Uluslararas Multidisipliner Akademik Ara rmalar Dergisi / May s-Haziran-Temmuz- ustos Cilt: 2 Say :2

Journal of International Multidisciplinary Academic Researches / May-June-July-August Volume: 2 Issue: 2

www.joimar.com

GENLERDE SALDIRGAN DAVRANI LARIN NLENMES NDE SPORUN

NEM
IMPORTANCE OF SPORTS IN PREVENTING AGGRESSIVE BEHAVIOR AMONG
YOUNG PEOPLE
1
1

Tongu VARDAR*

Mehmet Akif Ersoy niversitesi, Beden E itimi ve Spor Yksekokulu, Antrenrlk E itimi Blm
* e-mail: tongucvardar@hotmail.com

ZET
Son y llarda genler aras nda sald rgan davran lar n oran n artt
bilinmektedir. Genlerde sald rgan
davran lar n artmas na neden olan birok unsur bulunmaktad r. Bunlar n ba nda evresel faktrler, sosyal yap ,
aile ii faktrler, zararl al kanl klar, madde kullan , arkada evresi, teknolojik geli melerin olumsuz etkileri
ve baz psikolojik sorunlar gelmektedir. Genlerde sald rgan davran lar n artmas nedeniyle sald rgan
davran lar n azalt lmas na ynelik baz tedbirler al nmas zorunlulu u ortaya km r. Genlerde sald rgan
davran lar n azalt lmas nda etkili olan unsurlardan birisi spordur. Yap lan ara rmalar spor etkinliklerine
kat
n genlerde sald rgan davran lar n azalt lmas na destek oldu unu ortaya karm r. Yap lan bu
ara rmada da gen bireylerde sald rgan davran lar n nlenmesinde sporun yararlar zerinde durulmu tur.
Ara rma kapsam nda ilgili literatr
nda gerekle tirilen ara rma bulgular de erlendirilmi tir.
Anahtar kelimeler: Genlik, sald rgan davran lar, spor

ABSTRACT
It is known that aggressive behavior among youth has increased in recent years. There are many factors that
contribute to the increasein aggressive behavior among youth. Primary factors among these are environmental
factors, social structure, domestic factors, harmful habits, substance abuse, social circle, negative effects of
technologic developments and some psychological problems. Due to the increase in aggressive behavior among
youth, it has become necessary to take some measures in order to minimalize aggressive behavior. One of the
effective factors in decreasing aggressive behavior in youth is sports. Conducted research shows that
participation in sports activities supports decreasing aggressive behavior in youth. This research focuses on the
advantages of sports in preventing aggressive behavior in youth. Findings of research conducted in the light of
relevant literature are evaluated within the scope of this research.
Keywords: Youth, aggressive behavior, sports
JEL CODE: L83

nsanlar sosyal birey varl k olduklar iin srekli olarak evrelerindeki di er insanlarla
ileti im ierisindedirler. nsanlar aras ili kilerde bazen sald rgan davran lar nda kullan ld
bilinmektedir. Ayr ca insanlar sald rganl n gerek bireysel gerekse de toplumsal a dan
ortaya kard
sorunlar bilmektedirler. Bu durum, sald rgan davran lar n en aza
indirmesine ynelik al malar yrten ara rmac lar konu ile ilgili yeni al malar yapmaya
yneltmektedir (Hasta & Gler, 2013).
Dnya genelinde meydana gelen birtak m de imler (teknolojik geli meler, enformasyon,
kentle me, blgeselle me, nfus art vb.) nedeniyle insanlar maddi a dan tatmin duygusu
ya arken, manevi a dan kendilerini mutsuz hissetmektedirler. nsanlar ortaya kan
41

mutsuzluk duygusu azaltmak iin kendilerini de arj edecek davran ve hareketlere

ynelmektedirler. Kfr etme, iddete veya sald rgan davran lara ba vurma gibi durumlar
sz konusu de arj aralar n ierisinde yer almaktad r (Kuru & Var, 2009). nsanlar n
sald rgan davran lar sergileme dzeyleri hem tm dnyada hem de lkemizde srekli olarak
artmaktad r (Yavuzer, 2011). Sald rgan davran lar farkl boyut ve dzeylerde de olsa
toplumun her kesiminde gzlenmektedir (Dervent ve ark., 2010). Toplum ierisinde sald rgan
davran lar n s k sergilendi i gruplardan birisini de genler olu turmaktad r (Karata ve
Gkakan, 2009). Hatta gnmzde genlerde gzlenen sald rganl k davran lar n kayg
verici boyutlara ula
belirtilmektedir (Pekince, 2012). Bunun yan nda genlerin s kl kla
sald rgan davran lara ynelmelerinin su oranlar ndaki art da beraberinde getirdi i ifade
edilmektedir (Seer, 2012). Karata & Gkakana (2009) gre, lkemizde son y llarda
genler aras nda art gsteren sald rgan davran lar okul ortam nda da yay lm r.
Genlerde sald rgan davran lara ynelmenin temelinde birok farkl unsur yatmakla birlikte,
genlerin sald rganl k dzeylerinin e itli demografik ve evresel unsurlara ba
olarak
farkl la
bilinmektedir. Literatrde yer alan ara rmalarda genel olarak genlerde
sald rgan davran lar sergileme dzeyini etkileyen unsurlar n ba nda ebeveyn yakla mlar
(otoriter aile yap vb.), anne-baba kavgas gibi aile ii at malara maruz kalma, ebeveyn
itim dzeyinin d k olmas , internet kullan na ba sorunlar, ailenin iinde bulundu u
ekonomik ko ullar n kt olmas gibi sosyo-demografik unsurlar gelmektedir (Sezer ve ark.,
2013; Avc & Y ld m, 2015; iba , 2001; Geno lu ve ark., 2014; Fuat & Him, 2013;
enyzl, 2013). Sosyolojik a dan ele al nd
zaman genlerde sald rgan davran lar n
alt nda yatan nedenlerin ba nda ev, okul ve arkada evresinde anla lamama, bask lanma ve
kendini ifade edememeye ba
olarak ortaya kan psikolojik sorunlar n yer ald
belirtilmektedir (Karata & Gkakan, 2009). Genlerde sald rgan davran lar n artmas na
neden olan di er bir unsurun medya aralar oldu u belirtilmektedir. Yap lan ara rmalarda
iddet ierikli film veya videolar izleyen genlerin beyin fonksiyonlar n al ma biiminin
de ti i, sald rgan davran lara ynelme potansiyelinin de artt belirlenmi tir (Dolu ve ark.,
2010). Bunun yan nda sald rgan davran lar sergileme dzeyleri cinsiyete gre farkl k
gsterdi i belirtilmektedir (Avc & Y ld m, 2015; zgr ve ark., 2011; Atay, 2013; Bayram,
2012; ztrk, 2008).
Gnlk ya am ierisinde sald rgan davran lar n s kl kla meydana gelmesi insanlar n
ya amlar olumsuz ynde etkilemektedir. Bunun yan nda sald rgan davran biimlerinin
kl kla sergilenmesi nedeniyle insanlar n aras ndaki bar , dostluk ve karde e ya ama
duygular da zedelenmektedir (olako lu & Solak, 2014). Bu noktada gelecek nesillerin
sald rgan davran lar sergileme dzeylerini en aza indirebilmek iin gnmz genli inde
sald rgan davran lar en aza indirmenin yollar n ara
lmas gereklili i ortaya kmaktad r
enyzl, 2013). Literatrde yer alan ara rmalarda spora kat
n insanlar n psikolojik
yap lar zerinde olumlu etkileri oldu u belirlenmi tir (Peluso & De Andrade, 2005; Salar ve
ark., 2012; Keskin, 2014; Penedo & Dahn, 2005; Hassmn ve ark., 2000). Bu noktada
genlerde psikolojik sa laml n geli tirilmesinde ve sald rgan davran lar n en aza
indirilmesinde sporun faydal olaca d nlm tr. Bu ba lamda yap lan bu ara rmada,
ilgili literatr
nda gen bireylerde sald rgan davran lar n nlenmesinde veya en aza
indirilmesinde sporun etkilerinin de erlendirilmesi amalanm r.
Sald rganl k Kavram
Kavramsal a dan ele al nd
zaman sald rganl k kavram literatrde e itli ekillerde
tan mlanm r. Sald rganl k ile ilgili yap lan tan mlardan baz lar
u ekilde s ralamak
mmkndr;
42

Sald rganl k, bir kimseye ktlk yapmak amac ile gerekle tirilen silahl veya silahs z
eylemlerde bulunma giri imidir. Bu ekilde gerekle tirilen sald rgan davran larda genellikle
bireyin kendi d nce ve davran lar
kar ndaki ki iye zorla uygulatma amac
bulunmaktad r (Kaya, 2010).
Sald rganl k, fiziksel veya zihinsel anlamda ba ka ki ilere zarar vermek iin gerekle tirilen
fke, k zg nl k ve nefret dolu y
davran lard r (Abay & Tu lu, 2000).
Sald rganl k, ki inin ba kas na veya kendisine zarar veren bir davran
edilmeyen bir sosyal beceri trdr (K mo lu ve ark., 2008).

tr olup, tasvip

Sald rganl k, fizikseli szl veya dolayl yollar ile ba ka bir ki iye zarar vermeyi amalayan
hareketlerdir (Kesen ve ark., 2007).
Sald rganl k, canl lar n birbirlerine zarar vermesi olarak tan mlanmaktad r. Burada belirtilen
zarar verme eylemi sadece bedensel de il, ayn zamanda fiziksel de olabilmektedir. Buna gre
sald rgan davran lar bir e ya f rlatarak kar ndakini yaralama, kendi vcuduna e itli
yollarla zarar verme, kar ndaki ki iye kfr etme veya kar ndaki ki iyi toplum nnde
kk d rme gibi davran lar ierebilmektedir (olako lu & Solak, 2014).
Literatrde sald rganl k ile ilgili yer alan tan mlar de erlendirildi i zaman, sald rganl n
di er ki i ve canl lara zarar verme amac ile gerekle tirilen eylemler (fiziksel veya
psikolojik) oldu u sonucuna ula lmaktad r. Bunun yan nda sald rgan davran lar n olduka
geni bir yelpaze ierisinde de erlendirilen bir olgu oldu u grlmektedir. Dolay yla
sald rgan davran lar n znde uyumsuz birer davran tr oldu u sylenebilir (Er an ve
ark., 2009).
Sald rgan davran lar n sergilenmesinde insanlar n baz amalar bulunmaktad r. Bu durum,
insanlar n sergiledikleri sald rgan davran lar n amalar na gre baz s flara ayr lmas na
neden olmu tur. Toplum ierisinde en s k kar la lan sald rganl k trlerinin ba nda
d manca sald rganl k davran
n geldi i sylenebilir. Sayar & Ba lana (2010) gre
d manca sald rganl k, kar daki ki iye ac ektirmek amac yla gerekle tirilen davran lard r.
Ancak sald rgan davran lar her zaman d manca ve kar ndaki ki iye ac ektirme amac yla
yap lmamaktad r. Sz gelimi, bir sporcunun gol atacak olan futbolcuya veya say retecek
basketbol oyuncusuna yapt
faul de sald rgan bir davran r. Ancak burada sald rganl k
davran d manl k iin de il, rakibin retece i say engellemek iin yap lmaktad r. Bu
ekilde gerekle tirilen sald rgan davran lar literatrde ama ynelimli sald rganl k
eklinde tan mlanm r (Dervent, 2007). Ama ynelimli sald rganl k bireysel spor dallar ile
yasland nda genellikle rakibe fiziksel temas n bulundu u tak m sporlar nda daha s k
kar la lan bir sald rganl k trdr (Tutkun ve ark., 2010).
Sald rganl k trlerine ili kin yap lan di er tan mlar y
sald rganl k, edilgen sald rganl k,
al
sald rganl k ve tepkisel sald rganl k eklinde s ralanmaktad r. Y
sald rganl k
davran
genellikle insanlar n kendi i lerine zarar verdi ine inand klar ki ilere kar
geli tirdikleri sald rgan davran lardan olu maktad r. Y
sald rgan davran lar n temelinde
ki inin beklentilerinin gerekle memesi, buna paralel olarak hayal k kl
ya amas ve
mitsizli e kap lmas yatmaktad r. Edilgen sald rganl kta ki inin amac kar ndaki ki iye
sald rgan davran lar uygulamak, ancak bunu gerekle tirirken kar ndaki ki inin fkesini
ve k zg nl
kazanmamakt r. Tepkisel sald rganl k davran ise ki inin fkelendi i bir
43

durumda ortaya koydu u geici sald rganl k durumudur. Tepkisel sald rganl kta ki inin fke
dzeyine ba olarak kendisine kar da sald rgan davran lar sergilemesi sz konusudur.
al
sald rganl k davran , e itli nedenlerle sayg nl
yitirmi veya sakat d m
bireylerin kaybettikleri sayg nl klar geri kazanmak iin yneldikleri sald rgan davran lar
iermektedir. al sald rganl k davran
sergileyen bireyler genellikle kinci insanlard r
(Bostan & K lc gil, 2008). nsanlar n bazen sald rgan davran lar sergilemelerinin temelinde
kk d rlm veya kas tl olarak tahrik edilmi olmalar yatmaktad r. Byle bir durum
ierisinde bulunan bireyin sergiledi i sald rganl k biimi d manca (hostil) sald rganl k
eklinde tan mlanmaktad r (Abay & Tu lu, 2000)
Genlerde Sald rganl n Boyutlar
Son y llarda e itli sorunlarla kar la an genlerin zm yolu olarak sald rgan davran lara
ynelmeleri, hayat n birok alan nda genlerde gzlenen sald rgan davran lar n artmas na
neden olmu tur (Karabulut, 2013). Ortaokul rencileri zerinde yap lan bir ara rmada,
kad n rencilerin en az bir defa fiziksel kavgaya kar ma oran n %14, erkeklerin en az bir
defa fiziksel kavgaya kar ma oran n %26 oldu u belirlenmi tir. Herhangi bir cinsiyet
ayr
yap lmadan ele al nd zaman rencilerin %11,4nn en az bir defa grup kavgas na
kar klar , %4,3nn en az bir defa kesici alet ta
, %4,4nn ise hayat nda en az bir
defa yaralama ile sonulanan bir olaya kar klar belirlenmi tir (Ba & Kabasakal, 2010).
Dilekmen ve ark. (2011) taraf ndan yap lan ara rmada da ortaokul rencilerinde sald rgan
davran lar sergileme e iliminin yksek oldu u tespit edilmi tir.
Aygen & A k (2014) taraf ndan genler zerinde yap lan ara rmada erkeklerin %14,6s n
fiziksel iddete maruz kald klar belirlenmi tir. Ayn ara rmada, kad nlar n %29,2sinin
fiziksel iddet, %43,4nn duygusal-szel iddet, %1,5inin cinsel iddet, erkek rencilerin
ise % 34,2sinin fiziksel iddet, %38,4nn duygusal-szel iddet ve %1,7sinin ise cinsel
iddet uygulad klar belirlenmi tir.
stanbul ilindeki devlet liselerinde renim gren rencilerin su ve iddet e ilimlerinin
incelendi i bir ara rmada, rencilerin sald rganl k ve iddet ieren eylemlerinin renim
grdkleri lise trne gre incelenmesi amalanm r. Ara rmada dz lisede renim gren
rencilerin %5,5inin hayat nda en az bir defa kendisine ait olmayan bir nesneyi hasar
vermek iin tahrip ettikleri, bu oran n meslek lisesi rencilerinde %8, Anadolu lisesi
rencilerinde ise %6,5 dzeyinde oldu u tespit edilmi tir. Ayn ara rmada rencilerin
fiziksel iddete maruz kalma oranlar de erlendirilmi , elde edilen bulgulara gre dz lise
rencilerinin %12,8inin, meslek lisesi rencilerinin %14,9unun ve Anadolu lisesi
rencilerinin %12sinin en az bir defa iddete maruz kald klar tespit edilmi tir. rencilerin
ba kalar na iddet uygulama dzeylerinin ise olduka yksek oldu u belirlenmi tir. Buna
gre, dz lise rencilerinin %24,5inin, meslek lisesi rencilerinin %26,9unun ve Anadolu
lisesi rencilerinin %23,1inin hayat nda en az bir defa ba ka bir ki iye iddet ieren
davran uygulad tespit edilmi tir.
Yukar da yer alan ara rma bulgular de erlendirildi i zaman, genler aras nda sald rgan
davran lar sergileme dzeyinin yksek boyutlara ula
sylenebilir.
Sald rgan Davran lar n nlenmesinde Sporun Yararlar
Spor etkinliklerine kat m ile bireylerin faaliyet yapabilme zellikleri, geli mektedir. Spor
etkinliklerine kat lan bireylerin genellikle rekabeti ki ilik yap lar , al ma disiplinleri,
cesaretleri ve mcadele azimleri geli mektedir. Yine spor etkinlikleri ile insanlar kazanma ve
kaybetmeyi kabullenmeyi, yard mla may , payla may , birlikte al may , sosyal sorumluluk
44

sahibi olmay ve kar t d ncelere de sayg olmay renirler ( ahan, 2008). Bu kapsamda
spora kat
n sald rgan davran lara neden olan unsurlar da en aza indirmeye yard mc
olaca sylenebilir.
Literatrde yer alan al malarda spor yapan bireylerin sald rganl k dzeylerinin spor
yapmayan bireylere k yasla daha d k olmas n temelinde, spor yapan bireylerin sahip
olduklar
iddet ve sald rganl k duygular
spor alanlar na aktarmalar n yatt
belirtilmektedir (Ersoy ve ark., 2012). Bunun yan nda sald rgan davran lar n meydana
gelmesinde genlerin ierisine bulunduklar ortam n ve arkada evresinin etkili oldu u
bilinmekte olup, genlerin sald rgan davran lardan uzak durmalar iin ierisinde
bulunduklar olumsuz ko ullardan ve ortamlardan uzak durmalar gerekti i belirtilmektedir
(Karata & ztrk, 2009). Bu noktada da spor etkinliklerinin genlerin ierisinde
bulunduklar olumsuz ortamlar ve arkada evrelerinden uzak durmalar na katk sa layacak,
buna paralel olarak sald rgan davran lar n nlenmesine katk sa layacak bir ortam oldu u
sylenebilir.
Genlerde spor etkinliklerine farkl biimlerde kat
n da gerek psikolojik yap zerine
gerekse de sald rgan davran lar n azalt lmas na olumlu katk lar sa lad sylenebilir. Sz
gelimi, sportif aktiviteleri ierisinde bar nd ran serbest zaman etkinlikleri ve rekreasyon
faaliyetleri de genlerin sald rgan davran lar sergilemelerini nlemede etkili olabilir.
Newman ve ark. (2000) taraf ndan yap lan ara rmada, gen bireylerin ders d zamanlar nda
serbest zaman etkinliklerine kat mlar n sua kar ma ve di er zararl al kanl klar
zerindeki etkilerinin incelenmesi amalanm r. Ara rman n sonunda, serbest zaman
etkinliklerine kat lan genlerle k yasland
zaman herhangi bir ders d
serbest zaman
etkinliklerine kat lmayan genlerin sua kar ma oranlar n daha yksek oldu u tespit
edilmi tir.
Alp ve ark. (2014) taraf ndan yap lan ara rmada, dzenli olarak spor yapan ve yapmayan
ocuklarda sosyo-demografik zelliklerin sald rgan davran lar zerindeki etkilerinin
incelenmesi amalanm r. Ara rman n sonunda spor yapan bireylerin sald rganl k
puanlar n spor yapmayan bireylerden anlaml dzeyde olmasa da daha d k oldu u tespit
edilmi tir. Bayram (2012) taraf ndan yap lan ara rmada 14-18 ya grubunda bulunan spor
yapan bireyler ile ayn ya grubunda bulunan sedanter bireylerin sald rganl k dzeyleri
incelenmi tir. Ara rman n sonunda spor yapan ve yapmayan kad nlar n benzer sald rganl k
puanlar na sahip olduklar , buna kar k erkek bireylerde sald rganl k dzeyinin spor
yapanlar n lehine daha d k oldu u tespit edilmi tir.
niversite rencilerinde baz demografik de kenlere gre sald rganl k dzeylerinin ele
al nd ara rmada, spor etkinliklerine kat lmayan renciler ile k yasland zaman dzenli
olarak spor yapan rencilerin y
sald rganl k, edilgen sald rganl k ve genel sald rganl k
dzeylerinin daha d k oldu u tespit edilmi tir. Ara rmada elde edilen bulgular
nda
spora kat
n genlerde sald rgan davran sergileme dzeyini azaltt belirtilmi tir. Spora
kat
n sald rgan davran lar nlemesinin temelinde spor yolu ile genlerin enerjilerini
bo altmalar n, sportif kurallar n kazanma ve kaybetme duygular
a lamas n ve spor
ahlak n yatt ifade edilmi tir ( enyzl, 2013).
Sonu ve neriler
Sonu olarak, gen bireylerde spora kat
n sald rgan davran lar nleyici bir rol oldu u
sylenebilir. Ancak sald rgan davran lar n nlenmesinde sporun etkinli ine ili kin zgn
al malar n yap lmas na gereksinim duyulmaktad r. nk baz spor dallar (zellikle
45

fiziksel temas gerektiren tak m sporlar ) ile profesyonel olarak ilgilenen sporcular n spor
dal n karakteristik zelliklerine ba
olarak sald rgan davran lar sergileme dzeyinin
artmas da sz konusu olabilmektedir. Bu noktada hangi spor trnn veya fiziksel
etkinliklerin sald rganl
en aza indirmede etkili bir yol oldu una ili kin ara rmalar
yap lmas olduka nemlidir.
KAYNAKLAR
Abay, E., & Tu lu, C. (2000). iddet ve agresyonun nrobiyolojisi. Klinik Psikiyatri, 3, 2126.
Alp, M., Eraslan, M., Atay, E., & zmutlu, . (2014). Dzenli spor yapan ve yapmayan
ocuklar n sosyo-demografik zelliklerine gre sald rganl k dzeylerinin incelenmesi.
Kafkas E itim Ara rmalar Dergisi, 1(1), 32-36.
Atay, E. (2013). Impact of sports and social activities participation on aggression level.
International Journal of Academic Research, 5(5B), 169-173.
Avc , . H., & Y ld m, . (2015). Prevalence of violence tendency in adolescents. Kuramsal
itimbilim Dergisi, 8(1), 106-124.
Aygen, M., & A k, Y. (2014). Elaz ilinde genlerde iddete ba vurma ya da maruz kalma
kl , etkileyen faktrler ve fke ile ili kisi. Kocaeli T p Dergisi, 3, 8-17.
Ba , A. U., & Kabasakal, Z. T. (2010). lk retim Okullar nda Sald rganl k ve iddet
Davran lar n Yayg nl . lk retim Online, 9(1), 93-105.
Bayram, Y. (2012). Spor Yapan ve Yapmayan 14-18 Ya Grubu rencilerin Sald rganl k
Tutumlar n ncelenmesi. Yksek Lisans Tezi, Dumlup nar niversitesi Sa k
Bilimleri Enstits, Ktahya.
Bostan, G., & K lc gil, E. (2008). Beden e itimi ve spor yksekokulu rencisi olan ve
olmayan Ankara niversitesi rencilerinin sald rganl k boyutlar . SPORMETRE Beden
itimi Ve Spor Bilimleri Dergisi, 6(3), 133-140.
olako lu, F. F., & Solak, N. (2014). Orta retim rencilerinin cinsiyet ve okul trne gre
sald rganl k dzeyleri ile empatik e ilim dzeylerinin incelenmesi (orum ili rne i).
International Journal of Social Science, 26, 57-66.
Dervent, F. (2007). Lise rencilerinin sald rganl k dzeyleri ve sportif aktivitelere kat mla
ili kisi. Yksek Lisans Tezi, Gazi niversitesi E itim Bilimleri Enstits, Ankara.
Dervent, F., Arslano lu, E., & enel, . (2010). Lise rencilerinin sald rganl k dzeyleri ve
sportif aktivitelere kat mla ili kisi ( stanbul ili rne i). Uluslararas nsan Bilimleri
Dergisi, 7(1), 521-533.
Dilekmen, M., Ada, ., & Alver, B. (2011). lk retim II. kademe rencilerinin sald rganl k
zellikleri. Gaziantep niversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 927-944.
Ersoy, A., Tazegl, ., & Sancakl , H. (2012). Gre ilerin Sald rganl k Dzeylerinin SosyoDemografik A dan ncelenmesi (Ankara rne i). Uluslararas nsan Bilimleri Dergisi,
9(1), 385-397.
Dolu, O., Bker, H., & Uluda , . (2010). iddet ierikli video oyunlar n ocuklar ve
genler zerindeki etkileri: Sald rganl k, iddet ve sua dair bir de erlendirme. Adli
Bilimler Dergisi, 9(4), 54-75.
Er an, E. E., Do an, O., & Do an, S. (2009). Beden e itimi ve spor yksekokulu
rencilerinin sald rganl k dzeylerinin sosyodemografik a dan de erlendirilmesi.
Cumhuriyet T p Dergisi, 31, 231-238.
Fuat, N., & Him, T. (2013). niversite rencilerinin internet kullan m durumlar ve
sald rganl k dzeyleri aras ndaki korelasyon: GA psikoloji ve rehberlik ve psikolojik
dan manl k blm rencilerinde internet kaynakl tutum de iklikleri. II.
International Conference on Communication, Media, Technology and Design 02-04
May 2013 Famagusta North Cyprus.
46

Geno lu, C., Kumca z, H., & Ersanl , K. (2014). Ergenlerin iddet e ilimine etki eden
ailevi faktrler. Turkish Studies, 9(2), 639-652.
Hassmn, P., Koivula, N., & Uutela, A. (2000). Physical exercise and psychological wellbeing: a population study in Finland. Preventive Medicine, 30(1), 17-25.
Hasta, D., & Gler, M. E. (2013). Sald rganl k: Ki ileraras ili ki tarzlar ve empati a ndan
bir inceleme. Ankara niversitesi Sosyal Bilimler Enstits Dergisi, 4(1), 64-104.
iba , Y. (2001). Televizyondaki iddetin ocuklar zerindeki sald rganl k etkisi (Amerikan
rne i). Kurgu Dergisi, 18, 79-90.
Karabulut, E. O. (2013). 16 Ya Alt im hokeyi sporcular n sald rganl k dzeylerinin
e itli de kenler bak ndan incelenmesi. Ankara niversitesi Spor Bilimleri
Fakltesi Dergisi, 11(2), 139-147.
Karata , H., & ztrk, C. (2009). Sosyal bili sel teori ile zorbal a yakla m. Dokuz Eyll
niversitesi Hem irelik Yksekokulu Elektronik Dergisi, 2(2), 61-74
Karata , Z., & Gkanan, Z. (2009). Psikodrama teknikleri kullan larak yap lan grup
uygulamalar n ergenlerde sald rganl
azaltmadaki etkisinin incelenmesi. Trk
Psikiyatri Dergisi, 20(4), 357-366.
Kaya, E. . (2010). 18-25 Ya aras i itme engelli sporcular n stres ve sald rganl k
dzeylerinin incelenmesi. Yksek Lisans Tezi, Erciyes niversitesi Sosyal Bilimler
Enstits, Kayseri.
Kesen, N. F., Deniz, M. E., & Durmu lu, N. (2007). Ergenlerde sald rganl k ve fke
dzeyleri aras ndaki ili ki: Yeti tirme yurtlar zerinde bir ara rma. Seluk
niversitesi Sosyal Bilimler Enstits Dergisi, 17, 353-364.
Keskin, . (2014). ocuklarda beden e itimi ve spora kat
n sosyal geli im zerine
etkileri. Uluslararas Multidisipliner Akademik Ara rmalar Dergisi, 1(1), 1-6.
mo lu, H., Parlak, N., Dereceli, ., & Kepo lu, A. (2008). Lise rencilerinin
sald rganl k dzeylerinin spora kat m dzeylerine gre incelemesi. Ni de niversitesi
Beden E itimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 2(2), 147-154.
Kuru, E., & Var, L. (2009). Futbol seyircilerinin spor alanlar ndaki sald rganl k davran lar
hakk ndaki betimsel bir al ma (K ehir ili rne i). Ahi Evran niversitesi K ehir
itim Fakltesi Dergisi, 10(2), 141-153.
Newman, S. A., Fox, J.A., Flynn, E. A., & Christeson, W. (2000). Americans after-school
choice: The prime time for juvenile. Fight crime: Invest in Kids, Washington, DC.
zgr, G., Yrko lu, & G., Arabac , L. B. (2011). Lise rencilerinin iddet alg lar , iddet
ilim dzeyleri ve etkileyen faktrler. Psikiyatri Hem ireli i Dergisi, 2(2), 53-60.
ztrk, N. (2008). Orta retim 9. s f rencilerinin sald rganl k dzeylerinin baz
de kenler a ndan incelenmesi. Yksek Lisans Tezi, nn niversitesi Sosyal
Bilimler Enstits, Malatya.
Pekince, H. (2012). Ergenlerin sald rganl k dzeyleri ile sosyal aktivitelere kat mlar
aras ndaki ili kinin incelenmesi. Yksek Lisans Tezi, nn niversitesi Sa k
Bilimleri Enstits, Malatya..
Peluso, M. A. M., & De Andrade, L. H. S. G. (2005). Physical activity and mental health: the
association between exercise and mood. Clinics, 60(1), 61-70.
Penedo, F. J. & Dahn, J. R. (2005). Exercise and well-being: A review of mental and physical
health benefits associated with physical activity. Current Opinion in Psychiatry, 18(2),
189-193.
Salar, B., Hekim, M., & Tokgz, M. (2012). 15-18 Ya grubu tak m ve ferdi spor yapan
bireylerin duygusal durumlar n kar la
lmas . Mehmet Akif Ersoy niversitesi
Sosyal Bilimler Enstits Dergisi, 4(6), 123-135.
Sayar, K., & Ba lan, F. (2010). Koruyucu psikoloji: ocuk e itiminde duygusal rehberlik.
stanbul: Tima Yay nlar .
47

Seer, . (2012). Lise rencilerinin genel sald rganl k dzeyleri ba lam nda iddet ieren
davran lar sergileme s kl klar n incelenmesi. Uluslararas Kat ml Kad na ve
ocu a Kar iddet Sempozyumu, 27-28 Nisan, Ankara.
Sezer, A., Kola, N., & Erol, S. (2013). Bir ilk retim okulu 4, 5, ve 6. s f rencilerinin
sald rganl k dzeylerinin anne baba tutumlar ve baz de kenler ile ili kisi. Marmara
niversitesi Sa k Bilimleri Enstits Dergisi, 3(4), 184-190.
ahan, H. (2008). niversite rencilerinin sosyalle me srecinde spor aktivitelerinin rol.
KMU BF Dergisi, 10(15), 260-278.
enyzl, E. (2013). niversite rencilerinde spora kat
n sald rgan davran lar zerine
etkilerinin incelenmesi. Yksek Lisans Tezi, Dumlup nar niversitesi Sa k Bilimleri
Enstits. Ktahya.
Tutkun, E., Gner, B. ., A ao lu, S. A., & Soslu, R. (2010). Tak m sporlar ve bireysel
sporlar yapan sporcular n sald rganl k dzeylerinin de erlendirilmesi. Spor ve
Performans Ara rmalar Dergisi, 1(1), 23-29.
nl, A., Evcin, U., Y lmaz, H. B., & Dalk , A. (2013). stanbul devlet liselerinde su ve
iddet yayg nl : Okul trlerinin kar la
lmas . Anatolian Journal of Psychiatry, 14,
152-160.
Yavuzer, Y. (2011). Okullarda sald rganl k/ iddet: Okul ve retmenle ilgili risk faktrleri ve
nleme stratejileri. Milli E itim, 192, 43-61.
EXTENDED ABSTRACT
People are in communication with other people around them all the time as they are social
beings. It is known that aggressive behavior is sometimes exhibited also in interpersonal
relations. Furthermore, people are aware the problems arising due to aggression both from the
individual and social aspect. This situation prompts researchers conducting research on
minimizing aggressive behavior to do new studies regarding this issue (Hasta & Guler, 2013).
According to Avc & Y ld m (2015), violence incidents increasing everyday in Turkey have
begun to create apprehension. Unfortunately, violence has spread to every living space in our
day. Many people are exposed to violence in the street, traffic, workplace and even their own
homes; an insecure communication environment with people who cannot decide how to treat
each other in crisis situations is becoming dominant. Increase in the number of people who
are exposed to significant violence or even killed because of a simple disagreement is
frightening. News containing violence differed in the recent years and violence on TV has
become more striking. Violence from educators was the point in question in our country once;
whereas violence against educators and teachers was the point in question in another period;
and violence against doctors and women was being talked about in another period. It is clear
that violence does not diminish but only changes shape; in other words perpetrators and
victims of violence change but violence scenes continue their existence. This implies that
efforts for reducing violence are not sufficient. It is understood that there is a need to conduct
more research devoted to reducing violence.
According to Bayram (2012), violence and aggression just like other undesirable behavior in
schools, where young people are educated, affect education efforts at school negatively and
rank among the top undesirable behaviors. Due to the fact that schools are obligated to
provide an environment free from undesirable behavior for their students, these kinds of
behavior occurring at schools gain a particular importance. In order to prevent violence due to
aggressive behavior at schools and to keep children and youth the assurance of our future

48

away from aggression and its negativities; it is necessary to do research on aggression and to
determine the contributing factors.
When definitions of aggression in literature are reviewed, it can be seen that aggression is
defined as actions (physical or psychological) intended to harm other people and living things.
Moreover, it is seen that aggressive behavior is a phenomenon that is evaluated within a very
wide range. Therefore it can be stated that aggressive behavior is substantially a maladaptive
behavior (Er an et. al. 2009). It is indicated that another factor leading to an increase in
aggressive behavior among youth is the media tools. It has been found that young people
watching violent movies or videos have an altered way of brain functioning and their potential
to tend towards aggressive behavior is increased (Dolu et. al., 2010).
Besides the fact that there are many different factors that lie behind young peoples tendency
towards aggressive behavior, it is known that the level of aggression among youth differs
depending on various demographic and environmental factors. According to research in the
literature, in general socio-demographic factors, such as parent approach (authoritarian
parents etc.), being subject to marital conflicts such as parents fighting, undereducated
parents, problems due to Internet use, poor economical conditions of the family, ranks the first
among factors that affect the level of aggressive behavior in youth (Sezer et.al., 2013; Avc &
ld m, 2015; sibas , 2001; Gencoglu et al., 2014; Fuat & Him, 2013; Senyzl, 2013)
Individuals capability to do activites is increased by participation in sports activities.
Generally people participating in sports activities, improve their competitive personality,
work discipline, courage and tenacity to fight. Also sports activities teach people to accept
winning and losing, cooperation, sharing, working together, having social responsibility and
respecting opposing views ( ahan 2008). Within this scope, it can be stated that participation
in sports helps minimize also the factors that lead to aggressive behavior.
Research in literature indicates; the fact that people doing sports transfer their violence and
aggression to sports fields is the reason why individuals doing sports have a lower level of
aggression compared to individuals not involved in any sports activity (Ersoy et. al., 2012).
Consequently, it can be stated that participation of young individuals in sports has a
preventative role for aggressive behavior. However, it is necessary to do specific studies
regarding the effectiveness of sports in preventing aggressive behavior. Because athletes
professionally involved in some sports branches (especially team sports requiring physical
contact) may also exhibit an increase in the level of aggressive behavior due to the
characteristic features of the sports branch. At this point, it is of utmost importance to conduct
research on which sports branch or physical activity is an effective way of minimizing
aggression.

49