GSTT Group

CM NANG N THI I HC

LI GII THIU
GSTT Group c thnh lp vo ngy 6/5/2011 ti H Ni, l ni quy t cc th khoa, khoa,
hc sinh gii quc gia, quc t, cc bn hoa trng nguyn v cc sinh vin gii cc trng i hc
ni ting trn khp c nc. Tnh n thng 1/2015, GSTT Group c mt ti c 3 min vi 2
chi nhnh chnh thc ti H Ni v Thnh ph H Ch Minh.
Vi phng chm:Pht trin con ngi Hng ti cng ng, trong gn 4 nm qua, GSTT
Group khng ngng to mi trng pht cc thnh vin v tch cc ng gp cho cng ng
thng qua cc hot ng trong lnh vc gio dc. c bit i vi cc em hc sinh THPT_i
tng lun dnh c s quan tm c bit ca t chc, hng nm GSTT Group lun dnh cng
bin son hng trm b ti liu min ph, cc thi min ph v cc bi ging trc tuyn min ph
phc v cho cng tc n luyn, h tr thi i hc. Bn cnh , mi nm c 2 k thi th i hc do
GSTT Group t chc trn phm vi ton quc ti H Ni v Thnh ph H Ch Minh vo khong
thng 4 v thng 5. Mi k thi th thu ht hng ngn th sinh n t cc a bn ln cn v tham
gia.
Tt c cc thnh vin GSTT Group u tm nim rng:Sng trong i sng, cn c mt tm
lng. lm g? Em bit khng?... gi cun i. Do , GSTT Group lun n lc hng
ngy hon thin bn thn mnh v qua ng gp sc mnh xy dng mt cng ng Vit
Nam ti p hn.
Vi tm nim v phng chm y, ln ny GSTT Group xin gi tng cc em cun CM NANG
N THI I HC nh mt mn qu ngha cho nm mi 2015. Ni dung cun Cm nang
chnh l nhng b kp, nhng mo hay v nhng kinh nghim lm bi thi i hc m cc anh ch
c kt c v mun chia s vi cc em. y chnh l tm huyt m tt c cc thnh vin
GSTT Group mun mang n cho cc em nhn dp u xun ny. GSTT Group hy vng cun
CM NANG N THI I HC ny s em li nhiu iu th v v b ch cho cc em hc
sinh.
Cui cng, chc tt c cc em nm mi t Mi 2015 an khang thnh vng, c mt ci tt m p,
an lnh bn ngi thn, bn b, v quan trng hn, chc tt c cc em s vt v mn thnh
cng trong k thi i hc 2015 sp ti nh!

GSTT Group

CM NANG N THI I HC

MN TON
Trong k thi H C, Ton l b mn ch o khi c mt hu ht cc khi thi. y l mn i
hi s t duy logic, nhy bn cao, khng cn hc bi nhng i hi phi nm vng l thuyt mi
lm tt c. Hn na, vi hnh thc thi t lun chc hn s lm nhiu bn cm thy lng tng
trong vic trnh by sao cho r rng, ngn gn, khng b bt b, tr im Cng vi tm l lo
lng, hi hp trc mt k thi, chc hn cc bn t nhiu s mt bnh tnh. Vi cht kinh nghim
ca mnh, c bit l cc bn th khoa, GSTT xin c chia s vi b kp mn Ton. Hi vng cc
bn s rt ra c b kp cho ring mnh, t tr li c cc cu hi:
_ Hc ci g? Quy trnh hc nh th no trong 4 thng/1 thng/1 tun/1 ngy trc khi thi ?
_ Khc phc tm l lo lng nh th no? Cn chun b g cho bi thi/ngy thi Ton?
_ Cch lm bi thi Ton hiu qu? Hn ch nhng sai st?..
T mong rng cc bn s c c tinh thn thoi mi, t tin, sn sng bc vo k thi vi
quyt tm cao v tin chc rng mnh s ginh chin thng!!!
CCH N TP V TM L TRC K THI:
1. Bn thng trc khi thi

I.

Hc -> Luyn -> Tng n

HC L HC NHNG G ?

+ Hon thnh xong ni dung chng trnh 12: hc theo

phng chm hiu r l thuyt tng qut, bit r mi bi
hc s c nhng dng bi tp c bn no, khng nn nng
luyn khi cha hc xong.
VD:Khi hc v S PHC cn lu l thuyt v cc dng
bi tp sau (hnh bn):

+ n tp kin thc hc lp 10, 11 v hc k Mt lp 12:

ng ch quan v hc ri m khng xem

li, chc chn bn s hi hn y! V rt
nhiu kin thc cun theo chiu gi
m i ri. Cng ging nh trn, cc bn
cn nm vng mi ni dung c nhng
dng ton c bn no!
C gng n HT THNG 3 l phi gii
quyt xong vic ny!

Tips: Giai on ny cn n K li:

_ LNG GIC (Cc cng thc LG, cc dng pt LG v
phng php gii..)
_ HNH HC GII TCH OXY (L thuyt v Elip, cng
thc khong cch/ gc..)
_ Cng thc O HM, TCH PHN, cc pp lm bi c
bn
_ Cng thc/Cch tnh gc, k/cch ca HNH KHNG
GIAN, phn loi cc khi nh t din, t din u, hnh
chp, hnh chp t gic u, hnh chp u, khi lng tr,
lng tr ng

GSTT Group

CM NANG N THI I HC

LUYN GII NH TH NO ?

d, c bn -> vng
kin thc, k nng
15-20 , trong
khong 1,5 thng

NNG CAO, B SUNG

BI TP HAY, KH

nng cao, chuyn -> rn kinh

nghim
25-30 , trong khong 1,5 thng

LUYN KIN THC C

BN

Gii li H cc
nm, chn bm st
chun H
15-20 , trong 1
thng
BM ST KIN THC
I HC

+ GIAI ON 1: Luyn c bn vi mc ch lm quen H. Giai on ny khng yu cu

phi canh gi lm, nhng cn vit bi lm ra giy luyn cch trnh by. Mc tiu xong 1 thng
gii ny l phi nh li, nm vng c tt c nhng dng c bn ca mi chuyn (tc l ko
cn tnh trng nhn vo m khng bit n l g, dng kin thc no gii ) => t nht 5-6 trong
H !
Nn bt u lm ngay t by gi, tc l kt hp n tp vi gii lun.
+ GIAI ON 2: Tm nng cao hn th thch. C th tm cc thi th ca cc trng
chuyn, cc trung tm luyn thi. Tuy nhin cn trnh nhng qu nh , xa khi mc H.
Giai on ny yu cu luyn kh nng t duy, ch trng vo cch nhn nhn mt bi ton. Nhng
bi d, quen dng, cc bn c th nhn vo, ngh thm cch lm trong u v cho qua, dnh
sc m luyn nhng cu kh hn. Nu lm tt, by gi bn c th t c t 7-8 trong H.
Tips: Nn c 1 cun s tay trong qu trnh
lm , ghi li:
+ nhng cng thc l thuyt hc hoi m ko
nh !!
+ nhng kiu bi hay lm hoi m vn sai :v
+ nhng dng c bit, c cch gii c bit v
phi c t duy c bit mi lm ra :v
+ cch trnh by chun ca thy c/p n ca
B (Vd nh kho st hm cn nhng bc no,
cch dng li vn trnh by..)

+ GIAI ON 3: Gii li Ton cc nm

trc, tt nht t 2002 n nm va ri. Sau
khi luyn cc t d n kh, chc chn
trnh ca bn ln bc, do vic lm
H by gi s phn nh kh chnh xc level
ca bn. Gii mt cch nghim tc, bm ng
thi gian, p dng chin thut lm bi tt
nht (bn xem phn cch lm bi thi), lm
xong phi i chiu p n m chm im,
ghi nh li tt c cu sai khng lm c,
rt ra c nhng thiu st, khng n ca mnh kp thi sa cha. Khi cc em s rn

GSTT Group

CM NANG N THI I HC

c kh nng trnh by, tnh ton chnh xc, tng tc lm bi,..... Mc tiu mi t
nht phi l 8 ^^! Nn kt hp giai on ny vi vic tng n.
VY TNG N RA SAO ? N CCH NO L HIU QU ?

Tng n vo thng cui trc khi thi. Bn n theo tng chuyn , mi chuyn phi nm tht
vng nhng dng ton c bn, xem li nhng cch gii, nhng bi tp kh m mnh gp nht
c trong lc luyn . Nn tng hp li (trong u, tc l = suy ngh) mi dng ton c nhng
kiu bt no, cch gii quyt ra sao. C g cn lu v k nng lm, cch trnh by v.v.. Nu bn
c th t tr li c nhng cu hi trn th vic n tp ca bn thnh cng ri y ^^
Giai on ny vn nn luyn lm thm nhng dng bi tp kh, hay sai. ng thi lm li H
cc nm cng l cch ti u nm r xu hng ra ca B!

2. Mi ngy trc khi thi

7 ngy tp trung cao luyn , 3 ngy n tp bnh thng
V N TP:

+ H thng cc li t duy suy ngh, phng php, cc dng v du hiu t duy ca n:

VD: HPT c cc li t duy: n ph, nhn t, ng bin nghch bin, lin hp, ng cp,... i lin
vi n l du hiu,cch nhn bit cng nh hng gii
+ Nhiu em hay qun l thuyt phn Elip, cng thc khong cch/gc.. trong hnh gii tch Oxy,
Oxyz.. Lt sch ra xem li v hc thuc ngay nh :D
+ Cc bn hc KH, GII th giai on ny tp trung tm nhng cu hay, kh m lm, trnh lm
cu mt thi gian. Nhng cc bn hc TRUNG BNH th nn luyn cho tht chc, lm tt
nhng phn s trng ca mnh ri hy xem n nhng dng nng cao! Chm m chc n y :D
+ Ct bt nhng sch v khng cn thit, ch li trn bn hc nhng ti liu hay v quan trng
nht, iu ny s gip cc em cm thy thoi mi, nh nhng, qu ti hn
V TINH THN TRC KHI THI:

+ Hy t tin v tin rng mnh s lm c, s vt qua k thi ny, hy t ho v s n lc khng

bit mt mi trong thi gian qua, v mi s c gng u c s n p. D kt qu nh th no,
th cc em c gng ht sc !!!
+ Hy xua tan mi lo ngh trong u, ng ngh n n, v gi pht ny ch c hc v hc, hy
tht thoi mi, nu cng thng th phi th gin ngay: nghe nhc, ra ngoi ngm cnh, ni chuyn
vi ngi thn, tn gu, .... khi ht mt mi li tip tc hc. Hy ht tht to nu c th, hy ci
tht nhiu, lc quan ln.
+ Nu bun ng, mt mi, phi ngh ngi ngay, ng c suy ngh l i ng li khng c thi gian
hc. V vic quan trng hn l cc em phi duy trnh trng thi sc khe tht tt.

GSTT Group

CM NANG N THI I HC

+ Tuyt i hn ch mt thi gian vo nhng vic nh: Chat Facebook qu nhiu, xem tivi, c
truyn, hay luyn game nhiu, .... khng phi l thi quen th gin tt.

TRC, TRONG V SAU KHI THI :

+ Khi i thi mang theo cun s ghi kinh nghim, nhng li hay sai, nhng mo, cng thc, dng
bt m mnh ghi chp trong qu trnh hc. m trc khi thi xem cn thn li nh !!!!
+ Trong nhng hm thi nn n ung iu , n cm c l tt nht, n nhng thc n hp khu
v, tuyt i khng nn n hng qun mt v sinh. Nn n ung nh thng ngy, trnh suy ngh
y l mt ngy c bit s gy nh hng n c th, to p lc tm l ^^
+ Ti m trc khi thi nn chun b dng c giy t,
phng vic qun 1 s th gy thm lo lng, khng c
thc khuya m phi ng sm. Sng dy sm 1 cht,
cng khng nn sm qu. Ht h vi cu tin mnh s
chin thng.

Tips: Nn chun b y bt mc (nhiu

cy cng mu), bt ch, ty, compa, thc
o , thc thng, GIY BO D THI
!!

+ Khng nn i thi qu sm, ch i s lm cho cc em thm mt bnh tnh, thm lo lng, bng
s nhanh i.
Tips: Gi s ngy thi l 6/6, th bn nn + Tuyt i lng nghe s nhc nh ca gim th,
thc dy sm (khong 4-5h sng) vo ngy
khng c mang in thoi hay bt c ti liu
5/6. Nguyn ngy hc bnh thng,
no vo phng thi. Nu cc em nghim tc thi
ng ng tra!!! nguyn ngy 5/6 bn
thy mt v bun ng, ti s ng sm v khng vic g phi s gim th c, h ch l ngi
coi thi ch khng lm g n ta c.
sng 6/6 s dy sm v thoi mi nht =))
+ Nhn xong tp trung cao lm, hy qun i
ht mi th coi nh ch c mt mnh trong phng thi, tm l ht lo lng, quyt tm chin u vi
thi ti cng. Khng s kh, v nu kh th kh chung mnh khng lm c th mi ngi
cng khng lm c.
+ Thi xong cc em khng nn tho lun nhiu hay kim tra p n, than vn nhiu, hy xem nh
mnh hon thnh xong mt nhim v v iu quan trng trc mt l mn thi tip theo. Cc em
hy khi thi xong ba mn th bun hay vui lun mt ln :v
+ ng ngh nhiu v bi lm ca mnh (v lm ri, c ngh cng chng thay i c g). Hy
thi gian ngh ngi chun b cho mn thi tip theo.
II.

PHNG PHP LM BI MN TON TT NHT :

BNH TNH + TRNH BY + T DUY + CHIN THUT

Cu trc th cc em u r: gm 9 , trong c n 80% l c bn , nhiu ngi c th

lm c, cn li cng lm l 1, 2 BT, HPT, tham s. gy kh d cho cc em. Vy nn cc
em hy t tin l 80% hon ton c th nm trong tm tay ca mnh, ng c tm l s kh. Thc
t l khng kh, nm no cng th thi :D

GSTT Group

+ Sau khi gim th pht giy

nhp, lc by gi u c minh
mn cn nh cc cng thc th
hy ghi lun vo giy nhp. V
khi lm bi cc em thng rt
kh nh.. Hoc rt d nhm ln,
nh sai cng thc. Mt mo nh
nhng rt hu ch, c bit i
vi cc em hc km hn.

CM NANG N THI I HC

Tips: Nn gp t nhp li lm t, nhp t t r rng khoa hc,

khng chng cho ln xn, giy nhp khng thiu cho cc
em:
Nh th nu c ang lm d m mun quay li lm tip
th rt thun tin, nhp li mt thi gian.
u c mun kiu tra li li sai th s nhanh hn.
c bit nhp khoa hc s gip cc em tm ra li gii
nhanh hn.

+ Nhn , c lt qua 1 lt hnh dung ra nhng cu mnh c th lm c lun, nhng cu

ging vi nhng hng suy ngh li t duy khc nhau c th vn dng bi m cc em gp tc
l cu c kh nng lm c:
hon ton nm trong kh nng => t tin hn rt nhiu
Thy hi kh th khng sao c: cn thi gian 3h + ci u ca cc em => d thi
+ Bi kh lm sau, bi d lm trc hy nh ly khi b sa ly, mt qu nhiu thi gian vo
bi kh.
Tips: Nn lm theo th t: Cu kho st
+ Nhng em gii nu thy bi BT , hay HPT c th
hm -> Lng gic/Tch phn/T
gii c lun th hy bt u ngay bng bi kh nht
hp/Xc sut -> Hnh ko gian c in/ Ko
trong . Nht l bi BT rt d trnh by. iu ny
gian Oxyz -> Hnh hc Oxy -> H ->
s cho cc em cm gic im 10 Ton hon ton nm
BT
trong tm tay v bi kh nht ta gii quyt mt
cch gn nh, m ch mt cht thi gian. Cn nhng
em ch mun ly con im 9, th hy xem nh khng
c mt cu BT i nh ;). Cc em s thy nh nhng hn nhiu :D
+ T duy gii Ton: u tin cc em phi C THT K BI sau hnh dung ra nhng,
sau ty du hiu ca tng bi, kt hp vi s lin tng n cc dng, cc phng php, cc
cng c cc bi ton ph hay cc b hc cc em c c s nh hng tt nht cho bi
ton, ng thi c th thy ngay mu cht ca Bi Ton. Sau khi loi b ht nhng hng ko
kh quan, vic cn li l bin i theo hng va chn th li gii s dn h m.
s trnh c mt thi gian do d nn i theo hng ny hay hng
kia, ang bin i d theo hng ny li nhy qua hng khc, thiu s nh hng trc mi BT
s lm cho cc em rt ri, v vic tm li gii tr nn rt kh khn.
c tht k bi v nh hng, ng hu tu lao u vo lm m thiu s nh
hng lin tng th rt d sa ly v h qu tip theo l mt bnh tnh, ri ch.
l mt bi ton c t phng hng gii quyt, t cc php
bin i, vy nn cc em cng t tin i theo 1 hng c th l duy nht . M thng thng
thi H l nhng bi c khng nhiu cc hng bin i cho cc em.

GSTT Group

CM NANG N THI I HC

Vy nn nhng em no m km hn, hy i ln lt tng hng mt th kiu g cng tm thy li

gii. Vy th ti sao cc em khng thc hin lun ch, mc tiu cc em tm < 8 im th thi gian
cho cc em i theo cc hng l rt nhiu.
+ Khi suy ngh v ngm ngha bi ton, nu pht hin ra iu g, php bin i g c th thc hin,
cng c g c th hu ch, cc em ng ngi t bt bin i theo, rt nhiu bi ch cn tch tc
nh th l cc em lm c.
y nn ng ngi kh ngi kh m khng c bin i thm mt bc na. i khi ch
1 thong chn bc nh vy dp tt c hi tm ra li gii ca cc em.
Anh VD: PT lng gic thy xut hin biu thc xu xu:

6 cos(2 x

thnh p, thnh bin x ht: vy th ch c duy nht 1 hng:

) cc em c th cho n

6 cos(2 x

) = 3 (cos
4
2 sin 2) v ch sau bc bin i nho nh, t nhin ny l cc em thy BT d i rt
nhiu, c bi cn thy ngay li gii.

a, nht l i vi nhng em Gii: ng ngi bin i phc tp, v c nhng

bi phi nh th, hoc cc em chu kh c thm 1 t na l thnh cng. Cn khng b d th rt
lng ph.
u va c bi m cc em nh hnh ra lun hng gii, v hng gii chc
chn ra. Nu n ngn gn khng sao, nhng nu nhn thy cch lm c th di dng, hay tnh
ton nhiu th cc em hy b cht thi gian suy ngh, ngm ngha th rt c th cc em s tm ra
li gii tt hay hn, d trnh by hn rt nhiu. Nu khng chu suy ngh 1 cht na m i lun
theo cch di l 1 sai lm v Cng knh th rt d lm sai.
III.

MT S LU TI QUAN TRNG, SAI ST SNG CN TRONG KHI LM BI:

ng qun iu kin, nu thy bi xut hin cn chn, logarit, phn s,.. khi lm bi ch
bm st iu kin, n c th gip li gii n gin hn, chnh xc hn, bt trng hp hn. Nht
l nhng bi PT v t, HPT, pt lng gic, lm ra p s phi i chiu vi K.
Va lm va kim tra: Khi lm nu thy kt qu hin ti cng knh v rt xu th 99% lm
sai.Hy dng li, kim tra cc bc bin i trc, nu sai t th c th gch b phn sai i, nu sai
nhiu th phi lm li t u ch khng c thm bt ty xa.
i th li p s, k c nhng bi rt d, ng ch quan xem thng vic ny.
Nu khng chin thut lm n u chc n ca cc em s b ph sn, v cc em c th phi
tr gi t. V p s ca cc em chnh xc u, nu khng cc em phi c im ti a ch.
Nht l nhng em hc Trung bnh k nng tnh ton chnh xc cn cha vng. Ti sao? 1 vic n
gin m c ngha sng cn nh th m cc em li khng thc hin. Hy ghi nh ly iu ny!!!!
c tht k , khng b st ch no, ngm -> hiu , hiu yu cu, ng c qua loa ri
lao vo lm rt d phi tr gi t. VD c rt nhiu em ch v hp tp khng suy ngm k hiu
cu hi: Tm m PT

x 4 2 x 2 m 2 c 6 nghim. Li i hiu theo cc bi quen lm l, c

GSTT Group

CM NANG N THI I HC

ng 6 nghim th l tm c 1 gi tr ca m trong khi p s m nm trong 1on [a,b] chng

hn. C 7,8 nghim th cng l c 6 nghim. Tht lu cc em nh!
t k mt bi no ng qun kt lun, nht l nhng bi c nhiu trng hp.
Khng c KL r rng th cc em rt c th mt i 0,25 im ng tic.
IV.

CCH TRNH BY:

i tht cn thn r rng, ngn ngn khng cn chi tit qu.

n ch ti a ty xa, tuyt i khng dng bt xa, nu sai th dng thc gch cho, ri
lm tip xung di, khng vit chn p.
ng dng lin tc s lm cho bi thi thong, d nhn hn, vit ch tha cch.
c cho nhiu cc em gii: lm c m trnh by cu th, dn n mt ht im
i giy thi, lm li s rt mt thi gian.
u +, *, u mi ln cho gim kho thy t tng mch lc thng sut ca
mnh.
u (1), (2), (3), sau mi biu thc quan trng li gii c khoa hc nht.
t l huyt mch gip chng ta thnh cng vi chin thut lm n u chc n
y trnh tnh trng nhm nht lung tung ri khng cn thi gian m cha.
t cn thn vi vic du , v du => (lu l => 2 gch, ko phi !!!)
t k ci g phi c l do r rng, chnh xc, rt nhiu cc em quen ci kiu lm ba
rt nguy hi. Suy ra mt iu g m chng c cn c g c, c khi cn sai hon ton. Th m
vn c u t thi gian lm tip mi l ch!?
o st hm s, lc v th nn v bng bt ch sau mi t li bng bt mc v ty i nt
ch.
+ Cc bi ton hnh hc:
hnh d hnh dung, hy biu din tt c cc d kin bi ton trn hnh v. Hn
ch vic mt thi gian c
li bi.
Tips: Ch khai thc trit tnh cht c bit ca cc hnh v:
VD: cho Hnh ch nht phi n: Giao 2 ng cho l
ng tm, cc cnh k vung gc vi nhau, i th song song. Tng
theo kiu gm nhm tc t vi Hnh vung, tam gic vung, u, cn, hnh bnh hnh.
l c xong l cc em Trong khng gian lu thit din ca mp giao vi mt cu l hnh
bit ngay, suy ra ngay hay trn.
tnh c ngay kt qu n,
kt qu kia, v sau cc em hay da vo kt qu li suy ra c nhng kt qu tip theo dn
dn l ra li gii bi ton. Quan trng pht hin ra c kt qu g cc em phi vit ra, hay biu

GSTT Group

CM NANG N THI I HC

din tip trn hnh, mi nhn thy c bc i tip theo. Vic suy ra cc kt qu l rt d nhn
ra.
u nhn hnh ri, vn cha ngh ra, cc em hy v thm 1 s hnh v khc theo di, hoc
gn lin vi trc ta , nht l hnh phng Oxy: n s gip cc em d on c s
nghim hnh, d nhn thy li gii hn rt nhiu.
g hnh khng gian th vic v nhiu hnh l rt cn thit nu cc em cha nhn ra.
i quyt bi hnh cc em lun lun phi i t n sao cho thch hp, khai thc ht mi
d kin ca bi ton tm ra cc PT lin quan n n va t, sau gii PT, HPT l tm c
n.
V.

CU IM:

u cha th hon thnh trn vn 1 bi no , th hy vit vo bi lm ca mnh nhng m

cc em suy ra c, v nhng kt qu rt d c trong p n. ng giy trng bi , .
Nh th cc em hon ton c th kim thm c 0,25 -> 0,5 im mt cch d dng.
c trung bnh - kh, mc tiu khng cao cng phi ch iu ny: ng b qua bi
m cc em cho l kh, vn c c bi suy ngh mt cht. Bit u 1 pht xut thn cc em li
ngh ra. Nu th th vic cho qua hon ton bi tht ng tic. Nu khng ngh c 1 s m
ghi vo bi lm cng rt tt.
+ Khi cn khong 20 15 pht, nu cc em ang lm d bi no , nu lm c th hy nhanh
chng hon thnh sm. Cn nu cc em ang b tc cha ngh ra c th hy dng li ngay
kim tra cc phn mnh lm c cho tht chnh xc. y l 1 iu cc k quan trng, lm c
nhiu cha chc c im cao. Kt qu l im ca cc em ch cc em lm c ht m im
km th chng ai khen c.
VI.

HNG DN MT S PP T DUY, NHN NHN BI TON

Nhiu bn cho rng khi gp mt bi ton, c th nhn ra hng lm, t duy c pp, hng
gii ng tht khng phi d ! V d nh khi nhn vo cc bi pt sau, lm sao bit gii bng
cch no ?
1/ 2( x2 3x 2) 3 3 x3 8 (1)

2/

4 x 2 5 x 1 4 x 2 5 x 7 3 (2)

3/ Tm m bt pt sau c nghim: mx 4 x ( 1 x 1)3 x3 3x 1 (3)

2
4/ Tm h s ca x10 trong khai trin ca biu thc (3 x 2 ) n vi n l s nguyn dng tha
x
mn:
1 1 1 2 1 3
1
20
Cn Cn Cn ... (1) n 1
Cnn
(4)
2
3
4
n 1
21
0
2
4
100
5/ Chng mnh rng: C100
C100
C100
... C100
250

GSTT Group

CM NANG N THI I HC

6/ Trong khng gian vi h ta Oxyz, cho A(0;4;1), B(3;-2;4), C(2;0;-1) v mt phng (P):
x y z 6 0 . Tm ta im M trn (P) sao cho MA 2 MB 3MC t gi tr nh nht.

Thc ra mi vn u c mu cht c. Ch cn nhn ra l ta s gii quyt c vn . Cng

phn tch no !!!!!
BI 1: Bin i phng trnh v dng: 2( x 2 2 x 4) 2( x 2) 3 ( x 2)( x 2 2 x 4) (*)
( Dng NG NHT H S: a( x 2 2 x 4) b( x 2) 2( x 2 3x 2) => H 2 n a,b)
K: x 2 (v x 2 2 x 4 ( x 1)2 3 0 ). Do x 2 khng l nghim, ta chia 2 v cho (x+2),
c:

2( x 2 2 x 4)
x2 2x 4
3
2 0 . t t
x2
x2
2t 2 3t 2 0 t

Vi t=2 th

x2 2 x 4
( t 0 ), ta c:
x2

1
(loi) hoc t 2 (nhn)
2

x 3 13
x2 2 x 4
2 x2 6 x 4 0
(tha mn) => S= 3 13
x2
x 3 13

Phn tch: Khai trin v dng (*) l mu cht nhn ra hng lm. lm nhanh khi gp li
dng ny nhng ln sau, ta tng qut ha bi ton ln v ghi nh:
aP( x) bQ( x) c P( x)Q( x) 0 (abc 0)

P( x) 0
+ Nu P(x)=0 th Q(x)=0. Dn n h
Q ( x) 0
+ Nu P(x)0, ta chia 2 v pt cho P(x), c: a b

Q( x )
Q( x )
Q( x )
(t 0)
c
0 . t t
P( x)
P( x)
P( x)

Phng trnh tr thnh: bt 2 ct a 0 . T tm t ri tm x.

Vi dng: aA( x) bB( x) mA2 ( x) nB 2 ( x) ta cng lm tng t. Cc bn luyn thm mt s

pt:

10

GSTT Group

i/ x 2 3x 1

CM NANG N THI I HC

3 4
x x2 1
3

Tips: Lu cc hng ng thc L, t gp:

ii/ 2 x 2 5 x 1 7 x3 1

BI 2: Ta xt cc k ca biu thc di cn:

5
87
1
4 x 2 5 x 7 (2 x ) 2
0 x ; 4 x 2 5 x 1 0 x hoc x 1
4
16
4

Nhn 2 v vi

4 x2 5x 1 4 x 2 5x 7( 0) . Khi pt tr thnh

4 x 2 5 x 7 4 x 2 5 x 1 2 (5)

Cng theo v ca (2) v (5) v bin i dn n 16 x 2 20 x 3 0 x

5 13
(tha mn)
8

Phn tch: Nu gi A, B l 2 biu thc di du cn th ta thy A B l mt hng. T ta thy

rng

A B

A B
cng l 1 hng. Nn ta c th gii c h 2 n
A B

A, B , t suy ra

x..
Tng qut ha: Pt dng
x.

F ( x) C F ( x) C vi C c th l 1 hng s hoc 1 a thc bin

Nhn 2 v pt vi biu thc lin hp

F ( x) C

F ( x) khc 0. Lc ta c h

F ( x) C F ( x) C
Gii h suy ra F(x) =>x

F
(
x
)

C
F
(
x
)

BI 3: k: 0 x 1
-Xt x =0 thay vo (3) ko tha mn m

1 3x x3
-Xt x 0,1 , ta c x x ( 1 x 1) 0 nn bpt (3) tng ng vi m 4
x x (1 1 x )3
4

t f(x)=

1 3x x3
vi x 0,1 ta c:
x 4 x (1 1 x )3

11

GSTT Group

f(x) =

CM NANG N THI I HC

1 3x x3
1
1 x3
1
4

(3

) 4
3
x
x
x (1 1 x )
x (1 1 x )3

V x 0,1 nn

1 x3
0 v 0 4 x (1 1 x ) 1 f ( x) 3, x 0,1
x

Du bng xy ra khi v ch khi x = 1.

Do bpt (3) c nghim m min f ( x) hay m 3 .
Phn tch: Cc bc quen thuc gii
bi ton bin lun s nghim ca pt, bt pt
theo tham s m:

+) m f ( x), x a, b m max f ( x)
a ,b

+) m f ( x), x a, b m min f ( x)
a ,b

B1: Tm cc K xc nh

+) m f ( x) , bpt c nghim

B2: C lp tham s m

a, b m min f ( x)

B3: Kho st hm

+) m f ( x) , bpt c nghim

a ,b

B4: Da trn bng bin thin kt lun.

a, b m max f ( x)
a ,b

Bt lm thm: Bin lun theo m s

nghim ca pt: 2 x 2 2 m x 1 2m 0 ; x3 2mx 1 0
1
BI 4: Ta thy trong biu thc c dy h s ( ) vi k => Dng TCH PHN tnh !!!
k

Ch : Phi b sung h s Cn0 ( 1) b thiu bng cch ly 1 tr hai v t tm ra n. Xt khai trin:

(1 x) n Cn0 Cn1 x Cn2 x 2 Cn3 x 3 ... (1) n Cnn x n
1

(1 x) dx C dx C xdx C x dx C x dx ... (1)

n

0
n

0
n 1

(1 x)
n 1

1
n

2
n

3 3
n

n
n

x n dx

0
n 1

1
x 1
x 1
Cn0 x Cn1
... (1) n Cnn
0
0
2 0
n 1 0

1
1
1
1
1
Cn0 Cn1 Cn2 Cn3 ... (1) n 1
Cnn 6
n 1
2
3
4
n 1

T (4) v (6) suy ra n=20. Do ta c:

k

20
20
2
2
(3x ) 20 C20k (3x 2 ) 20k C20k 320k (2) k .x 403k
x
x k 0
k 0
2

10 10
10 10
YCBT 40 3k 10 k 10 . Suy ra h s ca x10 l C20
.6 C20
.6

12

GSTT Group

CM NANG N THI I HC

BI 5: Ta xt
0
1
2 2
100 100
0
2
4
100
1
3
99
(1 i)100 C100
C100
i C100
i ... C100
i (C100
C100
C100
... C100
) (C100
C100
... C100
)i

Mt khc: C C20n1 C22n1 C24n1 ... C22nn12 C22nn1 (1 i )100 (1 i ) 2 (2i ) 250
50

50

0
2
4
100
ng nht h s phn thc v phn o, ta c: C100
C100
C100
... C100
250

Phn tch: y l mt cu tng i o vi mt s bn cha tng bit n dng ny. Thy ngay
bi ton c cc t hp chn nhng li ko cng du. Nhng c iu l l cc v tr mang du m c
dng Cn2(2k 1) . Lm ta nh ti s phc: i 2(2 k 1) (i 2 )2 k 1 1 => Ta khai trin (1 i)100 c c
du m an xen ngay cc bc chn. Cc bn nn lu dng ny khi gp s lm nhanh hn.
Phng php ng dng s phc trong khai trin Newton: do s phc c 2 c im sau:
+ Khi khai trin to s bin thin v du theo chu k 4 (v i 2 1 )
+ D dng x l cc s m ln thng qua dng lng gic (bng cng thc Moivre)
DU HIU NHN BIT: C s an xen du theo chu k 4 hoc an du trong tp cc hng t c
h s chn (Vd: 0,-2,4,-6,)
PHNG PHP LM: Khai trin ly tha ca mt s phc di 2 dng: dng thng v dng
lng gic. Sau ng nht h s cho ta kt qu!!!
Mt s bi tp thm v tnh tng:
0
50
i/ C C50
( khai trin (1 3i)50 v p dng cng thc
3C502 32 C504 ... 324 C5048 325 C50
Moivre)

ii/ C C20n1 C22n1 C24n1 ... C22nn12 C22nn1

BI 6: Gi I l im tha mn IA 2 IB 3IC O . C ta A, B, C ri, ta suy ra c I(2;0;1)

MA 2MB 3MC 6MI IA 2 IB 3IC 6 MI 6MI
MA 2 MB 3MC t gi tr nh nht khi M l hnh chiu vung gc ca I trn (P)

Phng trnh ng thng d i qua I v vung gc vi (P) l:

2 1
= =
1
1
1

13

GSTT Group

CM NANG N THI I HC

x 3
x 2 y z 1

Ta M l nghim ca h 1
1
1 y 1 M (3; 2;1) l im cn tm tha YCBT.
x y z 6 0

z 2
Phn tch: y l dng ton quen thuc trong ko gian Oxyz. Ta tng qut ha:
Khi bi c cha biu thc dng: a1 MA1 a2 MA2 ... an MAn th ta tm im I sao cho
a1 IA1 a2 IA2 ... an IAn 0

Khi a1 MA1 a2 MA2 ... an MAn (a1 a2 ... an ) MI . Khi s c rt nhiu cng sc
suy ngh cng nh tnh ton.

Thng qua mt s v d trn, chc hn cc em khng nhiu th t cng hiu thm c i phn
v cch nhn nhn mt bi ton. Chng u c nhng quy lut, nhng mu cht m ch cn nhn
ra l s gii quyt trn vn bi ton. Mun thy c mu cht , ch c 1 cch l cc em phi
lm nhiu bt mi quen c.
Nhng cng c mt cch d dng hn cho cc bn hc km hn, l cc bn nm vng cc dng
tng qut trc. Ri lm bi tp nhiu vo luyn kh nng nhn nhn ra dng . Thc ra m
ni cch ny cng i hi cc em phi thng xuyn lm bi tp mi mong nh c dng, ch
khng th vi hng chc dng ton, chc chn cc em ko th no nh c
Mt ngi khn ngoan s l ngi bit nm vng nhng dng c bn nht, sau t tm
cch t duy gii 1 bi ton, ri t tng qut thnh dng (hoc tm ti liu tng qut dng
) ghi nh lu di !

14

GSTT Group

CM NANG N THI I HC

MN HOA
I.

CC LOI BY THNG GP:

trnh phi sp nhng by m ngi ra mun chng ta mc phi th cch duy nht l cc
em phi nm c kin thc mt cch chnh xc hoc do may mn.
V d 1 : Cho nguyn t X (Z=24) cu hnh electron ca X l :
A.1s22s22p63s23p63d44s2

B. 1s22s22p63s23p63d54s1

C. 1s22s22p63s23p63d6

D. 1s22s22p63s23p23d10

Nhn xt :
-y l dng bi tp rt hay by vo cc thi tuyn sinh H, C hay cc thi th ca cc
trng THPT chuyn.
-Nu nh khng nm vng cch vit cu hnh electron th s khng th no lm c bi tp ny
. Thng thng c rt nhiu hc sinh s chn p n A sau khi vit cu hnh electron nhng li
qun i hin tng bo ha v bn bo ha. Mt electron t phn lp 4s s chuyn qua phn lp
3d to thnh 3d5 bn bo ha B
V d 2 : Th tch dung dch HNO3 1M long t nht cn dng ho tan hon ton mt hn hp
gm 0,15 mol Fe v 0,15 mol Cu (Bit phn ng ch to ra cht kh NO):
A. 0,8 lit

B. 1,0 lit

C. 1,2 lit

D. 0,6 lit

- Nhn xt : Rt nhiu bn s nhm ln v sai bi ton trn nu Fe t n ha tr III. Nn nh

rng Fe c hai ha tr tng ng II v III ty trng hp m s dng ha tr cho ph hp.
-Gii : da vo LBT electron tnh c nNO=

0,15.2+0,15.2
3

=0,2 ( mol )

naxit nitric phn ng = 4nNO = 4.0,2 = 0,8 (mol) Vdd axit phn ng = 0,8 (l) A
V d 3 : Cho 2,16 gam Mg tc dng vi dung dch HNO3 d. Sau khi phn ng xy ra hon ton
thu c 0,896 lt kh NO ktc v dung dch X. Khi lng mui khan thu c khi lm bay hi
dung dch X l:
A. 8,88 g

B. 13,92 g

C. 6,52 g

D. 13,32 g

- Nhn xt : Trc ht nu nhn vo bi ta thy c s tha d kin nMg nhng tht ra bi ton
ang c tnh giu i mui NH4NO3 nh la ngi lm . Ta c : nMg = 0.09 mol, nNO=0.04 mol.
Khi da vo nh lut bo ton electron : = 0,09.2 = 0,18
= 0,04.3 = 0,12 phi xut hin thm mt sn phm kh khc NH4NO3
.
- Gii
mmui =mmui Mg(NO3)2 + mmui NH4NO3 = 0,09.148 +

0,09.20,04.3
8

80= 13,92 (g)

p n B

15

GSTT Group

CM NANG N THI I HC

V d 4 : Cho hn hp gm 1,12 gam Fe v 1,92 gam Cu vo 400 ml dung dch cha hn hp gm

H2SO4 0,5M v NaNO3 0,2M. Sau khi cc phn ng xy ra hon ton, thu c dung dch X v
kh NO (sn phm kh duy nht). Cho V ml dung dch NaOH 1M vo dung dch X th lng kt
ta thu c l ln nht. Gi tr ti thiu ca V l:
A. 360 ml

B. 240 ml

C. 400 ml

D. 120 ml

- Nhn xt : Li mt dng ton ti thiu na v ng nhin n vn s c by y . Nu

chng ta khng ch n sn phm sau cng th s qun mt i mt phn rt quan trng l H+
d sau phn ng s tc dng vi NaOH.
- Gii :
nFe = 0,02 mol ; nCu = 0,03 mol ne cho = 0,02.3 + 0,03.2 = 0,12 mol ; nH+ = 0,4 mol ;
nNO3 = 0,08 mol (Ion NO3 trong mi trng H+ c tnh oxi ha mnh nh HNO3)
NO3 + 3e +

- Bn phn ng:

4H+ NO + 2H2O

0,12 0,16
Do

0,12
3

<

0,08
1

<

0,4
4

kim loi kt v H+ d . nH+ d = 0,4 0,16 = 0,24 mol

nOH (to kt ta max) = 0,24 + 0,02.3 + 0,03.2 = 0,36 V = 0,36 lt hay 360 ml A
V d 5 : Ha tan hon ton 3,79 gam hn hp X gm Al v Zn (c t l s mol tng ng l 2:5 )
vo dung dch cha 0,394 mol HNO3 thu c dung dch Y v V ml (ktc) kh N2 duy nht.
phn ng ht vi cc cht trong Y thu c dung dch trong sut cn 3,88 lt dung dch NaOH
0,125M . Gi tr ca V l :
A. 352,8.

B. 268,8.

C.112.2

D. 358,4

-Nhn xt : Mu cht bi tp trn l NH4NO3 c giu i ln na nhm lm thay i gi tr

V khi tc dng vi NaOH . Rt nhiu cc bn hc sinh vng phi by ny.
-Gii : Ta c : nAl=0,02 mol v nZn=0,05 mol
t nN2=x v nNH4NO3=y 10x+8y=0,02.3+0,05.2nHNO3d+y=nOH4nAl3+4nZn2+
Hay 10x+8y=0,160,394(12x+10y)+y=0,325
Gii h phng trnh trn ta c x=0,012 v y=0,005 V=268,8ml B
V d 6 : t chy hon ton 3,42 g hh gm axit acrylic, vinyl axetat , metyl acrylat v axit oleic,
ri hp th ton b sn phm chy vo dd Ca(OH)2 d , sau phn ng thu c 18 gam kt ta v
dd X. Khi lng X so vi khi lng Ca(OH)2 ban u thay i nh th no?
A.Tng 7,92 g

B. Gim 7,38g

C. Gim 7,74 g

D.Tng 2,70g

-Nhn xt : y l dng bi tp kinh in nu ni v cch t duy trong ha hc. Hc sinh s khng

bao gi lm ra c nu khng nhn thy c im chung ca cc cht phn ng . im chung
y chnh l cc CTPT ca cc cht u c dng CnH2n-2O2 .
-Gii : Cng thc hn hp l CnH2n-2O2 : a mol

16

GSTT Group

CM NANG N THI I HC

n CO2 = n = na = 0,18 mol

mhh = a.(14n + 30) = 3,42 a = 0,03
n H2O = a(n-1) = 0,15 mol
m CO2 + m H2O = 44.0,18 + 18.0,15 = 10,62 < 18
mdd gim = 18 - 10,62 = 7,38 B
V d 7 : Hn hp X gm 1 anehit v 1 hirocacbon mch h (2 cht hn km nhau 1 nguyn
t- cacbon). t chy hon ton 0,4 mol hn hp X thu c 1,3 mol CO2 v 0,4 mol H2O. Nu
cho 31,8 gam hn hp X tc dng vi dung dch AgNO3/NH3 th khi lng kt ta thu c ti
a l :
A. 209,25 g

B. 136,80 g

C. 224,10 g

D. 216,45 g

-Nhn xt : Ti a chnh l im c bit ca bi ton trn . Cng ging nh cc v d trn th

bi ton xut hin nhng cht c bit nh HCHO v hn th na cn c ankin c ni ba u
mch. By kp l y .
-Gii : = 1,3/0,4 = 3,25 C3 a mol v C4 b mol
nhh = a + b = 0,4 mol
nCO2 = 3a + 4b = 1,3 a = 0,3 v b = 0,1
s nguyn t H trung bnh =

2.0,4
0,4

= 2 mi cht u c 2 nguyn t H C3H2On v C4H2Om

Nu n = 0 hydrocarbon mch h CT C3H2 loi

Vy hydrocarbon l C4H2 0,1 mol c cu to CHC-CCH v andehit C3H2O 0,3 mol CHCCHO m hh = 54a + 50b = 21,2
CHC-CCH CAgC-CCAg
0,1

0,1

CHC-CHO CAgC-COONH4 + 2 Ag
0,3

0,3

0,6

m kt ta = 265.0,1 + 194.0,3 + 108.0,6 = 149,4 gam

Khi lng kt ta thu c khi cho 31,5 gam X tc dng AgNO3 l :

31,5.149,5
21.2

= 224 C

V d 8 : Cho dung dch X cha x mol FeCl2 v x mol NaCl vo dung dch cha 3,8x mol AgNO3
thu c 61,176g kt ta v dung dch Y.Khi lng cht tan trong dung dch Y l
A.38,684

B.40,439

C.38,604

D.38,019

-Nhn xt : Kt ta y s ngoi s xut hin ca AgCl cn c thm Ag . Nu gii ch c AgCl

kt ta s b sai .
-Gii : Ag+ + Cl- AgCl

17

GSTT Group

CM NANG N THI I HC

0.3x 0.3x

0.3x

Ag+ + Fe2+ Fe3+ + Ag

0.8x 0.8x

0.8x

Khi lng kt ta l : mAgCl+mAg = 143.5.3x + 108.0.8x= 61.176g x=0.12 mol

mY= mFe +mNa+mNO3= 56.x + 23.x + 62.3.8x =37.23g
*Tng kt:
- Khi lm bi thi trc nghim nn ch nhng t ng quan trng trong cu hi v p n v d
nh : chn cu pht biu sai hay pht biu khng ng, ch c, lun lun, tt c, ti
thiu, ti a, a phn chng s c vn .
-Nm vng kin thc : Fe v Cu tc dng vi Fe3+, ank-1-in tc dng vi AgNO3 sinh ra kt
ta, AgF tan trong dung dch,.
-p dng y , linh hot cc nh lut bo ton thun thc : bo ton khi lng, bo ton
electron, bo ton in tch, bo ton nguyn t, ..

II . NGH THUT LI C BN:

-Mi cu hi c 4 p n nhng thng s c 3 cu na n ging nhau. 1 trong 3 chc chn l p
n ng, c th loi ngay p n cn li.
V d 1 :
A. Chu k 4, nhm IIA

B. Chu k 4, nhm VIIIB

C. Chu k 3, nhm VIB

D. Chu k 4, nhm VIIIA

y thy ngay p n C khc hn vi cc p n cn li (c ch Chu k 3), n s l p n sai.

y l cch lm nhiu rt ph bin trong thi mn Ha v cc mn khc th sinh khng th
chn c ngay 1 p n ch vi vic tnh 1 d kin. Bi vy xung quanh p n ng s c 1 vi
p n ging n. V p n khc bit nht chc chn l p n sai.
- B quyt lm bi thi trc nghim mn ha t im cao: p n b loi ngay lp tc s thng
c 1 phn ng
Vn vi v d trn, p n C b loi mang phn sai l "chu k 3", vy th phn "nhm VIB" ca n
s l phn ng. V vy bn c th chn p n no ging (hoc gn ging) vi phn ng ny
trong 3 p n cn li.
Trong v d trn, bn c th khoanh ngay p n B. V n c phn cui kh ging, vi ch ...B.
V d 2 :
A. 4,9 v glixerol

B. 4,9 v propan-1,3-iol

C. 9,8 v propan-1,2-iol

D. 4,9 v propan-1,2-iol

18

GSTT Group

CM NANG N THI I HC

Loi ngay p n C v c phn "9,8" khc vi nhng p n cn li, i cng vi n l propan-1,2iol, vy d kin ng l propan-1,2-iol.
T y suy ra D l p n ng
- B quyt lm bi thi trc nghim mn ha: D kin no xut hin nhiu ln trong cc p n th
d kin thng l d kin ng.
V d 3 :
A. Zn(NO3)2 v Fe(NO3)2

B. Zn(NO3)2 v AgNO3

C. Fe(NO3)2 v AgNO3

D. Fe(NO3)3 v Zn(NO3)2

D thy Zn(NO3)2 xut hin 3 ln cc p n A, B v D, vy 1 trong 3 p n ny l ng.

p dng cng vi mo th hai trn, p n C b loi s c 1 phn ng, vy phn ng c th
l Fe(NO3)2 hoc AgNO3. T y suy ra p n A hoc B ng. Bn thu hp phm vi p n
li ri y. C hi chn la lc ny l 50:50, nhng vn tt hn l 1:3 nn xc sut ng s cao
hn nhiu.
V d 4 :
A. Al, Fe, Cr

B. Mg, Zn, Cu

C. Ba, Ag, Au

D. Fe, Cu, Ag

m s ln xut hin ca d kin th thy : Al, Zn, Au, Ba, Al xut hin 1 ln trong 4 p n.
Nhng Fe, Cu, Ag th xut hin nhng 2 ln.
Vy p n D. Fe, Cu, Ag l p n ng.
- B quyt lm bi thi trc nghim mn ha: 2 p n no gn ging nhau th 1 trong 2 thng
ng.
V d 5 :

A. m = 2 22,4

B. m = 2 11,2

C. m = 2 5,6

D. m = 2 + 5,6

C hoc D s l p n ng v kh ging nhau.

Loi D v 3 p n cn li u xut hin du - cn 1 p n cn li u xut hin du +
Vy p n ta chn s l C.
- B quyt lm bi thi trc nghim mn ha: Nu thy 2-3 p n c lin quan mt thit ti nhau
nh "gp i nhau", "hn km nhau 10 ln", th 1 trong s chng s thng l p n ng.
Cch ny gip bn khoang vng s la chn rt hu hiu.
V d 6 : A. 15

B. 20

C. 13,5

D. 30

D thy 30 gp i 15, vy 1 trong 2 s l p n ng.

- B quyt lm bi thi trc nghim mn ha t im cao: Nu cc p n xut hin %, nhng p
n no cng vi nhau bng 100% thng l p n ng

19

GSTT Group

CM NANG N THI I HC

V d 7 : A. 40% B.60%

C. 27,27%

D.50%

D thy 40% + 60% = 100%, vy A hoc B l p n ng.

*Tng kt : Li cng ch l li nn ch mang tnh cht may mn c chng l do s suy lun m
c c. Tuy nhin nn nh c gng loi b nhiu p n sai nhiu nht c th . Khi xc sut
chn ng p n l cao nht .
III. NGH THUT BM MY TNH CASIO :
-S l mt thy bi nu nh khng c cch bm my tnh nhanh, chnh xc v thch hp trong k
thi tuyn sinh H, C. C 1 iu lu lm bi cn tr nh+tr tu (ci g cng bm v bm qu
chi li th d b nhm ln, th d cn nh 1 s phn t khi v suy lun da trn cc phn t khi
; da vo suy lun hnh thnh qui trnh bm ch cc phng php bo ton, phng php
trung bnh, phng php tng gim, phng php quy i...)
V d 1 : Cho 1,35 gam hn hp gm Cu, Mg, Al tc dng ht vi dung dch HNO3 thu c hn
hp kh gm 0,01 mol NO v 0,04 mol NO2. Tnh khi lng mui to ra trong dung dch.
A. 10,08 gam.

B. 6,59 gam.

C.5,69gam.

D. 5,96 gam.

Bm my tnh : 1.35+(0,01.3+0.04).62 =5.69 gam.

tng : khi lng mui nitrat bng khi lng kim loi cng vi khi lng gc nitrat m s
mol gc nitrat bng (ba ln s mol NO v 1 ln s mol NO2)
V d 2 : Cho m gam Na chy ht trong oxi d thu c m+2,8 gam sn phm rn A. Ha tan ht
A trong nc d thu c 0,56 lt O2 (ktc). Gi tr ca m l :
A. 4,60 gam
Bm my tnh :

B. 8,05 gam
2,8

0,56
32
22,4

16

C.5,75 gam

D. 5,06 gam

2.23 = 5,75

tng : Na tc dng vi oxi d c th va to ra Na2O v Na2O2, chnh Na2O2 (Na2O.O) khi tc

dng vi nc sinh ra kh O2. Nh vy khi lng tng chnh l khi lng O trong Na2O v
Na2O2, nu tr O to ra O2 ca Na2O2 ta tnh c s mol O to thnh Na2O t nhn 2 ra s
mol Na v nhn tip cho 23 ra khi lng Na (tc m) .
V d 3 : Nung 8,4 gam Fe trong khng kh, sau phn ng thu c m gam cht rn X gm Fe,
Fe2O3, Fe3O4, FeO. Ha tan m gam hn hp X vo dung dch HNO3 d thu c 2,24 lt kh NO2
(ktc) l sn phm kh duy nht. Gi tr ca m l
A. 11,2 gam.
Bm my tnh :

B. 10,2 gam.
8,4
2,24
3
56
22,4

C. 7,2 gam.

D. 6,9 gam.

16 + 8.4 = 11,2

tng : Bo ton electron , ly s mol electron do Fe nhng ra th O2 v HNO3 nhn vo.

V d 4 : Cho 2,16 gam Mg tc dng vi dung dch HNO3 (d). Sau khi phn ng xy ra hon
ton thu c 0,896 lt kh NO ( ktc) v dung dch X. Khi lng mui khan thu c khi lm
bay hi dung dch X l

20

GSTT Group

CM NANG N THI I HC

A. 13,32 gam.

B. 6,52 gam.

Bm my tnh :

2,16
24

C. 8,88 gam.
2,14

(24 + 62.2) + (

24

0,896
22,4

3) .

80
8

D. 13,92 gam.
= 13,92

V d 5 : Cho 8,9 gam mt hp cht hu c X c cng thc phn t C3H7O2N phn ng vi 100
ml dung dch NaOH 1,5M. Sau khi phn ng xy ra hon ton, c cn dung dch thu c 11,7
gam cht rn. Cng thc cu to thu gn ca X l
A. H2NCH2COOCH3.

B. CH2=CH-CONH4.

C. HCOOH3NCH=CH2.

D. H2NCH2CH2COOH.

Bm my tnh :

8,9+0,1.1,5.4011,7
8,9
89

= 32 ( )

V d 6 : Cho m gam hn hp X gm hai ancol no, n chc, k tip nhau trong dy ng ng

tc dng vi CuO (d) nung nng, thu c mt hn hp rn Z v mt hn hp hi Y (c t khi
hi so vi H2 l 13,75). Cho ton b Y phn ng vi mt lng d AgNO3 trong dung dch NH3un
nng, sinh ra 64,8 gam Ag. Gi tr ca m l :
A. 7,8.

B. 7,4.

Bm my tnh :
64,8
108.(4+2)

C. 9,2.
13,75.2.21816
14

D. 8,8.

= 1,5 (CH3OH v C2H5OH c s mol bng nhau)

(32 + 46) = 7.8

V d 7 : Cho 11,36 gam hn hp gm Fe, FeO, Fe2O3v Fe3O4 phn ng ht vi dung dch HNO3
long (d), thu c 1,344 lt kh NO (sn phm kh duy nht, ktc) v dung dch X. C cn
dung dch X thu c m gam mui khan. Gi tr ca m l
A. 49,09.
Bm my tnh :

B. 34,36.

C.35,50.

11,36+1,344.3.16 2.(56+62.3)
22,4.2

160

D. 38,72.

= 38,72

Khng hn cc qui trnh bm trn y l ti u nhng trong c n cha cc suy lun tm

ra nhanh kt qu trc nghim, bn c th pht hin ra ti sao li lm nh th c th gip bn cng
c kin thc, tng tc lm bi v c th s c gii php hay hn.
IV . CNG THC TNH NHANH NN DNG:
1.Cng thc tnh s C ca ancol no, ete no hoc ca ankan da vo phn ng chy :
S C ca ancol no hoc ankan =

nCO2
22

Vi nH2O < n CO2

2. Cng thc xc nh cng thc phn t ca mt anken da vo phn t khi ca hn hp anken

v H2 trc v sau khi dn qua bt Ni nung nng.
Anken ( m ) + H2 A (M) ( phn ng hiro ha anken hon ton )
(2)

S n ca anken (CnH2n ) = 14()

21

GSTT Group

CM NANG N THI I HC

3.Cng thc xc nh cng thc phn t ca mt ankin da vo phn t khi ca hn hp ankin

v H2 trc v sau khi dn qua bt Ni nung nng.
Ankin ( m) + H2 A (M) ( phn ng hiro ha ankin hon ton )
2(2)

S n ca ankin (CnH2n-2 ) = 14()

4.Cng thc tnh hiu sut phn ng hiro ha anken.

H% = 2- 2
5.Cng thc tnh hiu sut phn ng hiro ha anehit no n chc.

H% = 2- 2
6.Cng thc tnh % ankan A tham gia phn ng tch.

%A = - 1
7.Cng thc xc nh phn t ankan A da vo phn ng tch.
MA =

8. S mol HNO3 dng trong phn ng.

nHNO3 = 2nNO2 + 4nNO + 10nN2O + 12nN2 + 10nNH4NO3
9. Khi lng mui nitrat kim loi thu c sau khi cho hn hp cc kim loi vo dung dch HNO3
( khng c NH4NO3 to thnh ).
mmui = mkim loi + 62 (3nNO + nNO2 + 10nN2 + 8nN2)
10. pH ca dung dch axit yu HA.
1

pH = -2 ( + log )
11. pH ca dung dch m gm axit yu HA v mui XA.

pH = (log + log )
Tng t vi bazo yu BOH.
*Tng kt : My tnh khng n thun ch l chic my tnh m hy xem n nh mt ngi bn
ng hnh vi bn trn con ng chinh phc cnh ca i hc. Luyn tp thng xuyn kh
nng bm my nhanh, gn, chnh xc. N s l v kh li hi ca ring bn m thi nh!
V. MT S TH THUT NH L THUYT HA HC:
1. Cc axit bo c th c cch nh thay th bng cm t PLOS vi th t tng dn ca ch s
di nh sau:
o P: Panmitic: 15 31
o L: Lioleic: 17 31

22

GSTT Group

CM NANG N THI I HC

o O: Oleic: 17 33
o S: Stearic: 17 35
2. Vi s chuyn ha ln nhau ca cc gc mui axit ca Cr (2 72 ; 42 ), ta c cch
nh sau (vi 2 82 + 2 l bc trung gian)
o 2 72 + 2 = 2 82 + 2 = 242 + 2 +
3. Vi nhng bi ton lin quan n Cn bng ha hc, ta cn nh ti cm t tng thu, gim
ta v lun c s chng li cc tc ng. Ngoi ra c 1 s lu sau:
o 2 + 32 23
-Khi tng p sut th cn bng s chuyn dch theo hng lm gim p sut, ngha
l s theo hng to ra t phn t hn. Do chiu phn ng s l thun. Ngc li vi
vic gim p sut.
-Khi tng nng N2 ln th cn bng s chuyn dch theo hng lm gim nng
ca N2 xung; ngha l cn bng s chuyn dch theo phn ng thun.
- cn bng chuyn dch theo chiu nghch, ngha l phi can thip vo nng
v p sut. Vi nng th c th tng nng NH3 hoc gim nng N2 v H2. Cn vi
p sut th do cn bng chuyn dch theo chiu nghch nn s to ra nhiu phn t hn, do
ta phi gim bt NH3 to ra (bng cch thu ly a ngay ra ngoi).
o + + +
-Nu < 0, ngha l phn ng thun s b mt nhit, do nhit b mt s ta ra
bn ngoi; nn phn ng thun s ta nhit. Tng t vi > 0.
-Khi < 0, nu tng nhit ca mi trng th cn bng s chuyn dch theo
chiu thu nhit (tng thu), ngha l phn ng nghch. Tng t vi gim ta.

23

GSTT Group

CM NANG N THI I HC

MN VT LY
I.MT S LI THNG MC PHI:
1. Hiu sai bn cht:
V d : Lc phc hi to ra dao ng ca con lc n l:
A. Lc cng ca dy treo.
B. Hp ca trng lc v lc cng ca dy treo vt nng.
C. Thnh phn ca trng lc vung gc vi dy treo.
D. Hp ca lc cng dy treo v thnh phn trng lc theo
phng dy treo
Gii:
Mt s em d nhm ln vi p n D nhng ta bit
= +
Trong thnh phn ca trng lc lun c khuynh hng ko vt v v tr cn bng 0, ging
nh lc ko v (SGK nng cao Trang 37) nn p n chnh xc l C
2. Qun i n v:
Mt l phn ng phn hch c cng sut 200 MW. Cho rng ton b nng lng m l phn ng
ny sinh ra u do s phn hch ca 235U v ng v ny ch b tiu hao bi qu trnh phn hch.
Coi mi nm c 365 ngy; mi phn hch sinh ra 200 MeV; s A-v-ga-r NA = 6,02.1023 mol1
. Khi lng 235U m l phn ng tiu th trong 3 nm l
A. 461,6 g.
B. 461,6 kg.
C. 230,8 kg.
D. 230,8 g.
Gii:
Ta c P t

m
N A E
M

Thay s ta tnh c m

PtM
200.3.235

1,17.1021 ???
23
N A E 6, 02.10 .200

Liu c g nhm ln?

C gng tm li li sai v nh ra mnh cha i n v cho thi gian t = 3 nm sang n v (s)
Th li nhng kt qu vn sai!?
c c kt qu chnh xc, cc em cn lu cch i n v nh sau:

Cng sut P = 200.106 W

Thi gian t = 3 nm = 94708000 s
Khi lng m (cn tnh) n v g
Khi lng mol ca 235U : M = 235 g/mol
Nng lng mi phn hch sinh ra E = 200 MeV = 3,2.10-11 J

24

GSTT Group

CM NANG N THI I HC

Thay s, tnh c m = 230800g = 230,8kg. Chn C

Bnh lun: y l mt bi khng kh, nhng nu khng ch th nhiu em s qun i n v dn
n kt qu khng c trong 4 phng n.
3. Dng nhm cng thc:
Ta th so snh 2 v d di y
V d 1: in nng cn truyn ti t ni pht in n ni tiu th in. Trn ng dy ch c
in tr R khng i, ti tiu th l mt bin tr c h s cng sut bng 1 v cng sut tiu th
khng i. Lc u, cng dng in trn ng dy l 1 th hiu sut truyn ti l 1 .
hiu sut truyn ti in nng l 2 th r s cng dng in trong hai trng hp phi l:

(1 )

A. 2 = 2 (12 ) ;
1

C. 2 = 12 ;

(1 )

B. 2 = 1 (12 )
2

D. 2 = 11

Vi d 2: in nng cn truyn ti t ni pht in n ni tiu th in. Trn ng dy ch c

in tr R khng i, ti tiu th l mt bin tr c h s cng sut bng 1 v cng sut trc khi
truyn ti khng i. Lc u, cng dng in trn ng dy l 1 th hiu sut truyn ti
l 1 . hiu sut truyn ti in nng l 2 th r s cng dng in trong hai trng hp
phi l:

(1 )

A. 2 = 2 (12 ) ;
1

C. 2 = 12 ;
1

(1 )

B. 2 = 1 (12 )
1

D. 2 = 11
1

Vi trng hp v d 1 ta c cng thc B nhng vi trng hp 2 ta li c cng thc C. Ch cn

i 1 s ch ci trong 1 dng ta li c bi ton khc, do vy phi ht sc cn trng khi p dng
cng thc.
4. Bm my tnh khng cn thn:
Phn ny anh ch khng th gip cc em nhiu v n da vo tnh cn thn ca mi ngi. Anh ch
ch mun nhc cc em nh khi bm my phi ht sc cn thn v cng sc chng ta lm nhp
ch cn n vic bm my th li bt cn bm ra sai kt qu th iu rt bun v cm thy rt
tic phi khng no?
Nn nh 1 s iu nh:

ang dng radian hay ?

Nn bm li 2-3 ln cho nhng php tnh quan trng
Khi cc em dng gn n A B C D E F X Y M trong my tnh: nu dng 1 lc nhiu n nn
ghi li ngoi nhp trnh trng hp sau khi gn xong n A v B ri nh cng thc khc

25

GSTT Group

CM NANG N THI I HC

th li khng nh A l nhiu B l nhiu ri phi b cng thc nh trong my xem

li gi tr A, B. ( Trng hp t hn l nh nhm ri c th m tnh). V d nh 2 bi truyn
ti in nng trn: Trong cc cng thc th ch khc nhau s 1 v 2. Nu cc em gn
1 2 l A v B m li nh ngc li th sai hon ton ri phi khng no?
5. Sai do qu mng:
H? Sao li l qu mng? Chc hn s c em hi cu ny. Phn ny cng cp v tnh cn
thn ca cc em, nhng vic khi gp . y anh ch qu mng c chnh l qu vi vng
khi lm bi c bit l khi lm nhng bi c th gi l trng t ca cc em. Dng nh bi ny
lm hoi, bm my vi ci ra ngay. Phi. Bnh thng th cc em luyn gii thng gp nhng
bi d th n... d tht. Nhng khi i thi nht l k thi quan trng ca cuc i hc sinh vy th hp
tp khng phi l 1 ngi bn ng hnh ri. Th nn anh ch mun nhc vi cc em l phi tht
cn thn vi mi bi, lun cao cnh gic, khng nn l l nh.
Ni th cng nhiu ri gi vo th vi 1 bi v d trong thi H Vt l 2012 nh!
Tng hp ht nhn heli 42 t phn ng ht nhn 11 + 73 42 +
Mi phn ng trn to nng lng 17,3 MeV. Nng lng to ra khi tng hp c 0,5 mol heli
l:
. 1,3. 1024 .
. 2,6. 1024 .
. 5,2. 1024 .
. 2,4. 1024 .
y c xem l 1 trong nhng cu by c nhiu hc sinh nht trong 2012 ) Theo bnh
thng qu mng th cc em bm my ngay:
= . = 0,5.6,02. 1023 . 17,3 = 5,2. 1024 .
Nn nhiu em s chn p n C.
Nhng nu chu kh bnh tnh m tm ra X th ta c:
1
1

+ 73 42 + 42

Tc l X cng l Heli, do phi gii

=

1
1
. = . 0,5.6,02. 1023 . 17,3 = 2,6. 1024 .
2
2

Do p n ng phi l B.
II.MT S CNG THC GII NHANH PHN DAO NG C:
1. Dao ng iu ho:
Tnh qung ng min, max ca vt trong thi gian
.

B1: Phn tch = 2 + ( < 2)

B2: = . 2 +

= 2 +
{

= 2 +

26

GSTT Group

CM NANG N THI I HC

)
2
{

= 2
2
Phn bit vn tc trung bnh v tc trung bnh

Vn tc trung bnh = =

= 2(1

( di c tnh bng khong cch t im A ti t = 0 n im B ti thi im t)

Trong 1 chu k = 0

Tc trung bnh =
Trong 1 chu k =

(cng l tc trung bnh trong na chu k)

Lc hi phc: = = ( + )
c im: Bin thin iu ho theo thi gian, lun hng v VTCB
Tng li ca cc phng trnh thnh phn vo thi im t cng chnh l li ca dao ng
tng hp vo thi im :

1 = 4(2 + )
6

: 2 = 23(2 + )
3

{ 3 = 8(2 2 )

= 1 + 2 + 3 = 6(2 )
6
Khi t = 0,25s ta c 1 = 2, 2 = 3, 3 = 8
= 1 + 2 + 3 = 2 3 + 8 = 3

( = 0,25 = 6 (2 ) = 3)
6

Tnh khong thi gian t ngn (

) ( sang radian)
4

Nu vt i t VTCB n li

Nu vt i t bin n li
Cc v tr c bit v khong thi

|| =

|| =

|| =

||

2
3
2
2

|| =

|| =

||

x: : =
gian nn nh:
3

|| =

2
2

x: =

2
2

= 3
=
1

= 3

3
2

.......
Tng t cho cc trng hp ln b khc. thy c s i xng nhau nn cc em c
th da vo nh
Cng thc tng qut cho s lin quan gia th nng, ng nng v li , vn tc:

27

GSTT Group

CM NANG N THI I HC

= || =

( )
+1

|| =

+ 1
2. Dao ng tt dn :
2
Dao ng tt dn ca con lc l xo l sao ng tun hon vi chu k =
Tnh qung ng i c trong dao ng tt dn:
1 CLLX dao ng tt dn do ma st vi h s .
Bin dao ng ban u l 1
2
gim bin sau mi na chu k =
Qung ng l xo i c n lc dng li l:
= 21 2 .

Vi = [1 + 2] (Vi [ ] l phn nguyn ca s bn trong)

3. Dao ng ca con lc n:
1. Vi con lc n dao ng vi 0 nh
3
Sc cng si dy = (1 + 02 2 2 )
1
= (1 02 )
[
2
= (1 + 02 )
2. Vi con lc n c gc 0 bt k
Vn tc ti im bt k = 2( 0 )
Vn tc qua VTCB: = 2(1 0 )
Lc cng dy ti v tr bt k = (3 20 )
: = 0
[
: = (3 20 )

III. CCH HC MN VT L:
- Mi chng cn h thng c 2 mng: cc cng thc thng dung v h thng cc dng bi
tp.
- Chng c hc vt rn: cc i lng lun tng ng vi chuyn ng cht im hc nn
hy coi nh bi ton chuyn ng bnh thng.
- Chng dao ng c v sng c: Hy tn dng ti a cng dng ca vng trn n v.
- Chng in t trng: Hy c gng nh tht nhiu cng thc bng cch lin kt chng v hu
ht u c th bin i,suy lun t cng thc ny sang cng thc khc.
- Chng in xoay chiu: gin vecto s l s la chn thng dng cho hu ht mi dng bi
mch RLC.
- Ch v n v, th nguyn v tnh hp l ca kt qu: Khi lm xong cc php tnh, cc em
cn lu n v cu tr li ca thi, em hy cn nhc xem p s c ph hp vi thc t khng.

28

GSTT Group

CM NANG N THI I HC

Hy ch v n v v cch vit kt qu theo quy tc khoa hc, v d nn vit: 2,3.10-3 m thay v

0,0012 m

- n cc s mch in v cc cu hi v th: Dng cu hi ny t c quan tm

trong cc k thi t lun nhng s xut hin nhiu trong bi thi trc nghim. Do cc hin tng Vt
l xy ra theo nhng quy lut nht nh nn c th tm thy bi ton th mi ni dung ca
chng trnh. K nng c v v th i vi hc sinh ph thng c l cha c tt lm! Cc
em hy luyn tp vi loi bi tp ny nhiu hn.
-Trong phn bi tp hc sinh thng tng mnh nm chc cc phn C, in, nhng thc ra
nhng phn l kh nht trong tt c cc phn ca mn Vt l. V vy, mt kinh nghim xng
mu l khng bao gi c ch quan trong bt k phn no, c bit l cc phn mnh tng
chng nh nm vng nht.
-n im cc phn kh: i vi cc Cc phn Sng c, Sng in t, Quang l thng b hc
sinh coi l kh. Nhng thc ra vic gii quyt cc bi tp trong cc phn ny s rt d nu cc em
nm vng l thuyt.

29

GSTT Group

CM NANG N THI I HC

MN TING ANH
Ting anh l mt ngn ng, m l ngn ng th vic chnh xc 100% l iu rt kh. Hc
ting anh l mt qu trnh lu di, ma dm thm lu. Ngi ta hn nhau ch bit nhiu hay
bit t. n tp ting anh hiu qu khng dnh ch cho nhng kha nh: Luyn thi cp tc, thi
u u hoc Luyn ch trong 2 thng - im cao trong tm tay u cc em nh.
Nhng khng phi c dnh nhiu thi gian hc l s gii. Hc c phng php, bit ngi bit ta
th thi u u nh. Mun lm tt th phi tp trung vo cu trc v luyn cng cc
phn mt cch khoa hc nht.
I.CU TRC V NHNG K NNG CHN GN IM:
1. Phn ng m:
5 cu bao gm cc phn
Trng m t (chnh/ph)
Trng m v phng phc pht m
Phi ch trng pht m ng NGAY T U. Xu hng ca chng ta l khi gp t c cu trc
ging vi mt t no , s pht m ging nh vy ngay.
V d 1:
Heritage c cch pht m l ['heritid], vi m cui cn c pht m l /id/ ch khng phi
/eid/ nh nhiu bn vn lm. Nguyn nhn l do cc bn hay b nguyn cch c ca danh t
age (tui, c l /eid/) vo t heritage ny.
V d 2: Vi t nature ta pht m: ['neit]. Khi gp t natural cc bn pht m thnh:
['neitrl] ngay v ngh n ging nature, trong khi p.a ng phi l ['ntrl].
Ngn ng rt a dng, ch cn mt s thay i nh khc hn ri. Nn hc ngoi ng khng
c ch cho vic rp khun v my mc nh.
Kt hp vic hc t vng + cch pht m + xem phin m l phng php hiu qu nht
(nhng hu ht chng ta u b qua bc ny -_- ).
Ring phn STRESS th d hn do c cc qui lut pht m ( da vo nhng m cui ). Nu ban
u cha thuc qui tc th phi dng nhiu, sau quen dn s tr thnh phn x thi. i vi
nhng trng hp ngoi l th phi hc thuc. Nh l phi ghi phin m bn cnh t mi.
Cch x l p bi ng m
Khi lm bi, ta hay lm theo tng cu, ngha l pht m tng t ca mt cu hi v chn ra t
khc. Tuy nhin cch ny khng c khch quan, v cc bn c xu hng ph thuc vo nhng
t pha trc v phn vn nhng phng n pha sau: V d

30

GSTT Group

A. Salary

CM NANG N THI I HC

B. essential

C. industry

D. applicant

Cu A ( nhn m 1 ) v B ( nhn m 2 ) cc bn d dng pht m ng. n cu C, cc bn

thng pht m l [ indstri]. V vy, cu D, d lc bnh thng bn pht m ng l
['pliknt], nhng bn vn b phn vn v thy khng chc chn liu nhn m 2 hay 1. Nhng v
B, C l m 2, nn chn D l m 2 lun -> sai
Gii php: lm theo ct. Tc l lm tt c cc cu A ca c thy 5 cu, ri tt c cc cu B, C,
D
Cui cng mi quay li tng cu, chn ra p n khc. Lm nh vy s trnh vic pht m sai t
m mnh bit pht m. Hn na, lm theo cch ny tit kim thi gian cc bn chn ch la
chn.
2. Multiple choice, t ng ngha, t tri ngha:
a. T vng, idioms, phrasal verbs
T VNG:
- Hc theo ch : Phn loi tng ch , v d Education, Environment,... ri vit ra v
hc. Nu nhng t kh thuc qu th vit ra giy note ri dn ln tng, t lnh, ca (nhng
ch mnh tip xc nhiu, d thy) tng tc nhiu, c th bt gp nhiu. Lun lu khi
vit t vng lun i km mt vi v d nh tt hn. Nu c c th lit k lun nhng
thnh ng c cha t .
Xin xut cc loi t in: T in ca Oxford (t in Anh Anh, t in ng php, thnh
ng)
Mt cch hc t vng khc l c nhiu. c y l c cc bi c hiu trong cc
cun thi th hay nhng cun chuyn , thm ch l bo mng nc ngoi. Qua qu trnh
c ta s nng c vn t vng ln tc c hiu. Mi ln gp t mi ta s vit ra v hay ra
giy dn ln. n gin ta c th ghi ra nhng cu hay v tm c, c th nh ln t vng
v ng php

PHRASAL VERBS v IDIOMS

Phrasal verbs nn hc theo tng ng t cu thnh nn n. V d come, go, turn, take,...
Mi ln hc phi nu c v d v cc ng t/cm ng t/thnh ng ng ngha vs n.
Phng php hc ng ngha tri ngha cng l mt phng php kh hiu qu gip chng
ta nh lu v mt lc trng nhiu ch. V d look after=take care of=care for... Hay v d:
accidentally=by chance=by accident=unintentionally... tri vi intentionally...
Hc t vng hay phrasal verbs hay idioms l vic tch ly theo nm thng, khng th ngy
mt ngy hai, n khng ging ng php. Ng php c th ch qua mt thi gian ngn l hc
xong nhng nhng th kia phi thc s chm ch, nh tt, bit vn dng v c khiu mi c
th hc tt c. Idioms l phn c nhiu bn cho rng "hn xui", nhng thc cht khng
phi vy. Nu hc ng cch v hc nhiu th chc chn cu idiom trong i hc khng
phi qu kh khn, v thng h cng ch ra nhng idioms mc quen thuc, khng
qu l n mc c HSG Quc gia cng khng bit. Th nn, mt khi nm chc kin thc

31

GSTT Group

CM NANG N THI I HC

ng php v t vng th cc em cng nn nhm ti nhng con im trn 9 bng cch hc

chm ch idioms v phrasal verbs.
-

Phng php ch yu vn l hc theo ch v hc theo ng ngha, tri ngha. Ngoi ra

chng ta c th t sng to nhng mu hi thoi c s dng idioms . Idiom c dng
trong informal language, ngn ng ni hn l vit. Nn vic p dng idioms trong giao tip
l mt im kh quan trng v hu ch. Cc em c th hc nhm thc hnh cch ny.

V d c th:
-

i vi mi idiom , cc em s t 1 on hi thoi, khi gp nhau, mnh c th i p v

hi trc tip, hoc trong cc tnh hung c th mnh ly ra xi lun.
Vi t: speak of the devil linh qu, mi ni thy ri / mi nhc ti To
Tho, To Tho ti

A: Have you and Lan finished the proposal yet ?

B: Oh, I finished my part last night. The other part is Lans , I dont know if she has finished or
not.
.. from the door appears Lan ( khng bit t ni nao Lan xut hin :v )
B: Speak of the devil, theres Lan right now. Hey Lan, have you finished your part of the
proposal ?
-

Ngoi ra cng c th s dng cc c ch minh ha ( i vi nhng idioms c lin quan

n hnh nh )

V d t: Keep my fingers crossed for st hi vng iu g s xy ra

Cc em c th cng cc bn s dng c ch : cho cc ngn tay li vi nhau trong nhng trng
hp hi vng iu g
Vd: A: Hm qua t lm bi khng tt lm m i. Hi vng l c B thi
B: ( c th khng ni g v cho cc ngn tay li vi nhau th hin s hi vng )
Khi lm nh th, c ngha c cc em v bn u hiu c ch mun nhc n thnh ng
-

Bn cnh , mun nh tt idioms, cc bn nn kt hp hc t + v d + ngun gc ca

idioms

Khi kt hp mt t mi vi mt cu chuyn, ta rt d nh. V d:

VD: raining cats and dogs
Thnh ng ny khng lin quan n s knh ch gia ch vi mo ( nhiu ngi hiu ch vi
mo cn nhau ti t, d di -> ma d di ). C nhiu cu chuyn v thnh ng ny, mt trong
s l: Lc trc, nhng cn nh nh thng c lp bng mi tranh, v chnh l ni gi
m cho nhng con ch, mo, chut,. Khi tri ma ln, mi tranh tr nn trn v ch, mo b

32

GSTT Group

CM NANG N THI I HC

ri xung t ( cu chuyn c v v l, tuy nhin nn chp nhn mt s iu v l, cho l mt

cu chuyn vui, v ch yu l mnh nh c thnh ng thi ^^ )
Hoc cc bn cng c th t sng to ra cu chuyn theo cch b o v troll nht ( ch yu l
d nh v cm thy hc ting anh tht tot vi ng mt tri )
-

Ngoi ra th chng ta cng nn lm tht nhiu bi tp idioms trong cc cun chuyn , cc

thi th. Cc bn cng khng nn qu t nng vo phn ny, v n l phn phn u
im cao trong thi, kiu nh cu Bt ng thc trong ton vy. l phn cc em
NN v CN hc, khng phi l phn cc em PHI BT BUC hc. Vy nn hy nm
cho chc v lm cho tt cc phn khc trong nh cc em, cu no im cng nh nhau,
iu ny ng ngha vi vic hy lm cho tt nhng cu c th lm v hy c gng cho
nhng cu kh nu cn thi gian.
b. Ng php:
Cch tt nht l lm theo chuyn . Phi h thng tt c nhng im ng php c th ra
trong thi v luyn dn. Sau khi nm bao qut cc im ng php th bt u luyn ,
khi s gp nhng im ng php mi hoc nng cao da trn sn ca NP c bn.
Nu thy im no cn yu th phi xem li ngay.
c. T ng ngha, tri ngha: ( chnh xc hn l gn ngha nht/ tri ngha )
Thng th c 2 dng:
- T trong cu kh, t trong p n d, khi th ta ch cn th p n vo v dch sao
cho hp ngha thi.
- T trong cu kh, p n cng kh:
Da vo nhng c im nh tin t, hu t ca t m c th suy on c 1 phn
ngha. Nhiu trng hp yu cu suy on logic, vn dng kin thc x hi v thm ch
l cm nhn nu qu kh. Tuy nhin trong i hc, cc p n thng l nhng cm
t din gii ng ngha / tri ngha vi t gch chn theo ng cnh, nn a s cc
em c th suy din c.
Nhng cch tt nht vn l hc t vng c khoa hc. Khi hc nh ko nguyn h
hng, ch th ca n ra =))
3. Chc nng giao tip:
( T / ng th hin chc nng giao tip n gin (khuyn khch yu t vn ha) 5 cu )

y c th gi l phn d trong thi. Tuy nhin, s c nhng cu khng h d kiu nh: Mi

bc xi nc
dng bi ny, ngi ta thng nh mnh:
-

Yu t vn ha ( i p ni gim ni trnh, t nh, cm n, xin li, khuyn khch, an i..)

V d: I dont think I can do it ________________

A. Oh, come on! Give it a try!

33

GSTT Group

B.
C.
D.

CM NANG N THI I HC

Yeah, its not easy.

No, I hope not
Sure, no way.
A. c v, ng vin, khuyn khch. Cc p n khc khng lch s.

Thnh ng: mt s cu s dng thnh ng nn rt kh lm nu khng bit. Ch cn phng

php loi tr thi

V d: A: I have finished my exam today. ____________________

A, My pleasure.

B, Lets paint the town red !

C, Are you sad ?

D, I think it was difficult.

p n l B. hy i quy vo ti nay i.
Vi nhng cu th ny, cc em nn dng cch loi tr p n v ch n mc ch ca ngi
ni. Nh v d trn, mc ch ca anh ta l mun nhc n chuyn hon thnh , tc l
xong ri, khng cn thi c g na. Nn s loi cc p n nh D, C v n khng phi l cu p
li m A mun nghe.
Nhng tt nht vn l lm nhiu bit cng nhiu thnh ng cng tt, kt hp vi vic c k
bit mc ch m ngi ni mun hng ti -> loi cc p n nhiu.
-

Cc cu giao tip t n gin n phc tp, c nhng trng hp phi bit t c bit, v ch
trong nhng tnh hung c th mi dng c.

'Hurry up Jonathan!' - '___________?'

A, bless you

B, pardon

- 'I said hurry up!'

C, see you

D, whats nonsense you have said ?

Chn p n B: Xin li, bn va ni g, ti khng nghe r

V vy, cn thc hnh nhiu bit. C th t luyn bng cch s dng vi bn b ( c ni c
ch, ng xi lung lung )
4. K nng c:
30 cu bao gm:
a. Cloze text: in t vo ch trng:(s dng t / ng; ngha ng php; ngha ng vng);
mt bi text di khong 200 t. 10 cu
y l dng bi kh khoai, l ni m nh ca nhiu bn tr. lm tt phn ny yu cu
nhiu k nng, v cc cu rt la tnh, khng nhng t vng kh m ng php cng kh nhn ra.
Quan trng nht l phi nhn dng cu hi tt: C th phn ra cc loi nh sau:
-

4 p n cng mt loi t, nhng NGHA KHC NHAU: loi cu nh th ny th khng kh

lm v ch dch ngha ( cn c vo cc cu pha trc v pha sau ).

34

GSTT Group

CM NANG N THI I HC

Vd: ..One of the most _______ - used reference books is a dictionary, which
provides information about words.
A, greatly

B, mainly

C, widely

D, largely

Da vo cu v nhng thng tin cho pha trc chn c p n hp l. C th trong bi

ny, on u tin gii thiu v reference book v cu trn l m u ca on th hai. V
l cu m on nn s tng qut. -> chn widely ( Widely used : c s dng rng ri ). V
phi lu khng phi bt c ng t hay trng t no cng u c th kt hp c vi nhau. V
d: largely khng s dng vi use
-

4 p n cng mt loi t, nhng NGHA GING NHAU HOC GN NHAU:

y l dng rt xon, i hi cc bn phi nm chc t vng, cch dng ( ng cnh ) , nhng t

hay i chung vi n ( collocation ), gii t i cng.
V d:
(.. ) Mr Major insisted that the Government would _____________by normal
parliamentary procedures ( )
A, comply

B, obey

C, conform

D, abide

Ta thy tt c nhng t trn u c ngha l tun th, tun theo. V ngha th tt c u ok, nn
phi ch n im khc bit ca nhng t ny, tc l nhng thnh phn i cng. Thy pha sau
c gii t by -> phi chn t no i c vi by + st : tun th g . Nu bit th nhanh
chng chn c cu D. Abide by
Nu khng th loi tr, xem th cc ng t kia i vi gii t no. Nu tip tc b th ch cn
cch tro li v thay i cch hc t vng ngay. Hc t phi hc lun mt cm v c v d c
th xem ng cnh c hp l khng. Khng nn dng t in Anh Vit nhiu v d b sai cc
t ng ngha. Khi dng t in Anh- Anh mi thy c s khc nhau r rng v ngha.
V d lun mt cu:
(..) However, the __________ alphabet was used by the Phoneicians around
Mesopotamia.

A. True
B. Accurate
C. exact
D. precise
y l nhng t gn ngha, nu khng nm chnh xc ngha ca tng t v hiu ni dung
cu th khng th chn c
4 p n cng l 4 loi t ca cng mt t:
Phn ny tng i d, ch cn da vo ng php, nhn pha trc/ sau t l g v chn
thi.
Ch trng cn in cc lin t: but, however, though, as though, although ..
Phn ny th cc em phi dch ngha ca cu trc v cu sau hiu c mi lin h v
chn cho ng. Ngoi vic phn bit c ngha ca cc lin t hao hao ging nhau ( v d
nh but v however ), cn phi ch n v tr trong cu ca chng, xem th du chm, phy
s dng hp l cha.

35

GSTT Group

CM NANG N THI I HC

Tm li, mun lm tt phi ch :

Hc collocations ( nhng t thng i km vi nhau, v d: ni make friend ch khng ni
get friend ); t vng; phrasal verbs, idioms nhiu mt cch khoa hc.
Nm cch dng ca gii t, lin t
Nm vng ng php ( c bit thng t by nhng cu di, ri vo mnh quan h)
Luyn nhiu
Cng khng nn qu lo lng v phn ny, v ch yu 7/ 10 cu l t vng, collocations,
phrasal verbs hay idioms hoc cc cu ng php kh quen thuc ( nhng m mun thy n
quen thuc th phi luyn cho nhiu vo ). Cc cu cn li dng phn loi hc sinh.
b. c hiu
c ly thng tin c th/i (on ngha t mi; ngha ng cnh; v von; hon d; n d;
tng phn; ng ngha/d ngha) mt bi text, di khong 400 t, ch
10 cu
c phn tch/c ph phn/tng hp/suy din; mt bi text khong 400 t. 10 cu
Phn ny v c bn th kh m gii. Phn ny cc em phi luyn tp tht nhiu v t xy
dng phng php cho ring mnh.
V c bn, c 2 chin thut gip cc em trong phn c:
Th nht, c cc cu hi trc nm c cc thng tin cn tm. Khi hiu cc cu hi
cc em cng lt nhanh cc phng n la chn, bi trong s c thng tin ng. iu ny
s gip cc em nhn bit d hn khi bt u c.
Cch ny thng c u th hn i vi dng cu hi ly thng tin, khng yu cu phi lin
kt ni dung ton bi vi nhau, c bit i vi nhng cu hi theo trnh t on. V d
nh: In the paragraph 1,2 , according to the passage , The word ------ refer to/
is closest meaning v nhng cu hi ngn, khng yu cu suy lun nhiu. Cc em nn tp
trung vo t kha ca mi cu hi v lic mt tm nhanh t kha trn bi text v gch
chn ngay tit kim thi gian sau ny tm li. Sau c cc mt s cu ln cn trc
v sau cu cha t kha hiu ngha c bn v tm ra mi lin h v ni dung.

Th hai, cc em c k mi cu m on, bi on vn lun m u bng mt cu mang

ln, v cc cu tip theo nhm gii thch cho ln .
Khi cc em c xong mt on vn, trc khi chuyn sang on tip, cc em c gng tm tt
trong u on vn mi c ch bng mt cu, nh vy cc em s theo di c trnh t xut
hin v quan h logic gia cc thng tin chnh trong bi.
y l cch thng p dng cho nhng cu hi yu cu tm tt ni dung on, suy lun
logic, n yu cu cc em phi nm vng ni dung mi lm c. Ty vo bi m cc em
chn cch c hp l nht.
Khng c mt phng php no l ti u c. Ty vo phng php t duy ca cc em, mt
phng php c th hiu qu hn phng php khc. V d, c nhng bn ging ch ch
c bt u c thng lun. C nhn thy thch phng php ny bi trong i thc, cc em

36

GSTT Group

CM NANG N THI I HC

cm mt bi bo, mt bi vn, th cc em c th c lun, ch cng khng lm g qu lng

vng trc khi c phi khng?
Vic hc t vng ch chun b cho cc bi c khng phi kin hay, v mi ti u
mang theo n nhng t ng chuyn ngnh, v cc em s cn mt vn t khng l th mi bao
ph c ht tt c cc bi c trn mi ti.
Thc ra, trong bi c khng phi tt thy u l t mi v em phi hc ht tt thy s !
Nu lc b ht nhng t ng chuyn mn trong mi bi c, phn cn li cng ch l nhng
t ng khng qu xa l, v nhng quan h ng ngha khng phi l phc tp. V vy, thay v
lo lng v khng hiu t, cc em c c xuyn qua nhng t mi nm c quan h ng
ngha da trn nhng phn m cc em hiu.
Nhng g cc em hiu quan trng hn nhng g cc em khng hiu. Bng cch lp rp nhng
g cc em thc s hiu, cc em s thng tin tr li cc cu hi. Khi cc em b tc mt
on vn, thng th nu cc em c tip tc c th cc em s hiu nhng g c vit trc
. Ging nh xem phim vy, c nhng cnh phim rt kh hiu, nhng xem tip th cc em
s nh li v hiu ra cnh trc . Cn khi bng mi phng php m cc em vn cm thy
b tc, cc em chuyn ngay sang phn khc v quay li phn c khi u c tnh to v
bnh tnh tr li.
Quan trng nht l sau khi c cc em phi c c nim vui v phi c c s hng th,
khng s hi mi khi ti bi c. Hi lp 10 ch rt ght c hiu v n di, chn ngy, lu v
sai nhiu (d b la m), th nhng hiu r c tm quan trng ca n nn ch luyn
tp kh nhiu m ch th theo ci cch c ht , gi ch cng luyn c ci c c 4 trang
trong 4 pht ri. Mi ngi s c mt phng php ring v ch c bn thn mi bit l
phng php no.
5. K nng vit:
15 cu bao gm:
a. Pht hin li cn sa cho cu ng (c bit li lin quan n k nng vit).
Phn ny ch yu nh vo ng php. V quan trng nht l cc em phi nhn dng c n
thuc dng ng php no v p dng. Nhng nhm li cc em c bit lu l:
1. T vng:
+ Sai chnh t ( him gp )
+ Sai v ngha t ( t m bo ng cu trc ng php nhng sai vic dng khng ng
ng cnh )
2. Ng php: nhng vn mun thu nh:
T loi
Th v cch s dng th
Dng ca ng t
Cu trc song song
Danh t s nhiu s t
Mo t
S ha hp gia ch ng v ng t
Cu trc so snh bng/ hn
Mnh quan h

37

GSTT Group

CM NANG N THI I HC

Cc bc lm:
1. Nhn v c gng tp trung vo nhng t gch chn. Cha nn dch ngha c cu v mt
thi gian
2. Xem th t gch chn thuc im ng php no
Mun lm iu ny, cc em phi quan st v xem mi lin h gia t gch chn v khng gch
chn. V d:
There is only a police in the police station
T gch chn l mt danh t, phi xem trc n c mo t, c to be, c there -> li sai thuc v
phn danh t s t hay nhiu.
3. Khi xc nh c li sai thuc phn no, hy li ht kin thc phn y ra vn dng.
Phi bit t nhng cu hi: t gch chn c m bo nhng yu cu ca cu trc hay khng,
v sao c, v sao khng?
Nu cha tm ra p n th tin n loi tr. C mt s t gch chn s lin quan n nhau. V d
nh A ng -> B ng; hoc A sai -> B sai -> A, B khng th cng sai. Ch cn 2 p n th xc
sut chn ng cao hn.
V d:
I expect to be questioned and not believe about winking at the man, but the
A

policeman does not seem interested.

C

Ch th thy, C v D l 2 p n lin quan n nhau. Ring cu C ang mun nhm n im

ng php danh t, D l s ph hp ca ch ng vi ng t. Nu C sai ( ngha l phi thnh s
nhiu ) th D cng sai
Ch cn A, B
Gi s A sai-> v sao n sai -> quan st trc sau -> thy pha trc n c 1 ng t v c and
-> ngh n cu trc song song -> Thy believe dng nguyn -> chc l song song vi
expect -> nhng dng ph nh, ti sao khng c tr ng t -> khng // vi expect c ->
song song vi questioned -> Vy believe -> believed.
Tm ra p n ri th khng cn xem cu B na.
Nu c ht m khng tm ra c li -> sai v t vng -> by gi mi tin hnh dch ngha
xem c sai li t vng hay khng.
b. Vit gin tip.
C th cc vn kim tra vit c th bao gm:
Loi cu.

38

GSTT Group

CM NANG N THI I HC

Cu cn ngha.
Chm cu.
Tnh cn i.
Hp mnh chnh - ph
Tnh nht qun (mood, voice, speaker, position)
Tng phn.
Ha hp ch - v - S mp m v ngha (do v tr b ng)
Phn ny gi l nguy him n, ni chung th khng kh nhng m d sai. D sai bi cc
em thng hay c khng k cu hay khng hiu ng ni dung cu; hoc cc em c
thy p n no di, na n ging cu cho trc l cc em lo chn lin p n .
Phng php lm dng ny l c k cu cho trc, c k v c ni dung ln hnh thc,
quan trng s 1 l th ca cu, tip theo l ngha ca cu.
Cc p n ca dng ny thng s c cc loi:
Loi 1: c y ht mt phn no ca cu cho trc, ch thay i mt cht v nhiu em
chn p n ny, xc sut cc em lm sai l 95% ;)) ; ch ny ngi ta thng gi by
cc t ng ngha, tri ngha; cc t ni gia cc mnh ; mo t a/ the; )
Loi 2: l p n c p dng nhng cu trc ng php quen thuc. Cc em nn c bit
ch n cc phn nh mnh quan h, cu nhn mnh, cc lin t however, though,
but. Nhng cu nh th ny thng c nhiu mnh , phi tp trung ch n nhng
t khng nh hay ph nh xem mi quan h gia cc mnh l tri ngc nhau, b
sung cho nhau, nhng b, nguyn nhn kt qu, mc ch hnh ng .. lin t
cho chnh xc.
Ngoi ra cn c bit lu n nhng du chm, phy, ngt cu v ch cn i v tr
cc du , ngha ca cu s khc hon ton. c bit nhng du chm, phy th hin
th t ca hnh ng, ci no trc/ sau -> trong p n ngi ta thng cho cc t nh
only when, after, and then .
V d:
She looked through the hotel advertisements. She stopped only when taking a fancy
to one piece.
A. She stopped looking through the hotel advertisements only when she had found
another piece.
B. She took so great a fancy to the hotel advertisements that she could not stop reading
them.
C. She stopped reading the hotel advertisements only when one of them caught her
fancy.
D. She found the hotel advertisements so interesting that she could hardly turn away
from them.

39

GSTT Group

CM NANG N THI I HC

Cc em s rt b nhm v ri nu khng xc nh, phn tch ng d kin cu trn, tc l

vic no xy ra trc, vic no xy ra sau -> cn gch chn th t xy ra trn cu ->
tm p n c th t hp l
V d nh cu trn: hnh ng th nht l look through the hotel advertisements ->
taking a fancy to one piece -> stop looking
Thy C v A ng trnh t. Nhng A c another piece c ngha l nhn mt ci g
trc, ri mi nhn ti ci ny > sai ngha
p n C
Loi 3: l p n c idioms, phrasal verbs, t mi
i vi nhng bi th ny, cu thng l cu c phrasal verb v p n l cc cu gii
ngha cho thnh ng . Nu bit ngha ca idioms th qu ok, nhng khng bit th ch
cn cch on. Thng th khng kh on v da vo ng ngha ca mnh cn li.
Mt lu c bit: y l loi cu s dng nhiu t ng ngha tri ngha, nn khi hc t
vng phi tht u t.
II.

CCH LUYN :

Hy lun bit mc ch ca vic luyn l rn k nng, phn x nhanh vi , tm ra nhng

thiu st sa cha v hc nhng ci mi.
Khi luyn nn c mt thi nghim tc v nghim khc vi bn thn. Ln mt k hoch c
th v nhng mc c th t c trong mt khong thi gian v c gng thc hin n.
Cc giai on:
-

Giai on u: ( 3 thng u ) Kt hp hc theo chuyn v luyn . C th luyn 3 /

tun. Nn chn mt khong thi gian hc v hc nghim tc, khng nn ng u lm .
Thi gian u c th lm nhiu hn thi gian qui nh. Lm d trc.
Cc giai on sau: ( 5 thng sau ) cng v sau phi rt ngn thi gian luyn . Phi ln k
hoch sau khong 15 th thi gian rt ngn li 5p ( tnh trung bnh chung v ty d/
kh )
n giai on cui: Mi ngy 1 , thi gian cho mi ch nn ti a l 75 pht. Ngy cng
nng cao kh ca .

Lu :
-

Khng nn lm thng vo . Hy vit p n vo mt t giy hay phiu trc nghim

( nu c th cng tt ) v so p n. Nn chia lm 2 t kim tra p n:
+ t 1: ch tra bit mnh lm sai cu no. Sau quay li lm mt ln na nhng cu
b sai -> c c 2 ln nhng cu sai v nghin ngm k hn
+ t 2: Kim tra ht p n. Sau quay li c tng cu. Trnh trng hp li ch
xem nhng cu sai v check li p n v. Phi c k, nghin ngm tng cu v phi
bit t cu hi: v sao n ng/ sai, thuc im ng php no, ?
Sau mi nn h thng li nhng g c v cha c. Nhng cu sai v nhng cu
ng m kh ( c th do t on, suy lun c hoc do n hn ) phi c bit ch ,

40

GSTT Group

CM NANG N THI I HC

kim cun s nh/ v ghi ra v c nhiu ln nh. Vi nhng im ng php kh, nn

ghi ra lun cch suy lun ( trnh trng hp sau ny qun ).
Vic n tp li mi l v cng cn thit. Xem i xem li nhng li mnh hay sai ghi
trong v. Sau khong 1 tun, ly li trc ra lm kim tra xem mnh nh c
bao nhiu. v sao hc ri m vn phm nhng li nh c -> tm ra nguyn nhn v sa
li. ng lm xong ri vt , rt ph cng sc v thi gian b ra khng nhn
c g.
-

Khi lm nn dnh cho n mt thi gian r rng. S rt hoi ph mt nu c mi lc lm

mi t, lm ty hng. C mt s bn em thi ln va ni dc vi bn b va khoanh
khoanh t t. Nh vy rt lng ph thi gian + khng tp trung -> khng c hiu qu v mi
lm ra u c xy dng mt cch khoa hc cc em lm trong khung thi gian nht
nh.
Khi lm khng hiu g th phi hi ngay: thy c, bn b, internet Cc bn s khng ngi
khi c hi u, v khi cc bn y cng c n tp v hc li t mnh.
Nn theo di t nht 1 trang n thi i hc Ting anh, ni cung cp cho cc em rt nhiu ti
liu v kin thc hay ho. Mi ngy ln lm bi v nn u t hn mt cun v ghi chp
cn thn; hc mt cch nghim tc, xem nh ang hc thm; cng trao i vi cc bn trn
nhm hay trang . Mi ngi bit mi t v t hon thin cho nhau.
Quan trng khng km: phi bit chn lc . Ban u nn lm nhng d thi, sau
nng dn. Khng nn thy nhng d, lm im cao m ham. Phi th nhng kh hn (
trng chuyn. )
III.

I X VI NHNG LI SAI:
Thc ra, nguyn tc quan trng nht trong qu trnh hc v luyn l:
Hc -> sai -> sa sai-> ghi nh
Cc em ch c th nng cao trnh t nhng li sai thi. Tng tng nu lm mt
m em lm ng tt, ngha l nhng ci em bit ht ri, th ch mang tnh cht
em n li, khng c ci mi hc. V vy khi gp li sai th phi bit i x ng
cch vi n, khng nn s hi hay chn nn.
Li sai phn thnh hai loi:
1. bit ri nhng tip tc sai
Cc em cn nghim tc xem li v sao mnh li sai, khng n, ch quan, khng ch
tm hay v qu kh nh. Cc em thng c xu hng phm li sai ging ht ln u
tin. Nguyn nhn l v nhng g em ngh nhiu hn s in trong u lu hn, ngha l
lc lm em tp trung suy ngh nhiu hn. Cn khi kim tra p n, cc em ch hi
ht khoanh li p n ng vo, v lc em mt b hi tai sau khi lm xong 1
di. V vy cc em c th khng tra p n ngay sau khi lm m chn lc em
tnh to v tp trung sa (v phi chc chn l sp xp c thi gian , ng b
qua ri qun lun ). V lc lm l luyn k nng, cn check p n mi l lc hc
thc s.
2. Hon ton cha bit n ( t vng, idioms, phrasal verbs hoc ng php mi )

41

GSTT Group

CM NANG N THI I HC

Ok, y l chuyn vui m, v cc em ang c ci mi np vo. Nhng cu th ny

m lm ng mi l nguy him, v cc em c chu sa nhng cu ng u. Nn phi
lm cng tc t tng trc v c sai thoi mi. Nhiu em lm b im thp rt
hoang mang, v sao mnh hc nhiu nh vy m khng c tin trin g. Nguyn nhn
l do cc em ang giai on tch ly, m mun c s tin trin th phi tch ly
v n ng nt th im tng ln thi. M mun tch ly nhiu th phi hc nhiu,
phi phm li sai bit mnh yu ch no m ci thin v np thm nhng ci hay
ho mi.
V vy, phi c thi nghim tc vi nhng li sai, v thay v dn vt bn thn th
hy xem l nhng c hi tng trnh .
IV.
-

LM BI TRONG PHNG THI:

Mt cu quen thuc thi : Bnh tnh nht c th.
Trc khi vo phng thi, hy gi tinh thn thoi mi v bnh tnh nht ( cc em c th ngh
n nhng vin cnh ti p nh: thi xong mn ny l c v nh ri, c quy ri ); bt
chuyn vi mt s bn trong phng thy vui v hn. Trnh trng hp hi bn hc
chuyn g, ri sau thy b khp v bt u lo lng. Hy ngh chng n u nh mnh c
thi.
Tuyt i khng c gng nh li nhng kin thc mnh hc trc khi vo phng, v chuyn
phi lm nh ri. Khi c gng nh, khng may nu pht hin ra qun mt phn no ,
s b cung ngay v nh hng n nhng phn khc. Hc l mt qu trnh lu di, nn nu
gp trng hp th cng mm ci v chp nhn. C lao vo phng thi vi tt c nhng g
mnh c thi
V.

TRNH T LM BI:
Ty theo quan nim v im mnh im yu ca mnh chn.
1. Lm d trc, kh sau
V trc nghim nn s im mi cu nh nhau. Do hy c gng ly im nhng
cu d trc c c 1 s im nht nh, sau lm nhng phn kh sau. . Cc
em nn lm nhng cu: ng m, t vng, ng php, dng cu transformation, dng
ng ngha, tri ngha v sa li sai trc. Nhng cu ny khong 80% l nhng dng
quen thuc trong cu trc ln t vng, ch bin ha mt cht TUNG HA M
thi. Hy vng cc em c th lm c 100% ca ci phn 80% ny. 20% ca cc
phn ny l nhng cu nng cao mt xu, cc bn gii c th nhn ra ngay nhng cc
bn ch hc kh th mt kh lu mi c th chn c p n, v nhng cu qu kh
th cc em nn li, cui gi c th suy ngh ra hoc khoanh i (xc sut ng 25%
: ci ny nghe l a nhng c cn hn khng, th c khoanh p n cn hn b
trng)
Thi gian cn li cc em lm cloze text trc, s c khong 8/10 ch trng l nhng
t mnh lm d dng v quen thuc trong ng php ln t vng, khong 2 n 3 cu
g hi mang tnh phn loi hc sinh. V tt nhin nu c th hy suy ngh lm 3
ch trng trong vng 5 pht. Nu hn 5 pht vn khng ra th nn , chuyn

42

GSTT Group

CM NANG N THI I HC

sang phn c hiu (khong 2 bi). y l phn m nhiu bn cho l kh, tuy nhin
cc em vn c th lm c 90% bi c hiu nu c phng php lm hiu qu.
2. Lm kh trc, d sau:
y cng ging nh qui tc nut con ch sng. Ci ny l ty theo tnh cch mi bn
n. Bn no ngh rng khong thi gian u tin mnh tp trung nht v nhng khong
v sau t tp trung hn; hoc mt s bn thch gii quyt nhng chuyn kh v di
ngong trc, ngha l n con ch xu x nht trc mi an tm gii quyt nhng
chuyn khc s cn nhc cch ny.
Theo cch ny, c ngha cc bn s xi 2 bi c hiu trc, n cloze text ( c in
t ) ri mi n nhng phn cn li.
Ring 2 cch ny th phi kim tra cho k khng b st bi ( lm ln xn m )
3. Lm t trn xung di:
u im ca cch ny l khng b b st bi. Tuy nhin cch ny kh kh khn i vi
nhng bn c lu v nhng bn hc mc kh.
Vi cch ny lm t trn xung, gp cu kh th nh du li v cui gi lm. Nu
khng ra na th bt u m p n v khoanh p n ang c tng s t nht.
Cc em nn dnh thi gian khong 10p kim tra li p n. Tht cn thn trnh cc trng
hp khoanh nhm mt p n -> sai dy chuyn. Lm xong mt ln th khoanh ht p n vo
cho chc n. n khi kim tra li s kim tra k tng cu, khng c b qua cu no v m bo
chc chn t ng vo trong phiu trc nghim.

Cui cng, hy chun b mt tinh thn tht tt v nn tng kin thc, k nng lm bi tht vng
chin u nh. Chc cc em thnh cng!

43

GSTT Group

CM NANG N THI I HC

MN NG VN
I.

LI M U

Th vn hay cng nh khng kh, mi nhn qua thy trong sut, chng c g, nhng qua lng
knh, cch nhn y khm ph ca cc nh ph bnh c ti th n bng to sng lp lnh my sc
cu vng. Vn hc khng ch l mn hc cn thit trc mi k thi m cn cn thit cho cc em
c khi bc vo i sau ny. Nhng trc ht, "vng vy" bc vo i, trc tin phi lm
th no vit mt bi vn t im cao? Do c trng ca mn hc nn bi vn c th c
xem l c hai phn c bn l v li.
V mt
Mt bi vn hay trc ht phi l mt bi vn c . Cc y cng gn v ng p
n cng tt.
Trn c s c cc c bn nh p n ri, bi lm cn phi c phong ph v c
thm mt s sng to, c o.
Vn th hay thng khng c y. Khm ph c cc su hay khng l hon ton tu thuc
vo nng lc cm th v vn sng, vn vn ho, s tng tri ca ngi vit. Ch th m bnh
ging mt vi cu th, hnh nh th c ngi vit c my trang sch, thm ch hng chc trang
sch. Song cng c ngi hn ch v trnh v nng lc cm th nn ni nh Trn Thanh
m: H li ch c th din xui cu th y bng nhng cu vn xui c nghe chng xui cht
no.
Th vn hay cng nh khng kh, mi nhn qua thy trong sut, chng c g, nhng qua lng
knh, cch nhn y khm ph ca cc nh ph bnh c ti th n bng to sng lp lnh my sc
cu vng. Tuy nhin, xin nhc li d c sng to g i na, cng phi da trn c s ca p n,
phi cn c trn ch chnh, ci thn ca on th, on vn hay tc phm m cc em ang
phn tch.
Nm trc, bo Thanh nin c t chc mt cuc giao lu gia hc sinh vi cc chuyn vin ca
B Gio dc v o to v vn thi vn vo i hc, chuyn vin ca B tr li cho cc em
rng bi cc em lm khng ging nh p n vn c im, min l c cch lp lun giu sc
thuyt phc, lm cho gi tr tc phm m ta ang bnh ging c tng ln v tr nn hay hn.
iu ny ch ng khi bi ca em ri vo nhng gim kho c trnh , c bn lnh kin thc.
Nu khng s ri vo mt nghch l chua cht:
Tng ging su ni si dy di
Hay u ging cn, tic hoi si dy.
Song hin tng ny nu c th cng ch l c bit. Cho nn cc em hy tin vn kin thc v
nng lc cm th v ci hay, ci p vn chng ca mnh. Nu trong bi lm ca cc em c

44

GSTT Group

CM NANG N THI I HC

thm mi c ngi chm xem l c gi tr, l mt pht hin so vi p n th s c thng

im (iu ny c B Gio dc v o to ghi vo thnh mt im trong quy ch chm thi
v cho im).
V mt li vn v k nng lm bi
- Cc thi vo i hc mn vn thng l thi theo hnh thc t lun. T lun ngha l hc sinh
t ngh, t suy lun, phn tch, ging gii, nh gi theo s hiu bit ch quan ca mnh ri trnh
by bng chnh cu, ch ring ca bn thn mnh. thi c th ra theo hng t ra nhng vn
, ri yu cu hc sinh phi t lun, gii p, tr li theo tng vn m bi t ra. Hoc
cng c th yu cu hc sinh hon ton t lun. V d phn tch mt nhn vt, hoc bnh ging
mt on th, on vn no . D thi ra theo kiu no th cng i hi th sinh phi t tm ra
nhng ni dung, nhng lun im, nhng lun c, ngha l phi lp c .
- Song nhng m cc em lp ra c vn cha phi l vn. Chng ch c xem l vn khi
nhng c cc em din t bng nhng cu vn khng ch ng ng php, m cao hn
na l phi c cht vn. Hay ni mt cch khc tt c chng u phi c din t bng nhng
li vn va lu lot, va sng sa, giu hnh nh v gi cm. Nhng ngi chm vn thng gi
l vn hay, giu mu sc vn hc. C th nu ln mt vi dn chng cc em tham kho.
- Sau cng vic tm , lp , v chun b bin cc y thnh li vn hay, n mt thao tc cng
khng km phn quan trng, l sp xp li v iu chnh t l gia cc . V trong p n,
thang im mi c n nh r. Cho nn lm bi khng ch sc tch m cn phi c s cn i
gia cc . no l trng tm th s c u t nhiu cng sc v dung lng bi vit ln hn
v ngc li. Cc ln, nh nn c phn chia ra thnh cc on vn.
- Trong mi on, chnh nn t u on, hoc cui on (t u on u im hn, v s
gip cho ngi chm d nm bt cc lun im, cc lun c, cc trong bi lm ca th sinh,
ngha l nn trnh by on vn theo kiu lp lun din dch tt hn, u th hn l kiu on vn
quy np).
- Bi lm tt cn l bi lm c cch xung dng, cch chuyn , chuyn on tt, c ngh thut
cho bi vit c mch lc, r rng, cht ch, logic. V d: Sau khi phn tch xong bi kch tinh
thn th nht ca H (bi kch trong s nghip: bi kch v mng), chuyn sang bi kch th hai (bi
kch trong gia nh: ch p ln l sng tnh thng), chng ta c th chuyn nh sau:

Nhng bi kch tinh thn ca nh vn H khng ch c th. T ni au kh v x dai dng v

phi sng kip i tha, H, ngi tr thc ngho bt c ch y cn lm vo mt tn bi kch
tinh thn th hai cng rt au n. Thm ch c phn au n hn. l bi kch ca mt con
ngi coi tnh thng l l sng, l nguyn tc cao nht, hi sinh tt c v tnh thng, nhng
chnh mnh li dy p khng tic thng ln l sng thing ling ca mnh.

45

GSTT Group

CM NANG N THI I HC

- bi lm c im cao, th sinh cn ch l khng nn trch dn kin ca ngi khc qu

nhiu, nhiu n ni bi vn ch l s lp ghp ca ngi khc ch khng cn l ca mnh
na. to im nhn v gy n tng cho ngi chm, cc em nn hn ch trch dn, v ch
nn trch nhng li bnh hay, nhng kin c o, su sc nng tm t tng bi vn ca
mnh ln.
V d nh kin ca Gio s c Hiu bnh v tc phm V nht: Tnh yu bin i
ba con ngi khn kh y. Tr tri tr thnh m m, gi lnh b v tr thnh vui ti, bng ti
m u tr thnh nng m chan ho. Tnh yu l tt c. l linh hn ca truyn. Hay l li bnh
ca Gio s L Tr Vin v nhn vt b c T: Cuc sng khc nghit o y con ngi, bt
h phi sng cuc sng ca loi vt, song n khng th dp tt c phn ngi, rt ngi trong
lng b m khn kh kia.

- Su tm A. TH T U TIN KHI LM V MT S MO VT KHI LM TNG

DNG CU HI
I.

TH T U TIN KHI LM :

1. Cu trc ca thi H t nm 2010 n nm 2014 nh sau:

- Th nht, thi i hc t nm 2010 n 2011 ch yu tp trung lp 12. Tuy nhin, ni
mt cch chnh xc, ni dung lp 10, lp 11 vn thng xuyn xut hin trong thi i hc.
l vn hc sinh cn phi ch .
- Th hai, t nm 2014, thi i hc mn Ng vn nm nay c s thay i ln nht v cu
trc v ni dung. thi khng cn phn t chn, Cu 1 (2 im) chuyn t cu hi ti hin
kin thc vn hc trong chng trnh hc thnh cu c hiu mt on ng liu khng c
trong chng trnh hc chnh kho. C hai ng liu c ly t phn c thm trong SGK
Ng vn 12.
- Th ba, trong thi i hc lun c mt cu Ngh lun x hi (3 im). gii quyt tt
cc bi vn Ngh lun x hi, ngoi kin thc c hc trong nh trng, hc sinh cn phi
tng cng kin thc bn ngoi, trn sch bo, trong cuc sng, c bit nhng vn ang
din ra trong cuc sng hng ngy. Do y l cu hi kh t do, khng c bi hc sn trong
sch, i hi tnh ch ng rt cao hc sinh, nn tip xc vi cu hi thuc dng ny, hc
sinh phi rt linh hot v ch ng, phi th hin c nhng chnh kin ca mnh trc mt
vn (chng hn: nim tin, s trung thc, v p tm hn, thi sng) cu hi nu ra,
phi c s sng to.

46

GSTT Group

CM NANG N THI I HC

2. thi i hc mn Ng vn t nm 2010 - 2014 khng c s thay i v s lng cu

hi v s im ca tng cu. thi bao gm 3 cu hi sau:
Cu 1 (2 im): Ti hin kin thc v giai on vn hc, tc gi, tc phm Vn hc Vit
Nam.
Cu 2 (3 im): Vn dng kin thc x hi v i sng vit bi ngh lun x hi ngn
(khng qu 600 t).
Ngh lun v mt t tng o l
Ngh lun v mt hin tng i sng
Cu 3 (5 im): T nm 2010 n 2013, hc sinh c th la chn mt trong hai cu hi sau:
Cu III.a: Theo chng trnh chun (5 im)
Cu III.b: Theo chng trnh nng cao (5 im)
Tuy nhin, n nm 2014, phn t chn b lc b, thay vo , mi hc sinh u phi
lm chung mt cu hi.
3. Phn no nn lm trc?
Theo kinh nghim th cc em nn lm theo th t cu hi, tc l t cu t im nht n cu
nhiu im nht. Theo cu trc nh cc nm v thi gian lm bi l 180 pht th:
Cu t im nht (2 im) hoc l dng ti hin kin thc hoc l dng c hiu vn
bn (c th trong chng trnh hoc ngoi chng trnh). Cc em ch nn dnh ti a
30 pht cho cu hi ny. Cu tr li cho phn ny nn c trnh by r rng v ngn
gn, c ng v phi chc chn ly im trn vn hoc gn trn vn phn ny. N
khng phi thuc dng qu nh v hc ba n ni chng ta khng suy ngh
c v cng khng qu xa l n ni chng ta khng hiu ni dung vn bn l g.
Cch lm hiu qu v ti u nht dng cu 2 im ny l:
-

c k yu cu ca cu hi.
c k vn bn c cho (nu c).
Gch chn nhng t ng quan trng trong , ng thi nhn ni dung vn bn di
nhiu gc khc nhau (tnh a ngha).
Nm vng kin thc Ting Vit (n d, so snh, hon d, nhn ha, ni qu) hay cc
bi l lun vn hc trong sch gio khoa (phong cch ngn ng ngh thut, phong cch
vn hc, ngn ng bo ch, ngn ng hnh chnh).

47

GSTT Group

CM NANG N THI I HC

Vit ngn gn, , hm sc. Cc em c th trnh by bng hnh thc gch u dng i
vi cu ny. Mc ch ct l gim kho d chm, cc r rng. Phn ny cc em lm
khong t 1 n 1 trang ri t giy thi l c.
- Ch thi gian u t cho cu ny khng c qu 10 pht suy ngh v 20 pht vit (tc
ti a ch c 30 pht) trnh b thiu thi gian cho 2 cu quan trng kia.
Cu Ngh lun x hi (3 im): l dng cu v cng th v trong i hc. Cu
ny lun mang tnh cht i mi v dng v hnh thc, lun lun cp nht v i cng
vi thi i. Tuy nhin, d c thay i hay bin ha di dng g th vn c yu
cu chung cho phng php lm mt bi ngh lun x hi. Thi gian dnh cho cu
ny ti a l 60 pht. Cc em cn thuc cch lm bi khi gp c th phn tch
v tm ch trong 10 pht v bt u ngi vit, khng mt thi gian nh cch lm
l g, lm nh th no. Dn chng v cch lp lun thuyt phc l hai im quan
trng trong vic gii quyt cu hi ny.
Cu Ngh lun vn hc (5 im): l cu hi quan trng nht v d mt im nht (v
khng hc bi k). lm c cu ny th cc em cn trang b c kin thc vng
vng v ni dung v ngh thut ca cc vn bn trong sch gio khoa, nu l vn bn
th th cn hc thuc lng (hoc ch t phi thuc cc cu, cc kh th quan trng).
Cc em cn nm r cc nh ngha chng hn: tnh hung truyn, bi kch, phong cch
ngh thut, hnh tng nhn vt Khi nm r cc nh ngha cn bn ny th cc em
mi c th i ng hng ca , khng lc .
II.
MT S MO VT KHI LM TNG DNG CU HI
1. DNG CU 2 IM (C HIU TI HIN KIN THC)
-

Cc ng mn s , tiu mui thn mn, k thi i hc cng gn ta cng u lo trn tr tm

phng cch gip chng sinh vt qua ci tao on ny. Dn gian c cu: u xui ui
lt, nu ngay t cu hi u tin cc s t c th nh nhanh rt gn, ghi trn im s th kh
th ngt tri, bng bng s kh, thun m cng ph hai phn tip theo. cng chnh l
l do ta trn trc khng ngui, v u bt tc vit nn nhng dng tm huyt ny.
1.1.

V thi gian, cch trnh by

Trong cu trc thi tuyn sinh, phn th nht (cu hi c hiu) chim 20% tng s im,
th nn ta khuyn cc s t ch chuyn ch ginh t 15 n 20 pht cho phn ny.
ng b ta dy: Nt ch nt ngi, do to cm tnh, ly lng gim kho, ng
qun trnh by gn gng, r rng, sch s, nu p th tt cn khng c th hy c gng t
mc r sch.
Nu bi a ra nhiu yu cu th cc t mui nh trnh by ring r, r rng cc trnh
trng hp thiu st hoc trng lp, gy kh khn cho ngi chm lm nh hng trc tip
n tm trng gim kho, gin tip ti im s ca chnh mnh nh.
1.2.

V ni dung c th thi

48

GSTT Group

CM NANG N THI I HC

Mc ch ca phn ny l nh gi nng lc, kh nng cm th, nm bt nhng ni dung c

bn ca tc phm (on trch); xc nh v phn tch tc dng ca mt s bin php ngh
thut, do nhng vn bn (on trch) c th c ra ch yu ri vo hai nhm sau:
Tc phm nm trong sch gio khoa: cc s t nn ch cc tc phm thuc phn c
thm c chng trnh c bn ln nng cao, y l nhng tc phm va quen (do c mt
trong chng trnh) va l (ri vo chng trnh c thm, i khi khng c chng ta
ch ). i vi dng tc phm ny, cc mui ch cn nm r ni dung chnh ca tc
phm v mt s kin thc ting vit c bn l c th vt i thnh cng.
- Tc phm nm ngoi chng trnh: i thi nhm ny th mnh mng khng m xu, tc
phm vn hc mi th loi ln vn bn nht dng u c mt. Tuy nhin, dng vn bn
ny nht nh s khng mang tnh cht nh hc sinh, ch cn cc em c k vn
bn(on trch) th chc chn nm c ni dung, kt hp kin thc v ting vit v cc
kiu vn bn nht nh khng gp kh khn g.
- Cu trc thng bao gm ba yu cu: xc nh ni dung, chnh ca vn bn (on
trch); lit k v nu tc dng ca mt (hoc mt s bin php ngh thut); mt cu hi
nng cao lin quan n ngha ca nhng hnh nh c sc, mang tnh tng trng.
1.3. C th i vi vn bn th v vn xui
1.3.1. i vi vn bn th
- u tin ta cn ch n yu t th th (th lc bt dn tc mang nt m thm, ngt
ngo; th t do phng tng, th hin cm xc mnh lit, di do); cch ngt nhp; nhp
iu; ging th.
- Cc bin php ngh thut: so snh, nhn ha, n d, hon d, lit k, php ip (ip ng,
ip cu trc), thm xng (ni qu), php i, cu hi tu t, o ng, chi ch, u
nhm khng nh, nhn mnh ni dung hoc tnh cht ca i tng c cp trong
vn bn. Ngoi ra, hy lu ngha ca mt s du cu
1.3.2. i vi tc phm (on trch) vn xui
- Trong phm vi mt on trch ngn, bi kh lng hi nhng cu v tnh hung, ct
truyn do cc em nn ch :
Ngh thut trn thut.
Ging vn
Ngh thut miu t
1.4. Cc phong cch vn bn Ting Vit (theo hng dn ca c Trnh Thu Tuyt
Trng THPT Chu Vn An H Ni)
1.4.1. Phong cch chc nng ngn ng
a. Phong cch ngn ng sinh hot: l phong cch (PC) c dng trong giao tip sinh
hot hng ngy, trong hon cnh khng mang tnh nghi thc; vi t cch c nhn nhm
trao i t tng, tnh cm ca mnh vi ngi thn, bn b, hng xm, ng nghip,
ng hnh...Gm cc dng: chuyn tr/ nht k/ th t.
b. Phong cch ngn ng khoa hc: c dng trong lnh vc nghin cu, hc tp v ph
bin khoa hc; c trng cho cc mc ch din t chuyn mn su. Khc vi PC ngn
-

49

GSTT Group

CM NANG N THI I HC

ng sinh hot, PC ny ch tn ti ch yu mi trng ca nhng ngi lm khoa hc

(ngoi tr dng ph cp khoa hc). Gm cc dng: KH chuyn su/ KH gio khoa/ KH
ph cp.
c. Phong cch ngn ng ngh thut: l PC c dng trong sng tc vn chng; l dng
tn ti ton vn v sng chi nht ca ngn ng ton dn; khng c gii hn v i tng
giao tip, khng gian v thi gian giao tip.
d. Phong cch ngn ng chnh lun: l PC c dng trong lnh vc chnh tr x hi.
Ngi giao tip PC ny thng by t chnh kin, bc l cng khai quan im chnh tr,
t tng ca mnh i vi nhng vn thi s nng hi ca x hi.
e. Phong cch ngn ng hnh chnh: l PC uc dng trong giao tip thuc lnh vc hnh
chnh. y l giao tip gia Nh nc vi nhn dn, gia nhn dn vi c quan Nh
nc, gia c quan vi c quan, gia nc ny v nc khc. PC hnh chnh c hai chc
nng: thng bo v sai khin. Chc nng thng bo th hin r giy t hnh chnh
thng thng, v d nh: vn bng, chng ch cc loi, giy khai sinh, ho n, hp
ng... Chc nng sai khin bc l r trong cc vn bn quy phm php lut, vn bn ca
cp trn gi cho cp di, ca nh nc i vi nhn dn, ca tp th vi cc c nhn.
f. Phong cch ngn ng bo ch (thng tn): l PC c dng trong lnh vc thng tin ca
x hi v tt c nhng vn thi s. (Thng tn: c ngha l thu thp v bin tp tin tc
cung cp cho cc ni).
1.4.2. Phng thc biu t
- T s (k chuyn, tng thut)
- Miu t
- Biu cm
- Ngh lun
- Thuyt minh
- Hnh chnh - cng v
1.4.3. Phng thc trn thut
- Trn thut t ngi th nht do nhn vt t k chuyn (li trc tip).
- Trn thut t ngi th ba ca ngi k chuyn t giu mnh.
- Trn thut t ngi th ba ca ngi k chuyn t giu mnh, nhng im nhn v li k
li theo ging iu ca nhn vt trong tc phm (li na trc tip).
1.4.4. Php lin kt: th - lp - ni - lin tng - tng phn - tnh lc...
Phn tch nhng hnh nh c sc, mang tnh tng trng
Vi nhng hnh nh ny, cc em nn i t ngha en sang ngha bng, t suy ra
ngha ca hnh nh th.
V d: Cm nhn hai cu:
Tranh ng H g ln nt ti trong
Mu dn tc sng bng trn giy ip.

50

GSTT Group

CM NANG N THI I HC

(Bn kia sng ung Hong Cm)

Ngha en: Miu t nhng bc tranh ng H (tranh g ln tng trng cho s sung tc,
tr ph) vi nt v vui nhn, hm hnh, mu sc ti sng.
Ngha bng: c m, kht vng v cuc sng m no ca ngi dn th hin qua nhng
bc tranh ti sng, vui nhn.
Tng hp: Ca ngi v p tm hn, trn trng nhng kht vng chnh ng ca nhn dn
ta cng nh t m nt vn ha truyn thng c sc ca dn tc Vit Nam.
2. DNG CU 3 IM (NGH LUN X HI)
Ngh lun x hi (NLXH) thng b cc em hc sinh b qua khi bc vo qu trnh n tp thi
mn vn i hc. y l mt iu hon ton sai lm khi m cu NLXH chim 3/10 im ca
bi thi v cc vn a ra thng gn gi vi cc em hc sinh. Nu nm chc cc phng
php lm bi, thao tc y cc bc v rn luyn k nng ngay t by gi th cc em s c
th yn tm khi gp bt k dng no a ra.
2.1.

nh gi xu hng ra i hc nhng nm gn y

Phn ny c nh gi qua vic theo di cc thi i hc c ra hai khi C, D c bit

l trong 5 nm tr li y:
Xu hng ra ca B Gio dc ngy cng tim cn vi tnh hnh x hi ng thi, cc vn
nu ra thng nng hi, gy tranh lun hoc mang tnh nh hng t tng cho chnh
gii tr ngy nay.
V t tng o l, cc dng mang tnh l thuyt sung nh ngh lun v lng dng cm,
lng nhn i, khng cn c ch trng m ch yu l nhng c tnh th hin trong
cc vn ca cuc sng (nh trng hp ca Nguyn Vn Nam trong thi i hc khi D
2013) v th sinh s by t kin ca mnh v n.
Ngoi ra, dng c 2 vn i i / tng phn nhau cng xut hin thng xuyn hn,
cn lu k v phng php lm dng ny. Vn a ra thng tri ngc hoc hai v
l hai mt ca vn .
c bit: Cn ch thm v nhng t tng, hin tng, gy ra tro lu hay ln sng
trong chnh cng ng ngi tr m c bit l hc sinh. Nhng t tng ny c th khng
ng hon ton nn khi bn lun s theo hng ngoi chng minh cn phi m rng, i
chiu nhiu mt ca vn v rt ra bi hc bn thn.
2.2. Gii thiu dng
2.2.1. Dng Ngh lun v mt vn t tng, o l
a. Dng trc tip
V d: Bn v thnh cng

51

GSTT Group

CM NANG N THI I HC

Lu : C trng hp tng hp c ra di dng trc tip

V d: Bn v thnh cng v tht bi trong cuc sng
b. Dng gin tip
C mt cu ni/ tc ng/ danh ngn/ kin/
V d: Suy ngh v kin ca din gi Trn ng Khoa: Khng phi ai cng s tr thnh
mt ngi sao, nhng bn lun c th ta sng theo cch ca bn
C mt vn bn ngn/ cu chuyn ngn/ bi vit ngn (c th trch t bo)
V d: Ngi chu u khng dng hai ch t ho cho nhng g h khng b cng sc hay
mang tnh ng gp cho cng ng. V d s khng ai t ho v mnh xinh p hay mnh sinh
ra trong mt gia nh giu c ting tm. Ngc li, nu ai c xut thn tt p hn tng
lp trung bnh, h c mc cm mnh c hng c quyn c li, mnh chi n gian vi
nhng ngi c xut pht im thp hn mnh
(Trch t bi Tinh thn cng dn chu u: Ch t ho khi c ng gp - Bo Tui Tr)
Suy ngh ca anh/ch v on trch trong bi bo trn.
2.2.2. Dng bi Ngh lun v mt hin tng i sng
a. Bn v mt hin tng
V d: Suy ngh v hin tng mt s bn tr c tnh gy scandal c ni ting.
b. Bn v hai hin tng (him gp trong thi)
Lu : Hin tng i sng x hi thng cp ti nhiu vn trong cuc sng hng
ngy v mang tnh cht thi s, thu ht s quan tm ca nhiu ngi nh: gian ln trong thi
c, vn tai nn giao thng, bo lc hc ng, quan im v sng th, vn ha thn
tng C th ni, y l dng chung m nhiu nm gn y B Gio dc hng n
hc sinh tip cn.
2.2.3. Dng tng hp, tch hp (c tnh cht cp i)
V d: Suy ngh ca anh/ch v kin sau: Ngng m thn tng l mt nt p vn ha,
nhng m mui thn tng l mt thm ha ( thi i hc khi D 2012).
2.3. K nng chnh khi lm bi
2.3.1. Yu cu chung (theo p n ca B Gio dc)
- Gii thch (0.5 im)
-

Bn lun (2 im)

Bi hc nhn thc, hnh ng (0.5 im)

52

GSTT Group

CM NANG N THI I HC

2.3.2. Cc bc lm bi
a. c
- c k 3 ln (c k khng b st ch no)
- Gch chn yu cu, phm vi ca v t kha v vn c a ra
- Dng du / chia cc v ca (nht l vi dng tng hp, cp i)
b. Lp dn
- Xc nh thi v t tng o l hay hin tng i sng
- Vit tiu cc bc lm ra giy nhp (v d: Gii thch). Ch vit cha khong
trng sau in chnh tng ni dung
- Huy ng kin thc, suy ngh nhng chnh v dn chng vit vo tng phn. Ch ch
vit chnh v tn dn chng, khng vit chi tit ra.
- Ch phn lp dn ch lm cc k ngn gn, khng mt thi gian. c v lp dn
ch nn gii hn 15 pht khi luyn tp v 10 pht khi thi tht.
c. Vit bi
- Da vo dn s tho vit thnh bi vn. Vi NLXH cu ch khng nn rm r m
gy gn, thuyt phc.
- Khi ang vit bi m c g mi th ghi ngay vi ch vo dn ti ng v tr nh
d. Kim tra
- c s lc li mt ln kim tra li chnh t, cch vit cu, dng t.
- Khi i thi chnh thc, phn ny c th lm sau khi hon thnh c bi nu th sinh mun
m bo thi gian lm cu th ba.
2.4. Dn bi chung cho cc dng
2.4.1. Ngh lun x hi v t tng, o l
a. M bi
- Dn dt vn (trc tip /gin tip)
- Gii thiu vn ngh lun. (Trch kin,.. vi dng gin tip)
b. Thn bi
- Gii thch khi nim
Lu : i vi dng gin tip
Trng hp 1: c mt cu ni, kin: Gii thch t ng/ c cu ri rt ra ni dung
cu ni, ngha (ngn gn).
Trng hp 2: c mt vn bn ngn: Gii thch s lc nhng chi tit chnh trong vn
bn ri rt ra ngha vn bn, vn cn ngh lun.
- Bn lun
Khng nh vn : ng / Sai?
V sao ng (v sao Sai)?
Dng l l v dn chng chng minh.
- M rng
M rng vn cc kha cnh.
Xem xt vn theo hng ngc li nhn vn ton din.

53

GSTT Group

CM NANG N THI I HC

- Ph phn
Ph phn nhng g i ngc vi t tng ng n (khng thc hin hoc lm qu mc).
- Bi hc nhn thc, phng hng hnh ng
c. Kt bi
- Tm li vn (Kt li ngha kin, vn bn).
- Lin h bn thn.
2.4.2. Ngh lun v mt hin tng i sng
a. M bi
- Dn dt vn .
- Gii thiu vn .
b. Thn bi
- Gii thiu v hin tng i sng; Biu hin ca hin tng trong thc t.
- Nguyn nhn: Kt hp l l, dn chng.
- Kt qu (Hu qu).
- Hng nui dng (Gii php khc phc).
- Ph phn.
- Bi hc nhn thc phng hng hnh ng.
c. Kt bi
- Nhc li hin tng v tm li v ngha.
- Lin h bn thn.
2.4.3. Dng tng hp, tnh hp
a. M bi
- Dn dt vn
- Gii thiu c hai vn (Nu c hai cu ni phi trch dn nguyn vn c hai)
b. Thn bi
- Gii thch hai vn
Gii thch vn 1 (qui v dng trc tip hay gin tip gii thch)
Gii thch vn 2 (nh trn)
S b rt ra mi quan h hai vn :
Quan h i lp
Quan h b sung
- Bn lun: bn lun tng vn .
- M rng chung
Soi chiu vn nhiu phng din.
Phn tch hn ch trong tng cch hiu (nu c).
- Ph phn chung
- Bi hc nhn thc Phng hng hnh ng
c. Kt bi
- Khng nh li mi quan h ca hai vn
- Lin h bn thn.
2.5. Nhng lu trong khi lm bi

54

GSTT Group

CM NANG N THI I HC

2.5.1. Cch rn luyn k nng lm bi NLXH

Di y l mt cch rn luyn t duy i vi mng NLXH tng i hiu qu, cc em hc
sinh c th tham kho v p dng:
- Dnh 10 - 15 pht im bo mi ngy (bo mng hoc bo in t). Khi im bo nn
quan tm nhng vn nng, gy nhiu tranh lun, nhng s kin ln v nhng tro lu,
hin tng ca gii tr.
- Mi tun sp xp thi gian lm dn cho 2 NLXH v t tng o l v hai v hin
tng i sng. Tt hn c th lm 1 tng hp v hai vn . Mi ln lm dn ch cn
vit ra cc bc chnh nh nm lng cc nc, ghi chnh cn c trong mi bc (ch
gch u dng ngn gn), huy ng kin thc v chn dn chng (ch ghi dn chng nh).
Nu c thi gian, cc em c th vit ra c th mt c km dn chng v phn tch quen
tay. Vic luyn tp ny ph thuc vo cch sp xp thi gian ca cc em.
-

Tp ghi chp v ghi nh dn chng:

Khi c c mt mu tin v mt ngi, mt hin tng c th lm dn chng, cc em nn

ghi li vo s tay nhng im chnh v ch thch nhng m dn chng y c th phc v
(mt dn chng i khi c th c khai thc vi nhiu gc khc nhau).
V d: Hc sinh Nguyn Vn Nam (hc sinh lp 12T7, trng THPT Lng 1) khi ang
i bn b sng Lam, nghe ting ku cu c ngi ui nc di sng, em lin chy n.
Em dng cm nhy xung v cu c 4 em hc sinh. Khng may, khi y c em th
nm vo b th Nam kit sc v b dng nc cu
m, c hi sinh,
gi tr sng nhn vn.
2.5.2. V lp lun, l l
- Ngn gn, r rng, c sc thuyt phc
- Phn chng minh khong 3 l l l n, cn kt hp thm dn chng v phn tch bo
v l l.
- Trnh dng qu nhiu l l gy ri bi hoc l l s si
- L l nn bao qut v i tng: t c nhn n tp th, x hi.
2.5.3. V dn chng
- Hn ch dng dn chng vn hc (ti a l 1 dn chng vn hc)
- u tin dn chng thc t (khong 2-3 dn chng l )
- Nu dn chng cn chnh xc, ngn gn; trnh di dng, k chuyn
- Cn kt hp phn tch dn chng lm r l l cn chng minh.
2.5.4. Nhng li hay gp khi lm bi
- Xc nh sai vn ngh lun / dng ngh lun
- Thao tc lm bi thiu hoc khng r cc bc
- Khng cn i di cc phn
- L l s si, khng c sc thuyt phc

55

GSTT Group

CM NANG N THI I HC

Vit cu rm r, qu giu cm xc lm mt s r rng, thuyt phc

Dn chng qu t, chung chung hoc sa vo k l; thiu dn chng thc t
Ch a ra dn chng ch khng phn tch dn chng
Lin h bn thn qu my mc, khun mu, cha a ra c hng hnh ng c th
cho bn thn.
3. DNG CU 5 IM (NGH LUN VN HC)
3.1. Ngh lun v mt kin bn v vn hc
3.1.1. Cc dng bi ngh lun v mt kin bn v vn hc v cch lp dn
Cc dng bi ngh lun v mt kin bn v vn hc
a. Ngh lun v vn hc s
- V d:
-

1. Anh (ch) hy phn tch v lm sng t mi c im c bn ca vn hc Vit Nam

giai on 1945 - 1954: Ch yu c sng tc theo khuynh hng s thi v cm hng lng
mn.
2. Nh nghin cu ng Thai Mai cho rng: Nhn chung vn hc Vit Nam phong ph,
a dng; nhng nu cn xc nh mt ch lu, mt dng chnh, qun thng kim c, th l
vn hc yu nc (Dn theo Trn Vn Giu tuyn tp, NXB Gio dc, 2010).
Hy trnh by suy ngh ca anh (ch) vi kin trn (Ng vn 12, tp mt tr.91).
Ngh lun v vn hc s thng l cc kin bn bc, nhn nh, khi qut chung v
vn hc Vit Nam, v cc giai on vn hc, v cc tc gi vn hc lp cho bi
vn vit, hc sinh cn nm c cc yu t v hon cnh lch s ca giai on vn hc
hoc c im thi i v hon cnh sng ca tc gi, l gii c ti sao c nhng c
im , nu nhng biu hin ca c im trong cc tc phm, thy ng gp ca
vn trong tin trnh pht trin ca vn hc.
b. Ngh lun v l lun vn hc
- V d:
-

1. Bn v truyn ngn, c ngi vit: Yu t quan trng bc nht ca truyn ngn, l

nhng chi tit c c, c dung lng ln v li hnh vn mang nhiu n , to cho tc phm
nhng chiu su cha ni ht (T in thut ng vn hc, NXB Gio dc, 1992, tr.253).
Anh (ch) c ng vi kin trn?
2. Bn v c sch, nht l c tc phm vn hc ln, ngi xa ni: Tui tr c sch
nh nhn trng qua ci k, ln tui c sch nh ngm trng ngoi sn, tui gi c sch nh
thng trng trn i (Dn theo Lm Ng ng, sng p, Nguyn Hin L dch, NXB
Tao n, Si Gn, 1965).
Anh (ch) hiu kin trn nh th no? (Ng vn 12, tp mt, tr.1965).

56

GSTT Group

CM NANG N THI I HC

Ngh lun v l lun vn hc thng l cc kin bn v nhng c trng c bn ca vn

hc, cc th loi tiu biu nh truyn, th, kch, cc vn thuc phm vi l lun vn
hc nh tip nhn vn hc, phong cch ngh thut, lp cho bi vit, hc sinh cn
xc nh r vn ngh lun, bn n vn g, thuc phm vi no? Ti sao li ni nh
th? Ni dung y c biu hin nh th no qua tc phm vn hc tiu biu?
c. Ngh lun v mt vn trong tc phm vn hc
- V d:
-

1. Trong truyn Nhng a con trong gia nh, Nguyn Thi c nu ln quan nim:
Chuyn gia nh cng di nh sng, mi th h phi ghi vo mt khc. Ri trm con sng
ca gia nh li cng v mt bin, m bin th rng lm [], rng bng c nc ra v ra
ngoi c nc ta.
Anh (ch) c cho rng, trong thin truyn ca Nguyn Thi qu c mt dng sng truyn
thng lin tc chy t nhng lp ngi i trc: t tin, ng cha, cho n lp ngi i sau:
Ch em Chin, Vit (Ng vn 12, tp hai, tr.68)
2. Trong on trch t Nc (trch trng ca Mt ng kht vng), Nguyn Khoa
im vit:
t Nc ny l t Nc Nhn dn
t Nc ca Nhn dn, t Nc ca ca dao thn thoi
C th ni hai cu th trn th hin tp trung nhng c sc ni bt v ni dung v ngh
thut ca on trch. Qua s phn tch on th, anh (ch) hy lm sng t iu .
-

Ngh lun v vn trong tc phm vn hc: Thng l cc kin nh gi, nhn xt

v mt kha cnh no ca tc phm nh nhng gi tr ni dung, nhng c sc ngh
thut, nhng quy lut, khm ph, chim nghim v i sng tot ln t tc phm, nhng
nhn xt v cc nhn vt, lp , hc sinh cn hiu k, hiu su v tc phm, bit
cch huy ng kin thc lm sng t vn . C th nh: nu xut x ca vn (Xut
hin phn no ca tc phm? Ai ni? Ni trong hon cnh no), phn tch nhng
biu hin c th ca vn (c biu hin nh th no? Nhng dn chng c th
chng minh). T nh gi ngha ca vn trong vic to nn gi tr ca tc
phm vn hc.
Cch lp dn

Ty theo i tng v phm vi cc vn c a ra bn bc m c th c cc cch trin khai

khc nhau. Tuy vy, mc ch ca bi hc vn phi l hng n vic rn luyn cc k nng to
dng mt bi vn bn ngh lun nn ni dung c th ht sc phong ph nhng ngi vit vn
phi tun theo nhng thao tc v cc bc c bn ca vn ngh lun. C th khi qut m hnh
chung trin khai bi vit nh sau:
a. M bi

57

GSTT Group

CM NANG N THI I HC

Dn dt vn .
Nu xut x v trch dn kin.
Gii hn phm vi t liu.
Thn bi
Gii thch, lm r vn
Gii thch, ct ngha cc t, cm t c ngha khi qut hoc hm n trong bi.
to cht vn, gy hng th cho ngi vit, nhng vn thng c cch din t n
tng, lm l ha nhng vn quen thuc. Nhim v ca ngi lm bi l phi
tng minh, c th ha nhng vn y t trin khai bi vit.
Sau khi ct ngha cc t ng cn thit cn phi gii thch, lm r ni dung ca vn
cn bn lun. Thng tr li cc cu hi: kin trn cp n vn g? Cu ni
y c ngha nh th no?
- Bn bc, khng nh vn . C th lp lun theo cch sau:
Khng nh kin ng hay sai? Mc ng sai nh th no?
L gii ti sao li nhn xt nh th? Cn c vo u c th khng nh c nh
vy?
iu c th hin c th nh th no trong tc phm, trong vn hc v trong
cuc sng?
- M rng, nng cao, nh gi ngha ca vn vi cuc sng, vi vn hc.
c. Kt bi
- Khng nh li tnh cht ng n ca vn .
- Rt ra nhng iu ng ghi nh v tm nim cho bn thn t vn .
3.2. Ngh lun v mt on th, bi th
3.2.1. Cc dng bi ngh lun v mt on th, bi th
b.
-

i tng ngh lun v mt tc phm, mt on trch vn xui rt a dng. C th l gi tr ni

dung v ngh thut ni chung, c th ch l mt phng din, thm ch mt kha cnh ni dung
hay ngh thut ca mt tc phm, ca cc tc phm, on trch khc nhau.
-

V d:
1. Hy phn tch kh th sau trong bi Trng giang ca Huy Cn:
Lp lp my cao n ni bc
Chim nghing cnh nh: bng chiu sa
Lng qu dn dn vi con nc,
Khng khi hong hn cng nh nh.
(Ng vn 12, tp mt)
2. Phn tch bi th Cnh khuya ca H Ch Minh.
3. T tng t nc ca Nhn dn trong on th:
Nhng ngi v nh chng cn gp cho t Nc nhng ni Vng Phu
Cp v chng yu nhau gp nn hn Trng Mi
Gt nga ca Thnh Ging i qua cn trm ao m li

58

GSTT Group

CM NANG N THI I HC

Chn mi chin con voi gp mnh dng t T Hng Vng

Nhng con rng nm im gp dng sng xanh thm
Ngi hc tr ngho gp cho t Nc mnh ni Bt non Nghing
Con cc, con g qu hng cng gp cho Hn Long thnh thng cnh
Ngi dn no gp tn ng c, ng Trang, B en, B im
V u trn khp rung ng g bi
Chng mang mt dng hnh, mt ao c, mt li sng ng cha
i t Nc sau bn nghn nm i u ta cng thy
Nhng cuc i ha ni sng ta
(Nguyn Khoa im, t Nc, trch trng ca Mt ng kht vng)
4. Cm nhn ca em v v p lng mn v cht bi trng ca hnh nh ngi lnh Ty
Tin.
- Cc bc tm , lp cho lm bi vn ngh lun v on th, bi th:
c k bi th, on th, i vo tm hiu t ng, hnh nh, m thanh, nhp iu, cu
t ca bi th, on th ; rt ra nhng nt c sc v ni dung, ngh thut, lm
c s nu nhn xt nh gi.
Nu nhn xt, nh gi v bi th, on th.
S dng lun c thuyt phc ngi c v nhn xt ca mnh.
3.2.2. Cch lp dn
m bo b cc: 3 phn
- M bi: Gii thiu khi qut on th, bi th v vn cn ngh lun.
- Thn bi: Bn v gi tr ni dung v ngh thut ca on th, bi th.
- Kt bi: nh gi chung v on th, bi th.
3.2.3. Mt s lu
- Khi lm bi ngh lun v mt on th, cn t on th trong chnh th ton bi.
- tm c nhng nt c sc v ni dung, ngh thut lm c s, nu nhn xt, nh
gi phi nm vng c im ca th: Th l ting ni ca xc cm, tnh cm mnh lit,
ca sc lin tng, tng tng phong ph; ngn ng th c ng, hm sc, giu hnh
nh v nhc iu. c th v nhn xt nh gi tc phm th cn nhn bit ci p, ci
c o ca ngn t, hnh nh, nhc iu, t th, th
- V d: n vi bi th Sng ca Xun Qunh l n vi v p c o ca hnh tng
sng qua ngn ng, hnh nh, nhc iu v kt cu sng i ca hai hnh thng sng v
em. T , khm ph v p tm hn ngi ph n trong tnh yu qua cch th hin c
o ca Xun Qunh.T th c o khin bi th c sc m nh i vi ngi c. Sc
hp dn ca Ln (Nguyn Duy) chnh l cu t bi th. Ti hin hai khng gian h thc vi hnh nh ngi b lam l, tn to v tin, Pht, thnh, thn trong dng k nim
ca nhn vt tr tnh, nh th em n cho ngi c nhng chim nghim thm tha, su
sc v gi tr ch thc, thing ling ca cuc sng. S vn ng ca t th th hin s
vn ng ca nhn thc trong dng sng cuc i v cng, v hn. Li k t ca mt bi

59

GSTT Group

CM NANG N THI I HC

th cng c ngha quan trng trong qu trnh tm hiu vn bn. Bi th Ting ht con
tu ca Ch Lan Vin l ting ht ca mt hn th c hi sinh bi nh sng v ph sa
ca cuc i. Bi th th hin nhng dng suy ngh su sc ca ngi ngh s v mi
quan h vi t nc, nhn dn v chim nghim v cuc sng v ngh thut. tng
su sc ca bi th c th hin ngay kh th t. Tm hiu kh th t l m
ra cnh ca n vi th gii ngh thut ca bi th. Cch s dng ngn t ca nh th
cng gp phn lm nn v p c o ca bi th. Tim hiu Vit Bc khng th b qua
cch s dng i t mnh, ta rt thnh cng ca T Hu. Hai i t mnh, ta song song i
sut t u n cui bi th c s dng kho lo trong hnh thc i p, tm tnh; va
gp phn to nn mt hnh thc th nhun nh, su lng mang hn dn gian, dn tc, va
th hin c mt cch thm tha ngha tnh cch mng chung thy, st son.
- Khi nu nhn xt, nh gi v tc phm th cn quan tm n vai tr ca ch th sng to
trong qu trnh sng tc (vn ti nng v tm hn ngi ngh s) v vai tr ca bn c
trong qu trnh tip nhn; sc sng ca bi th l trong tri tim, tm hn bn c.
- V d:
nhn xt, nh gi bi th Ting ht con tu trc ht phi hiu c hnh trnh t
tng ca Ch Lan Vin (t chn tri ca mt ngi ti chn tri tt c, t thung lng
au thng ra cnh ng vui) v nm c phong cch ngh thut ca ng (cht suy
tng trit l mang v p tr tu v th gii hnh nh phong ph c sng to bi ngi
bt thng minh ti hoa). Bi th Vit Bc ca T Hu vit v mt s kin chnh tr c
tnh thi s nhng chm ti phn su thm trong tm linh mi con ngi bi th T Hu
mang tnh cht tr tnh chnh tr su sc; ging th tm tnh rt t nhin, m thm, chn
thnh.
3.3. Ngh lun v mt tc phm, on trch vn xui
3.3.1. Cc dng bi ngh lun v mt tc phm, on trch vn xui
i tng ngh lun v mt tc phm, mt on trch vn xui rt a dng. C th l gi tr
ni dung v ngh thut ni chung, c th ch l mt phng din, thm ch mt kha cnh ni
dung hay ngh thut ca mt tc phm, ca cc tc phm, on trch khc nhau.
a. Ngh lun v gi tr ni dung tc phm, on trch
- V d:
1. Gi tr nhn o ca truyn ngn V chng A Ph (T Hoi).
2. Bc tranh ngy i v ngha t co trong V nht (Kim Ln).
-

Ngh lun v gi tr ni dung thng xoay quanh hai gi tr c bn l gi tr nhn o, gi

tr hin thc. Hc sinh cn bm vo cc biu hin ca gi tr nhn o (trn trng cao,
ngi ca, bnh vc phm cht tt p, cm thng, chia s vi ni au kh bt hnh ca con
ngi, ln n t co th lc p bc trong x hi, ) v gi tr hin thc (tnh chn tht,
su sc, mc in hnh trong miu t v phn nh tc ti cuc sng,) lp cho
bi vit.

60

GSTT Group

CM NANG N THI I HC

b. Ngh lun v gi tr ngh thut

- V d:
1. Phn tch tnh hung truyn c o trong tc phm Chic thuyn ngoi xa v V nht
lm r vai tr ca vic xy dng tnh hung trong truyn ngn.
2. Ngh thut chm bim, kch trong truyn ngn Vi hnh (Nguyn i Quc).
Ngh lun v gi tr ngh thut thng bn v cc c im th loi vn xui v gi tr
chng nh: cch xy dng ct truyn, tnh hung, nhn vt, im nhn trn thut, ngn
ng k chuyn, ging iu trn thut, chi tit ngh thut
c. Ngh lun v mt nhn vt
- V d:
-

1. Vai tr ca ngi v nht trong truyn ngn cng tn ca nh vn Kim Ln.

2. Hnh nh b Hin trong truyn ngn Mt ngi H Ni (Nguyn Khi).
-

Ngh lun v mt nhn vt c ni dung xoay quanh cc biu hin v phm cht, li sng,
t tng ca nhn vt, trn c s c nhng nh gi v vai tr ngha ca nhn vt
trong vic th hin ch v tc phm, v thnh cng trong vic xy dng nhn vt ca
tc gi.
d. Ngh lun v mt gi tr ni dung, ngh thut, mt phng din hay mt kha cnh
ca nhiu tc phm, on trch khc nhau
- V d:
1. Tnh thng nht v s vn ng trong phong cch ngh thut ca Nguyn Tun qua hai
tc phm Ch ngi t t v Ngi li Sng .
2. So snh v p hai dng sng qua hai tc phm Ngi li Sng v Ai t tn
cho dng sng? thy nt ring trong phong cch ngh thut ca Nguyn Tun v Hong
Ph Ngc Tng.
Ngh lun v mt gi tr ni dung, ngh thut, mt phng din hay mt kha cnh ca
nhiu tc phm, on trch khc nhau yu cu ch ra nt chung v nt ring trn c s mt
s tiu ch v ni dung v ngh thut cho hp l.
3.3.2. Cch lp dn
-

m bo b cc 3 phn:
-

M bi: Gii thiu tc gi, tc phm, on trch v vn cn ngh lun.

Thn bi: Mi kin nhn xt v c im ni dung v ngh thut ca on trch hay tc
phm trin khai thnh mt lun im. Trong tng lun im s dng cc lun c (l l v
dn chng) lm sng t.

61

GSTT Group

CM NANG N THI I HC

Kt bi: nh gi v ngha, v tr, vai tr ca tc phm trong s nghip tc gi, trong

giai on vn hc, i vi thi i; v tr, ngha ca on trich trong ton tc phm,
hoc ca vn ngh lun.
3.3.3. Mt s im cn lu
- Cc bc tin hnh lm bi vn ngh lun v mt tc phm, on trch vn xui:
c k tc phm, on trch, nm chc ni dung, ct truyn, cc nhn vt, cc chi tit
tiu biu th hin t tng ch tc phm.
Nu nhn xt, nh gi v tc phm, on trch theo nh hng ca hoc mt s
kha cnh c sc nht ca tc phm, on trch.
Trin khai cc lun c ph hp.
La chn cc thao tc lp lun: Ngoi cc thao tc thng gp nh gii thch, phn
tch, tng hp, chng minh, so snh, bc b, bnh lun trong bi vn ngh lun v
mt tc phm, on trch vn xui rt cn kt hp cc phng thc biu t t s
(thut k tm tt ni dung, ct truyn, nhn vt, chi tit), miu t, thuyt minh.
- Khi lm kiu bi ny, hc sinh hay ri vo thut, k li chi tit m thiu s phn tch,
nh gi c th trn c s khoa hc - hiu vn bn. trnh a ra nhng kin chung
chung, ngi vit cn nm chc c trng ca vn bn truyn. ng thi phi bit k li
tnh hung truyn, nh chnh xc nhng t ng quan trng miu t c im nhn vt,
thut li nhng chi tit ngh thut t gi, thuc c nhng cu vn hay, c sc Ch
nh th, ngi vit mi c th nu ra nhn nh c th, thuyt phc. y cng l im
ring lm nn kh nht nh ca kiu bi ngh lun mt tc phm hay on trch vn
xui so vi ngh lun v mt on th, bi th.
- Nu bi trch dn c on vn ngn cn phn tch, hc sinh phi bit vn dng hiu
bit tc phm, tc gi c ra c ni dung ca on thng qua cch k chuyn, cch
s dng chi tit, cch xy dng nhn vt, cc bin php tu t Nht thit phi t on
vn trong chnh th tc phm mi c nhng nh gi xc ng v gi tr ni dung v ngh
thut ca on trch.
3.4. Ngh lun v vn x hi t ra trong tc phm vn hc
3.4.1. Cc dng bi ngh lun v vn x hi t ra trong tc phm vn hc
-

Cc vn c ngha c a ra trong tc phm vn hc c a ra t hai ngun chnh:

-

T cc tc phm vn hc c hc trong chng trnh.

T cc mu truyn nh hoc nhng vn bn ngn gn hc sinh c th cha c hc
nhng tng i d tip nhn.

V d:
1. Trit l v vic , trt trong thi c ca thn ph ng Huy Tr (vn bn Cha ti
trong Ng vn 11 Nng cao) gi cho anh ch suy ngh g v vic thi c ca bn thn?

62

GSTT Group

CM NANG N THI I HC

2. Trong v kch Hn Trng Ba, da hng tht ca Lu Quang V, nhn vt Trng Ba

ni: Khng th bn trong mt ng, bn ngoi mt no c. Ti mun c l ti ton
vn.
Cu ni trn li cho anh (ch) nhng suy ngh g?
3. T bi th Tin s giy ca Nguyn Khuyn, ngh v danh v thc trong x hi chng
ta ngy nay.
4. Bi th Ti yu em ca Pu-skin v nhng suy ngh ca anh (ch) v mt tnh yu tuyt
p.
5. Suy ngh ca anh (ch) t cu chuyn sau:
Anh dng li tim bn hoa gi hoa tng m qua ng bu in. M anh sng cch ch
anh khong 300 kilomet. Khi bc ra khi xe anh thy mt b gi ang ng khc trn va
h. Anh n v hi n sao li khc.
- Chu mun mua mt bng hoa hng tng m chu - n khc nc n - nhng chu ch c
by mi lm xu trong khi gi hoa hng ln n hai la.
Anh mm ci v ni vi n:
- n y, ch s mua cho chu.
Anh lin mua hoa cho c b v t mt b hng gi cho m anh. Xong xui, anh hi c b
c cn i nh xe v nh khng. N vui mng nhn anh v tr li:
- D, ch cho chu i nh n nh m chu.
Ri n ch ng cho anh li xe n mt ngha trang, ni c mt phn m va mi p. N
ch ngi m v ni:
- y l nh ca m chu.
Ni xong n n cn t nhnh hoa hng ln m.
Tc th anh quay li tim bn hoa hy b dch v mua hoa va ri v mua mt b hoa hng
tht p. Sut m , anh li mt mch 300 kilomet v nh m anh trao tn tay b b
hoa.
lm tt dng bi ny, hc sinh trc ht phi c k vn bn, xc nh ng vn
ngh lun, t vn dng kin thc v s hiu bit v i sng x hi, nhng kinh
nghim v s tri nghim ca chinh bn thn lm bi. Bi vit c th c lp vi
hai phn ln:
- Nu v phn tch ngn gn vn c t ra trong tc phm.
- Pht biu nhng suy ngh v tnh cm ca mnh v vn nhn c tc phm.
3.4.2. Cch lp dn

63

GSTT Group

CM NANG N THI I HC

m bo b cc 3 phn:
-

M bi:
Gii thiu tc gi, tc phm c vn ngh lun.
Gii thiu vn c a ra bn bc.
Thn bi:
Nu vn c t ra trong tc phm vn hc, phn ny ngi vit phi vn dng k
nng c - hiu vn bn tr li cc cu hi: Vn l g? c th hin nh th
no trong tc phm? Cn nh, tc phm vn hc ch l ci c nhn kin m
bn bc, ngh lun v vn x hi, v th khng nn i qu su vo vic phn tch
tc phm m ch yu rt ra ngha khi qut bn bc vn c ngha x hi.
T vn c rt ra, ngi vit tin hnh lm bi ngh lun x hi, nu nhng suy
ngh ca bn thn mnh v vn y. Hc sinh nn tham kho li cch thc lm bi
ngh lun x hi (v t tng o l, v mt hin tng ca i sng) lm tt phn
ny.
Kt bi:
Khng nh ngha ca vn trong vic to nn gi tr ca tc phm.
T vn c bn lun rt ra bi hc cho bn thn.

64

GSTT Group

CM NANG N THI I HC

LI KT
Nhng mo v b quyt trn y ch l mt phn nh trong kho kin thc m GSTT Group mun
chia s vi cc em hc sinh. tham kho thm nhiu dng bi tp, nhng cch t duy c o
v nhng kinh nghim lm bi nhiu hn, mi cc em gh thm cc trang chia s, h tr online
ca GSTT Group:

+ Fanpage n thi i hc cng th khoa i hc GSTT Group

https://www.facebook.com/onthidaihoccungthukhoa
+ Din n: http://gstt.vn/

Hoc cc em c th tham gia cc group n thi c anh ch Th khoa, khoa chia s kinh
nghim v h tr:

+ Group n Ton: https://www.facebook.com/groups/97.on.toan.cung.gstt/

+ Group n L: https://www.facebook.com/groups/97.on.ly.cung.gstt/
+ Group n Ha: https://www.facebook.com/groups/97.on.hoa.cung.gstt/
+ Group n Sinh: https://www.facebook.com/groups/97.on.sinh.cung.gstt/
+ Group n Vn: https://www.facebook.com/groups/97.on.van.su.dia.cung.gstt/
+ Group n Anh: https://www.facebook.com/groups/97.on.tieng.anh.cung.gstt/

Cui cung, anh ch GSTT Group xin chuc cho tt c cc em s VT V MN

k thi tuyn sinh i hc nm 2015 vi s im tht cao!
Hy t tin ln, anh ch lun bn cnh cc em!

GSTT Group.

65

GSTT Group

CM NANG N THI I HC

66