Topik

10

Polisi
Pinjaman

HASIL PEMBELAJARAN
Pada akhir topik ini, anda seharusnya dapat:
1.

Menyenaraikan kepentingan aktiviti pinjaman;

2.

Menerangkan proses pinjaman secara terperinci;

3.

Menerangkan tiga prinsip utama dalam pemberian pinjaman;

4.

Mengenal pasti unsur yang berkaitan dalam dasar pemberian

pinjaman; dan

5.

Mengkaji faktor yang mempengaruhi dasar pinjaman.

X PENGENALAN
Pinjaman ialah salah satu aktiviti utama mana-mana bank perdagangan. Aset
pinjaman membentuk sebahagian besar daripada aset bank, manakala
pendapatan faedah daripada pinjaman pelanggan membentuk sebahagian besar
daripada pendapatan bank. Oleh sebab pinjaman ialah aktiviti yang penting,
setiap bank harus mempunyai dasar pinjaman yang jelas, tepat dan
didokumenkan sendiri.
Pinjaman dasar bank harus merujuk kepada satu set kriteria yang komprehensif
supaya mereka boleh menyediakan garis panduan untuk pegawai kredit yang
baharu dan juga yang sedia ada. Apabila merangka dasar pinjaman, semua
faktor dalaman dan luaran yang mungkin mempengaruhi dasar pinjaman mesti
diambil kira. Akhir sekali tetapi tidak kurang pentingnya, dasar pinjaman mesti
sejajar dengan tiga prinsip utama dalam pemberian pinjaman, iaitu prinsip
tujuan, pembayaran dan perlindungan.

TOPIK 10

10.1

POLISI PINJAMAN

211

KEPENTINGAN AKTIVITI PINJAMAN

AKTIVITI 10.1
Kebanyakan kita telah meminjam dari institusi perbankan atau institusi
bukan bank sebelum ini. Apakah yang akan berlaku kepada anda,
masyarakat dan negara jika institusi kewangan ini tidak menyediakan
kemudahan sebegini?

Kepentingan aktiviti pinjaman bank boleh dilihat dari beberapa sudut:

Pertama, aktiviti pinjaman mewakili satu penyumbang utama kepada
pencapaian objektif perbankan. Mereka memenuhi keperluan kredit masyarakat
yang sah. Pinjaman yang memenuhi keperluan kredit yang sah ertinya
pinjaman dengan tujuan yang kedua-dua undang-undang dan yang berkaitan
dengan masyarakat. Sebagai contoh:
(a)

Pinjaman untuk tujuan khidmat penyeludupan dadah atau barang haram

lain tidak boleh dianggap sebagai memenuhi keperluan kredit yang sah;
dan

(b)

Menyediakan pinjaman pertanian di kawasan bukan pertanian atau

memberi pinjaman untuk menghantar seseorang ke bulan tidak dianggap
sebagai memenuhi keperluan kredit yang sah.

Bank perdagangan perlu menyediakan pinjaman atau kemudahan kredit kepada

masyarakat tempatan masing-masing untuk pertumbuhan ekonomi dan
kestabilan masyarakat ini.
Kedua, pinjaman ialah perantara penting yang membentuk dan mengekalkan
hubungan antara bank dan pelanggan depositnya. Pelanggan lebih tertarik
kepada bank yang menyediakan pinjaman kepada pelanggan deposit mereka.
Biasanya, bank lebih bersedia untuk memberi pinjaman kepada pemegang akaun
deposit mereka yang sedia ada dan bukannya pelanggan baharu. Apabila
memberikan pinjaman kepada pelanggan pinjaman baharu tanpa apa-apa akaun
deposit, bank biasanya akan meminta pelanggan membuka akaun deposit
dengan bank yang pertama.

212 X TOPIK 10 POLISI PINJAMAN

Ketiga, pulangan pinjaman adalah lebih tinggi daripada mana-mana pelaburan

lain bank. Ini selaras dengan pulangan risiko di luar kerana pinjaman ialah aset
bank yang paling berisiko. Risiko tinggi sebegini dikaitkan dengan risiko kredit
dan risiko kecairan.

10.2

PROSES PINJAMAN

Sebelum kita membincangkan prinsip utama dalam pemberian pinjaman, mari

kita lihat proses pinjaman dahulu. Rajah 10.1 menggambarkan proses pinjaman
bank secara umum.

Rajah 10.1: Proses pinjaman bank

Aktiviti meminjam bermula dengan permohonan pinjaman bertulis, iaitu

pemohon menyediakan borang permohonan yang disediakan oleh pihak bank.
Permohonan itu kemudian dihantar ke jabatan kredit untuk analisis kredit untuk
menentukan kepercayaan kredit pemohon. Selepas analisis kredit yang
dilakukan, jabatan kredit akan mengemukakan cadangan kepada pihak
pengurusan untuk membuat keputusan muktamad.
Di Malaysia, proses kredit melibatkan dua peringkat, iaitu peringkat cawangan
dan peringkat kawasan atau peringkat ibu pejabat. Kuasa untuk meluluskan
pinjaman di peringkat cawangan terletak pada pengurus cawangan. Kuasa
pengurus cawangan untuk meluluskan permohonan pinjaman adalah tertakluk
kepada saiz cawangan. Contohnya, pengurus cawangan boleh diberikan kuasa

TOPIK 10

POLISI PINJAMAN

213

untuk meluluskan apa-apa permohonan pinjaman tidak melebihi RM50,000 bagi

setiap pinjaman. Apa-apa pinjaman melebihi RM50,000 akan dihantar ke pejabat
daerah atau jabatan kredit tersebut di ibu pejabat selepas analisis kredit awal
dilakukan di cawangan. Kawasan atau ibu pejabat kemudiannya akan
menjalankan analisis terperinci dan membuat keputusan muktamad mengenai
permohonan pinjaman.

AKTIVITI 10.2
Kebanyakan kita mempunyai pengalaman memohon pinjaman kereta,
pinjaman perumahan atau pinjaman pendidikan dari institusi
kewangan. Apakah proses yang berlaku apabila anda membuat
permohonan anda? Huraikan proses yang telah anda lalui dan
bandingkannya dengan yang dibincangkan sebelum ini. Apakah
kesimpulan yang boleh anda dapat daripada perbandingan itu?
Jika anda tidak pernah memohon apa-apa pinjaman dari mana-mana
institusi kewangan setakat ini, dapatkan maklumat mengenai proses
permohonan pinjaman daripada rakan-rakan anda yang berpengalaman
memohon pinjaman sebelum ini.

10.3

PRINSIP PINJAMAN

Bank meminjamkan kepada pelanggan berdasarkan maklumat kredit pelanggan

dan perniagaannya. Malangnya bank sentiasa berhadapan dengan masalah
maklumat tidak simetri kerana bank sentiasa mempunyai kurang pengetahuan
berbanding pelanggan berkenaan prestasi pelanggan pada masa depan.
Permohonan pinjaman biasanya menyediakan maklumat yang menunjukkan
risiko kredit yang rendah dan menyembunyikan maklumat yang membuktikan
risiko kredit yang tinggi. Masalah maklumat simetri lebih biasa apabila
berurusan dengan perniagaan kecil-kecilan berbanding perniagaan besar-besaran
kerana maklumat awam mengenai perniagaan kecil adalah sangat terhad.

214 X TOPIK 10 POLISI PINJAMAN

Maklumat tidak simetri boleh menyebabkan dua masalah dalam pinjaman, iaitu
pemilihan sakal dan bahaya moral.
(a)

Pemilihan Sakal
Pemilihan sakal bermula sebelum apa-apa pinjaman diberikan. Ia
melibatkan pengetahuan bank atau kekurangan sesuatu perniagaan yang
pemohon pinjam. Oleh sebab maklumat dan pengetahuan tidak lengkap,
bank boleh membuat keputusan kredit yang tidak betul pada peringkat ini
dan mengalami kerugian seterusnya. Sebagai contoh, jika kekurangan
pengetahuan yang berkaitan, bank memperoleh pelanggan berkualiti
rendah dan berakhir dengan mengenakan kadar faedah yang tinggi. Bank
boleh mengambil risiko daripada peminjam yang berkualiti tinggi dan juga
mungkin perlu berurusan dengan sejumlah besar pinjaman tidak berbayar.

(a)

Bahaya Moral
Bahaya moral berlaku selepas pinjaman diberikan. Ia disebabkan oleh
perubahan dalam sikap dan tingkah laku peminjam selepas pinjaman itu
diberikan. Sekali lagi, bank boleh diketepikan terhadap perubahan
tersebut. Sebagai contoh, tanpa pengetahuan bank itu, keinginan peminjam
untuk mendapat risiko mungkin meningkat daripada sederhana kepada
tinggi selepas beliau memperoleh pinjaman. Perubahan seperti ini
membawa masalah yang berpotensi bagi bank.
Dalam usaha untuk membuat keputusan yang tepat dan kukuh tentang
kelulusan pinjaman, pegawai bank perlu menggunakan tiga prinsip utama
dalam pemberian pinjaman, iaitu prinsip tujuan, prinsip pembayaran dan
prinsip perlindungan.

10.3.1

Prinsip Tujuan

Pinjaman digunakan untuk pelbagai tujuan. Pinjaman boleh digunakan, antara

lain, sebagai modal kerja, pembelian aset tetap dan pelaburan dalam sekuriti.
Pegawai kredit bank perlu memastikan bahawa tujuan pinjaman adalah
konsisten dengan dasar pinjaman bank untuk mengelakkan kekeliruan dan
masalah lain dalam kalangan pelanggan. Pinjaman tanpa apa-apa maksud
sebenar dan konkrit pasti akan bermasalah.

TOPIK 10

POLISI PINJAMAN

215

Jika saya berjaya mendapatkan pinjaman, saya akan menggunakannya untuk

mengembangkan perniagaan saya melalui francais. Saya pasti bahawa saya akan
dapat membayar balik pinjaman RM600 dalam tempoh enam bulan...

Banyak orang berpendapat bahawa terdapat hubungan yang rapat antara tujuan
pinjaman dan pembayaran balik. Jika kita tidak tahu tujuan sebenar pinjaman,
kita cenderung untuk menjadi tidak jelas mengenai pembayaran balik.
Sebaliknya, jika tujuan pinjaman boleh dikenal pasti dengan jelas, ia boleh
menjadi sumber pembayaran. Contohnya, jika pinjaman itu adalah bagi
pembelian bahan mentah untuk perniagaan, hasil daripada penjualan barang
akhir akan dikenal pasti sebagai sumber pembayaran pinjaman.
Tujuan pinjaman menjadi lebih penting apabila kredit bank adalah sukar untuk
mendapatkannya. Sebagai contoh, semasa krisis kewangan pada tahun 1997
hingga 1998, kadar pertumbuhan kredit bank perdagangan di Malaysia menurun
kerana tekanan dari Bank Negara Malaysia yang memerlukan mereka, dan
institusi kewangan lain untuk memberi keutamaan pinjaman kepada sektor
pertanian dan pembuatan. Pinjaman yang tidak produktif seperti pemberian
pinjaman kepada sektor hartanah telah dihentikan dan pinjaman untuk
pembelian saham hartanah tidak akan diberikan. Dalam keadaan itu, tujuan
pinjaman menjadi penting kerana bank mahu memastikan bahawa pinjaman
tidak akan mempunyai risiko yang tinggi dan berpotensi menjadi pinjaman tidak
berbayar (NPL  non-performing loans) seperti pinjaman tidak produktif dan
pinjaman spekulasi.
Bagaimanakah kita tahu tujuan pinjaman? Tujuan pinjaman biasanya dinyatakan
dalam borang permohonan pinjaman. Tujuan sebenar biasanya boleh ditemui
ketika menemu duga pemohon dan melalui analisis kredit mengenai permohonan
itu. Pegawai kredit mesti mempunyai keupayaan untuk memperoleh daripada
pemohon tujuan sebenar pinjaman dengan bertanya soalan khusus dan relevan.

216 X TOPIK 10 POLISI PINJAMAN

10.3.2

Prinsip Pembayaran

Pembayaran balik pinjaman adalah disamakan dengan aliran darah dalam badan
kita. Bayangkan jika aliran darah berhenti tanpa sebab yang di luar kawalan kita.
Untuk memastikan pembayaran balik tanpa gangguan daripada pelanggan, bank
perlu menetapkan jadual pembayaran balik yang sistematik dan realistik untuk
pelanggannya. Apabila pembayaran balik menjadi masalah, pegawai kredit
mungkin perlu mengkaji semula peminjam dan menyemak semula jadual
pembayaran balik untuk melindungi kepentingan bank.
Pinjaman kukuh harus dikumpulkan melalui penjualan aset peminjam atau
daripada aliran pendapatan atau keuntungan perniagaan peminjam dan bukan
daripada pemaksaan penjualan apa-apa cagaran. Pelupusan aset peminjam
bermakna jualan aset yang dibeli dengan pinjaman bank yang berkenaan.
Sebagai contoh, jika pinjaman diberikan untuk membiayai pembelian saham,
peminjam perlu menggunakan hasil daripada jualan akhir stoknya sebagai
pembayaran balik pinjaman.
Jika pembayaran balik adalah secara ansuran, jumlah ansuran dan tarikh
bayaran akhir hendaklah ditentukan pada masa pinjaman itu diluluskan. Jadual
pembayaran balik mesti ditetapkan supaya proses pembayaran balik boleh
dipantau dan masalah pembayaran balik, jika ada, dapat dikesan dan
diselesaikan tanpa kelewatan yang tidak wajar.

10.3.3

Prinsip Perlindungan

Bank mesti melindungi kepentingan sendiri apabila meluluskan pinjaman kerana

kepercayaan kredit mana-mana peminjam mungkin berubah pada masa akan
datang. Disebabkan ketidaktentuan, apabila peminjam kredit layak pinjaman itu
diluluskan boleh menjadi pelanggan kredit tidak layak seterusnya. Faktor negatif
yang muncul pada masa akan datang boleh memberi kesan kepada keupayaan
pembayaran balik pinjaman peminjam. Bank boleh melindungi kepentingannya
dengan meminta pelanggan menyediakan cagaran untuk pinjaman. Cagaran
hanya bertindak sebagai barisan kedua pertahanan untuk tujuan perlindungan
pinjaman. Barisan pertahanan pertama ialah aliran tunai daripada perniagaan
atau projek peminjam.
Kepentingan bank juga boleh dilindungi oleh terma dan syarat positif dan juga
negatif dalam perjanjian pinjaman. Terma dan syarat positif termasuk
penyerahan berkala oleh peminjam daripada penyata kewangan diaudit yang
berkaitan, penyelenggaraan nisbah kewangan dan pemberitahuan kepada bank
oleh peminjam dengan apa-apa pembangunan dalaman atau luaran yang boleh

TOPIK 10

POLISI PINJAMAN

217

menjejaskan kedudukan peminjam. Terma dan syarat negatif termasuk sekatan

atas pembayaran dividen, larangan dalam jualan atau pajakan mana-mana aset
peminjam tanpa kebenaran bank itu, dan sekatan ke atas keupayaan operasi
peminjam. Terma dan syarat ini adalah untuk memastikan kecairan peminjam
akan kekal kukuh untuk tujuan pembayaran balik pinjaman.
Bank perlu mematuhi ketiga-tiga prinsip dalam pinjaman apabila membuat
keputusan kredit. Sekiranya mana-mana tiga prinsip diabaikan atau dilanggar,
keputusan kredit yang terhasil mungkin tidak betul. Contohnya, bank boleh
mengabaikan prinsip pembayaran atas dasar bahawa cagaran yang ditawarkan
oleh peminjam adalah cukup menarik dan bahawa tujuan pinjaman itu selaras
dengan dasar pinjaman bank. Keputusan kredit dibuat berdasarkan dua prinsip
sahaja mungkin menyebabkan masalah pinjaman tidak berbayar kerana
pembayaran balik pinjaman tidak boleh bergantung pada pelupusan cagaran.

AKTIVITI 10.3
En Ali, seorang peniaga kecil, datang ke bank anda untuk memohon
pinjaman bagi mengembangkan perniagaannya. Bagaimanakah anda
akan menggunakan prinsip tujuan, prinsip pembayaran dan prinsip
perlindungan untuk menilai permohonan pinjaman En Ali? Lukis peta
minda yang mudah untuk menunjukkan hubungan antara tiga prinsip
ini.

LATIHAN 10.1
1.

Apakah hubungan antara prinsip tujuan dan prinsip pembayaran

dalam memastikan kekukuhan keputusan kredit bank?

2.

Mengapakah ia penting bagi pegawai kredit untuk

mempertimbangkan ketiga-tiga prinsip utama dalam pinjaman
pada masa yang sama?

218 X TOPIK 10 POLISI PINJAMAN

10.4

DASAR PINJAMAN YANG

DIDOKUMENKAN

Dasar pinjaman bank biasanya melambangkan falsafah dan konsep pinjaman

bank. Ia merangkumi standard, garis panduan dan sekatan yang membantu
proses membuat keputusan kredit. Dasar pinjaman perlu didokumenkan kerana
ia merupakan panduan rasmi untuk semua pegawai kredit. Pinjaman dasar bank
adalah lebih penting kepada pegawai kredit baharu yang masih menyesuaikan
diri dengan persekitaran yang baharu.
Dasar pinjaman didokumenkan dikehendaki bagi tujuan yang berikut:
(a)

Menetapkan arah tuju termasuk yang berkaitan dengan penggunaan dana

bank;

(b)

Mengawal komposisi dan saiz portfolio pinjaman; dan

(c)

Menentukan pinjaman mana atau pinjaman apa yang patut diluluskan.

Dasar pinjaman didokumenkan juga boleh digunakan untuk menilai prestasi

pegawai kredit atau pegawai pinjaman. Contohnya, kecekapan pegawai
pinjaman boleh diukur oleh pegawai pematuhan berpandukan dasar pinjaman.
Bank tanpa apa-apa polisi pinjaman didokumenkan berhadapan dengan dua
bahaya, iaitu:
(a)

Membuat keputusan mengenai pinjaman cenderung dilakukan oleh

kelompok tertentu sahaja. Ia akan menangguhkan proses membuat
keputusan dan menghalang pembangunan pegawai pinjaman; dan

(b)

Ia akan menyebabkan falsafah dan amalan pinjaman bukan standard,

menyebabkan kekeliruan keputusan dan kredit yang tidak konsisten serta
tidak menentu dengan serta-merta.

Menurut Behrens (1985), elemen berikut perlu dimasukkan ke dalam mana-mana

polisi pemberian pinjaman komprehensif:
(a)

Objektif pemberian pinjaman;

(b)

Barisan lembaga;

(c)

Kriteria kredit;

(d)

Prosedur dan kawalan;

(e)

Pinjaman kakitangan;

TOPIK 10

(f)

Kriteria untuk mengendalikan NPL;

(g)

Kriteria untuk lelongan;

(h)

Prosedur pematuhan; dan

(i)

Prosedur kajian semula berkala polisi kredit.

POLISI PINJAMAN

219

Mari kita mempelajari satu persatu elemen tersebut dengan lebih lanjut.
(a)

(b)

Objektif Pemberian Pinjaman

Kebanyakan institusi pinjaman mempunyai matlamat pinjaman berikut:
(i)

Pertumbuhan: Dari segi aset, pinjaman dan modal.

(ii)

Keuntungan: Dinyatakan dalam ringgit, atau dalam peratusan

sebagai pulangan ke atas ekuiti atau pulangan ke atas aset.

(iii)

Kualiti portfolio: Menyimpan NPL dan kerugian pada nisbah

tertentu; menumpukan pada had pinjaman.

(iv)

Perkhidmatan pelanggan: Garis panduan mengenai perkhidmatan

pelanggan yang berkesan dan cekap.

(v)

Perkhidmatan sosial: Garis panduan mengenai tanggungjawab sosial

korporat dan penglibatan dalam masyarakat.

(vi)

Pematuhan peraturan: Badan kawal selia meminta semua institusi

pinjaman untuk menggabungkan dasar pematuhan ke dalam
penyata dasar umum mereka.

Barisan Lembaga
Yang berikut ialah penerangan tentang peranan barisan lembaga:
(i)

Menyokong tanggungjawab lembaga pengarah;

(ii)

Mewujudkan pihak berkuasa dan fungsi jawatankuasa pinjaman atau

jawatankuasa diskaun;

(iii)

Mewujudkan tugas dan tanggungjawab ketua pegawai eksekutif dan

pinjaman pegawai penyeliaan;

(iv)

Menentukan tugas dan tanggungjawab pegawai pinjaman; dan

(v)

Menentukan pihak berkuasa pinjaman setiap pegawai pinjaman

dengan mengambil kira pangkat masing-masing, pengalaman dalam
pinjaman, prestasi masa lalu, dan tugasan.

220 X TOPIK 10 POLISI PINJAMAN

(c)

Kriteria Kredit
Huraian bagi polisi pemberian pinjaman komprehensif dalam elemen
kriteria kredit adalah seperti yang berikut:
(i)

Menentukan jenis pinjaman yang dibenarkan dan jenis yang tidak

dibenarkan. Pinjaman tidak dibenarkan adalah termasuk pinjaman
yang menyalahi undang-undang atau aktiviti spekulasi, pinjaman
yang diberikan secara bawahan dan disokong oleh cagaran rendah,
pinjaman yang dijamin oleh saham terhad dan pinjaman yang
berkaitan dengan deposit yang diaturkan;

(ii)

Menentukan faktor kredit yang perlu dipertimbangkan apabila

membuat keputusan kredit;

(iii)

Menentukan kriteria untuk pinjaman tidak bercagar;

(iv)

Menyenaraikan semua jenis cagaran yang boleh diterima dan margin

kewangan berdasarkan setiap jenis cagaran;

(v)

Menentukan jenis hubungan deposit yang diperlukan daripada

peminjam;

(vi)

Membina garis panduan mengenai tempoh matang boleh diterima

berdasarkan jenis pinjaman dan objektif;

(vii) Menentukan sejauh mana siasatan kredit untuk setiap jenis

permohonan pinjaman;
(viii) Menetapkan kriteria untuk pembaharuan pinjaman atau lanjutan;
dan
(ix)

(d)

Menentukan pendirian bank bagi pinjaman yang dianggap luar biasa

kursus bank perniagaan.

Prosedur dan Kawalan

Antara maklumat yang perlu dalam membuat prosedur dan kawalan
adalah seperti yang berikut:
(i)

Semua maklumat terperinci dan dokumentasi yang dikehendaki

perlu disimpan dalam fail kredit, dan kekerapan mengemaskinikan
maklumat ini;

(ii)

Menentukan standard bagi penyeliaan pinjaman termasuk kekerapan

lawatan ke premis perniagaan peminjam, kekerapan kajian semula
fail kredit dan pemantauan pembayaran balik; dan

TOPIK 10

(iii)

(e)

(f)

(g)

(h)

(i)

POLISI PINJAMAN

221

Menetapkan tatacara bagi pelaporan masalah yang mungkin berlaku

kepada pihak pengurusan.

Pinjaman Kakitangan
Bagi pinjaman kakitangan, polisi pinjaman adalah:
(i)

Tiada layanan khas untuk orang dalaman;

(ii)

Menentukan prosedur untuk meluluskan jenis pinjaman ini; dan

(iii)

Menentukan had kredit dan terma dan syarat lain.

Kriteria untuk Mengendalikan NPL

Kriteria dalam mengendalikan NPL adalah seperti yang berikut:
(i)

Menentukan siapa
pengendalian NPL;

yang

perlu

bertanggungjawab

dalam

(ii)

Menetapkan garis panduan bagi prosiding tindakan undang-undang;

dan

(iii)

Menentukan prosedur bagi status berkala untuk dilaporkan kepada

pihak pengurusan.

Kriteria untuk Lelongan

Seterusnya, huraian bagi lelongan adalah:
(i)

Mengenal pasti situasi yang mungkin mewajarkan perampasan atau

lelongan tindakan;

(ii)

Mewujudkan prosedur perakaunan untuk lelongan; dan

(iii)

Menentukan garis panduan dan prosedur untuk membuat susulan

dan pemungutan hasil lelongan.

Prosedur Pematuhan
Polisi prosedur pematuhan adalah seperti yang berikut:
(i)

Kenyataan niat pematuhan undang-undang dan peraturan

hendaklah dimaklumkan kepada kakitangan dan pelanggan; dan

(ii)

Mengadakan garis panduan bagi latihan kakitangan.

Prosedur Kajian Semula Berkala Polisi Kredit

Kajian semula tahunan mungkin tidak mencukupi.

222 X TOPIK 10 POLISI PINJAMAN

AKTIVITI 10.4
Bank ABC sedang mengkaji semula dasar pemberian pinjaman yang
didokumenkan. Sebagai pegawai kredit yang berpengalaman, anda
ditugaskan untuk mengkaji semula dasar dan membuat syor yang bank
perlukan. Apakah komponen utama yang perlu dimasukkan dalam
dasar pinjaman didokumenkan Bank ABC?
Anda boleh menggunakan unsur-unsur dasar pinjaman didokumenkan
yang dicadangkan oleh Behrens (1985) sebagai panduan. Untuk input
tambahan, anda boleh membuat pertanyaan dengan pegawai kredit
bank perdagangan tempatan dengan melawat laman web bank-bank
ini melalui pautan di laman web BNM di http://www.bnm.gov.my.

10.5

FAKTOR YANG MEMPENGARUHI DASAR

PINJAMAN

Dalam usaha untuk kekal dalam persaingan terhadap persaingan, bank perlu
mengambil kira faktor berikut apabila satu set lengkap dasar pinjaman
didokumenkan:
(a)

Kedudukan modal;

(b)

Risiko dan keuntungan setiap jenis pinjaman;

(c)

Kestabilan deposit;

(d)

Keadaan ekonomi;

(e)

Keupayaan dan pengalaman kakitangan bank;

(f)

Dasar kewangan dan fiskal di negara ini; dan

(g)

Keperluan kredit tempatan.

Yang berikut ialah penerangan bagi setiap faktor ini.

(a)

Kedudukan Modal

SEMAK KENDIRI 10.1

Pada pendapat anda, bagaimanakah modal mempengaruhi dasar
pinjaman dari bank?

TOPIK 10

POLISI PINJAMAN

223

Kita telah mempelajari peranan penting modal bank; modal bank

menyerap kerugian yang ditanggung oleh bank untuk memastikan
keselamatan bank dan untuk menjaga kebajikan pendeposit. Kita juga telah
membincangkan bagaimana CAR mempengaruhi tahap risiko bank.
Bank dengan nisbah modal yang tinggi, terutamanya CAR, mampu untuk
menanggung risiko yang lebih tinggi dengan menyediakan pinjaman
dengan tempoh matang lebih lama dan juga dengan menyediakan
pinjaman kepada sektor bukan konvensional. Harus ditekankan di sini
bahawa modal ialah satu kriteria yang dipertimbangkan untuk membuka
cawangan baharu. Dalam sistem perbankan cawangan di Malaysia, lebih
banyak cawangan, lebih banyak pinjaman yang boleh diberikan. Selain itu,
tahap modal bank ialah penentu jumlah dan jenis pinjaman bank yang
boleh menawarkan.
(b)

Risiko dan Keuntungan Setiap Jenis Pinjaman

Setiap jenis pinjaman mempunyai risiko profil yang unik dan memberikan
keuntungan. Secara umumnya, semakin tinggi risiko, lebih tinggi pulangan
yang diharapkan. Oleh itu, portfolio pinjaman bank adalah sangat
bergantung pada misi bank Jika bank memilih pendekatan konservatif
dalam pengurusan strategik, maka portfolio pinjamannya akan
mempunyai risiko dan keuntungan profil konservatif.

(c)

Kestabilan Deposit
Deposit ialah sumber utama kewangan untuk pinjaman dan pendahuluan
pelanggan. Oleh itu, kestabilan deposit mempunyai kesan yang besar ke
atas dasar pinjaman. Aktiviti pinjaman bank akan terjejas jika ia
mempunyai asas deposit yang tidak stabil.
Kita mesti ingat satu perkara penting, iaitu deposit biasanya jangka pendek
sementara pinjaman adalah jangka panjang. Oleh sebab itu, bekalan
deposit yang kurang mantap memang boleh mengganggu aktiviti
pinjaman dan seterusnya menjejaskan keuntungan bank. Deposit
kestabilan menjadi lebih penting apabila ia adalah sukar untuk
meramalkan atau menganggarkan permintaan untuk pinjaman.

(d)

Keadaan Ekonomi
Portfolio pinjaman adalah sangat sensitif kepada keadaan ekonomi
tempatan, iaitu keadaan ekonomi di kawasan di mana bank itu terletak.
Biasanya, keadaan ekonomi negara yang boleh digunakan sebagai
panduan untuk meramal keadaan ekonomi tempatan. Dasar pemberian
pinjaman bank biasanya lebih ketat semasa kemelesetan ekonomi dan lebih
liberal dalam perkembangan ekonomi.

224 X TOPIK 10 POLISI PINJAMAN

(e)

Keupayaan dan Pengalaman Kakitangan Bank

Ramai orang telah menerima hakikat bahawa aset yang paling berharga
bagi mana-mana organisasi ialah kakitangan. Kita boleh mencari perakuan
tentang ini oleh beberapa lembaga pengarah dan ketua pegawai eksekutif
(CEO  chief executive officer) bank dalam laporan tahunan mereka.
Keupayaan dan pengalaman kakitangan menentukan daya saing bank.
Sebagai contoh, jika bank mahu menjadi peneraju dalam teknologi tinggi
pinjaman, bank perlu mempunyai kakitangan yang mempunyai
pengalaman dan kemahiran yang berkaitan dengan bidang teknologi
tinggi; sebaliknya bank akan berakhir dengan sejumlah besar NPL. Ini
bermakna tumpuan dan kepelbagaian portfolio pinjaman adalah terhad
oleh keupayaan dan pengalaman kakitangan bank.

(f)

Dasar Kewangan dan Fiskal di Negara Ini

Kerajaan melaksanakan dasar monetari atau dasar kewangan dan dasar
fiskal yang menggalakkan persekitaran untuk pertumbuhan. Jika kerajaan
mengamalkan dasar kewangan yang mengembang dan dasar fiskal, bank
boleh mewujudkan asas pinjaman yang lebih liberal.
Sebagai contoh, pengurangan dalam rizab berkanun akan membolehkan
bank mempunyai lebih banyak dana untuk tujuan pinjaman. Jika tidak, jika
kerajaan mengamalkan dasar kewangan menguncup, bank perlu
memperlahankan pertumbuhan kredit masing-masing dan menjadi lebih
selektif dalam aktiviti pemberian pinjaman.

(g)

Keperluan Kredit Tempatan

Pengurusan bank perlu mengambil kira keperluan kredit masyarakat
tempatan masing-masing apabila mendefinisikan portfolio pinjaman
mereka. Ini kerana kewujudan bank bergantung pada sama ada bank yang
dapat memenuhi keperluan masyarakat tempatannya.
Bank yang tidak menyediakan pinjaman pertanian atau menyediakan
pinjaman pertanian yang minimum tidak boleh beroperasi di mana-mana
kawasan pertanian. Kita sering mendengar aduan mengenai bank tidak
memberi pinjaman untuk satu atau sektor lain. Aduan boleh berkembang
menjadi alasan yang kukuh untuk mencabar peranan dan kewujudan bank
dalam masyarakat tempatan.

TOPIK 10

POLISI PINJAMAN

225

LATIHAN 10.2
1.

Apakah peranan dasar pinjaman ke arah aktiviti pemberian

pinjaman yang berkesan?

2.

Bincangkan tiga faktor luaran dan dua faktor dalaman yang boleh
mempengaruhi dasar pinjaman dari bank perdagangan. Susun
faktor-faktor berdasarkan peringkat penting dan sokong jawapan
anda dengan sebab-sebabnya.

Kredit atau keputusan pinjaman bergantung pada tiga prinsip utama dalam
pemberian pinjaman, iaitu prinsip tujuan, prinsip pembayaran dan prinsip
perlindungan.

Ketiga-tiga prinsip perlu dipertimbangkan pada masa yang sama.

Dasar pinjaman yang jelas, tepat dan didokumenkan juga penting untuk
membuat keputusan kredit yang tepat.

Dalam usaha untuk membangunkan dasar pinjaman yang berkesan, bank

perlu mengambil kira semua faktor yang berkaitan secara komprehensif.

Bahaya moral

Pemilihan negatif