ekonomske
zajednice postavljen u taki C lana 3, koji u krug akcija Zajednice ukljuuje i
ukidanje, izmeu drava lanica, prepreka slobodnom kretanju ljudi, usluga i kapitala.
Ova opta odredba biva razvijena i razraena u Naslovu III Drugog dijela Ugovora, u
Glavi 1, koja regulie slobodu kretanja radnika (L.48-51), Glavi 2, koja regulie
slobodu uspostavljanja vlastite djelatnosti (otvaranja firme) u drugoj dravi

lanici

(l.52-58) i Glavi 3, koja regulie slobodnu cirkulaciju usluga (l.59-66).

Sloboda kretanja lica predstavlja jedno od etiri osnovna naela Evropske zajednice,
kojim se dravljanima drava lanica, a prvenstveno radnicima i lanovima njihove
porodice, u okviru Zajednice garantuju jednake mogunosti za ostvarivanje ivotnih i
radnih uslova i promociju sopstvenih vrijednosti, a poslovnim ljudima se omoguava da
svoje aktivnosti obavljaju u onoj dravi lanici u okviru Zajednice u kojoj postoje
najpovoljniji uslovi.
Dravljanima drava lanica se kao pojedincima omoguava da na cjeloj teritoriji
Zajednice, odnosno na teritorijama drava lanica, ostvaruju ona prava koja su doskora
bila shvatana kao prava vezana iskljuivo za pripadnost konkretnoj dravi.
Sa stanovita interesa pojedinaca, ostvarivanja prava slobodnog kretanja znai lake
zapoljavanje i samostalno obavljanje ekonomskih aktivnosti ili profesija, ali i razmjenu
ideja i informacija i upoznavanja drugih kultura, navika i obiaja.1

II Nastanak sporazuma u engenu

1

Komljenovi B, Risti , ivanovi M, Srdi M, Pravo Evropske Unije, Etno Stil, Beograd 2009. str
139

Sporazum je potpisan 1985.godine na brodu Kneginja Mari Astrid , na rijeci Mazil , u

mjestu engen, u Velikom Vojvodstvu

Luksemburg, na granici sa francuskom i

Zapadnom Njemakom. Simbolino, danas na tom mjestu stoji spomenik sa zvjezdicama

i pravougaonicima.
engenski sistem je poseban meudravni aranman, bez odlika nadnacionalnosti koje
odlikuju pravni aranman EU potpisan 14. juna 1985 i Konvenciji o primjeni Sporazuma
iz engena potpisana 19. juna 1990, stupila na snagu 26. marta. 1995.2
Na osnovu engenskog sporazuma, dravljani drava potpisnica stekli su pravo da se
slobodno kreu preko granica drava potpisnica, a da pri tome ne moraju pokazati bilo
kakav identifikacioni dokument na granici.
Sporazum je trebalo da dovede do ukidanja i harmonizacije graninih prelaza izmeu
zemalja potpisnica.
Istovremeno, ujednaeni su standardi vrenja kontrole na granici.3
engenski sporazum, nazvan po gradu u Luksemburgu u kome je sporazum potpisan kao
i valuta evro glavni su stoeri procesa koji treba da dovede do stvaranja ujedinjene
Evrope.
Dolazak na bijelu engensku listu jedan je od prioriteta zemalja zapadnog Balkana koje
nisu lanice Evropske unije.
Koncept Evrope bez granica za drave lanice Evropske unije postao je stvarnost
potisivanjem engenskog sporazuma. Sloboda kretanja u okviru Evropske Unije dobila je
novi smisao, a engen acquis postao je dio prava Evropske unije.
Bezvizni reim donjeo je sa sobom i problem ilegalnih migracija i prekograninog
kriminala. Ova injenica natjerala je drave lanice Evropske Unije da postave visok
standard za dolazak na bijelu viznu listu.
2

Novii ; Ugovor engen III, Evropsko zakonodavstvo, Institut za meunarodnu politiku i privredu,
Beograd, 2005, br. 13, str. 7579.
3
Trivuni N; engenski sporazum,Pojmovnik-engenski sporazum Centar za civilno vojne odnose, str
2

Pojam bijele engenske liste dobio je gotovo mitsko znaenje.

Zemljama iji je cilj bezvizni reim sa Evropskom Unijom predstavljene su mape puta
koje sadre mjere koje ove drave treba da preduzmu da bi se nale na bijeloj engenskoj
listi.4
engenski sporazum potpisan je kako bi bile ukinute unutranje granice izmeu zemalja
Evropske Unije, ujednaene imigracione politike prema zemljama koje nisu njene lanice
i centralizovani pogranini sistem zemalja Evropske Unije.
Iako je ideja bila da ovim sporazumom budu povezane sve lanice Evropske Unije, u
praksi je to bilo drugaije. Velika Britanija i Republika Irska su jedine zemlje koje su
lanice Evropske Unije, a koje nisu potpisale engenski sporazum.
Razloge za ovakvu odluku Velike Britanije treba potraiti u njenom kolonijalnom
nasleu. Kao predvodnica Komonvelta, Velika Britanija omoguava dravljanima drava
lanica da uu na njenu teritoriju bez viza.
Drugi razlog bio bi taj to Velika Britanija ne poznaje institut line karte, tako da je
nemogue to da policija unutar zemlje zaustavi bilo koga i da ga legitimie.
Sporazum ima dva osnovna cilja:

Jaanje granine kontrole radi jaanja unutarnje sigurnosti drava lanica i

Podizanje efikasnosti nadzora nad vanjskim granicama radi breg kretanja

graana i roba izmeu Evropske Unije i treih drava.

Postupno je engenski prostor ukljuio sve zemlje Evropske Unije te Island i Norveku, a
Sporazum je postao sastavnim dijelom ugovora o Evropskoj Uniji. Ipak, Irska i
Ujedinjeno Kraljevstvo ne ele sudjelovati u odredbama koje se odnose za zajedniko
nadgledanje granica i viznu politiku.
Viza nee biti potrebna za putovanje unutar engenskog prostora ako je dravljanin jedne
od zemalja potpisnica engenskog ugovora.

Lepeti J;Strani pravni ivot- Bijela engenska lista lanak; Beograd 2009; str 87

Ukoliko se posjeduje viza koja omoguuje ulazak u jednu od zemalja potpisnica, mogua
je sloboda kretanja cjelim prostora engena, osim naravno po Irskoj i Ujedinjenom
Kraljevstvu.5
engenski sporazum je do sada potpisalo 25 lanica EU, osim Velike Britanije i
Republike Irske sporazum su potpisale i Island, Norveka i vajcarska, koje nisu u
sastavu Evropske Unije.
I pored toga, postoje teritorije na koje se ne moe ui sa engenskom vizom.
To su, na primjer, ostrvo Helgoland, koje se nalazi u Sjevernom moru izmeu Njemake,
Danske, Holandije i Velike Britanije, kao i picberka ostrva, koja se nalaze u Sjevernom
ledenom okeanu. U oba sluaja, ne postoji ekskluzivni nosilac suvereniteta nad ovim
teritorijama. Zanimljivo je da Andora nije integrisana u engensku zonu, pa je ponekad
mogue naii na granine kontrole.
Monako primjenjuje engenski sporazum kao da je dio Francuske. Lihtentajn je do
potpisivanja engenskog sporazuma smatran dijelom vajcarske, tako da je za ulazak u
kneevinu bila dovoljna vajcarska viza.
Vatikan je, ma koliko to zvualo nevjerovatno, zainteresovan za to da se pridrui
engenskom sporazumu iako nema graninu kontrolu na granici sa Italijom jo od kraja
Drugog svjetskog rata.
Meutim, potpisivanje sporazuma omoguit e uvid u engenski informacioni sistem,
tako da e Papska drava moi da ostvari uvid u informacije o licima umjeanim u
trgovinu umjetnikim djelima, koja njoj predstavlja najveu bezbjednosnu pretnju.
Prethodno e morati da ispuni tehnike uslove vezane za stvaranje jedinstvene baze
podataka.
Dravljani Grenlanda i Farskih ostrva takoe mogu slobodno da se kreu po engenskom
prostoru .

Nekovi R; Osnove evropskih integracija; V..P.M. Primus Gradila 2011, str 186

2.1. Sadraj Sporazuma iz engena

engenski sporazum i Konvencija o primjeni engenskog sporazuma imaju vrlo sloenu
strukturu.
Pun naziv ovog Sporazuma glasi: Sporazum izmeu vlada drava ekonomske unije
Beneluksa, Savezne Republike Njemake i Republike Francuske o postupnom prestanku
provjera na njihovim zajednikim granicama.
Sporazum je sastavljen iz dva dijela:
Prvi se odnosi na Kratkorone mjere, koje treba preduzeti od momenta kada je
Sporazum stupio na snagu pa do potpunog prestanka kontrole granica, dok je drugi dio
posveen Dugoronim mjerama.
Prvi dio najvie se bavi: policijskom i carinskom kontrolom graninih prelaza, sa
naglaskom na vizuelni pregled automobila bez njihovog zaustavljanja olakan pregled
vozila dravljana zemalja potpisnica, njihovim oznaavanjem koordinacijom politike
viza, kako bi se izbjegle negativne konsekvence smanjenja kontrole u oblastima ilegalnih
migracija i sigurnosti itd.
Drugi dio posveen je: potpunom prestanku kontrole meusobnih granica i prebacivanju
kontrole na spoljne granice drava lanica, uz dodatne mjere sigurnosti protiv ilegalnih
migracija, policijskoj saradnji u oblasti prevencije i istrage kriminalnih aktivnosti,
usklaivanju legislative u oblasti borbe protiv trgovine narkoticima, oruja, eksploziva
itd.
Svoju punu afirmaciju Sporazum je doivio usvajanjem Konvencije o njegovoj primjeni.
Konvencija o primjeni engenskog sporazuma stupila je na snagu 1995. godine. Tada su
ukinute granine kontrole izmeu pet zemalja (originalnih potpisnica) i panije i
Portugala. Takoe, Konvencija je sadrala i odredbe o policijskoj i pravosudnoj saradnji,
kao i odluke o jaanju spoljne granice engenske zone.

Osnovna ideja donoenja ovih odredbi jeste prevencija kriminalnih aktivnosti, jer se
otvaranjem granica stvaraju nove mogunosti za djelovanje kriminalnih grupa. engenski
sporazum i Konvencija o njegovoj primjeni iz 1990. godine predstavljaju polaznu osnovu
svih propisa kojima Evropska Unija regulie pitanje viza, azila, migracija i kontrole
granica. Ovi propisi su Ugovorom iz Amsterdama prebaeni u prvi stub, odnosno
ovim Ugovorom oni postaju dio komunitarnog prava..

2.2. Sadraj Konvencije o primjeni engenskog sporazuma

Konvencija se sastoji od etiri konstitutivna dijela.
1. Prvi dio Konvencije, kako je to i uobiajeno, nosi naziv Definicije i prua
objanjenja kljunih pojmova koji se u tekstu nalaze,
2. Drugi dio je Prestanak provjera na unutranjim granicama i kretanje ljudi,
3. Trei dio je Policija i sigurnost,
4. etvrti deo Konvencije posveen je engenskom informacionom sistemu.

Prvi dio Konvencije sadri definicije trinaest kljunih termina od kojih su najvaniji oni
koji se odnose na unutranje granice, spoljne granice i pojam stranca.
Pojam unutranjih granica odnosi se na zajedniku granicu na kopnu, obuhvata
aerodrome za unutranje letove, morske luke, iskljuivo brodski prevoz od luka i do njih,
unutar teritorije drava ugovornih strana.
Pojam spoljnih granica odnosi se na kopnene i morske granice, aerodrome i morske luke,
koje nisu obuhvaene pojmom unutranjih granica.
Pojam stranca odnosi se na svaku osobu koja nije dravljanin drave lanice EU.
Pojam prijavljenog stranca odnosi se na stranca koji se nalazi u engenskom
informacionom sistemu, kao osoba kojoj nije dozvoljen ulazak na teritoriju zemalja
engenskog sporazuma.

Drugi dio Konvencije predstavlja najvaniji dio, jer ureuje oblast koja se odnosi na
prestanak postojanja unutranjih granica, izmeu ugovornih strana. Konano je stvoren
prostor unutar evropskog kontinenta, u kome je mogu slobodan protok ljudi i robe.
Odreeno je da se unutranje granice mogu proi bilo gdje, ime je ogranienje njihovog
prelaska, samo na graninim prelazima, zauvjek prestalo.
Za razliku od unutranjih granica, spoljne granice dobile su poseban znaaj. To se ini i
loginim, ukoliko se u obzir uzme i injenica da granice izmeu ugovornih strana vie ne
postoje. Spoljne granice, koje se ponekad nazivaju i engenskim zidom, kontroliu se
standardnim procedurama, regulisanim unutranjim aktima ugovornih strana, ali u skladu
sa principima Konvencije, uz potovanje interesa svih drava lanica. Ovo je vrlo vaan
momenat: konano, teite zatite granica, sa dravnih, prenosi se na granice drava
lanica prema treim zemljama, dravama koje nisu lanice Evropske Unije.
Trei deo Konvencije odnosi se na saradnju policijskih organa zemalja lanica. itav
mehanizam je postavljen s ciljem razmjene odgovarajuih informacija, prekogranine
potrage, zatite spoljnih granica itd.
Odredbe ovog dijela Konvencije pokazale su i da je princip apsolutne suverenosti drava
postao dio istorije razvoja drava, kao subjekata meunarodnog prava. To potvruje
mogunost da policijski organi jedne drave lanice gone osumnjiene i na teritoriji
druge, uz prethodno dobijeno odobrenje. Ostaju, meutim, i ogranienja, kao to je ve
pomenuto odobrenje odnosno da je za to dijelo mogue izruenje. Ova ogranienja
prestaju u sluaju hitnosti postupanja, ali pod dva uslova: momentalno obavjetavanje
nadlenog organa druge drave lanice i podnoenje, bez odlaganja, zahtjeva za pravnu
pomo.

etvrti deo Konvencije posveen je engenskom informacionom sistemu. Ovaj sistem je

u upotrebi od 1995. godine.
Svrha postojanja engenskog informacionog sistema, kako to odreuje lan 93.
Konvencije o primjeni engenskog sporazuma, jeste da u skladu sa odredbama
Konvencije, odrava red i sigurnost, ukljuujui tu i sigurnost drava, te da obezbjedi
primjenu odredbi Konvencije, koji se odnose na kretanje ljudi teritorijom drava lanica,
koristei informacije koje se prenose samim sistemom.
engenski informacioni sistem sastoji se od Centralne slube za tehniku pomo, sa
sjeditem u Strazburu i Nacionalne banke podataka, koja se nalazi u svakoj zemlji lanici.
Pristup podacima koje sadri ovaj sistem regulie se unutranjim zakonskim rjeenjima.
Pristup sistemu, kao i mogunost da se informacija trai, dozvoljen je onim dravnim
organima i institucijama koji se bave kotrolom granica, carini, policiji, kao i posebnim
tijelima ovlaenim za koordinaciju ovih organa, tijelima zaduenim za izdavanje viza
itd.
Konvencija garantuje zatitu podataka unjetih u sistem postoje stroge zabrane
korienja i premjetanja (kopiranja) informacija koje se u sistemu nalaze.

10

III Uredba Savjeta Evropske Unije br. 539/2001 bjela (Anex II) i crna (Anex I)
engenska lista
Da li se jo neko sea slogana Evropa bez granica? To je bila vrlo esta poruka, koja je
po cijeloj Evropi budila san o jedinstvenom evropskom prostoru, na kome e ujedinjeni i
slobodni Evropljani slobodno putovati, trgovati, razmjenjivati znanja i iskustva. A kako je
danas?
Graani velikog broja drava istone Evrope i zapadnog Balkana, u ovom trenutku, ne
mogu dosegnuti jedno od osnovnih ljudskih prava, prava na kojima i sama Evropska
Unije poiva slobodu kretanja. Kao da je pad berlinskog zida zapravo bio uvod u
pravljenje jednog novog engenskog. Ovaj prvi je svojim nestankom i ruenjem
simbolino ujedinio Njemaku, a ovaj drugi je podjelio Evropu i Evropljane ba u
trenutku kada je Evropa bez granica postala jedna od najsnanijih poruka koja je do
ovih prostora dopirala sa zapadne strane kontinenta.
Od 1990. godine engenski zid postajao je sve vri, neprobojniji. Evropska Unija je
dugo traila rjeenja za zemlje koje su ostale van zone primjene engenskog sporazma.
Konano, Savjet Evropske Unije, 15. marta 2001. godine, donosi Uredbu kojom je
utvrdio kriterijume koje dravljani zemalja koje su izvan zone primjene engenskog
sporazuma, tzv. Tree zemlje moraju zadovoljiti kriterije da bi na teritoriju Evropske
Unije mogli ulaziti bez viza.
U taki 5 uvodnog djela Uredbe stoji: Odluivanje o treim dravama iji e dravljani
biti obavezni da pribave vizu, odnosno onima koji e od te obaveze biti izuzeti, zasniva
se na paljivom procjenjivanju, u svakom konkretnom sluaju, niza kriterijuma, koji se
izmeu ostalog odnose na ilegalne migracije, dravnu politiku i bezbjednost, odnose
Evropske Unije i treih zemalja, pri emu se posebno vodi rauna i o implikacijama koje
se tiu regionalne usklaenosti i reciprociteta.6

www.grupa484.org.rs/files/Ka beloj engenskoj listi.

11

Kada je rije o evropskim dravama, situacija je sledea:

1. zemlje koje su na bijeloj engenskoj listi, a u meuvremenu su postale i lanice
EU:
1. Kipar

7. Malta

2. eka Republika

8. Poljska

3. Estonija

9. Slovaka

4. Maarska

10. Slovenija

5. Letonija

11. Bugarska

6. Litvanija

12. Rumunija

2. zemlje koje su na bjeloj engenskoj listi, ali nisu lanice EU (Anex II):

1. Andora

4. San Marino

2. Hrvatska

5. Vatikan

3. Monako

6. vajcarska

3. zemlje na crnoj engenskoj listi (Aneks I)

1. Albanija

6. Makedonija

2. Belorusija

7. Moldavija

3. Bosna i Hercegovina

8. Rusija

4. Srbija

9. Turska

5. Crna Gora

10. Ukrajina

12

Graani zemlje koja se nalazi na bijeloj engenskoj listi mogu bez vize da borave na
teritoriji drava engenske zone do tri mjeseca. Procenjivanje svakog konkretnog sluaja
vri Evropska komisija (EK), koja daje prijedlog Savetu Evropskoj Uniji da pokrene
postupak ukidanja viznog reima prema treoj zemlji. Dakle, odluka o prelasku tree
zemlje sa crne na bijelu listu jeste diskreciona odluka Savjeta.7 EU.

5. 5. Da li je mogue privremeno istupanje iz engenske

Da li je mogue privremeno istupanje iz engenske zone?

zone?
Sve zemlje lanice engenskog sporazuma mogu ponovo, na odreeni vremenski rok, da
uspostave graninu kontrolu ukoliko smatraju da je to potrebno. To se ve desilo u
Portugaliji tokom Evropskog prvenstva u fudbalu 2004. godine, kao i u Francuskoj u
vrijeme

obiljeavanja

ezdesetogodinjice

saveznikog

pomorskog

desanta

na

Normandiju.
Francuska je engenski sporazum ponovo kratkotrajno napustila neposredno nakon
teroristikih napada u Londonu, u julu 2005. godine, dok je Finska to uinila za vrijeme
trajanja Svjetskog prvenstva u atletici, avgusta 2005. godine.
To je uinila i Njemaka, za vrijeme odravanja Svjetskog kupa u fudbalu.

www. eu bezbednost/engenski sporazum

13

IV Graani BiH bez viza u engen zoni

Graani BiH od 15. decembra 2010.godine mogu slobodno da putuju u zemlje engen
zone. U praksi, to znai da graani BiH mogu bez viza da putuju engenskim prostorom
u trajanju do 90 dana, ali bez prava da u tim zemljama borave ili rade.
Vizna liberalizacija za BiH odnosi se na zemlje lanice EU i zemlje koje su povezane
engen prostorom - vajcarsku, Norveku i Island, izuzev Velike Britanije i Irske za koje
i dalje vrede bilateralni sporazumi. Bugarska, Rumunija i Kipar jo u potpunosti ne
primenjuju sva pravila engenskog ugovora.
Pravo putovanja bez viza podrazumjeva pravo na ulazak i boravak u zemljama
engenskog sporazuma ukupno 90 dana u okviru est meseci. Graani mogu to pravo
iskoristiti tako to e boraviti jednokratno 90 dana, pa onda ekati da istekne est mjeseci
od prvog ulaska u engenski prostor, da bi ponovo mogli da preu engensku granicu.
Graani mogu i ulaziti i boraviti vie puta u kraim periodima s tim da ukupan broj
provedenih dana ne smije prei 90 dana u okviru est mjeseci. Putovanje zemljama
engena bez viza mogue je jedino uz biometrijski paso. Ranije posjedovanje engen
vize u pasou nema nikakav uticaj na to da li e granini policajac na ulazu u engen
zonu postavljati dodatna pitanja.
Tako graani BiH mogu oekivati pitanja o svrsi ulaska u engen podruje, o mjestu u
kojem e boraviti, ukljuujui i davanje adrese, zatim dokaz o sredstvima za izdravanje
tokom boravka poput rezervacije hotela, vauera za hotelski ili neki drugi smetaj,
posedovanje novca za izdravanje tokom boravka, posedovanje karte za povratak u
BiH
Graani takoe mogu biti izloeni provjeri da li su ranije prekrili neka od pravila
engena i da li im je izreena mjera zabrane ulaska u engenski prostor. Takoe, graani
koji eventualno budu zateeni da rade bez dozvole u zemljama Evropske Unije bie
deportovani u BiH, a kazne za rad na crno kreu se od pet do deset godina zabrane ulaska
u zemlje engena.

14

Graani koji namjeravaju da u zemljama Evropske Unije ostanu due od propisanih 90

dana, moraju svoj boravak da reguliu po pravilima o kretanju i boravku stranaca drave
u kojoj se nalaze. S obzirom na to da se po prelasku prve granice paso putnika skenira i
njegovi podaci unose u sistem belog engena, policija se odmah ukljuuje u potragu za
osobom koja produi boravak od 90 dana.
Inae, Evropska Unija je zadrala mogunost da ponovo uvede vize za graane zapadnog
Balkana ukoliko procjeni da se bezvizni reim zloupotrebljava. Evropska komisija e
svakih est mjeseci podnositi izvetaj Savjetu ministara i Evropskom parlamentu o tome
da li se standardi potuju, a u godinjem izvetaju o napretku bie i analiza situacije u
vezi sa bezviznim reimom.8
Dravljanima BiH je za putovanje u zemlje potpisnice engenskog sporazuma bez viza,
pored biometrijskog pasoa, potreban i jedan od sljedeih dokaza:

Ovjereno pozivno pismo od osobe kod koje putuju u posjetu,

Vauer turistike agencije o uplaenom turistikom putovanju ili

Novac u keu u iznosu 3570 eura za svaki dan boravka u zemljama EU.

Najmanji iznos novanih sredstava koji je potrebno da posjeduju stranci koji putuju u
Bosnu i Hercegovinu iznosi 150,00 KM (ili protuvrijednost u stranoj konvertibilnoj
valuti) za svaki dan namjeravanog boravka.9

8
9

www.blic.rs/Vesti/Republika-Srpska
www.mfa.ba/konzularne_informacije/vize

15

Zakljuak
engenski sporazum predstavlja prethodnicu definitivnom ukidanju unutranjih granica
na cjelokupnom prostoru Evropske unije.
engenski sporazum, samo eliminisanje unutranjih granica Evrope i zajednika evropska
valuta predstavljaju dva najspektakularnija dostignua evropskih integracija.
engen, koji podrazumeva slobodno kretanje ljudi, jedno je od najveih dostignua EU
i mora se sauvati iz razloga to otvaranje granica meu dravama i slobodno kretanje
graana predstavljaju veliki civilizacijski napredak.

16

Literatura:

1. Komljenovi B, Risti , ivanovi M, Srdi M, Pravo Evropske Unije, Etno

Stil, Beograd 2009.
2. Lepeti J;Strani pravni ivot- Bijela engenska lista lanak; Beograd 2009;
3. Nekovi R; Osnove evropskih integracija; V..P.M. Primus Gradila 2011,
4. Novii ; Ugovor engen III, Evropsko zakonodavstvo, Institut za
meunarodnu politiku i privredu, Beograd, 2005, br. 13,
5. Trivuni N; engenski sporazum,Pojmovnik-engenski sporazum Centar za
civilno vojne odnose,
6. www.grupa 484.org.rs/files/Ka bijeloj engenskoj listi.
7. www. eu bezbednost/engenski sporazum
8. www.blic.rs/Vesti/Republika-Srpska
9. www.mfa.ba/konzularne informacije/vize

17