Resmi Gazete Tarihi: 18.03.

2004 Resmi Gazete Says: 25406

TARIMDA KULLANILAN KMYEV GBRELERE DAR YNETMELK

BRNC BLM
Ama, Kapsam, Hukuki Dayanak ve Tanmlar
Ama
Madde 1 - Bu Ynetmeliin amac, tarmda kullanlan kimyevi gbre tiplerinin ve bileimlerinin
belirlenmesi, isimlendirilmesi, iaretlenmesi, paketlenmesi ve denetlenmesi ile ilgili usul ve esaslar
belirlemektir.
Kapsam
Madde 2 - Bu Ynetmelik, kimyevi gbre olarak piyasaya arz edilen ve etiket veya ambalajnda EC
Fertilizer ibaresi tayan gbrelere uygulanr.
Hukuki dayanak
Madde 3 - Bu Ynetmelik, 441 sayl Tarm ve Kyileri Bakanlnn Kurulu ve Grevleri
Hakkndaki Kanun Hkmnde Kararname ile 29/06/2001 tarihli ve 4703 sayl rnlere likin Teknik
Mevzuatn Hazrlanmas ve Uygulanmasna Dair Kanunun hkmlerine dayanlarak hazrlanmtr.
Tanmlar
Madde 4 - Bu Ynetmelikte yer alan terimler;
a) Yetkili kurulu: rnlere ilikin mevzuat hazrlamaya ve yrtmeye yasal olarak yetkili bulunan ve
4703 sayl rnlere likin Teknik Mevzuatn Hazrlanmas ve Uygulanmasna Dair Kanun hkmlerini kendi
grev alanna giren rnler itibaryla uygulayacak olan Bakanl,
b) Komisyon : AT Komisyonunu,
c) Mstearlk: D Ticaret Mstearln,
d) Gbre: Ana ilevi bitkilere besin maddesi salamak olan maddeleri,
e) Birincil bitki besin maddesi: Azot, fosfor ve potasyum elementlerini,
f) kincil bitki besin maddesi: Kalsiyum, magnezyum, sodyum ve kkrt elementlerini,
g) Mikro bitki besin maddesi: Birincil ve ikincil bitki besin maddeleri ile mukayese edildiinde ok
daha az oranda kullanlan, bitkinin bymesi iin gerekli olan bor, kobalt, bakr, demir, mangan, molibden ve
inko gibi iz elementleri,
h) Kimyevi gbre: Beyan edilen bitki besin maddelerinin ekstraksiyon, fiziksel ve/veya kimyasal
endstriyel proseslerle elde edildii, elde edilen bu bitki besin maddelerini ieriinde mineral formunda
bulunduran gbreleri; kalsiyum siyanamit, re ve onun younlatrlm ve ilintili rnlerini, elatl veya
kompleks halde mikro besin maddesi ieren ve kimyevi gbre olarak snflandrlan rnleri,
i) elatl mikro bitki besin maddesi: EK I blm E.3.1.de listelenen organik molekllerden bir
tarafndan tutulan mikro bitki besin maddesini,
j) Kompleksli mikro bitki besin maddesi: EK I blm E.3.2.de listelenen organik molekllerden biri
tarafndan tutulan mikro bitki besin maddesini,
k) Gbre tipi: EK Ide verildii zere yaygn bir tip ismine sahip gbreleri,
l) Tekli gbre: Birincil bitki besin maddelerinden sadece birini beyan edilebilir miktarda ieren azotlu,
fosfatl veya potasl gbreyi,
m) Kompoze gbre: Azot, fosfor veya potasyum gibi birincil bitki besin maddelerinden en az ikisini
beyan edilebilir miktarda ihtiva eden ve bu maddelerin her ikisinin harmanlanmas veya birletirilmesiyle
kimyasal olarak elde edilen gbreyi,
n) Kompleks gbre: Azot, fosfor veya potasyum gibi birincil bitki besin maddelerinden en az ikisini
beyan edilebilir miktarda ihtiva eden ve kimyasal reaksiyon, zelti veya kat hallerinin granlasyonu ile elde
edilen kompoze gbreyi, (Kat haldeki her bir granl, beyan edilen btn bitki besin maddelerini ierir)
o) Harmanlanm gbre: Kimyasal reaksiyon olmadan eitli gbrelerin kuru olarak kartrlmasyla
elde edilen gbreyi,
p) Yaprak gbresi: Bitkinin yapraklarna uygulanmasna ve uygulanan bitki besin maddelerinin
yapraklar tarafndan alnmasna uygun olan gbreyi,
r) Sv gbre: Sspansiyon veya zelti halindeki gbreyi,
s) Gbre zeltisi: Bitki besin maddelerini suda znr formda bulunduran ve kat partikl iermeyen
sv gbreyi,
t) Gbre sspansiyonu: Kat partikllerin sv faz iinde asl halde bulunduu iki fazl gbreyi,
u) Beyan etme: Bitki besin maddesi ieriinin, form ve znrlklerini de ierecek ekilde ngrlen
belirli toleranslar erevesinde garanti edilerek aklanmasn,
v) Beyan edilen ierik: Gbrenin bnyesinde bulunan bitki besin maddelerinin elementel veya oksit
formlarnn bu Ynetmelikte verilen kurallara gre gbrenin ambalaj, etiketi veya gbreye elik eden
dokmannn zerindeki gsterimini,
y) Tolerans: Bir bitki besin maddesinin hesaplanan miktarnn garanti edilen ieriinden msaade
edilebilir derecedeki sapmasn,

z) Avrupa standard: Topluluk tarafndan resmi olarak tannan ve referanslar Avrupa Topluluu Resmi
Gazetesinde yaynlanan CEN (Avrupa Standardizasyon Komitesi) standartlarn,
aa) Ambalaj: Gbreleri muhafaza etmek, korumak, ellelemek ve datmak iin kullanlan bir kgdan
fazla olmayan kapal muhafazay,
bb) Dkme gbre: Bu Ynetmelik kurallarna gre paketlenmemi gbreyi,
cc) Piyasaya arz: Bir maln bedelli veya bedelsiz olarak piyasaya arzn veya arz edilme amal
depolanmas ile ithal gbrelerin gmrk snrlarndan girmesini,
dd) retici: Kimyevi gbre reten, imal eden, slah eden veya rne adn, ticari markasn veya ayrt
edici iaretini koymak suretiyle kendini retici olarak tantan gerek veya tzel kiiyi, reticinin lke dnda
olmas halinde, retici tarafndan yetkilendirilen temsilci ve/veya ithalat ve rnn tedarik zincirinde yer alan,
faaliyetleri rnn gvenliine ilikin zelliklerini etkileyen gerek veya tzel kiiyi,
ee) Bitki besin maddesi (BBM): Bitkilerin beslenmesi iin gerekli olan azot, fosfor, potasyum gibi
birincil elementleri; kalsiyum, magnezyum, kkrt, sodyum gibi ikincil elementleri; demir, inko, bakr, mangan,
bor, molibden ve kobalt gibi mikro elementleri,
ff) erik: Gbrenin bnyesinde bulunan bitki besin maddesinin arlka yzde oranlar ve bulunu
ekillerini,
gg) EC Fertilizer : Bu Ynetmelik ve eklerine uygun olarak retilen gbreyi,
ifade eder.
KNC BLM
Piyasaya Arz
EC Fertilizer
Madde 5 - EK Ide listelenen gbre tipleri arasnda yer alan ve bu Ynetmelikte ngrlen artlara
uygun olan bir gbre, EC Fertilizer ibaresi tayabilir. Bu Ynetmelie uymayan gbreler EC Fertilizer
ibaresi tayamaz.
kamet etme
Madde 6 - retici, EC Fertilizer kriterlerine uygun olarak rettii rnn, bu Ynetmelik
hkmlerine uygunluundan sorumlu olup, Avrupa Topluluu yesi lkelerde ve Avrupa Topluluunun ilgili
mevzuatn kendi lke mevzuat haline getirmi aday lkelerde veya Trkiyede ikamet etmek zorundadr.
Serbest dolam
Madde 7 - Bu Ynetmeliin 17 nci maddesi ve dier mevzuat hkmleri sakl kalmak kaydyla, Avrupa
Topluluu iinde veya Avrupa Topluluunun ilgili mevzuatn kendi lke mevzuat olarak kabul etmi lkeler ile
lkemiz bu Ynetmelikte verilen artlar karlayan ve EC Fertilizer ibaresi tayan bir gbreyi ierik,
tanmlama, iaretleme, ambalajlama veya bu Ynetmelikte yer alan dier hkmler nedeni ile piyasaya arzn
engelleyemez, yasaklayamaz ve toplatamaz.
Bu Ynetmelik uyarnca EC Fertilizer ibareli gbreler; Avrupa Topluluu iinde, Avrupa
Topluluunun ilgili mevzuatn kendi lke mevzuat olarak kabul etmi aday lkeler iinde ve lkemizde serbest
dolam hakkna sahiptir.
Zorunlu beyanlar
Madde 8 - 11 inci madde de belirtilenleri karlamak amacyla piyasaya arz edilen gbrelerdeki azot,
fosfor ve potasyum ierikleri aadaki ekilde gsterilecektir.
a) Azot sadece element yapsnda (N)
b) Fosfor ve Potasyum sadece elementel formda ise (P,K)
c) Fosfor ve Potasyum sadece oksit yapsnda ise (P2O5, K2O) veya
d) Her iki gsterim ayn anda yaplabilir. Fosfor ve potasyum hem element yapsnda, hem de oksit
yapsnda ayn anda gsterilebilir.
Fosfor ve potasyum ieriklerinin element yapsnda gsterimi tercih edildiinde, eklerdeki oksit
formlara yaplan tm referanslar element yapsnda gibi yorumlanr ve saysal deerler aadaki faktrler
kullanlarak evrilir:
a) Fosfor (P) = Fosfor pentaoksit (P2O5) x 0.436;
b) Potasyum (K) = Potasyum oksit (K2O) x 0.830.
Piyasaya arz edilen ikincil bitki besin maddeli gbreler ile 19 uncu madde de belirtilen artlar
karlamas halinde birincil bitki besin maddeli gbrelerdeki, kalsiyum, magnezyum, sodyum ve kkrt
ieriklerinin beyan aadaki ekilde yaplr:
a) Oksit formda (CaO, MgO, Na2O, SO3)
b) Elementel formda (Ca, Mg, Na, S) veya
c) Her iki form ayn anda
Kalsiyum oksit, magnezyum oksit, sodyum oksit ve kkrt trioksit muhtevalarnn, elementel kalsiyum,
magnezyum, sodyum ve kkrt muhtevalarna dntrlmesinde aadaki forml ve saysal deerler kullanlr.
a) Kalsiyum (Ca) = Kalsiyum oksit (CaO) x 0.715;
b) Magnezyum (Mg) = Magnezyum oksit (MgO) x 0.603;
c) Sodyum (Na) =Sodyum oksit (Na2O) x 0.742;
d) Kkrt (S) = Kkrt trioksit (SO3) x 0.400.

Beyan edilen oksit veya element miktarlarnda hesaplanan deer en yakn ondalk haneye yuvarlanr.
Yukarda belirtilen ekillerde iaretlenmi ve EC Fertilizer ibaresi tayan gbrelerin piyasaya arz
engellenemez.
Bu Ynetmeliin EK I A, B, C ve D blmlerinde sralanan gbre tiplerinde bir veya birden fazla mikro
bitki besin maddeleri olan bor, kobalt, bakr, demir, mangan, molibden ve inko bitki besin maddelerinin beyan
aadaki artlarn salanmas halinde yaplacaktr.
a) Mikro bitki besin maddeleri, EK I blm E.2.2 ve E.2.3 de belirtilen en az miktarlar kadar ilave
edilmise,
b) Bu Ynetmeliin EK I A, B, C ve D blmlerinde AT Gbreleri iin verilen artlar karlamaya
devam ediyor ise.
Birincil (N,P,K) ve kincil (Ca, Mg, Na, S) bitki besin maddelerini karlamak amacyla kullanlan ham
maddelerin yapsnda mikro bitki besin maddeleri normal artlarda bulunuyor ve Bu Ynetmelik EK I E.2.2 ve
E.2.3 blmlerinde belirtilen en az deerleri karlyor ise, mikro bitki besin maddelerinin beyan istee bal
olarak yaplr.
Mikro bitki besin maddelerinin beyan aadaki ekilde yaplacaktr.
a) EK I, Blm E.1 de sralanan gbreler iin, ayn blmn 6 nc stununda yer alan artlar uyarnca,
b) (a) da belirtilen gbrelerin yapsn meydana getiren mikro bitki besin maddelerinden en az ikisini
ieren ve EK I blm E.2.1 deki artlar karlayan mikro bitki besinli gbre karmlar ile EK I blm A, B, C
ve D de listelenen gbrelerdeki beyan aadaki ekilde yaplr.
(1) Toplam ierik, ktlece yzde olarak,
(2) Suda znr ierik; toplam ieriin en az yars ise, suda znr ierik ktlece yzde olarak ifade
edilecektir.
Bir mikro bitki besin maddesinin tamam suda znr ise, sadece suda znr ierik beyan
edilecektir.
Bir mikro bitki besin maddesinin bir organik molekle kimyasal olarak bal olduu durumda, gbrede
bulunan mikro bitki besin maddesi ieriinin beyannda, mikro bitki besin maddesinin suda znr ieriinden
hemen sonra ktlece yzdesi beyan edilir, onu EK I blm E.3 de verilen organik molekln ismi verilerek "ile
elatl" veya "ile kompleksli" ifadelerinden biri takip eder. Organik molekln ismi yerine ksaltmas
kullanlabilir.
Tanmlama
Madde 9 - reticiler AT gbrelerinde bu Ynetmeliin 11 inci maddesinde verilen tanmlama
iaretlerini kullanacaklardr.
Tanmlama iaretleri; gbreler ambalajlanm ise etiket veya ambalaj zerinde, dkme ise beraberindeki
belgelerde yer alr.
zlenebilirlik
Madde 10 - Bu Ynetmeliin 28 inci maddesinin nc fkrasndaki hkmler sakl kalmak kaydyla,
retici, AT gbrelerinin izlenebilirliini salamak iin, gbreler piyasaya arz edilir edilmez menei kaytlarn
tutar. reticinin arz durdurmas halinde bile belgeler 2 yl sresince denetim amal olarak muhafaza edilir.
aretlemeler
Madde 11 - Dier hkmler sakl kalmak kaydyla, 9 uncu maddede belirtilen ekliyle ambalajlar,
etiketler ve beraberindeki belgeler zerinde aadaki iaretlemeler yer alr:
a) Zorunlu tanmlamalar;
(1) Byk harfler ile EC Fertilizer ibaresi,
(2) Varsa EK I de yer alan gbre tipi ismi,
(3) Harmanlanm gbrelerde tip isminden sonra harmanlanm ibaresi,
(4) Madde 21, 23 veya 25te belirtilen seimli iaretlemeler.
Bitki besin maddeleri kelimelerle ve uygun kimyasal semboller ile gsterilir, azot (N), fosfor (P) posfor
pentaoksit (P2O5), potasyum (K), potasyum oksit (K2O), kalsiyum (Ca), kalsiyum oksit (CaO), magnezyum
(Mg), magnezyum oksit (MgO), sodyum (Na), sodyum oksit (Na2O), kkrt (S), kkrt trioksit (SO3), bor (B),
bakr (Cu), kobalt (Co), demir (Fe), mangan (Mn), molibden (Mo), inko (Zn) gibi
Gbre, bir organik molekle kimyasal olarak tamamen veya ksmen bal mikro bitki besin maddesi
ieriyor ise, mikro bitki besin maddesinin ismini aadaki niteleyici ibarelerden biri takip eder:
(1) EK I, E.3.1de belirtildii gibi organik molekln ismi veya ksaltlm hali yazlarak ............ ile
elatlanmtr.
(2) EK I, E.3.2de belirtildii gibi organik molekln isim veya ksaltlm hali yazlarak ........... ile
komplekslenmitir.
Gbre iinde birden fazla mikro bitki besin maddesi bulunuyorsa, mikro bitki besin maddesi sralan
alfabetik olarak verilen kimyasal sembollere gre B, Co, Cu, Fe, Mn, Mo, Zn yaplacaktr.
EK I blm E.1 ve E.2 de listelenen rnler iin zel kullanm talimatlar;
(1) Sv gbrelerin miktarlar ktlece ifade edilir. Sv gbrelerin miktarnn, hacim olarak veya hacme
karlk gelen ktle olarak ifadesi (hektolitrede kilogram veya litrede gram) istee baldr.

(2) Sv gbrelerin arlklar net veya brt olarak verilmelidir. Brt arlk verilmi ise darann da
hemen yannda belirtilmesi gerekir. stee bal olarak verilen hacim brt olarak verilmi ise dara hacminin de
verilmesi gerekir.
(3) reticinin ismi veya ticari ismi ile adresi belirtilir.
b) stee bal tanmlamalar;
(1) EK I de listelenenler,
(2) Depolama ve elleleme talimatlar ile EK I blm E.1 ve E.2 de listelenmeyen gbreler iin zel
kullanm talimatlar,
(3) Gbrenin kullanld toprak ve bitki artlar iin uygun kullanm dozu ve artlarnn gsterimi,
(4) reticinin markas ve rnn ticari tarifi.
(b) bendinde belirtilen zellikler ile (a) bendinde belirtilen zellikler birbiriyle elimemeli ve
birbirlerinden belirgin bir ekilde ayrlmaldr.
Bu maddenin birinci fkrasnda belirtilen btn iaretlemeler, ambalajlar, etiketler ve beraberindeki
belgelerdeki dier bilgilerden aka ayrlmaldr.
Sv gbre reticileri, gbrelerinde depolama scakl ile depolama esnasnda olas kazalarn
nlenmesini ieren ilave talimatlar bulundurmas durumunda rnlerini piyasaya arz edebilirler.
Bu maddenin uygulamas iin detayl kurallar, 34 nc maddenin ikinci fkrasnda belirtilen usule gre
kabul edilir.
Etiketleme
Madde 12 - Ambalajlar, iaretler ve 11 inci madde de anlan detay bilgiler, ambalaj zerinde belirgin bir
biimde yer alr. Ambalajlar, hangi kapatma sistemi kullanlrsa kullanlsn ambalaja ilitirilmelidir. Bu sistemde
mhr kullanlm ise, mhr paketleyicinin isim veya markasn tar.
Bu maddenin birinci fkrasnda anlan iaretlemelerin silinmez nitelikte, aka okunabilir ve kalc
olmas gerekir.
Gbrenin dkme olmas durumunda 9 uncu maddenin ikinci fkrasnda belirtilen tanmlama
iaretlemelerini ihtiva eden belgelerin bir kopyas, gbreler ile birlikte bulunmal ve denetime hazr tutulmaldr.
Dil
Madde 13 - Piyasaya arz edilen AT gbrelerinin etiketleri, ambalajlar veya beraberindeki belgelerinin
zerindeki bilgiler Trke olmaldr. Bu bilgilerin yabanc dille yazlm olmas halinde beraberinde Trke
tercmeleri de yer almaldr.
Ambalajlama
Madde 14 - Ambalajlanm AT gbrelerinde, ambalaj yle bir ekilde kapatlmal ki veya yle bir aygt
kullanlmal ki, ambalaj ald zaman ba, ba mhr veya ambalajn kendisi onarlamaz ekilde zarar grsn.
Bu ama iin valfl torbalar kullanlabilir.
Toleranslar
Madde 15 - AT gbrelerinin piyasa ve ikayet denetimlerinde numune alma, analizi veya retimi
srasnda meydana gelebilecek muhtemel hatalarn bertaraf amacyla bu Ynetmeliin EK-IIsinde verilen
toleranslar da hesaba katlr. Denetimler bu Ynetmelie uygun olarak tesis edilen numune alma ve analiz
metotlarnn da yer ald Kimyevi Gbre Denetim Ynetmelii hkmlerine gre yaplr.
reticiler EK II de verilen toleranslardan srekli ve sistematik olarak avantaj salayamazlar.
EK I de verilen gbre tiplerindeki en az ve en ok bitki besin maddeleri miktarlarna tolerans
uygulanamaz.
Gbrelere ilikin asgari artlar
Madde 16 - Bir gbre tipi ancak, aadaki artlar karlad zaman EK I kapsamna dahil edilir.
a) Bitki besin maddelerini etkin bir ekilde salyorsa,
b) lgili numune alma ve analiz yntemleri uygulanabiliyorsa,
c) Normal kullanm artlarnda, insan, hayvan, bitki ve evre saln olumsuz ynde etkilemiyorsa.
Tedbirler
Madde 17 - Yetkili kuruluun, bu Ynetmelikte belirtilen artlar karlamasna ramen, EC Fertilizer
ibareli bir gbre iin, gvenlik, insan, hayvan, bitki ve evre sal asndan risk oluturduu konusunda hakl
gerekelere dayanan bir inanc varsa, Yetkili Kurulu bu gbrenin piyasaya arzn geici olarak yasaklayabilir
veya bunu zel artlara tabi klabilir. Bu durumda Yetkili Kurulu komisyonu Mstearlk aracl ile kararnn
gerekelerine ilikin olarak bilgilendirir.
Bu Ynetmelik hkmleri, hakl kamu gvenlii gerekeleriyle, AB gbrelerinin piyasaya arzn
yasaklayc, kstlayc veya engelleyici nlemler alnmasn engelleyemez.
NC BLM
Birincil Bitki Besin Maddeli Gbreler
Kapsam
Madde 18 - Bu blm, kat veya sv, tekli veya kompoze, ikincil bitki besin maddesi ve/veya mikro
bitki besin maddesi ieren, EK I blm A, B, C, E.2.2 veya E.2.3 de en az bitki besin maddesi deerleri verilen,
birincil bitki besin maddeli gbrelere uygulanr.
Birincil bitki besin maddeli gbrelerde ikincil bitki besin maddelerinin beyan

Madde 19 - Kalsiyum, magnezyum, sodyum ve kkrt ierii, aada verilen en az miktarlarda

bulunuyorsa, EK I blm A, B ve C de sralanan gbre tiplerine ait AT Gbrelerinin, ikincil bitki besin maddesi
ierii olarak beyan edilebilir:
a) % 2 Kalsiyum oksit (CaO) ya da % 1,4 Ca,
b) % 2 Magnezyum oksit (MgO) ya da % 1,2 Mg,
c) % 3 Sodyum oksit (Na2O) ya da % 2,2 Na,
d) % 5 Kkrt trioksit (SO3) ya da % 2 S.
Bu durumda, 21 inci maddenin ikinci fkrasnn (2) nolu alt bendinde belirtilen ilave iaretlemeler, tip
ismine ilave edilir.
Kalsiyum, magnezyum, sodyum ve kkrt
Madde 20 - EK I, A, B, C Blmlerinde listelenen gbrelere ilikin kalsiyum, magnezyum, sodyum ve
kkrt ieriklerinin beyan aadaki ekillerden biri benimsenerek yaplabilir :
a) Gbrenin ktlece yzdesi olarak ifade edilen, toplam ierik,
b) Suda znr ierik, toplam ieriin en az ise, toplam ierik ve suda znr ierik ktlece
yzde olarak,
c) Bir elementin tamam suda znr ise, sadece suda znr ierik.
Bu Ynetmeliin EK I inde baka bir ekilde ifade edilme gerei belirtilmedii srece kalsiyum
ieriinin beyan, kalsiyumun sadece suda tamamen znr olmas halinde yaplr ve gbrenin ktlece yzdesi
olarak ifade edilir.
Tanmlama
Madde 21 - Bu Ynetmeliin 11 inci maddesinin birinci fkrasnn (a) bendinde belirtilen zorunlu
tanmlama iaretlemelerine ilave olarak, bu madde de yer alan iaretlemeler de belirtilir.
Kompoze gbrelerin tip ismini aadaki ifadeler takip edebilir.
(1) Beyan edilen ikincil bitki besin maddelerinin kimyasal sembolleri birincil bitki besin maddelerinden
sonra ve parantez iinde yazlacaktr.
(2) Beyan edilen ikincil bitki besin maddelerinin ieriklerini gsteren saylar, birincil bitki besin
maddelerinin ieriklerini gsteren saylardan sonra ve parantez iinde yazlr.
Tip isminden sonra sadece birincil ve ikincil bitki besin maddelerinin ieriklerini gsteren saylar yer
alabilir.
Mikro bitki besin maddelerinin beyan, var olan mikro bitki besin maddelerinin kimyasal sembollerini
ve isimlerini veya ismini takiben mikro besin maddeli veya ile ibaresiyle.
Birincil bitki besin maddeleri ve ikincil bitki besin maddelerinin beyan edilen ierii, ktlece yzde
olarak, tam saylar veya, gerekliyse ve uygun analiz metotlar varsa, en fazla bir ondalkl olarak yaplr.
Bir gbre birden fazla bitki besin maddesi ieriyorsa, bitki besin maddelerinin beyan, birincil bitki
besin maddeleri deerleri iin N, P2O5 ve/veya P, K2O ve/veya K, ve ikincil bitki besin maddeleri deerleri iin
CaO ve/veya Ca, MgO ve/veya Mg, Na2O ve/veya Na, SO3 ve/veya S srasyla yaplmaldr.
Mikro bitki besin maddelerinin beyan edilen ierii, her bir mikro bitki besin maddesinin isim ve
sembol de verilerek, znrlklerine gre ve EK I blm E.2.2 ve E.2.3 de belirtildii gibi ktlece yzde
olarak gsterilecektir.
Bitki besin maddesi formlar ve znrlklerinin EK I de baka trl ifade edilmesi gerei
belirtilmedike ktlece yzde olarak verilmelidir.
Mikro bitki besin maddeleri ieriklerini gsteren saylarda EK I blm E.2.2 ve E2.3 de belirtilenler
hari, ondalk hane says birdir.
DRDNC BLM
kincil Bitki Besin Maddeli Gbreler
Kapsam
Madde 22 - Bu blm, EK I D, E.2.2. ve E.2.3. blmlerinde belirtilen en az bitki besin maddesi
deerlerine uygun olan mikro bitki besin maddelerini ihtiva edenler de dahil kat veya sv ikincil bitki besin
maddeli gbrelere uygulanr.
Tanmlama
Madde 23 - Bu Ynetmeliin 11 inci maddesinin birinci fkrasnn (a) bendinde belirtilen zorunlu
iaretlemelere ilaveten bu madde de verilen iaretlemelerde belirtilecektir.
Mikro bitki besin maddelerinin beyan, var olan mikro bitki besin maddelerinin kimyasal sembollerini
ve isimlerini veya ismini takiben mikro bitki besin maddeli veya ile ibaresiyle yaplr.
kincil bitki besin maddelerinin beyan edilen ierii, ktlece yzde olarak, tam saylar veya gerekliyse
ve uygun analiz metotlar varsa, en fazla bir ondalkl olarak yaplr.
Birden fazla ikincil bitki besin maddesi olmas halinde sralama u ekilde olmaldr :
CaO ve/veya Ca, MgO ve/veya Mg, Na2O ve/veya Na, SO3 ve/veya S Mikro bitki besin maddelerinin
beyan edilen ierii, her bir mikro bitki besin maddesinin isim ve sembol de verilerek, znrlklerine gre ve
EK I blm E.2.2 ve E.2.3 de belirtildii gibi ktlece yzde olarak gsterilecektir.
Bitki besin maddesi formlar ve znrlkleri EK I de baka trl ifade edilmesi gerei belirtilmedike
ktlece yzde olarak verilmelidir.

Mikro bitki besin maddesi ieriini gsteren saylar EK I blm E.2.2 ve E.2.3 dnda en fazla bir
ondalkl olacak ekilde verilmelidir.
Bu Ynetmeliin EK Iinde baka ekilde belirtilmedii srece kalsiyum ieriinin beyan, kalsiyumun
sadece suda tamamen znr olmas halinde yaplr ve gbrenin ktlece yzdesi olarak ifade edilir.
BENC BLM
Mikro Bitki Besin Maddeli Gbreler
Kapsam
Madde 24 - Bu blm EK I, E.1 ve E.2.1 blmlerinde en az bitki besin maddesi ierii verilen kat
veya sv mikro bitki besin maddeli gbrelere uygulanr.
Tanmlama
Madde 25 - Bu Ynetmeliin 11 inci maddesinin birinci fkrasnda (a) bendinde belirtilen zorunlu
iaretlemelere ilaveten bu madde de verilen iaretlemelerde belirtilecektir.
Eer bir gbre birden fazla mikro bitki besin maddesi ieriyorsa, gbre; mikro bitki besin maddelerinin
ismini ve kimyasal sembollerini takip eden mikro bitki besin maddeleri karm ibaresi ile tamamlanan tip
ismi ile tanmlanmaldr.
Tek bir mikro bitki besin maddesi ieren gbrelerde EK I, E.1 mikro bitki besin maddesi ierii ktlece
yzde olarak tam say halinde veya gerekiyorsa en ok bir ondalkl say halinde ifade edilmelidir.
Mikro bitki besin maddelerinin formlar ve znrlkleri EK I, E.2.1. blmnde bu ieriklerin baka
trl ifade edilmesi gerei belirtilmedike ktlece yzde olarak verilecektir.
Mikro bitki besin maddeleri karmlarnda mikro bitki besin maddeleri ieriine ilikin say haneleri
EK I blm E.2.1. de belirtilmitir.
EK I blm E.1 ve E.2.1 de yer alan rnlerde, ambalaj, etiket ve beraberindeki dokmanlar zerinde,
zorunlu veya istee bal beyanlarn altna, aadaki ifadeler konulur:
"Sadece gerekli olan yerlerde kullannz. Asla uygun doz oranlarn amaynz"
Ambalajlama
Madde 26 - Bu blm hkmleri kapsamndaki AT gbreleri ambalajl olarak piyasaya arz edilir.
ALTINCI BLM
Yksek Oranda Azot htiva Eden Amonyum Nitrat Gbreleri
Kapsam
Madde 27 - Bu blm, ktlece % 28den daha fazla amonyum nitrattan gelen azot ieren ve gbre
olarak kullanlmak zere retilmi tekli veya kompoze gbreleri kapsar.
Bu tip gbreler inorganik veya hareketsiz maddeler ierebilirler.
Bu tip gbrelerin retiminde kullanlan maddeler, rnn sya duyarlln veya patlamaya eilimini
arttrmamaldrlar.
14/08/1987 tarihli ve 87/12028 Karar sayl Tekel D Braklan Patlayc Maddelerle Av Malzemesi ve
Benzerlerinin retimi, thali, Tanmas, Saklanmas, Depolanmas, Sat, Kullanlmas, Yok Edilmesi,
Denetlenmesi Usul ve Esaslarna likin Tzkte deiiklik yapan 04/05/1999 tarihli ve 99/12746 Karar sayl
Tzk dnda kalan yksek oranda azot ihtiva eden ve yukardaki madde de tanm yaplan gbrelere bu
Ynetmelik hkmleri uygulanr.
Ktlece % 28den daha fazla amonyum nitrattan gelen azot ieren ve gbre olarak kullanlmak zere
retilmi tekli amonyum nitrat gbrelerinin tamas gereken zellikler aaya karlmtr.
a) Gzeneklilik oran (ya tutma oran) :
Scaklk dereceleri 25-50 C arasnda olan iki termik devreye maruz kalm olan gbrelerin ya tutma
yzdesi arlk itibar ile % 4 gememelidir.
b) Yanc maddeler :
Karbon olarak tanmlanan yanc materyal yzdesi, bnyelerinde en az % 31,5 orannda amonyum
nitrattan gelen azot ieren gbreler iin % 0,2yi ve bnyelerinde en az % 28 ve en fazla % 31,5 orannda
amonyum nitrattan gelen azot bulunduran gbreler iin ise % 0,4 gememelidir.
c) pH :
100 ml suda zndrlen 10 gr. gbre zeltisinin pHs en az 4,5 olmaldr.
d) Tane bykl analizi:
Gbrelerin % 5inden fazlas 1 mmlik, % 3nden fazlas da 0,5 mmlik gzenek aralna sahip
elekten gememelidir.
e) Klor :
klor miktar arlk itibaryla en fazla % 0,02 olmaldr.
f) Ar metaller :
Kasten asla ar metal ilavesi yaplmam olmaldr ve retim prosedr srasnda rast gele olarak eser
miktarda bulunsa bile, miktarlar Komitenin belirledii snrlamalar gememelidir.
g) Bakr miktar 10mg/kg dan daha yksek olmamaldr.
h) Patlamaya dayanm: ktlece % 28den daha fazla amonyum nitrattan gelen azot ieren ve gbre
olarak kullanlmak zere retilmi tekli veya kompoze gbreler Patlamaya Dayanm Testine gre
denendiinde, her bir ateleme ileminde en az bir kurun silindirin skmas % 5i gememelidir.

lm ve emniyet kontrolleri
Madde 28 - retici yksek oranda azot ieren tekli amonyum nitrat gbrelerinin, Kimyevi Gbre
Denetim Ynetmelii EK 3 metot 7ye uygunluunu salamakla mkelleftir.
Bu blmde belirtilen yksek azot ieren tekli amonyum nitrat gbrelerinin resmi kontrolleri iin
yaplacak olan kontrol, analiz ve testler, 25/04/2002 tarihli ve 24736 sayl Resmi Gazetede yaymlanan Kimyevi
Gbre Denetim Ynetmelii EK 3 Metot 7de tarif edilen yntemlere uygun olarak yaplacaktr.
retici, piyasaya arz edilen ve yksek oranda azot ihtiva eden EC Fertilizer ibareli amonyum nitrat
gbrelerinin izlenebilirliini temin etmek amacyla gbrenin ve ana elementlerinin retildii tesislerin isim,
adres ve iletmecisinin belirtildii kaytlar tutmak zorundadr. Bu kaytlar, gbrenin piyasaya arz edildii srece
ve reticinin arz durdurmasn takip eden iki sene boyunca, Avrupa Topluluu yesi lkeler ile Avrupa
Topluluunun ilgili mevzuatn, kendi lke mevzuat haline getirmi aday lkeler veya lkemizce yaplacak bir
denetime ak olacaktr.
Patlamaya dayann testi
Madde 29 - Bu Ynetmeliin 28 inci madde hkmleri sakl kalmak kaydyla, retici, EC Fertilizer
ibareli ve yksek oranda azot ihtiva eden amonyum nitrat gbrelerini piyasaya arz etmeden evvel Kimyevi
Gbre Denetim Ynetmelii EK 3 Metot 7 de tarif edilen patlamaya dayanm testlerini yaptrmakla mkelleftir.
Bu test, 32 nci maddenin birinci fkras veya 1 inci geici maddenin birinci fkrasnda belirtilmi onayl
laboratuvarlarn biri tarafndan gerekletirilecektir. reticiler test sonularn gbreyi piyasaya sunmadan en az
5 gn nce, ithalatta ise gbrenin lke snrlarna ulamasndan en az 5 gn nce, yetkili makamlara
sunacaklardr. Bu andan itibaren retici, piyasaya arz ettii bu gbrelerin piyasada bulunduu srece yukarda
belirtilen patlamaya dayanm testlerini geebileceini garanti etmek zorundadr.
Ambalajlama
Madde 30 - Yksek oranda azot ieren amonyum nitrat gbreleri son kullancya sadece ambalajl
olarak sunulabilecektir.
YEDNC BLM
Gbrelerin Uygunluk Deerlendirmesi
Denetim
Madde 31 - Yetkili kurulu, piyasaya arz edilen EC Fertilizer ibareli gbrelerin bu Ynetmelie
uygunluunu teste tabi tutabilir.
Yetkili kurulu, denetimlerde testlerin yaplabilmesi iin gerekli creti, test maliyetlerini amamak
artyla reticiden talep edebilir. Ancak, ilk testin 32 inci maddede belirtilen artlara haiz bir laboratuvar
tarafndan yaplm olmasnn belgelenmesi halinde, reticileri testleri yinelemek veya tekrar test cretleri
demek zorunda brakamaz.
Bu Ynetmeliin EK I inde yer alan gbre tiplerinin resmi denetimleri Kimyevi Gbre Denetim
Ynetmelii EK 2 sinde de yer alan numune alma metotlar ile EK 3 nde de yer alan analiz metotlar
uygulanarak yaplacaktr.
Beyan edilen bitki besin maddesi muhtevasnn ve/veya bu besin maddeleri formlarnn ve
znrlklerinin bu Ynetmelikte verilen gbre tipleri ile uygunluu, bu Ynetmeliin EK II sinde belirtilen
toleranslar dikkate alnarak, sadece Kimyevi Gbre Denetim Ynetmelii EK 2 sinde yer alan numune alma
metotlar ile EK 3 nde yer alan analiz metotlar uygulanarak deerlendirilebilir.
Numune alma ve analiz yntemlerinde teknik ilerlemelere adaptasyon salamak amacyla, 34 nc
maddenin ikinci fkrasnda belirtilen usul ve esaslar izlenir. Bu ilemde mmknse Avrupa Standartlar kullanr.
Ayn usul, bu madde ve bu Ynetmeliin 10, 28 ve 29 uncu maddelerinde belirtilen kontrol nlemlerini tespit
etmek iin ihtiya duyulan kurallarn kabul iin de uygulanr. Bu kurallar, testlerin tekrar edilme skln ve
piyasaya arz edilen gbrenin test edilen gbre ile ayn olmasn salamak iin tasarlanan nlemleri gsterir.
Laboratuvarlar
Madde 32 - Yetkili kurulu AT gbrelerinin bu Ynetmelik hkmlerine uygunluunu kontrol etmek
iin gerekli hizmetleri salayacak alt yapya sahip onayl laboratuvarlarn listesini Mstearlk aracl ile
Komisyona bildirir. Bu laboratuvarlar, bu Ynetmelik EK III blm B de bahsedilen standartlar karlamak
zorundadr. Bu bildirim 11 Haziran 2004e kadar yaplr ve daha sonra da yaplan her bir deiiklik Komisyona
bildirilir.
Komisyon, akredite laboratuvarlarn listesini Avrupa Topluluu Resmi Gazetesinde yaymlar. Yaym
mteakiben sz konusu liste T.C. Resmi Gazetesinde yaymlanr.
Yetkili kurulu Avrupa Topluluu iinde veya Avrupa Topluluunun ilgili mevzuatn kendi lke
mevzuat olarak kabul etmi bir lkede veya lkemizde onayl laboratuvarlardan birinin, bu maddenin birinci
fkrasnda belirtilen standartlar karlamad konusunda hakl bir gr olmas durumunda, konuyu
Mstearlk araclyla 34 nc maddede belirtilen Komiteye getirir. Komite sz konusu laboratuarn gerekli
standartlar karlamad ynnde karar verirse, Komisyon bu laboratuvar bu maddenin ikinci fkrasnda
belirtilen listeden kartr.
Komisyon, bilginin kendisine ulamasn takip eden 90 gn iinde, 34 nc maddenin ikinci fkrasnda
belirtilen usul ve esaslara uygun olarak konu hakknda bir karar verir.

Komisyon, deitirilmi listeyi Avrupa Topluluu Resmi Gazetesinde yaymlar. Listenin yaymn
mteakiben sz konusu liste T.C. Resmi Gazetesinde yaymlanr.
SEKZNC BLM
Eklerin Adaptasyonu
Yeni AT gbreleri
Madde 33 - Yeni tip bir gbrenin bu Ynetmeliin EK I ine eklenmesi, 34 nc maddenin ikinci
fkrasnda belirtilen prosedre uygun olarak yaplr.
Bir retici veya temsilcisi, EK I kapsamna alnmak zere yeni bir tip gbre teklifini, bu Ynetmeliin
EK III blm A da belirtilen teknik dokmanlar dikkate alarak hazrlanan teknik bir dosya ile yapar.
Eklerin teknik ilerlemelere gre adaptasyonuna ait dzenlemeler 34 nc maddenin ikinci fkrasnda
belirtilen prosedre gre yaplr.
Komite prosedr
Madde 34 - Komisyon, bir komiteden yardm alr.
Komisyon belirli bir prosedr dahilinde alr.
Komisyon kararlarn en fazla 3 ay ierisinde alr.
Komite i tzn kabul eder.
DOKUZUNCU BLM
Son Hkmler
Cezai meyyideler
Madde 35 - Yetkili kurulu, bu Ynetmelik hkmlerinin ihlali durumunda uygulanacak cezalara dair
kurallar tespit eder ve bunlarn uygulanmasn temin etmek iin her trl nlemi alr. Bu Ynetmelik artlarna
uygunsuzluun tespiti halinde Kimyevi Gbre Denetim Ynetmelii ve bu Ynetmelie dayal olarak karlan
Genelge hkmleri geerlidir. Sz konusu ynetmelik ve genelgelerde yer almayan hkmler iin genel
hkmler geerlidir.
Ulusal hkmler
Madde 36 - Bu Ynetmeliin 8 inci maddesinin birinci, ikinci, nc, drdnc ve beinci fkralar,
31 inci maddesinin birinci ve ikinci fkralar ve 36 nc maddesine istinaden kabul edilen ulusal hkmler 11
Haziran 2005 tarihine kadar, bu tarihten sonra yaplan deiiklikler de gecikmeden, Mstearlk araclyla
Komisyona bildirilir.
Yrrlkten kaldrlan mevzuatlar
Madde 37 - 27/03/2002 tarihli ve 24708 sayl Resmi Gazetede yaymlanan Tarmda Kullanlan
Kimyevi Gbrelere Dair Ynetmelik yrrlkten kaldrlmtr.
Geici Madde 1 - Yetkili kurulu, 32 nci maddenin birinci fkra hkm sakl kalmak koulu ile, 11
Aralk 2007 tarihine kadar srecek geici bir dnem iin, AT gbrelerinin bu Ynetmelik hkmlerine
uygunluunu kontrol etmek iin gerekli hizmetleri verebilecek altyapya sahip laboratuvarlar yetkilendirmekte
ulusal hkmleri uygulamaya devam edebilir.
Yetkili Kurulu yetkilendirme sreleri hakknda ayrntl bilgileri ihtiva edecek ekilde bu
laboratuvarlarn listesini Mstearlk araclyla Komisyona bildirir. Bu bildirim 11 Haziran 2004e kadar
yaplacak ve daha sonra da yaplan her deiiklik ayrca bildirilecektir.
Geici Madde 2 - Bu Ynetmeliin 37 nci madde hkmleri sakl kalmakla birlikte, eski direktiflere
gre yaplan AB gbrelerinin iaretlemeleri, ambalajlar, etiketleri ve beraberindeki belgeleri, 11 Haziran 2005
tarihine kadar kullanlmaya devam edilebilir.
Yrrlk
Madde 38 - Bu Ynetmeliin 10 uncu maddesi ile 28 inci maddesinin nc fkras 11 Haziran 2005
tarihinde, dier hkmleri 15 Nisan 2004 tarihinde yrrle girer.
Yrtme
Madde 39 - Bu Ynetmelik hkmlerini Tarm ve Kyileri Bakan yrtr.