UD. 3. O INICIO DA IDADE MODERNA EN ESPAA, GALICIA E AMRICA.

1)

A MONARQUA HISPNICA.
Tras a morte de Isabel de Catela (1504) e de Fernando de Aragn (1516), os seus reinos e

territorios remataron pasando ao seu neto CARLOS, fillo de Xoana de Castela e de Filipe de Habsburgo,
nacido e criado nos Pases Baixos. Inicibase as en Espaa a chamada casa de AUSTRIA, que perdurou
ata 1700.

No sculo XVI, a casa de Austria estivo representada por Carlos I e polo seu fillo Felipe II.

Carlos I (1516-1556) herdou dos seus avs paternos e maternos numerosos territorios no centro e
o norte de Europa e en Italia, que ampliou con novas conquistas en Amrica. En 1519 (trala morte
do seu av Maximiliano de Austria) foi elixido emperador de Alemaa e recoecido como Carlos
V de Alemaa.

Felipe II (1556-1598) non herdou as posesin centroeuropeas do seu pai nin tivo o ttulo de
emperador. Pero incorporou aos seus territorios as illas Filipinas e o reino de Portugal coas sas
extensas colonias que se estendan por frica, Asia e Brasil (1580). Con iso, creou un enorme
imperio no que, segundo a poca, nunca se poa o sol.

TRAZOS DA MONARQUA HISPNICA.

Ambos os dous monarcas consolidaron a monarqua autoritaria, implantada no sculo anterior

polos Reis Catlicos, pero aumentaron a centralizacin.

Era unha monarqua formada pola unin de reinos que obedecan ao mesmo rei, pero cada
territorio (Castela, Aragn, Navarra, Npoles, ) mantia leis e institucins propias que
limitaban o poder do monarca.

Gobernaron un extenso imperio, sen continuidade territorial, senn que os territorios estaban
dispersos (pennsula Ibrica e italiana, centro de Europa, Amrica, ) Isto dificultaba a cohesin e
comunicacin, e multiplicaba os problemas e inimigos.

Castela era o centro da Monarqua. Nela estaba a capital, Madrid (establecida en 1560 por Felipe
II) e os principais rganos de goberno. Ademais, Castela controlaba o comercio con Amrica1. Os
castelns, foron os que mas contriburon en homes e tributos ao sostemento dos exrcitos, e tamn
os que mis se beneficiaron desempeando altos cargos.

Os reis participaron en numerosas guerras para manter a hexemona poltica, os territorios

unidos e a defensa e expansin do catolicismo.

Para gobernar contaron coa axuda dunha administracin ben organizada. Esta inclua
secretarios reais, encargados de estudar os asuntos e aconsellar o monarca; e consellos, que se
encargaban do goberno de determinados territorios (Consellos de Castela, de Aragn e de Indias)
ou de certos temas (Consello da Inquisicin, Consello de Facenda, Consello de Estado). S o
Consello de Estado tia validez en todo o imperio. Estaba especializado en cuestins
internacionais e en asuntos de especial transcendencia. Tamn existan as audiencias, que eran
tribunais de xustiza que xulgaban no nome do rei os asuntos de maior relevancia. Para levar a cabo
as tarefas de goberno creouse unha enorme burocracia, aumentando o nmero de funcionarios.

A organizacin territorial concibiuse como unha asociacin de estados que tian como vnculo
comn ao soberano, pero mantian as sas propias institucins, leis e costumes. O monarca estaba
representado en cada territorio por un vicerrei ou gobernador que tia amplos poderes; entre eles,
o de convocar e presidir as Cortes do seu reino.

Porn, o deficiente aproveitamento do comercio americano por parte dos comerciantes de Castela, os nicos que

podan comerciar con Amrica. A razn est na deficiente producin castel (escasa, cara e de mala calidade) que
obrigou aos comerciantes a mercar productos en Europa que despois enviaban a Amrica. Deste xeito, gran parte da
riqueza americana beneficiaba mis a outros reinos, incluso inimigos, que a Castela.

2. A MONARQUA DE CARLOS I E FELIPE II.

2.1. O REINADO DE CARLOS I (1516 1556).

O principal obxectivo de Carlos I foi dirixir a Universitas Christiana ou Imperio Cristin universal
que deba reunir, baixo a sa autoridade, a todos os gobernantes para a defensa da cristiandade.
Durante o seu reinado, Carlos I tivo que enfrontarse a graves conflitos interiores e exteriores. Por un
lado, as potencias europeas, especialmente Francia, sentronse ameazadas polo poder acumulado polos
Habsburgo, e os enfrontamentos foron frecuentes. O seu continuo afastamento do goberno da Pennsula
tamn suscitou receos por non se ocupar dos asuntos internos.

Os conflitos interiores desatronse tras a sa chegada a Espaa en 1517, xa que non falaba
casteln (foi visto como un rei estranxeiro); pediulles enormes sumas de dieiro s Cortes para
financiar a sa eleccin como emperador de Alemaa, e deixou o goberno en mans de
conselleiros flamengos (cargos que antes ocupaban os nobres castelns). Ademais, os asuntos
imperiais obrigbano a pasar longas tempadas lonxe dos reinos peninsulares. As das revoltas

principais foron a das Comunidades en Castela e as Xermanas en Valencia e Mallorca.

Comunidades en Castela (1520 1521), protagonizada por algunhas cidades como

Toledo, Burgos e Segovia e instigada pola nobreza e fidalgua castel e secundada por
artesns e campesios que se opoan a pagar novos impostos para financiar as guerras
europeas e a sa coroacin como emperador. Os comuneiros foron derrotados en 1521 en
Villalar e os seus dirixentes (Padilla, Bravo e Maldonado) executados.

Xermanas en Valencia e Mallorca (1519 1523), que enfrontou os gremios urbanos de

artesns e campesios contra a nobreza, que acaparaba os cargos municipais nas cidades
e cobraba arrendamentos abusivos aos campesios. As tropas reais someteron a rebelin
en 1523.
Peticins dos comuneiros.
Que os oficios de rexementos, escribanas, alguacs e outros oficios, se haxan de dar, cando
queden vacantes, aos nacidos e bautizados nos mesmos lugares () e que non se lles poidan dar
a outras persoas.
Que os oficios da Casa Real se haxan de dar a persoas que sexan nacidas e bautizadas en
Castela.

Os conflitos exteriores de Carlos I foron numerosos.

Francia, desexosa de dominar o norte de Italia, perdeu o Milanesado que incorporou
Carlos I, un territorio vital para as comunicacin entre os seus territorios europeos.

Os turcos, que ameazaban o imperio en Europa Central e non Mediterrneo aliados cos
piratas norteafricanos, perderon a cidade de Tunes.

E os estados alemns protestantes e desexosos de autonoma (numerosos prncipes

alemn aceptaron o luteranismo para oponerse autoridade do emperador e enriquecerse
coas terras expropiadas Igrexa), enfrontronse en numerosas ocasins co emperador,
quen finalmente recoeceu a liberdade relixiosa en Alemaa na Paz de Augsburgo
(1555).
2.2. O REINADO DE FELIPE II (1556 1598).
En 1556 Carlos I abdicou no seu fillo Felipe II, que herdou todos os seus territorios, salvo Austria e
o ttulo de emperador, que foron cedidos ao seu irmn Fernando. Para administrar un Imperio tan extenso,
Felipe II centralizou o goberno e fixo de Madrid a sa capital (1560).

En 1580, o rei de Portugal morreu sen herdeiro directo. Felipe II reclamou o seu dereito ao trono
como fillo de Isabel de Portugal. Venceu polas armas a resistencia dos portugueses e proclamouse rei.
Durante sesenta anos, o pas vecio e as sas colonias estiveron baixo control da monarqua hispnica e
a corte mesmo residiu varios anos na cidade de Lisboa.

A defensa e imposicin do catolicismo, xunto co mantemento da hexemona en Europa, foron

os obxectivos principais da sa poltica. O rei perseguiu xudeus e mouriscos conversos e puxo en

prctica unha poltica de limpeza de sangue que impeda posur cargos a quen tivese antepasados
xudeus ou musulmns. Para iso valeuse da Inquisicin, que celebraba frecuentes autos de fe para xulgar
os sospeitosos de non cumprir os preceptos da fe catlica. Esta intolerancia relixiosa, unida s restricins
sobre as liberdades e costumes de determinados territorios provocaron a rebelin dos Pases Baixos e a
sublevacin dos mouriscos de Granada.
Condena a un mourisco
Lus Hernndez, mourisco, vecio de Granada, panadeiro, foise cos mouriscos levantados e serviu na sa
axuda (). Pasou a Berbera con certo mourisco a pedir socorro e volveu con armas, as cales vendeu aos
rebelados.
Sentenza a pena de crcere perpetuo, cen azoutes e que sexa desterrado deste reino.
Sentenza da Inquisicin, 1591.

Lei en defensa do Catolicismo.

Que de aqu en diante ningn dos nosos sbditos e naturais, eclesisticos e segrares, fraddes e cregos nin
outros algns non poidan ir nin sar destes Reinos para estudar, ensinar, aprender, estar, residir en
universidades ou colexios fra destes Reinos ().
Pragmtica de Felipe II. 1559.

a) Tendo en conta a situacin relixiosa de Europa, que cres que busca Felipe II con estas medidas?
b) Que prohbe a Pragmtica que acabas de ler?
c) Pensas que isto foi positivo para Espaa no eido cultural?

Ao igual que o seu pai tivo que enfrontarse a numeorosos conflitos interiores e exteriores.

No interior:

Loitou contra unha rebelin dos mouriscos nas Alpujarras granadinas (1568), causada polas
presin que sufran para abandonar a sa relixin e os seus costumes. Despois de dous anos de
loita, a rebelin foi sufocada e a poboacin mourisca foi expulsada do reino de Granada e
dispersada por Castela.

Tamn se enfrontou a unha rebelin en Aragn (1590), onde se consideraba que as actuacins do
monarca non respectaban os seus foros e dereitos tradicionais. O descontento dos nobres
aragoneses ante o autoritarismo rexio estalou co caso de Antonio Prez, un secretario de Felipe II.
Acusado de conspiracin, foi detido en Madrid e fuxiu a Aragn, onde esixiu a proteccin dos seus
foros. Filipe II fixo caso omiso das leis aragonesas e entrou co seu exrcito en Zaragoza.
Como castigo por dar proteccin a un prfugo (Antonio Prez), o Xustiza de Aragn, Xon de
Lanuza, foi axustiziado en 1591, e o rei impuxo a sa autoridade por enriba das antigas leis
aragonesas.
Os foros de Aragn.
O Reino de Aragn instituu as sas leis e os seus foros. () Segundo estes, o Reino non Xuz en
Aragn nin pode condenar nin declarar a ningn por traidor, nin noutra calquera nota por pequena que

sexa ().
En fin, o Rei parte e non xuz do seu vasalo en Aragn (.). Tal a natureza do Reino de Aragn e
das sas leis.
Antonio Prez. Relacins, 1594.

No exterior:

Venceu os franceses na batalla de San Quintn (1557) e aos turcos (o Imperio turco otomn,
trala conquista de Constantinopla, continuou a sa expansin pola cunca do ro Danubio, as como
polo Mediterrneo e o Norte de frica), na batalla de Lepanto (1571), grazas a unha alianza naval
con Venecia e o papa (Santa Liga).

Os Pases Baixos do Norte (1566) adoptaron o calvinismo e os seus habitantes negbanse a

pagar impostos Coroa. Estes territorios independizaron de feito en 1579 e crearon as
Provincias Unidas.

Tamn provocou a inimizade con Inglaterra, un pas que apoiaba a sublevacin dos Pases Baixos
e os ataques dos corsarios (Francis Drake) ao comercio espaol con Amrica. Felipe planeou a sa
invasin enviando a Armada Invencible; pero o seu fracaso (afundimento da frota debido a un gran
temporal no Canal da Mancha), en 1588, supuxo a primeira gran derrota da monarqua hispana.
Como represalia, unmha frota inglesa mandada por Drake atacou en 1589 a Corua, Lisboa e as
Azores.
Todas estas guerras provocaron uns gastos enormes e Felipe II tivo que declarar varias bancarrotas,
dicir, suspendeu o pagamento das dbedas pola imposibilidade de facerlles fronte.

O exrcito. Os terzos espaois.

Debido s continuas guerras exteriores que mantivo a monarqua hispnica, o exrcito tivo unha grande
importancia. Organizouse en terzos, unha unidade militar formada por 3.000 homes que combinaban
varias armas. No sculo XVI, compoase de piqueiros, que impedan achegarse ao inimigo, e de soldados
arcabuceiros e mosqueteiros, as chamados porque usaban mosquetes e arcabuces como armas de fogo.
Os terzos estaban mandados por oficiais; un capitn, un alfrez, un sarxento e 10 cabos.

3) A ORGANIZACIN DO IMPERIO AMERICANO.

3.1. A CONQUISTA. CARACTERSTICAS DO PROCESO E OBXECTIVOS DOS CONQUISTADORES E
DA COROA.
No sculo XVI, unha vez finalizada a fase de descubrimento, os espaois procederon conquista
do inmenso territorio americano. Foi un proceso rpido que se levou a cabo, basicamente, entre 1519 e
1558. Na primeira etapa incorporronse os grandes imperios americanos da man de Hernn Corts
(Imperio azteca) e Francisco Pizarro e Diego Almagro (Imperio Inca). Na segunda etapa incorporronse o
resto de Amrica do Sur, ags Brasil; Amrica Central, inclundo parte de Guatemala e Honduras; e o sur
de Amrica do Norte (Florida, Texas, California). Tamn se conquistaron as illas Filipinas, en Asia
(1571).
Os conquistadores eran particulares, pouco numerosos, a maiora foron fidalgos (baixa nobreza)
chegados de Castela aspiraban a obter terras e riquezas de forma rpida.
A conquista baseouse en capitulacins, contratos nos que, a cambio de certas concesins, a
Coroa autorizaba un capitn a formar unha expedicin, que tia que sufragar do seu propio peto, e a
conquistar un territorio concreto.
A Coroa quera lograr a evanxelizacin dos indxenas e recadar mediante un imposto, o quinto
real, o 20% das riquezas xeradas polo comercio nas minas de ouro e prata.

3.2. GOBERNO E ADMINISTRACIN DE AMRICA.

Os reis consideraron a Amrica como unha prolongacin de Espaa. Por iso os territorios
americanos se rexan polas mesmas leis que Castela. Carlos V creou o Consello de Indias, establecido
en Castela, que era o encargado de asesorar o monarca sobre o goberno en Amrica e preparar leis
relacionadas con eses territorios. De maneira inmediata, introducronse neles a lingua, a cultura e a relixin
de Castela. Xunto aos colonizadores, moi axia chegaron ao novo continente un gran nmero de clrigos
encargados de evanxelizar os indxenas, as como funcionarios reais para organizar os novos territorios.

As terras conquistadas dividronse en dous vicerreinados: o Vicerreinado de Nova Espaa, no

norte, e o Vicerreinado do Per, no sur. Nas principais cidades americanas tamn se estableceron
audiencias para a xustiza e municipios con cabidos para gobernar as ciudades.

3.3. A EXPLOTACIN ECONMICA.

O sistema creado para explotar economicamente as colonias americanas foi a encomenda, para as
explotacins agrcolas e gandeiras, e a mita, para as minas de metais preciosos.

O achado en Amrica de gran cantidade de metais preciosos, especialmente prata, serviulles aos
reis espaois para financiar a sa poltica imperial. As minas mis importantes foron as de Zacatecas, en
Mxico, e as de Potos, na actual Bolivia. As minas de Potos tian unha riqueza tan grande que a
expresin valer un potos fxose equivalente a custar unha fortuna. Clculase que nelas morreron uns
15.000 indios debido dureza do traballo forzoso. A explotacin destas minas estaba organizada polo
Estado, que quedaba cunha porcentaxe de metal extrado (o quinto real).
Tamn se estableceron grandes facendas gandeiras e agrcolas. A encomenda ou repartimento
de indios consista na entrega a un conquistador dun grupo de indios para que traballasen as sas terras.
A cambio o encomendante deba velar polo seu benestar e ensinarlles a doutrina cristi. Os indxenas eran
reagrupados en poboados, chamados doutrinas, xunto aos que adoitaba instalarse unha igrexa ou
mosteiro. O sistema provocou frecuentes abusos, debido s esixencias impostas polos encomendantes aos
indios. Nas illas do Caribe os traballadores eran escravos negros trados de frica, mentres que no
continente adoitaban ser indios.
O comercio con Amrica era monopolio real e realizbase a travs da Casa de Contratacin,
creada polos Reis Catlicos en 1503 e que tia a sa sede en Sevilla onde eran inspeccionados pola Casa
da Contratacin. Amrica importaba alimentos europeos e mercadoras como roupa, instrumentos de todo
tipo, produtos de luxo, etc. A cambio, exportaba metais preciosos e outros produtos agrarios. O Estado
reciba unha porcentaxe de todas as vendas. O transporte facase en frotas de barcos e chegaban a
Portobelo (Panam) e a Veracruz (Mxico). Cruzaban en caravanas o itsmo de Panam e, unha vez, no
Pacfico, embarcaban de novo cara a Per (El Callao). Tras comerciar cos territorios americanos, ambas as
das frotas encontrbanse na Habana, e regresaban xuntas a Sevilla escoltadas por barcos de guerra para
evitar o ataque dos corsarios. En total, tardaban entre ano e medio e dous anos en completar o percorrido.

10

3.4. A SOCIEDADE AMERICANA.

Os espaois organizaron nas Indias unha sociedade baseada en criterios raciais.

Os espaois ocupaban a posicin superior na sociedade colonial. Desempeaban os cargos do

goberno, posuan as terras e controlaban o comercio.

Os mestizos eran fillos de espaol e india e ocupaban un lugar intermedio entre a minora branca e
a maiora india.

Os indios realizaban os traballos manuais, principalmente todos os labores do campo. Sufriron

moitos abusos, a pesar de que se crearon as Leis de Indias, que os protexan. Pero estas leis
incumprronse a mido.

Os negros sufran a peor situacin: eran escravos sen dereitos e non exista ningunha lei que os
protexese. Eran trados de frica para que ralizasen as tarefas mis duras e penosas, e eran
considerados posesins daquelas persoas que os compraban.
Non se sabe con exactitude canta poboacin haba en Amrica antes da conquista. O que si

sabemos que o impacto da chegada dos europeos foi catastrfico, debido s guerras e, sobre todo, s
enfermidades que levaron os europeos, contra as que os indios non dispoan de defensas naturais.
AS ENCOMENDAS E A DENUNCIA DOS ABUSOS.
Os abusos do repartimento de indios foron denunciados polo dominicano Frei Antonio de
Montesinos nun famosos sermn pronunciado en 1511. Entre os asistentes a este sermn estaba un
encomendante Bartolom de las Casas. Este, tres anos mis tarde renunciou sa encomenda, fxose
dominico, e desde entn dedicou o resto da sa vida a defender os dereitos dos indios. A sa obra mis
coecida a Brevsima relacin da destrucin das Indias.

A polmica sustitada pola obra de Bartolom de las Casas levou a Carlos I a aprobar, en 1542, as
Novas Leis. Nelas poanse os indxenas baixo a proteccin da Coroa Art 10. Os indios son persoas
libres e vasalos da Coroa e foi sempre propsito real tratalos como tales ....
Dicide, con que dereito e con que xustiza tedes en tan cruel e horrible servidume estes indios? Con que
autoridade fixestes tan detestables guerras a estas xentes que estaban nas sas terras mansas e pacficas?
() Como os tedes tan oprimidos e fatigados, sen darlles de comer nin os curar nas sas enfermidades
que, dos excesivos traballos que lles dades, mrenvos e, por mellor dicir, matdelos por sacar e adquirir
ouro cada da? E que coidado tedes de quen os adoutrine?
Frei Antonio de Montesinos Sermn de Advento 1511.
Podedes estar seguros de que a conquista destes territorios de ultramar foi unha inxustiza.
Comportdesvos coma os tiranos! Procedestes con violencia, cubrstelo todo de sangue e fogo e fixestes
escarvos, gaastes grandes botns e robasteslles a vida e a terra a uns homes que vivan aqu
pacificamente (). Credes que Deus ten preferencias por uns pobos sobre os demais? ()

Bartolom de las Casas. Brevisima relacin das destrucin das Indias. 1522.

11

4) ECONOMA E SOCIEDADE NO SCULO XVI.

4.1. A POBOACIN E A ECONOMA.
A poboacin creceu no sculo XVI ata alcanzar os oito millns de habitantes, sendo Castela, con
6,1 millns, o reino mis poboado.

A economa da poca seguiu sendo basicamente rural. Non obstante, a conquista do Novo Mundo
provocou unha relativa prosperidade econmica que afectou de forma distinta a cada territorio.

A economa castel pasou por unha fase expansiva (de mellora) na primeira metade do sculo
XVI, debido aos beneficios obtidos polo comercio con Amrica. Despois o crecemento detvose,
xa que os beneficios se investiron en financiar as guerras do imperio e as dbedas con Europa.
Ademais, produciuse unha revolucin dos prezos, pois a chegada de metais preciosos e o
crecemento da poboacin e da demanda encareceron os alimentos e os produtos.

12

A economa aragonesa, en cambio, sufriu un paulatino estancamento. Este afectou sobre todo o
comercio, debido ao desprazamento ao ocano Atlntico.

Os custos da poltica imperial esgotaron a economa espaola. As ganancias do comercio e a

riqueza de Catela desvibanse cara a outros pases de Europa, principalmente Flandres e Italia, para
sufragar as continuas guerras. Os Reis tiveron que recorrer as prstamos. O imperio foise endebedando
progresivamente e a economa colapsou. As, Felipe II viuse obrigado a declarar varias bancarrotas, que
empeoraron a situacin econmica.
4.2. OS GRUPOS SOCIAIS.
Os estamentos privilexiados, a nobreza e o clero, mantiveron os seus privilexios, o seu prestixio
social e o seu poder econmico. O estamento non privilexiado continuou formado, na sa maiora, por
campesios. A burguesa tivo escaso desenvolvemento, pois a mentalidade imperante desprezaba o
comercio e as actividades manuais; por iso, os membros mis ricos aspiraban a entrar na nobreza e vivir de
rendas (mentalidade rendista).

marxe da sociedade encontrbanse os xudeus conversos e os mouriscos. O receo que

espertaban levou a esixir estatutos de limpeza de sangue; dicir, probas de non ter antepasados xudeus ou
musulmns para ocupar altos cargos.

13

14

15

5. O INICIO DA IDADE MODERNA EN GALICIA.

A firme decisin de reforzar o poder real por parte dos Reis Catlicos manifestouse en Galicia no
sometemento da nobreza, na creacin de novas institucins de goberno e na reforma do clero
regular (mosteiros). Coa reforma emprendida polos Reis Catlicas, Galicia foi integrada no novo deseo
do Estado casteln. Pacificouse (recordemos as Guerras Irmandias do sculo XV), pero perdeu o peso
poltico que tia na Idade Media. Desde entn ser representada nas Cortes de Castela por Zamora e non
conseguir o voto ata o ano 1623.
A presenza na administracin de persoas forneo implantou o uso do casteln, que foi establecida
como lingua oficial, nos documentos e relegou a lingua galega, que permaneceu s na fala do pobo.
5.1. O SOMETEMENTO DA NOBREZA E DO CLERO.
A imposicin da autoridade real iniciouse en 1480 coa chegada do gobernador Fernando Acua con
amplos poderes e contou coa resistencia dalgns nobres como o mariscal Pardo de Cela, axustizado
en Mondoedo. Non obstante, este sometemento tivo s un carcter de control poltico, xa que no
econmico os seores seguiron conservando os seus dereitos e percibindo as rendas da terra. Parte da alta
nobreza galega (os Andrade, Lemos, Sarmiento ) desprazronse corte real, seguindo as directrices
dos Reis Catlicos (a nobreza deba servir aos monarcas al onde se atopasen) onde algns desempearon
elevados cargos na administracin.
A reforma do clero regular supuxo a sa integracin nas congregacins de Castela. Agruparon
os mosteiros pequenos noutros maiores para que fose mis doado controlalos, eliminando a sa autonoma.
5.2. AS NOVAS INSTITUCINS DE GOBERNO.

Real Audiencia. Tia extensas competencias xudiciais e administrativas, e dependa do Consello

de Castela.

O Capitn Xeral. Presida a Real Audiencia e dispoa de amplos poderes, tanto militares como
gobernativos.

As Xuntas do Reino. Representaban o reino de Galicia e a sa principal competencia era a de

repartir os tributos e recrutar soldados. Non posuan funcins de goberno, senn so consultivas.
Estaba constituda polos delegados das sete cidades cabeceiras das respectivas provincias nas que
se organizaba o reino (Corua, Betanzos, Santiago, Mondoedo, Lugo, Ourense e Tui).
5.3. ATAQUE DE DRAKE CORUA.
As ras de Ferrol e Corua convertronse en base de abastacemento e porto de invernada de

diversas armadas que despois se dirixan cara Inglaterra, Flandres, Irlanda, Bretaa ou Azores, participando
nas diferentes guerras da Monarqua hispnica. A mis importante foi a Armada Invencible, que partiu en
1588 desde Corua para participar no intento de conquistar Inglaterra. Como represalia, en 1589 os
ingleses enviaron unha frota ao mando de Francis Drake que atacou Corua. A cidade resistiu e non
puido ser tomada grazas defensa dos seus habitantes, entre os que destacaron mulleres como Mara
Pita.

16

PREGUNTAS.
1. Que dinasta ser a que goberne tras a morte dos Reis Catlicos? Ata que data reinar esta
dinasta?
2. Que monarcas reinan no XVI? Establece as datas dos seus respectivos reinados.
3. Observa o mapa do reinado de Carlos I. Que herdanza recibe dos seus avs maternos e
paternos? Quen eran seus pas? Que conquista durante o seu reinado? En que momento se
proclama emperador do Sacro Imperio? Que era o Sacro Imperio?
4. Observa o mapa de Felipe II. Que territorios herda de seu pai? Que territorios incorpora ao
seu imperio e en que data? Que ttulo non herda de seu pai? Explica por que.

5. Explica os trazos que caracterizan Monarqua hispnica. Por que Castela aproveitou
deficientemente o comercio americano?
6. A que se deberon os conflitos internos de Carlos I?
7. Explica os conflitos internos de Carlos I.
8. Explica os conflitos externos de Carlos I.
9. Cal era o principal obxectivo do reinado de Felipe II? De que xeito o puxo en prctica?
10. Que problemas internos tivo?
11. A que conflitos externos tivo que enfrontarse? Que consecuencias tiveron?
12. Que eran os terzos espaois? A que se demonina Camio espaol?
13. Como se organizou e gobernou o territorio americano? Que leis se amplicaban?
14. Como se explotaba economicamente?
15. Cales eran as principais minas? Que beneficio obtia a Coroa?
16. Explica que era unha encomenda.
17. Como se produca o comercio con Amrica? Que institucin controlaba o comercio con
Amrica?
18. Como se organizaba a sociedade americana? Realiza unha pirmide social.
19. Quenes van ser os grandes defensores dos dereitos da poboacin indxena do continente
americano? Que leis se aproban tralas denuncias de Bartolom de las Casas? Cumpriranse?
20. Explica a situacin demogrfica e econmica no sculo XVI en Espaa.
21. Que quere dicir que a mentalidade da poca era unha mentalidade rendista? Era valorado o
traballo manual?
22. Que vestimentas levaban os homes e mulleres do sculo XVI?
23. De que xeito se divertan no sculo XVI?
24. Como se produciu o sometemento da nobreza e o clero galego?
25. Que institucins diferenciamos en Galicia na poca dos Austrias? Cantas provincias tia
Galicia?
26. Por que atacou Drake a Corua? Que personaxe destacou na defensa da cidade?

17