Dhjet shpikjet q ndryshuan botn

Lajmi pr vdekjen e miut kompjuterik dhe i versioneve t para t psts

elektronike (e-mail), si dhe t programit
pr prpunimin e tekstit n internet,
inxhinierit
Lajmi pr vdekjen e miut kompjuterik dhe i versioneve t
para t psts elektronike (e-mail), si dhe t programit pr
prpunimin e tekstit n internet, inxhinierit
Douglas Engelbart, nxiti shum reagime t sajteve t
specializuara q t rikujtojn shpikjet pa t cilat bota jon
sdo t dukej si duket sot.
Pr shum shpikje nuk dihet se si dhe kur jan br, p.sh. poi elektrik pr zbulimin e t cilit sht
punuar me dekada.
Po sjellim listn e dhjet shpikjeve m t rndsishme sipas vlersimit t sajtit Clicktop.
1. Studimi i baktereve
Disiplina e biologjis, q merret me studimin e baktereve, organizmave q nuk
mund t shihen me sy, nisi t zhvillohej gjat shekullit t 20-t, dhe i bashkon biologjin dhe
shkencat inxhinierike. Bhet eksperimente me qllim t krijimit t baktereve t cilat gjat shprthimit
pas prplasjes me virusin shkatrrojn trupat patogjene.

2. Rrjeti botror global

Emri q prdoret m s shpeshti pr kt shpikje sht ueb-i. Shpiks jan anglezi ser Tim Berners
Lee dhe belgjiani Roneret Kaj, shkenctar t Cern-it. Shumkush Web-in e identifikon me
internetin. Por Web-i sht vetm nj nga shrbimet e bots virtuale t internetit.
3. Aeroplani

Vilbur Rajt dhe vllai i tij katr vjet m i ri, Orvit, kan meritat q n nj dit t vrenjtur dhjetori t vitit
1903 realizuan ndrrn shekullore t mitit pr njeriun e par fluturues Ikar , q si zogu ti ngjitet qiellit
mbi re. Kta vllezr njihen si konstruktort e par t avionve modern dhe pilot t fluturimit t
par n fluturake motorike.
4. Tranzistori

N laboratorin e Aleksandar Bel treshja: Wiliam Shokli, John Bardin dhe Walter Britain n vitet pas
Lufts s Dyt Botrore punuan pa ndrprerje n gjysmpruesit dhe efektet e transistorit. Pr
zbulimin e transistorit bipolar dhe gjysmpruesit m 1956 jan shprblyer me mimin Nobel.
5. Poi elektrik

Para Tomas Edisonit dhjetra shkenctar jan marr me zbulimin e mjeteve q do t emetonin
drit. N fillim t shekullit t 19-t, Humphry Dave prodhoi dritn e par nga nj trup i skuqur duke
ngrohur nj cop platin. Zbulimi i poit elektrik i atribuohet Edisonit, i cili e bleu dhe e prsosi
patentin e hulumtuesve Henri Woodward dhe Methiu Evans.

6. Antibiotiku

Vetm n shekullin e 20-t njerzimi pati rastin t mbroj m mir shndetin e vet. N saje t
krkimeve t francezit Ernest Dychaien, doktorit nga Costarica Picad Twhite , skocezit Aleksandar
Flamingut t cilt m 1928 zbulkuan pencilinn, dhe n fund australiani Howard Florie njeriu nisi t
shrohej me antibiotik.
7. Alfabeti i Morsit

Ndonse kishte studiuar kimin e filozofin, Samuel Finli Briz Morsi vendin n botn e
shkenctarve t famshm e siguroi duke zbuluar metodat telegrafike pr transmetimin e porosive
n largsi. N kt mnyr do shkronj u zvendsua me sinjal tonik t shkurtr, t gjat dhe
tkombinuar.
8. Letra

Shpiksit e letrs jetonin si besnik n pallatin e Dinastis Vu n periudhn nga viti 140 deri 80 para
ers son. Receptura e par bazohej n bambus dhe plhur t tretur n uj. Fshehtsia e brjes
s letrs sht ruajtur nj koh t gjat. Prmes Lindjes s Afrme letra s pari arriti deri n Turqi, e
m von gjat shekullit t 13-t edhe n Evropn Qendrore.
9. Kompasi

Edhe kjo shpikje e ka rrnjn n Lindjen e Largt. Vlersohet se u zbulua gjat sundimit t Dinastis
Han, e cila sundoi katr shekuj at territor dhe e cila prnda trashgimia historike ishte njra nga m
me ndikim.
10. Rrota

Rrota sht shpikja m e afrta pr t knaqur dshirat shekullore njerzore pr t ndrtuar

prepetuum mobile. Sipas pohimeve t shkenctarve rrota v n lvizje qytetrimin q nga
mileniumi i pest para ers son dhe konsiderohet se detyra e par e saj ishte t lviz qerren prej
terrakote.