Professional Documents
Culture Documents
departamento de grego
ALUMN@:
teatro clsico
1.FUNCINECARACTERSTICASBSICASDOTEATROENGRECIA
Oscidadnsricoscosteabanasrepresentacinscopagodeimpostoserecibanhonoresseaobraera
premiada.Estespatrocinadoresdenominbansecoregos.
2.ELEMENTOSESCENOGRFICOS
Encadarepresentacinteatralintervian:
Actores:ataunmximodetres,poloquecadaundebarepresentar
variospapeis:
Protagonista:actorprincipal
Antagonista:segundoactor
Terceiroactor:facatodososdemaispapeis
Os actores eran sempre homes e desempeaban papeis femininos cando era necesario. s veces podan
intervir nenos e personaxes mudos, que non eran actores profesionais. Os actores recitaban e cantaban na
escena.
Ocoro:erafundamentalnatraxedia.Facaafuncindunpersonaxemisquedialogabacosactoressobreo
queestabaacontecendo.Osseucompoentesdenominbansecoreutas;eestabandirixidospolocorifeo,que
quentomaapalabracandohabaquerecitar.Ocorocantabaedanzabanaorquestra.
Entodapezateatral,especialmentenatraxedia,soehaberunmomentodemximatensinouclmax
que se sucede dun anticlmax. No clmax soe producirse a morte trxica do protagonista ou algn outro
personaxe.Arepresentacindamorteeratabnodramagrego,poloqueestemomentononpodaserposto
enescenaedebaserreferidoporoutropersonaxe,normalmenteunmensaxeiro.
Un dos recursos para aumentar a tensin dramtica a chamada irona trxica, utilizada
principalmente por Sfocles. Prodcese cando un personaxe vctima dun discurso dedobre sentido, que
coecenosespectadores,peroelnon.
Nas pezas teatrais haba unidade espacial e temporal: a accin desenvolvase nun escenario nico
(unsolugar)enunhaxornada(unsoda)
TeatroClsico.Px.1
3.OSXNEROSTEATRAIS
Temas
Tratamento
Personaxes
Traxedia
heroicosoulendarios(mitolxicos)
tonosolemneegrandioso
heroesouheronas
Comedia
ficcin
tonodesenfadado
personaxespopulares,animais,deusesouheroes
ridiculizados...
4.PRINCIPAISAUTORESTEATRAISGREGOS
Trxicos:
Esquilo(525428a.C.)doqueseconservan7traxedias.
Sfocles(496406a.C.)7traxedias
Eurpides(480406a.C.)18traxedias
Cmicos:
Aristfanes(445385a.C.)11comedias(ComediaVellaoupoltica)
Menandro(342294a.C.)1comediaefragmentos(ComediaNova)
TeatroClsico.Px.2
CRONOLOXA
5.EURPIDES(480406a.C.)
Asavidatranscorrenos.Va.C.VivaretiradonailladeSalaminaeposuaunha
boabiblioteca,feitoexcepcionalnaAtenasdestapoca.Adiferenzadoutrosliteratos
dasapoca,nonparticipouactivamentenapoltica.
Trazosdasaobra:
EurpidesorepresentantedunhapocaencambioporqueintroducecambiosconrespectoaSfocles:
Trataostemasdoseutempoconclaridade:problemasmatrimoniais,ahumillantesituacindamuller,as
relacinssexuais,oenormepoderdoamor,omundodosescravos,oshorroresdaguerra...
Cuestinaseopapeldosdeuses:axustizadeZeus,avalidezdosorculosdeApolo...Criticaaunsdeuses
que actan levados por vinganzas persoais. Segundo afirma o coro nos versos 410 e ss. de Medea
Contra corrente flen as augas dos ros sagrados. A xustiza e todo vlvese do revs. Entre os homes as
decisinssonenganosasefenosdeusesnonfirme
Racionalizaosmitoseoshumaniza,concedendounhamaiorimportanciasaccinshumanas.Ohomenon
ser un mero executor do destino, o responsable da sas accins. Os seus heroes trxicos estn
mis prximos ao home comn, sofren e cometen erros coma el. Ex: Medea consciente da
impiedadequecometermatandoaosseusfillos,perooseudesexodevinganzasobreponserazn
eimpdelleatenderosprudentesconsellosdocoro,formadopormulleresdeCorinto.
Encantoaoseuestilotamninnovador:
Restaimportanciaaocoro,quenoncomentaaaccindaobra,sennquetratatemascotinsprximosaos
espectadores: a situacin da muller, os problemas do matrimonio, as penas dos humanos, os
desastresdaguerra,aloanzadanatureza...Oscoros,andaquenonteanpesonoargumento,son
dunhagranbelezalrica.
Empregasvecesodeusexmachina,dicir,unhafiguradivinaqueaparecanoescenariosuspendida
dunha especie de gra no final dalgunhas obras, aportando unha solucin ao conflito creado. Ex:
Medea,despoisdeconsumarasavinganzafuxenuncarrotiradopordragnsalados.
MEDEA
OmitodeXasneosArgonautas
Xasn, fillo do lextimo rei de Iolcos, obrigado por Pelias,
usupardordotronoemedioirmndoseupai,aconseguirovlarodeouro.
Esteobxectomxicoeraapeldouradaduncarneiro,queestabanaafastada
Clquide (hoxe Xeorxia) custodiada por un dragn. Xasn mandou
construr unha nave, o Argos, e recrutou unha tripulacin, os Argonautas
para poder realizar esta viaxe. Unha vez chegado ao seu destino tras
numerosas aventuras, Xasn debe someterse a unha serie de duras probas
impostaspoloreidaClquideEetesparaobterovlarodourado.Medea,a
filla do rei, perdidamente namorada de Xasn, ofrcelle a sa axuda a
cambio de que case con ela e leve de volta sa patria. Xasn accede e
grazas a maxia de Medea consegue superar as probas, pero o rei Eetes
ngalleofamosovlaro.Medeaconsegueovlarodeouroadormecendoao
dragncoassasartesefuxeconXasn,levandoaoseuirmncomorefn.
Paraatrasarapersecucindoseupai,Medeamataeesnaquizaaoseuirmn.
AparellachegaaIolcostrasunhalongaviaxee,despoisdeentregarovlaroaPelias,Xasnreclamaotrono
quelexitimamentellecorresponde.AonegarsePeliasacederopoder,Medavngasedeelfacendoqueas
saspropiasfillasomatenmedianteunengano.AparelladesterradaeexliaseenCorinto.
TeatroClsico.Px.3
AtraxediadeEurpides
TeatroClsico.Px.4
6.CUESTIONARIOSOBREMEDEADEEURPIDES
(Cuestinsposiblesparaoexame)
1.Resumeenpoucasliasoargumentodaobra.
2.BuscainformacinsobreomitodeXasneosArgonautas,conespecialatencinaosnomespropiosepasaxes
que cita a nodriza ao comezo da obra. Elabora un mapa coa viaxe do Argonautas. sita tamn nel a cidade de
Corinto,ondesedesenvolveaaccin,eAtenas.
3.FaiunharborexenealxicasobreasfamiliasdeMedeaeXasn.Investigaasoutrasversinsdomitosobrea
mortedosfillosdeMedea.
4.Funcindomonlogoinicialdanodriza,comosechamabaestapartedatraxedia?
5.ExplicacaleseranascondicinsdamullernaantigaGreciaapartirdomonlogodeMedeanosv.213ess.A
estascondicinsengdenseasdeestranxeira.Explicatamncalesson.
6.Paraalgnsdosseuscontemporneos,Eurpideseraunmisxino,odiabasmulleres.Buscanaobraposibles
exemplosdesteodiosmullereseexpnataopininrazoadasobresiEurpideseraounonmisxino.
7.PorqueCreontedecidedesterraraMedea?
9.MonlogodeMedea,v.764.ExplicaoplandeMedeaeosseussentimentoscontraditorios
10.CalessonosargumentosdeXasnparatraizoaraMedea?
11.Calafuncindomensaxeironosv.1136ess.?
12.PorquecresqueMedeanonmataaXasn,nicoresponsabledosseusmales?
13.ExplicaenqueconsisteorecursododeusexmachinaesiusadoporEurpidesenMedea.
14.InvestigaqueocomplexodeMedeaerazoasichepareceaxeitadoousodestetermonapsicoloxa.
BIBLIOGRAFA
Introducindestaunidadedidctica
IntroducineguadidcticadeE.A.RamosJurado,naed.deProsopondeMedeadeEurpides
http://issuu.com/cardelle/docs/cuestionarios_de_medea_e_hip_lito
Diccionariodemitologagriegayromana.P.Grimal.Ed.Paids
Diccionariosdemitoloxa(signatura292)
http://www.slideshare.net/mercedesmadrid/medea2337615
http://aspasiamelide.blogspot.com/2009/02/xasoneosargonautasprimeiragran.html
TeatroClsico.Px.5
7.FUNCINECARACTERSTICASBSICASDOTEATROENROMA
ORIXES
Pouco sabemos das orixes do teatro romano, xa que as primeiras representacins eran
improvisacinsdecarcterpopularqueseguramentenonsepuanporescrito.Podemosfixaronacemento
oficial do teatro a principios do s. III a. C., data na que Roma entra en contacto coa cultura grega ao
conquistar o sur de Italia e Sicilia, importantes colonias gregas denominadas Magna Grecia. Os autores
romanos comezan a adaptar comedias gregas, convertndose en continuadores dunha cultura superior
deles.
AREPRESENTACINTEATRAL
Mentres que os gregos adoitaban aproveitar unha ladeira ou declive do terreo para construr os
teatros e dispor as gradas, os romanos por medio de arcos e estruturas abovedadas puideron levantar
edificios independentes. A prctica eliminacin do papel do coro nas representacins romanas, fixo que a
zonasemicircular(orquestra)quelleestabareservadaquedasenotablementereducida.
O escenario romano dispua de un decorado
fixo (escena), que simulaba unha estrutura
arquitectnica:unhaespeciedeedificiocontresportas,
adornado con tres pisos de galeras con columnas, na
que se representaba a accin, que normalmente tia
lugarnara,diantedetrescasas.
Os actores eran sempre homes, que podan
representar varios papeis, incluso femininos,
cambiandodeindumentariaedeperruca(nacomedia
non era tan frecuente o uso das mscaras como os
actores gregos). Tamn usaban coturnos, uns zapatos
desolagrosaquelledabanunhamaiorelevacin.
8.ACOMEDIAROMANA
Romaherdouosxnerosliterariosgregos,edentrododramacultivouconmisxitoacomediaque
atraxedia.
EnGrecia,coaComediaVelladeAristfanes(s.Va.C.)podasecriticarapersonaxesconcretos;pero
candoMenandroescribeaComediaNova,xanonhaiesaliberdade,poloquecentraosseustemasnavida
coti.Ospersonaxessonsempreosmesmoseinconcretos:oescravoenredanteconfidentedasaventurasdo
seu amo, o pai de familia consentidor, o parsito lambn e adulador, o soldado fanfurrieiro, as mulleres
casesempredevidaalegre....SeacomediadeAristfaneseraunhaformadeloitapoltica,adeMenandro
spretendafacerrir.
AcomediaromanabaseasenaComediaNovagrega.,eporisorecibeonomedepalliata(<Pallium,
manto grego co que cubran os actores). Son representacins de ambientacin grega: os personaxes, o
escenarioxeogrfico,oscostumes...
A comedia romana evolucionou elementos da comedia e traxedia gregas como os coros, que eran
partes recitadas e/ou cantadas por un grupo de persoas (os coreutas). Estas partes desenvolvanse na
orquestra, onde o coro tia tamn especie para danzar. Na comedia nova haba partes musicais nos
entreactos,xaqueestaspartesmusicaisoucanticaeranmoidogustodopblico.
Oscomedigrafostraducanouadaptabanobrasgregas,svecesusabanunprocedementochamado
contaminatio,queconsistaenmesturardousargumentosdecomediasgregas.
TeatroClsico.Px.6
9.PRINCIPAISAUTORESTEATRAISROMANOS
Cmicos:
Plauto(251184A.C.)doqueseconservan20comedias
Terencio(190159a.c.)6comedias
Trxicos:
Sneca(4a.C.65d.C.)8traxedias(paraserlidas)
10.PLAUTO(251184A.C.)
IntroduceenRomaaComediaNova.Plautounhomedopoboquevive
nunha situacin econmica e poltica difcil e escribe para sobrevivir: ten que
contentar o pblico para conseguir que os maxistrados costeasen a
representacin. Anda que os personaxes son gregos e a escena soe ser Atenas,
PlautoaxeitaaComediaNovaaRoma:
Suprime chistes refinados e explica costumes descoecidos para os
romanos. Os seus chistes basanse na dobre interpretacin, na
esaxeracin, no equvoco, na burla aos forasteiros, provincianos,
campesios..
Utilizaosprlogoscomoexplicacindapeza,perotamnparaacadaraatencindopblico.
Escolleargumentoschoqueiroseridculos,xadeporsicmicos,inspiradosnavidacoti
Buscaacomplicidadedopblico,quecoeceoenganomentresqueopersonaxeafectadoignrao.
ConservaospersonaxesfixosdaComediaNova,quesontipospopularesdoagradodopblico:o
senex(vellocutreerosmnesvecesconsentidordofillo),oservus(escravointelixenteeenredante,
normalmente o protagonista), o adulescens (mozo de boa familia mullereiro e consentido), o leno/a
(alcaiote/a avarento), a meretrix (prostituta) o parasitus (chupn) que so pensa en comer e beber a
contadosdemais,omilesgloriosus(soldadofanfurrieiro)quesegabadetodoperoquenofondo
uncovarde,ovelloavaroquecapazdeperderasafamiliaantesquegastaroseudieiro
Insprasenascomediasgregasesvecesfundedasnunha:contaminatio
Hoxe conservamos unhas vinte comedias de Plauto entre as que destacan Anphitrin, Asinaria,
Aulularia,Casina,OsXemelos,OMilesgloriosus(OsoldadoFanfurrieiro),Mostellaria(aPantasma),Cistellaria(O
cestio)....
Plauto,quesempreviviuentreasclasesbaixas,levaesasclasesescena:oescravooprotagonista
do seu teatro e a sa diversin son os conflitos amorosos e familiares dos seus amos. O seu teatro reflicte
extraordinariamentealinguaxefaladapolaxente,olatnvivoevulgar.
ArgumentodeXemelgos(MENAECHMI)
TeatroClsico.Px.7
OgrupoteatralNoiteBohemiaen
GemelosdePlauto
12.CUESTIONARIOSOBREOSXEMELOS(MENAECHMI)DEPLAUTO
(Cuestinsposiblesparaoexame)
1.Escribeentresliasoargumentodaobra.
2.Identificaspersonaxesfixosdacomediaromana.
Personaxe
Nomenacomedia
servus
senex
adulescens
meretrix
parasitus
Descricindopersonaxe
3.frecuentequePlautonassascomediasutilicenomesparlantesparadenominarsseuspersonaxes,
con elo pretende que o espectador supoa as funcin deles nada mis escoitar o seus nomes. Di que
personaxesderivandosseguintestermoslatinosougregosecalasafuncin.
Termolatinoougrego
Nomedopersonaxe
Funcindopersonaxe
menechmo (<) o de
lanzafirmeensentidoirnico
peniculus1: pincel, brocha que
sirveparalimpar.
eros(<):amor,paixn
cocia)
5.OparasitoCepillomencionafestasdadeusaCeres
na px. 22. Quen era esta deusa? Cal era o seu nome
grego?Consultananotaquesefacanestasfestas.
7.OMenechmoIdiquellecustoumissacarlleomantosamuller
que a Hrcules conseguir o cinto de Hiplita. Consulta os traballos
deHeracleseexplicaaoqueserefire.
8.QuequeredicirCylindronapx.39coafrasevoupoertodoisto
violenciadeVulcano.Queneraestedeus?Caleraoseunomegrego?
ClasessociaisnaantigaRoma
VenuseAdonis,Tiziano
RaptodeGanimedes,
Correggio
1
otermopeniculuspodetraducirseporcepillo,poloqueonomedopersonaxepodeaparecertraducido
TeatroClsico.Px.8
10.Napx.55MenechmoIfaladoamoladorqueatender
aosclientes.Consultaqueneraosclienteseospatrnsna
antiga Roma e cales eran as obrigas que haba entre eles.
ConsultanaWikipediaqueoclientelismoeexplicasi
AsembleaouekklesaenAtenasnaPnyx,lombaaopda
Acrpole
cresqueenMelide,Galicia,Espaa...sepractica.
salutatioousadomatinalquefacanosclientesaoseupatrn
naantigaRoma
12. Sita no mapa do Imperio Romano os lugares que
aparecen mencionados na comedia: Tarento, Siracusa, Epidamno, actual cidade de Durs/ Dirraquio/
Durazzo;eaMagnaGrecia.
BIBLIOGRAFA
Introducindestaunidadedidctica
Diccionariodemitologagriegayromana.P.Grimal.Ed.Paids
Diccionariosdemitoloxa(signatura292,Biblioteca)
https://es.wikipedia.org/wiki/Ekkles%C3%ADa
https://es.wikipedia.org/wiki/Cliente_%28Roma_antigua%29
https://gl.wikipedia.org/wiki/Clientelismo
https://es.wikipedia.org/wiki/Clientelismo_pol%C3%ADtico
TeatroClsico.Px.9
MAPAS(PARAENTREGARNOEXAME)
1.VIAXEDOSARGONAUTAS(pregunta1,px.5)
2.XEMELGOS(Pregunta12,px.9)
Sita no mapa do Imperio Romano os lugares que aparecen mencionados na comedia: Tarento, Siracusa,
Epidamno,actualcidadedeDurs/Dirraquio/Durazzo;eaMagnaGrecia.
TeatroClsico.Px.10