Letopis naunih radova

Godina 38 (2014), Broj I, strana 19

UDK: 634.51

Pregledni nauni rad

Review paper

PET DECENIJA RADA NA SELEKCIJI ORAHA

(Juglans regia L.) U SRBIJI
23

Slobodan Cerovi , Branislava Goloin23, Sandra Bijeli23, Borivoje Bogdanovi23

REZIME
Rad na prouavanju populacije oraha je posebno intenziviran u poslednje etiri
decenije, najpre na prostorima bive Jugoslavije, a sada u Srbiji. Kao rezultat tog rada,
priznato je pet sorti oraha i izdvojeno vie selekcija koje su u procesu prijave za
priznavanje. Zbog permanentnog generativnog razmnoavanja, populacija oraha je
veoma heterogena. Zabeleene su razlike u poetku vegetacije i preko 50 dana, a u
zavretku vegetacije oko 32 dana. Masa ploda je bila od 3,3 g do 29,0 g, a randman
jezgre 26,2% do 64,3%. Broj enskih cvetova u jednoj cvasti je varirao od 1 do 32 cveta,
dok je broj plodova u grozdu bio i do 15. Analizirajui populaciju oraha u Srbiji, moe
se videti da preovlauju genotipovi loijih osobina, ali i da je mogue izdvojiti i
genotipove izvanrednih karatkeristika, to je i dalo kao rezultat pet priznatih sorti i vie
perspektivnih selekcija oraha. Do sada je u Srbiji podignuto preko 2000 ha zasada pod
naim sortama i selekcijama. Najvea plantaa u jednom kompleksu, od 84 ha, nalazi se
u mestu Lipar, oko 70 km juno od Novog Sada. U radu su prikazane karakteristike
populacije oraha u Srbiji, osobine sorti i izdvojenih selekcija.
Kljune rei: populacija oraha, selekcija, sorta, kvalitet ploda, otpornost, rodnost.

UVOD
Gajenje oraha u Srbiji ima dugu tradiciju. Zemljini i klimatski uslovi su uglavnom
pogodni za uspevanje ove vone vrste, te se moe gajiti u svim voarskim reonima.
Najvea koncentracja oraha nalazi se na 100-400 m nadmorske visine, mada u
centralnom delu Srbije oraha ima i na 1000 m, dok se u junim delovima stabla oraha
23

dr Slobodan Cerovi, red. prof., dr Branislava Goloin, red. prof., dr Sandra Bijeli, docent, MSc Borivoje
Bogdanovi, asistent, Poljoprivredni fakultet Novi Sad, Departman za voarstvo, vinogradarstvo, hortikulturu i
pejzanu arhitekturu

19

mogu nai i na nadmorskoj visini od 1200 m. Broj rodnih stabala u Srbiji se kree oko 2
miliona.
Da je orah veoma cenjena vona vrsta u Srbiji govori i podatak da ima mnogo
naselja iji je naziv izveden iz rei orah. Orah je u Srbiji vekovima razmnoavan
generativno, to je stvorilo heterogenu populaciju gde je svako stablo poseban genotip, te
je na taj nain posmatrano, itava Srbija selekciono polje. U mnotvu genotipova
preovlauju oni sa slabijim kvalitetom ploda, no objektivno je oekivati da se mogu nai
genotipovi odlinog kvaliteta, to je i potvrdio na dosadanji rad na selekciji oraha.
Istraivanja populacije oraha u Srbiji u pojedinim reonima izvrili su Rahovi (1959) i
Rudi (1962) u Frukogorskom, a urevi (1968) i Jelenkovi (1974) u Zajearskom
podruju. Istraivanja veeg obima poela su 1973. godine (Kora i sar., 1974) i
nastavljena su do danas (Kora, 1982; 1987; 1989; Kora i sar., 1976; 1980; 1986; 1988;
1990; 1991; 1993; 1997; 1998; 2000; 2001; Cerovi i sar., 1995; 1999; 2003; 2010;
Goloin i sar., 2008; 2004). Izdvojeni su genotipovi koji imaju neka pozitivna svojstva:
kvalitetan plod, visoku rodnost, kasni poetak i rani zavetak vegetacije, visoku
otpornost na bolesti itd., radi izbora dobrih roditeljskih parova za hibridizaciju ili za
uvoenje u proizvodnju.
MATERIJAL I METODE RADA
Prva istraivanja prirodne populacije oraha raena su na terenu. Svaki genotip koji
je imao neku interesantnu osobinu praen je nekoliko godina, uglavnom u Vojvodini.
Ukoliko je ta osobina potvrena, uzimane su kalem granice sa matinih stabala i
kalemljenjem proizvedene sadnice, koji su posaene u kolekcioni zasad. Rezultati su bili
dosta skromni, jer je vreme za ispitivanje bilo kratko kao i broj pregledanih stabala. Od
1973. godine primenjen je originalni metod za prikupljanje poetnog materijala za
selekcione potrebe. Preko nagradnog konkursa Traimo kvalitetne orahe prikupljani su
svake godine plodovi oraha koje su proizvoai smatrali kvalitetnim (Kora i sar., 1974).
Na ovaj nain prikupljeno je preko 20000 uzoraka. Napravljen je iri izbor genotipova sa
najkvalitetnijim plodovima, ija su matina stabla praena nekoliko godina. Na osnovu
dobijenih rezultata podignuti su kolekcioni zasadi na nekoliko lokacija. Najvea
kolekcija oraha locirana je u mestu Beka, u blizini Novog Sada. Takoe, nastavljen je
dalji rad na pregledu stabala u veim rejonima gajenja oraha.
Prilikom odabira, osnovni kriterijumi su bili:
-

20

Kratka vegetacija izdvajani su genotipovi koji kasno poinju, a rano

zavravaju vegetaciju. Ovo iz razloga to su u Srbiji u mnogim podrujima
veoma esti i kasni proleni, ali i rani jesenji mrazevi.
Visok kvalitet plodova randman jezgre je u intervalu 50 58%, jezgra se lako
vadi iz ljuske, koja dobro titi jezgru, to ravnija je i to svetlija. Takoe, i
jezgra je svetle boje.

Visoka rodnost izdvajani su uglavnom genotipovi koji raaju i na lateralnim

pupoljcima, zatim genotipovi koji raaju u grozdovima, kao i oni koji imaju
visok koeficijent grananja.
- Mala osetljivost na prouzrokovae bolesti uglavnom na Gnomonia leptostyla i
Xantomonas juglandis.
Neke od ispitivanih karakteristika naih sorti i selekcija oraha prikazane su u
tabelama 1 4, pri emu je za svaki ispitivani parametar data prosena vrednost u
periodu 2008-2012 god., a kao kontrolne sorte ispitivane su ejnovo i Franket.
REZULTATI ISTRAIVANJA I DISKUSIJA
Neke od ispitivanih pomolokih i fenolokih osobina sorti i selekcija oraha date su
u tab. 1.
Tab. 1. Pomoloko-fenoloke osobine ispitivanih sorti/selekcija oraha
Tab. 1. Pomological-phenological properties of investigated walnut varietes and
selection
Sorta/Selekcija

Bujnost
stabla

Poetak
vegetacije

resanja

enskog
cvetanja

Prinos
(kg/stablu)

Lateralna
rodnost
(%)

ampion

Srednja

21. april

28. april

4. maj

43,0

Srem

Visoka

17. april

25. april

3. maj

42,8

Tisa

Srednja

17. april

30. april

1. maj

40,3

Baka

Mala

15. april

21. april

1. maj

37,1

Mire

Srednja

18. april

26. april

2. maj

41,6

20

sel. Rasna

Mala

23. april

2. maj

3. maj

51,6

40

sel. Kasni rodni

Mala

4. maj

13. maj

18 maj

48,1

80

sel. Milko

Srednja

8. maj

15. maj

22. maj

49,7

70

sel. Sava

Srednja

16. april

27. april

30. april

50.8

90

sel. Nera

Srednja

17. april

23. april

2. maj

45,3

30

ejnovo

Srednja

18. april

26. april

2. maj

43,0

20

Franket

Mala

6. maj

3. maj

9. maj

29,9

21

Najvie ispitivanih sorti i selekcija ima srednje dugu vegetaciju, rani zavretak
vegetacije, a najmanje je genotipova kasnog zavretka vegetacije, to utie da tete od
jesenjih i zimskih mrazeva nisu velike. Postoji pozitivna korelacija izmeu poetka i
zavretka vegetacije. Genotipovi koji kasno poinju vegetaciju, kasnije je i zavravaju,
mada postoje izuzeci. ampion poinje vegetaciju srednje, a zavrava je vrlo rano, dok
selekcija Super Kasni poslednja poinje vegetaciju, a zavrava je srednje, kad i veina
ostalih genotipova. Bujnost stabala ispitivanih sorti i selekcija oraha u velikoj meri zavisi
od starosti stabla. Na primer, bujnost mladog stabla sorte ampion je visoka, srednje je
bujnosti stablo iste sorte tokom 15-40-te godine starosti, dok je male bujnosti u periodu
40-60-te godine starosti. Sorte koje kasno zavravaju vegetaciju nespremne ulaze u
period zimskog mirovanja pa esto stradaju od niskih zimskih temperatura. Lateralna
rodnost je izuzetno bitna osobina za prinos ploda, te se u tom smislu izdvajaju selekcije
Sava, Kasni rodni i Milko, koje imaju lateralnu rodnost od 70-90%, to se svakako
odraava i na vei i sigurniji prinos.

Tab. 2. Morfometrijske osobine ploda ispitivanih sorti i selekcija oraha

Tab. 2. Morphometric properties of walnut fruit of investigated varietes and selection
Masa ploda (g)

Masa jezgre (g)

Randman (%)

Debljina
ljuske
(mm)

ampion

14,4

8,4

58,3

0,9

Srem

14,8

8,4

56,8

1,0

Tisa

14,9

7,7

51,0

1,3

Baka

12,0

6,4

53,3

1,1

Mire

11,8

6,5

54,8

1,1

sel. Rasna

14,5

7,8

53,8

1,1

sel. Kasni rodni

11,6

5,5

47,0

1,2

sel. Milko

12,7

6,5

51,2

1,2

sel. Sava

12,3

6,4

52,0

1,1

sel. Nera

16,9

8,1

47,9

1,3

ejnovo

11,5

6,5

55,0

1,0

Franket

11,3

5,1

45,1

1,3

Sorta/Selekcija

22

Kao to je prikazano u tab. 2, selekcija Nera se izdvaja po veoma krupnom plodu,

dok su krupnog ploda sorte ampion, Srem i Tisa, kao i selekcija Rasna. Izuzetno visok
randman ploda zabeleen je kod sorti ampion, Srem i ejnovo. Najmanjeg randmana su
plodovi sorte Franket.

Tab. 3. Prosene vrednosti dimenzija ploda ispitivanih sorti i selekcija oraha

Table 3. Average dimension of walnut fruit of investigated varietes and selection
Visina (mm)

irina (mm)

Debljina (mm)

Indeks
okruglosti ploda

ampion

46,4

35,2

36,8

0,77

Srem

50,1

36,0

38,7

0,74

Tisa

41,7

36,3

41,6

0,93

Baka

42,0

32,6

33,1

0,78

Mire

42,2

32,0

36,1

0,81

sel. Rasna

45,9

35,1

36,9

0,78

sel. Kasni rodni

41,8

30,7

33,6

0,77

sel. Milko

40,7

31,2

32,0

0,78

sel. Sava

39,2

32,1

35,1

0,86

sel. Nera

42,1

33,5

34,6

0,93

ejnovo

41,6

32,0

33,8

0,79

Franket

41,7

31,9

33,0

0,78

Sorta/Selekcija

Veina sorti i selekcija imaju izduen plod, dok se jedino sorta Tisa izdvaja sa
skoro okruglim plodom (tab. 3).

23

Tab. 4. Neke osobine jezgre ploda ispitivanih sorti i selekcija oraha

Tab. 4. Some properties of walnut kernel of investigated varietes and selection
Sorta/Selekcija

Sadraj ulja (%)

Sadraj proteina (%)

Boja jezgre

ampion

66,8

18,8

svetla

Srem

62,2

17,8

svetlo uta

Tisa

65,9

16,7

tamno uta

Baka

69,0

15,4

Veoma svetla

Mire

66,1

16,8

uta

sel. Rasna

66,3

16,9

svetla

sel. Kasni rodni

67,0

16,6

svetla

sel. Milko

63,8

18,1

svetla

sel. Sava

65,9

17,6

svetla

sel. Nera

60,1

19,7

svetla

ejnovo

69,5

16,1

tamno uta

Franket

61,8

18,6

svetla

Koliina ulja u jezgri najvie zavisi od osobenosti sorte i podneblja u kome je orah
uzgajan. Sve sorte i selekcije oraha gajene u naim uslovima imaju visok sadraj ulja,
dok je sadraj proteina obino obrnuto srazmeran sadraju ulja u jezgri (tab. 4). Orasi
proizvedeni u toplijim krajevima imaju manje ulja, ali oni ne moraju biti manje
kvalitetni, jer najee sadre vee koliine proteina i drugih znaajnijih materija (Kora
i sar., 1998).
Sorta Baka istie se izuzetno lepom svelo utom bojom jezgre, a sorte ampion,
Franket i selekcije Rasna i Sava imaju svetlu boju jezgre.
Osobine sorti i selekcija oraha proizalih iz dosadanjih istraivanja
ampion - sorta stvorena na Poljoprivrednom fakultetu u Novom Sadu. Vegetaciju
poinje priblino kad i sorta ejnovo, a zavrava je 15 20 dana ranije. Srednje je
bujnosti. Plod je veoma lepog oblika, mase oko 14 g. Jezgra je svetle boje, sadri oko
67% ulja i 18,6% proteina. Randman ploda je 58%. Cveta protandrino. Izuzetno je
visoke otpornosti na niske temperature.
Srem - sorta stvorena na Poljoprivrednom fakultetu u Novom Sadu. Vegetaciju
poinje 2 3 dana pre sorte ejnovo, a zavrava je desetak dana ranije. Stablo je srednje

24

bujno do bujno. Cveta protandrino. Ima krupan plod (preko 15 g), veoma tanku i skoro
glatku ljusku. Randman ploda je oko 57%. Jezgra je lepe svetle boje, sa oko 66% ulja i
17,4% proteina. Srem je sorta visoke rodnosti.
Tisa - sorta stvorena na Poljoprivrednom fakultetu u Novom Sadu. Vegetaciju
poinje i zavrava priblino kad i sorta ejnovo. Ovo je racemozna sorta oraha. U cvasti
ima i do 20 enskih cvetova, ali zbog vrlo krupnog ploda, u grozdu bude maksimalno 7
8 plodova. U veini godina cveta homogamno. Ima vrlo krupan plod (oko 15 g), to je
retkost kod racemoznih sorti. Plod je okruglastog oblika. Jezgra ne ispunjava najbolje
ljusku, no zbog tanke ljuske, randman je dosta visok (oko 51%). Jezgra nije dovoljno
svetle boje (slino kao i plodovi sorte ejnovo), to se uzima kao nedostatak sorte. U
jezgri ima oko 66% ulja i 19,3% proteina. Kao rodna sorta, Tisa se moe preporuiti za
gajenje u vinogradarskoj zoni.
Baka - sorta stvorena na Poljoprivrednom fakultetu u Novom Sadu. Vegetaciju
poinje priblino kad i sorta ejnovo, a zavrava je oko desetak dana ranije. Stablo je
srednje bujno i veoma rodno. Rodni su i pojedini boni pupoljci. Cveta protandrino.
Plod je srednje krupan (oko 12 g), malo kupastog oblika, svetle i glatke ljuske. Jezgra je
izuzetno svetle boje. Randman ploda je oko 52%. Sadraj ulja u jezgri je 68 70%, a
proteina 17,9%. Moe se gajiti u vinogradarskoj zoni.
Mire - sorta stvorena na Poljoprivrednom fakultetu u Novom Sadu. Vegetaciju
poinje priblino tri dana ranije, a zavrava je desetak dana pre sorte ejnovo. Srednje je
bujna i vrlo rodna sorta u rejonima gde nema poznih prolenih mrazeva. Cveta
protandrino. Ima srednje krupan plod (oko 12 g), svetle i tanke ljuske. Jezgra je lepe
svetle boje, randmana oko 55%. Sadri oko 66% ulja. Preporuka je da se gaji u toplijim
rejonima.
Rasna - selekcija Poljoprivrednog fakulteta u Novom Sadu. Odlikuje se kratkom
vegetacijom. Vegetaciju poinje 2 3 dana posle sorte ampion, a zavrava je oko
sedam dana kasnije. Veoma je otporna na Gnomonia leptostyla. Male je bujnosti i
izuzetno je rodna. Prvi prinos daje ve u rasadniku. Cveta skoro homogamo. Ima krupne
plodove (oko 14 g), malo kupaste, randmana oko 52%. Preporuuje se za masovno
gajenje u kontinentalnim uslovima, kao opraiva za sortu ampion.
Kasni rodni - selekcija Poljoprivrednog fakulteta u Novom Sadu. Odlikuje se
kratkom vegetacijom te redovno izbegava pozne prolene mrazeve. Vegetaciju poinje
veoma kasno, oko 15 dana posle ampiona, a priblino je oko 10 dana kasnije zavrava.
Cveta skoro homogamo. Veoma je otporna na Gnomonia leptostyla. Ima rodne lateralne
pupoljke koji donose vei deo roda. Plodovi su srednje krupni (oko 12 g), malo kupastog
oblika. Jezgra je lepe svetle boje. Jedini nedostatak ove selekcije je neto nii randman
ploda.
Milko - selekcija Poljoprivrednog fakulteta u Novom Sadu. Vegetaciju poinje kad
i Kasni rodni, a zavrava je ranije. Veoma je otporna na Gnomonia leptostyla. Stablo je
srednje bujno i veoma rodno, raa i na lateralnim pupoljcima. Plod je srednje krupan
(oko 12 g), a jezgra je lepe svetle boje. Randman ploda je oko 53%.
Sava - selekcija Poljoprivrednog fakulteta u Novom Sadu. Vegetaciju poinje pre
sorte ampion, a zavrava je sedam dana kasnije. Srednje je bujna, veoma rodna
selekcija. Rodni su i lateralni pupoljci (preko 80%), koji daju vei deo prinosa. Veoma je
otporna na Gnomonia leptostyla. Plodovi su srednje krupni (oko 13 g), ovalnog oblika,

25

tanke ljuske. Jezgra se vrlo lako vadi iz ljuske, oko 90% se cele jezgre moe odvojiti iz
ljuske. Randman je oko 53%. Moe se gajiti u svim oraarskim rejonima.
Nera - selekcija Poljoprivrednog fakulteta u Novom Sadu. Vegetaciju poinje kad i
sorta ejnovo, a zavrava je oko desetak dana ranije. Veoma je otporna na Gnomonia
leptostyla. Stablo je srednje bujno i visoko rodno. Ima vrlo krupan plod (oko 15 g) i
svetlu boju jezgre. Randman je oko 43%.
ZAKLJUAK
Populacija oraha je na prostorima bive Jugoslavije odnosno podruju Srbije, zbog
stalnog generativnog razmnoavanja, vrlo heterogena te prua osnovu za intenzivan rad
na selekciji.
Naa ispitivanja, koja su posebno intenzivirana od 1973. godine, pokazala su da su
razlike u poetku vegetacije ekstremnih genotipova bile i do 55 dana, a u zavretku
vegetacije oko 32 dana. Masa ploda je bila od 3,3 g do 29,0 g, a randman jezgre od
26,2% do 64,3%. U cvasti je bilo maksimalno do 32 enska cveta, a u grozdu do 15
plodova. Oko 4/5 populacije oraha cveta protandrino. Rezultat oplemenjivakog
programa oraha je pet priznatih sorti oraha, jedinih u bivoj Jugoslaviji, i nekoliko
izdvojenih selekcija koje su u procesu pripreme za priznavanje. Sve one se odlikuju
visokom rodnou, odlinim kvalitetom ploda i gaje se ve na preko 2000 ha.

LITERATURA
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.

8.

26

Cerovi, S., Kora, M., Nini-Todorovi, J (1995). Dihogamija oraha (Juglans

regia L.). Jugoslovensko voarstvo, No. 111-112: 21-25.
Cerovi, S., Goloin B., Kora, M. (1999). Karakteristike selekcija oraha
Poljoprivrednog fakulteta u Novom Sadu. Zbornik naunih radova sa XIII
savetovanja agronoma, veterinara i tehniara, Aranelovac, 5 (1): 265-268.
Cerovi, S., Mitrovi, M., Oparnica, ., Mileti, R., Nini-Todorovi, J.,
Goloin, B., Bijeli, S. (2003): Predlog novog jugoslovenskog sortimenta oraha
i leske. Savremena poljoprivreda, 1-2: 33-38.
Cerovi, S., Goloin B., Nini Todorovi, J., Bijeli, S., Ognjanov, V. (2010).
Walnut (Juglans regia L.) selection in Serbia. Hort. Sci. (Prague), 37: 1-5.
urevi, B. (1968). Prouavanje vanijih tipova oraha u Metohiji. Doktorska
disertacija.
Goloin, B., Bijeli, S., Cerovi, S., Kora, M. (2004). Karakteristike selekcija
oraha Rasna, Kasni rodni i Sava. Savremena poljoprivreda, 1-2: 59-62.
Goloin, B., Corovi, S., Nini-Todorovi, J., Bijeli, S. (2008). Osobine sorti i
selekcija oraha stvorenih na Poljoprivrednom fakultetu u Novom Sadu. 43th
Croatian and 3rd International Symposium on Agriculture, Book of papers, pp.
910 913.
Jelenkovi, T. (1974): Neke karakteristike odabranih ekotipova oraha u
Timokoj krajini. Jugoslovensko voarstvo, 27: 68-73

9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.

Kora, M., Slovi, D., Rudi, M., Milovanki, M. (1974): Kvalitet plodova
oraha u Jugoslaviji. Savremena poljoprivreda, 11-12: 42-47.
Kora, M., Slovi, D., Rudi, M., Cerovi, S. (1976): Karakteristike tipova
oraha selekcije Poljoprivrednog fakulteta u Novom Sadu. Jugoslovensko
voarstvo, 37-38: 94-97.
Kora, M., Cerovi, S. (1980): Otpornost oraha na mraz u uslovima
kontinentalne klime. Jugoslovensko voarstvo, 55-56: 102-104.
Kora, M. (1982): Characteristics and value of Walnut tree selection of Novi
Sad. Hamburg.
Kora, M., Cerovi, S., Goloin, B. (1986): Rezultati hibridizacije i selekcije
oraha na Poljoprivrednom fakultetu u Novom Sadu. Zbornik radova sa
Jugoslovenskog simpozijuma o selekciji i oplemenjivanju voaka, pp. 57-62.
Kora, M. (1987): Orah. Nolit. Beograd.
Kora, M., Cerovi, S., Slovi, D., Goloin, B. (1988): Characteristics of walnut
selection ampion, Srem, Tisa, Baka and Mire. International Conference on
Walnuts, pp. 206-212.
Kora, M. (1989): Selection of walnut in Yugoslavia. Agriculture-programme
de recherce Agrimed, Commission des Communautes Europeennes, pp 51-56.
Kora, M., Cerovi, S., Goloin, B., Mileti, R. (1990): Population variability
of domestic Walnut and selection results. Jugoslovensko voarstvo, 94: 3-10.
Kora, M., Cerovi, S., Goloin, B. (1991): Prospective Yugoslav Walnut
selection with lateral frutification. International walnut Meeting, Acta
Horticulturae, 311: 41-45.
Kora, M., Cerovi, S., Goloin, B. (1993): Two Decades of intensive study of
Walnut Population (Juglans regia L.) in Jugoslavia. Proceedings of the
International Walnut Congress, pp. 187-192.
Kora, M., Cerovi, S., Goloin, B., Nini-Todorovi, J. (1997): Walnut and
Hazelnut production in Yugoslavia. Nucis, 6: 19-20.
Kora, M., Cerovi, S., Goloin, B. (1998): Orah. Prometej, Novi Sad.
Kora, M., Cerovi, S., Goloin, B., Kora, J. (2000): Selection from natural
population and hybridization of Walnut at the Faculty of Agriculture in Novi
Sad. Nucis, 7: 31-37.
Kora, M., Goloin, B., Cerovi, S., Kora, J. (2001): Osobine novosadskih
sorti i selekcija oraha. Zbornik naunih radova sa XV savetovanja agronoma,
veterinara i tehnologa, 7: 229-233.
Rahovi, D. (1959): Prilog prouavanju oraha iz Polimlja. Naa poljoprivreda i
umarstvo. 16: 28-34.
Rudi, M. (1962): Selekcija oraha u Vojvodini. Arhiv za poljoprivredne nauke,
23: 67-72.

27

FIVE DECADES OF THE SELECTION OF WALNUT

(Juglans regia L.) IN SERBIA
by
Slobodan Cerovi, Branislava Goloin, Sandra Bijeli, Borivoje Bogdanovi

SUMMARY
Research on the study population walnut is particularly intensified in the last four
decades, primarily in the former Yugoslavia, now Serbia. As a result of this work were
recognized five varieties of walnuts and few promising selections that are in the process
of recognition. Due to the continuing generative reproduction, the population of walnut
is very heterogeneous. Differences were observed in the beginning of the growing
season and over 50 days, and the end of the growing season is about 32 days. Fruit
weight was 3.3 g to 29.0 g, while the kernel percentage ranged from 26.2% to 64.3%.
Number of female flowers in one inflorescence varied from 1 to 32 colors, while the
number of fruits per cluster was up to 15 Analyzing the population of walnut in Serbia, it
can be seen that the predominant genotypes of bad traits, but also that it is possible to
extract and genotype outstanding characteristics typical, which is given as a result of the
five recognized varieties and more promising selections of nuts. So far in Serbia built
over 2,000 ha plantation under our varieties and selections. Largest plantation in a
complex of 84 hectares and is situated in Lipar, about 70 km south of Novi Sad. This
paper presents the characteristics of the population of walnut in Serbia, the properties of
selected varieties and selections.

Keywords: population walnuts, selection, variety, fruit quality, resistance, yield.

Primljeno: 02. 10. 2014.
Prihvaeno: 13. 10. 2014.

28