You are on page 1of 49

YAZIM KURALLARI

"DE" BALACININ YAZIMI


"De" balac bir szcktr ve her zaman ayr yazlr; kendinden nceki szce byk nl uyumu
ynnden uyar.
"Erken kacakm da sana yetiecekmi."
"Yanllar doru gibi gstermek de bir ie yaramaz."
De balac, sert nszlerin benzemesi kuralndan etkilenmez, hibir zaman "ta, te" biiminde yazlmaz.
"Halk da destekledi bu sanaty."
"Kitap da iek de almak gerekiyor."
UYARI: Ek olan "-de" ile "de" balac kartrlmamaldr. Ek olan de, ya bulunma durum eki ya da yapm
ekidir, cmleden karldnda anlatm bozulur.
"Aradm, bu kitapta buldum "
"Bu yaamda mutluluu yakalamalsn."

"K" BALACININ YAZIMI


"Ki" balac bir szcktr ve her zaman ayr yazlr; cmleleri ve szckleri balar.
"Duydum ki unutmusun gzlerimin rengini"
"Problem o kadar zordu ki onu zemedik."
"Seni o kadar zledim ki anlatamam."

UYARI
Ek olan "-ki" ile "ki" balac kartrlmamaldr. Ek olan "-ki" ya sfat treten yapm
ekidir ya da ilgi zamiri olarak kullanlr.
"Evdeki ilere zaman ayramyorum " (sfat)
"Sabahki olay, canm ok skt." (sfat)
"Bu ceketinki daha iyi bununkinden " (ilgi zamiri)
"Bu yazarnki etkileyici bir kitap " (ilgi zamiri)
Kimi rneklerde ki balac kendinden nceki szckle kalplar, bitiik yazlr
meerki, mademki, halbuki, oysaki, sanki...

M SORU EDATININ YAZIM!


"Mi" soru edat her zaman ayr yazlr. Kendinden nceki szcn nlsne byk ve
kk nl uyumu ynnden uyar. stne gelen eklerle bitiik yazlr.
"Mektuba yant yazmayacak msn?"
"Dn yanna gelen baban myd?"
"Bu konu zerinde biraz daha durmak gerekmiyor muydu?"
"Akam olup evine geldi mi ok mutlu oluyordu."
"Dnceni uygulamaktan vazgetin mi?"
"Dnceni uygulamaktan vaz m getin?"

LE, D M VE SE'NN YAZIMI


ile, idi, imi, ise" ayr olarak yazlrsa hibir deiiklie uramaz:
"Artk Eskiehir'e de Konya'ya da hzl tren ile gidilecek."
"Yaz yazmak da bir hrstan baka ne idi?"
"Yeni ald kitab, zevkle okuyor imi."
"Pencere ak kalm ise ev soumutur."

LE, D M VE SE'NN YAZIMI


"ile, idi, imi, ise", nszle biten bir szce ek olarak getirilirse "i" nls der,
kendinden nceki szce nl uyumlar ynnden uyar:
kitapla, iekti, uzunmu, alkansa...
"ile, idi, imi, ise", nl ile biten bir szce ek olarak getirilirse "i" sesinin yerini "y"
sesi alr ve kendinden nceki szce nl uyumlar ynnden uyar:
sevgiyle, saryd, ksaym, zekiyse...

GN VE AY ADLARININ YAZIMI
Belirli bir gn ya da tarih gsteren gn ve ay adlar byk harfle balatlr:
"Onur, 23 Mart 1974'te dodu."
"Snav 18 Haziran Pazar gn yaplacak."
"Nian, 23 Eyll'e ertelendi."
"Atatrk, 1919 senesi Mays'nn 19'uncu gn Samsun'a kt."
Belirli bir gn ya da tarih gstermeyen gn ve ay adlar, kk harfle balatlr:
"Size ancak cuma gn urayabilirim."
"Her yl haziranda tatile kyorum."

TARHLERN YAZIMI
Tarihlerin yazmnda gn, ay, yl sras izlenir ve aadakilerden biri kullanlr:
29 Ekim 1923
29/10/ 1923
29.10.1923
29/X/ 1923
29.X. 1923

AY, DNYA, GNE, GEZEGEN ADLARININ YAZIMI


"Ay, dnya, gne" szckleri, corafya ya da gk bilimle ilgili konularda geiyorsa (terim), byk
harfle balatlr:
"Ay Dnya'nn, Dnya da Gne'in evresinde dner."
"Bilim adamlar Gne'teki patlamalarn nedenini aratryor."
"Ay, dnya, gne" szckleri genel bir kavram bildirdiklerinde, zel ad nitelii kalmaz ve kk
harfle balatlr:
"Gneye bakan evler bol gne alr."
"Onun dnyada bir ei yok."
"Gkyznde koca bir ay salnyor."
Gezegenler, gk cisimleri, burlar, evrende tek varlklar olduklar iin, adlar byk harfle balatlr:
Mars, Urans, Bykay, Kkay, Samanyolu...
Terazi burcu, Boa burcu...

NL LE BALAYAN EKLERN YAZIMI


nl ile balayan ekler, "a, e" nls ile biten bir szce geldiinde, nl atmasn
nlemek iin araya "y" nsz girer. Bu durumda "a, e" sesleri sylenite darlar, ", i"
olarak okunur ancak yazmda bu darlama gsterilmez.
YAZILIRKEN

OKUNURKEN

Gelmeyen

Gelmiyen

Anlayacak

Anlyacak

Alayarak

Alyarak

KLEMELERN YAZIMI
kilemeyi oluturan szckler ayr yazlr, szcklerin arasna virgl, ksa izgi gibi
iaretler konulmaz.
an hret

alt alta

art arda

bata ka

el ele

yan yana

sere serpe

i ie

die di

SAYILARIN YAZIMI
Saylar, rakamla ya da yazyla yazlabilir. Yazyla yazlrsa her say szc ayr olur:
"Okula yz yirmi be kitap alnd."
"iftlie yz elli aa dikilmi."
Anlat tr yazlarda, zel mektuplarda, kk saylar yaz ile gsterir:
"lkesine krk yldr hasret."
"Ailesinden on be yanda ayrld.
Bilimsel yazlarda,kesinlik aranan konularda saylar rakamla gsterilir:
"Trkiye'nin yzlm 780.576 km2 dir."

SAYILARIN YAZIMI
ok sfrl, byk saylarn ana saylarndan sonraki basamaklar yazyla gsterilebilir: 2
milyar, 9 trilyon
letirme saylar rakamla deil, yazyla belirtilir: 9ardeil, dokuzar
Oyun adlarn niteleyen saylar bitiik yazlr: altmalt
Notay niteleyen saylar ayr yazlr: on altlk
UYARI: ek, senet, makbuz gibi belgelerde saylar yazyla da yazlabilir. Bu durumda,
deiiklik yaplmasn nlemek iin, say adlar bitiik yazlr.
Yzdoksanbe, yzellialt

BYK HARFLERN KULLANIMI


Cmlelerin ilk szc byk harfle balatlr.
"Yanma geldiinde gerei anladm."
Bir cmlede iki ksa izgi arasndaki aklama cmleleri byk harfle balamaz.
Bir zamanlar - bu zamanlar ok da uzak deildir - Trk saltanatnn maddi snrlar ok geniti.
Btn zel adlar byk harfle balatlr.
Kii adlar ve soyadlar: Onur Yksel, Yamur Atalay...
Hayvanlara verilen adlar: Boncuk, Bobi, Duman, Sarman...
Ulus adlar: Trk, Alman, ngiliz, Arap...
Devlet, lke adlar: Trkiye, talya, Pakistan
Yer adlan (kta, blge, il, ile ky, semt, cadde, sokak vb.): Asya, Anadolu, Gneydou Anadolu, Yakn
Dou, Ankara, Atatrk Bulvar, Ziya Gkalp Caddesi, Kediseven Soka
UYARI: Yer bildiren zel isimlerde ksaltmal syleyi sz konusu olduunda szck banda byk harf kullanlr
Hisardan, Boaz'dan, Bulvar'dan

BYK HARFLERN KULLANIMI


Corafya ile ilgili kta, blge, ova, da, deniz, gl, akarsu, orman adlar, byk harfle
balar. Kavram kendi bana bildirmeyip ancak bir tr ad ile tamamlanan zel yer
adlarnda tr ad ayr olmak zere, her iki szck de byk harfle balatlr: Ayr Da,
Van Gl, Konya Ovas, Sakarya Irma, Glek Geidi, Svey Kanal...
UYARI: zel ada dahil olmayp tamlama kuran ehir, il, ile, bucak, belde, koy vb.
szler kk harfte balar: Konya ili, Etimesgut ilesi, Taflan ky vb.
UYARI: Deniz, da, ky, gl, su, rmak adlaryla tamamlanp kalplam zel adlar
bitiik yazlr: Akdeniz, Karadeniz, Kzlrmak Uluda, Gksu, Kavakldere, ukurova

BYK HARFLERN KULLANIMI


Saray, kk, han, kale, kpr, ant vb. yap adlarnn btn kelimeleri byk harfle balar:
Topkap Saray, ankaya Kk, Horozlu Han, Ankara Kalesi, Galata Kprs, Beyazt Kulesi,
Zafer Abidesi, Bilge Kaan Ant, Huzur Apartman...
Kurum ve kurulu adlan: Trkiye Cumhuriyeti, Ankara niversitesi, Trkiye Ziraat Bankas,
Ankara Belediyesi, Devlet Su leri, Mill Ktphane, Atatrk Orman iftlii...
Dil adlar: Trke, ngilizce, Almanca, Latince...
Din, mezhep, tarikat adlar: slamiyet, Musevilik, Budizm, Alevilik, Protestanlk, Kadirilik...
Ulus, din, dil, mezhep, kii ve benzeri adlardan tremi szckler: Trklk, Trklk,
Atatrklk, Hegelci, Irakl, ngilizler...
UYARI; zel ad kendi anlam dnda yeni bir anlam kazanmsa byk harfle balamaz: acem
(Trk mziinde bir perde), allahlk (saf, zararsz kimse), donkiotluk (gerei yokken
kahramanlk gstermeye kalkmak

BYK HARFLERN KULLANIMI


Din ve mitoloji ile ilgili zel adlar: Tanr, Allah, Cebrail, Zeus, Kibele...
Tanr szc zel ad olarak kullanlmadnda kk harfle balar: Eski Yunan
tanrlar.
Baz din terimlerin kk harfle balamas geleneksellemitir: cennet, cehennem,
peygamber, srat kprs...
zel adlara bal sayg szckleri, sanlar, meslek adlar byk harfle balatlr: Serpil
Hanm, Bay Murat Kartal, Doktor Ali Sipahi, Koca Yusuf, Mimar Sinan...
UYARI: Akrabalk bildiren kelimeler byk harfle balamaz: Nehir abla, Mehmet amca,
Al day...

BYK HARFLERN KULLANIMI


Akrabalk adlar baa geldiinde byk harfle yazlr: Day Kemal, Hala Sultan, Nene Hatun...
Baz tarih ahsiyetler de unvan deeri kazand iin byk harfle yazlr: Gl Baba, Glsm
Bac, Sultan Ana...
Kanun, tzk, ynetmelik, ynerge ve genelge adlarnn her kelimesi byk harfle balar: Borlar
Hukuku(kanun), Atatrk Uluslararas Bar dl Tz, Telif Hakk Yayn ve Sat
Ynetmelii, Medeni Kanun...)
UYARI: Kurum, kurulu, kurul, merkez, bakanlk, niversite, faklte, blm, kanun, tzk,
ynetmelik vb.ni bildiren kelimeler, belli bir kurum vb. kastedildiinde byk harfle balar:
"Bu yl Meclis, yeni doneme erken balayacaktr."

BYK HARFLERN KULLANIMI


Kitap, dergi, gazete ve sanat eserlerinin (tablo, heykel, mzik) her kelimesi byk harfle
balar: Nutuk, Safahat, Kendi Gk Kubbemiz, Anadolu Notlar, Sinekli Bakkal; Trk
Dili, Trk Kltr, Varlk; Resm Gazete, Hrriyet, Milliyet, Trkiye, Yeni Yzyl, Yeni
Asr; Saraydan Kz Karma, Onuncu Yl Mar...
UYARI: zel ada dhil olmayan gazete, dergi tablo vb. szler byk harfle balamaz:
Milliyet gazetesi. Trk Dili dergisi, Hal Dokuyan Kzlar tablosu...
Kitaplarda blm; dergi ve gazetelerde yaz ve haber balklarnn her szc byk
harfle balatlr. Bu yazlarn "ve, de, ile, ya, ya da, ki" balalar ve "mi" soru edat
kk harfle balatlr:
Trk Dilinin Sorunlar ve zmleri
Doa ile nsan

BYK HARFLERN KULLANIMI


Mektuplarda, konuma metinlerinde ve resm yazlarda hitap szckleri ve zarf zerine yazlan
her szck byk harfle balatlr:
Sevgili Emre,

Sayn Bakan,

Canm Anneciim,

Yer, yn, blge bildiren szckler, bir zel addan nce geliyorsa ya da bir zel adn yerine
kullanlmsa byk harfle balatlr:
"Yine Gneydou Anadolu sorunlar iinde."
"Olaylar Kuzey Afrika'da olmu."
"Felsefe Bat'da geliti.
UYARI: Dou ve bat szleri yon bildirdiinde kk olarak yazlr: Bursa'nn dousu. Bu szler
dnce, hayat tarz, politika vb. anlamlar bildirdiinde ise byk olarak yazlr: Bat medeniyeti,
Dou mistisizmi.

BYK HARFLERN KULLANIMI


Mill ve din bayramlarla bayram nitelii Kazanm gnlerin adlar byk harfle balar:
29 Ekim Cumhuriyet Bayram, 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve ocuk Bayram,
Ramazan Bayram, Kurban Bayram, Nevruz Bayram, Anneler Gn, retmenler
Gn, 27 Mart Dnya Tiyatrolar Gn, 14 Mart Tp Bayram, Hdrellez...
Kurultay, bilgi leni, ak oturum vb. toplantlarn adlarnda her kelime byk harfle
balar: V. Uluslararas Trk Dili Kurultay, Manas Bilgi leni.
Tarih olay, a ve dnem adlar byk harfle balar: Kurtulu Sava, Mill Mcadele,
Cilal Ta Devri, lk a, Ykselme Devri, Mill Edebiyat Dnemi, Tanzimat Dnemi...
UYARI: Tarih donem bildirmeyip tr veya tarz bildiren terimler kk harflerle balar:
divan iiri, divan edebiyat, halk iiri, halk edebiyat, eski Trk edebiyat, Trk dili, Trk
sanat mzii, Trk halk mzii, tekke edebiyat...

BYK HARFLERN KULLANIMI


rnek niteliindeki kelimelerle balayan cmlede de ilk harf byk yazlr: "Banka,
bte, fndk, kanepe, meneke, emsiye" gibi yzlerce kelime, kkenleri yabanc
olmakla birlikte artk dilimizin mal olmutur.
Levhalar ve aklama yazlar byk harfle balar: "Giri, k, Mdr, Vezne, Otobs
Dura, III. Kat. IV. Snf...
UYARI: Kitap, bildiri, makale vb.nde ana balkta bulunan kelimelerin tamam, alt
balkta bulunan kelimelerin ise yalnzca ilk harfleri byk olarak yazlr.
Kitap, dergi vb.nde bulunan resim, izelge, tablo vb.nin altnda yer alan aklayc
yazlar byk harfle balar.

BYK HARFLERN KULLANIMI


UYARI:
Para birimleri byk harfle balamaz: avro, dinar, dolar, lira, kuru, liret.
zel adlar yerine kullanlan "o" zamiri cmle iinde byk harfle yazlmaz.
Mzikte kullanlan makam ve tr adlar byk harfle balamaz: acemaran
acembuselik, bayati, hicazkr, trk, varsa, bayat.

KESME ARETNN KULLANIMI


zel adlara getirilen iyelik, durum ve bildirme ekleri kesme iaretiyle ayrlr:
Kurtulu Sava'n, Atatrk'n, Trkiye'mizin, Fatih Sultan Mehmet'e, Sultan
Ana'nn, Alman'snz, Osmanl Devleti'ndeki, Cebrail'den, anakkale Boaz'nn, Sait
Halim Paa Yals'ndan, Resm Gazete'de, Mill Eitim Temel Kanunu'na, Eski a'n,
Ykselme Dnemi'nin, Cumhuriyet Dnemi Trk Edebiyat'na vb.
UYARI: zel adlar ve tr adlar iin yay ayra iinde bir aklama yapldnda kesme
iareti yay ayratan nce konur:
Yunus Emre'nin (1240?- 1320)
O kitab (Bit Palas) bana getir.
Ek getirildiinde "Avrupa Birlii" kesme iareti ile kullanlr: Avrupa Birlii'ne ye
lkeler...

KESME ARETNN KULLANIMI


Sonunda p, , t, k nszlerinden bin bulunan zel adlara nlyle balayan bir ek
getirildiinde Ahmet'i yazlr Ahmedi okunur.
Sonunda 3 teklik kii iyelik eki olan zel ada, bu ek dnda baka bir iyelik eki
getirildiinde kesme iareti konmaz Boaz Kprmzn gzellii, Kuadamzdaki
liman vb.
Kanun, tzk. ynetmelik, ynerge ve genelge adlarndan sonra getirilen ekim ekleri
kesme iareti ile ayrlr: Milli Eitim Temel Kanunu'na, Medeni Kanun'un, Atatrk
Uluslararas Bar dl Tz'nde, Telif Hakk Yayn ve Sat Ynetmenlii'nin
Belli bir kanun, tzk, ynetmelik kastedildiinde byk harfle yazlan kanun, tzk
ynetmelik szlerinin ek almas durumunda kesme iareti kullanlr: Bu Kanun'un 17.
maddesinin c bendi... Yukarda ad geen Ynetmelikin 2'nci maddesine gre..

KESME ARETNN KULLANIMI


Kurum, kurulu, kurul ve i yeri adlarna gelen ekler kesmeyle ayrlmaz: Trkiye Byk
Millet Meclisine, Trk Dil Kurumundan, Trkiye Petrolleri Anonim Ortaklna, Dil ve
Tarih -Corafya Fakltesi Dekanlna, Hacettepe niversitesi Rektrlne, Trk Dili
ve Edebiyat Blm Bakanlnn, Bakanlar Kurulunun, Danma Kurulundan,
Yrtme Kuruluna, Mavi Ke Bakkaliyesinden, Migrosun
zel adlarn ksaltmalarndan sonra getirilen ekler, kesme ile belirlenir: ODT'ye,
TK'nin, TEDA'ta, TBTAK'a...
Saylardan sonra gelen ekler, kesme ile belirlenir: 5'inci, 2'nci, saat 15.00'te...
Ekinden ayn olarak gsterilmek istenen harf ya da szckten sonra kesme kullanlr:
K'nin 'ye dnmesi... -yor'un grevleri...

KESME ARETNN KULLANIMI


zel adlara getirilen yapm ekleri ve oul eki ile bunlardan sonra gelen dier ekler
kesme iaretiyle ayrlmaz: Ankaral, Atatrk, Trklk, Trkeletirmek, Avrupallarn,
Trkler, Gktrkler, "Aliler piknie gidecek.", "Mustafa Kemaller tkenmez."
zel adlardan tretilmi szcklere gelen ekim ekleri kesme ile belirlenmez:
Trkenin, ngilizceye, Ankaralnn
Birincinin sonunda ve ikincinin banda nl ses bulunan iki szck birlikte sylenirken
kimi kez birinci szcn sonundaki nl der. Bu durumda nlnn yerine kesme
konur: "N'eyleyim ki elimden bir ey gelmez." , "Karac'olan devranm var, demim
var."

KESME ARETNN KULLANIMI


zel adlara getirilen ek, bir sonraki satra geirilecekse zel adn sonuna yalnz kesme
konur, ksa izgi konmasna gerek yoktur:
stanbul
da
Ayrmada satr sonunda ve satr banda tek harf braklmaz:
Yabanc zel adlar, zgn yazm ile yazlp "-li" yapm eki alyorsa bu ekten nce
kesme konur: "Bordeaux'lu, London'l, Nice'li"

DZELTME ARET
Arapa ya da Farsadan dilimize girmi kimi szcklerde k, g nszleri ince ses vermek
durumundaysa, bu nszlerden sonra gelen a, u nllerinin zerine dzeltme iareti
konur: ktip, rzgr, kt, dergh, tezgh, Kzm, Kmil
Kii ve yer adlarnda ince "l" nsznden sonra gelen "a " ve "u" nlleri de dzeltme
iareti ile yazlr: Halk, Lle, Bal, Elz, slhiye, Ldik, Lpseki, Selnik vb.
Nispet ekinin, belirtme durumu ve iyelik ekiyle karmasn nlemek iin kullanlr, Trk
askeri - Asker okul
Sesleri bir, sylenileri ve anlamlar ayr olan kimi yabanc szcklerin okunularn
ayrmak iin, uzun olan nl zerine dzeltme iareti konur: yar (uurum) yr (sevgili);
hakim (bilge) hkim (yarg); adet (tane) det (alkanlk); dahi (bala) dhi (ok zeki)

BRLEK SZCKLERN YAZIMI

A. BTK YAZILAN BRLEK SZCKLER


1. Ad ya da ad soylu bir szck "etmek, olmak, eylemek" yardmc eylemleriyle
birleirken bir ses ikizleir ya da derse yardmc eylemler bitiik yazlr:af - affetmek,
emir - emretmek, his - hissetmek, seyir - seyretmek, haz - hazzetmek, kahr -
kahrolmak, zan - zannetmek, devir - devretmek
Kurall birleik eylemler bitiik yazlr: koabilmek, gidedurmak, leyazmak,
yazvermek, sregelmek, deyazmak
Anlamca kaynam birleik eylemler ayr yazlr: Gzden dmek, kula atmak...
Birka kural d szck bitiik yazlr: elvermek, alkoymak, vazgemek, varsaymak,
ngrmek...

A. BTK YAZILAN BRLEK SZCKLER


2, Ses dmesine urayan birleik kelimeler bitiik yazlr: kaynana (< kayn ana), kaynata (<
kayn ata), nasl (< ne asl), niin (< ne iin), pazartesi (< pazar ertesi), stla (< stl a), birbiri
(< biri biri).
3. Kelimelerden her ikisi veya ikincisi, birleme srasnda benzetme yoluyla anlam deimesine
uradnda bu tr birleik kelimeler bitiik yazlr:
a) Bitki adlar: kuyemi, akamsefas, camgzeli, gecesefas... / b) Hayvan adlar: danaburnu
(bcek), karaba (kpek), karafatma (bcek), yalapkn (ku)... / c) Yiyecek adlar: dilberduda
(tatl), hanmgbei (tatl), kedidili (biskvi), tavukgs (tatl), vezirparma (tatl),
blblyuvas (tatl).../ d) Gk cisimlerinin adlar: Bykay (yldz kmesi), Kkay (yldz
kmesi), Samanyolu (yldz kmesi).../ e) Renk adlar: camgbei, fildii, glkurusu, kavunii,
viner, yavruaz.../ f) Hastalk adlar: itdirsei (arpack).../ g) Alet ve eya adlar:
deveboynu (boru), kargaburnu (alet), kedigz (lamba)... / h) Biim adlar: balksrt (desen),
turnageidi (frtna)...

A. BTK YAZILAN BRLEK SZCKLER


4. Somut olarak yer bildiren alt, st ve zeri szlerinin sona getirilmesiyle kurulan birleik
kelimeler bitiik yazlr: bilinalt, gzalt (gzetim), uuralt; akamst, akamzeri,
bayramst, ikindist, yzst...
5. Kii adlar ve unvanlarndan olumu mahalle, meydan ky vb. yer ve kurulu adlarnda nvan
kelimesi sonda ise, geleneklemi olarak bitiik yazlr. Abidinpaa, Bayrampaa, Kemalpaa
(ilesi), Necatibey (Caddesi)...
6. Ara ynleri belirten kelimeler bitiik yazlr: gneybat, gneydou, kuzeybat, kuzeydou...
7. a. Ba szyle oluturulan sfat tamlamalar: babakan, baavu, baeser, bahekim,
bakahraman, barol, basavc, bayazar...
b) Bir topluluun yneticisi anlamndaki "ba" szyle oluturulan belirtisiz isim tamlamalar:
aba, arkba, onba, ustaba, yzba...

A. BTK YAZILAN BRLEK SZCKLER


8. Olu, kz szleri: apanolu, elolu.
9. Aa, bey, efendi, hanm, nine vb. szlerle kurulan birleik kelimeler: aababa, aabey,
beyefendi, hanmanne, hanmefendi...
10. Hane, name, zade kelimeleriyle oluturulan birleik kelimeler bitiik yazlr: dershane,
kahvehane, yazhane, siyasetname, amcazade...
11. Kanunda bitiik geen veya bitiik olarak tescil ettirilmi olan kurulu adlar bitiik yazlr:
ileri, Dileri, Genelkurmay, Yksekretim...
12. "Biraz, birka, birka, birtakm, birok, birou, hibir, herhangi" belirsizlik sfat ve
zamirleri geleneklemi olarak bitiik yazlr:
13.Ev kelimesiyle kurulan bileik kelimeler bitiik yazlr: bakmevi, doumevi, retmenevi,
yaynevi...

B. AYRI YAZILAN BRLEK SZCKLER


1. Etmek, eylemek, klmak, olmak yardmc fiilleriyle kurulan birleik fiiller herhangi
bir ses dmesine veya tremesine uramazsa ayr yazlr: alt etmek, arz etmek, terk
etmek, var olmak...
2. Birleme srasnda kelimelerinden hibiri veya ikinci kelimesi anlam deiikliine
uramayan birleik kelimeler ayr yazlr: ada bal, kpek bal muhabbet kuu, ate
bcei, rek otu, am fst, kpe iei, akmak ta, tuz ruhu, ngiliz anahtar, Frenk
gmlei, toplu ine, evre yolu, deniz yolu, hava yolu, ak oturum, dil bilimi, gz
yuvar, su brei, Kemalpaa tatls, dolma biber, i kfte, koz helva, oban yldz,
yzk parma, ba bozumu, gece yars, hafta sonu, bal rengi, Dou Anadolu, Orta
Anadolu, Orta Dou, Uzak Dou, Yukar Ayranc, kanun d, snr tesi, n sz, ana
bilim dal, i sava...
3. Deyimler ayr yazlr: akntya krek ekmek, gz atmak...

KISALTMALARIN YAZIMI
Element ve llerin uluslararas ksaltmalar kabul edilmitir: C (karbon), Ca (kalsiyum), Fe
(demir), m (metre), mm(milimetre), cm (santimetre), km (kilometre), g (gram), kg (kilogram), l
(litre), hl (hektolitre), mg (miligram), m2 (metre kare), cm2 (santimetre kare), c (cilt)...
UYARI. Ekler, elementlerin simgelerine deil, adlarna getirilir: Fe'ye deil, demire.
Kurulu, kitap, dergi ve yn adlaryla element ve llerin dnda kalan kelime veya kelime
gruplarnn ksaltlmasnda, ilk harfle birlikte kelimeyi oluturan temel harfler dikkate alnr.
Ksaltlan kelime veya kelime grubu; zel ad, unvan veya rtbe ise ilk harf byk; cins ismi ise
ilk harf kk olur: Alm. (Almanca), ng. (ngilizce), Kocatepe Mah. (Kocatepe Mahallesi),
Gniz Sok. (Gniz Soka), Prof. (Profesr), Dr. (Doktor), Av. (Avukat), Alb. (Albay), Gen.
(General); is. (isim), sf. (sfat), hzl. (hazrlayan), ev. (eviren), ed. (edebiyat), fiz. (fizik), kim.
(kimya), Bk. (Bakanl, Bakan), bk. (baknz), dbl (dil bilgisi), db (dil bilimi)...

KISALTMALARIN YAZIMI
zel ad, birden ok szckten oluuyorsa her szcn bandaki harf byk olur ve
nokta konmaz (Bu durumda ksaltmaya gelen ek, ksaltmann okunuuna gre gelir.):
ODT'ye (ODT'ne deil), TV'de (TV'da deil), MEB'in (MEB'nn deil), TL'nin,
TRTnin, D (dou), B (bat), KB (kuzeybat)
Ksaltma, sert nszle bittiinde: RTK'e (RT'e deil)
Ksaltmas byk harflerle yapld hlde bir kelime gibi okunan ksaltmalara getirilen
eklerde ksaltmann okunuu esas alnr: ASELSAN'a (Asker Elektronik Sanayii).
TC. (Trkiye Cumhuriyeti) ve T (Trke) ksaltmalarnda geleneksel olarak nokta konur.
Numara szcnn ksaltmas da kelime gibi okunduundan ek okunua gre
getirilecektir: No.lu. No.suz

KISALTMALARIN YAZIMI
Kimi kurulular ksaltmalarnda kendi adlarndaki her szc kullanmayabilir, kimileri de
adlarndaki szcklerin birka harfi ile ksaltmalarn saptamlardr: MTA (Maden Tetkik ve
Arama Enstits), TRT (Trkiye Radyo ve Televizyon Kurumu), Dz. Kuv. K. (Deniz Kuvvetleri
Komutanl), As. z. (Asken nzibat)
Sonunda nokta bulunan ksaltmalara ek getirilirse kesme iareti kullanlmas gerekmez, nk
nokta, ksaltmay ekten ayrr. Bu durumda ksaltmaya gelen ek, ksaltmann ak okunuuna
uyar: ng.den. Fr.da. Alm.da, mad.leri, biy.den
s aretli ksaltmalar kesmeyle ayrlmaz: m2ye. cm3e (Ek: szcn okunuuna gre getirilir.)
Kk harfle yaplan ksaltmalara getirilen eklerde kesme iareti kullanlr: cm'yi, kg'dan (Ek.
szcn okunuuna gre getirilir.)

YABANCI ZEL ADLARIN YAZIMI


Latin alfabesi kullanan uluslarla ilgili zel adlarn zgn yazmlar, gerekli grlen
durumlarda korunur: Shakespeare, New Orleans, Newton, Bordeaux, Descartes...
Ancak bu zel adlarn okunular, metinde getii ilk yerde, ayra iinde gsterilir:
Shakespeare (ekspir)...
Latin alfabesinden baka alfabe kullanan uluslardan alnan zel adlar, Trkede
sylendii gibi yazlr: Konfys, Badat, Rimski Korsakof, Tolstoy...
Yabanc dillerden gelip anlamca genelleerek terim nitelii kazanm adlar, Trkede
sylendii gibi ve kk harflerle yazlr: amper, giyotin, volt, vat, kolonya, rntgen,
jilet, kanarya, lira, dolar...

YABANCI SZCKLERN YAZIMI


Banda ya da sonunda iki nsz bulunan kimi yabanc szckler yazlrken nszlerinin
arasna nl konulmaz: fren, kristal, program, staj, lks, film, art, ak...
"Corafya, fotoraf, toporaf gibi szcklerin dnda, yabanc szcklerin i ve son
seslerindeki g'ler korunur: paragraf, arkeolog, program, biyolog, biyografi, diyalog,
dogmatizm, Trkolog
Yabanc szcklerde yan yana bulunan nllerin arasnda genellikle "v, y" nszleri
girmez: arkeolog, ideal, realizm, egoist, fermuar, jeolog, meteoroloji...
UYARI: Yabana szcklerdeki "io, ia, ua" seslerinin arasna kimi kez, "v, y " nszleri
girer: biyoloji, biyografi, diyaliz, laboratuvar, diyagram, konservatuvar, kruvazr, tuval,
fiyat

YAZIMI KARITIRILAN SZCKLER


affedersin

ak oturum

alaca karanlk

agzl

babaevi

aln yazs

arbal

art arda

acente

baba oca

alelacele

alveri

anneanne

ahududu

byk baba

aksesuar

afra tafra

aortay

altyap

byk anne

aerobik

apar topar

ard ardna

ana vatan

bykeli

aakakan

ara sz

ard sra

anekdot

baa ba

austos bcei

arapsa

apandisit

asfalt

ba baa

ar sklet

Antep fst

antrenman

bilumum

ba bal

akgz

aperatif

aperitif

bilinalt

bagarson

aba

acayip

aksesuar

babaanne

bahekim

YAZIMI KARITIRILAN SZCKLER


bahemire

bilahare

bake

cansiparane

iy

baucu

basmevi

basmakalp

celbetmek

bastne

bilfiil

babo

cephane

er p

babozuk

beribenzer

basal

cezaevi

al kuu

bakahraman

berhudar

briket

cicianne

yan

babayiit

berkemal

camekn

cibilliyetsiz

ayevi

bavurmak

birok

cancier

czi

ay oca

bart

birka

cankula

conta

a d

ba rts

balksrt

cankurtaran

ciklet

ekidzen

barol

bire bir

cangnlden

inakop

direk

YAZIMI KARITIRILAN SZCKLER


direkt

doal gaz

entelektel

fantastik

gzya

deli dolu

denek

espri

fantezi

grup

defetmek

doast

espritel

flt

gkyz

dil bilgisi

ekya

elektrik

fritz

gzda

dil bilimi

eczane

enikonu

fasulye

gz gze

dvmek

elvermek

floresan

gangster

giderayak

dokman

erozyon

fizik tesi

gardrop

gnar

dz yaz

ett

farenjit

gzalt(gzetim)

gelgelelim

dipnot

ek fiil

federal

geliigzel

gler yz

dizst (pc)

edevat

feshetmek

gkkua

gitgide

YAZIMI KARITIRILAN SZCKLER


gvenoyu

hrgr

ie dnk

ilkretim

karakter

hastane

hoparlr

igd

ilkokul

kooperatif

hafta sonu

hogr

iddia

iveren

kontr

hava cva

hobe

ideoloji

iporta

kerpeten

hosohbet

Hristiyan

sler

inisiyatif

katsay

havaalan

harikulade

zdrap

ikiyzl

kupr

hava yolu

hafriyat

illzyon

illlaki

kangren

herhangi

halsinasyon

ispat

ipucu

karnabahar

herkes

halbuki

intihar

Japon gl

kontrplak

herhalde

ngiliz anahtar

itham

Japon bal

Kuvaymilliye

YAZIMI KARITIRILAN SZCKLER


kraathane

kalemtra

metot

muhatap

oratoryo

konservatuvar

kolesterol

maydanoz

menemen

ortaretim

kurdele

kamuoyu

makine

maalesef

ortaokul

kravat

ku bak

milletleraras

meyve

orijinal

kavanoz

lavabo

men

materyal

orta oyunu

kays

laboratuvar

motosiklet

meerki

ge

klasisizm

laubali

mbalaa

mademki

teberi

komiser

lanet

muamba

nkleer

vmek

klavuz

matbaa

msaade

nispet

leyin

kuru yemi

msvedde

muzdarip

okuryazar

ngr

YAZIMI KARITIRILAN SZCKLER


olaanst

perhiz

pe pee

rastgele

sandvi

nsezi

pei sra

paababa

efkat

soyad

nayak

program

peyzaj

skboaz

sivrisinek

oy birlii

paragraf

pisboaz

smestir

sarmsak

oldubitti

parantez

pedagog

sere serpe

silahor

oysaki

plaj

poaa

senli benli

ofr

paralel

prosedr

randevu

satr ba

srpriz

postane

prodktr

rastlant

suiei

arj

pastane

profesr

restoran

suspus

ofben

pards

pijama

rast gel-

saygdeer

sezaryen

YAZIMI KARITIRILAN SZCKLER


stajyer

slup

yaam yks

yemekhane

sz gelimi

uluslararas

yer alt(gizli, zararl)

yakinen

tabildot

st geit

yl dnm

yeryz

tespih

st ste

yzst

ylba

tazyik

niforma

yz karas

yaln ayak

tespit

varyemez

yarmada

zatrre

takdir

varsaymak

yzkoyun

zarafet

telaffuz

vejetaryen

yazar kasa

tehdit

vazgemek

yksekokul

unvan

vicdan

yan sra

Alparslan YILMAZ

You might also like