ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

ΤΜΗΜΑ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ

-----------------------------------------------------

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

Δυνητικές Κοινότητες:

Κοινωνιο-Ψυχολογικές Προσεγγίσεις και Τεχνικές Εφαρμογές

Εργασία για το μάθημα

ΚΥΒΕΡΝΟΠΟΛΙΤΙΚΗ

Από τη Δημοκρατία στην Ηλεκτρονική ΔΗΜΟΚΡΑΤΊΑ

Υπεύθυνος διδασκαλίας

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΞΕΝΑΚΗΣ

Β’ Εξάμηνο Σπουδών
Ακαδημαϊκό Έτος 2008-200

Δημιουργία ηλεκτρονικού περιβάλλοντος συμμετοχής των εργαζομένων ενός μεγάλου

Νοσοκομείου της Αττικής

Επιμέλεια Εργασίας

Μπλέτσος Κωνσταντίνος

1
 CONTENTS

ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ..............................................................................................1

ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ.....................................................................1

ΤΜΗΜΑ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ.................................................................................................... 1

Contents............................................................................................................................. 2

προλογος............................................................................................................................ 4

Εισαγωγη............................................................................................................................ 5

Το πλαίσιο εφαρμογής της έρευνας....................................................................................6

Τα νοσοκομεία ως Ν.Π.Δ.Δ............................................................................................6

Οι συνδικαλιστικοί φορείς των εργαζομένων στα Νοσοκομεία...................................7

Τεχνικά και οικονομικά χαρακτηριστικά της πλατφορμας και ζητήματα nομικήσ φύσης.
......................................................................................................................................... 8

ΠλατφΟρμες δημιουργιας Forum...................................................................................10

Ποια είναι τα κυριότερα πλεονεκτήματα του ΕΛ/ΛΑΚ;...............................................10

Ποια είναι τα κυριότερα μειονεκτήματα του ΕΛ/ΛΑΚ;................................................10

Το λογισμικo phpbb3.....................................................................................................11

Σύνοψη των τεχνΙΚΩΝ-ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ παραμeτρων............................................13

TO ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ..............................................................14

ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΜΕΣΗ ΣΤΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ......................................................14

απο την συμμετοχικη στην ηλεκτρονικη δημοκρατία....................................................17

Η προβληματιKH της εννοιας της ομαδας..................................................................17

ορισμος των δυνητικων κοινοτητων.............................................................................19

Ομαδες πιεσης...............................................................................................................19

Η παροχΗ κινΗτρων για συμμετοχH..............................................................................20

Θεωριεσ παρακινησησ....................................................................................................22

h θεμελιωδησ εννοια τησ εμπιστοσυνησ (trust).............................................................23

2
 ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ .................................................................................................. 23

Εμπιστοσυνη και κοινωνικό κεφαλαιο............................................................................23

SELF ORGANIZATION THEORY........................................................................................24

................................................................................................................................. 24

social exchange theory..................................................................................................25

ΤΑ ΣΤΑΔΙΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ......................................................................25

Συμπερασματα και προβληματισμοι.................................................................................26

Ορια και Περιορισμοι της θεωρΙας................................................................................26

η κατασκευη της δυνητικης κοινοτητας.......................................................................27

Βιβλιογραφια.................................................................................................................... 30

3
 ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Η μελέτη της σχεδίασης και εφαρμογής σύγχρονων μεθόδων επικοινωνίας και

διάδρασης μεταξύ μιας ομάδας ατόμων αποτελεί ένα δύσκολο και πολύπλοκο εγχείρημα.
Η δυσκολία του όλου εγχειρήματος προκύπτει ακριβώς από τον μεγάλο αριθμό
παραμέτρων που οφείλουν να ληφθούν υπόψη τόσο στο σχεδιασμό όσο και στην
υλοποίηση του προγράμματος. Θα μπορούσαμε σε γενικές γραμμές να προσδιορίσουμε
τρεις βασικές κατηγορίες αυτών των παραμέτρων:

1.Το θεωρητικό πλαίσιο που θα στηρίξει τα ερωτήματα μας.

2.Το τεχνικό κομμάτι που αφορά τις απαιτήσεις σε υλισμικό και λογισμικό ,τις
απαραίτητες γνώσεις διαχείρισης και χρήσης της πλατφόρμας, την διαθεσιμότητα
του server ,την κατανομή του bandwith ,τους απαραίτητους πόρους του συστήματος,
κλπ

3.Τις άλλες παραμέτρους (στην κατηγορία αυτή θα τοποθετούσαμε ότι δεν

περιλαμβάνεται στις δύο πρώτες κατηγορίες, όπως για παράδειγμα , το κόστος
σχεδιασμού και υλοποίησης, τα νομικά ζητήματα ,οι απαραίτητες άδειες κλπ)

Λόγω αντικειμένου η δική μας προσέγγιση θα επικεντρωθεί στη θεωρητική

ανάλυση και τεκμηρίωση με μια απλή αναφορά στα κυριότερα τεχνικά, νομικά και
οικονομικά στοιχεία ,δίχως αυτό βεβαίως να υπονοεί ότι πρόκειται για ήσσονος
σημασίας παράγοντες . Από τα παραπάνω προκύπτει ότι το πεδίο της έρευνας μας για να
θεωρηθεί ολοκληρωμένο θα πρέπει να συμπεριλάβει μια διεπιστημονική προσέγγιση,
τόσο από επιστήμονες των κοινωνικών επιστημών ,αλλά και από νομικούς
,οικονομολόγους ,επιστήμονες και τεχνικούς των συστημάτων επικοινωνίας και Η/Υ.Θα
ξεκινήσουμε επομένως κάπως ανάποδα την εργασία μας τοποθετώντας πρώτα τα
ήσσονος για την σκοπιά της κοινωνικής επιστήμης τεχνικά ,νομικά και οικονομικής

4
φύσεως ζητήματα ,για να προσχωρήσουμε στο επόμενο και πλέον εκτεταμένο κομμάτι
της θεωρητικής προσέγγισης από την πλευρά της Πολιτικής επιστήμης και της
Κοινωνικής Ψυχολογίας.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Το ερευνητικό μας ερώτημα τίθεται ως εξής , “Μπορούμε, και αν ναι με ποιο

τρόπο, να υιοθετήσουμε πρακτικές διαχείρισης συλλογικής συμπεριφοράς που ήδη έχουν
προταθεί από τον κλάδο της οργανωτικής ψυχολογίας, με σκοπό να δημιουργήσουμε ένα
ηλεκτρονικό (δυνητικό) περιβάλλον συμμετοχής των πολιτών στην ουσιαστική επίλυση
ζητημάτων που του απασχολούν από κοινού;”. Και συγκεκριμένα έχοντας ως παράδειγμα
το σωματείο εργαζομένων ενός μεγάλου Νοσοκομείου της Αττικής , θα δημιουργήσουμε
ένα δυνητικό περιβάλλον συμμετοχής και διάδρασης με σκοπό την συζήτηση και την
από κοινού διαχείριση των προβλημάτων .Για την απάντηση του παρακάτω ερωτήματος
θα θέσουμε προς διερεύνηση ορισμένα σημαντικά υπό ερωτήματα επικουρικά του
αρχικού ερωτήματος:

• Ένας τρόπος προσέγγισης του ζητήματος της διαχείρισης των κοινών

προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι σύγχρονες δυτικές κοινωνίες δανείζεται την
λογική της διαχείρισης μιας πολυμετοχικής εταιρίας. Μπορούμε λοιπόν να
αποτολμήσουμε την ακόλουθη διερεύνηση. Εφόσον η πρακτική της εταιρικής
διακυβέρνησης πολυμετοχικών εταιριών και οργανισμών στην πράξη έχει
αποδείξει την αποτελεσματικότητα της πως μπορούμε να μεταφέρουμε ορθές
πρακτικές στην διαχείριση κοινών πολιτειακών ζητημάτων;

• Το βασικό υπό-ερώτημα μας φέρνει αντιμέτωπους με ένα από τα πιο σημαντικά

προβλήματα της σύγχρονης πολιτικής επιστήμης ,τη συμπεριφορά του Homo
apoliticus, την έλλειψη με άλλα λόγια ενδιαφέροντος εκ μέρους των πολιτών για
συμμετοχή στα κοινά.

• Από την άλλη μια τέτοια σύνδεση μεταξύ του πολιτικού και του χώρου των
επιχειρήσεων μας αναγκάζει να διερευνήσουμε εις βάθος τους μηχανισμούς

5
 όσμωσης που αναδύονται μεταξύ των δύο χώρων ,χρησιμοποιώντας μια κατά
βάση συστημική ανάλυση για να αποφύγουμε το σκόπελο των κλασσικών
δυιδισμών , ενώ ταυτόχρονα οφείλουμε να εξάγουμε με επιφύλαξη τα οποία
πορίσματα μας στην βάση των απλά και μόνο θεωρητικών υποθέσεων προς
περαιτέρω έρευνα και διερεύνηση.

ΤΟ ΠΛΑΊΣΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΉΣ ΤΗΣ ΈΡΕΥΝΑΣ

ΤΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΊΑ ΩΣ Ν.Π.Δ.Δ

Τα νοσοκομεία είναι Νομικά πρόσωπα Δημοσίου δικαίου. Νομικό πρόσωπο

χαρακτηρίζεται μια ένωση φυσικών προσώπων ή ομάδα περιουσίας που έχει αυτοτελώς
ικανότητα Δικαίου, είναι δηλαδή υποκείμενο δικαιωμάτων και υποχρεώσεων. Το Δίκαιο
ως πρόσωπα θεωρεί και ενώσεις φυσικών προσώπων ή περιουσίας για την θεραπεία
κοινωνικών αναγκών. Έτσι το "νομικό πρόσωπο" (που πράγματι δεν υπάρχει τέτοιο στη
φύση) αναγνωρίζεται «κατά πλάσμα δικαίου» ως υποκείμενο δικαιωμάτων και
υποχρεώσεων. Η αναγνώριση αυτή σε ένωση προσώπων νομικής προσωπικότητας
ανεξάρτητης από τα φυσικά πρόσωπα - μέλη της είναι δημιούργημα των τελευταίων
αιώνων και αποσκοπεί κυρίως στη διευκόλυνση της επιχειρηματικής δραστηριότητας.
Έτσι ένα νομικό πρόσωπο μπορεί να αποκτά δικαιώματα και υποχρεώσεις χωρίς να
δεσμεύονται από αυτά τα μέλη του, να πράττει δηλαδή "ιδίω ονόματι". Το νομικό
πρόσωπο δεσμεύεται από τις πράξεις των οργάνων του και αποκτά δικαιώματα και
υποχρεώσεις με απόφασή τους. Στα νομικά πρόσωπα κρίσιμες είναι οι εξουσίες
διαχείρισης (εσωτερικές σχέσεις) και εκπροσώπησης (σχέσεις με τρίτους). Το ποιο
όργανο τις έχει, καθορίζεται από το νόμο και από το καταστατικό του νομικού
προσώπου. Το καταστατικό εξειδικεύει στο πλαίσιο του νόμου ποιο όργανο και με ποιο
τρόπο χρειάζεται να αποφασίσει, προκειμένου το νομικό πρόσωπο να αναλάβει ένα
δικαίωμα ή μια υποχρέωση.Τα νομικά πρόσωπα ως επί του σκοπού που ιδρύονται και
επιδιώκουν χαρακτηρίζονται σε:

6
 1.Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου (ΝΠΔΔ): Χαρακτηρίζονται εκείνα των οποίων ο
σκοπός αφορά την εξυπηρέτηση και την επιτέλεση κάποιας κρατικής λειτουργίας ή
υπηρεσίας. Πρότυπο Νομικού Προσώπου Δημοσίου Δικαίου είναι (κατά λειτουργία) η
ίδια η Πολιτεία (το Κράτος) άλλα χαρακτηριστικά νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου
είναι οι Οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης (δήμοι και νομαρχίες) η Εκκλησία της
Ελλάδος κλπ.

2.Νομικά πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου (ΝΠΙΔ): Χαρακτηρίζονται εκείνα που ιδρύονται

από ιδιώτες και συνεπώς ακολουθούν τους κανόνες του ιδιωτικού δικαίου.

Συνήθως τα ΝΠΔΔ ιδρύονται από το κράτος με ιδιαίτερους κανόνες που

αναλαμβάνουν δικαιώματα και υποχρεώσεις ανεξάρτητα από αυτό με βάση τους όρους
του νόμου, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι όλα τα νομικά πρόσωπα που ανήκουν στο κράτος
είναι απαραίτητα και δημοσίου δικαίου. Αντίθετα τα ΝΠΙΔ τα ιδρύουν ιδιώτες και
ρυθμίζονται από το ιδιωτικό Δίκαιο.1 To Νοσοκομείο εντός του οποίοι θα διεξαχθεί η
ερευνά μας υπάγεται στις διατάξεις του Ν.Δ.2592/53, ελέγχεται από το Ελληνικό
Δημόσιο και λειτουργεί στα πλαίσια του Εθνικού Συστήματος Υγείας.2

ΟΙ ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΤΙΚΟΊ ΦΟΡΕΊΣ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΈΝΩΝ ΣΤΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΊΑ

To σωματείο εργαζομένων του Νοσοκομείου είναι ένας πρωτοβάθμιος

συνδικαλιστικός φορέας που υπάγεται στην ΠΟΕΔΗΝ3.Η Πανελλήνια Ομοσπονδία
Εργαζομένων Δημόσιων Νοσοκομείων είναι δευτεροβάθμιο συνδικαλιστικό όργανο με
μέλη 250 πρωτοβάθμια εργασιακά σωματεία νοσοκομείων - προνοιακών ιδυμάτων -
κέντρων υγείας - ΕΚΑΒ. Το έτος ίδρυσης είναι το 1978. Καλύπτει συνδικαλιστικά 80.000
επαγγελματίες υγειονομικούς στο χώρο της δημόσιας υγείας στην Ελλάδα. Η
Π.Ο.Ε.ΔΗ.Ν. έχει όργανα διοίκησης 33μελές Γενικό Συμβούλιο από το οποίο εκλέγεται
11μελής Εκτελεστική Επιτροπή με διάρθρωση: Πρόεδρο - 3 Αντιπροέδρους - Γενικό
Γραμματέα - Ταμία - Αναπληρωτή Γραμματέα - Οργανωτικό Γραμματέα - Αναπληρωτή
Ταμία. Τα όργανα εκλέγονται κάθε τρία χρόνια από συνέδριο αντιπροσώπων. Οι
συνεδριάσεις Γ.Σ. και Ε.Ε. είναι τακτικές κάθε 2μηνο εκτός από τις έκτακτες. Η
1 Πηγή : http://el.wikipedia.org/wiki/Νομικό_πρόσωπο

2 Πηγή : http://www.sismanoglio.gr/history.sismanoglio.gr
3 Πηγή: http://www.poedhn.gr/view.php?id=21
7
οργανωτική διάρθρωση της Π.Ο.Ε.ΔΗ.Ν. περιλαμβάνει και τη λειτουργία των
περιφερειακών συμβουλίων σε κάθε υγειονομική περιφέρεια (νομό). Η Π.Ο.Ε.ΔΗ.Ν. είναι η
συνδικαλιστική έκφραση των εργαζομένων στη δημόσια υγεία της χώρας, στην πρόνοια,
την ψυχική υγεία, την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας και την επείγουσα
προνοσοκομειακή φροντίδα (ΕΚΑΒ) και των ζητημάτων που τους απασχολούν, είτε
οικονομικών είτε θεσμικών. Αποφασίζει κινητοποιήσεις (μετά από συσκέψεις με τα
πρωτοβάθμια σωματεία), διαμορφώνει το διεκδικητικό πλαίσιο, πραγματοποιεί γενικές
συνελεύσεις - ενημερωτικές κατά χώρο, υλοποιεί το πρόγραμμα δράσης. Οι θέσεις της
Π.Ο.Ε.ΔΗ.Ν. αποτελούν τη βάση για ένα πλαίσιο διαπραγματεύσεων με τις εκάστοτε
κυβερνήσεις. Ως η μεγαλύτερη ομοσπονδία του δημόσιου τομέα και μέλος της ΑΔΕΔΥ
συμμετέχει σ' όλο το φάσμα του δημοσιοϋπαλληλικού συνδικαλιστικού κινήματος.4

ΤΕΧΝΙΚΆ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΆ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΆ ΤΗΣ ΠΛΑΤΦΟΡΜΑΣ ΚΑΙ

ΖΗΤΉΜΑΤΑ NΟΜΙΚΉΣ ΦΎΣΗΣ.

Το τεχνοκρατικά (τεχνικά-οικονομικά και νομικά) δεν αποτελούν ζητήματα που

άπτονται των άμεσων ερευνητικών μας προτεραιοτήτων, αλλά και των γνώσεων μας.
Παρόλα αυτά ουδεμία προσέγγιση της προβληματικής μας δεν μπορεί να αγνοήσει αυτές
τις διαστάσεις στο βαθμό που αποτελούν τα προαπαιτούμενα επί των οποίων θα
στηρίξουμε το εγχείρημα μας. Εντελώς επιγραμματικά λοιπών θα αναφερθούμε σε
βασικές προδιαγραφές που πρέπει να καλύπτει η εφαρμογή μας.

• H πλατφόρμα μπορεί να αποτελεί μια απλή προέκταση μια ήδη υπάρχουσας

κατασκευής, ή να φτιαχτεί εκ του μη όντος. Και οι δύο λύσεις παρουσιάζουν
πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Η “έτοιμη” λύση προσφέρει ελάχιστο κόπο και
ανάγκη εξειδίκευσης χαμηλό ή ανύπαρκτο κόστος ,αξιοπιστία ,σταθερότητα ,είναι
ήδη δοκιμασμένη και πετυχημένη (παράδειγμα αυτής της προσέγγισης είναι η
δημιουργία ενός group στο Facebook)5. Από την άλλη μεριά η λύση της
κατασκευής αναπόφευκτα προσθέτει κόστος , κόπο και χρόνο ,χρειάζεται κάποιου
βαθμού εξειδίκευση ,απαιτεί δοκιμές και πιθανά διορθώσεις ,οι οποίες
αναπόφευκτα θα οδηγήσουν σε καθυστερήσεις του όλου εγχειρήματος. Προσφέρει

4 Πηγή: http://www.poedhn.gr/page.php?pid=1

5 Πηγή: http://en.wikipedia.org/wiki/Facebook

8
 όμως απεριόριστες δυνατότητες παραμετροποίησης,πλήρη έλεγχο επί των
δεδομένων και φυσικά ασφάλεια και διαχείριση των προσωπικών δεδομένων των
χρηστών.

• Όπως αναφέραμε ήδη και οι δυο λύσεις προσφέρουν πλεονεκτήματα και

μειονεκτήματα τα οποία δεν αποτελούν ως επί το πλείστον , ζητήματα
επιστημονικής διαλεκτικής .Η απόφαση επομένως είναι μια κατά βάση πολιτική
απόφαση η οποία βεβαίως στηρίζεται στα τεχνικά-οικονομικά χαρακτηριστικά
των διαθέσιμων επιλογών . Θέσαμε λοιπών τον προβληματισμό μας στο ΔΣ των
εκλεγμένων αντιπροσώπων των εργαζομένων και από κοινού αποφασίσαμε να
προκρίνουμε τη λύση της κατασκευής της εφαρμογής. Οι εκπρόσωποι των
εργαζομένων, αφού ενημερώθηκαν αναλυτικά για τις εναλλακτικές επιλογές,
επέδειξαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για ζητήματα που αφορούν την ασφάλεια ,την
κατοχή και τη διαχείριση των δεδομένων. Από τη στιγμή που η πλατφόρμα έπρεπε
να βρίσκεται υπό τον πλήρη έλεγχο των διαχειριστών του συστήματος, η απόφαση
πλέον ήταν προφανής. Έτσι λοιπών ένας νέος γύρος αναζητήσεων ξεκίνησε σε μια
προσπάθεια να καθοριστούν από κοινού οι απαραίτητες τεχνικές προδιαγραφές
που θα έπρεπε να έχει μια τέτοια πλατφόρμα. Οι προδιαγραφές αποφασίστηκε να
είναι οι παρακάτω:

• Χαμηλό κόστος εγκατάστασης και συντήρησης.

• Συμβατότητα με το hardware και το software του συστήματος

μηχανοργάνωσης του Νοσοκομείου.

• Εξοικείωση των εργαζομένων στη Μηχανογράφηση του Νοσοκομείου με

την πλατφόρμα, διάθεση προσωπικού για εκπαίδευση των διαχειριστών.

• Ευκολία χρήσης από μέρους των χρηστών.

• Δυνατότητα παραμετροποίησης.

• Αυστηρές πολιτικές ασφάλειας και ακεραιότητας των δεδομένων.

Στη βάση των παραπάνω τεχνικό- οικονομικών προδιαγραφών έγινε επισταμένη

αναζήτηση στο διαδίκτυο για την ανεύρεση του κατάλληλου λογισμικού. Η τελική

9
επιλογή πλατφόρμας αποφασίστηκε να είναι ένα Forum χρηστών το οποίο
συμπεριλαμβάνει όλα τα παραπάνω χαρακτηριστικά

ΠΛΑΤΦΟΡΜΕΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ FORUM

Υπάρχουν πολλές εφαρμογές διαθέσιμες, οι περισσότερες εκ των οποίων είναι λογισμικό

ελεύθερου και ανοιχτού κώδικα (ΕΛ/ΛΑΚ) .To συγκεκριμένο λογισμικό πέρα από το
χαμηλό κόστος παρουσιάζει ορισμένα πλεονεκτήματα αλλά και μειονεκτήματα.

ΠΟΙΑ ΕΊΝΑΙ ΤΑ ΚΥΡΙΌΤΕΡΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΉΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΛ/ΛΑΚ;

Η ποιότητα και η αξιοπιστία, επειδή η φιλοσοφία του επιτρέπει αφενός μεν τον
ποιοτικό έλεγχό του από πολλούς ανθρώπους που δεν έχουν κάποια σχέση μεταξύ τους,
αφετέρου δε την άμεση εξέλιξη του πηγαίου κώδικα. Ωστόσο, αυτό δεν ισχύει στον ίδιο
βαθμό σε όλες τις περιπτώσεις. Για παράδειγμα, το ΕΛ/ΛΑΚ υποδομής (δηλαδή αυτό που
υλοποιεί λειτουργικά συστήματα, όπως GNU/Linux, και διαφόρων τύπων δικτυακές
υπηρεσίες, όπως τον web server Apache) έχει αποδειχθεί πάρα πολύ σταθερό. Αντίθετα,
ΕΛ/ΛΑΚ εφαρμογές που απευθύνονται στον τελικό χρήστη είναι πολλές φορές πιο
ασταθείς από τις αντίστοιχες κλειστού κώδιακα. Ένα άλλο πλεονέκτημα είναι το
γεγονός ότι η χρήση ΕΛ/ΛΑΚ δεν δημιουργεί εξαρτήσεις από κάποια συγκεκριμένη
εταιρεία. Τέλος, όσοι έχουν τις τεχνικές γνώσεις και την διάθεση έχουν τη δυνατότητα
να μελετήσουν τον πηγαίο κώδικα, να μάθουν πως λειτουργεί και ενδεχομένως να τον
τροποποιήσουν ώστε να ταιριάζει περισσότερο στις ανάγκες τους

ΠΟΙΑ ΕΊΝΑΙ ΤΑ ΚΥΡΙΌΤΕΡΑ ΜΕΙΟΝΕΚΤΉΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΛ/ΛΑΚ;

• Το επίπεδο της τεκμηρίωσης και της υποστήριξης δεν είναι πάντοτε αποδεκτό.

10
 • Σε αντιστοιχία με τα προαναφερθέντα πλεονεκτήματα της ποιότητας και
αξιοπιστίας, τα open-source προϊόντα λογισμικού που προσφέρουν υψηλής
ποιότητας τεκμηρίωση και υποστήριξη είναι, κατά κανόνα, μόνο εκείνα που
υλοποιούν λειτουργικά συστήματα και διάφορες δικτυακές υπηρεσίες (GNU/Linux,
Apache κτλ.).

• Επιπλέον, ένα πρόβλημα που συναντιέται συχνά είναι ότι κάποιο λογισμικό αν και
μπορεί να στηρίζεται σε μία πολύ καλή ιδέα, συνήθως δεν είναι αρκετά καλό στις
πρώτες εκδόσεις του και δεν βελτιώνεται αισθητά έως ότου γίνει αρκετά
6
δημοφιλές ώστε να διατεθούν αρκετοί πόροι για την ανάπτυξή του.

ΤΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚO PHPBB3

Η phpBB είναι η πλέον δημοφιλής πλατφόρμα κατασκευής Internet forum

,γραμμένη σε PHP scripting language. Διαθέσιμη που την GNU General Public License7, το
phpBB είναι ελεύθερο λογισμικό Μερικά από τα χαρακτηριστικά του phpBB είναι:

• Ξεχωριστός σχεδιασμός για τα πάνελ των χρηστών ,στηριγμένος σε modules

8
(admin-moderator-user).

• Υποστήριξη σε πολλαπλά συστήματα διαχείρισης βάσεων δεδομένων όπως

(MySQL,Microsoft SQL Server, Oracle, PostgreSQL, SQLite, Firebird, OpenLink ).

• Υποστήριξη κατασκευής subforum δίχως περιορισμούς.

6 Πηγή : http://www.open-source.gr/faq.php?ctn=1&pos=10&language=el

7 Πηγή : http://www.gnu.org/licenses/gpl-2.0.html

8 Είναι η τμηματική σχεδιαστική προσέγγιση στο χώρο του λογισμικού

http://en.wikipedia.org/wiki/Modular_design

11
 • Πολύ αυστηρές πολιτικές ασφάλειας των δεδομένων.

• Παραμετροποίηση.

• Δυνατότητα εφαρμογής BBCode9 εκ μέρους του πελάτη.

• Δυνατότητα εφαρμογής προσωποποιημένων προφίλ.

Σύστημα δικαιωμάτων.10

9 Γλώσσα προγραμματισμού βασισμένη σε κείμενο (text based markup language)

http://en.wikipedia.org/wiki/BBCode

10 Πηγή : http://en.wikipedia.org/wiki/PhpBB

12
 Εικόνα 1 : H δοκιμαστική εγκατάσταση της πλατφόρμας

ΣΎΝΟΨΗ ΤΩΝ ΤΕΧΝΙΚΩΝ-ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΠΑΡΑΜEΤΡΩΝ

Συνοψίζοντας λοιπών η επιλογή της πλατφόρμας βασίστηκε στις τεχνικές

προδιαγραφές της ασφάλειας και του αυστηρού ελέγχου των δεδομένων. Η επιλογή μιας
λύσης από τον χώρο του ελεύθερου και ανοιχτού λογισμικού προσθέτει μηδενικό κόστος
στο όλο εγχείρημα , ενώ ταυτόχρονα επιτρέπει την πλήρη παραμετροποίηση στις
ανάγκες των χρηστών. Στα ζητήματα νομικής φύσεως η πλατφόρμα βασίζεται στην
άδεια χρήσης Gnu/GPL ενώ οι χρήστες διαβάζουν και αποδέχονται το παρακάτω
κείμενο που αφορά τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους.

Με την πρόσβαση στο Forum των εργαζομένων του ΣΙΣΜΑΝΟΓΛΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ

ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΑΤΤΙΚΗΣ (στο εξής “εμείς”, “εμάς”, “δικό μας”, “e-forum.gr”,
“http://www.e-forum.gr/phpbb3”), δέχεστε ότι δεσμεύεστε νομικά από τους όρους που
ακολουθούν. Αν δεν δέχεστε ότι δεσμεύεστε νομικά από όλους τους ακόλουθους όρους
τότε παρακαλούμε μην δημιουργήσετε κάποιον λογαριασμό και χρησιμοποιήσετε το το
Forum των εργαζομένων του ΣΙΣΜΑΝΟΓΛΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΑΤΤΙΚΗΣ . Είναι
πιθανόν να μεταβάλλουμε τους όρους οποιαδήποτε χρονική στιγμή και θα επιδιώξουμε να
σας ενημερώσουμε για αυτό με τον προσφορότερο δυνατό τρόπο, όμως θα ήταν συνετό εκ
μέρους σας να ξαναδιαβάζετε τακτικά την παρούσα σελίδα καθώς η συνεχιζόμενη χρήση
του το Forum των εργαζομένων του ΣΙΣΜΑΝΟΓΛΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΑΤΤΙΚΗΣ
μετά τις εκάστοτε αλλαγές δείχνει πως δέχεστε ότι δεσμεύεστε νομικά από αυτούς τους
όρους με την ανανεωμένη και/ή τροποποιημένη μορφή των όρων. Η ιστοσελίδα μας είναι
βασισμένη στο λογισμικό phpBB (στο εξής “αυτοί”, “αυτών”, “αυτούς”, “λογισμικό
phpBB”, “www.phpbb.com”, “phpBB Group”, “phpBB Teams”) που είναι a bulletin board
solution κάτω από τη ΓΕΝΙΚΗ ΑΔΕΙΑ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΧΡΗΣΗΣ “General Public License”
(hereinafter “GPL”) και μπορεί να μεταφορτωθεί από την σελίδα http://www.phpbb.com.
Η ομάδα του phpBB δεν μπορεί να ασκήσει την επιρροή στο περιεχόμενο και τους στόχους,
τους οποίους ο χρήστης με αυτό το λογισμικό ακολουθεί λόγω των κανονισμών του GPL.
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το phpBB, παρακαλούμε δείτε τα παρακάτω:

13
 http://www.phpbb.com/.
Δέχεστε να μην δημοσιεύετε οποιασδήποτε μορφής περιεχόμενο που είναι προσβλητικό,
άσεμνο, χυδαίο, συκοφαντικό, περιέχον μίσος ή απειλή, σεξουαλικά προσανατολισμένο ή
οτιδήποτε άλλο πιθανόν παραβιάζει νόμους είτε της χώρας σας, είτε της χώρας στην
οποία φιλοξενείται το Forum, είτε το Διεθνές Δίκαιο. Η δημοσίευση τέτοιου περιεχομένου
είναι δυνατόν να οδηγήσει στην άμεση και μόνιμη διαγραφή σας , με ταυτόχρονη
ενημέρωση της Υπηρεσίας Παροχής Υπηρεσιών Διαδικτύου που χρησιμοποιείτε εφόσον
κρίνουμε απαραίτητο. Η διεύθυνση IP κάθε δημοσίευσης καταγράφεται για την δυνατότητα
επιβολής των παρόντων όρων. Δέχεστε ότι το το Forum των εργαζομένων του
ΣΙΣΜΑΝΟΓΛΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΑΤΤΙΚΗΣ έχει το δικαίωμα να απομακρύνει, να
επεξεργαστεί, να μετακινήσει ή να κλείσει ένα θέμα συζήτησης οποιαδήποτε χρονική
στιγμή επιλέξει. Σαν μέλος δέχεστε ότι οποιεσδήποτε πληροφορίες έχετε εισάγει
αποθηκεύονται σε μια βάση δεδομένων. Αν και αυτές οι πληροφορίες δεν θα αποκαλυφθούν
σε οποιονδήποτε τρίτο χωρίς τη συναίνεσή σας, ούτε το Forum των εργαζομένων του
ΣΙΣΜΑΝΟΓΛΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΑΤΤΙΚΗΣ ούτε το phpBB θα θεωρηθούν υπεύθυνοι
για οποιαδήποτε απόπειρα ηλεκτρονικής εισβολής ή παραβίασης η οποία είναι δυνατόν να
οδηγήσει σε απώλεια αυτών των δεδομένων.

TO ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ

ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΜΕΣΗ ΣΤΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Σύμφωνα με τον Held (2003) , όπως αναφέρεται από τον Μποζίνη (2004) ,το
κλασσικό μοντέλο της άμεσης Δημοκρατίας το οποίο επικρατούσε στην αρχαία Αθήνα
είχε τα εξής χαρακτηριστικά:

• Άμεση συμμετοχή των πολιτών στις νομοθετικές και δικαστικές λειτουργίες.

• Η συνέλευση των πολιτών είναι το κυρίαρχο όργανο.

• Η κυρίαρχη εξουσία ασχολείται με τις με όλες τις κοινές υποθέσεις της πόλης.

14
 • Πολλαπλές μέθοδοι επιλογής υποψηφίων για δημόσια αξιώματα (άμεση ψηφοφορία,
κλήρωση ,επιλογή)

• Δεν υπάρχουν διακρίσεις προνομίων που διαφοροποιούν τους κοινούς πολίτες από
τους αξιωματούχους.

• Με εξαίρεση τα αξιώματα που συνδέονται με την διεξαγωγή πολέμου ,το ίδιο το

άτομο δεν μπορεί να υπηρετήσει δύο φορές στην ίδια θέση.

• Βραχύχρονη θητεία σε όλους.

Στην σύγχρονη πολιτική και διακυβέρνηση η άμεση δημοκρατία ,όπως το

παράδειγμα της Αρχαίας δημοκρατίας έχει αντικατασταθεί από την αντιπροσωπευτική
δημοκρατία (representative democracy) ,στην οποία πλέον οι αποφάσεις που αφοράν το
σύνολο του κράτους δεν λαμβάνονται από τους ίδιους τους πολίτες άμεσα μέσω της
διεξαγωγής δημοψηφισμάτων, αλλά από δημοκρατικά εκλεγμένους αντιπροσώπους μέσω
εθνικών εκλογών. Το σύστημα αυτό της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας ,που επικρατεί
σήμερα κατά πλειοψηφία στα δυτικά και αναπτυγμένα οικονομικά κράτη έχει πολλές
φορές δείξει τα αδύνατα σημεία του : μέσα σε ένα κράτος στο οποίο υπάρχουν τα
πολιτικά κόμματα ,οι οικονομικές και πολιτικές ελίτ ,και οι διάφορες κοινωνικές
ομάδες ,υπάρχει μια συνεχής σύγκρουση συμφερόντων και προσπάθεια ανάληψης της
εξουσίας. Έτσι λοιπών πολλές φορές η κάθε μια ,προσπαθεί να επηρεάσει τις πολιτικές
αποφάσεις των εκλεγμένων αντιπροσώπων προς όφελος της.(Μποζίνης 2004:130)

Η Συμμετοχική Δημοκρατία αντιθέτως , προϋποθέτει στενή συνεργασία μεταξύ

πολιτών και εκπροσώπων τους. Ευνοεί τη συζήτηση, την διάδραση, την ανταλλαγή
πληροφοριών και την συμμετοχή σε διάφορα στάδια λήψης αποφάσεων. Για τον Barber
(1984) “…η ισχυρή δημοκρατία στη συμμετοχική της μορφή επιλύει τις συγκρούσεις εν
τη απουσία ανεξάρτητου πεδίου μέσω μιας συμμετοχικής διαδικασίας συνεχούς, άμεσης
αυτορρύθμισης και της δημιουργίας μιας πολιτικής κοινότητας ικανής να μεταμορφώσει
τα εξαρτώμενα μεμονωμένα άτομα σε ελεύθερους πολίτες και τα μερικά και ιδιωτικά
συμφέροντα σε δημόσια αγαθά…”.
Ο Macpherson (1973) επανέφερε στο προσκήνιο, το αξιακό περιεχόμενο και τη
δημοκρατία σαν τρόπο ζωής - ένα τρόπο θέασης του πολιτειακού συστήματος. Στον
πυρήνα των κλασσικών θεωριών για τη δημοκρατία βρίσκεται η έννοια της
αυτοανάπτυξης. Αυτή η αντίληψη για τη συμμετοχή απομακρύνεται με διπλό τρόπο από
τις νεοφιλελεύθερες θεωρίες της δημοκρατίας: αφενός, η συμμετοχή δεν έχει το νόημα

15
της περιοδικής εκλογής αντιπροσώπων ανάμεσα από εξουσιαστικές ελίτ, όπως ήθελαν οι
υπερασπιστές της ανταγωνιστικής δημοκρατίας .
Αφετέρου, συμμετοχή δεν σήμαινε ένα μηχανισμό προστασίας από την αυθαιρεσία
της εξουσίας. Αντίθετα, για τον Habermas (1996) σήμαινε τη δυνατότητα διαμόρφωσης
μίας πολιτικής κουλτούρας στους πολίτες τέτοιας, που θα λειτουργούσε με γνώμονα όχι
το ατομικό συμφέρον, αλλά το κοινό καλό. Με αυτόν τον τρόπο, η δημοκρατία πλάθει
τους "πολιτικά αυτόνομους" πολίτες, "σε μια κοινότητα ελεύθερων και ίσων ατόμων". Ο
Macpherson και οι πλουραλιστές υιοθέτησαν αυτή την αντίληψη για το εκπαιδευτικό
περιεχόμενο της δημοκρατίας, υιοθετώντας παράλληλα και το αίτημα για διεύρυνση της
συμμετοχής, απομακρυνόμενοι όμως ταυτόχρονα από το απλοϊκό "one man, one vote" .
Όπως παρατηρεί ο Βirch(1993) , έγινε αντιληπτό από τους πολιτικούς επιστήμονες ότι οι
πολιτικές επιλογές των ψηφοφόρων περισσότερο επηρεάζονταν από την κουλτούρα τους,
παρά ήταν αποτέλεσμα ορθολογικών υπολογισμών. "Αυτό", λέει ο Birch, υπονοούσε
κάποιο λάθος στη θεωρία, η οποία εστίαζε υπερβολικά την προσοχή της επάνω στις
υποτιθέμενες αρετές του κάθε πολίτη ατομικά, αλλά παραγνώριζε τις
απαιτήσεις συνολικά του δημοκρατικού συστήματος"
Από τη μια μεριά, δηλαδή, οι πολιτικές αρετές θεωρούνταν το ίδιο αυτονόητες όσο και ο
"ορθολογικός καταναλωτής". Από την άλλη, δεν είχε αναδειχθεί και ληφθεί υπόψη το
φαινόμενο της συναίνεσης, σαν διαβρωτικό του πολιτεύματος -ένα φαινόμενο που, κατά
τη γνώμη του Μacpherson και των άλλων υπέρμαχων της συμμετοχής, ήταν αποτέλεσμα
της πολιτικής απάθειας και αποχής μεγάλης μερίδας των πολιτών. Για τον Μacpherson,
εκδημοκρατισμός σημαίνει τη μεγαλύτερη δυνατή, άμεση (όχι αντιπροσωπευόμενη)
συμμετοχή όλο και περισσότερων πολιτών στα κοινό, η επαναφορά του ατόμου στην
κοινότητα. Για να συμβεί αυτό έπρεπε πρώτο να αναζητηθούν οι λόγοι που εξαρχής
απομάκρυναν το άτομο από το πολιτικά πράγματα και το «περιόρισαν» στο ατομικό τους
συμφέρον. Οι πλουραλιστές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τα άτομα απομακρύνονταν
από την πολιτική,επειδή θεωρούσαν τη συνεισφορά τους αναποτελεσματική. Σε τελική
ανάλυση, το αίτιο της αναποτελεσματικότητας ήταν η ανισότητα.(Μπήλιος 2009)

ΑΠΟ ΤΗΝ ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΗ ΣΤΗΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΊΑ

Ο σκοπός της ηλεκτρονικής δημοκρατίας είναι η διαμόρφωση μιας νέας πολιτικής

συνείδησης και συλλογικότητας με σκοπό την ανταλλαγή απόψεων /θέσεων πάνω σε

16
ζητήματα που απασχολούν τις τοπικές και εθνικές κοινωνίες και την ανάληψη
πρωτοβουλιών με κοινωνικό και πολιτικό περιεχόμενο. Κατ αυτή την έννοια
αναδεικνύεται κυρίως η προβληματική σχετικά με τη δυνατότητα ,μέσα από την
αξιοποίηση των τεχνολογιών, για την έκφραση ενός δυνητικού πολιτικού λόγου καθώς
και μιας αντίστοιχης δυνητικής πολιτικής δράσης .(Τριανταφύλλου 2008)
Το άτομο -πολίτης αποκτά πλέον αποκτά “μια νέα δυναμική ταυτότητα ,εκείνη του
ηλεκτρονικού πολίτη (e-citizen) ,μέσα από την οποία έχει τη δυνατότητα με πολύ πιο
άμεσο ,ενεργό και γρήγορο τρόπο να εκφράσει τις πολιτικές του θέσεις και απόψεις, να
ασκήσει κριτική και να επηρεάσει τα κέντρα λήψης αποφάσεων” .(Τριανταφύλλου 2008 :
132)

Η ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙKH ΤΗΣ ΕΝΝΟΙΑΣ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ

Ομάδα, σύμφωνα με τον Maisonneuve (2001) είναι ένα σύνολο αλληλεπιδρώντων και
αλληλοεξαρτώμενων ατόμων ,διεπόμενων από μια τυπική ή άτυπη δομή, που πρέπει να
φέρουν εις πέρας ένα έργο και που αισθάνονται σε κάποιο βαθμό αλληλέγγυα .Ένας
τέτοιος ορισμός λαμβάνει υπόψη :
• Τον ποικίλο βαθμό οργάνωσης της ομάδας
• Το ότι οι αλληλεπιδράσεις δεν είναι τυχαίες ,αλλά προσανατολισμένες προς
ορισμένες κατευθύνσεις και σκοπούς.
• Μια ρύθμιση που θεμελιώνεται σε ένα σύστημα θέσεων και ρόλων φανερών ή
λανθανόντων.
• Η συνείδηση που τα μέλη έχουν ότι ανήκουν στην ομάδα και ότι χρησιμοποιούν τη
λέξη “εμείς” σε μερικά κοινά βιώματα.
Σύμφωνα με τον Levin ,όπως αναφέρει ο Maisonneuve (2001:118) , “...πρέπει να
συλλάβουμε την ομάδα ως ένα είδος “κοινωνικού πεδίου” ,όπου η θεώρηση του κάθε
γεγονότος συνεπάγεται τη θεώρηση αλληλοεξαρτώμενων οντοτήτων. Αυτό που
λαμβάνει χώρα σε αυτό το πεδίο είναι το αποτέλεσμα της κατανομής των δυνάμεων που
το διασχίζουν. Μια προσεκτική μελέτη των συγκυριών επιτρέπει μερικές προβλέψεις επί
της μετέπειτα κατάστασης του συστήματος ή ακόμα μερικές επεμβάσεις βασιζόμενες σε
“στρατηγικές μεταβλητές” .Κάθε κοινωνική κατάσταση μπορεί σε κάποια δεδομένη
στιγμή να θεωρηθεί ως μια “οιονεί σταθερή ισορροπία” προερχόμενη από τη συνέργεια

17
ίσων και αντίθετων δυνάμεων. Αυτή η διεργασία επιδέχεται μερικές διακυμάνσεις ,μέχρι
ένα κρίσιμο κατώφλι ,πέρα από το οποίο υπάρχει ρήξη ισορροπίας , οπότε ή
επανεγκαθίσταται σχετικά γρήγορα σε κάποιο παραπλήσιο βαθμό, ή επιφέρει μια βίαιη
και μακρόχρονη απορρύθμιση”.
Σύμφωνα με τον ορισμό του Maisonneuve, οι εργαζόμενοι του Νοσοκομείου
συνιστούν μια ομάδα στο βαθμό που καλύπτουν τα παραπάνω χαρακτηριστικά. Όμως τα
πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Οι εργαζόμενοι του Νοσοκομείου συνιστούν πράγματι
μια διακριτή εργασιακή ομάδα σε σύγκριση ας πούμε με κάποιους άλλους
εργαζόμενους ,γιατί κατά βάση μοιράζονται ένα κοινό πλαίσιο μέσα στο οποίοι ζουν και
εργάζονται. Το γεγονός αυτό όμως δεν συνεπάγεται ότι πράγματι αποτελούν μια
συμπαγή κοινωνική οντότητα με συγκεκριμένους στόχους και κοινά συμφέροντα. Το
τελευταίο αντί να αποτελεί μια κατάσταση (status) καθίσταται ζητούμενο (και της δικής
μας προσπάθειας).Δεν πρέπει να λησμονούμε ότι ο σύλλογος εργαζομένων περιλαμβάνει
στις τάξεις του, όλους τους (εγγεγραμμένους τουλάχιστον) εργαζόμενους, οι οποίοι
κατέχουν διάφορες εξειδικεύσεις, καθήκοντα, θέσεις ευθύνης και αρμοδιότητες. Κατ
αυτή την έννοια μια τέτοιας μορφής οργάνωση δεν είναι εύκολα να αναλυθεί με όρους
ταξικής αλληλεγγύης , στο βαθμό που τα μέλη της δεν μοιράζονται τις ίδιες κοινωνικές
θέσεις και φυσικά είναι δύσκολο να έχουν αναπτύξει μια τέτοια κοινή συνείδηση.
Από την άλλη πλευρά και στα πλαίσια πάντα του συλλόγου αναπτύσσονται πολύ
συχνά αντίρροπες δυνάμεις ως αποτέλεσμα :
1. Της ανομοιογένειας των ατόμων. Στην ίδια συνδικαλιστική οργάνωση
εκπροσωπούνται πχ οι νοσηλευτές και οι προϊσταμένες της νοσηλευτικής
υπηρεσία (κοινή επαγγελματική υπαγωγή αλλά διαφορετικός βαθμός στα αυστηρά
ιεραρχικά πλαίσια του Δημοσίου), νοσηλεύτριες και γιατροί (διαφορετικό
κοινωνικό status, ανταγωνιστικά συναισθήματα )και γενικά μέλη διαφορετικού
κοινωνικού ,οικονομικού ,μορφωτικού επιπέδου με συχνά αντιτιθέμενα
συμφέροντα.
2. Των πολιτικών διαχωρισμών στα πλαίσια του συνδικαλιστικού κινήματος.
Είναι κατ αυτή την έννοια ανάγκη (και όχι δεδομένη κατάσταση) η δημιουργία
μιας (δυνητικής) κοινότητας η οποία να μοιράζεται ένα κοινό στόχο ο οποίος θα
λειτουργεί ως εξισσοροπιστικός μηχανισμός στις ισχυρές και αντίρροπες δυνάμεις.

ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΔΥΝΗΤΙΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ

18
 Οι Δυνητικές Κοινότητες (Δ.Κ) είναι κοινωνικές συναθροίσεις και συζητήσεις, οι
οποίες αναδύονται από το διαδίκτυο ,όταν αρκετοί άνθρωποι συμμετέχουν σε αυτές τις
δημόσιες συναθροίσεις-συζητήσεις για αρκετό χρόνο, με μία σαφή ανθρώπινη αίσθηση
για να συγκροτήσουν δίκτυα προσωπικών σχέσεων. (Rheingold 1998). Οι Δ.Κ
αυτοπροσδιορίζονται μέσα από κοινωνικές δια-δράσεις ,από κοινές αξίες, από τη
συμμετοχή, την φιλία καθώς και τη δέσμευση και την αφοσίωση. Για να κατανοήσουμε
τις κοινωνικές δια-δράσεις θα πρέπει να μελετήσουμε τον τρόπο που οι σχέσεις ισχύος,
σχηματοποιούνται, ασκούνται και αναδύονται δυναμικά στον κυβερνοχώρο. Οι
κοινότητες αυτές ονομάζονται δυνητικές γιατί λειτουργούν δίχως να είναι απαραίτητη
η φυσική επαφή ,στον κυβερνοχώρο. Άλλα είναι πράγματι αυτό ένα κρίσιμο
χαρακτηριστικό; Πολλές παραδοσιακές κοινότητες δεν απαιτούν την φυσική παρουσία
(εθνικές ή θρησκευτικές για παράδειγμα), αλλά προσδιορίζονται μέσα από την κοινή
εμπειρία, τα πιστεύω και τις αξίες.(Kollock and Smith 1999)
Στην περίπτωση μας η δυνητική κοινότητα που προτείνουμε θα προέλθει από μια ήδη
υπάρχουσα “πραγματική” κοινότητα εργαζομένων ,της οποίας τα χαρακτηριστικά θα
βασιστούν σε ορισμένους άξονες.
• Τη σχηματοποίηση ομάδας πίεσης .
• Τη προαγωγή μιας αίσθησης συμμετοχής και ομαδικής ταυτότητας με την
ανάπτυξη της εμπιστοσύνης μεταξύ των συμμετεχόντων.
• Τούς μηχανισμούς διαχείρισης των συγκρούσεων στα πλαίσια της κοινότητας .

ΟΜΑΔΕΣ ΠΙΕΣΗΣ

Η θεωρία του ομαδικού μοντέλου (Group theory model) στηρίζεται στην παραδοχή
ότι στις πολιτικές διαδικασίες οι πολίτες δεν δρουν ως υποκείμενα (individuals) αλλά δια
μέσω ομάδων κοινού ενδιαφέροντος (group of interests).Οι πολιτικές αποφάσεις
λαμβάνονται στη βάση των διαδράσεων με αυτές τις ομάδες. Οι ομάδες κοινού
ενδιαφέροντος αδρά περιγράφονται ως σύνολα ατόμων οργανωμένων ή μη τα οποία
έχουν ένα κοινό ενδιαφέρον. Μια τέτοια ομάδα έχει κοινή αντίληψη των επιδιωκομένων
σκοπών ,αλλά και των τρόπων με τους οποίους μπορεί να τους πετύχει. Ο απώτερος
στόχος μιας τέτοιας ομάδας είναι η μέσω της αλληλεγγύης αύξηση της επιρροής και
της ισχύος της ομάδας στις διαπραγματεύσεις με την κυβέρνηση. (Woll 1974)

19
Στη βάση αυτής της θεωρίας η δυνητική μας κοινότητα θα πρέπει να οργανωθεί ως μια
ομάδα πίεσης ,η οποία αφενός θα προσδίδει στα μέλη της τον κοινό στόχο (ο οποίος είναι
κάτι περισσότερο από το άθροισμα των επιμέρους στόχων των υποομάδων) αλλά και θα
προσφέρει ισχύ στις διαπραγματεύσεις με την εξουσία. Ο κοινός στόχος είναι η
προαγωγή των εργασιακών διεκδικήσεων στο Νοσοκομείο και ως εξουσία ορίζουμε τη
διοίκηση του νοσοκομείου ως θεσμικό φορέα υλοποίησης της κυβερνητικής
πολιτικής .Είναι επομένως προφανές ότι ο παράγοντας που αποκτά κύρια σημασία είναι
η διαπραγμάτευση των εσωτερικών συγκρούσεων. Η διαπραγμάτευση μπορεί να λάβει
χώρα με δύο τρόπους:
1. Με την χρήση των κλασσικών μέσων που χρησιμοποιεί το σωματείο των
εργαζομένων (πχ σύγκλιση του Δ.Σ και συζήτηση ,ψηφοφορία)
2. Με την χρήση της πλατφόρμας ως μέσου για άμεση πρόσβαση των μελών στις
σχετικές διαδικασίες και τη διεξαγωγή «δημοψηφισμάτων» για σημαντικά θέματα.
Αυτός ο τρόπος άνοιξε έναν ευρύ κύκλο συζητήσεων μεταξύ των μελών.
Αναγνωρίστηκε από το σύνολο σχεδόν η νέα δυνατότητα που προσφέρει η
πλατφόρμα, αλλά εκφράστηκαν και προβληματισμοί για την αξιοπιστία των
δεδομένων και το αδιάβλητο της διαδικασίας, ίσως και κάποιες υπόρρητες
επιφυλάξεις για την παραχώρηση ενός τμήματος της συνδικαλιστικής εξουσίας
στο «σώμα των εκλεκτόρων».

Η ΠΑΡΟΧΗ ΚΙΝΗΤΡΩΝ ΓΙΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧH

H Οργανωσιακή Ισορροπία αποτελεί θεωρία υποκίνησης και εξετάζει τις αναγκαίες

και ικανές συνθήκες που πρέπει να συντρέχουν, ώστε τα μέλη να εξακολουθούν να
συμμετέχουν σε μια οργάνωση. Οι βασικές αρχές της εν λόγω θεωρίας, έτσι όπως
αναφέρονται από τους March& Simon (1993) είναι οι εξής:
• Η οργάνωση αποτελεί σύστημα αλληλοεξαρτώμενων κοινωνικών συμπεριφορών
συνόλου ανθρώπων, των συμμετεχόντων.
• Κάθε συμμετέχων, μεμονωμένα, αλλά και κάθε ομάδα συμμετεχόντων, δέχονται
κίνητρα από την οργάνωση, αλλά και καταβάλλουν συνεισφορές σε αυτήν.

20
• Κάθε μέλος της οργάνωσης εξακολουθεί να συμμετέχει μόνον όταν τα κίνητρα που
δέχεται (ανάλογα με το ατομικό σύστημα αξιών του και τις εναλλακτικές του
επιλογές) είναι ίσα ή μεγαλύτερα από τις συνεισφορές που καλείται να καταβάλλει.
• Οι συνεισφορές των ομάδων συμμετεχόντων δημιουργούν τη δεξαμενή, από την οποία
η οργάνωση αντλεί και τα κίνητρα που θα χορηγήσει.
• Μία οργάνωση κρίνεται αξιόπιστη όταν δέχεται επαρκείς συνεισφορές ώστε να
διαθέτει και επαρκείς προτροπές, που θα λειτουργήσουν ως κίνητρα.
Τα κίνητρα συνίστανται σε αμοιβές που η οργάνωση καταβάλλει στους συμμετέχοντες
και οι συνεισφορές σε αμοιβές που ο κάθε συμμετέχων καταβάλλει στην οργάνωση, η δε
χρησιμότητα μιας συνεισφοράς ορίζεται σαν “…την αξία των εναλλακτικών επιλογών,
τις οποίες το άτομο εγκαταλείπει, προκειμένου να συμβάλλει με τη συνεισφορά του…”
(οπ 173).
Η οργανωσιακή θεωρία προσφέρει ορισμένες ενδιαφέρουσες υποθέσεις οι οποίες θα
μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την ερμηνεία της μειωμένης συμμετοχής των
πολιτών στα κοινά.
• Το ισοζύγιο προτροπών-συνεισφορών αποτελεί συνάρτηση των δυό βασικών
παραμέτρων α) της επιθυμίας για αποχώρηση και β) της δυνητικής ευχέρειας
αποχώρησης από την οργάνωση.(οπ 184). Κατ αναλογία μπορούμε να υποθέσουμε
ότι η άρνηση συμμετοχής στα κοινά εξαρτάται άμεσα από το ισοζύγιο μεταξύ
αυτού που κάποιος θεωρεί ότι προσφέρει στην πολιτεία (φόροι, στρατιωτική
θητεία) ,σε σχέση με αυτά που απολαμβάνει (υγεία-ασφάλειας, παιδεία κλπ) ,αλλά
και σε συνάρτηση με τις εναλλακτικές επιλογές ,που σαν τέτοιες
αντιλαμβανόμαστε τα διακυβεύματα που θεωρεί ότι υπάρχουν μεταξύ της
συμμετοχής ή της αποχής του. Με άλλα λόγια, αν θεωρεί ότι η συμμετοχή του δεν
θα έχει κάποια σημαντικά αποτελέσματα σε σχέση με την αποχή του.
• Η δυσαρέσκεια προκύπτει από την υφιστάμενη διαφορά ανάμεσα στην
πραγματικότητα και στο ατομικό ιδεώδες από το οποίο διαπνέεται το άτομο.
(οπ185).Με αυτή την πρόταση θα μπορούσαμε να ερμηνεύσουμε φαινόμενα όπως
είναι η απαξίωση του άλλοτε ισχυρού πολιτικού κινήματος ,ακόμη και από πολίτες
οι οποίοι σε άλλες εποχές υπήρξαν ενεργοί και συμμετοχικοί στις πολιτικές
διεργασίες.
• Συμπληρωματική της προηγούμενης, η υπόθεση προβλέπει ότι ,όσο μεγαλύτερο
είναι το μορφωτικό επίπεδο, τόσο μεγαλύτερη είναι η σύγκρουση μεταξύ της

21
 αυτοεικόνας και της εργασίας κάποιου. Όσο μεγαλύτερο επομένως είναι το
μορφωτικό επίπεδο (άρα και το αντιληπτικό πεδίο) κάποιου, τόσο σφοδρότερη θα
είναι η σύγκρουση μεταξύ του ατομικού ιδεώδους και της (πολιτικής)
πραγματικότητας και πιθανά τόσο μεγαλύτερη η αποχή του από τα κοινά.

ΘΕΩΡΙΕΣ ΠΑΡΑΚΙΝΗΣΗΣ

Η οργανωσιακή ψυχολογία επιστρατεύεται για να μας προσφέρει το θεωρητικό

υπόβαθρο της υποκίνησης των μελών του σωματείου για τη συμμετοχή στο Forum. Είναι
συχνό φαινόμενο τα άτομα να επισκέπτονται και να εγκαταλείπουν ένα forum χωρίς να
δημοσιεύσουν τίποτε και για άλλους απλά να μένουν για να διαβάσουν τα δημόσια
μηνύματα.(Βarab 2003)
Σύμφωνα με τους Barab & Duffy (2000), όπως αναφέρεται απο τους Jonasen&Land (2003)
μια κοινότητα παρουσιάζει τα παρακάτω χαρακτηριστικά:

• Έχει μια συγκεκριμένη ιστορία.

• Μοιράζεται μια κοινή Κοσμολογία.
• Μοιράζεται ένα κοινό πολιτισμικό και ιστορικό υπόβαθρο
• Είναι κοινωνικά εξαρτώμενη σε ένα κύκλο αναπαραγωγής. (Δυνητικό-πραγματικό)

H ΘΕΜΕΛΙΩΔΗΣ ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗΣ (TRUST)

Αυτό που συχνά ονομάζουμε δυνητικό (virtual) είναι μια προέκταση (extension) του
χρόνου και του χώρου σε σχέση με αυτό που βιώνουμε απευθείας με τις αισθήσεις μας.
Επομένως, στη βάση της απουσίας της face to face επαφής , η οικοδόμηση
εμπιστοσύνης (trust) είναι θεμελιώδες μέγεθος στην επιτυχή σχεδίαση μιας δυνητικής
κοινότητας. Δεν μπορείς απλά να σχεδιάσεις μια δυνητική κοινότητα, μια δυνητική
κοινότητα είναι κάτι το οποίο εμπλέκεται με μια ομάδα ανθρώπων ,σε σχέση πάντα με
τις ιδιαίτερες ανάγκες τους και για σκοπούς που έχουν αξία και

22
νόημα για την συγκεκριμένη ομάδα. Σύμφωνα με τον Barab (2003) ο σχεδιασμός μια
δυνητικής κοινότητας αφορά την ισορροπία μεταξύ δυισμών (participation/reification;
designed/emergent;
local/global; identification/negotiation, online/face-to-face; coherence/diversity) σε μια
διαδικασία κατά βάση προερχόμενη εκ των έσω (from the inside) παρά εξωτερική.

ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

H έννοια του κοινωνικού κεφαλαίου τονίζει την σημασία που έχει για ένα δίκτυο η
ανάπτυξη ισχυρών προσωπικών σχέσεων διάμεσο του χρόνου. Οι σχέσεις αυτές γίνονται
οι βάσεις για την ανάπτυξη εμπιστοσύνης ,συνεργασίας και ομαδικής δράσης .

ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΌ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

Σχεδόν σε κάθε συζήτηση περί κοινωνικού κεφαλαίου η εμπιστοσύνη (trust)

αντιμετωπίζεται ως μια θεμελιώδης μεταβλητή. Στη πράξη οι περισσότερες προσπάθειες
για να μετρηθεί το κοινωνικό κεφάλαιο ,ανεξαρτήτως του εάν προέρχονται από την
ποιοτική ή την ποσοτική μεθοδολογία , συγκλίνουν στο σημείο που θεωρούν την
εμπιστοσύνη ως μεταβλητή η οποία ευθέως παράγει κοινωνικό κεφάλαιο. Για παράδειγμα
ο Putnam (2000),όπως αναφέρεται από τον Purcell (2006) δηλώνει ότι η εμπιστοσύνη
είναι σχετιζόμενη με το κοινωνικό κεφάλαιο επειδή το κοινωνικό κεφάλαιο παράγει
εμπιστοσύνη και την προσδοκία για αμοιβαιότητα. Για παράδειγμα η εμπιστοσύνη
δημιουργεί κοινωνικές νόρμες και κοινή κατανόηση και οι δύο αυτές παράμετροι
δημιουργούν κοινωνικό κεφάλαιο. Στον αντίποδα το κοινωνικό κεφάλαιο μιας κοινότητας
προάγει σχέσεις εμπιστοσύνης. Οι μελέτες γύρω από τις συμπεριφορές εμπιστοσύνης
δίνουν έμφαση σε σχέσεις που απαιτούν προσωπική (face to face) διάδραση. Πάραυτα δεν
είναι ακόμη γνωστό ποιοι μηχανισμοί μπορεί να προάγουν την εμπιστοσύνη ,σε
κοινότητες στις οποίες η προσωπική επικοινωνία είναι περιορισμένη και τα μέλη τους
είναι δύσκολο να γνωρίζονται μεταξύ τους.

23
 SELF ORGANIZATION THEORY

Οι Shaffer and Anundsen (1993) προσδιορίζουν μια κοινότητα σαν μια δυναμική
ολότητα η οποία αναδύεται όταν μια ομάδα ανθρώπων μοιράζεται κοινές πρακτικές
,αποφασίζει από κοινού, αναγνωρίζει τον εαυτό της ως κάτι μεγαλύτερο από το
άθροισμα των μελών της και αναλαμβάνει μια μακροχρόνια δέσμευση για καλή από
κοινού πορεία. Η παραπάνω οπτική ανάγεται στη θεωρία της πολυπλοκότητας (Waldrop,
1992) και πιο συγκεκριμένα στην self organization theory (Maturana & Varela,
1992),όπως αναφέρεται από τους Korer et al (2004).
Η συγκεκριμένη θεωρία προβλέπει ότι ορισμένα χαρακτηριστικά της κοινωνικής
οργάνωσης των κοινοτήτων είναι αποτέλεσμα διαδράσεων των lower level agents. Η
κοινωνική οργάνωση που εμφανίζεται (ομαδοποίηση, εξειδίκευση των ρόλων ,η
διαπραγμάτευση της σύγκρουσης κλπ) είναι ακριβώς το αποτέλεσμα αυτής της
διάδρασης. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της διαδικασίας είναι η δημιουργία
της εμπιστοσύνης (trust). H εμπιστοσύνη ορίζεται ως η προσδοκία που αναπτύσσεται στα
πλαίσια μια κοινότητας “κανονικών” ,ειλικρινών και συνεργατικών συμπεριφορών, οι
οποίες βασίζονται σε κοινές νόρμες μεταξύ των μελών της
κοινότητας (Fukuyama, 1995) ,όπως αναφέρεται από τους Κoper et al (2004) .

SOCIAL EXCHANGE THEORY

Η συγκεκριμένη θεωρία προσφέρει ένα θεωρητικό πλαίσιο με οδηγίες για να

αυξήσουμε την ενεργή συμμετοχή μιας κοινότητας. Η συγκεκριμένη θεωρία (Constant et
al 1994) προβλέπει ότι υπάρχει μια σχέση της ικανοποίησης που κάποιος αντλεί από μια
σχέση και της αφοσίωσης του στη σχέση αυτή. Η σχετική βιβλιογραφία προτείνει
τέσσερις κύριους παράγοντες αυτής της σχέσης:

24
 • Οι προσωπικές ανάγκες. Το κάθε μέλος της εκπαιδευτικής κοινότητας έχει
προκατασκευασμένες προσδοκίες οτι θα λάβει χρήσιμη γνώση ως ανταπόδοση
στη συμμετοχή του.
• Η Φήμη. Το κάθε μέλος προσδοκά οτι θα αυξήσει την επιρροή του στα άλλα μέλη
της κοινότητας.
• Ο Αλτρουισμός. Η αίσθηση της συμμετοχής σε μια κοινότητα που μοιράζει τη
γνώση προς όφελος του κοινού συμφέροντος
• Η ανταμοιβή .Τα μέλη μιας κοινότητας αναμένουν μια ανταμοιβή (οικονομική ή
άλλη ) σε αντάλλαγμα του κόστους της συμμετοχής τους.

ΤΑ ΣΤΑΔΙΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ

Oι Pallot and Pratt (1999) όπως αναφέρεται στον Koper et al (2004),προτείνουν

εφτά βήματα για το σχεδιασμό μια δυνητικής κοινότητας.

1. Σαφής καθορισμός του σκοπού της ομάδας.

2. Ο καθορισμός ενός σημείου συνάντησης των μελών.

3. Η προαγωγή της “ηγεσίας εκ των έσω”

4. Η περιγραφή των κανόνων (norms) και των πολιτικών σε ένα ξεκάθαρο

«συμβόλαιο»

5. Καθορισμός του εύρους (range) των ρόλων των μελών

6. Καθορισμός των υποομάδων (με την έννοια της σχεδιαστικής πρόνοιας που θα
επιτρέπει κάτι τέτοιο)

7.Μηχανισμοί εσωτερικής επίλυσης των διενέξεων

25
 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ

ΟΡΙΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ

Στην τεκμηρίωση της ερευνάς μας χρησιμοποιήσαμε θεωρίες οι οποίες ως επί το

πλείστον προέρχονται από το χώρο της οργανωτικής θεωρίας καθώς και από αυτό της
οργανωτικής ψυχολογίας. Δίχως να αμφισβητούμε την εγκυρότητα και την αξιοπιστία
των παραπάνω θεωριών οφείλουμε να περιγράψουμε τους περιορισμούς και τα όρια
τους. Οι θεωρίες αυτές έχουν τις καταβολές τους στις δεκαετίες του 1950 και 1960
εποχή της εμφάνισης της γνωστικής ψυχολογίας. Η γνωστική ψυχολογία επανέφερε το
ενδιαφέρον της μελέτης της ανθρώπινης συμπεριφοράς από το περιβάλλον στο άτομο
προσφέροντας με τον τρόπο αυτό μια απάντηση στο συμπεριφορισμό που ασχολήθηκε
σχεδόν αποκλειστικά με τις επιδράσεις του περιβάλλοντος. Αυτή η στροφή “προς τα
έσω” δημιούργησε ένα κίνημα εσωτερικότητας και έστρεψε (και σε κάποιο βαθμό το
κάνει ακόμη) μονόπλευρα το ενδιαφέρουν της έρευνας στους εσωτερικούς νοητικούς-
γνωστικούς μηχανισμούς των υποκειμένων. Στη βάση αυτή ο ερευνητής οφείλει να λάβει
υπόψη ότι:

• Η άκρατη εσωτερικοποίηση των αιτιών της συμπεριφοράς όταν χρησιμεύει για

την εξήγηση κοινωνικών φαινομένων ,ενέχει τον κίνδυνο της παρουσίασης μιας
κοινωνίας απογυμνωμένης από το κοινωνικό στοιχείο της.

• Τα κοινωνικά φαινόμενα δεν μπορούν τόσο απλά να αναχθούν σε απλές

εσωτερικές ατομικές αναπαραστάσεις ,έχουν μια δικιά τους πολύπλοκη
(complex) δυναμική την οποία οφείλουμε σε κάθε περίπτωση να διερευνούμε.

• Στην βάση των παραπάνω παρατηρήσεων τα όποια συμπεράσματα μας πρέπει

να αντιμετωπίζονται με συναίνεση ,είναι εξάλλου γνωστό ότι στην επιτυχημένη
κατασκευή δυνητικών κοινοτήτων υπάρχουν γενικές κατευθυντήριες
γραμμές ,δεν υπάρχουν όμως μαγικές συνταγές και σίγουρες προτάσεις.

26
 Η ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΗΣ ΔΥΝΗΤΙΚΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ

Η κατασκευή της δυνητικής μας κοινότητας θα περιλαμβάνει τα παρακάτω στάδια όπως

περιγράφηκαν από τους Pallot and Pratt (1999):

• Σαφής καθορισμός του σκοπού της ομάδας. Στην περίπτωση μας σκοπός της
ομάδας είναι η δημιουργία μιας δυνητικής κοινότητας ,η οποία θα προάγει την
αίσθηση αλληλεγγύης μεταξύ των μελών με απώτερο σκοπό την απόκτηση μιας
κοινής ταυτότητας για τα μέλη του σωματείου, ή οποία θα οδηγήσει στην
δημιουργία μιας ομάδας πίεσης για την υπεράσπιση των εργασιακών
δικαιωμάτων.

• Ο καθορισμός ενός σημείου συνάντησης των μελών.

Ως σημείο συνάντησης των μελών κατ αρχάς ορίζεται το γραφείο του συνδικαλιστικού
οργάνου του Νοσοκομείου. Σε δεύτερο στάδιο κι εφόσον οι ανάγκες το απαιτήσουν
εναλλακτικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί το αμφιθέατρο του Νοσοκομείου.
• Η προαγωγή της “ηγεσίας εκ των έσω”
Οφείλουμε να σχεδιάσουμε ένα σύστημα ηγεσίας το οποίο θα είναι αντιπροσωπευτικό
των πολιτικών δυνάμεων που συγκροτούν το σωματείο, άλλα δεν θα αποτελεί απλή
αντανάκλαση αυτού. Από την μια πλευρά οφείλουμε να λάβουμε υπόψη του υπάρχοντες
συσχετισμούς από την άλλη όμως δεν θα όφειλε αν απλά τους δυνητικοποιήσουμε, δίχως
να προσδώσουμε και μια ξεχωριστή δυναμική στο μέσο. Έτσι ορίζουμε ένα εξαμελές
όργανο διαχείρισης της πλατφόρμας το οποίο θα αποτελείται κατά 3 μέλη από τους
εκλεγμένους αντιπρόσωπους του σωματείου και κατά 3 μέλη από τούς χρήστες της
δυνητικής κοινότητας, τα οποία θα προέρχονται μέσω ψηφοφορίας από τους χρήστες.
Με τον τρόπο αυτό διαφυλάσσουμε την αρχή της αντιπροσωπευτικότητας αλλά και την
ανεξαρτησία του μέσου. Ταυτόχρονα ορίζουμε ότι ένα μέλος του οργάνου θα
αναλαμβάνει την προεδρία του οργάνου με δικαίωμα διπλής ψήφου. Το μέλος αυτό θα
προέρχεται εναλλάξ από τους εκπροσώπους του σωματείου και τα μέλη της κοινότητας
αντίστοιχα.
• Η περιγραφή των κανόνων (norms) και των πολιτικών σε ένα ξεκάθαρο

27
“συμβόλαιο”. Το συμβόλαιο αυτό πέρα από την άδεια χρήσης που έχει ήδη περιγραφεί, θα
προσφέρει εχέγγυα για την ασφάλεια των δεδομένων, την προστασία της ιδιωτικότητας
των χρηστών ,την εξασφάλιση αυστηρών προδιαγραφών ασφαλείας από εξωτερικές
αλλά και εσωτερικές παρεμβάσεις, την αυτονομία του μέσου έναντι στη διοίκηση του
νοσοκομείου , την εξασφάλιση της ελευθερίας της έκφρασης του λόγου ,την αποτροπή
προληπτικής λογοκρισίας. Για το τελευταίο αποφασίστηκε η ελεύθερη δημοσίευση
σχολίων δίχως να είναι απαραίτητη η έγκριση τους, με την αίρεση του δικαιώματος
διαγραφής τους σε περίπτωση παραβίασης των όρων της άδειας χρήσης. Ακόμη η
κοινότητα θα αποτελεί μια κλειστή κοινότητα ,δικαίωμα να γίνουν χρήστες θα έχουν
μόνο τα μέλη του σωματείου των εργαζομένων. Αυτό συνεπάγεται ότι μόνο οι
εγγεγραμμένοι χρήστες θα έχουν δικαίωμα να εισάγουν σχόλια ,να ξεκινούν συζητήσεις
και να συμμετάσχουν σε ψηφοφορίες. Πάντως η πλατφόρμα θα είναι ελεύθερα
προσπελάσιμη από όποιον θέλει να διαβάσει σχόλια η να δει τα σχετικά θέματα που τον
ενδιαφέρουν. Οι παραπάνω εγγυήσεις θα δημιουργήσουν ένα αίσθημα ασφάλειας το
οποίο θα ενισχύσει την εμπιστοσύνη (trust) των μελών απέναντι στη κοινότητα .
• Καθορισμός του εύρους (range) των ρόλων των μελών. Σύμφωνα με τα πρότυπα
του Phbb τα μέλη της κοινότητας διακρίνονται σε τρεις ιεραρχικές κατηγορίες:
1. Administrator. Πρόκειται για τον διαχειριστή ο οποίος έχει τον απόλυτο (από
τεχνικής άποψης) έλεγχο της πλατφόρμας. Ο διαχειριστής που οργανωτικά
αντιστοιχεί στον πρόεδρο του συμβουλίου ,μπορεί να προσθέτει η να αφαιρεί
μέλη ,να ανεβάζει εφαρμογές ,να απευθύνεται σε όλα τα μέλη , να χορηγεί
δικαιώματα στα άλλα μέλη να διαγράφει σχόλια η και ολόκληρες θεματικές
ενότητες και γενικά να εκτελεί όλες τις λειτουργίες διαχείρισης.
2. Moderators. Οργανωτικά αντιστοιχούν στα μέλη του συμβουλίου ,έχουν
λιγότερες αρμοδιότητες διαχείρισης σε σχέση με τον administator, αλλά
αυξημένες σε σχέση με τους απλούς χρήστες. Επί της ουσίας αποτελούν του
διαχειριστές των επιμέρους θεματικών ενοτήτων πάνω στις οποίες έχουν την
απόλυτη δικαιοδοσία.
3. Users .Αποτελούν τους εγγεγραμμένους χρήστες της κοινότητας μπορούν να
δημοσιεύουν σχόλια και να συμμετέχουν στις δημόσιες συζητήσεις (fora-chat)
να ανεβάζουν περιεχόμενο ,αλλά δεν έχουν διαχειριστικά δικαιώματα.
• Καθορισμός των υποομάδων (με την έννοια της σχεδιαστικής πρόνοιας που
επιτρέπει κάτι τέτοιο). Έχουμε ήδη αναφερθεί στις δύο κυριότερες υποομάδες. Η
μια αποτελείται από τους συνδικαλιστές ,η άλλη αποτελείται από τα μέλη της

28
 δυνητικής κοινότητας. Λάβαμε τα απαραίτητα μέτρα για την αντιπροσωπευτική
συμμετοχή των δύο κυριοτέρων ομάδων στη λήψη των αποφάσεων, ενώ με την εκ
περιτροπής ανάληψη της ηγεσίας εξασφαλίζουμε ένα δίκαιο πλαίσιο συμμετοχής
το οποίο ελπίζουμε να επιτρέψει την ανάπτυξη αισθήματος εμπιστοσύνης μεταξύ
των μελών. Από λειτουργικής απόψεως είναι λογικά αναμενόμενη η ανάπτυξη
πλήθους υποομάδων με την δημιουργία υπο-φόρουμ (sub-forums) σύμφωνα με τις
επιθυμίες και τα ενδιαφέροντα των χρηστών. Παραδείγματα τέτοιων κατασκευών
μπορεί να αποτελέσουν ξεχωριστά forum κλινικών, επαγγελματικών κατηγοριών ή
ακόμη και πολιτικών -συνδικαλιστικών παρατάξεων. Ο διαχωρισμός αυτός πέρα
από αναπόφευκτος είναι και επιθυμητός στο βαθμό που μια από τις πιο δυναμικές
εκφράσεις των δυνητικών κοινοτήτων είναι ακριβώς ο πολυκερματισμός και η
έκφραση όλων των τάσεων. Ευελπιστούμε ότι η ανάπτυξη του αισθήματος
εμπιστοσύνης αλλά και η αίσθησης της συμμετοχής ,μπορεί να αποτελέσει τον
απαρτιωτικό μηχανισμό που θα συγκρατεί ενωμένες τις φυγόκεντρες δυνάμεις
που αναμένουμε να αναπτυχθούν. Από άποψη διαχείρισης σε ένα αρχικό στάδιο θα
αναλάβουν οι moderators και αργότερα δυναμικά μέλη της κοινότητας που
αναμένουμε να αναδειχθούν μέσω της συμμετοχής.
• Μηχανισμοί εσωτερικής επίλυσης των διενέξεων. Μια από τις πιο σημαντικές
παραμέτρους η οποία μπορεί να μην κρίνει καταλυτικά την επιτυχία της
πλατφόρμας, κρίνει όμως σε μεγάλο βαθμό την μακροημέρευση της. Οι March&
Simon (1993) θεωρούν ότι η οργάνωση αντιδρά στις συγκρούσεις με τέσσερις
βασικές διαδικασίες : α) Την επίλυση προβλημάτων ,β)Την πειθώ ,γ) Τις
δαπραγματεύσεις ,δ) Με πολιτική. Από τις τέσσερις αυτές αντιδράσεις θα
προτιμήσουμε την πειθώ γιατί η επίκληση της θεωρεί δεδομένο ότι οι ατομικοί
στόχοι μέσα στην οργάνωση μπορεί να διαφέρουν ,χωρίς όμως να εκλαμβάνονται
ως σταθεροί και αμετάβλητοι. Στη χρήση της πειθούς υπάρχει η υπόρρητη
πεποίθηση ότι σε κάποιο επίπεδο οι αντικειμενικοί στόχοι είναι κοινοί και ότι η
διάσταση σχετικά με τους υποστόχους μπορεί να διευθετηθεί με αναφορά σε
κοινούς στόχους. Μηχανισμοί επίλυσης διαφορών αποτελούν κατ αυτή την έννοια
το συμβούλιο (το οποίο μπορεί να κληθεί να αποφασίσει για την παραμονή ή την
διαγραφή μιας “σκληρής” και προσβλητικής ανάρτησης για την διοίκηση του
Νοσοκομείου) ,αλλά και η προσφυγή στην λαϊκή “ετυμηγορία” μέσω της
διεξαγωγής ψηφοφορίας για μείζονα ζητήματα.

29
 Εν κατακλείδι θεωρούμε ότι μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τα πορίσματα της
οργανωτικής θεωρίας ως αφετηρία για να ερμηνεύσουμε την έλλειψη συμμετοχής στα
κοινά που χαρακτηρίζει την εποχή μας .Η βασική προσέγγιση που χρησιμοποιήσαμε
προέρχεται από το έργο των March&Simon(1993) και συγκεκριμένα από το ισοζύγιο
μεταξύ εισφορών/απολάβών που οι πολίτες θεωρούν ότι λαμβάνουν από την πολιτική.
Στη βάση αυτής της θεωρίας η κατάσταση μπορεί να μεταβληθεί με την ανατροπή του
αρνητικού ισοζυγίου. Ο τρόπος για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο αναλύεται από τις
θεωρίες των κινήτρων της Οργανωτικής Ψυχολογίας και συγκεκριμένα από την
εμπέδωση ενός κλίματος εμπιστοσύνης μεταξύ των μελών της κοινότητας, που θα
οδηγήσει σε προαγωγή των διαπροσωπικών σχέσεων και επομένως του κοινωνικού
κεφαλαίου της ομάδας. Απώτερος σκοπός είναι η σχηματοποίηση μιας ομάδας πίεσης
ικανής να υπερασπιστεί πιο αποτελεσματικά τα συμφέροντα των εργαζομένων

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Barab,S.A .(2003).An Introduction to the Special Issue: Designing

for Virtual Communities in the Service of Learning, The Information Society, 19: 197–201.

Barber, B. (1984). Ισχυρή Δημοκρατία, συμμετοχική πολιτική, για μια νέα εποχή
,Παπαζήσης.

Birch,A.(1993). The concepts and theories of modern Democracy. Routlege.

Constant, D., Kiesler, S. & Sproull, L. (1994) What is mine is ours, or is it?, Information

Systems Research, 5(4), 400–422

Held,D. (2003). Μοντέλα Δημοκρατίας,Εκδόσεις Πολύτροπον

30
Jonassen,S.H., Land,S.S.,(2000) . Theoretical foundations of learning environments,

Lawrence Erlbaum Associates .

Kollock ,P,.Smith ,M .(eds). (1999) .Communities in cyberspace.,Routledge Press.

Koper,R. ,Pannekeet,K., Hendriks,M., Hummel,.H.(2004).Building communities for the

exchange of learning objects: theoretical foundations and requirements,Research in

Learning Technology ,Vol. 12, No. 1.

Macpherson,C.B.(1973). Democratic Theory, Oxford.

March,J.Simon,H.(1993) Οργανώσεις,Εκδόσεις Κριτική.

Maisonneuve, J., (1977). Εισαγωγή στην Ψυχοκοινωνιολογία,Τυπωθήτω.

Μπήλιος,Ν. (2009). Μοντέλα δημοκρατίας : Συμμετοχική δημοκρατία,

www.prosvasis.edu.gr/ESDD/Kratos/Kratos_7.pdf

Habermas,J.(1996). Three normative models of democracy, στο Seyla Benhabib

(ed) Democracy and Difference. Contesting the boundaries of the political ,Rinceton

University Press

Palloff, R. & Pratt, K. (1999). Building learning communities in cyberspace, San Francisco,

31
CA, Jossey-Bass.

Purcel,P.A,.(2006) Networked Neighbourhoods: The Connected Community in

Context, Springer.

Rheingold, H. (1998). The virtual community. Available on WWW at

http://www.rheingold.com/vc/book/ (Accessed on 17/09/09)

Shaffer,C.,Anundsen ,K.(1993).Creating community anywhere: finding support and

connection in a fragmented world .Putnam Pub. Group.

Τριανταφύλλου,Β.(2008).Το μέλλον της δημοκρατίας είναι ηλεκτρονικό στο Κοσκινάς, Κ

Αρσένης,Σ. (επιμ) Δυνητικές κοινότητες και διαδίκτυο : Κοινωνιο-Ψυχολογικές
προσεγγίσεις και τεχνικές εφαρμογές ,Κλειδάριθμος.

Woll ,P.(1974).Public policy ,University press of America.

32
33