MANUAL PENULISAN BUKU REKOD MENGAJAR

BAHASA MELAYU SEKOLAH MENENGAH

RANCANGAN PELAJARAN TAHUNAN (RPD

1
Definisi
Rancangan Pelajaran Tahunan mengandungi secara rlngkas isi pengajaran
dan pembelajaran berdasarkan sukatan pelajaran kebangsaan yang
dikeluarkan oleh Kementerlan Pelajaran Malaysia.

(SPI Bil. 311999)

2 Ciri U1ama Rancangan Pelajaran Tahunan
a Berdasarkan Sukatan Pelajaran
b. Berdasarkan Huraian Sukatan Pelajaran
c. Merangkumi sepanjang tahun
d. Diolah mengikut kesesuaian kelas dan tahap pencapaian murid
e. Disusun berdasarkan takwim sekolah
3 Perkara dalam lajur Rancangan Pelajaran Tahunan
a. Kelompok: Masa pelaksanaan ( tiga hingga empat minggu)
b. Tema dan Tajuk
c. Hasil Pembelajaran Khusus (HPK)
d. Sistem Bahasa dan Pengisian Kurikulum
e. Catatan
peperiksaan I ujian bulanan,
Cuti Sekolah
Program I Aktiviti Sekolah
Lamanweb
Bahan bantu belajarl mengajar, Iembaran pengurusan grafik (LPG).
Hari sukan dan yang lain-lain.

RANCANGAN PELAJARAN HARlAN fRPH)

1

Definisi
Rancangan Pelajaran Harlan merupakan tetjemahan Rancangan Pelajaran
Tahunan yang mengandungi sekurang-kurangnya maklumat seperli objelctif,
cara bagaimana hendak mencapai objelctif dan kenyataan sejauh mana
objektif Itu tercapai.

(SPI Bil. 311999)

MANUAL PENULISAN BUKU REKOD MENGAIAR

BAHASA MELAYU SEKOLAH MBNENGAH

2 Perkara dalam Rancangan Pelajaran Harian

a. Tarikh
b. Hari

c.Waktu
d. Tingkatan
e. Mata pelajaran
f. Tajuk
g. Objektif IHasil Pembelajaran
h. Aras
i. Nilai Mumi
j. Kandungan
k. Aktiviti
l. Impak I refleksi
Ulasan Ringkas Perkara dalam Rancangan Pelajaran Harian

1. Objektif I Hasil Pembelajaran.

dinyatakan secara khusus (HPK).
rnerujuk kepada Huraian Sukatan Pelajaran.
menggunakan ayat sendiri .
objektif dibina dengan merujuk kepada HPK.
objektif jelas dan dapat diukur.
satu daripada objektif berkaitan dengan pengajaran sistem tatabahasa.
bersesuaian dengan tajuk.
2. Aras

Kemahiran berbahasa yang meliputi Aras 1 ,Aras 2 dan Aras 3 (rujuki HSP)
3. Nilai Mumi

Berfokuskan satu nilai atau lebih.

Meliputi aspek peribadi, keluarga, masyarakat, negara atau global.

4. Kandungan
Berkaitan dengan sistem bahasa yang berfokuskan pengajaran dan
pembelajaran (P&P).
Kandungannya teldiri daripada tatabahasa (morfologi, sintaksis, fonetik dan
fonologi, semantik).
Sebutan dan intonasi juga merupakan sebahagian daripada sistem bahasa:

5. Aktiviti

Proses P&P bertujuan untuk mencapai objeldif.

Perlu ditulis secara ringkas dan padat
Merangkumi set induksi, perkembangan Iangkah dan penutupan.
Set induksi bertujuan untuk menarik minat pelajar terhadap P&P.

MANUAL PENULISAN BUKU REKOD MENGAJAR

BAHASA MELAYU SEKOLAH MENENGAH

6. Impak I refleksi
penilaian atau pengukuran dalam pencapaian objektif P&P.

penilaian guru terhadap prestasi P&P yang telah dijalankan.

menjadi asas perancangan P&P seterusnya.

Impak ialah kesan yang diharapkan tercapai (objektif).
refleksi iSlah penilaian guru terhadap P&P yang telah dijalankan.

MANUAL PENULISAN BUKU REKOD MENGAJAR

BAHASA MELAYU SEKOLAH MENENGAH

RANCANGAN PELAJARAN TAHUNAN BAHASA MELAYU

Rancangan Pelajaran Tahunan (RPl) Bahasa Melayu ialah suatu rangka
pengajaran dan pembelajaran ( P & P) yang dirancangkan untuk han persekolahan
sepanjang tahun. Biasanya, terdapat 42 minggu han persekolahan. 0Ieh 00, .guru
harus merujuki Sukatan Pelajaran, Huraian Sukatan Pelajaran (HSP) Bahasa Melayu
dan buku teks untuk menyediakan RPT yang mencakupi sernua aspek kecekapan
berbahasa. Aspek ini terdin daripada tiga bidang, iaitu Bidang Interpersonal, Bidang
Maklumat dan Bidang Estetik yang tennaktub dalam HSP.
Dalam menyediakan RPT, guru boleh memilih sarna ada untuk
merancang P & P dalam bentuk mingguan ( 42 minggu) atau dalam bentuk
kelompok. Jadual yang disediakan sebaik-baiknya mempunyai 6 Iajur seperti contoh
yang disediakan di bawah ini. Keterangan bagi setiap Iajur adalah seperti yang
benkut ini.
1. Kelompok
bermaksud P & P yang diadakan antara tiga hingga empat minggu mengikut
tahap pencapaian murid berdasarkan tema atau tajuk yang terdapat dalam
buku teks atau bahan bantu mengajar yang lain.
2. Tema I Tajuk
Terna ialah tajuk-tajuk P & P yang terdapat dalam buku teks.
Tajuk ialah bahan yang ada kaitan dengan terna dan diperoleh daripada buku
teks atau sumber lain termasuk teks KOMSAS, contohnya adalah seperti
yang di bawah ini.

TEMAITAJUK

KELOMPOK

1. Unit 1 : LAMAN ILMU

.-----++~

-sARS
~olah HannonII

1
(Minggu 1-3)

SekoIah 8eIamat

-Murid Cemertang
2. Ringkasan

3. Karangan
- Teknik menulis
karangan
- karangan Bahagian B
- karangan Bahagian C

MANUAL PENULISAN BUKU REKOD MENGAJAR

BAHASA MELAYU SEKOLAH MENENGAH

3. Hasil Pembelajaran Khusus (HPK)

merujuk kepada HPK, iaOO perindan kecekapan berbahasa bagi Hasil
Pembelajaran Utama (HPU) yang merangkumi kemahiran mendengar,
bertutur, membaca dan menulis. HPK perlu dOOlis ayatnya bukan nombor
yang mewakilinya. Pihak sekolah dibenarkan untuk menentukan jumlah HPK
mengikut keperluan dan tahap pencapaian murid masing-masing.
4. Sistem Bahasa
terdiri daripada tatabahasa, kosa kata, sistem ejaan,sebutan dan intonasi,
dan peribahasa. Contohnya adalah seperti yang di bawah ini.

SISTEM BAHASA
'. ra dengan intonasi dan nada

1. Tatabahasa
Kata Nama (KN)
Penggolongan KN
2. Sistem Ejaan
Ejaan Baku
3. Sebutan dan intonasi.Dialog

(m.s.1-2) .
Ayat Tanya dan Ayat

Penyata
4. Kosakata
KNm.s.22
5. Peribahasa
- IImu itu peIita hati
- Di mana ada kemahuan, di
situ ada jalan

5. Pengisian Kurikulum
elernennya ialah ilmu, nilai mumi, kewarganegaraan,
sosiobudaya, dan kemahiran bemilai tambah.

pe~turan

a. ilmu - merangkumi pelbagai bidang ilmu & disiplin, contoh i1mu Sains,
Geografi, termasuk perl(ara semasaflSu semasa.
b. nilai mumi - semua nilai mumi yang dapat melahirkan insan yang mulia.
5

MANUAL PENULISAN BUKU REKOD MENGAJAR

BAHASA MELAYU SEKOLAH MENENGAH

c. kewarganegaraan - penyerapan unsur patriotisme & kewarganegaraan

bagi meningkatkan komitmen terhadap bangsa & negara
d. peraturan sosiobudaya - meliputi kesantunan bahasa,laras bahasa, &
peribahasa
e. kemahiran bemilai tambah ~lah kemahiran berfikir. kemahiran teknologi
maklumat & komunikasi, keniahiran belajar cara belajar, kajian masa
depan, kecerdasan pelbagai, pembelajaran konstruktivisme, dan
pembelajaran kontekstual.
6. Catatan
Perkara-perkara yang dicatat adalah seperti yang berikut ini.
i. laman web
ii. bahan bantu belajarl mengajar, Iembaran pengurusan grafik (LPG).
iii. cuti ( cuti peristiwa. cuti umum, cuti berganti )
iv. ujian dan peperiksaan
v. hari sukan dan yang Iain-lain.

rca

)
PENGISIAN
KURIKULUM

~1.

Elernen
dalam
Pengislan
Kurikulurn

""\

11mu:
Kemasyarakatan

CATATAN
LPG - pelikan ringkasan tentang
sekoJah selamat

Kesihatan
Lamanweb-

1ir'2. Niiai:
Baikhati

http://www.moe.gov.

my.

Hemah tinggi

~. Kewarqaneqaraan
Cinta dan taat akan

http1lwarkah.coml

az.aJi-c/an-peIrterb,aIt-spm2007/

Negara

1'\. Pem!u1Wt

Sosiob!!daya

J<esantunan
Bahasa
Laras Bahasa

Peribahasa

~.

KemahiaJ bemiIai
~
Kemahlran Berfiklr

- MemblnIng beza

BeIajar an beIajar
- Kemahian

Membaca
J<eoerdala1 Peblgal
- V8IbaJ.Ii1guisIi

~
6

MANUAL PENULISAN BUKU REKOD MENGAJAR

BAHASA MELAYU SEKOLAH MENENGAH

CONTOH RANCANGAN PELAJARAN TAHUNAN BAHASA MELAYU TINGKATAN 3

KELOMPOK

1
Minggu
1- 3

TEMAtrAJUK

HASIL PEMBELAJARAN KHUSUS

1. Unit 1 : LAMAN
ILMU
-SARS
-Sekollh
HarmonV
Sellmet
-Murld
Cemerflng

BidIng Interptrsonll
1.1 Berbull dIn berbtcara dengIn IntonlSl dIn nIdI ylng seauII
ternang tlJuk dlilm klhldupln hlrlln ber1l:altln kiperlhliln dirl,
keluergl, raken, dIn mlSyaraklt.
1.2 Mendengar dan memberlkln relponl .ecara lI..n dIn bertulll
tentIng lelUatu yang clIperlhllk8n ollh orang Illn
1.3 Menyampelkln meklUd yang teraurat dIn tlrslret berdaS8rk8n
blhln yang dlkemuk8kln dlngln menggunlken ungklpen ylng
aeaual.
2.1 MencetUaken Idea bemla dIn telltl aem..1 memberlkln
pendlJ)8t dlilm perblncangln.
2.5 Berblnceng den membult penJel..ln aecara apontln tenting
aesuetu perklra terhedlP lau ylng dikemuklkln.
Bldling Maklum.t
.
7.1 Mlnglna' paltl din mtnyatlkan glmblran keaeluruhln, Idea
utlma, lal penttng, dan lal rellMln tinting blhln yang dldengar,
dlblca dIn dltonton.
7.2 Memlhlml dIn menYltakln mlkaud perklt88n aukar berdaSlrkan
konteka
7 Memblca plntaa aecara Imb..ln din luncuran untuk membult
ruJukln pelblgal blhln b,rcetlk d.n bahan elektranlk.
7.5 Memah,ml dIn menalltl makaud tersurat dIn terslrat darlpldl
aeaultu bahan
8.2 Menyusun mlktumet mengikut keutamlan
8. Mengolah maklumat aecara kohenan untuk tululn tertentu
8.8 Membuet rumuaen dengln 11188n yang mun..lbah
9.1 Menggunlk8n ket',latnlh,fl'aSl. rangkll kate. perlbahasa dIn lyet
9.2 Menentukln formet penyempsJln den Jenls penullaen yang HSUII
untuk menylmpelk8n mlktumat
Bldling EItet!Is
10.1 Mencerft8k8n aemull seaebLtlh klrya secera keaeluruhan.
10.4 Menyataken jenls, clrl, teml dan persaalan, pemlklran, nllll, dan
pengajanlO.
12.2 Memll!h lsi yang bemaa dan memblna kerangka penullsen
12. Menyuaun lsi & menggunlken p. weeana untuk menghasllkln
peranggln yeng koheren.

2. Rlngkasan
3. Kerangln
- Teknlk menulla
learangan
karangan
Bahlglln B
- klrangln
Blhlglln C
4. KomSla
-Novel
Merdekal
Merdekal
- Pengenalan,
bloclatl
penuna,
clrt- clrl novel.
-Slnopsis
(B8b1-6)

PENGISIAN
KURIKULUM

SISTEM BAHASA
1. Tltlblh8S1

1.

.!I!m!.:
Kemlsyerakatan
Keslhltln

Kata Nama (KN)

Penggolongln

KN
Imbuhan KN
Ayat-FN
KN MaJmuk
KN Gandl
2. Slatem Eilln
Ejlln Blku
3. S.butln d.n
'nton"I,Olalog
(m.a. 12)
Ayat Tanya dan
AYlt Penyata
4. KoSI kata
KNm.a.22

2. tlJ.lI1;.
BIlk hetl
Hemahttnggl
Berdlkarl

CATATAN
LPG-pettkln
r1ngkesan
tenting sekolah
aelemet
LamlnWebhttp://www.moe.g
.QY.

my.
3. Kewaralnegl[8ln
Clntl dan t..t akan
Negara

ra

. P'r8tu n
Soelobudava
Keaantunln
Bahasa
Laraa BlhlSa
Perlblhl88

http://warkah.co

ml

azel!-lzla".
pellJa,...
t,rbllk-apm2007/

5. Kemahlran bamlla!
5. Perlblhasa
IImu Itu pellta
hatl
01 m8n.ld.
kemlhuln, dl
situ Idl JIlIn
Seperti IIpss
kUdung
-Usaha t8ngga
kejlyaan
perlbahaae lain
yang seaual

1IJnl)Jh.
Kemlhlran Ber1lklr
Memb.ndlng
beza
Menglnlllsis
Menjlnlldee , dll

.
-

Belljlr cara belajlr

Kemahlran
Membaea
-Merujuk Kamus,dll
Kecerdasan Pelbagal
-Verbal-Ungulstlk
Klnsstetik , dll
P. Konstruktlvisme
P. Kontekstual

MANUAL PENULISAN BUKU REKOD MENGAJAR

BAHASA MELAYU SEKOLAH MENENGAH
RANCANGANP8JUARANH~

Rancangan Pelajaran Harian (RPH) Bahasa Melayu' ialah suatu

rangka P & P yang dirancangkan untuk jangka mass yangditetapkan pada
setiap hari persekolahan. Untuk menyediakan RPH, guru harus merujuki
RPT. Tegasnya, RPH mesti berkait rapatdengan RPT
Dalam menyediakan RPH, aspek-aspek seperti tarikh, hari, waktu,
tingkatan, mata pelajaran, tajuk, objektif lhasil pembelajaran, kandungan,
aktiviti, impaklrefleksi pertu dicatat.

Tarikh

Hari persekolahan.
Ditulis secara lengkap, contohnya: 12 Jan. 2009 (..J)
12 Januari 2009 ('J) , 12101/09 (x) , 12. 1 .09 (x)

Hari
Han Pengajaran dan Pembelajaran berlangsung
Contohnya: Isnin, Selasa, Rabu, Khamis, Jurnaat

3 Waktu
Masa P&P.
Contohnya : 8.10 -9.30 (..J ) , masa 2 dan 3 (x)
4

Tingkatan
Kelas yang diajar oleh guru dicatat dengan penuh
Contohnya: 3 Gempaka

5 Mats pelajaran

Subjek yang diajarkan oleh guru

Ditulis dengan penuh. Contoh: Bahasa MeIayu (..J), B.M (x),
B. Melayu (x)

6 Tajuk

Kandungan yang terdapat dalam buku teks, buku teks KOMSAS dan bahanbahan lain yang berkaitan dengan Sukatan Pelajaran Bahasa Melayu.
Contoh : Pelajar cemerlang (..J) , KOMSAS - Dugong ('J) , novel Merdekal
Merdekal (..J) ,cerpen Ougong (..J), cerpen (x)

MANUAL PENULISAN BUKU REKOD MENGAJAR

BAHASA MELAYU SEKOLAH MENENGAH

: 11.10 -12.30 tengah hari

7 Objektif I Hasil Pembelajaran

Objektif jelas dan dapat diukur.

Objektif yang dibina mesti ada kaitan dengan HPK.
5ekurang-kurangnya dua objektif dicatat.
Satu daripada objektif mestilah berkaitan dengan P&P sistem tatabahasa.
HPK perlu ditulis dalam bentuk angka. Contohnya : HPK : 1.1 7.2
HPK perlulah bersesuaian dengan tajuk P&P.
HPK: 1.1,7.4,9.2,12.4
merujuk kepada HSP
yang meliputi tiga

bidang,
iaitu interpersonal,
maklumat dan estetik.

Objektif I Hasll Pembelajaran: Murid dapat

i. berbual dan berbicara dengan intonasi dan
nada yang sesuai berkaitan dengan murid
cemertang.
ii. menghasilkan karangan jenis dialog melebihi
180 patah perkataan
iii. menyenaraikan sekurang-kurangnya lima kata

nama.

MANUAL PENULISAN BUKU REKOD MENGAJAR

BAHASA MELAYU SEKOLAH MENENGAH

8 Aras

Kemahiran berbahasa yang meliputi Aras 1 , Aras 2 dan Aras 3 seperti yang .
.terdapat dalam HSP tingkatan 1 hingga tingkatan 5.

9 Nilai Mumi

Berfokuskan satu nilai atau lebih

Meliputi aspek peribadi, keluarga, masyarakat, negara atau global.
Cara penulisan aras dan nilai mumi adalah seperti yang di bawah ini.

Aras: 1,2

Nilai Mumi:
Gigih, tabah

10 Kandungan

Berkaitan dengan sistem bahasa

Kandungannya terdiri daripada aspek tatabahasa ( morfologi, sintaksis,
fonetik dan fonologi, semantik)
sebutan dan intonasi juga merupakan sebahagian daripada sistem bahasa.

Kandungan: Sistem Bahasa;

(a) Kata nama
(b) Peribahasa - membaca jambatan u, ringan tuIang, kalau
tidak dipecahkan duyu
nakan dapat sagunya

10

MANUAL PENULISAN BUKU REKOD MENGAJAR

BAHASA MELAYU SEKOLAH MENENGAH

11

Aktiviti
Proses P&P bertujuan untuk mencapai objektif yang tetah ditetapkan.
Perlu ditulis secara ringkas dan padat.
Merangkumi set induksi, perkembangan langkah dan penutupan.
Set induksi bertujuan untuk menarik minat pelajar terhadap P&P pada hari
tersebut.

Berfokuskan
murid
ringkas dan
padat.
mencapai
objektif.

Aktiviti: Murid
1. bersoal jawab tentang ciri-ciri murid
cemerlang dan peribahasa yang
berkaitan. (m.s 8 buku teks)
2. mengenal
pasti
ciri-ciri
pelajar
cemer1ang dalam rencana sambi!
mengarisi kata nama
(Iaman web:http://warkah.comJazaliazlan-pelajar-terbaik-spm-)
---1-'3. secara berpasangan
memainkan
peranan sebagai murid cemerlang dan
wartawan.
4. menyampaikan dialog di hadapan
kelas. (PlBS)
5. menghasilkan karangan dialog secara
bertulis
Pengayaan: http://www.bmspm.netf

12 Impak I refleksi

Penilaian atau pengukuran guru terhadap pencapaian objektif p.& P.

Penilaian guru terhadap presmsi P & P yang telah dijalankan.
Menjadi asas perancangan P&P seterusnya.
Impak ialah kesan yang diharapkan tercapai oleh murid (anggaran dalam %).
Refleksi ialah penilaian guru terhadap P&P yang tetah dijalankan.

CONTOH :
Penilaian atau
pengukuran guru
terhadap P & P

( RefleksQ : Murid masfh kurang mampu berdialog

secara bertatasusila. Perlu pengukuhan.
( Impak) :
80!*1 murid mampu berdialog
secara bertatasusila.

:. Guru boleh sama ada menulis impak atau refleksi atau kedua-duanya sekali

11

MANUAL PENULISAN BUKU REKOD MENGAJAR

BAHASA MELAYU SEKOLAH MENENGAH

RANCANGAN PELAJARAN HARlAN

(Cadangan)
Tarikh: 15 Januari 2009

Hari : Khamis

Tingkatan : 3 Cempaka

Waktu: 11.10-12.30tengah hari

Mata pelajaran: Bahasa Melayu

Tajuk: Murid Cemerlang

HPK: 1.1,7.4,9.2,12.4

Aras: 1,2

Objektif / Hasil Pembelajaran: Murid dapat;

i. Berbual dan berbicara dengan intonasi dan nada yang sesuai
berkaitan dengan murid cemerlang.
NilaiMumi:
ii. Menghasilkan karangan jenis dialog melebihi 180 patah perkataan. gigih, tabah
iii. Menyenaraikan sekurang-kurangnya
kata nama.

6ma

Kandungan: Sistem Bahasa;

(a) Kata nama
(b) Peribahasa - membaca jambatan ilmu, ringan tulang, kalau tidak dipecahkan ruyung
manakan dapat sagunya
Aktiviti: Murid
1. Bersoal jawab tentang ciri-ciri murid cemerlang dan peribahasa yang
berkaitan. (m.s 8 buku teks)
2. Mengenal pasti ciri-ciri pelajar cemer1ang dalam rencana sambil menggarisi kata
nama ( laman web: http://warkah.comIazali-azlan-pelajar-terbaik-spm-)
3.5ecara berpasangan- main peranan antara murid cemerlang dengan
wartawan.
4. Menyampaikan dialog di hadapan keIas. (PLBS)
5. Latihan pengukuhan menulis karangan dialog.
6. Ulang sebut ciri-ciri murid cemerlang (penutup)
Pengayaan: http://www.bmspm.net/

( Impak I Refleksi) : Sebanyak 85% murid mampu berdialog dengan

bertatasusila.

PEmgetua

12