Uluslararas Multidisipliner Akademik Ara rmalar Dergisi / May s-Haziran-Temmuz- ustos Cilt: 2 Say :2

Journal of International Multidisciplinary Academic Researches / May-June-July-August Volume: 2 Issue: 2

www.joimar.com

YEN YAPILANDIRILAN 3.SINIF HAYAT B LG

VE FEN B
DERSLER NE YNEL K RETMEN GR LER

MLER

THE VIEWS OF THE TEACHERS RELATED TO THE NEWLY CONSTRUCTED 3rd

GRADE SOCIAL STUDIES AND SCIENCE CLASSES
1

Murat ALI
1
2

LU*, 2Tolga TORTUM, 2Fatih ER

, 2Derya KOY

brahim een niversitesi E itim Fakltesi S f retmenli i Anabilim Dal

brahim een niversitesi Sosyal Bilimler Enstits Yksek Lisans rencisi
* e-mail: muratcalisoglu@hotmail.com

ZET
Bu al mada Trk e itim sisteminin de mesiyle birlikte, 2014-2015 y nda Hayat Bilgisi dersinden ayr lan
Fen Bilimleri dersi retim program na ili kin 3. s f retmenlerinin gr lerini belirlemek amalanm r. Bu
ara rmada daha nce 3.s f Hayat Bilgisi dersini okutmu ve okutmakta olan 3.s f retmenleri ile
al lm r. Tarama modeliyle yrtlen al mada verilerin analizinde betimsel analiz kullan lm r.
Ara rmac lar taraf ndan geli tirilen a k ulu 5 soru retmenlere yneltilmi ve cevaplar kay t cihaz yla
kaydedilip gr meler yaz hale getirilmi tir. Ara rma sonunda, retmenlerin yenilenen Fen Bilimleri dersi
retim program na ili kin gr lerinin genel anlamda olumlu oldu u tespit edilmi tir. Fakat bununla birlikte
ders saatinin ve kazan m say lar n azalt lmas , al ma kitab n eklenmesi ve materyal yetersizli i gibi
eksiklerden bahsettikleri tespit edilmi tir.
Anahtar Kelimeler: Fen bilimleri, retmen gr leri, hayat bilgisi

ABSTRACT
In this study, it was aimed to determine the teacherss views related to the science class curriculum which was
separated from social studies class in 2014-2015 academic years with the change of the education system of
Turkey. The study has been conducted with the teachers who gave 3rd grade social studies class before and with
the 3rd grade teachers who currently gives the social studies class. To analyse the data, descriptive analysis was
used in this correlational survey. 5 open-ended questions developed by the researchers were asked to the teachers
and the answers were recorded with a recorder and the interviews were put in writing. As a result of the study, it
was determined that the views of the teachers related to the renewed science class curriculum are generally
positive. However, it was also determined that the teachers talk about shortcomings such as decreasing the
weekly course hours and the number of acquisitions, adding a workbook and lack of material.
Keywords: Science, views of the teachers, social studies
JEL CODES: I2, I20, I21

Toplumsal geli menin gerekle ebilmesi byk lde lkelerin e itim sistemlerine ba
r.
itim sisteminin de a n gereklerine uygun bir ekilde dzenlenebilmesi nitelikli e itim
programlar n geli tirilmesini gerektirmektedir (Arslan & Eraslan, 2003). Son y llarda birok
lke benzer ve farkl nedenlere ba
olarak fen retim programlar
yeniden
yap land rm r (Ate , 2005). Yeniden yap land lan fen retim programlar nda
gerekle tirilmek istenilen amalardan birisi bilim okuryazarl
geli tirmektir (Ba
K ,
Haymana & Bozy lmaz, 2008). Fen e itiminin amac n bilim okuryazar bireyler yeti tirmek
oldu u birok ulusal (Milli E itim Bakanl
[MEB], 2005, 2006, 2013) ve uluslararas
(American Association for the Advancement of Science [AAAS], 1993, 2009; National
Research Council [NRC], 1996; National Science Teachers Association [NSTA], 2000)
kaynakta vurgulanmaktad r(Akt: zden & Cavlazo lu, 2015).
1

itim sisteminin iyile tirilmesi, yeniden yap lanmas zerindeki tart ma ve bulgular,
renme ve retme konusundaki paradigmalar de tirmeyi ve rencileri d nmeye ve
retmeye te vik edecek yeni uygulamalar ortaya koymay zorunlu k lmaktad r (Gmleksiz &
Bulut, 2006). Okullarda ve okul d nda sunulan e itim etkinliklerinin amac na ula abilmesi
ancak do ru planlanm e itim ve beraberinde retim programlar ile olanakl r (Oliva,
2005).
itim sisteminde yap lan dzenlemeler, programlarda yer ald
lde anlam kazan r.
nk lkelerin e itim sistemlerinin temelini e itim programlar olu turur ve nas l bir insan
yeti tirilece i sorusunun cevab e itim programlar nda yer al r (Yksel, 2003; Gztok,
2003). Gnmzde bilim ve teknoloji alanlar ndaki geli meler, program geli tirme
al malar n srekli ve aral ks z yap lmas gerekli k lmaktad r (nal, o tu & Karata ,
2004). Bilimsel bilginin katlanarak artt , teknolojik geli melerin byk bir h zla ilerledi i,
fen ve teknolojinin etkilerinin ya am
n her alan nda belirgin bir ekilde grld
gnmz bilgi ve teknoloji a nda, toplumlar n gelece i a ndan fen ve teknoloji
itiminin anahtar bir rol oynad a ka grlmektedir. Bu nemden dolay , geli mi lkeler
ba ta olmak zere btn toplumlar srekli olarak fen ve teknoloji e itiminin kalitesini art rma
abas ndad r (MEB, 2004).
Bilgi a olarak adland lan 21. yzy lda, lkemizin e itli lkeleri yakalayabilmesi iin fen
itimine gereken nemin acilen verilmesi ve a da bir fen mfredat n haz rlanmas
gereklidir (Ayd n, 2007). Fen bilimleri e itimi, gl e itim sistemlerinin temel ta lar ndan
birisi olmas na ra men (Duru & Grdal, 2002) Fen e itiminin gemi i 1850lerden teye
gidememektedir. Fen e itimi alan nda ilk ara rmalar, 19. yzy n sonlar ve yirminci
yzy n ba lar nda ba lamakla birlikte, fen e itiminin geli mesi son yar m yzy lda nemli
bir ivme kazanm ve zellikle de son otuz y lda giderek geli en bir disiplin halini alm r.
(Yang n & Dindar, 2007). Fen bilimleri e itimi, bilgi retim sistemlerinin ortaya koydu u
yenilikleri izledi i lde gerek i levini yerine getirebilir.
Hjalmarsona (2008) gre e itim programlar zamanla a r; bu a nman n ard ndan
ieri indeki stratejilerle birlikte geli erek ileri gider ve bu sre, e itim program renci,
retmen, okul ve toplum zelliklerine gre de tirir. Bu a dan bak ld nda, program
geli tirme al malar ndaki sreklilik, renme- retme yntem ve tekniklerindeki yeni
yakla mlar, Fen Bilgisi Dersi retim Program yenileme ihtiyac do urmu (Akdeniz,
Yi it & Kurt, 2002). Geli mekte olan lkeler aras nda gsterilen lkemizde ise a da bir fen
itim mfredat haz rlanmam , bu eksiklik e itli lkelerdeki fen mfredat n lkemize
adaptasyonuyla giderilmeye al lm r (Ayd n, 2007).
Fen e itiminin etkili bir ekilde gerekle tirilememesi son y llarda Trk e itim sisteminin
nemli sorunlar ndan biri haline gelmi tir. Bu nedenle de fen ve teknoloji e itimi program n
incelenerek de erlendirilmesi ve dnyadaki geli meler
nda gncel tutulmas zorunlulu u
ortaya km r. Bu nedenle bugne kadar elde edilen TIMSS ve PISA bulgular , Trkiye gibi
baz lkelerde fen bilgisi/bilimleri retim programlar yenilemek iin sa lam bir gereke
olmu tur (EARGED, 2005,124-129)
Talim Terbiye Kurulu Ba kanl (TTKB) taraf ndan haz rlan El Kitab nda neden ilk retim
programlar nda de ikli e gidildi i a
da s ralan biimde a klanmaktad r (TTKB,
2005,14-15).

De ik bilim alanlar ndaki ara rma bulgular n ve e itim bilimlerindeki

retme/ renme anlay ndaki geli melerin yntem ve ierik olarak retim
programlar na yans lmas ;
itimde kaliteyi artt rmak ve e itli i sa lamak;
Ekonomiye ve demokrasiye duyarl e itim ihtiyac ;
Bireysel ve ulusal de erlerin kresel de erleri de dikkate alarak geli tirilmesi ihtiyac ;
Mevcut retim programlar uygulamalar kapsam nda rencilerin o unlukla okula,
renmeye, okumaya tepki dzeyinde isteksizlik olmas ;
Mevcut retim programlar nda konular n ok kapsaml ve ezbere dayal bilgi
yo unluklu olmas nedeniyle, konular n zaman nda bitirilememesi ve o u zaman
p renilmeden bitirilmesinin tercih edilmesi;
Programda yer alan konular n biro unun ocuklar n ya ve geli im dzeylerine
uygun olmaktan, onlar n merak ve ilgilerini kar lamaktan uzak olmas ;
Okulda kazand lmaya al lan ya ant biimleri ile gerek dnyan n o u kez uyum
iinde olmamas ;
Sekiz y ll k kesintisiz zorunlu ilk retim uygulamas ile ilkokul ve ortaokul
programlar st ste eklendi i iin temel e itimde program btnl nn olmamas ;
Dikey eksende, temel e itimde birinci s ftan-sekizinci s fa her bir dersin kendi
iinde kavram btnl nn olmamas ;
Yatay eksende, dersler aras nda yeterli paralelli in sa lanmam olmas ;
Ekonomik ve toplumsal geli melerin bir sonucu olarak, bireylerin yarat
k, ele tirel
d nme, problem zme, karar verme, i birli i yeterliliklerini kazanmalar n daha
bir nem kazanm olmas ;
Kendini ifade edebilen, ileti im kurabilen, giri imcilik ruhuna sahip vatanda lar
yeti tirme gereklili inin daha bask n konuma gelmesi; (Ersoy, tarihsiz).
Bu amala da Milli E itim Bakanl ilk retim okullar nda uygulanmakta olan fen e itimi
zerinde kapsaml de iklikler yapm r. ncelikle yeni bir retim program haz rlanm ve
bu program kademeli olarak ilk retim okullar nda uygulanmaya ba lanm r (E &Sar kaya,
2010).
Yenilenen ilk retim programlar 20052006 e itim retim y ndan itibaren ilk retim 15.
flar dzeyinde btn okullarda; 68. s flarda ise 20062007 retim y ndan itibaren 6.
flardan ba lanarak uygulanmaya konulmu tur. rencinin merkeze al nd
ve aktif
nd yeni yntemle ezberden uzak, rencinin deneyimi, bak a , duygu, d nce ve
inanlar n dikkate al nd
btncl bir e itim anlay hedeflenmi tir. Program n temel
ald
Yap land rmac yakla mda retmen, art k bilgiyi oldu u gibi renciye aktaran
de il, renene yol gsteren, ona rehber olan ki i konumundad r (ztrk, Yalva Hastrk &
Demir, 2013).
2013 y na gelindi inde ise program n a n ko ullar ve bilimsel geli meler do rultusunda
yeniden geli tirilmesi gereksinimi duyulmu ve yap lan e itli de ikliklerle birlikte dersin
ismi de Fen Bilimleri olarak yenilenmi tir. 8 y l zorunlu e itim sistemi yerine kademeli olan
4+4+4 e itim sistemine geilmesi ile ilk 4 y l ilkokul, ikinci 4 y l ortaokul ve son 4 y l lise
ekline dn trlm tr. Bu sistem de ikli iyle beraber sistemin ihtiyac kar layabilmek
iin bir program de ikli ine gidilmek zorunda kal nm r. lk retim 4. s fta ba layan fen
dersi, yeni sisteme gre ilkokul 3. s ftan itibaren ba lamaktad r. lkokul 3nc s flar n
2014-2015 retim y ndan, 4nc s flar n ise 2015-2016 retim y ndan itibaren fen
derslerinde yenilenen fen bilimleri dersi retim programlar n uygulanmaya ba lanmas ,
3

Milli E itim Bakanl Talim Terbiye Kurulu Ba kanl

taraf ndan 01.02.2013/7 tarih ve
say karar yla belirlenmi tir (Karatay, Timur & Timur 2013).
Kaliteli bir retim, mfredat ve renme ortamlar ile nitelikli retmenler, ocuklar iin
gl bir gelecek sa lamada ve onlara sa lanan kazan mlar n geli tirilmesinde nemli
unsurlar olarak de erlendirilmektedir (Bailey, 2002). Haz rlanan son programda, rencilerin
bireysel farkl klar temel al nm ve program baz de ikleri bar nd rmaktad r (Gven,
2008). Programdaki konulara yeni programlar n eklenmesi ya da mevcut konular n yerlerinin
de tirilmesine dayanan program geli tirme yakla mlar n yetersizlikleri bilinmektedir. Bu
anlay
programlar n uygulanabilirli i a ndan var olan s rland rmay ortadan
kald rmamaktad r. nk bu srete, programlar uygulamakla grevli olan retmenden
rl olarak yararlan lmaktad r. Onlar n program hakk ndaki gr lerinin uygulamaya
dn trlmemesi problemin kayna olarak tan mlanabilir (Yi it 2002). Bu noktadan
hareketle, Fen Bilimleri Dersi retim Program n n uygulamadaki etkilili inin program
hayata geiren s f retmenlerinin gr lerine dayal olarak belirlenmesine gereksinim
duyulmu tur.
Ara rman n nemi
Bu ara rma, 3.s f hayat bilgisi dersinden ayr lan fen bilimleri dersinin e itimde
uygulay
olan 3.s f retmenleri taraf ndan
de erlendirilmesini
kapsamaktad r.
Uygulanan fen bilimleri dersinin retim program n olumlu ynleri, varsa ya ad klar
sorunlar , rencilerin tutum ve davran lar
ve bu dersi daha verimli hale getirmek iin
nerilerini ortaya koymak a ndan nem ta maktad r. Bu kapsamda al ma, cinsiyet fark
gzetmeksizin, A
ilinin farkl okullar nda al an 3.s f retmenlerin gr lerini
iermektedir. Elde edilen sonular n fen bilimleri dersinin uygulanmas na ili kin uygulanan
programa katk sa lamas ve srecin daha etkin uygulanmas na ili kin neriler sunmas
beklenmektedir.
Ara rman n Amac
Bu al ma, 3.s f Hayat Bilgisi dersinden ayr lan Fen Bilimleri dersinin e itimde
uygulay
olan 3.s f retmenlerinin Fen Bilimleri dersine ili kin gr lerini sunmay
amalamaktad r.
MATERYAL ve METOT
Ara rma Modeli
Bu al ma tarama yntemi ile gerekle tirilmi tir. Tarama, bir grubun belirli zelliklerini
belirlemek iin verilerin toplanmas amalayan al malard r (Bykztrk ve ark., 2013).
Ara rman n verileri ara rmac lar taraf ndan haz rlanan a k ulu 5 sorudan olu an yar
yap land lm gr me formu ile toplanm r.
al ma Grubu
Ara rma A ilinde grev yapmakta olan ve daha nce 3.s
3.s f okutmakta olan 20 s f retmeni ile yrtlm tr.

f okutmu ; 2014-2015 y nda

Veri Toplama Aralar

A k ulu soru formunun haz rlanmas nda, 3.s f Hayat Bilgisi 2004-2005 program ile 20142015 y yrrl e giren 3.s f Hayat Bilgisi ve 3.s f Fen Bilimleri program incelenerek
literatr taramas yap lm , ara rmac lar ve uzmanlar taraf ndan bir soru havuzu
4

olu turulmu tur. Olu turulan havuzdan 5 a k ulu sorudan olu an bir form olu turulmu tur.
Haz rlanan gr me formu alan nda uzman ki ilerin gr leri do rultusunda dzenlenmi tir.
retmenlerle yap lan gr meler s ras nda verilen cevaplar ses kay t cihaz ile kay t alt na
al nm r.
Verilerin Analizi
Elde edilen nitel boyutlu veriler betimsel analize tabi tutularak belirli kategoriler alt nda
say salla
lm r. Betimsel zmlemede elde edilen veriler daha nceden alt problemlere
gre belirlenen temalara gre yorumlanm r. Bu zmlemede, gr len ya da gzlenen
bireylerin gr lerini arp bir biimde yans tmak amac yla do rudan al nt lara s k s k yer
verilmi tir (Y ld m & im ek, 2008).
Bu amala yap lan al mada verilerin hepsi analiz ve yorumlar ka da aktar lm r.
Ard ndan veriler analiz edilip yorumlanm r. Verilerin kodlanmas nda a k kodlama tekni i
kullan lm r. retmenlerin sylemlerinden rnekler al narak kodlar ayd nlat lm r. Bu
yntem uygulan rken retmenler s ras yla kendi ilerinde birden ba lanarak rakamlarla
kodlanm retmeni temsil eden () harfi kullan lm r. Ara rmaya kat lan retmenler
1,2,.20 eklinde kodlarla isimlendirilmi tir.
BULGULAR
1. al maya Kat lan S f retmenlerinin Yeni Dzenleme ile 3.S f Hayat Bilgisi
Dersinden Ayr lan 3.S f Fen Bilimleri Dersinin Uygulanmas na li kin Gr lerine Ait
Bulgular
al maya kat lan s f retmenlerinin yeni dzenleme ile 3.s f Hayat Bilgisi dersinden
ayr lan 3.s f Fen Bilimleri dersinin uygulanmas na ynelik gr leri genelde uygulaman n
faydal oldu u ynndedir. lgili ara rma sorusuna retmenlerin verdi i cevaplardan
baz lar yledir: 6: 3 y l st ste Hayat Bilgisi dersinin okutulmas hem gereksiz hem de
rencilere ok s nt geliyordu. 3.s fta Fen Bilimleri dersinin gelmesi ok gzel oldu.
Bence ge kal nm bir uygulamayd ., 8: Bence ok iyi oldu. Hem rencilerin
anlayabilece i seviyede hem de e lenceli bir ders oldu. eklinde ifade ederken, 10: Bu iki
dersin birbirinden ayr lmas ocuklar n anlamas bak ndan iyi oldu. Bylece iki ders
aras nda ortaya kan kar kl klar ortadan kalkm oldu.
Bununla birlikte al maya kat lan 1, 4 ve 12 kodlu retmenler bu soruya olumsuz
gr bildirmi lerdir: 1: Hayat Bilgisi tema konular n gruplanarak Fen Bilimleri dersine
serpi tirilmesini dersin uygulanmas a ndan ok byk bir de iklik sz konusu de ildir.
3.s ftaki Fen Bilimleri dersinin amac 4.s fa haz rl k, haz rbulunmu luk zellikleri
olu turmal r., 4: Ayr bir ders olarak okutulmas tam manas yla gerekli de il. erik ayr
bir ekilde okutulacak kadar geni de il. Hayat Bilgisi dersi mi fer ders olarak bu ieri i
kapsayacak boyuttad r. Gerekli bulmuyorum. eklinde gr bildirirken 12 ise: Fen ve
Teknoloji dersinin 3.s flar iin uygun olmad
d nyorum. Fen dersi 4.s ftan itibaren
ba lamal . eklinde d ncelerini ifade etmi lerdir.
retmen gr lerinden hareketle genel olarak Fen Bilimleri dersinin daha etkin ve e lenceli
hale getirildi ine, Fen Bilimleri dersinin Hayat Bilgisi dersinden ayr lmas n Fen Bilimleri
dersine kar daha duyarl olunmas na f rsat verdi ine, temel konular hakk nda kavramlar
renilmesi ile st s flarda daha yksek ba ar sa lanaca na vurgu yap ld grlm tr.
5

2. al maya Kat lan S f retmenlerinin Fen Bilimleri Dersinde Ya ad klar

Sorunlara li kin Gr lerine Ait Bulgular
al maya kat lan iki retmen d nda retmenler Fen Bilimleri dersinde sorun
ya ad klar
ifade etmi lerdir. lgili ara rma sorusuna retmenlerin verdi i cevaplardan
baz lar yledir: 3: Fen Bilimleri dersini anlat rken k lavuz kitab n ve al ma kitab n
olmamas , dersi anlat rken s nt ya amama neden oldu. Etkinlik say
n ok az olmas
konular n yeteri kadar renilmesini engelliyor. ok genel ayr nt az, etkinlik az., 9: Ders
konular renciler iin biraz a r ve seviyelerine uygun de ildi. rencinin severek izledi i
ders olmad . eklinde gr bildirmi tir. 13 ise: Konular ok yzeysel olarak
kalm . eklinde gr bildirmi tir. 7: Baz kavramlarda s nt ya anm r. Bunun nedeni
ne okullarda fen bilimleri ve fen ve teknoloji dersinde kullanacak gerekli materyallerin
olmay
r. eklinde ifade ederek kavramlar n anlat nda ya ad s nt dan bahsetmi tir.
al maya kat lan retmenler; okullarda laboratuvar ve ders ara-gere malzemesinin
olmamas veya eksik olmas nedeni ile dersin i leni inin zorla
, retmen k lavuz
kitab n gelmedi ini ve di er derslerde bulunan renci ders al ma kitab n olmad
belirtmi tir..
3. al maya Kat lan S f retmenlerinin rencilerin Yeni Uygulamaya Dnk
Tutum ve Davran lar na li kin Gr lerine Ait Bulgular
al maya kat lan retmenlerin ilgili ara rma sorusuna retmenlerin verdi i cevaplardan
baz lar yledir: 1: rencilerin yeni uygulamalara kar merakl yakla mlar , renmeyi
zland rmaktad r., 15: renciler yeni uygulama ile a
daki davran larda olumlu
ynde de iklikler gzlenmi tir. Ara rmay seven, kendine gvenen, z denetimli,
payla mc , i birli i halinde renen, deney projeler ile renmekten ho lanan v.b.
davran lar gzlenmi tir. eklinde ifade ederken, 12: lk olarak zor ve anla lmaz
oldu unu d nm lerdi. Ama dersleri grdkten sonra zevk almaya ba lad lar. ve 11:
renciler uygulamaya dnk derslerde daha aktif ve istekli oluyorlar. Derse aktif
kat yorlar. Bu yzden dersler daha e lenceli ve rencinin aktifli inde yryor. ynnde
gr bildirmi tir. al maya kat lan retmenler aras nda sadece bir retmen olumsuz gr
bildirmi tir. Buna gre, 19: rencilerin yeniye olan tutumu her zaman dezavantajd r.
Sosyo-Ekonomik tutumlar durumlar oran nda yeni uygulamalara olumlu ya da olumsuz
tutum geli tiriyorlar. eklinde d ncelerini ifade etmi tir.
al maya kat lan retmenlerin geneli rencilerden olumlu dnt ald klar , rendi i yeni
kavramlar kar nda derse kar daha istekli ve heyecanl olduklar ifade etmi lerdir.
4. al maya Kat lan S f retmenlerinin 3.s f Hayat Bilgisi Dersi ile 3.S f Fen
Bilimleri Dersinin Kazan m Boyutunda Yap lan De ikliklere li kin Gr lerine Ait
Bulgular
al maya kat lan retmenlerin ilgili ara rma sorusuna retmenlerin verdi i cevaplardan
baz lar yledir: 1:Hayat Bilgisi kazan mlar n i lenmesi s ras nda Fen Bilimleri dersi ile
ili kilendirme yap ld nda her iki dersin kazan mlar
ayn oranda anla r oldu unu
gryoruz. eklinde gr bildirirken, 6: Hayat Bilgisi kazan mlar ilkokul 1. ve 2. S f
Hayat Bilgisi dersiyle benzerlik gsterdi i iin ocuklara tekrar gibi geliyor. Fakat Fen
Bilimler kazan mlar daha dikkat ekici, gnlk hayatla daha ok ilgili. ocuklar n merak
duydu u konular n kazan mlar daha da iyi anl yordular. olarak gr lerini ifade etmi tir.
Yine 10: Hayat Bilgisi dersinde kazan mlar n biraz fazla oldu unu d nyorum. Fen
6

bilimleri dersinde ise kazan mlar n ok kolay oldu unu d nyorum. 11: Fen Bilimleri
kazan mlar Hayat Bilgisinden daha az fakat kazan mlar ayr nt i lemi ve gere inden fazla
uzat lm baz kazan mlar. Fen Bilimlerindeki baz kazan mlar yreye uygun olmad ndan
de ikli e gidebiliyoruz ya da ortama farkl d nceler ekliyoruz., 17: rencinin derse
hem haz rl kl gelmesi hem de rencinin derse aktif kat
sa lamas ynnden yap lan
de iklikler olumludur. eklinde ifade ederken, 18: Hayat Bilgisi kazan mlar n biraz
daha zamana yay lmas gerekti ini, Fen Bilimlerinin ise seviyeye uygun birka tema daha
eklenebilece ini d nyorum. eklinde olumlu ifadelerde bulunmu tur.
al maya kat lan baz retmenler ilgili al ma sorusuna ynelik olumsuz gr ler
bildirmi tir. 13:Fen Bilimleri dersini kazan mlar Hayat Bilgisinden ayr lm r. Fakat
kazan mlar yetersiz kalm r. 14: Hayat Bilgisi kazan mlar olduka yetersiz, Fen
Bilimleri yeni ama geli tirilebilir. eklinde gr bildirirken, 2: Kazan m say az, ders
saatinin fazla olu u s nt lara yol at ., 3: 3.s f Hayat Bilgisi kazan mlar , ders
say na gre ok fazla oldu u iin, ayr ca srekli ayn konular n tekrar ok oldu u iin
kitab renciler hi sevmedi., 4: eri in geni letilmesi gerekiyor. Daha fazla deney,
daha fazla uygulama gerekiyor. eklinde ifadeler kullanm lard r.
5. al maya Kat lan S f retmenlerinin 3.S f Fen Bilimleri Dersini Daha Verimli
Hale Getirmeye li kin Gr lerine Ait Bulgular
al maya kat lan retmenlerin ilgili ara rma sorusuna retmenlerin verdi i cevaplardan
baz lar yledir: 5: Her okula materyal, ders ara-gereci laboratuvar imkn olabilirse
Fen Bilimleri s
olu turulabilir. Di er kitaplar gibi 1. Dnem ders kitab - renci kitab , 2.
Dnem ders kitab - renci kitab gnderilmeli., 6:Konu say biraz daha az olsa iyi olur
bir renci al ma kitab etkinlik kitaplar olsa ok gzel olur. Etkinlik kitaplar deneyli ve
uygulamal etkinlik olmal proje performans kitaplar olmal ve her konuyla ilgili videolar ve
deneyler bir cdye kaydedilip retmenlere da lmal . eklinde ifade ederken 7: Gerekli
materyallerin okullara verilmesi. Her konu sonunda konu btnl n sa layan
de erlendirme sorunlar n olmas (test eklinde de il) rencilere kitaplarla beraber konular
somutla ran grsellerin uygun oldu u cd verilmesi. eklinde gr bildirmi tir.
al maya kat lan baz retmenler okullar n fiziki ortamlar n iyile tirilmesi gerekti ini
belirtmi lerdir. Bu do rultuda gr bildiren 17: Fiziki olarak ortam haz rlanmal r
(rne in projeksiyon, laboratuvar vb.) gibi imkanlar n sa lanmas gerekir., 15: Okullar n
yeterli donan m ve materyalle desteklenmesi. retmenlerin bili im teknolojiden yeterince
yararlanmalar . rencilerin derse ara gere ile gelirken yeterli bir ekilde gelmesi.
eklinde ifade ederken 8:Okullardaki eksiklerin giderilmesi kazan mlar n daha iyi
kavrat laca na etkisi ok olacakt r. eklinde gr bildirmi tir.
al maya kat lan retmenler genellikle okullardaki materyal eksi inin giderilmesi ve ders
kitaplar na yeterince etkinlik eklenmesi gerekti ini belirtmi tir.
TARTI MA ve SONU
al maya kat lan retmenlerin geneli 3.s f Fen Bilimleri dersinin 3.s f Hayat Bilgisi
dersinden ayr larak farkl bir ders olarak ele al nmas n faydal oldu u ynnde gr
bildirmi lerdir. Bunun temel nedeni olarak; rencilerin ilgisini eken ve zevkli bir ders
olmas yan nda, benzerlikleri olmas na ra men farkl iki dersin hayat bilgisi dersi at
alt nda retilme abas n rencilerde kafa kar kl na yol amas probleminin ortadan
7

kald ld na ynelik yapm olduklar olumlu de erlendirmeler olarak grlmektedir.

Nitekim ifti ve arkada lar n (2015) yapm
olduklar al mada da 3. s f
retmenlerinin byk o unlu u fen bilimleri dersinin 3. S f program nda ayr bir ders
olarak yer almas
olumlu kar lam lard r. Yine Nagihan ve Gngr Akgnn (2015)
yapm olduklar al mada retmenlerin fen bilimleri dersinin hayat bilgisi dersinden
ayr lmas n bilgini s fland lmas
sa lamas , konulara ilginin artmas , e lenceli
etkinliklere yer verilmesi, etkinliklere ayr lan srenin artmas , renme iste inin artmas ve
uygulamaya ynelik etkinliklerin artmas gibi birok avantaj n oldu unu belirttikleri
grlmektedir. Bu al malarda elde edilen sonular ara rma sonucumuz ile paralellik
gstermektedir.
al mada gr bildiren retmenlerin genelinin uygulamada sorun ya ad klar
ifade
etmi lerdir. Bu sorunlar n temelinde laboratuvar, ders ara-gere malzeme eksikli i, retmen
lavuz kitab n ellerine gemedi i ve di er derslerde bulunan renci ders al ma kitab n
olmamas ndan kaynakland dile getirilmi tir. Benzer ekilde ni en & Kayan n (2015)
yapm olduklar ara rma sonular nda da ara rmaya kat lan retmenlere program n
uygulamada zorluk ektikleri k mlar olup olmad
sorusuna retmenler, program n
uygulama srecinde olmas gereken fiziksel ko ullar n tm e itim kurumlar na
sa lanamamas n, program uygularken eksikli e neden oldu unu sylemi lerdir. Bu
ara rma sonular al mam zda elde edilen sonularla paralellik gstermektedir.
rencilerin yeni uygulamaya dnk tutum ve davran lar na ynelik retmenlerin geneli
rencilerden olumlu dnt ald klar , rendi i yeni kavramlar kar nda derse kar daha
istekli ve heyecanl olduklar ifade etmi lerdir. Hjalmarson (2008), e itim programlar n
ieri indeki stratejilerle birlikte geli erek ilerledi ini ifade etmi tir. Program geli tirme i i bir
sretir ve bu sre srekli de imi de iinde bar nd rmaktad r. Nitekim programlarda ki
eksiklerin belirlenmesi ve dzeltilmesi yine bu sre ierisinde gerekle mektedir. Yeni
program phesiz ki rencileri daha da aktif k lmay amalam ve bunu sa lamak iinde
rencilerin ilgisini ekebilecek konu, etkinlik ve renme ya ant lar
programa entegre
etmeyi gz ard etmemi kendini geli tirmeyi ama edinmi tir.
3. s f Fen Bilimleri dersinin kazan mlar boyutunda ele al nan al ma sorusuna retmenler
de ik bak a lar sergilemi lerdir. retmenlerin o unlu u programdaki kazan mlar n
renci dzeyine uygun oldu u konusunda ortak gr belirtirken baz retmenler
kazan mlar n say
ve ders kitaplar n albenisinin eksik oldu unu dile getirmi lerdir.
retmenler program kazan mlar n di er derslerle ba lant oldu unu ifade etmeleri
retmenlerin retim esnas nda uygulamaya ynelik renme ya ant lar sunacaklar
kar nda bulunulabilir (Feasey, 2007: 4; Bishop & Denley, 2007: 168; Osborne & Dillon,
2010; Akt: ni en & Kaya, 2015).
Yeni Fen Bilimleri program n etkinli ini art rma konusunda retmenlerin etkinlik say
n
art lmas ve ders iin gerekli materyal konusunda daha fazla deste in sa lanmas
istedikleri gzlemlenmi tir. zellikle yap land rmac yakla mla birlikte ders kitaplar n
yan nda retmenlere verilen k lavuz kitaplar ile renci al ma kitaplar n olmamas
nemli bir eksiklik olarak grlmektedir. Bunun sebebi olarak bu uygulaman n daha nce
pilot uygulama olarak okullarda uygulanmam olmamas gsterilebilir. Bir ba ka nemli
eksiklikte okullardaki alt yap ve donan m yetersizli idir. Okullarda laboratuvarlar n ve deney
ara gerelerinin olmay fen bilimleri dersinin uygulama ynnn eksik b rakmaktad r
(ifti ve ark, 2015). Nitekim Do an (2010) yapt al mas nda, programlar n okullarda
etkili bir ekilde yrtlebilmesi iin okullar n fiziki olanaklar gzden geirilmeli ve
8

renme ortamlar
belirtmi tir.

yap land rmac

anlay a gre yeniden dzenlenmesi gerekti ini

Sonu olarak yeni yap land lan Hayat Bilgisi ve Fen Bilimleri derslerinin ierik ve kazan m
dzeyinde rencilere kazand labilmesinde s f retmenlerinin grev yapt okullar n alt
yap ve donan m bak ndan yetersiz oldu u tespit edilmi tir. Bu durum s f retmenlerinin
ders i leyi lerini ve ilgili ders kazan mlar n rencilere kazand lmas
olumsuz
etkilemektir. Bu ve yap lan benzer al malardan hareketle okullar n alt yap eksikli inin
giderilmesi program n ba ar
olumlu ynde etkileyecektir.
KAYNAKLAR
Akdeniz, A. R., Yi it, N., & Kurt, . (2002). Yeni fen bilgisi retim program ile ilgili
retmenlerin d nceleri. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik E itimi Kongresi,
ODT, Ankara.
Arslan, M., & Eraslan, L. ( 2003). Yeni e itim paradigmas ve trk e itim sisteminde dn m
gereklili i. Milli E itim Dergisi, 160.
Ate , S. (2005). retmen adaylar n de kenleri belirleme ve kontrol etme yeteneklerinin
geli tirilmesi. Gazi niversitesi E itim Fakltesi Dergisi, 25(1), 2139.
Ayd n, A. (2007). Orta retim kimya dersi retim program n uygulama srecinin
gerekle tirilmesinde 1992den beri uygulanan orta retim kimya mfredat
program n uygunlu u konusunda retmen gr leri. Ahi Evran niversitesi K ehir
itim Fakltesi Dergisi, 8(1), 223-233.
Ba
K , G., Haymana, F., & Bozy lmaz, B. (2008). lk retim fen ve teknoloji dersi
retim program n bilim okur-yazarl ve bilimsel sre becerileri a ndan analizi.
itim ve Bilim, 33(150), 53-63.
Bailey, D. B. (2002). Are critical periods critical for early childhood education? the role of
timing in early childhood pedagogy. Early Childhood Research Quarterly, 17(3), 28194.
Bykalan, S., & Kaya, V. H. (2013). lk retim fen ve teknoloji dersi retim program ile fen
bilgisi retmenli i lisans ve lisansst retim program n felsefe, ama ve ierik
ili kisinin incelenmesi. Trk E itim Bilimleri Dergisi, 11(2), 185-208.
ifti, S., Saban, A., Gndz, S. N.& Ola, F. T. (2015). lkokul nc s f retmenlerinin
nc s f fen bilimleri dersine ili kin gr leri. Uluslararas E itim Bilimleri
Dergisi, 2(4), 333-347.
Do an, Y. (2010). Fen ve teknoloji dersi program n uygulanmas srecinde kar la lan
sorunlar. Yznc Y l niversitesi E itim Fakltesi Dergisi, 7(1), 86-10.
Do ru, M., Genosman, T., Ataalk n, A. N., & eker Trk, F. (2012). Fen bilimleri e itiminde
al lan yksek lisans ve doktora tezlerinin analizi. Fen E itimi Dergisi, 9(1).
Duru, K., & Grdal, A. (2002). lk retim fen ve teknoloji dersinde kavram haritas yla ve
gruplara kavram haritas izdirilerek retimin renci ba ar na etkisi. V. Ulusal Fen
Bilimleri ve Matematik E itimi Kongresi, 1, 310-316.
EARGED. (2005). PISA2003 Projesi Ulusal Nihai Raporu (2005). OECD PISA2003
Ara rmas n Trkiye ile lgili Sonular . Ankara: MEB-EARGED Yay.
Erdo an, Y. (2007). Yeni hayat bilgisi program nda ara disiplinlerin ierikle rt me dzeyinin
belirlenmesi. Yksek Lisans Tezi, F rat niversitesi Sosyal Bilimler Enstits, Elaz .
Ersoy, Y. (tarih yok). Fen ve teknoloji alan ndaki yenilikler-1:De ikli in gerekesi ve
bile enlerinin erevesi.
, H., & Sar kaya, M. (2010) Trkiye ve rlanda fen retimi programlar n kar la
lmas .
lk retim Online, 9(3), 1092-1105.
9

Gmleksiz, M. N., & Bulut, . (2007). Yeni fen ve teknoloji dersi retim program n
uygulamadaki etkilili inin de erlendirilmesi. Hacettepe niversitesi E itim Fakltesi
Dergisi, 32, 76-88.
Gmleksiz, M. N., & Bulut, . (2006). Yeni fen ve teknoloji dersi retim program na ili kin
retmen gr leri. rat niversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(2), 173-192.
Gztok, F. D. (2003). Trkiye'de program geli tirme al malar . Mill E itim Dergisi, 160.
Gven, S. (2008). S f retmenlerinin yeni ilk retim ders programlar n uygulanmas na
ili kin gr leri. Milli E itim Dergisi, 177, 224236.
Hjalmarson, M. A. (2008). Mathematics curriculum systems: models for analysis of curricular
nnovation and development. Peabody Journal of Education, 83, 592-610.
Kaptan, F. (2005). Fen ve teknoloji dersi retim program yla ilgili de erlendirme. E itimde
Yans malar: VIII Yeni lk retim Programlar De erlendirme Sempozyumu Bildiriler
Kitab , 283298.
Karatay, R., Timur, S., &Timur, B. (2013). 2005 ve 2013 y fen dersi retim programlar n
kar la
lmas . Ad yaman niversitesi Sosyal Bilimler Enstits Dergisi, 15.
Kutlu, . (2005). Yeni ilk retim programlar n renci ba ar ndaki geli imi de erlendirme
boyutu a ndan incelenmesi. E itimde Yans malar: Yeni lk retim Programlar
De erlendirme Sempozyumu. Erciyes niversitesi.
MEB. (2004). lk retim Fen ve Teknoloji Dersi (4-5. s flar) retim Program . Ankara:
Devlet Kitaplar Mdrl Bas mevi.
Oliva, P. F. (2005). Developing the Curriculum (6th Ed.). Boston: Pearson Education.
Orbeyi, S., & Gven, B. (2008). Yeni ilk retim matematik dersi retim program n n
de erlendirme esine ili kin retmen gr leri. itimde Kuram ve Uygulama, 4(1),
133-147.
zden, M., & Cavlazo lu, B. (2015). lk retim fen dersi retim programlar nda bilimin
do as : 2005 ve 2013 programlar n incelenmesi. itimde Nitel Ara rmalar Dergisi,
3(2), 40-65.
ztrk N., Yalva Hastrk, H. G., & Demir R. (2013). lk retim 4-5. s f fen ve teknoloji
dersi retim programlar ndaki lme ve de erlendirme yntemlerine ili kin retmen
gr leri. Dicle niversitesi Ziya Gkalp E itim Fakltesi Dergisi, 20. 25-36.
Szbilir, M., & Kutu H. (2008). Development and current status of science education research
in Turkey. Essays in Education, Special Edition, 1-22.
im ek H., H ra, N., & Co kun, S. (2012). lk retim fen ve teknoloji retmenlerinin
retim yntem ve tekniklerini tercih ve uygulama dzeyleri: anl urfa ili rne i.
Mustafa Kemal niversitesi Sosyal Bilimler Enstits Dergisi, 9(18), 249-268.
TTKB (2013). lk retim Kurumlar lkokullar ve Ortaokullar) Fen bilimleri Dersi retim
Program (3, 4, 5 ,6 , 7, 8. S flar). Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Ba kanl
(TTKB).
TTKB (2005). lk retim retim Program El Kitab . Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu
Ba kanl (TTKB) Yay.
Toraman, S., & Alc , B. (2013). Fen ve teknoloji retmenlerinin yenilenen fen bilimleri dersi
retim program na ili kin gr leri. EKEV Akademi Dergisi, 56.
nal, S., Co tu, B., & Karata , F. . (2004). Trkiyede fen bilimleri e itimi alan ndaki
program geli tirme al malar na genel bir bak . Gazi niversitesi Gazi E itim
Fakltesi, 24(2), 183- 202.
ni en, A., & Kaya, E. (2015). Fen bilimleri dersinin ilkokul nc s f program na
al nmas yla ilgili retmen gr lerinin de erlendirilmesi. Ad yaman niversitesi
Sosyal Bilimler Enstits Dergisi, 20.

10

Yang n, S., & Dindar, H. (2007). lk retim fen ve teknoloji program ndaki de imin
retmenlere yans malar . Hacettepe niversitesi E itim Fakltesi Dergisi, 33, 240252.
ld m, A., & im ek H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Ara rma Yntemleri. (6.Bask ).
Ankara: Sekin Yay nc k.
ld m, N., & Gngr A. . (2015). lkokul 3. s f retmenlerinin yenilenen fen bilimleri
dersine ili kin gr leri. Ahi Evran niversitesi K ehir E itim Fakltesi Dergisi
(KEFAD), 16(2), 199-218.
Yi it, N. (2002). retim program geli tirmede retmenin rol. a da E itim Dergisi, 296,
27-33.
Yksel, S. (2003). Trkiye'de program geli tirme al malar ve sorunlar . Mill E itim Dergisi,
159.
EXTENDED ABSTRACT
The realization of social development depends largely on countries' education systems.
Failure of science education carried out effectively has become one of the most important
problems of the Turkish education system in recent years. For this reason the science
education curriculum should be updated by examining the developments in the world. In this
process, taking the teachers opinions will be very important.
In this study, it was aimed to determine the teacherss views related to the science class
curriculum which was separated from social studies class in 2014-2015 academic years with
the change of the education system of Turkey. The study has been conducted with the teachers
who gave 3rd grade social studies class before and with the 3rd grade teachers who currently
gives the social studies class. To analyse the data, descriptive analysis was used in this
correlational survey. 5 open-ended questions developed by the researchers were asked to the
teachers and the answers were recorded with a recorder and the interviews were put in
writing. As a result of the study, it was determined that the views of the teachers related to the
renewed science class curriculum are generally positive. However, it was also determined that
the teachers talk about shortcomings such as decreasing the weekly course hours and the
number of acquisitions, adding a workbook and lack of material.
Moving from this study and similar studies, eliminating the infrastructure problems of schools
will affect the success of developed curriculum positively.

11