Professional Documents
Culture Documents
Ponemangsuprasegmentalpowerpoint 150909120649 Lva1 App6891
Ponemangsuprasegmentalpowerpoint 150909120649 Lva1 App6891
N
A
M
E
N
O
P
L
A
T
N
E
M
G
E
SUPRAS
A
L
A
T
N
A
T
A
N
I
I
TONO , HABA, D
.
G
B
E
B
KYCIE
R
A
T
S
A
AB
o
r
u
G
Gr.9
GRAMATIKA/RETORIKA:
PONEMANG SUPRASEGMENTAL
MGA LAYUNIN:
PANIMULA:
Sa alinmang wika, mahalaga ang
mga tunog. Makabuluhan ang mga
tunog sapagkat napag-iiba-iba nito ang
kahulugan
ng
salita.
Bukod
sa
pagkilatis sa tunog, may iba pang
paraan upang makilala ang kahulugan
ng salita o pahayag gayundin ang
layunin, intensyon, at saloobin ng
nagsasalita.
3. Mahal ka niya?
Mahal ka niya.
2. Magagaling? Sila?
Magagaling sila.
B.1. May bisita tayo bukas?
2. Ikaw ang may-sala sa nangyari?
May bisita tayo bukas.
Ikaw ang may-sala sa nangyari.
Sagutin:
1. Ano ang pagkakatulad ng mga pahayag sa A1 at
A2? Ng mga pahayag sa B1 at B2?
2.Paano naman nagkakaiba ang mga pahayag sa A1
at a2? Ng mga pahayag sa B1 at B2?
3.Ipaliwanag ang kahulugan, layunin, sitwasyon, o
saloobing nais ibigay ng bawat pahayag.
Pagpapayamang Pangkomunikatibo
HALIMBAWA:
1. 2
ta
3. 2
ka
3_
ga
1
la
3
la
2
ta
3_
pon
1
ha
2.
1
ga
4.
2
ka
3
ha
1
pon
Alam mo ba na.
sa
kahulugan
ng
mga
salitang
halos
makatuturang
tunog
at
ng
Phone na
Halimbawa:
Sa pagluluto natin ng Sinigang Baboy, alin kaya dito ang
maihahalintulad sa tunog o ponema?Alin ang pinakaprinsipal na sangkap o
ang segmental at alin naman ang pantulong sa segmental o ang
suprasegmental?
Ang ponema rito ay ang sinigang, ang pinakaprinsipal na sangkap ay ang
baboy o ang segmental at ang pantulong sa segmental o ang suprasegmental
ay ang lahat ng mga rekados na nagpapasarap sa nilutong sinigang na baboy.
Ibig sabihin, ang tunog ay hindi magiging maayos ang pagkakalahad ng
kahulugan, layunin at intensyon kung wala ang mga pantulong sa pagbubuo
nito na ginagampanan ng apat na suprasegmental: tono (Pitch), haba (Length),
diin (Stress), at antala (Juncture)
PONEMANG SUPRASEGMENTAL
Mga halimbawa:
a.) /BU:hay /=kapalaran ng tao
/bu:HAY / = humihinga pa lamang
b.)/ LA:mang/ =natatangi
/la:MANG /= nakahihigit; nangunguna
2. Tono/Intonasyon Ang pagtaas at pagbaba ng tinig na maaaring makapagpasigla,
makapagpahayag ng ibat ibang damdamin, makapgbigay-kahulugan, at makapagpahina
ng usapan upang higit na maging mabisa ang ating pakikipag-usap sa kapwa.
Nagpapalinaw ito ng mensahe o intensyong nais ipabatid sa kausap tulad ng pag-awit.
Sa pagsasalita ay may mababa, katamtaman, at mataas na tono. Maaaring gamitin ang
bilang 1 sa mababa, bilang 2 sa katamtaman , at bilang 3 sa mataas.
Mga Halimbawa:
a.) kahapon = 213, pag-aalinlangan
Kahapon = 231, pagpapatibay, pagpapahayag
b.) Talaga
= 213, pag-aalinlangan
Talaga
= 231, pagpapatibay, pagpapahayag
3. Antala/ Hinto- Bahagyang pagtigil sa pagsasalita upang higit na maging malinaw ang
mensaheng ibig ipahatid sa kausap. Maaaring gumamit ng simbolong kuwit ( , ), dalawang
guhit na pahilis (//), o gitling ( - ).
Mga Halimbawa:
a. Hindi/ ako si Joshua.
(Pagbigkas ito na ang hinto ay pagkatapos ng HINDI. Nagbibigay ito ng kahulugan na
ang nagsasalita ay nagsasabing siya si Joshua na maaaring siyay napagkamalan lamang
na si Arvyl.)
b. Hindi ako, si Joshua.
(Pagbigkas ito na ang hinto ay nasa AKO. Pagpapahiwatig ito na ang kausap ay
maaaring napagbintangan ng isang bagay na hindi ginawa. Kaya sinasabi niyang hindi
siya ang gumawa kundi si Joshua.)
c. Hindi ako si Joshua.
(Pagbigkas ito na nasa hulihan ang hinto. Nagpapahayag ito na ang nagsasalita ay
nagsasabing hindi siya si Joshua.)
Karagdagang Kaalaman:
= nangangahulugang hilaw pa ang tuno o hindi pa alam kung ano ang kahulugan ng salita
Pagsasanay 1: Bigkasin Mo
Bigkasin at isulat ang kahulugan ng mga pares ng salita na pareho ang
baybay subalit magkaiba ang bigkas.
6. / SA:ka/ - ________________
/ sa:KA/ - ______________
PAGSASANAY 3: DIIN
- _________________
Karagdagang Pagsasanay:
A.Isulat ang wastong diin ng mga salitang nasa panaklong ayon sa wastong
gamit nito sa pangungusap.
(pala)
1. Dumating na ______ siya kagabi na may dalang maraming _________.
(kasi)
2. Hindi nakadalo ang kanyang _______ _________ may lagnat ito.
(dating) 3. ______ matamlay na ang bata noong bagong _______pa lamang nito.
(sila)
4. ______ ay na______ ng malalaking Leon.
(lamang) 5. Ako ________ dapat ang maging __________ sa amin.
(tabi)
6. ______ po, maaari bang ta______ sa iyo?
(taga)
7. Ang lalaking ______ probinsiya ay may ______ sa kanyang mukha.
(yaya)
8. Ang aming ______ ay nag- ______ nang mamasyal.
(busog) 9. Hindi ko magalaw ang aking ______ sapagkat akoy sobrang _______.
(puso)
10. Ang pagpapaayos ng kanilang ______ ang laging nasa kanyang _____.
PAGSASANAY 2: TONO
Tukuyin ang wastong tono ng bawat pahayag sa layunin nito.Maaaring gamitin ang
bilang 1 sa mababa, bilang 2 sa katamtaman, at bilang 3 sa mataas. Isulat sa
sagutang papel.
1. Kanina
= ____, pag-aalinlangan
kanina
= ____, pagpapatibay, pagpapahayag
2. mayaman = ____, pagtatanong
mayaman = ____, pagpapahayag
3. magaling = ____, pagpupuri
magaling = ____, pag-aalinlangan
4. kumusta
= ____, pagtatanong na masaya
kumusta
= ____, pag-aalala
5. Ayaw mo
= ____, paghamon
Ayaw mo
= ____, pagtatanong
PAGLALAHAT
Paano nakatutulong ang ponemang suprasegmental sa
pagpapahayag ng saloobin, pagbibigay ng kahulugan,
layunin at intensyon? Ipaliwanag.
B. Gamit ang natututunan, sumulat ng isang talata gamit ang mga salitang
magkakaiba ang kahulugan ngunit pareho ang kaligirang baybay nito.
1.
2.
3.
4.
30%
30%
40%
100%
1./BA:ta?/ = ____child_
/ ba:Tah/ = robe_
2./BA:gah/= ningas ng apoy/ba.GA?/ =
lungs
3./LA:bi?/ = ___lips____ / la:BI? / = corpse
4./BA:sah/= ___to read__/ ba:SA?/ = __wet_
5./BA:ba?/= __jaw__
/ ba:BA?/ = _go
down
/ bu:KAS/ = open
/ li:GAW/ = _wild