Bb- li

Koordinatlar: 410040.50K 285841D / 41.01125K

28.97806D

sonucu bina gene kl olunca, yeniden yaptrlan binaya

dnemin padiah II. Mahmuttan dolay Mahmud- Adli
dendi. Bu isim zamanla Bb- Adl ya da Bb- Adli isimlerine, 19. yzyln ikinci yarsnda da Bb- li deyimine
dnt.

Babali

Osmanl dneminde Babali

1839 ylndaki yangna kadar bina hep ahap olarak ina

edilmiti. 1844te bina ilk defa olarak Stefan Kalfa tarafndan kargir olarak ina edildi. Ayrca o tarihten sonra
bina sadrazamn yaad yer olmaktan karlarak tamamen bir devlet dairesi durumuna geldi. O bina, daha sonra yangnlar ve tamirler sonucu deiikliklere uramakla birlikte gnmze kadar gelen binann esasn oluturmaktadr. 1878'deki yangnda ura-y Devlet Dairesi,
Ahkam- Adliye Dairesi, Dahiliye ve Hariciye neza1 Etimoloji
retleri tamamen yand ve yeniden ina edildi. 1910 ylnda Babali'ye kk bir yap eklendi. 1911 ylndaki
Osmanl Devleti, Bb- l'den idare ediliyordu. Arapayangnda gene ura-y Devlet ve Dahiliye Nezareti ile
da, kap" anlamndaki bb ile Farsa - tamlamas FarsMektubcu, Terifat, Beyliki, Sadaret Kalemi daireleri
a yce anlamndaki l ile birleti ve Osmanlca yeni bir
ve Vakanvis daireleri tamamen yand. Bu en son yangnszck tretildi.
da zarar gren blmler o zamanlar tek bir bina olan Babali'nin orta blmn oluturuyordu. Yangndan sonra
bu orta blm tekrar eski haline getirilmeyerek ortadan
2 Osmanl dnemi
kaldrld. Bylece Babali ilk defa olarak iki binaya ayrlm oldu.
Bb- li ya da basitletirilmi ekli ile Babali, Osmanl
Devleti dneminde sadrazam sarayna verilen isimdir.
18. yzyl sonlarna yakn bir zamana kadar Paa saray,
Paa kaps, Bab- Asafi gibi adlarda denilen sadrazam
sarayna I. Abdlhamid zamanndan itibaren Bab- Ali
denilmeye balanmtr.[1]

2.1

Binann tarihesi
2.2 Bb- li Baskn

Osmanl Devleti bydke sadrazamlarn yetki ve sorumluluklar artt.Sadrazamlar, Topkap Saray'na yakn
olmas bakmndan stanbul'un bugnk Eminn ilesindeki Caalolu semtinde yaptrlan konaklarda oturmaya baladlar. 1756'da Sultan III. Osman tarafndan
bu semtte yaptrlan Sadrazamlk kona ilk bilinen resmi nitelikteki Sadrazamlk binasdr. Bina 1755, 1808,
1826 ve 1839 yllarnda tamamen, 1878 ve 1911 yllarnda ise ksmen yand. Her seferinde yeniden ina edildi. lk
nceleri binaya Paa Kaps ve Bb- safi deniyordu. 1808 ylnda Alemdar Mustafa Paa'nn sadrazaml
srasna kan ayaklanma srasnda binada olan patlama

Bb- li Baskn, 23 Ocak 1913'te, Balkan Sava'nn

yenilgiyle sonulanacann anlald gnlerde Bulgar
ordular Edirne ve atalca nlerindeyken yapld. ttihat
ve Terakki Frkas'nn nde gelen ismi Binba Enver,
yannda alt Harbiye Nazr Nazm Paa'nn makamn, yannda frkann silahrlerinden Yakup Cemil ve
adamlar olduu halde bast. Basknda Nazm Paa ldrld. Daha sonra Sadrazam Kamil Paa'nn makamna
1

giden basknclar, sadrazam silah zoruyla istifaya zorladlar. Bu olay ttihat ve Terakki'nin ynetime el koymasna giden yolu at. Osmanl mparatorluu'nun 1914'te I.
Dnya Sava'na Almanya safnda girii ve imparatorluun kne varan gelimeler zinciri de byle balam
oldu.

Cumhuriyet Dnemi ve Trk Basn

Cumhuriyetin ilanndan sonra eski Sadaret dairesi Vilayet Kona olarak kullanlmaya baland. Yap zerindeki
neoklasik ayrntlar kaldrld ve bina yaln bir biimde svand. 1980lerin sonlarnda ve 1997 ylnda binay eski
grnmne kavuturmak iin baz restorasyonlar yapld.
Babali'nin evresinde Trk basnnn younlamaya balamas, Osmanl dnemine dayanr. Osmanl hkmetinin bu binada almas yeni ortaya kan Trk basnnn
haber kaynana yaknl asndan bu binann evresinde odaklamasna neden oldu. Sirkeci'den balayp Babali binasnn nnden geerek giden Caalolu yokuunun iki yanndaki ve yan sokaklarndaki matbaa ve gazete binalarn kapsayan yerin ad Babali olarak anlmaa
baland.
Nutuk'ta da belirtildii zere Kurtulu Sava'nn organizasyonunun yapld yllarda Babali, "stanbul basn"
olarak anlm ve Kurtulu Savann hazrlanmasna byk negatif etkileri olmutur. Bu nedenle Ankara'da yeni
bir milli basn oluturulmas yoluna gidilmitir.
Cumhuriyet dneminde hkmetin Ankara'ya tanm
olmasna ramen Trk basn bu blgede gelimesine devam etti. Btn 20. yzyl boyunca Trkiye'nin btn
nemli gazetelerinin merkezleri ve basmevleri bu blgede bulunuyordu. Ayrca birok kitabevleri de bu blgede ald. 1950'lerin sonlarnda blgenin yerleim plannda yeri olan balca gazeteler unlard: Hrriyet, Milliyet, Cumhuriyet, Trkiye, Vatan, Akam, Son Posta, Son
Telgraf, Yeni Sabah, stanbul Ekspres ve Yeni Gazete.
Ancak 20. yzyln sonlarnda gazeteler bu blgeye samaz oldular ve yava yava blgeyi terkettiler. 2005 ylnda Cumhuriyet gazetesinin tarihi binasndan tanmasyla
Babali'nin Trk basnna adn veren ilevi son buldu.
Necip Fazl Ksakrek'se Babali'yi, sanat evresi olarak
ele alm ve Babali adl eserinde hatralarn yazmtr.[2]

Kaynaka

[1] Osmanl Osmanl Devletinin Merkez ve Bahriye

Tekilat3. Bask, Trk Tarih Kurumu Yaynlar1998,
Ord. Prof. smail Hakk Uzunarl
[2] stanbul Valilii web sitesi - binann tarihesi

KAYNAKA

Metin ve grnt kaynaklar, yazarlar ve lisans

5.1

Metin

Bb- li Kaynak: https://tr.wikipedia.org/wiki/B%C3%A2b-%C4%B1_%C3%82li?oldid=15992521 Katkda bulunanlar: Goran33,

Dbl2010bot, YurikBot, Denisutku, Ugur Basak, ncelemeelemani, Erk, Kafkasmurat, Ugur Basak Bot, Vikiyazar, Dnya vatanda, Memty
Bot, Nihavend~trwiki, Thijs!bot, JAnDbot, Kostisl, Hedda Gabler (eski), Mach, Eldarion, Zinet, YonaBot, Hasanbay, Gerakibot, SieBot,
Vikiizer,
robot, AlleborgoBot, Takabeg, Cobija, Alexbot, BodhisattvaBot, CarsracBot, WikiDreamer Bot, Luckas-bot, Mirada,
Khutuck Bot, RibotBOT, Rapsar, Azel Sevan, Dinamik-bot, UnicornuS, NKOzi, MerlIwBot, Muallim Fatih, Muratero, Nebra, Peykbot,
Addbot, Hanjuan, Dominator1453 ve Anonim: 17

5.2

Resimler

Dosya:Bab-i_Ali.jpg Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/07/Bab-i_Ali.jpg Lisans: Public domain Katkda bulunanlar: ? zgn yazar: ?
Dosya:DSC04009_Istanbul_-_La_Sublime_Porta_-_Foto_G._Dall'Orto_25-5-2006.jpg Kaynak: https://upload.wikimedia.org/
wikipedia/commons/9/9c/DSC04009_Istanbul_-_La_Sublime_Porta_-_Foto_G._Dall%27Orto_25-5-2006.jpg Lisans: CC BY-SA 2.5
Katkda bulunanlar: Kendi ekimim zgn yazar: Giovanni Dall'Orto
Dosya:Flag_of_the_Ottoman_Empire.svg Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/35/Flag_of_the_Ottoman_
Empire.svg Lisans: Public domain Katkda bulunanlar:
http://www.vicmart.com/ext/en/exrw/item=1416 - Ottoman medal from 1850 zgn yazar: <a href ='//commons.wikimedia.org/
wiki/User:Dsmurat' title ='User:Dsmurat'>DsMurat</a><a href ='//commons.wikimedia.org/wiki/User_talk:Dsmurat' title ='User
talk:Dsmurat'>talk </a>
Dosya:Osmanli-nisani.svg Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/2b/Osmanli-nisani.svg Lisans: Public domain
Katkda bulunanlar: Ykleyenin kendi almas zgn yazar: Juris Tiltins

5.3

erik lisans

Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0