CHNG TRNH GING DY KINH T FULBRIGHT

CV05-53-20.0
04/2005

HUNH TH DU
NGUYN MINH KIU
NGUYN TRNG HOI

THNG TIN BT CN XNG TRONG HOT NG TN

DNG TI VIT NAM
Trong qu trnh nghin cu h thng ti chnh Vit Nam, nhm ca ng Ci Cch thy rng ging
nh cc nc ng khc, Vit Nam, cc ngn hng chim t trng cao trong h thng ti chnh.
Hu ht cc giao dch u c thc hin qua h thng ngn hng, th trng chng khon c mt
vi tr rt khim tn. Hn th na, do mi chuyn i t h thng ngn hng mt cp sang h thng
ngn hng hai cp, cng chng cha c thi quen s dng cc dch v ti chnh ngn hng, nn hot
ng ca cc ngn hng thng mi Vit Nam cn rt s khai, ch yu l cp tn dng, cn cc loi
hnh dch v ngn hng khc, nht l cc dch v ngn hng bn l hu nh cha pht trin.
Tuy l nghip v kinh doanh chnh em li hn 80% doanh thu, nhng hot ng tn dng
ca cc ngn hng thng mi Vit Nam dng nh c trc trc m n c th hin qua khi lng
n xu tng i cao1.
Theo kinh nghim ca nhiu nc v t nhiu nghin cu, tr nhng c sc bt ng nh
khng hong kinh t, thin tainguyn nhn gy ra tnh trng n xu nhiu nht l do cc ngn
hng khng c y thng tin t pha khch hng ca mnh mc d c rt nhiu n lc trong
cng tc thm nh . Ni mt cch n gin, l do c ch sng lc cha hiu lc nn cc ngn hng
"lt" nhng khch hng c kh nng che y hnh vi v thng tin ca kho trong giao dch vay
vn thc hin nhng d n c ri ro cao.
Chun on khng tt vn thng tin bt cn xng c th l nguyn nhn gy ra nhng
trc trc trong hot ng tn dng h thng ngn hng Vit Nam2, t trc trc ny nhm ca ng Ci
Cch dnh mt ngun lc ng k tm hiu v n.

1 Theo bo co thng nin ca Ngn hng Nh nc Vit nam, n cui nm 2003, t l n xu (qu hn)ca cc ngn hng
thng mi Vit Nam chim 4,74% trong tng d n cho vay gn 300.000 t VN (tng ng vi 14.200 t VN). Con s
ny cha k khon n tn ng 21.280 t VN trc ngy 01/01/2001 mi ch x l c 13.386 t ng. Nu tnh s cha
c x l cng vi s n tn ng nu trn th s n tn ng ca cc ngn hng thng mi Vit Nam l 22.094 t VN
(bng 7,36% d n v 3,4% GDP). Nhng theo kin ca b Susan Adams i din thng tr cao cp ca IMF ti Vit Nam
v ng Klaus Rohland - Gim c quc gia Ngn hng Th gii (WB) ti Vit Nam th n xu ca h thng ngn hng Vit
Nam vo khong 15-20% (tng ng 45.000-60.000 t VN), chim t 7-10% GDP Vit nam. Theo nh gi ca mt s
chuyn gia th t l n xu ln n 30% (Thomas 2003)

Tnh hung ny do Hunh Th Du, Nguyn Minh Kiu, v Nguyn Trng Hoi, ging vin Chng trnh Ging dy Kinh t
Fulbright bin son da trn mt s thng tin v tng ca bi tp nhm 1 trong mn Ti chnh Pht trin Kho 10 gm cc
thnh vin Ung Th Hnh, Trnh Thu Hng, V Th Thu Hng, H Vn M, Dng Anh Th, Trn Thanh Tng, Trn Hi
Vn. Cc nghin cu tnh hung ca Chng trnh Ging dy Fulbright c s dng lm ti liu cho tho lun trn lp hc,
ch khng phi a ra khuyn ngh chnh sch.
Copyright 2005 Fulbright Economics Teaching Program

Thng tin bt cn xng trong hot ng tn dng ti Vit Nam

CV05-53-20.0

Sau mt thi gian nghin cu vi s gip tch cc ca cc c quan hu quan,nhm ca

ng Ci Cch a ra bc tranh tng i sinh ng theo cc ni dung di y.
1. Ti sao cc ngn hng phi x l vn thng tin bt cn xng?
Ngn hng n thun ch l mt t chc kinh doanh v mc tiu li nhun. Cp tn dng l mt trong
nhng nghip v kinh doanh chnh ca cc ngn hng. C th hiu cp tn dng mt cch n gin l
vic ngn hng cho khch hng "vay" mt khon tin hoc uy tn ca mnh trong mt khong thi
gian nht nh. Sau khch hng c ngha v hon tr "khon vay" nn trn cho ngn hng cng vi
khon "li" km theo3.
Vic "vay mn" gia ngn hng v khch hng c lp thnh hp ng tn dng. Cng
ging nh cc hp ng ti chnh khc, hp ng tn dng l mt dng hp ng khng hon chnh
(incomplete contract). mt hp ng c thc hin y th cc bn lin quan trong hp ng
phi thc hin ng ngha v ca mnh. Tuy nhin, khng ging nh cc hp ng hon chnh
(complete contract), vic thc hin cc hp ng khng hon chnh gp nhiu kh khn hn v c rt
nhiu tnh hung c th xy ra trong qu trnh thc thi hp ng m cc bn khng lng trc
c. Cng do chnh vn ny m trong qu trnh thc hin hp ng, nu mt bn c nhiu thng
tin hn c th c nhng hnh vi gy tn hi n bn c t thng tin hn. y chnh l vn bt cn
xng v thng tin trong cc hot ng ca nn kinh t.
Hai hnh vi ph bin nht do thng tin bt cn xng gy ra l la chn bt li (adverse
selection) v tm l li (moral hazard). La chn bt li l hnh ng xy ra trc khi k kt hp
ng ca bn c nhiu thng tin c th gy t hi cho bn t thng tin hn. Tm l li l hnh ng
ca bn c nhiu thng tin hn thc hin sau khi k kt hp ng c th gy tn hi cho bn c t
thng tin hn.
Trong hot ng tn dng, cc ngn hng lun l ngi c t thng tin v d n, v mc ch
s dng khon tn dng c cp hn khch hng. Do , m bo an ton trong hot ng ca
mnh, bn thn cc t chc tn dng phi x l thng tin bt cn xng hn ch la chn bt li v
tm l li nhm cho vay ng ngi ng i tng v gim st cht ch khch hng vay vn c
hnh vi ng n nhm m vic thu hi c gc v li khon tn dng cp ra.Trong mt nn kinh
t, hu nh khng mt ngn hng no c kh nng t mnh x l c vn thng tin bt cn
xng m cn phi c mt c s h tng v nhng iu kin cn thit cho nn kinh t nhm trnh
xy ra nhng vn v h thng nh hng tiu cc n ton b nn kinh t.
2. Cc c s h tng v iu kin cn thit trong hot ng tn dng
gip cc ngn hng tm c "ng" khch hng, "ng" d n v khch hng thc hin "ng"
nhng hnh ng nh cam kt th mt nn kinh t cn phi c cc c s h tng v iu kin cn
thit gm:

Theo Lut cc t chc tn dng Vit Nam, cc t chc hot ng theo lut ny c gi l t chc tn dng. Tuy nhin, n
gin, trong tnh hung nghin cu ny gi l ngn hng.
3 Lut cc t chc tn dng nh ngha "Cp tn dng l vic t chc tn dng tho thun khch hng s dng mt khon
tin vi nguyn tc c hon tr bng cc nghip v cho vay, chit khu, cho thu ti chnh, bo lnh ngn hng v cc nghip
v khc."
2

Page 2 of 17

Thng tin bt cn xng trong hot ng tn dng ti Vit Nam

CV05-53-20.0

1. Cc quy nh php l r rng v cht ch

2. H thng k ton v bo co ti chnh minh bch, tin cy phn nh ng nng lc ti
chnh ca khch hng
3. H thng thng tin y , c tin cy v tnh chnh xc cao
4. Cc tiu chun nh gi xp loi r rng, minh bch, d p dng
5. T chc nh gi, xp loi tn dng c lp
6. H thng ng k ti sn
Nhm ca ng Ci Cch ln lt xem xt tng ni dung nu trn trong iu kin thc t ti Vit
Nam.
2.1.Cc quy nh php l
Vit Nam, hot ng ngn hng ni chung, hot ng tn dng ni ring c quy nh bi vn
bn cao nht l Lut cc t chc tn dng. Ngoi ra cn c cc vn bn hng dn ca Chnh ph, ca
Ngn hng Nh nc Vit Nam v cc vn bn lin quan n hot ng tn dng. Cc quy nh v
hot ng tn dng ti Vit Nam c nh gi l tng i y v theo thng l chung vi cc
hng dn r rng, quyn t ch dnh cho bn cp tn dng trn c s bo m nhng quy nh v
an ton.
2.1.1. Cc iu kin cp tn dng
c cp tn dng, bn c cp tn dng phi m bo cc iu kin cn thit gm:
1. C nng lc php lut dn s, nng lc hnh vi dn s v chu trch nhim dn s theo
quy nh ca php lut.
2. Mc ch s dng khon tn dng c cp hp php.
3. C kh nng ti chnh m bo tr n trong thi hn cam kt.
4. C d n u t, phng n sn xut, kinh doanh, dch v kh thi v c hiu qu; hoc c
d n u t, phng n phc v i sng kh thi v ph hp vi quy nh ca php lut.
5. Thc hin cc quy nh v bo m tin vay theo quy nh.
2.1.2. Quy nh v m bo tin vay
Theo quy nh ca hin hnh, cc t chc tn dng c th cp tn dng mt khch hng thng thng
theo cc hnh thc m bo gm: Cm c, th chp bng ti sn ca khch hng vay; Bo lnh bng
ti sn ca bn th ba; Bo m bng ti sn hnh thnh t vn vay; Cho vay khng c ti sn m
bo.

Page 3 of 17

Thng tin bt cn xng trong hot ng tn dng ti Vit Nam

CV05-53-20.0

c c iu kin c cp tn dng khng c ti sn m bo, khch hng phi c tnh hnh ti

chnh lnh mnh, chng minh c kh nng tr n ca mnh.
c c iu kin cp tn dng c m bo bng ti sn hnh thnh t vn vay, khch hng phi
c vn t c tham gia vo d n cng vi ti sm m bo ti thiu l 15% tng mc u t ca d
n.
2.1.3. Quy nh v vic thm nh, xt duyt cho vay v gim st thu hi vn vay
Vic thm nh, xt duyt cho cp tn dng v gim st thu hi khon tn dng c cp phi tun
th cc quy nh nh sau:
-

T chc tn dng xy dng quy trnh xt duyt cp tn dng theo nguyn tc bo m tnh
c lp v phn nh r rng trch nhim c nhn, trch nhim gia khu thm nh v
quyt nh cp tn dng.

T chc tn dng xem xt, nh gi tnh kh thi, hiu qu ca d n u t,phng n sn

xut, kinh doanh, dch v hoc d n u t, phng n phc v i sng v kh nng hon
tr khon tn dng c cp ca khch hng quyt nh cp tn dng.

Vic cp tn dng ca t chc tn dng v khch hng phi c lp thnh hp ng tn

dng. Hp ng tn dng phi c ni dng v iu kin cp tn dng, mc ich s dng
khon tn dng c cp, phng thc cp tn dng, lng tn dng c cp, li sut, thi
hn cp tn dng, hnh thc bo m, gi tr ti sn bo m, phng thc tr n v nhng
cam kt khc c cc bn tho thun.

T chc tn dng xy dng quy trnh v thc hin kim tra, gim st qu trnh cp tn dng,
s dng khon tn dng c cp v tr n ca khch hng ph hp vi c im hot ng
ca t chc tn dng v tnh cht ca khon vay, nhm m bo hiu qu v kh nng thu
hi khon tn dng cp.

Vi cc quy nh php l nu trn, t chc tn dng c t ch v phi chu trch nhim v hot ng tn
dng ca mnh, ng thi m bo iu kin ngn hng c th tm ng khch hng, ng d n cp tn
dng, v gim st khch hng thc hin nhng hnh vi ng sau khi c cp tn dng hon tr cho
ngn hng khon tn dng c cp.
2.2.H thng thng tin k ton v bo co ti chnh
H thng thng tin k ton v bo co ti chnh l mt c s cc k quan trng gip cho cc bn c
lin quan nm bt c tnh hnh ti chnh ca doanh nghip. Nu mt h thng thng tin k ton v
bo co ti chnh khng c t chc tt v khng minh bch v c tin cy cao s rt kh c th
cn c xem xt "sc kho" ca doanh nghip.
Vit Nam, Lut k ton nm 2003 quy nh n v k ton phi thu thp, phn nh khch
quan, y , ng thc t v ng k k ton m nghip v kinh t, ti chnh pht sinh. n v k
ton c trch nhim cng khai cc bo co ti chnh. Mt khc, cc chun mc k ton theo thng l

Page 4 of 17

Thng tin bt cn xng trong hot ng tn dng ti Vit Nam

CV05-53-20.0

chung dn c p dng ti Vit Nam. Tuy nhin hin ti, h thng tiu chun k ton Vit Nam
(VAS) vn cn nhng khc bit so vi vi h thng tiu chun k ton quc t (IAS).
Theo Ngh nh v kim ton c lp, tr mt s loi hnh doanh nghip phi thc hin kim
ton nh bo him, ngn hng, cc doanh nghip c vn u t nc ngoi, doanh nghip nh nc,
s cn li (ch yu l cc doanh nghip hot ng theo lut doanh nghip), nh nc ch khuyn
khch cc doanh nghip thc hin kim ton cc bo bo ti chnh. Mt khc, ti hu ht cc t chc
tn dng cha yu cu khch hng n xin cp1 tn dng phi c bo co ti chnh c kim ton.
Vic s dng cc bo co ti chnh lm cn c thm nh d n ca cc t chc tn dng
cha c tin cy nh pht biu ca Ph tng gim c Ngn hng u t v Pht trin Vit
Nam - ng L o Nguyn ''Cc DN va v nh thng xy dng bo co ti chnh mang tnh cht
i ph vi c quan thu; bo co chnh thc (bo co c php lut cng nhn) thng thp hn
tnh trng thc t, khng m bo iu kin vay vn ngn hng''.4
Nhng vn nu trn to ra k h mt doanh nghip c nhiu h thng s sch bo
co k ton (thng l 3). Mt dng bo co thu (kt qu kinh doanh thp hn thc t). Mt dng
vay vn ngn hng (kt qu bo co thng hn thc t). Mt dng cho ni b (s liu thc). Vi
tnh trng nh vy, khi doanh nghip gp kh khn th ngn hng rt kh nhn bit tnh trng thc
ca doanh nghip l nh th no.
2.3.H thng thng tin v c s d liu
2.3.1. H thng thng tin phc v nh gi xp loi khch hng
Mt h thng thng tin y v khch hng nh: lch s hnh thnh v qu trnh pht trin, nng
lc ti chnh, mc tn nhim, i ng iu hnh l c s ht sc quan trng gip cho vic thm
nh,xp loi, la chn khch hng trong hot ng ca cc t chc tn dng. Nu h thng ny
khng y s nh hng rt ln n kh nng nh gi, thm nh khch hng ca cc ngn
hng.
Hin nay, Trung tm tn dng thuc Ngn hng Nh nc Vit Nam (CIC) l t chc duy
nht thc hin cng tc thu thp thng tin ca cc khch hng c quan h tn dng vi tt c cc t
chc tn dng. C ch thu thp thng tin ca CIC theo quy ch hot ng thng tin tn dng do Ngn
hng Nh nc ban hnh. Trong quy nh cc t chc tn dng theo nh k c trch nhim bo
co cc thng tin lin quan n khch hng cho CIC v cc t chc tn dng c quyn khai thc
thng tin ca CIC.
Trn thc t, cc thng tin hin c ca CIC c cp nht khng cao v cc ch tiu cn
chung chung. Nhng thng tin cn thit xc nh lch s, tin cy ca ban iu hnh doanh
nghip hu nh khng c. Mt khc, do cha thc s thc v tm quan trng ca tnh cp nht v
chnh xc v thng tin nn cc t chc tn dng cha c s quan tm ng mc n cc thng tin, d
liu khi bo co cho CIC. Khi thm nh doanh nghip, rt t ngn hng ly thng tin t CIC.

http://www.vnn.vn/kinhte/taichinhnganhang/2003/12/39942/

Page 5 of 17

Thng tin bt cn xng trong hot ng tn dng ti Vit Nam

CV05-53-20.0

H thng thng tin ni b ca tng t chc tn dng: Hin nay, bn thn trong mt t chc tn
dng, h thng lu tr, x l thng tin cng cha hiu qu v tnh h thng gn nh khng c. Thm
ch vic kim sot tng d n ca mt khch hng (k c cc n v trc thuc hch ton bo s) l
mt vn rt kh khn i vi cc t chc tn dng.
2.3.2. H thng thng tin phc v cho vic thm nh d n
Ngoi h thng thng tin dng nh gi khch hng, khi thm nh d n, phng n kinh
doanh, cc t chc tn dng cn phi c h thng thng tn nhm xc nh, kim tra cc thng s u
vo v u ra ca d n, nht l cc thng s v th trng cc nguyn liu u vo v th trng u
ra ca sn phm
Thc t, hin nay cc t chc tn dng thng s dng cc thng ly c trn mng internet
vi tnh h thng khng cao. Vic truy cp, tm kim nhng s liu ny ph thuc rt nhiu vo trnh
ca cc b tn dng vi yu cu phi c kh nng c tt ting anh. Do vn v h thng thng
tin phc v cho cng tc thm nh d n ca cc t chc tn dng hin nay vn ang l vn rt
ln. Nhng bin s quan trng nht quyt nh n hiu qu ca d n nh gi nguyn vt liu, gi
bn, kh nng tiu th li thiu thng tin nht trong qu trnh thm nh.
2.4.H thng cc tiu chun v k thut nh gi
Sau khi c cc thng tin vi tin cy cao, iu kin cn thit tip theo l phi c c tiu chun v
k thut nh gi ph hp. Chng ta cng xem xt thc t ny Vit Nam
2.4.1. Cc tiu chun nh gi nng lc khch hng
Theo quy nh i vi nhng ngi iu hnh doanh nghip i hi phi c mt s tiu chun nht
nh no (v bng cp). Nhng thc t nhng quy nh ny nng v hnh thc hn. Nhng cn
c, tiu chun da vo nh gi kh nng iu hnh ca mt doanh nghip, mt t chc gn
nh khng c.
2.4.2. Cc tiu chun phn tch bo co ti chnh
Hai iu kin c bn nht phn tch bo co ti chnh nhm a ra cc nh gi, kt lun c tin
cy l phi c h thng thng tin bo co ti chnh tin cy v c h thng cc ch tiu, chun
mc nh gi. Phn th nht c trnh by phn trn.
Hin nay cha c cc tiu chun, chun mc c cho l hiu qu so snh nh gi1 mt
bo co ti chnh ca mt khch hng l tt hay khng tt, tiu chun hay cha tiu chun.
Hin nay, B ti chnh ban hnh cc thng t hng dn ch tiu nh gi hiu qu hot
ng ti chnh ca t chc tn dng nh nc, cc doanh nghip nh nc. Ngn hng Nh nc Vit
Nam giao cho Trung tm thng tin tn dng (CIC) thc hin nh gi xp loi khch hng theo
mt s tiu chun. Trn c s nhng tiu ch ca Ngn hng Nh nc a ra, cc t chc tn dng
cng xy dng h thng ch tiu nh gi, xo li khch hng. Nhng vic nh gi da vo cc tiu
chun ny ang trong qu trnh th nghim cha thc s i vo cuc sng.

Page 6 of 17

Thng tin bt cn xng trong hot ng tn dng ti Vit Nam

CV05-53-20.0

2.4.3. Cc tiu chun thm inh d n u t

y l nhng thng s, nhng tiu chun v cng cn thit nh h s chit khu, mc ri ro
Trong qu trnh thm nh mt s n, c rt nhiu tiu chun nh gi d n, nhng hai tiu
chun thng dng nht l d vo gi tr hin ti rng (NPV) v sut thu hi vn ni b (IRR). Mt d
n c NPV dng hay sut thu hi vn ni b ln hn mt ngng yu cu l c th quyt nh u
t hoc cp tn dng cho d n . Vn kh khn u tin i vi cc t chc tn dng khi tnh
NPV hoc nh gi theo tiu chun IRR th sut chit khu no c s dng y. C th s dng
m hnh nh gi ti sn vn (CAPM)5 hoc cc m hnh khc xc nh gi tr ny. iu ny l bt
kh thi v cc h s gn nh khng th xc nh c hoc nu c xc nh c th chng khng c
ngha xc thc ly lm cn c.
Thc t ti cc t chc ang lm l ly li sut cho vay trung di hn ca chnh t chc tn
dng cng (+) thm mt t l na c c sut chit khu. Vi phng thc ny c th tm
chp nhn c v d sao cng c c s. Nhng c s ny l rt cm tnh.
2.4.4. Cc k thut phn tch bo co ti chnh, thm nh d n
K thut nh gi, thm nh d n ni ring, d bo ni chung hin nay c s dng ph bin
nht l da vo phn tch m phng (phn tch ng) tnh xc sut c kh nng xy ra cc trng
hp tt v cc trng hp bt li cho d n. Vic nhn vo biu phn b xc xut ca d n c th
bt c xc sut NPV dng l bao nhiu, m l bao nhiu.
Hin nay Vit Nam, cc k thut phn tch bo co ti chnh, thm nh d n tin tin
cha c p dng v ph bin rng ri ti Vit nam do iu kin v cng ngh v nhng ngi am
hiu v n cn rt hn ch. V vy vic p dng i tr gp rt nhiu kh khn.
T thc t nu trn, mt ngi am hiu mt cht v k thut thm nh d n l c th bin mt d
n c xc xut NPV dng hay IRR ln hn ngng cn thit t 100%. Khi mun bc mt d n hoc nh
gi mt doanh nghip hot ng khng hiu qu l vn ht sc kh khn i vi cn b tn dng. Nht l i
vi nhng d n ca nhng doanh nghip c "mi quan h" tt.
2.5.T chc nh gi tn dng c lp
Hin ti Vit nam c Trung tm tn dng CIC ca Ngn hng Nh nc v mt s n v khc
nh cc cng ty chng khon lm cng tc xp loi khch hng. Tuy nhin m bo tin cy,
t chc ny cn phi c cc iu kin sau6:
- Tnh khch quan: Phng php nh gi tn dng cn phi cht ch, c h thng v phi cn c vo
cc s liu qu kh theo mt phng php nh gi no . Ngoi ra, cc kt qu nh gi cn phi

5 Theo m hnh nh gi ti sn vn, sut sinh li yu cu ca mt ti sn ti chnh (c th ng nht vi mt d n) c xc

nh theo cng thc sau: Ri = Rf + (Rm- Rf). Trong :
Rf: Sut sinh li ca ti sn ti chnh phi ri ro (thng l chng khon chnh ph ngn hn)
Rm: Sut sinh li bnh qun ca ton th trng
: H s tng quan gia ti sn ti chnh Ri v th trng.
(Rm- Rf): c gi l phn b ri ro (Risk Premium)
6 Cc iu kin ny c nu trong Hip c Basel II

Page 7 of 17

Thng tin bt cn xng trong hot ng tn dng ti Vit Nam

CV05-53-20.0

lin tc c r sot v iu chnh kp thi theo nhng thay i v tnh hnh ti chnh. c cc
c quan ch qun ngn hng cng nhn, phng php nh gi i vi mi khu vc th trng,
trong c vic i chiu li mt cch cht ch (rigorous back testing), cn phi c s dng trc
t nht mt nm v nn l ba nm
- Tnh c lp: T chc nh gi tn dng c lp cn phi c lp v khng chu cc sc p v kinh t
hoc chnh tr c th nh hng n kt qu nh gi. Qu trnh nh gi cng t b nh hng bi
nhng mu thun v li ch c th pht sinh do thnh phn ca hi ng qun tr hoc c cu c
ng ca cng ty gy ra cng tt.
- Kh nng tip cn quc t/ Tnh minh bch: Cc kt qu nh gi cn c cung cp cho cc t chc
trong v ngoi nc s dng trong cc mc ch hp php v vi cc iu kin cung cp tng
ng nhau. Ngoi ra, phng php lun chung nh gi tn dng ca cc t chc nh gi cn
phi c cng khai, hu ht cc d n vay vn t WB hoc ADB u cng khai trn web r rng
phng php lun c th nh gi mt d n, iu ny s trnh c nhng che y thng tin t
bn pha khch hng t mc tiu c ngun tn dng bng mi gi.
- V vic cung cp thng tin: T chc nh gi tn dng c lp cn cung cp cc thng tin v phng
php nh gi, bao gm cc khi nim v kh nng khng tr c n, khong thi gian nh gi,
ngha ca mi bc xp hng; t l khng tr c n trong thc t ng vi mi nhm xp hng; v xu
hng thay i cc kt qu nh gi, v d kh nng t xp hng AA xung xp hng A theo thi
gian.
- Cc ngun lc: Mt t chc nh gi tn dng c lp cn phi c cc ngun lc cn thit thc
hin vic nh gi vi cht lng cao. Cc ngun lc ny cho php cc t chc ny tip xc thng
xuyn vi cn b qun l v nghip v ti cc t chc ang c nh gi tn dng b sung cc
thng tin quan trng cho vic nh gi tn dng. Cc kt qu nh gi cn phi da trn s kt hp
cc phng php nh tnh v nh lng. Ngun lc thm nh tn dng cng nn lm vic theo
nhm, c ngha l bn thn ngn hng cng nn c nhng chuyn gia c lp thm nh t pha nc
ngoi nhm p dng cho nhng d n qui m ln.
- Tnh tin cy: Trong mt chng mc nht nh, tin cy ca cc kt qu nh gi t c nh cc
tiu ch nu trn. Ngoi ra, lng tin ca cc t chc c lp (nh u t, nh bo him, cc i tc
kinh doanh) i vi cc kt qu nh gi ca mt t chc nh gi tn dng c lp cng l bng
chng ca tin cy ca cc kt qu nh gi ny. tin cy ca mt t chc nh gi tn dng c
lp cng th hin vic cc t chc ny s dng cc quy trnh ni b nhm trnh khng cho cc
thng tin mt c s dng sai mc ch. c cng nhn, mt t chc nh gi tn dng c lp
khng nht thit phi nh gi cc cng ty hai quc gia tr ln.
Nu cn c vo cc tiu chun nu trn, r rng hin nay Vit Nam cha c t chc no iu kin v c
kh nng xp hng tn dng mt cch c lp. Tuy nhin, vi nhng li th ca mnh, Trung tm thng tin tn
dng (CIC) l mt t chc c th c kh nng p ng cc iu kin ny ti sao. Kh nng trong thi gian ti,
khi CIC pht trin c th tr thnh mt c quan cung cp thng tin v xp hng tn dng khch hng tin cy l
nn tng cho mt h tng thng tin tt phc v cho hot ng tn dng ca cc ngn hng Vit Nam. Ngoi ra
vi m hnh Trung tm xp hng tn nhim thuc VASC cng c kh nng tr thnh mt t chc xp hng tn
nhim tin cy.

Page 8 of 17

Thng tin bt cn xng trong hot ng tn dng ti Vit Nam

CV05-53-20.0

2.6. H thng ng k ti sn
Mt h thng ng k quyn s hu ti sn r rng l v cng quan trng cho pht nn kinh t ni
chung, hot ng tn dng ngn hng ni ring. Nu tt c cc ti sn c ng k v xc nhn
quyn s hu, th ngi ch s hu ti sn c th em ti sn ny th chp, cm c vay vn ngn
hng. Hay ni cch khc, nu tt c cc ti sn (nht l cc bt ng sn) c ng k quyn s hu
(hay quyn s dng) khi mi thc s l ti sn, nu khng ch l mt cng c ca ngi c n v
vic chuyn nhng, th chp, cm c s gp nhiu kh khn hn.
Hin nay, vic ng k ti sn c quy nh, nhng nhn chung vic thc hin cha c
trit v rng khp. Nguyn nhn ca vn ny l do thc t khch quan c rt nhiu loi ti sn
khng thc hin ng cc trnh t, th tc v khng c y cc giy t cn thit nn vic ng k
chng nhn quyn s hu l rt kh. c bit l cc bt ng sn ti khu vc nng thn, rt nhiu h
lm nh t pht m khng c bt k mt giy t no. i vi nhng loi ny, ch l nhng cng c,
phng tin phc v cho cuc sng hng ngy ca ngi dn m rt kh bin thnh ti sn a vo
chu chuyn trong nn kinh t.
Do h thng ng k ti sn hot ng khng hiu qu nn hot ng tn dng Vit Nam
gp nhiu kh khn. Liu ngn hng c th tin c khch hng s m bo c ngun vn "t
c" tham gia vo d n nh cam kt. D khch hng c a ra cc bng chng nh sau th tin cy
vn rt hn ch:
Xc nhn c tin gi ngn hng: Liu c ngn hng c tin chc rng bn vay vn khng "vay nng"
u ri gi vo ngn hng nh xc nhn. Thm ch, bn vay c bng chng khon tin gi
l 5 nm hay 20 nm th ngn hng cng rt kh c th tin c l tin ca bn vay v hot ng
ti chnh ngn hng Vit Nam c mt ngoi l l bt c loi tin gi no khch hng u c quyn
rt trc hn. Do hm nay mua mt chng ch tin gi 5 nm ngy mai rt li l iu hon ton
c th.
Chng minh c li nhun gi li: y cng l vn rt kh khn i vi ngn hng v li nhun ca
doanh nghip hon ton ph thuc vo cc khon phi thu, cc loi chi ph ch phn b Vi h
thng s sch k ton khng minh bch, khng c kim ton th rt kh c th xc nh c
doanh nghip li tht hay li gi.
Ni chung, khi thm nh kh nng gp vn t c ca khch hng trong vic thc hin d n
ngn hng ch yu tn vo s trung thc ca khch hng. rt kh khng nh l khch hng c thc
s b vn vo thc hin d n hay ton b l vn vay. Mt phng thc m cc doanh nghip c th
"qua mt" cc t chc tn dng l s dng bin php nng gi trong cc hp ng. Gi s d n u
t ch cn 7 t ng l c th hon thnh nhng bn vay lp d n tng ln thnh 10 t ng. Bng
mt vi bin php chuyn tin vng vo qua li theo mt vi hp ng l bn vay c th chng minh
vi ngn hng l mnh b ra trc 3 t ng u t d n m thc t h chng b ra ng no
c.
Vi s khng minh bch v kh xc nh tnh xc thc, hp l, hp l cng nh gi tr ca
cc loi ti sn gy rt nhiu kh khn cho cc ngn hng trong vic a ra quyt nh cp tn
dng ca mnh.

Page 9 of 17

Thng tin bt cn xng trong hot ng tn dng ti Vit Nam

CV05-53-20.0

H thng ng k giao dch m bo: trnh tnh trng khch hng s dng mt ti sn th chp, cm
c vay vn nhiu ngn hng hoc to iu kin cho khch hng c mt ti sn c gi tr ln c th vay
vn nhiu t chc tn dng, hin nay c cc c quan ng k giao dch bo m bao gm: C quan
ng k quc gia giao dch bo m v chi nhnh; C quan ng k tu bin v thuyn vin khu vc;
Cc Hng khng dn dng Vit Nam; S a chnh hoc Ti nguyn m trng; y ban nhn dn x,
phng, th trn. Mi c quan nu trn thc hin ng k giao dch m bo mi loi ti sn theo quy
nh.
3. Mt s vn lin quan n hot ng tn dng ca cc ngn hng
3.1.Vn ho kinh doanh ca cc doanh nghip Vit Nam
Vn ho kinh doanh ca doanh nghip nh hng rt nhiu n hot ng tn dng ngn hng. Nu
cng ng cc doanh nghip c mt vn ho kinh doanh tt, trn c s chin lc pht trin di hn
s l mt thun li rt ln cho hot ng tn dng ngn hng. V khi , cc doanh nghip rt coi
trng ch tn ca mnh. Vic xy dng, bo v v pht trin thng hiu l mt trong nhng mc tiu
sng cn ca doanh nghip. Ngc li, nu cc doanh nghip khng c chin lc pht trin di hn
m kinh doanh theo kiu "nh qu" s gy kh khn rt ln cho hot ng tn dng ngn hng. V
khi , cc mi quan h di hn da trn uy tn dng nh t c thit lp v cc ngn hng buc
phi s dng nhng gii php phng nga ri ro khc.
i vi Vit Nam, do nhng iu kin thc tin cng vi thi gian chuyn sang kinh t th
trng ch mi khong hai thp k, vn ho, tp qun kinh doanh ca doanh nghip cha c hnh
thnh. Nhiu doanh nghip c t tng kinh doanh theo kiu "nh qu". Do , y l mt kh
khn rt ln i vi cc ngn hng trong vic sng lc, la chn khch hng.
3.2.Nng lc v trnh cn b tn dng
Kt qu thm nh doanh nghip, d n, gim st hot ng ca doanh nghip ph thuc rt nhiu
vo nng lc v trnh ca i ng cn b tn dng.
Do cha c iu kin tm hiu k vn ny, nn nhm ca ng Ci Cch ch nu ra kin
nhn xt ca mt s ngi lin quan.

Page 10 of 17

Thng tin bt cn xng trong hot ng tn dng ti Vit Nam

CV05-53-20.0

Hp 1
CN B TN DNG C O TO TH NO?
o to ngun nhn lc cho cc t chc tn dng l vn c quan tm c bit ti hi tho do
Vin Chin lc pht trin ngn hng v Trng H Ngn hng TP H Ch Minh t chc.
Nng v l thuyt, t cp nht
Hc vin Ngn hng ti H Ni v Trng H Ngn hng ti TP.HCM l nhng ni o to
nhn lc ch yu cho ngnh ngn hng. lm vic trong ngnh ngn hng, sinh vin cn c th
hc ti mt s khoa tng t ca Trng H Kinh t quc dn, Hc vin Ti chnh, H Ngoi
thng (H Ni), H Kinh t TP.HCM, H Kinh t Nng, Hc vin Chnh tr quc gia
TP.HCM... Th nhng, tin s ng Ngc c (H Kinh t quc dn) cho bit ni dung o to
hu ht cc c s ny ch yu vn l l thuyt. PGS-TS Nguyn Th Mi (Hc vin Ti chnh) cho
rng c qu nhiu mn hc c bn trong khi cc mn chuyn ngnh li nng v truyn t l
thuyt, thiu cc bi tp tnh hung cng nh thc hnh, gio trnh chm c b sung cho ph
hp vi thng l quc t v thc tin nc ta.
TS H Quang o (H Ngn hng TP.HCM) b sung: "Cc mn hc qu rng, dn
tri, trong khi li thiu cc mn nghip v chuyn su, c tnh cp nht thc tin hot ng ca
cc t chc tn dng. Phng php o to vn mang tnh nhi nht, t khuyn khch tranh lun,
nghin cu v sng to ca sinh vin". PGS-TS Ng Hng (Ph hiu trng Trng H Ngn
hng TP.HCM) nhn xt: "Hot ng ngn hng mang tnh quc t rt cao, i hi phi c s tip
cn cc phng tin giao dch hin i. Vy m i ng ging vin ca cc trng hu ht c
o to trong nc, nhiu ngi cha mt ln ra nc ngoi tham quan, hc tp, xem xt
nhng nhn vin ngn hng nc ngoi lm vic nh th no. Sinh vin hin phi hc trn sch
v l ch yu v ly kinh ph u mua cc phn mm k ton v ngoi hi ca nc ngoi c
gi t vi trm nghn n c triu USD!".
Vn thc tp ca sinh vin nm cui cng c cc i biu cp nhiu. Nhiu ngn hng
thng khng nhit tnh trong vic tip nhn sinh vin n thc tp. Khng c thc hnh
nhiu, vic thc tp ch mang tnh hnh thc nn nhiu sinh vin sau khi tt nghip rt b ng vi
cng vic chuyn mn v nhng tnh hung thc t khi i lm.
"Theo ti c bit VN, lc lng cn b tn dng cn mng v nng lc cha cao" (B Grase
Ng, Ph Ch tch Hc vin Thng mi quc t Singapore (ITIS) tr li phng vn bo u t
ngy 24/02/2004.)

4. Quyt nh cp tn dng ti cc ngn hng

Cn c vo quy nh ca Lut cc t chc tn dng v cc vn bn hng dn km theo, tt c cc
ngn hng u xy dng cho mnh quy trnh tn dng tch bch gia khu thm nh v quyt nh
cho vay. Tuy nhin vi nhng vn thc t nu trn, vic sng lc, la chn khch hng, d n, c
hiu qu, tin cy, c mc ri ro thp, m bo kh nng tr n ngn hng l mt thch thc

Page 11 of 17

Thng tin bt cn xng trong hot ng tn dng ti Vit Nam

CV05-53-20.0

rt ln i vi cc t chc tn dng. tin cy v tnh chnh xc ca trong kt qu nh gi, thm

nh khch hng, thm nh d n ti cc t chc tn dng cn rt nhiu iu phi bn. Hu nh
khng c t chc tn dng no t tin quyt nh cp tn dng ch da vo bng kt qu ny m
khng da vo ti sn m bo hoc nhng cn c khc.
Nhu cu vn u t pht trin ca nn kinh t vn l thit yu, cc t chc tn dng huy
ng vn vn phi cung tn dng, nhng quyt nh cp tn dng ca cc t chc tn dng cn c
vo cc tiu chun no. Liu cc quyt nh ny c tin cy, gim thiu vic to ra n xu hay
khng l cu hi rt ln i vi tng t chc tn dng ni ring h thng ti chnh ngn hng Vit
Nam ni chung?
i ph vi nhng kh khn nu trn, mi t chc tn dng, loi hnh t chc tn dng c
nhng chnh sch, chin lc khc nhau. Trong ti sn m bo c coi l mt trong nhng iu
kin quan trng nht khi quyt nh cho vay. Ring i vi cc ngn hng thng mi quc doanh,
c mt thi gian thch cho cc doanh nghip nh nc vay hn v cc ngn hng ny ngh rng nu
doanh nghip c vn g th nh nc s cu.
Tuy nhin trong thi gian qua, do s hot ng yu km ca mt s doanh nghip nh nc
li khi lng n xu rt ln, tm l thch cho cc doanh nghip nh nc vay gim i rt
nhiu, thay vo tiu ch c ti sn m bo l iu kin tin quyt trong quyt nh cp tn dng.
Ti sn m tr thnh iu kin quan trng nht trong quyt nh tn dng ca cc ngn
hng phi chng l mt nghch l trong hot ng tn dng hin nay?
5. Kim tra gim st, thu hi vn vay ca cc t chc tn dng
Vi nhng vn nn trn, vic x l la chn bt li ca khch hng trong hot ng tn dng ca
cc t chc tn dng Vit Nam hin nay ang l vn rt ln. mi l nhng vn trc khi
quyt nh cho vay. By gi chng ta cng xem xt vn x l tm l li ca cc t chc tn dng
sau khi cho vay. Hay ni cch khc vic gim st s dng vn vay, thu hi n vay ca cc t chc tn
dng.
c th kim tra gim st, m bo vic s dng vn vay ng mc ch i hi cc t
chc tn dng phi bit c dng tin vo v dng tin ra trong qu trnh s dng vn vay ca bn
vay. y l mt vn rt ln ang t ra i vi cc t chc tn dng Vit Nam v vic kim sot
dng tin bo m bn vay s dng vn ng mc ch khng phi l vn n gin v khc vi
cc nn kinh t pht trin, i vi Vit Nam, t l thanh ton bng tin mt vn mc rt cao. y
chnh l kh khn rt ln trong vic gim st chi tiu ca ngi vay vn.
Mt khc, trong khi h thng thng tin trong ni b cc t chc tn dng, gia cc t chc tn
dng cha c thng sut, m cc doanh nghip c m ti khon rt nhiu cc t chc tn dng
khc nhau v cc hot ng kinh doanh ca doanh nghip ht sc a dng, rt kh phn bit nn vic
"qua mt" cc ngn hng trong vic s dng vn vay sai mc ch l iu rt d xy ra. Hoc trng
hp mt d n, hp ng c th vay nhiu t chc tn dng l iu rt hay xy ra. Chng ta cng
xem xt mt s vn m cc ngn hng c th gp phi trong hot ng tn dng ca mnh.

Page 12 of 17

Thng tin bt cn xng trong hot ng tn dng ti Vit Nam

CV05-53-20.0

Hp 2
MT S KH KHN
Doanh nghip nh nc hot ng khng hiu qu -L do khch quan?
Trong doanh nghip nh nc, s hu doanh nghip l ton dn. Nh nc (Chnh ph) i din
cho ton dn qun l phn vn, ti sn ny. Chnh ph giao cho hi ng qun tr hay gim c
(i vi doanh nghip khng c hi ng qun tr) qun l, s dng phn vn ca nh nc ti
cc doanh nghip. Lut doanh nghip nh nc nm 1995 quy nh ngi iu hnh doanh
nghip nh nc c ngha v s dng c hiu qu, bo ton v pht trin vn do Nh nc giao,
bao gm c phn vn u t vo doanh nghip khc (nu c); nhn v s dng c hiu qu ti
nguyn, t ai v cc ngun lc khc do Nh nc giao cho doanh nghip. Nhng Lut doanh
nghip nh nc nm 1995 khng quy nh r vic bi min nhng ngi iu hnh doanh
nghip khi doanh nghip hot ng kinh doanh khng hiu qu, Lut doanh nghip nh nc
nm 2003 c quy nh ngi iu hnh doanh nghip b min nhim, chm dt hp ng trc
thi hn trong cc trng hp cng ty l hai nm lin tip hoc khng t ch tiu t sut li
nhun trn vn nh nc u t hai nm lin tip hoc trong tnh trng l li an xen nhau
nhng khng khc phc c, tr cc trng hp l hoc gim t sut li nhun trn vn nh
nc u t c cp c thm quyn ph duyt; l hoc gim t sut li nhun trn vn nh
nc u t c l do khch quan c gii trnh v c c quan c thm quyn chp nhn;
u t mi m rng sn xut, i mi cng ngh. Vi quy nh nh vy, khi hot ng thc t
th l do khch quan thng c chp nht nht nu doanh nghip hot ng khng hiu qu.
Mt khc, trong lut ph sn doanh nghip quy nh doanh nghip hot ng kinh doanh b
thua l lin tc s b lm th tc ph sn. Nhng trong thc t hu nh cha c doanh nghip
no b l lin tc hai nm m phi ph sn, thm ch nhiu doanh nghip khng cn g vn
khng th lm th tc ph sn c.
Doanh nghip dn doanh - tin cy u?
Lut doanh nghip ra i l mt thnh cng ngoi mong i, tuy nhin vi nhng th tc ng
k thnh lp d dng cng c nhng mt tri ca n. Mt ngi khng c ng no trong tay
mun thnh lp mt doanh nghip c vn t c khng l l iu khng phi l kh khn. Ngi
ny ch cn "vay nng" u mt khon tin tng ng vi mc vn t c cn thit em gi
vo ngn hng xin gy xc nhn c tin gi ti ngn hng l c th n S k hoch v u t xin
cp giy php thnh lp doanh nghip sau rt s tin nu trn ra em tr li Trn c s giy
php kinh doanh nu trn, doanh nghip c th hot ng "nh qu" trong mt thi gian, sau
gii th, xo hon ton du vt. Sau mt thi gian, nu c c hi, ngi ny s thnh lp mt
doanh nghip mi tip tc mt chu k khc.

Page 13 of 17

Thng tin bt cn xng trong hot ng tn dng ti Vit Nam

CV05-53-20.0

Lng vng vay mn

Doanh nghip ABC hot ng sn xut kinh doanh tng hp (xy lp, sn xut vt liu xy
dng, u t bt ng sn) cho rng th trng bt ng sn ang m dn ln, nu u t
ngay th kh nng s c li trong tng lai. Nhng hin ti, ABC khng c vn, vic vay vn
ngn hng u t vo bt ng sn l khng th c v ngn hng nh gi y l loi hnh
kinh doanh qu ri ro. Lm th no ABC c tin u t vo d n bt ng sn nu trn?
Hin ti ABC ang l nh thu thi cng cng trnh c quy m ln. ABC vay vn ngn hng
mua nguyn vt liu ca cng ty XYZ (ABC chuyn tin tr cho XYZ). XYZ l nh phn phi
chnh ca ABC. XYZ tip tc k hp ng mua sn phm ca ABC, XYZ chuyn tin ngc tr
li cho ABC. By gi tin ca ABC l doanh thu ch khng phi l vn vay. Vy l ABC c th
dng khon tin ny thc hin u t d n bt ng sn nu trn. iu g s xy ra nu thi
gian sau th trng bt ng sn b ng bng. Vic chuyn tin, thanh ton nu trn c th
thc hin tinh vi hn qua mt vi doanh nghip na. y cng l cch m mt s doanh nghip
c th thc hin thay nhng khon n qu hn bng nhng khon n mi m trong gii ti
chnh ngn hng gi l o n.
Mt hp ng c th vay bao nhiu ngn hng?
Doanh nghip ABC trng thu xy dng mt cng trnh h tng H. ABC k hp ng ph vi
cc n v thnh vin ca mnh hoc mt s n v khc lm B' cho mnh. Cc n v ny li k
hp ng tip vi cc n v khc na lm B''... Khi , tt c cc n v c hp ng xy dng
cng trnh H em n cc ngn hng vay vn. Do khng c h thng thng tin kim tra mt cch
y , kh nng tt c cc hp ng thi cng nu trn u c vay vn l c th xy. Nhng
khon tin vay c vt qu nhu cu phc v cho vic thi cng d n H b s dng sai mc
ch. Vn ny c th m t theo s sau:

6. Ti sao ti sn m bo l iu kin quan trng nht?

Vi nhng vn nu trn cc t chc tn dng khng c tin cy v mc chnh xc cn thit trong
vic nh gi mc tn nhim, nng lc ti chnh ca khch hng, thm nh tnh hiu qu ca cc
d n u t, phng n kinh doanh, khng gim st c hot ng ca khch hng mt cch cht
ch. iu ny y cc t chc tn dng n la chn quyt nh cho vay ch khi khch hng c ti

Page 14 of 17

Thng tin bt cn xng trong hot ng tn dng ti Vit Nam

CV05-53-20.0

sn m bo. Hnh vi ny ca cc ngn hng c th gii thch rng khi khng th nhn vo nhng ci
v hnh v kh phn tch nh gi tr v hnh ca doanh nghip, gi tr ca vn ch s hu, gi tr
thc ca cc khon phi thu, cc khon tn kho... Nht l ln u tin thit lp quan h tn dng th
vic ny cng kh khn hn. Cc t chc tn dng Vit nam chn vic lm n gin nht l xem xt
nhng ci g hin hu nht. chnh l cc ti sn hu hnh m ch yu l ti sn c nh dng
m bo cho cc khon vay. Cc ti sn hu hnh l th d xc nh gi tr nht. Vic cp tn dng s
cm thy yn tm hn rt nhiu nu n c m bo bng ti sn, nht l cc loi ti sn c tnh
thanh khon v gi tr cao. Vic qun l cc loi ti sn cng s d dng hn khi cc t chc tn dng
nm gi ti sn hoc gi nhng giy t s hu chng v c nh nc xc nhn. y chnh l
nguyn gii thch ti sao cc t chc tn dng coi ti sn m bo l yu t quan trng rt quan trng
trong quyt nh cp tn dng ca mnh. y cng l tr ngi chnh i vi nhiu doanh nghip, nht
l cc doanh nghip ngoi quc doanh trong vic tip cn vn tn dng ngn hng khi khng c ti
sn m bo hoc cc ti sn cha cc giy t hp l. Ch tiu t l d n cho vay c m bo bng
ti sn ang c xem l tiu chun quan trng ca cc t chc tn dng. Trong khi v mt nguyn
l, ti sn m bo ch l mt yu c gi tr tham chiu trong cc quyt nh cp tn dng.
Ti sn m bo c vai tr rt ln trong quyt nh cp tn dng ca cc t chc tn dng Vit
nam hin nay. Khng n gin v n l ch da tin cy trong vic a ra quyt nh cp tn dng m
hn th na, ti sn m bo c tc dng rt tt trong vic ngn nga s xut hin ca tm l li
sau khi cho vay v khi thc hin bt c mt hnh vi no, mi c nhn lun xem xt h s c g v
mt g. Nu hnh vi lun mang li li ch m khng b tn tht g th h s thc hin, ngc li nu
hnh vi lun to ra tn tht m khng c li ch g cho bn thn th h s khng thc hin. i vi
loi cn li, hnh vi c thc hin khi li ch ln hn chi ph v ngc li hnh vi s khng c
thc hin. Tc dng ca ti sn m bo nm im ny. Khi nhng khon tn dng c cp m
khng c ti sn m bo, phn vn ca bn vay tham gia rt t hoc khng tham gia vo d n u
t, th xu hng tt yu l bn vay s thc hin cc d n c mc ri ro cao em li li nhun
cao v nu d n tht bi th ci m h mt l khng ng k, ngc li nu d n thnh cng th li
ch ca h l rt ln. Hnh vi ca bn vay s hon ton ngc li khi h phi em th chp cc ti sn
hin c ca mnh c cp tn dng. Khi ti sn c th chp, cm c ti cc t chc tn dng th
ngi vay s b mt n nu khon vay ca h c u t khng cn thn v xy ra ri ro. Chnh v
vy m h phi thn trng hn khi thc hin quyt nh u t ca mnh. iu ny cng xy ra i
vi cc doanh nghip c gi tr thc ca vn ch s hu ln, hot ng trong mi trng tng i
tt vi lut pht sn c thc thi hiu qu. Trong trng hp ny, mc d c vay vn khng cn
m bo, nhng ngi vay vn rt thn trng trong quyt nh u t ca mnh v nu xy ra ri ro,
dn n tnh trng ph sn th h s b mt nhiu nht v h l i tng cui cng c nhn nhng
g cn li trong qu trnh thc hin ph sn doanh nghip.

Page 15 of 17

Thng tin bt cn xng trong hot ng tn dng ti Vit Nam

CV05-53-20.0

Hp 3
MT VN THC TIN
Nm 1996, khi ban hnh ngh nh 59/N-CP quy nh v quy ch qun l ti chnh i vi cc
doanh nghip nh nc, chnh ph c quy nh " ...tng mc d n vn huy ng khng c
vt qu vn iu l ca doanh nghip ti thi im cng b gn nht....". iu ny c ngha l
t l n/vn t c ca doanh nghip phi lun nh hn1. Nu thc hin c quy nh ny th
hot ng tn dng ca ngn hng s c m bo rt tt. Mt khc, trong thi gian ny, theo
quy nh ca Ngn hng Nh nc, tt c cc t chc, c nhn khi vay vn ngn hng phi c ti
sn m bo hoc bo lnh bng ti sn m bo ca bn th ba. Nhng quy nh ny c mc
ch nng cao hiu qu hot ng, trnh tm l li v la chn bt li ca cc doanh nghip.
Nhng trong qu trnh trin khai thc hin cc quy nh ny, kh khn xy ra l hu ht cc
ti sn u khng iu kin cm c th chp vay vn. mt khc quy m ca cc doanh nghip
l qu nh nn khng vn hot ng, trong khi cc ngn hng ang ng vn. Cc ngn
hng bt u ku ca rng cc iu kin qu cht, khng th cho vay. Sau do yu cu khi
thng tn dng phc v cho cc mc tiu pht trin kinh t x hi, iu kin ny sau b bi
b v hin nay, rt nhiu doanh nghip c d n vay chim t l chnh trong bng cn i (trn
80%). Chnh iu ny, cng vi c ch phn nh quyn hn v trch nhim khng r rng to
ra tm l li trong nhiu doanh nghip, nht l cc doanh nghip nh nc.
Sau mt thi gian ni lng cc quy nh v m bo tin vay, tn dng ngn hng c tc tng
trng rt cao (bnh qun 25% nm). Tuy nhin, n thi im hin nay, khi m t l n xu tng
cao, cc nguy c ri ro bt u bc l, cc ngn hng li t ra iu kin doanh nghip phi c ti
sn m bo v c t l vn t c cao khi tham gia vo cc d n u t.
Chnh iu ny c th t ra cu hi cho nhng nh lp chnh sch cng nh cho cc ngn hng
phi chng nhng quy nh thi im gia thp nin 1990 l qu sm hay hot ng ca cc
ngn hng hin nay ang l mt s tht li?

Khi ci th yu tr thnh quan trng, vic quyt nh cho vay khng c cn c trn s s
tnh kh thi v hiu qu ca d n u t, phng n kinh doanh m cn c vo ti sn m bo s
tc dng khng tt n hot ng tn dng ngn hng v c th tim n nhng nguy c ri ro rt ln.
Mt khc, vi nhng bt cp, kh khn trong vic thi hnh n, x l cc loi ti sn m bo, thc thi
lut ph sn, thc cht, ti sn m bo c th ch l "l ba" to ra s yn tm cho vic quyt nh
cp tn dng ca cc ngn hng.
chnh l mt s vn v thng tin bt cn xng v x l thng tin bt cn xng trong
hot ng tn dng Vit Nam hin nay m nhm ca ng Ci Cch tm hiu c. Cng vic cn
li ca nhm ny l lm sao t vn cho cc ngn hng Vit Nam mt chnh sch ph hp nhm x l
tt vn ny, gp phn nng cao cht lng tn dng m bo mt h thng ngn hng mnh phc
v tt cho pht trin kinh t x hi Vit Nam.
Cu hi gi tho lun

Page 16 of 17

Thng tin bt cn xng trong hot ng tn dng ti Vit Nam

CV05-53-20.0

1. Theo anh ch nhng vn ln nht trong vic x l thng tin bt cn xng trong hot ng tn
dng Vit nam l g?
2. H thng ngn hng Vit Nam cn lm g gim thiu vn thng tin bt cn xng hn ch la
chn bt li v tm l li?
3. Vit Nam c nn p dng ngay cc chun mc quc t vo hot ng tn dng ngn hng trong
giai on hin nay?

Page 17 of 17