z

a
v
a
i
n
v
e
Dn

Specijalni prilo01g2.
avanj 2

Petak, 6. april/tr

Foto: Fehim Demir

Zlo je po~elo 6. aprila 1992. godine

Dvije decenije
agresije na BiH

Dnevni avaz, petak,

6. april/travanj 2012.

specijalni prilog

HRONOLOGIJA OPSADE
Tekst priredio:
Elvis Be}irovi},
profesor historije

1992.

1. mart - odr`an referendum

o nezavisnosti, u incidentu
na Ba{~ar{iji ubijen Nikola
Gardovi}
2. mart - tokom no}i maskirani teroristi SDS-a blokirali Sarajevo; organizatori barikada Rajko Duki} i Velibor
Ostoji}, funkcioneri SDS-a;
tokom dana na mezarju Orli} ubijen student Kenan Demirovi}; istog dana na Trebevi}u ubijen ~uvar `i~are Ramo Biber
3. april - JNA zauzela rezervoar Mojmilo
4.-5. april - tokom no}i snage vojne policije JNA iz kasarne Rajlovac pod komandom pukovnika Vidoja Magazina zauzele aerodrom Butmir, pri ~emu su ubijena
dva pripadnika aerodromske
stanice milicije; u policijskoj
bazi Krtelj izvr{ena nasilna
podjela jedinice Specijalne
policije MUP-a BiH, pri ~emu
su odmetnuti srpski specijalaci Milenko Kari{ik i Milorad Pepija o{tetili veliki dio
tehnike i opreme jedinice
5. april - mirne demonstracije 3.000 Sarajlija pred
Skup{tinom BiH; teroristi
SDS-a s Jevrejskog groblja
ubili studenticu Suadu Dilberovi} i slu`benicu Olgu Su~i};
srpski specijalci s Milenkom
Kari{ikom na ~elu i srpski
policajci s Mom~ilom Mandi}em na ~elu u poslijepodnevnim satima napali i zauzeli Policijsku {kolu na Vracama; ubijen 16-godi{nji
u~enik {kole Samir Mi{i};
izvr{en napad srpskih teritorijalaca na stanicu milicije u
Novom Sarajevu

7. april - srpski ~lanovi Predsjedni{tva BiH Nikola Koljevi} i Biljana Plav{i} podnijeli ostavke i napustili Predsjedni{tvo BiH; SAD priznao BiH
10. april - oko 300 gra|ana
Sarajeva napu{ta grad uz pomo} Jevrejske zajednice; JNA
i srpske paravojne snage patroliraju Grbavicom I
11. april - sve parlamentarne
stranke, uklju~uju}i i SDS,
potpisuju Deklaraciju o jedinstvenom Sarajevu
13. april - Teritorijalna odbrana BiH postavila kontrabarikadu na ulazu u tunel Lapi{nica; vojnici JNA pucaju iz
kasarne Mar{al Tito, Samir
Me{etovi} gine na igrali{tu
prekoputa kasarne; iz kasarne Viktor Bubanj puca se po
civilnim ciljevima
14. april - predsjednik SDSa Radovan Karad`i} javlja se
u`ivo s Pala u program TVSA;
iz skladi{ta oru`ja Teritorijalne odbrane grada Sarajeva u
Faleti}ima, zbog nesmotrenosti branilaca, JNA tokom
no}i oplja~kala 9.000 pje{adijskih cijevi i veliku koli~inu
municije te ih odvezla improviziranim putem na Pale
18. april - u akciji izvla~enja
naoru`anja i municije TO-

U prilogu kori{tene fotografije M. Kova~evi}a Stra{nog, Fehima Demira, AFP-a, Arhiva Avaza

je izvr{ile napad na centar

Ilid`e kod hotela Srbija,
ovo je bio prvi poku{aj deblokade Sarajeva

BiH iz fabrike Pretis u Vogo{}i, u zasjedi iz ku}a oko fabrike poginulo pet branilaca,
a osam ih ranjeno; me|u poginulima je i organizator otpora u Sarajevu Safet Had`i}
22. april - snage TOBiH iz
Hrasnice i Sokolovi}-Koloni-

6. april - veliki gra|anski miting za mir Svenarodnog

parlamenta BiH pred Skup{tinom BiH, prisutno oko

100.000 gra|ana; Snajperisti SDS-a s prozora hotela Ho
liday Inn pucaju u narod; EU priznala nezavisnost BiH;
prve granate padaju na rubne dijelove Sarajeva, PUCA

SE NA CIVILE S PROZORA VOJNE BOLNICE; JNA postala strana vojna sila u BiH

23. april - reditelj Emir Ku-

sturica javlja se u`ivo u program TVSA iz Pariza

26. april - prilikom prolaska
pored zgrade komande Druge vojne oblasti, u organiziranoj zasjedi ubijeni Senad
[e}erovi} i D`evad Resi}
28. april - u Skoplju odr`an
sastanak predsjednika krnjeg
Predsjedni{tva Jugoslavije Branka Kosti}a i na~elnika General{taba JNA Blagoja Ad`i}a
s predsjednikom Predsjedni{tva BiH Alijom Izetbegovi}em, na~elno postignut sporazum o povla~enju JNA iz
BiH pod odre|enim uvjetima
zaklju~no sa 19. majom 1992.
30. april - gradsko naselje
Dobrinja u potpunom okru`enju, JNA progla{ena okupatorskom vojskom
1. maj - JNA zauzela urbano
sredi{te Vogo{}e
2. maj - incident izme|u
JNA i TOBiH kod Doma
Armije; sukob JNA i TOBiH
na Skenderiji; diverzanti
KOS-a iznutra zapalili Glavnu po{tu na Obali; po povratku s mirovnih pregovora u

Lisabonu, na aerodromu Butmir od JNA uhap{eni Alija

Izetbegovi}, njegov pratilac,
k}erka Sabina Izetbegovi} i
Zlatko Lagumd`ija
3. maj - u poslijepodnevnim
satima izvr{ena razmjena Alije Izetbegovi}a i Milutina
Kukanjca; u Dobrovolja~koj
ulici desio se incident, pri
~emu je `ivot izgubilo nekoliko pripadnika JNA
4. maj - u Sarajevo dolazi iz
Beograda general Bo{kovi},
na~elnik KOS-a, i posti`e
sporazum s Alijom Izetbegovi}em o mirnom iseljavanju
kasarni JNA iz Sarajeva, prijeti op}im napadom avijacije JNA na Sarajevo
16. maj - Pofali}ka bitka
17. maj - srpske snage i JNA
poku{avaju podijeliti Sarajevo
na dva dijela linijom Pofali}i
- kasarna Mar{al Tito - Most bratstva i jedinstva - Grbavica; peta kolona poma`e JNA
19. maj - prekinute sve telefonske veze Sarajeva sa svijetom, na Ilid`i zaustavljen konvoj 500 djece s majkama
20. maj - zapaljena Olimpijska dvorana Zetra
22. maj - 113 mentalno zaostalih pacijenata mora napustiti bolnicu Jagomir; BiH primljena u ~lanstvo UN-a
26. maj - srpske snage s Poljina granatirale porodili{te
Zehra Muidovi}
27. maj - MASAKR U

ULICI VASE MISKINA, tri granate ispaljene iz

pravca Borija usmrtile 19, a ranile 157 gra|ana Sarajeva; reditelj Top liste nadrealista
Benjamin Filipovi} pravi potresan prilog za TVBiH o Sarajlijama ubijenim u redu za
hljeb, s rije~ima: Ovo je dno
dna svijeta (slika 1)
28. maj - JAT izveo svoj posljednji let iz Sarajeva evakuirav{i porodice oficira

JNA iz Sarajeva
29. maj - u Dnevniku TVBiH objavljeni audio-snimci
razgovora generala Ratka
Mladi}a i pukovnika Mirka
Vuka{inovi}a, u kojima zlo~inac Mladi} nare|uje granatiranje Vele{i}a jer tamo nema srpskog `ivlja puno
2. juni - objavljena ratna opasnost i op}a mobilizacija
5. juni - JNA napustila svoju posljednju kasarnu, Mar{al Tito; ubijen @elimir Vidovi} Keli, biv{i fudbaler FK
Sarajevo
6. juni - srpske snage predvo|ene {e{eljevcima zauzimaju GRBAVICU II (slika 4)
9. juni - u borbama u Zagorskoj ulici poginuo Vinko
[amarli}, pripadnik Specijalne jedinice MUP-a BiH, nesu|eni ~lan olimpijskog tima
BiH na Ljetnoj olimpijadi u
Barseloni
10. juni - te{ko ranjen sarajevski glumac Nermin Tuli}
14. juni - istaknutog rukometa{a RK Bosna Gorana ^engi}a
ubio ratni zlo~inac Veselin
Vlahovi} Batko s Grbavice
16. juni - u naselju Dobrinja poginuo Ivo [tandeker, novinar lista Mladina iz Ljubljane
17. juni - Dobrinja deblokirana

28. juni - predsjednik Francu-

ske Fransoa Miteran potpuno

nenajavljeno posjetio Sarajevo
i time sprije~io vojnu intervenciju Zapada protiv srpskih
snaga u BiH; UNPROFOR
preuzeo kontrolu nad aerodromom Butmir, uspostavljen
humanitarni zra~ni most; GR-

ANATIRANA ZGRA
DA OSLOBO\ENJA ;

obustavljena isporuka vode s

vodovoda Ba~evo (slika 2)
7. juli - novi ~lan Predsjedni{tva BiH Nenad Kecmanovi} pobjegao u Beograd
11. juli - umro proslavljeni
bh. reditelj partizanskog filma
Hajrudin Krvavac [iba
16. juli - na Ciglanama poginuo fotoreporter Oslobo|enja Salko Hondo
17. juli - sna`an napad srpskih snaga na Aerodromsko
Naselje
19. juli - u Sarajevo doputovao premijer SR Jugoslavije
Milan Pani}
25. juli - u Barseloni se na
otvaranju Ljetnih olimpijskih igara prvi put zavihorila zastava BiH; zastavu nosio
baca~ kugle, biv{i evropski
prvak Zlatan Sara~evi}
28. juli - uni{tena i oplja~kana fabrika UNIS, {teta ve}a
od 700 miliona DM

specijalni prilog

Dnevni avaz, petak,

6. april/travanj 2012.

OPSADA SARAJEVA U CIFRAMA

VRIJEME OPSADE:
5. APRIL 1992. - 19. MART 1996.

1992.-1996.
1. avgust - napadnut konvoj

s bebama iz Doma za nezbrinutu djecu Ljubica Ivezi},

od snajperskog hica ubijeni
Vedrana Glava{ (2 godine) i
Roki Sulejmanovi} (16 mjeseci); zapaljen hotel Evropa
3. avgust - petero djece i dvije `ene poginuli na Kobiljoj
Glavi dok su poku{avali ubrati tre{nje; Evropa poslala u
Sarajevu tone lijekova protiv
malarije
13. avgust - agresorski napadi na Stup, liniju odbrane
dr`e HVO, HOS i Armija
RBiH
18. avgust - granatiran hotel
Evropa, poginulo petero, a
ranjeno osam gra|ana
22. avgust - na liniji odbrane
prema Ned`ari}ima poginuo
komandant TO Novi Grad
Ramiz Sal~in
25. avgust - granatirana i zapaljena Nacionalna i univerzitetska biblioteka Vije}nica
20. septembar - od posljedica te{kog ranjavanja na @u~i
18. septembra1992., preminula heroina Fadila Od`akovi} @uta
5.-7. oktobar - `estok napad
srpskih snaga na liniju odbrane Trg heroja - restoran 11
plavih

15. januar - poginulo osmero,

a ranjeno dvadesetero ljudi u
redu za vodu kod Sarajevske
pivare
1. februar - umro bh. reditelj dokumentarnog filma, snimatelj i jedan od osniva~a Televizije Sarajevo Jan Beran
2. februar - poginuo novinar
Radio Sarajeva @eljko Ru`i~i}
15. februar - Civilna za{tita
postavila kontejnere ispred
Gradske bolnice kako bi za{titila gra|ane Sarajeva od snajpera; Bjanka D`eger posjetila Sarajevo
1. mart - pokrenuta inicijativa za ekstradiciju Radovana
Karad`i}a sudskim vlastima
RBiH
7. april - otvorena stara groblja Lav, Sveti Josip i Sveti
Marko za sahranjivanje umrlih, a pomo}ni stadion na sportskom kompleksu Ko{evo
pretvoren u novo groblje
29. april - u centru Londona
polio se benzinom i zapalio
novinar Grejem Bamford protestiraju}i tako zbog britanske politike ne~injenja ni{ta
na spre~avanju ubijanja Sarajeva i BiH, preminuo u najve}im mukama
19. maj - u poku{aju da iza|u
iz opkoljenog grada preko Gr-

8. juli - 11 ~lanova Gradske

skup{tine Sarajeva stupilo u
{trajk gla|u u znak protesta
zbog nepru`anja pomo}i
opkoljenom Gora`du
12. juli - na Dobrinji, u redu
za vodu, ubijeno 13, a ranjeno
15 civila
22. juli - na Sarajevo palo
3.777 granata, datum koji dr`i
neslavni rekord po broju granata ispaljenih na grad
27. juli - u borbama za Golo
brdo na @u~i poginuo komandant Enver [ehovi}
15. avgust - nakon dugih pregovora te{ko ranjena petogodi{nja djevoj~ica Irma Had`imuratovi}, nakon {to joj je poginula majka Elvira, evakuirana iz Sarajeva, operacija
po~ela tek nakon {to je zbog
o{tre kritike britanske javnosti zbog pasivnosti u slu~aju
BiH li~no reagirao 9. avgusta
1993. tada{nji britanski premijer D`on Mejd`or
19. septembar - u Sarajevu formirana Me|unarodna vatrogasna jedinica
26. oktobar - u obra~unu vojne i policijske vlasti s kriminalnim elementima 10. brdske brigade Armije RBiH
ubijen Mu{an Topalovi} Caco
4. novembar - UNPROFOR

BROJ STANOVNIKA NA PO^ETKU OPSADE: 527.049.

BROJ STANOVNIKA NA KRAJU OPSADE: 300.000
(PROCJENA)
Gradona~elnici: Muhamed Kre{evljakovi}
(decembar 1990. - april 1994.), Tarik Kupusovi} (1994.-1996.).
Broj poginule djece: 1.601.
Broj ranjenih: 50.000.
Du`ina unutra{njeg prstena opsade: 57 kilometara.
Du`ina vanjskog prstena opsade: 220 kilometara.
Broj vojnika Armije RBiH (1. korpus):
60.000.
Broj vojnika Vojske Republike Srpske
(Sarajevsko-romanijski korpus): 30.000.
Broj poginulih: 10.500
Vojni gubici: 1. korpus Armije RBiH 6.305
vojnika, HVO Sarajevo 67 vojnika, Saraje- Broj tenkova napada~a: 100.
vsko-romanijski korpus VRS 2.687 vojnika. Broj oklopnih transportera napada~a: 180.
Komandanti odbrane (komandanti 1. ko- Broj protivautomatskih topova (PAT) narpusa Armije RBiH): Mustafa Hajrulaho- pada~a: 500.
vi} 1992.-1993., Vahid Karaveli} 1993.Broj artiljerijskih cijevi napada~a: 1.600.
1995., Ned`ad Ajnad`i} 1995.-1996.
Broj letova humanitarnog zra~nog moKomandanti opsade
sta: 13.000.
(Druga vojna oblast
NACIONALNA STRUKTURA Broj tona pomo}i doJNA, Sarajevsko-ropremljene zra~nim
manijski korpus VRS): (popis iz 1991. godine):
mostom: 167.677 tona.
Milutin Kukanjac mart - juli 1992., Tomislav 259.470 Muslimana (49%),
Organizatori opsade:
[ip~i} juli - septembar 157.143 Srba (29%),
SDS, Druga vojna obla1992., Stanislav Gali} 56.470 Jugoslavena (10%),
st JNA, srpske paravoseptembar 1992. - avgujne formacije (Radovan
st 1994., Dragomir Mi- 34.870 Hrvata (6%), ostali
Karad`i}, Mom~ilo Krlo{evi} avgust 1994. - fe- 19.093 (3%).
aji{nik, Milutin Kukabruar 1996.
njac, Vojislav \ur|Komandanti UNPROFOR-a u BiH: Luis evac, Milan Aksentijevi}, Ratko Mladi},
Mekenzi 1992. (Kanada), Filip Morion 1993. Mom~ilo Mandi}, Milenko Kari{ik, Mi}o
(Francuska), Majkl Rouz 1994. (Velika Bri- Stani{i}, Jovan Tintor, Goran Sari}).
tanija), Rupert Smit 1995. (Velika Britanija). Organizatori odbrane: MUP BiH, TO BiH,

Prve `rtve
opsade: Kenan
9. oktobar - prekinut dovod
plina u Sarajevo; 30 litara vode prodaje se za 10 DM
4. decembar - srpske snage zauzimaju Otes; po~inje neuspje{na vojna akcija deblokade Sarajeva pod kodnim nazivom Koverat
28. decembar - u te{kim borbama za Mujki}a brdo poginuo Hakija Mr{o

1993.

7. januar - Srbi, Muslimani i

Hrvati zajedni~ki proslavili
pravoslavni Bo`i} u Staroj pravoslavnoj crkvi na Ba{~ar{iji
8. januar - na putu od aerodroma Butmir do grada, u Kasindolskoj ulici UBIJEN U
TRANSPORTERU UNPROFOR-A POTPREDSJEDNIK VLADE
BiH HAKIJA TURAJLI] (slika 3)

bavice, na Vrbanja mostu ubijeni Bo{ko Brki} i njegova

djevojka Admira Ismi}, sarajevski Romeo i Julija
22. maj - ispred zgrade Predsjedni{tva BiH od posljedica
granatiranja te{ko ranjen potpredsjednik Vlade BiH Zlatko Lagumd`ija
1. juni - na fudbalskom igrali{tu u naselju Dobrinja III od
dvije minobaca~ke granate poginulo devet osoba, uglavnom
djece, a ranjena 104 civila
8. juni - Rasim Deli} postao
komandant Armije RBiH
12. juni - na Mijatovi}a kosi poginuo komandant Safet Isovi}
15. juni - na d`enazi, na groblju
Budakovi}i, ubijeno 12 ljudi
16. juni - Sarajevo ostalo bez
struje, takvo stanje trajalo je
53 dana
17. juni - na Mijatovi}a kosi
poginuo komandant Safet Zajko

preuzeo kontrolu nad vodovodima Ba~evo i Butile

9. novembar - u Osnovnoj
{koli Prvi maj na Alipa{inom
Polju od posljedica granatiranja ubijeni u~iteljica Fatima
Guni} i njeno troje u~enika
Fe|a Salki} (1987. godi{te),
Vedad Mujkanovi} (1984.) i
Adis Mujalo (1984.); nedaleko
od {kole istog dana ubijeno jo{
pet osoba, a ranjene njih 42
11. novembar - ~asovi u svim
{kolama u Sarajevu skra}eni za
15 minuta
28. novembar - na mostu Drvenija ubijeno petero, a ranjeno ~etvero ljudi
3. decembar - u skloni{tu na
Alipa{inom Polju premijerno izvedena predstava za djecu Zaljubljeni zmaj
14. decembar - od granate
ubijeno osmero, a ranjeno 32
ljudi na mostu Drvenija
(nastavak na 4. strani)

Demirovi} (student Ma{inskog

fakulteta), Ramo Biber (~uvar
`i~are na Trebevi}u), SUADA

DILBEROVI]

(studentica Medicinskog fakulteta) i Olga

Su~i} (slu`benica Skup{tine
BiH).

Patriotska liga, Zelene beretke, Specijalna jedinica MUP-a BiH (Hasan Efendi}, Sefer Halilovi}, Stjepan [iber, Jovan Divjak, Avdo Hebib, Safet Had`i}, Ramiz Sal~in, Safet Isovi},
Kerim Lu~arevi}, Vehbija Kari}, Dragan Viki}, Kemal Ademovi}, Zoran ^egar, Zaim Backovi}, Vinko [amarli}, Ismet Had`i}, Enver [ehovi}, Safet Zajko, Jusuf Lo{i}, Ibrahim Dervi{evi}, D`evad Topi}, Emin [vraki}, Vahid Karaveli}, Ismet Dahi}, Fikret Prevljak, Hajriz Be}irovi}, Ismet Hajradinovi}).
Granate ispaljene na Sarajevo u tonama:

50.000 TONA

Krvnici Sarajeva: Ratko Mladi}, Radovan

Karad`i}, Mom~ilo Kraji{nik, Stanislav
Gali}, Dragomir Milo{evi}, \or|e \uki},
Veselin Vlahovi}.

HRONOLOGIJA
1994.
3. januar - u Sarajevu ubi-

jeno 20, a ranjeno 40 civila;

u svom stanu u centru grada od granate poginulo {est
~lanova porodice Tatarevi}-Dragni}, me|u njima i
dvoje djece (otac Adnan,
majka D`enana, sin Nadan
(16 godina), k}erka Asja
(10 godina), Nad`ija i Veseljko Dragni})
22. januar - na Alipa{inom
Polju ubijeno troje, a ranjeno {estero djece
1. februar - komandant
UNPROFOR-a general Majkl Rouz izjavio: @elim se
identificirati s patnjama
gra|ana Sarajeva
2. februar - umro Zaim
Imamovi}, ~uveni interpretator bosanske sevdalinke
4. februar - ubijeno 12 ranjeno, a 40 Sarajlija
5. februar - na pijaci Markale pala granata od 120
milimetara, bilo 66 mrtvih
i 197 ranjenih
8. februar - u ratnom Sarajevu obilje`ena 10. godi{njica odr`avanja Zimskih
olimpijskih igara 1984.
12. februar - prvi put od
po~etka opsade Sarajeva nije bilo mrtvih i ranjenih

Mehte, izveden Requiem

V. A. Mocarta
4. juli - otvorena Ambasada
SAD-a u Sarajevu
16. juli - srpske snage zatvorile sve puteve u Sarajevo i
iz njega
14. avgust - na aerodromu
Butmir potpisan antisnajperski sporazum
15. avgust - tokom dana potpisani sporazum prekr{en
742 puta

Dnevni avaz, petak,

6. april/travanj 2012.

specijalni prilog

FAMA :
IJA
KOLEKC SADE
P
O
A
MAP
- 1996.
A 1992. :
V
E
J
A
R
SA
CA
AUTORI PI]/
A
K
SUADA RNATIONAL
A INTE RNATIONA
(C)F M
MAINTE
WWW.FA AL.ORG
PNA OD
(DOSTU ILA,
6. APR
2012.)

Izvor: CIN

O projektu Mapa opsade

Prikaz izmijenjene
geografije jednog grada

1. septembar - papa
IVAN PAVAO II

potvrdio posjetu Sarajevu

6. septembar - zbog neda-

vanja garancija srpskih snaga oko Sarajeva, papa Ivan

Pavao II odgodio posjetu
glavnom gradu BiH
28. septembar - kamion
UNPROFOR-a zgazio
dje~aka, voza~ u psihi~kom

Me|u poku{ajima vizualiziranja historije ova mapa je

jedinstvena i zbog jedinstvenosti iskustva Sarajeva: jedan
evropski grad na kraju dvadesetog stolje}a na{ao se pod
najdu`om opsadom u historiji ratovanja. ^etiri godine
stanovnici nisu mogli iza}i iz
grada na koji je medijska
pa`nja cijelog svijeta bila
usmjerena 24 sata dnevno.
Mapa opsade ra|ena je
na osnovu dokumenata i fotografija snimljenih tokom
blokade, da bi se jednom slikom uspjela prikazati izmijenjena geografija jednog grada izolovanog od ostatka
svijeta, iako pred o~ima medija tog svijeta.
Mapa je svjedo~anstvo o
gradu koji je pre`ivio zahvaljuju}i tome {to je na ru{evinama stare stvorio sasvim novu civilizaciju, svjedo~anstvo
o gradu koji je koristio recikla`u, solarnu energiju, pilule za pre~i{}avanje vode, satelitske komunikacije. Ova ma-

8. mart - nakon 670 dana

proradio TRAMVAJ

23. mart - Most bratstva i

jedinstva otvoren za prelazak civila, prvog dana 25 ljudi pre{lo na Grbavicu, 15

ljudi pre{lo u slobodni dio
grada
5. april - u Sarajevu uklju~ena uli~na rasvjeta u
Ferhadiji, ulici Mar{ala
Tita i na Trgu oslobo|enja
13. april - obustavljeni prelasci civila preko Mosta
bratstva i jedinstva

{oku

4. oktobar - za 24 sata primirje prekr{eno 2.000 puta

8. oktobar - na Marindvoru pucano u tramvaj, ubijen
voza~, a 12 putnika ranjeno
8. novembar - u Sarajevu
ubijeno {estero civila, od
toga ~etvero djece, deset ranjenih civila

Iz uvodnika Mape opsade

17. novembar -

granatirana zgrada

PREDSJEDNI[TVA
BiH

1995.

13. april - na @eljezni~koj

20. januar - poginuo gost na

16. maj - u granatiranju grada ubijeno petero, a ranjeno 16 civila

balu Roma u Sarajevu

26. januar

- 1.000 dana
opsade Sarajeva

2. februar - otvoreni plavi

putevi preko aerodroma

4. mart - jedan snajperski

metak ranio troje ljudi
1. maj - u Sarajevu prosla-

vom obilje`en Praznik rada,

predsjednik Vlade BiH Haris Silajd`i} prisustvovao
liturgiji u povodu pravoslavnog Vaskrsa
23. maj - po~ela s radom prva benzinska pumpa u Sarajevu
19. juni - u sru{enoj Vije}nici odr`an koncert pod dirigentskom palicom Zubina

15. mart - zatvoren aerodr30. novembar

- Sarajevo
posjetio generalni sekretar
UN-a B. B. Gali, izjavio za
CNN da danas na svijetu
ima pet puta gorih mjesta za
`ivot od Sarajeva, do~ekan
zvi`ducima Sarajlija
1. decembar - zatvoren aerodrom, nestalo plina,
Velepekari isklju~ena struja zbog nepla}enih ra~una,
Sarajevo ostalo bez hljeba.

pa sadr`i sve detalje pre`ivljavanja uz opis funkcioniranja

objekata od izuzetne va`nosti
za svaki grad.
Mapa pokazuje tajne prolaze, tajne tunele, posebne
koridore za kretanje koje je
grad izumio da bi se spasio
od cjelodnevne snajperske
paljbe po svim metama.
Mapa pokazuje kako je
grad parkove zamijenio ba{tama, ru`e kukuruzom, elektriku srednjovjekovnim lampama, centralno grijanje pe}ima
ru~ne izrade, vodu iz ~esme
vodom koja se to~i samo na
odre|enim mjestima pa zatim
prenosi kanisterima, rekreaciju tr~anjem pod snajperima,
kalori~nu hranu biljkama iz
vlastite ba{te, televiziju razgovorima u`ivo, a umjetnost
pretvorio u otpor teroristima.
Kada budu}e generacije
budu izu~avale ovaj fenomen
i period raspada Jugoslavije, geografija grada i njegove uvjetovanosti opsadom bolje }e se razumjeti uz kori{tenje mape.

omski put, cijene u Sarajevu

udvostru~ene

2. april - u bolnici u Londo-

stanici u Sarajevu granata ranila sedmero u~enika

njeno osmero djece

28. juni - aviobombom po-

go|ena zgrada RTVBiH

18. juli

- {estero mrtvih,
{estero ranjenih civila

na Novo Sarajevo

10. avgust - snajperskim hici-

rkalama, ubijeno 35, a ranjeno 90 Sarajlija

4. septembar - nakon zra~nih udara avijacije NATO-a
srpske snage po~ele povla~iti
te{ku artiljeriju oko Sarajeva, istovremeno NATO upozorio Armiju RBiH da ne
smije djelovati u {iroj sarajevskoj regiji dok traje vojna
akcija NATO-a
8. septembar - u granatiranju ranjeno desetero civila

ma ubijeno ~etvero Sarajlija

24. maj

- UNPROFOR u
Sarajevu zabilje`io 2.758 detonacija

15. juni - u 2.50 sati po~ela

vojna operacija Armije

RBiH nazvana Operacija
T, koja je imala za cilj deblokadu Sarajeva

30. juni - ubijene

~etiri, a ranjeno 20
osoba, dvije granate
pale na SJEDI[TE

16. juni - modificirana aviobomba pala u Dositejevu

ulicu

nu umrla te{ko ranjena sarajevska djevoj~ica Irma

Had`imuratovi} nakon skoro dvije godine `ivota na
intenzivnoj njezi

18. juni - granatiran red za

vodu na Dobrinji, sedmero
ubijenih i 12 ranjenih
gra|ana

9. april

21. juni - novi masakr u re-

- poginula odbojka{ica OK Bosna Maja

\oki}, imala je samo 17 godina

25. juni - ubijeno dvoje, a ra-

du za vodu na Dobrinji, {estero ubijenih i 15 ranjenih

gra|ana

UNPROFOR-a

1. juli - granatirani svi dijelovi grada, poginulo 12, a ranjeno 67 civila

6. juli - ubijeno {estero, a ranjeno 11 civila

12. juli - {estero mrtvih, 12

ranjenih civila

13. avgust - od posljedica ra-

njavanja umro mladi novinar i publicista lista BH

Dani Karim Zaimovi}

22. avgust - {estero mrtvih

i 33 ranjenih civila, dvije

modificirane bombe pale

28. avgust - masakr na Ma-

15. septembar
- nakon vi{e
od pet mjeseci
otvoren

AERODROM

9. oktobar - na Rogojskoj gr-

edi, nadomak Trnovu, poginuo komandant Zaim Imamovi}

1996.

24. oktobar - za humanita-

rne konvoje otvoren put Sarajevo - Kiseljak preko Ilid`e

11. novembar

dobilo struju

- Sarajevo

21. novembar - koncert slo-

venske grupe Laibach u

Narodnom pozori{tu

22. decembar - ukinuto ratno stanje

Od 5. aprila 1992.
do
19.
marta
1996.
5. aprila 1992.
napadnut je glavni grad Republike Bosne i Hercegovine,
Sarajevo. Grad koji le`i u
dolini rijeke Miljacke,
okru`en planinama na kojima se smjestilo 260 tenkova,
120 minobaca~a i mnogo
oru`ja manjeg kalibra. Jugoslavenska narodna armija,
potpomognuta lokalnim teroristima, okru`ila je grad i
po~ela stezati om~u oko
500.000 stanovnika.

2. maja 1992. grad

1. januar - Novu godinu u Sarajevu proslavio lider irske

grupe U2 BONO VOKS, Srbi u okupiranim dijelovima Sarajeva pale i plja~kaju ku}e i stanove, ekshumiraju kosti najbli`ih i odvoze ih u Srbiju

18. mart - Srbi pale i plja~kaju Grbavicu

19. mart - snage Federalne policije preuzimaju kontrolu nad

Grbavicom, zavr{ena reintegracija glavnog grada BiH

je potpuno zatvoren. Dio grada je okupiran, a onaj dio

koji nije mogao biti osvojen
izlo`en je paljbama granata i
artiljerije. Svakog dana grad
je ga|an sa 4.000 granata, a
ciljevi su, izme|u ostalih,
bili bolnice, muzeji, d`amije, crkve, {kole, sinagoge,
porodili{te, biblioteke, kao i
mjesta gdje su gra|ani staja-

li u redovima za hljeb i vodu.

Agresor je uni{tio zgradu
glavne po{te, a grad je
odsje~en od izvora vode, struje, plina. Hrane je ubrzo nestalo. Groblja su se {irila.

26. februara 1996.

otvaranjem sjevernog ulaza u

grad, osloba|anjem Vogo{}e
i Ilija{a, Sarajevo je progla{eno otvorenim gradom.
Poslije Dejtonskog sporazuma i dolaska IFOR-a, agresor
je po~eo napu{tati okupirane
dijelove grada. Plja~kali su,
palili i uni{tavali sve iza sebe.

19. marta 1996.

agresor je napustio okupirani dio

grada - Grbavicu - posljednji
dio grada po Dejtonskom sporazumu vra}en Vladi BiH.
Opsada grada trajala je od 2.
maja 1992. do 26. februara 1996. ili 1.395 dana, {to je najdu`a
opsada u modernoj historiji.

Dnevni avaz, petak,

6. april/travanj 2012.

prilog

SARAJEVSKA CRVENA LINIJA Scensko-muzi~ka poema historijskog zna~aja pionirski je pothvat

Grad mora stati na trenutak

Opsada Sarajeva bila je amblematski doga|aj 20. stolje}a, imala je globalne konsekvence i
postala je jedan od opominju}ih doga|aja povijesti svijeta

Sarajevska crvena linija

je scensko-muzi~ka poema za
Sarajlije ubijene u opsadi od
1992. do 1996., koja }e biti
izvedena 6. aprila 2012. na sceni postavljenoj uz Vje~nu vatru.
Od Vje~ne vatre, kroz ulicu
Mar{ala Tita, gledali{te }e se protezati du`inom od oko 800
metara i zavr{avat }e se kod Alipa{ine d`amije.

Stra{no podsje}anje

U programu, sastavljenom
od poezije i muzi~kih kompozi-

da Muhovi}, Dajana [egvi},

Majo Marilovi} i Dejan Kajevi}. Pjesmu Izvje{taj iz opsjednutog grada, velikog poljskog
pjesnika Herberta Zbignjeva
(Zbigniew), govorit }e glumica
Jasna Dikli}. U programu,
koji po~inje u 14 sati i traje 55
minuta, u~estvuje i hor u~enika sarajevskih osnovnih i srednjih {kola.
Sarajlije i ostali posjetioci
mo}i }e pratiti program s plo~nika u Titovoj ulici. Koncertu ne}e
mo}i prisustvovati 11.541 ubije-

Odlomak iz pjesme Herberta Zbignjeva

Izvje{taj iz opsjednutog grada

...opsada traje dugo neprijatelji

moraju da se smjenjuju...
...groblja rastu smanjuje se broj branilaca
ali odbrana traje i trajat }e do kraja
i ako Grad padne, a preostane jedan
on }e nositi Grad u sebi putevima
izgnanstva on }e biti Grad
gledamo u lice gladi u lice vatri u lice smrti
najgore je od svih - lice izdaje
jo{ samo su na{i snovi
ostali neponi`eni

cija, u~estovat }e harmonika{ica Merima Klju~o, sarajevski ansambl klasi~nih pjeva~a

Art Vivo, prevo|en umjetni~kim direktorom Danijelom
@ontarom, i solisti: Ivica [ari},
Aida ^orbad`i} i Ivan [ari}.
Pojedine kompozicije pjevat }e
solisti ansambla Art Vivo:
Amir Sara~evi}, Dragan Pavlovi}, Leo [ari} i Deniza \ipa.
Osim njih, ~lanovi hora
Art Vivo su i Mateja Skelo,
Emina Karovi}, Amila Ibrahimpa{i}-Balach, Ile{ Be}ei, Ai-

ni gra|anin Sarajeva. Prisustvo

njihovog odsustva u praznom gledali{tu stra{no je podsje}anje na
jedan od najve}ih zlo~ina u Evropi nakon Drugog svjetskog rata.
Od 7 do 22 sata, gra|ani }e mo}i
pro}i cijelom trasom gdje }e biti postavljeno crveno prazno gledali{te.
Oni koji to budu `eljeli, mo}i }e polo`iti cvije}e pored stolica.

Dio u~esnika
programa

nce i postala je jedan od opominju}ih doga|aja povijesti svijeta.

Sarajevo je jedan od klju~nih svjetskih gradova 20. stolje}a. Suzan
Zontag (Susan Sontag), velika
prijateljica Sarajeva, izrekla je,
sada ve} legendarnu re~enicu:
Dvadeseto stolje}e po~elo je Sarajevskim atentatom i zavr{ilo
Opsadom Sarajeva.
Potrebno je da grad zastane na trenutak i da odamo priznanje ubijenim Sarajlijama.
To se jo{ nikada do sada nije dogodilo na zna~ajan na~in, odjednom prema svakom 11.541
ubijenom sugra|aninu. Oni su
dali svoje `ivote za ovaj grad, u
~iju su budu}nost vjerovali. Mi
`ivimo tu budu}nost sada i odgovorni smo za Sarajevo danas.

Borba gra|ana
za `ivot
postala je i
simbol borbe
za mir u
svijetu

Legendarna re~enica

Opsada Sarajeva bila je

amblematski doga|aj 20. stolje}a. Imala je globalne konsekve-

Udru`enim snagama u organizaciju projekta

Mnogi na{i sugra|ani nisu pre`ivjeli

pod ki{om granata i snajpera

U organizaciju Sarajevske crvene linije

svoje snage udru`ili su: Grad Sarajevo, East
West Centar Sarajevo, Ministarstvo kulture Kantona Sarajevo, Ministarstvo kulture FBiH,
Op}ina Centar, Op}ina Novi Grad, Op}ina Vogo{}a, Op}ina Stari Grad, Op}ina Novo Sarajevo, Op}ina Cazin, Ministarstvo saobra}aja Kantona Sarajevo, Ministarstvo
unutra{njih poslova Kantona Sarajevo, Prva policijska uprava, Helikopter grupa Specijalne jedinice FMUP-a, Istra`iva~ko-dokumentacioni centar Sarajevo, Schenker, Bosnalijek, Lutrija BiH, FDS, Sarajevogas, Securitas, Sarajevo-osiguranje, Klas, Apoteke
Sarajevo, BBI Real Estate, Energoinvest, Tondach, KJKP GRAS, KJKP RAD, FTV,
Radio FBiH, Festival MESS, Europlakat,
Amos, ZOI 84, KJKP Park, The Sarajevo
School of Science and Technology, Narodno
pozori{te Sarajevo, Bosanski kulturni centar,
hotel Hollywood.
Svoj zna~ajan doprinos su dali: JP Geodetski zavod BiH, JU Hitna medicinska pomo},

Profesionalna vatrogasna brigada, CITY EXPRESS, Kamerni teatar 55, Mediacentar,

Euromedia, Metromedia, Hema TV, Intersoldex, Geneco.
Svoje {kolske horove udru`ili su: O[ Skender Kulenovi}, Srednjo{kolski centar Had`i}i,
O[ [ejh Muhamed ef. Had`ijamakovi}, O[
Grbavica I, Gimnazija Dobrinja, O[ Osman
Nuri Had`i}, O[ Avdo Smailovi}, Prva gimnazija, Prva gimnazija Obala, O[ ^engi}-Vila
I, O[ Aleksa [anti}, Prva bo{nja~ka gimnazija, ^etvrta gimnazija Ilid`a, O[ ]amil Sijari}, O[ Osman Naka{, Srednja muzi~ka
{kola, O[ Vele{i}ki heroji, O[ D`emaludin
^au{evi}, O[ Isak Samokovlija, Srednja medicinska {kola, Tre}a gimnazija, OM[ Mladen
Pozaji}, Druga gimnazija i O[ Silvije Strahimir Kranj~evi}.
Medijski partneri su: Dnevni avaz, Oslobo|enje, BHRT, TVSA, NTV Hayat, TV Pink, magazin BH Dani, Radio 8, Radio Sarajevo, RSG, Hema TV, TV 1, Kanal 1, Alfa
TV, Depo.ba, Source.ba.

prilog

Dnevni avaz, petak,

6. april/travanj 2012.

Pi{e:
Haris
PA[OVI]

U Sarajevu je tokom opsade poginula 11.541 osoba

Nedostaju nam!
Roditelji, sinovi i k}eri, prijatelji, svi mi, svakoga dana mislimo o na{im bli`njim kojih nema

11.541 ~ovjek u Sarajevu

dao je svoj `ivot za ovaj grad.
To je najve}i gubitak u jednom
gradu u Evropi nakon Drugog
svjetskog rata.

Prekinuti `ivoti

Da nisu ubijeni, na{i sugra|ani danas bi imali svoje

obitelji, neki bi imali i unuke.
Bili bi radnici, u~itelji, ljekari,
policajci, sporta{i, umjetnici,
kuhari, arhitekti, in`injeri, novinari, pravnici, ekonomisti,
hod`e, ~asne sestre...
Dijelili bi na{e probleme, dijelili bi i na{a nezadovoljstva, ali
bili bi `ivi. Svako od nas mogao
je biti ubijen tokom Opsade Sarajeva 1992.-1996. Oni su ubijeni, mi smo slu~ajno pre`ivjeli.
Istra`iva~ko-dokumentacioni centar u Sarajevu potvrdio je podatke za ovaj broj civila i branitelja ubijenih tokom
Opsade Sarajeva 1992.-1996.
Vrlo je vjerovatno da }e broj
`rtava biti ve}i kada se kompletiraju svi podaci.
Kad ka`emo 11.541 ~ovjek,
mi znamo da je to puno, ali
te{ko nam je predstaviti koliko je
to mnogo. Kada bi svi na{i ubijeni gra|ani bili `ivi i stajali ili sje-

Tabuti bosanskih {ehida: Hiljade mladih `ivota prekinuto je pucnjem u dr`avnost BiH

dili jedan do drugoga u gusto zbijenim redovima, ispunili bi cestu

od Vje~ne vatre do Ali-pa{ine
d`amije. Stra{no je pomisliti koliko je to prekinutih `ivota, koliko zaustavljenih svjetova.
Jednog od dana tokom
Opsade Sarajeva, pretr~avao
sam Obalu kod Drvenije. Nedaleko od mene, na pje{a~kom prelazu, vidio sam lokvu svje`e krvi. Bilo je stra{no. Kroz glavu mi
je prostrujala misao da nikada,
nikada ne smijem potisnuti
sje}anje na to kako su ljudi
ubijani u Sarajevu. Snajperista
s Trebevi}a pucao je dok sam o

tome, u trku, razmi{ljao.

Roditelji, sinovi i k}eri, prijatelji, svi mi, svakoga dana mislimo o na{im bli`njima kojih nema. Danas }emo, zajedno, misliti o svim osobama ubijenim u Sarajevu, njih 11.541, i iskazati im
kako nam stra{no nedostaju.
Zlo~in u Au{vicu i drugim
logorima smrti u Drugom svjetskom ratu; zlo~in nad Hiro{imom i Nagasakijem, zlo~in
u Ruandi, zlo~in nad Njujorkom, zlo~in nad Srebrenicom,
zlo~in nad Sarajevom - zlo~ini
su protiv ~ovje~nosti. To su
zlo~ini protiv svih ljudi. Sje}anje

na te zlo~ine ljudsko je pravo i

civilizacijska obaveza.

Rijeka krvi

Sarajevska crvena linija

je muzi~ko-scenska poema
koja }e biti izvedena pred praznim gledali{tem postavljenim
za 11.541 ~ovjeka. Crvena rijeka sa~injena od 11.541 prazne stolice simbolizira rijeku krvi koja je tekla ovim gradom.
^ak 11.541 sugra|anin ne}e biti prisutan, ali svaki 11.541 bit
}e u na{im srcima. Odajemo im
po~ast za njihovo herojstvo.
Haris PA[OVI]

Dnevni avaz, petak,

6. april/travanj 2012.

specijalni prilog

SJE]ANJA Dani u kojima je po~elo najve}e krvoproli}e na na{im prostorima

April do|e, Sarajevo gori

Srbi uz pomo} JNA poku{ali zauzeti sarajevske policijske stanice, a onda okupirali aerodrom z Raskol me|u
specijalcima z Kakva je bila uloga KOS-a na po~etku agresije

Pi{e:
Avdo HUSEINOVI]

pril je sudbinski istetoviran u biografiju

grada Sarajeva. Sad
ve} davne 1945. godine, sa 5.
na 6. april, partizanske jedinice oslobodile su Sarajevo.
Pobije|en je fa{izam. Umjesto da Sarajevo slavi ro|endan, 47 godina kasnije ovaj
grad do`ivio je napad novog
rehabilitovanog fa{izma.
Dok su Sarajlije mirno
spavale, sa 4. na 5. april 1992.
u Sarajevu se de{avala no}
D, jer Srbi uz pomo} JNA
poku{avaju zauzeti sarajevske policijske stanice. Bila
je to no} straha i zebnje, u kojoj se uspjelo sa~uvati jezgro
sarajevskih policijskih stanica, u op}inama Novo Sarajevo, Centar, Stari i Novi Grad.

Ubistva policajaca

U toj no}i Sarajevski aerodrom je i zvani~no okupiran. Okupaciju su izvr{ili pitomci i vojna policija Vazduhoplovne vojne akademije Branioci Sarajeva {tite gra|ane ispred Skup{tine RBiH 6. aprila
Rajlovac zajedno s jedini- se da je to bio pun pogodak. droma Butmir, pod punom
com ni{kih specijalaca JNA, Srbi u BiH dobili su gotovo ratnom spremom sjede jedni
a akcijom je komandovao celokupno naoru`anje, muni- do drugih s metkom u cijevi,
pukovnik JNA Vidoje Maga- ciju, minsko-eksplozivna sr- s bombama u d`epovima. Sazin. Prilikom napada na Sa- edstva, gorivo, rezervne dije- stanku su prisustvovali minirajevski aerodrom, vojnici love, hranu i druga materija- star unutra{njih poslova BiH
JNA ubili su dvojicu polica- lna sredstva od JNA.
Alija Delimustafi} i njegov zajaca MUP-a RBiH, Reufa
Kao alarmnu najavu za mjenik Vitomir @epini}.
Muhovi}a i Jasmina Kadi}a. op{ti napad na Sarajevo, voSastanak je zavr{en oko
Za ova ubistva do danas dstvo SDS-a odredilo je ra- 11 sati i na njemu je zakljuniko nije odgovarao, a prema spad Odreda specijalne po- ~eno i dogovoreno da specisvemu sude}i, nikad nije ni licije MUP-a RBiH, kojom jalci treba da ostanu zajepokrenuta istraga. General komanduje Dragan Viki}. dno, da se ne dijele po naciMilutin Kukanjac, koma- Specijalci su bili taj klju~ni onalnosti. Istog dana, oko
ndant 2. vojne oblasti JNA, u bedem koji }e dovesti do po- 16.45 sati, Viki}ev tada{nji
izjavi za Borbu 15. nove- tpunog raspada MUP-a zamjenik Milenko Kari{ik
mbra 1993. godine ka`e:
RBiH. Ovaj odred bio je je- sa specijalcima Miodragom
Blokada Sarajeva po- dna od najelitnijih jedinica te Repijom i Miroslavom Ma~etkom aprila 1992. godine vrste u biv{oj Jugoslaviji.
ri}em dolazi kod Dragana
izvr{ena je po mom naDo tada slo`ni specijalci Viki}a u stan da mu saop{te
re|enju. Odlu~io sam da ae- svih nacionalnosti, na sasta- da dogovor od prije pet sarodrom stavimo pod na{u nku u subotu, 4. aprila 1992. ti ne va`i i da prelaze u srkontrolu i time isklju~imo godine, u svojoj bazi u nase- pski MUP te da }e sa sobom
svako iznena|enje. Pokazalo lju Krtelji, nedaleko od aero- ponijeti jednu tre}inu mate-

Te{ko ranjenu Olgu Su~i} nose sugra|ani

rijalno-tehni~kih sredstava.
Pod vodstvom Milenka
Kari{ika, 34 specijalca srpske
nacionalnosti, lojalna SDS-u,
napustila su bazu u Krteljima
s opremom, oru`jem i vozilima i tom prilikom napravili
podmuklu sabota`u na vozilima specijalne jedinice i bukvalno oplja~kali Centar za
obuku specijalne jedinice.
U no}i sa 4. na 5. april specijalci koji su ostali uz Viki}a,
iz Krtelja odlaze u Dom policije u centru Sarajeva.

Snajperska paljba

Nedjelja, 5. april 1992. godine. S Dobrinje kre}e nekoliko stotina gra|ana prema centru Sarajeva pod parolom
Mi smo za mir. Jedan dio
kolone prelazi Most bratstva
i jedinstva i na njih srpski teroristi pucaju na Grbavici.
Nabujala rijeka demonstranata }e se s hiljadama gra|ana
okupiti ispred Skup{tine BiH.
Srpski snajperisti ispod
Jevrejskog groblja, pucaju na
njih i prvo na Vrbanja mostu
poga|aju Suadu Dilberovi},
24-godi{nju Dubrov~anku,
studenticu pete godine medicinskog fakulteta u Sarajevu.
Nekoliko minuta nakon nje
poga|aju i 34-godi{nju Sarajku Olgu Su~i}, slu`benicu
Skup{tine BiH.
Ne{to malo poslije 15 sati, Specijalna jedinica srpskog
MUP-a krenula je u napad na
Centar za obuku kadrova na
Vracama, poznatiji kao [kola
unutra{njih poslova na Vracama. Direktor {kole Husein
Bali} bio je prepu{ten sam sebi. On s nekoliko stotina svo-

Prve torture
na Palama

Direktor Policijske
{kole na Vracama Husein Bali} i zarobljeni profesori odvedeni su na Pale, gdje }e ih pet dana svakodnevno mu~iti, sve do
razmjene na lokaciji sela
Hre{a u op}ini Stari Grad, 10. aprila 1992.
Ve}i broj maloljetnih
u~enika Bo{njaka odvode
u obli`nju Osnovnu {kolu
Radojka Laki}, gdje }e
srpski teroristi ubiti Samira Mi{i}a iz Rogatice,
u~enika 2. razreda 20.
klase Policijske {kole.
jih u~enika, naoru`an samo
{kolskim naoru`anjem koje je
slu`ilo za obuku, odlu~uje
da brani {kolu od srpskih
specijalaca koje predvodi Milenko Kari{ik, ~ovjek koji je
nekoliko dana ranije, tim istim u~enicima bio jedan od
profesora.
Prve ose, zolje i ru~ni
baca~i u Sarajevu su ispaljeni
ba{ u napadu na Policijsku
{kolu i bio je to prvi oru`ani
otpor agresiji na Sarajevo. Kada je ostao u potpunosti bez
municije, kada su Kari{ikovi
specijalci ve} bili u potpunosti opkolili {kolu, direktoru
Bali}u general Vojislav \ur|evac obe}ava da }e do}i 49.
brigada JNA iz Lukavice i napraviti tampon-zonu.
Me|utim, JNA je pomogla Kari{ikovim specijalcima

da slome otpor branilaca {kole

na Vracama. Zarobljene profesore i kursiste srpski specijalci razdvajaju od u~enika.
Jedinu pomo} Huseinu
Bali}u tog 5. aprila pru`ili su
sarajevski branioci iz Odreda Hrasno Brdo i jedna grupa Patriotske lige iz Novog
Grada, kojom je komandovao rahmetli Safet Had`i}. S
lova~kom pu{kom u ruci, u
poku{aju da spasi u~enike
Policijske {kole, poginuo je
Avdo Smajlovi}, branilac iz
Odreda Hrasno Brdo.
U Skup{tini BiH tog dana formiran je tzv. Svenarodni parlament, koji tra`i
ostavku legalnih organa
BiH. Rahmetli profesor Nijaz Durakovi} o tim aprilskim danima je zapisao:
Ja nisam htio da idem u
Skup{tinu, jer sam imao prili~no pouzdane informacije da
iza svega toga ipak stoji na
odre|en na~in, da li KOS ili
neka druga sli~na slu`ba. Ipak,
na nagovaranje mojih drugova oti{ao sam. I na samom platou, odjednom je zapucao snajper. To je bio prvi taj metak
koji je meni bio namijenjen. Ja
sam onda u cik-cak liniji pobjegao u masu i u{ao u Skup{tinu, gdje sam bio prili~no
eufori~no do~ekan.
Poslije sam oti{ao u onaj
poznati salon Skup{tine.
Na{li su se neki ~udni ljudi,
najbla`e re~eno, ne}u re}i
sumnjivog karaktera, ali to
mi je bilo dovoljno kao jedno podozrenje. Ja sam pitao
za{to bar nije u tom {tabu
profesor Grebo, Muhamed
Filipovi}, Lagumd`ija i ostali koji su tu svi bili.
Oni su rekli, otprilike, da
smo mi prili~no istro{eni i relativno politi~ki kompromitirani i da je sada stvar na jednoj
novoj ekipi da preuzme posao
i tako dalje. Poslije se pokazalo zapravo da je to sve bilo manipulirano vrlo vje{to od strane raznih obavje{tajnih
slu`bi, prije svega ovog KOSa. To }e poslije priznati i Kukanjac u svojim izjavama, pa
i general \ur|evac.

Kraj mira

Ispred Skup{tine BiH 6.

aprila 1992. nastavljene su demonstracije. U jednom momentu, teroristi Srpske demokratske stranke, po narodu
po~inju pucati s desetog sprata hotela Holiday Inn, iz kancelarija Radovana Karad`i}a.
Vrlo brzo, teroristi su
pohap{eni. Nakon njihovog
hap{enja, sve se razi{lo. Bio
je to kraj dvodnevnih demonstracija, kraj Svenarodnog
parlamenta, kraj pokreta
Mi smo za mir i definitivni kraj mira u Sarajevu.