HTTP://SINHVIENNGANHANG.

COM

Ch s Z: Cng C Pht Hin Nguy C Ph

Sn v Xp Hng nh Mc Tn Dng
Ph sn c xem nh dn chm ht i vi mt doanh nghip. Lm th no pht hin
sm cc du hiu bo trc nguy c ph sn c bin php kp thi. Bi vit ny gii
thiu mt trong nhng cng c ph bin nht pht hin nguy c ph sn. l ch s
Z. Hy t tnh ch s Z phng bnh cho doanh nghip. ( i vi nh u t: chn
cng ty khng b nguy c ph sn)
Ch s Z (Z score) cng c pht hin nguy c ph sn:
Vic tm ra mt cng c pht hin du hiu bo trc s ph sn lun l mt trong
nhng mi quan tm hang u ca cc nh nghin cu v ti chnh doanh nghip. C
nhiu cng c c pht trin lm vic ny. Trong , ch s Z l cng c c c
hai gii hc thut v thc hnh, cng nhn v s dng rng ri nht trn th gii. Ch s
ny c pht minh bi Gio S Edward I. Altman, trng kinh doanh Leonard N. Stern,
thuc trng i Hc New York, da vo vic nghin cu kh cng phu trn s lung
nhiu cng ty khc nhau ti M. Mc d ch s Z ny c pht minh ti M, nhng hu
ht cc nuc, vn c th s dng vi tin cy kh cao.
Ch s Z bao gm 5 ch s X1, X2, X3, X4, X5:
X1 =

T s Vn Lu ng trn Tng Ti Sn (Working Capitals/Total Assets).

X2 =

T s Li Nhun Gi Li trn Tng Ti Sn (Retain Earnings/Total Assets)

X3 =
T S Li Nhun Trc Li Vay v Thu trn Tng Ti sn (EBIT/Total
Assets)
X4 =
Gi Tr Th Trng ca Vn Ch S Hu trn Gi tr s sch ca Tng N
(Market Value of Total Equity / Book values of total Liabilities)
X5=

T s Doanh S trn Tng Ti Sn (Sales/Total Assets)

T mt ch s Z ban u, Gio S Edward I. Altman pht trin ra Z v Z c th

p dng theo tng loi hnh v ngnh ca doanh nghip, nh sau:
i vi doanh nghip c phn ho, ngnh sn sut:
Z = 1.2x1 + 1.4x2 + 3.3x3 + 0.64x4 + 0.999x5

Nu Z > 2.99
sn

Doanh nghip nm trong vng an ton, cha c nguy c ph

HTTP://SINHVIENNGANHANG.COM

Nu 1.8 < Z < 2.99 Doanh nghip nm trong vng cnh bo, c th c nguy c
ph sn
Nu Z <1.8:
Doanh nghip nm trong vng nguy him, nguy c ph sn
cao.

i vi doanh nghip cha c phn ho, ngnh sn sut:

Z = 0.717X1 + 0.847X2 + 3.107X3 + 0.42X4 + 0.998X5

Nu Z > 2.9:
Doanh nghip nm trong vng an ton, cha c nguy c
ph sn
Nu 1.23 < Z < 2.9: Doanh nghip nm trong vng cnh bo, c th c nguy
c ph sn
Nu Z <1.23:
Doanh nghip nm trong vng nguy him, nguy c ph
sn cao.

i vi cc doanh nghip khc:

Ch s Z di y c th c dng cho hu ht cc ngnh, cc loi hnh doanh nghip.
V s khc nhau kh ln ca X5 gia cc ngnh, nn X5 c a ra. Cng thc tnh
ch s Z c iu chnh nh sau
Z = 6.56x1 + 3.26x2 + 6.72x3 + 1.05x4

Nu Z > 2.6
ph sn
Nu 1.2 < Z < 2.6
c ph sn
Nu Z <1.1
sn cao.

Doanh nghip nm trong vng an ton, cha c nguy c

Doanh nghip nm trong vng cnh bo, c th c nguy
Doanh nghip nm trong vng nguy him, nguy c ph

Tng ch s Z gim thiu kh nng ph sn:

tng ch s Z chng ta cn tng tng t s v gim mu s ca tng ch s X bn
trn. Quan st 5 ch s X, chng ta c th nhn thy Tng Ti Sn l mu s ca 4 ch s
X1, X2, X3, X5. Do nu doanh nghip c th gim c tng ti sn m vn gi vng
quy m, hiu qu hot ng th chc chn ch s Z s tng ln r rt. V th doanh nghip
cn phi r sot tht k tm ra nhng ti sn khng hot ng, tc l nhng ti sn
khng gp phn trc tip hay gin tip to ra doanh s. Bn chng i, doanh nghip s
gim c cc mu s ca 4 ch s X ni trn, v ng thi tng c t s ca mt s
ch s. i vi nhng ti sn khng c n hay n t, khi bn i doanh nghip s nhn
c thm tin mt, khi Vn lu ng t s ca X1 s tng ln. Bn cnh chi ph
khu hao cng s gim xung, dn n t sut li nhun tng, tc l t s ca X2, v X3
s tng theo.

HTTP://SINHVIENNGANHANG.COM
Trong trng hp ti sn ang b n, khi bn chng i, vn lu ng c th s khng tng
ln lin lc , nhng tng n - mu s X4 - s gim xung, chi ph li sut, v khu hao
cng gim theo. T l li nhun v th s tng ln, t s ca X2, X3 s tng ln. V nu
qun l tt, chng ta s c thm tin mt. Tc l vn lu ng s tng ln theo. T s X1
cng s tng ln theo sau .
R rng vic bn i nhng ti sn khng hot ng s to ra nh hng rt tt n s tng
trng ca cc ch s X. D nhin, khng phi ti sn no bn i cng c th a ch s Z
ln. C nhng ti sn khi bn i, s lm nh hng ln n doanh s - t s ca ch s
X5, v nh hng gin tip n n cc t s ca X2, X3. Khi li bt cp hi. Do
doanh nghip rt phi cn thn trong vic phn loi ti sn. Khng phi c b nguy him
l lo bn ti sn.
tng t s X2, X3 cng ty cn phi to nhiu li nhun hn qua hot ng kinh doanh
chnh ca mnh, hay i khi l t nhng phi v kinh doanh khng thng xuyn. Lm
sao bn c nhiu hng/dch v , vi gi chp nhn c, quay vng vn nhanh l
nhng vic lm c tnh sng cn m cng ty phi thc hin.
tng X3 - Li Nhun gi li, doanh nghip cn phi n mc chia c tc cho
nh u t. C tc chia t i th Li Nhun gi li s tng ln. Tuy vy, doanh nghip
khng th gim c tc n mc qu thp v khi nh u t s phn ng, dn n gi c
phiu thp, tt s lm lm gim t s ca X4 v v th tng ch s Z.
lm tng doanh s - t s ca X5, doanh nghip cn phi c tng cng nng lc hot
ng kinh doanh ca mnh. Mt iu cn phi quan tm l doanh nghip phi cn bng
gia chi ph ca vic tng doanh s v bin tng ca doanh s. Nu chi ph tng qu
cao, th t s X1, X2, X3 s gim, khi vic tng t s X5 s l v ngha v khng
sc b p cho s gim ca cc ch s X1, X2, X3.
Cui cng, tng X4, chng ta phi tng gi tr th trng ca vn ch s hu, bng
cch tng th gi c phiu, i vi cng ty i chng, hoc tng gi tr ti sn rng, i
vi cng ty dng khc. Tuy nhin y khng phi l cng vic d thc hin. C mt cc
n gin hn l gim bt n. Doanh nghip c th dng tin mt tr n, nhng cn
thn trng nu la chn gii php ny, v khi vn lu ng s b gim, c th nh
hng gin tip n doanh s v li nhun. Mt gii php tt hn v thng c la
chn l bn bt nhng ti sn khng hot ng nh trnh by trn.
Tm li, tng ch s Z ln, ty theo tnh hung, chng ta s ra quyt nh thc hin
mt hay nhiu gii php trn. Tuy vy, bt c gii php no cng s dn n tnh trng
kh khn, doanh nghip phi tht lng but bng trong mt thi gian. V th phng
bnh bao gi cng tt hn ch bnh. Hy lun mt n ch s Z v hnh ng ngay
tng ch s ny khi n bt u mp m khu vc cnh bo.