Professional Documents
Culture Documents
Chương 1 Final
Chương 1 Final
NGHIP
1.1. Khi nim v mc ch phn tch ti chnh doanh nghip
1.1.1. Khi nim phn tch TCDN
Phn tch
nh ngha 1: theo SGT p.4
Phn tch ti chnh doanh nghip l qu trnh i su nghin cu ni dung, kt cu v mi
nh hng qua li ca cc ch tiu trn bo co ti chnh c th nh gi tnh hnh ti
chnh doanh nghip thng qua vic so snh vi cc mc tiu m doanh nghip ra
hoc so vi cc doanh nghip cng ngnh ngh, t a ra quyt nh v cc gii
php qun l ph hp.
nh ngha 2 FRA: book 3 p.11
Vai tr ca phn tch ti chnh doanh nghip l s dng cc thng tin trn bo co ti
chnh cng vi cc thng tin khc lin quan (nu c) cc ch th quan tm a ra cc
quyt nh kinh t.
nh ngha 3: theo Sch ca thy Phm Vn Dc H Kinh t TP HCM
Phn tch TCDN khng phi l mt qu trnh tnh ton cc t s, l du hi v cc
kt qu ca s qun l ti chnh v iu hnh c phn nh qua cc bo co ti chnh.
Phn tch TCDN l nh gi ci g c lm, d kin ci g s xy ra, v ngh bin
php tn dng cc im mnh hoc khc phc cc im yu.
(Ngun: Bo co v phn tch TCDN ca PGS TS Phm Vn Dc, 2010, H Kinh t
TP HCM, tr 49)
Tm li:
Nhim v ca vic lp bo co ti chnh l cung cp thng tin v tnh hnh hot
ng ca cng ty, tnh hnh ti chnh v nhng s thay i trong tnh hnh ti
chnh; cc thng tin ny rt hu ch i vi ngi s dng trong vic a ra cc
quyt nh mang tnh kinh t.
Trong khi , vai tr ca phn tch bo co ti chnh l s dng cc cc bo co
ti chnh, kt hp vi cc thng tin khc, nh gi tnh hnh hot ng cng
1
nh tnh hnh ti chnh ca cng ty trong qu kh, hin ti v tng lai nhm mc
ch a ra cc quyt nh u t, tn dng hay cc quyt nh kinh t khc.
Phn tch TCDN cn phi lm cho cc con s bit ni c th hiu r hn
thc trng ca DN v cc mc ch, cc phng php ca nhng nh qun l.
2. Ni dung phn tch ti chnh doanh nghip
Phn tch tnh hnh ti chnh ca doanh nghip bao gm cc ni dung c th nh sau:
Phn tch chi ph, gi thnh v kt qu kinh doanh: nh gi kt qu kinh doanh ca
doanh nghip qua tc tng (gim), xu hng bin ng ca cc ch tiu doanh thu, chi
ph, li nhun ca doanh nghip, mc hiu qu v hp l trong vic tit kim chi
ph
Phn tch c cu ti chnh: nh gi tnh hnh hp l trong vic phn b ngun lc v c
cu ngun vn huy ng hay cn gi l c cu ti chnh qua vic xem xt bin ng
ngun vn, s dng vn, vn lu ng v ngun ti tr vn lu ng.
Phn tch hiu qu s dng vn ca doanh nghip: Mc tiu cui cng ca doanh nghip
l li nhun. Tuy nhin, di gc ti chnh phi xem xt li nhun trong mi quan h
vi cc ngun lc m doanh nghip s dng to ra li nhun nh: ti sn, vn ch
s hu
Phn tch kh nng thanh ton: kh nng thanh ton th hin mc p ng cho vic
chi tr cc khon vay, n trong ngn hn v di hn. Xem xt kh nng thanh ton trong
ngn hn thy c mc linh hot ca doanh nghip trong vic chi tr cc khon
n ngn hn, ng thi nh gi kh nng thanh ton ca doanh nghip trong di hn
thy c s vng vng ca doanh nghip trong s dng vn vay.
Phn tch lu chuyn tin t: Phn tch lu chuyn tin t tp trung vo vic xem xt tnh
hnh bin ng cc dng tin, qua nh gi kh nng to tin t hot ng sn xut
kinh doanh, kh nng hon tr vn vay v kh nng chi tr c tc bng tin ca doanh
nghip. Kh nng thanh ton ca doanh nghip c nh gi trn c s chnh lch thu
chi t hot ng kinh doanh th hin trn bo co lu chuyn tin t. Cc ngun ti tr
vn c s dng cho mc ch no cng c th hin trn bo co lu chuyn tin t.
Phn tch bo co lu chuyn tin t s gip ngi phn tch hiu r c tnh hnh ti
chnh ca cng ty hn, c th a ra nhng quyt nh kinh t v qun l ph hp hn.
II. S cn thit khch quan v mc tiu phn tch ti chnh doanh nghip
1. S cn thit khch quan v mc tiu phn tch ti chnh doanh nghip
Hot ng ti chnh l hot ng c thc ca con ngi. Hot ng ny ngy cng c
pht trin v yu cu hiu qu ngy cng cao doanh nghip c th tn ti trong mi
2
Bo co ti chnh: l ngun thng tin ch yu s dng trong phn tch ti chnh doanh
nghip. Bo co k ton ti chnh phn nh mt cch tng qut, ton din tnh hnh ti sn
ngun vn, tnh hnh v kt qu hot ng kinh doanh ca doanh nghip. Bo co ti
chnh cung cp nhng thng tin ch yu cho cc i tng bn ngoi doanh nghip nh:
cc nh u t, ch n, ngi cho vay, cc c quan qun l cp trn, c quan thu, c
quan thng k, B K hoch v u tv cho cc nh qun tr doanh nghip gip h
nh gi, phn tch tnh hnh ti chnh cng nh kt qu sn xut kinh doanh ca doanh
nghip.
Chng ta nghin cu hot ng kinh doanh mi t chc DN, m cc t chc DN
ang c gng lm g, l kim tin. Cc mc tiu u tin l bn hng ha v dch v
vi s tin cao hn chi ph b ra sn xut hoc mua chng hng chnh lch: chnh
l Li nhun.
Nu DN thnh cng trong vic kim li nhun DN s ln mnh
Nu DN khng thnh cng trong vic kim li nhun DN s b thua l v ph
sn.
l cu chuyn ca hot ng kinh doanh. Cc bo co ti chnh ch l cch ghi li
k li cu chuyn DN.
H thng bo co ti chnh ca doanh nghip bao gm:
Bng cn i k ton (Balance Sheet)
Bo co kt qu kinh doanh (Income Statement/Gain and Loss Statement)
Bo co lu chuyn tin t (Statement of cash flows)
4
tch cng phi lu c ht bo co kim ton bit chc chn rng bo co ti chnh
c chp nhn ton b hay ch c chp nhn tng phn.
-
Bo co k ton qun tr: bo co k ton qun tr cung cp nhng thng tin cn thit
cho cc nh qun tr doanh nghip gip h nm bt c tnh hnh kinh doanh, tnh
hnh ti chnh ca doanh nghip, qua gip h iu hnh tt mi mt hot ng ca
doanh nghip.
K hoch ti chnh: thng thng k hoch ti chnh ca doanh nghip gm k hoch ti
chnh ngn hn v k hoch ti chnh di hn. K hoch ti chnh ngn hn thng khng
qu 12 thng v tp trung vo k hoch tin mt m bo thanh ton cc khon vay,
n v cho u t ngn hn i vi cc khon tin tm thi nhn ri. K hoch ti chnh
di hn c lin quan n cc d n u t m rng hot ng sn xut kinh doanh.
Mt trong nhng cn c quan trng xy dng k hoch ti chnh ca doanh nghip l
kt qu phn tch tnh hnh hot ng kinh doanh ca doanh nghip trong qu kh v hin
ti. V ngc li, k hoch ti chnh li l s liu k gc cc nh phn tch lm c s
so snh, nh gi tnh hnh thc hin k hoch v qua cng kim nh li cht lng
hoch nh ti chnh ca doanh nghip.
Cc ngun thng tin khc: trong qu trnh phn tch ti chnh doanh nghip, ngi phn
tch cn phi quan tm n cc ngun thng tin khc nh: thng tin v tnh hnh pht
trin kinh t quc gia, ngnh kinh t m doanh nghip ang hot ng v cc ngnh c
lin quan. Cc thng tin lin quan n chnh sch kinh t ti chnh ca chnh ph, thng
tin v cc i th cnh tranhcng cn phi c ch xem xt trong qu trnh phn
tch.
III. Phng php phn tch
1. Phng php lun
Phng php lun l cch thc chung i su xem xt, gii thch v rt ra kt lun v
mt hin tng hoc qu trnh kinh t no .
Phn tch ti chnh doanh nghip ly phng php lun ca ch ngha duy vt bin chng
lm nn tng, th hin :
1.1 Xem xt cc s kin kinh t trong trng thi vn ng v pht trin
Cng ging nh bt k mt s vt hin tng no, tnh hnh ti chnh ca doanh nghip
lun tn ti trong trng thi vn ng v khng ngng pht trin. V vy, khi phn tch ti
chnh doanh nghip , phi nghin cu cc ch tiu ti chnh trong trng thi vn ng,
pht trin; phi xem xt c hai mt, thi gian v khng gian.
8
Nm
ROE
Vng quay
tng ti sn
n by
ti chnh
2014
32%
17%
1,44
1,23
2013
40%
21%
1,45
1,21
2012
42%
22%
1,49
1,14
S dng phng trnh Dupont, nh phn tch phn tch ROE thnh mi quan h gia cc
ch tiu nh t l thu nhp thun trn doanh thu, vng quay tng ti sn v n by ti
chnh. Da vo s liu tnh ton c, nh phn tch c th thy rng, yu t tc ng
ln nht n ROE ca VNM trong giai on 2012 2014 chnh l t l thu nhp thun
trn doanh thu.
1.3 Nghin cu cc ch tiu ti chnh trong mi quan h bin chng gia ch tiu
vi cc ch tiu khc
Khi phn tch mt ch tiu ti chnh phi nghin cu ch tiu ny trong mi quan h tc
ng qua li vi cc ch tiu khc, c nh vy mi c th thy c mt cch ton din
y cc nhn t nh hng n ch tiu phn tch.
Cc s kin ti chnh lun c mi quan h v ph thuc ln nhau nn khng th phn tch
mt ch tiu ti chnh trong trng thi c lp, m phi t ch tiu phn tch trong bi cnh
c th di s tc ng qua li gia cc ch tiu kinh t khc trong phm vi doanh
nghip, di tc ng ca mi trng kinh t x hi, mi trng php l ca mt vng
lnh th v thm ch nhng tc ng ca cc s kin kinh t trong khu vc v th gii.
10
Mi quan h gia cc s kin kinh t trong hot ng sn xut kinh doanh ca doanh
nghip, ngoi tc ng bi nhng s kin kinh t trong cng thi k, n cn chu tc
ng bi nhng s kin kinh t xy ra trc v tc ng ca nhng s kin c d
bo trong tng lai.
Cu hi: Nu l ch DN sn xut v cung cp bnh trung thu, th chin lc v kch bn
bn hng ca bn s l nh th no? Bnh trung thu sau ma l i u?
V d: mt kch bn doanh thu bnh trung thu ca cng ty ABC nh sau:
SN PHM
LNG
BN
GI BN
(VND)
DOANH THU
1 THNG
TRC
TRUNG THU
100,000
50,000
5,000,000,000
1 TUN
TRUNG THU
200,000
55,000
11,000,000,000
25,000
SAU L
TRUNG THU
80,000
(mua 1
tng 1)
2,000,000,000
Cc bn c nhn xt g v doanh thu trong 3 giai on, c bit l doanh thu sau l trung
thu c thc t khng? Bn hy a ra nhn nh v nhn xt ca mnh da trn hiu bit
cc thng hiu bnh trung thu trn thc t?
1.4 Rt ra nhng kt lun v nhn xt v ch tiu phn tch v ra bin php gii
quyt nhng vn tn ti
Phn tch mt ch tiu ti chnh, khng nhng ch phn tch nhng nhn t tc ng bn
trong v bn ngoi n ch tiu phn tch, m vn quan trng l rt ra c bn cht
ca cc tc ng xc nh mu thun c bn nhm ra bin php gii quyt cc mu
thun mt cch hiu qu. Vic xc nh ng mu thun cn gip cho ngi phn tch rt
ra nhng nhn xt, kt lun chnh xc v ch tiu phn tch. Hiu qu ca cng tc phn
tch thuc phn ln vo trnh nhn thc nhng nguyn nhn ch yu tc ng n kt
qu phn tch nhm a ra kt lun ng v gii php ph hp, hiu qu.
2. Cc phng php k thut
2.1 Phng php so snh
11
nh gi thc trng hot ng kinh doanh ca doanh nghip cn phi tin hnh so
snh. ch tiu phn tch vi cc ch tiu tng ng ca qu kh, ca k hoch hoc ca
cc doanh nghip khc cng ngnh ngh.
Cc s liu dng lm c s so snh c gi l s liu k gc.
Nu k gc l s liu qu kh, kt qu so snh s cho thy xu hng bin ng ca ch
tiu phn tch.
Nu k gc l s liu k hoch, kt qu so snh s nh gi tnh hnh thc hin ch tiu
phn tch so vi k hoch ra.
Nu k gc l s liu ca cc doanh nghip cng ngnh ngh, kt qu so snh s cho thy
mc hiu qu ca doanh nghip so vi cc doanh nghip cng ngnh khc.
Phng php so snh i hi cc ch tiu phn tch v cc ch tiu dng lm c s so snh
phi c nhng iu kin sau:
Phi thng nht nhau v ni dung phn nh v phng php tnh ton.
Phi c xc nh trong cng di thi gian hoc nhng thi im tng ng.
Phi c cng n v tnh.
Ty theo mc ch, yu cu phn tch, c th s dng k gc v cc ch tiu so snh cho
ph hp. Phng php so snh c th s dng cc s tuyt i, s tng i hoc s bnh
qun.
a) So snh s tuyt i
S tuyt i l con s biu hin quy m, khi lng, gi tr ca mt ch tiu no , c
xc nh trong mt khong thi gian v a im c th. S tuyt i c th tnh bng
thc o hin vt, gi tr hoc gi cng. S tuyt i l c s d liu ban u trong qu
trnh thu thp thng tin.
Cn phn bit s tuyt i thi im v s tuyt i thi k. S thi k l gi tr tch ly
ca mt ch tiu trong mt khong thi gian. S thi im l gi tr ca mt ch tiu c
xc nh ti mt thi im nht nh.
Mc ch ca so snh s tuyt i l thy c s thay i hoc s khc bit v quy
m ca mt chi tiu kinh t.
12
V d: Cho mt s thng tin sau v tnh hnh hot ng kinh doanh ca VNM giai on
2013 -2014 (Ngun: Bo co ti chnh cng ty). Hy tnh ton s tng (gim) tuyt i
ca cc ch tiu ny?
Bng 3: Tnh hnh hot ng kinh doanh ca Vinamilk giai on 2013 2014
(n v tnh: triu ng)
Ch tiu
2013
2014
Tng,
gim (S
tuyt i)
30,948,602
34,976,928
4,028,326
Gi vn hng bn
19,765,794
22,668,451
2,902,657
Li nhun gp
11,182,808
12,308,477
1,125,669
b) So snh s tng i
S tng i l t l hoc mt h s c xc nh da trn cng mt ch tiu kinh t
nhng c xc nh trong khong thi gian hoc khng gian khc nhau, hoc c th
c xc nh da trn hai ch tiu kinh t khc nhau trong cng mt thi k.
C nhiu loi s tng i, ty theo mc ch v yu cu phn tch m s dng cho thch
hp.
S tng i nhim v k hoch: l t l gia mc cn t c theo k hoch ra so
vi mc thc t t c v mt ch tiu kinh t no . S tng i nhim v k
hoch th hin mc tiu m doanh nghip phi phn u trong k k hoch.
S t ng i nhi m v k ho ch=
S k ho ch k ny
S th c hi n k tr c
KH nm 2015
TH nm 2014
46,560
34,976
T l nhim
v k hoch
?
9,050
7,613
13
S th c hi n
S k ho ch
TH nm 2011
KH nm 2011
22,071
20,560
T l hon
thnh k hoch
?
4,979
4,300
4,218
3,586
S th c hi n
S k ho ch x H s tnh chuy n
90
=112 . 5
800
100
1000
Nhn xt hon cnh s dng n h s tnh chuyn m khng th tnh trc tip? Nu
khng s dng h s tnh chuyn c cch lm no khc ko? Nhn xt cc cch?
S tng i kt cu: S tng i kt cu biu hin t trng ca tng b phn chim
trong tng th. Ch tiu ny cho thy mi quan h, v tr v vai tr ca tng b phn trong
tng th.
S t ng i k t c u=
M c t c c a b ph n
M c t c c a t ng th
S th c t k nghin c u
S th c t k g c
Doanh thu
thun
(T ng)
15,753
21,627
26,562
30,949
34,977
T l bin
ng
so vi nm
2010
100%
137%
169%
196%
222%
T l bin
ng
so vi nm
trc
137%
123%
117%
113%
20,000
15,000
10,000
5,000
0
2010 2011 2012 2013 2014
16
250%
200%
150%
T l bin ng
so vi nm 2010
100%
T l bin ng
so vi nm trc
50%
0%
2010
2011
2012
2013
2014
C hai cch xc nh s trung bnh l trung bnh cng v trung bnh nhn:
-
V d: T thng tin cho trn v tnh hnh hot ng ca cng ty Vinamilk (2010
2014), hy tnh:
Doanh thu trung bnh hng nm ca VNM giai on 2010 2014?
T l bin ng trung bnh hng nm ca doanh thu cng ty VNM giai on 2010
2014?
Cu hi m rng: Ti sao trung bnh nhn s dng tnh trung bnh cho cc s
tng i ng thi lin hon? Cc s tng i kt cu v hiu sut c s dng
trung nhn bnh nhn?
Mc hao
ph
nguyn vt
liu sn
xut n
v sn
phm
18
S lng
sn phm
sn xut
n gi
xut kho
vt liu
a1 . b0 .c 0 a0 . b0 .c 0
Thay th ln th hai, ta c:
Y 2=a 1 . b1 . c0
a1 . b1 . c 0a1 . b 0 . c 0
Thay th ln th ba, ta c:
Y 3=a 1 . b1 . c1
a1 . b1 . c 1a1 . b1 . c 0
2010
1,000
2011
1,200
So snh
+ 200
0.60
0.55
- 0,05
20
VLC SX 1 n v
SP b (kg/SP)
3. n gi xut kho
VLC c (1000 /kg)
Tng chi ph
nguyn vt liu
chnh Y
100
105
+5
60,000
69,300
+ 9,300
= 72,000
Y ( a ) =Y 1Y 0
72,00060,000
12,000
21
Y ( b ) =Y 2Y 1
66,00072,000
6,000
3,300
Nh vy, do n gi xut kho vt liu chnh tng lm chi ph vt liu chnh tng 3,300.
Tng hp mc nh hng ca cc nhn t:
Y = Y ( a ) + Y ( b ) + Y ( c )
9,300=12,000+ (6,000 )+3,300
1a
(
0 ) . b0 . c 0
Y ( a )=
b
a1 ( 1b0 ). c 0
Y ( b ) =
c
a1 . b1 ( 1c 0 )
Y ( c )=
Tng hp :
Y = Y ( a ) + Y ( b ) + Y ( c )
Tc ng ca s lng SP
Tc ng ca mc tiu hao
VLC
Tc ng ca n gi xut kho
23
Tng hp
Tng hp tc ng ca cc nhn t
Y = Y(a) + Y(b) + Y(c) = 12,000 + (6,000) + 3,300 = 9,300
c) Phng php ch s
Phng php ch s c dng xc nh mc nh hng tng i ca cc nhn t
n t l bin ng ca ch tiu phn tch.
Ta c:
I ( Y )=
Y 3 a1 . b1 .c 1
=
Y 0 a0 . b0 . c0
I ( a )I ( b )I (c)
Trong :
I ( a )=
a1 .b 0 . c 0
a0 .b 0 . c 0
I ( b )=
a1 . b 1 . c 0
a1 . b 0 . c 0
I ( c )=
a 1 . b1 . c1
a1 . b1 .c 0
Y 3 69,300
=
=1,16
Y 0 60,000
a 1 . b0 . c 0
a . b . c
a 0 . b0 . c 0 1 1 0
a 1 . b1 . c1
a1 .b 0 . c 0
I ( Y )=I ( a )I ( b )I ( c )=
a1 . b1 . c 0
1.2 0.92 1.05
1.16
Y ( a ) =72,00060,000=12,000
Y ( b ) =66,00072,000=6,000
Y ( c )=69,30060,000=3,300
S tin
K hoch Thc t
Chi tin mt
25
S tin
K hoch Thc t
D u k
Thu trong k
Tng cng
250
1.680
1.930
1.730
200
1.930
1.980
70
2.050
Cc nhn t lm gim
tin
Gim tn u k
Tng chi trong k
Tng cng
S tin
190
130
320
S tin
70
250
320
Nh vy, tin tn cui k thc t gim so vi k hoch 130 l do nhng nguyn nhn:
-
V d 2:
Ti sn
u
nm
Chn
Cui h
Ngun
nm lch vn
430
u
nm
Cui
nm
Chnh
lch
30
A. N phi
tr
300
330
30
80
-20
1. Vn bng tin 50
60
10
1. Ngn
hn
2. Phi thu
100
120
20
2. Di hn 200
250
50
3. Tn kho
250
250
B. Vn
C.S.H
700
770
70
670
70
1. Ngun
vn qu
700
770
70
600
2. Ngun
100 vn KD
550
550
1. TSC
500
26
100
2. TDH
100
70
-30
Li li 150
Cng vn
Cng
1000 1100 100 ngun
1000
220
70
1100
100
27