*)Sutina i osnovno shvatanje logistike

Logistika je interdisciplinarna oblast sistema nauka koja obuhvata organizaciona

rjeenja, infrastrukturu, resurse, procese i ekonomsku podrku, radi realizacije zadatih
ciljeva, kroz cjelokupni ivotni ciklus proizvoda.
Aktuelnost logistike uslovljena je njenim znaajem za savremeni biznis, koji proizilazi
kako iz velikih potencijalnih mogunosti koje nudi, tako i iz brojnih funkcionalnih
oblasti koje optimalizuje njena promjena, kao to su transport, skladitenje, upravljanje
zalihama itd.
Logistika je sve ono to prati osnovnu djelatnost na koju se odnosi i bez koje se osnovna
djelatnost ne moe izvoditi ili se izvodi sa velikim potekoama.
Savremeni znaaj logistike se ogleda u injenici da njena primjena u poslovnoj praksi
omoguuje firmama da znaajno smanje robne zalihe, cijenu kotanja proizvoda i
logistike trokove, a ubrzaju tokove obrtnog kapitala i sve to u cilju potpunijeg
zadovoljenja potreba korisnika.
Etimoloki logistika vodi porijeklo iz drevne Grke, kada je oznaavala sposobnost
raunanja, tj sposobnost logikog rasuivanja, kasnije se odnosila na vojnu oblast i
matematiku logiku.
U novije vrijeme pojam logistike se sve ee upotrebljava kod marketing logistike,
logistikog menadmenta, f-ja, trokova, sistema itd.
Marketing koncept logistike koristi u situacijama kretanja roba, informacija i resursa od
mjesta nastanka do upotrebnog odredita.
Najoptije, logistika se moe definisati kao skup uslunih aktivnosti kojima se vri
koordinisano pomjeranje resursa, tj njihovo prenoenje koje treba u to veoj mjeri da
odrovara zahtjevima kupaca. Jednostavnije, logistika je integralno upravljanje tokovima
roba, inf i resursa.
Najbitnije sutinske karakteristike log su te da:

ona predstavlja uslunu djelatnost,

ima integrisani karakter i

praena je informacionim tokovima.

Logistika podrazmijeva klasine menadment f-je: planiranje, organizovanje,
rukovoenje, kadrovanje i kontrolu, koordinaciju i motivaciju kao podravajue f-je.
Ove f-je je potrebno kombinovati kako bi se realizovali robni tokovi i nematerijalne
operacije od projektovanja i nabavke, preko proizvodnje i razmjene, pa sve do konane
potronje.

*) Predmet istraivanja u logistici

Objekat istraivanja u logistici su materijalni tokovi (osnovni) i usluni, informacioni i
finansijski (kao pratei) tokovi.
Pod materijalnim se podrazumijevaju ulazne sirovine, poluproizvodi i gotovi proizvodi.
One dopremaju, otpremaju, utovaraju, istovaraju, prevoze, sortiraju, pakuju, prepakuju,
uvaju itd.
Uslune djelatnosti, tzv tercijarna sfera, ine razliite ekonomske djelatnosti, i to:
trgovina na malo i veliko, bankarstvo, finansije, transport, turizam, razonoda, zabava,
edukacija, zdravstvo, nauka, administracija idr. Treba istai i to da se usluna oblast
stalno proiruje novim sadrajima.
Finansijski tokovi su dio svake vrste proizvoda ili usluga. Posmatraju se kao rutina, tj
kao gotovo automatski pratei tok materijalnih, uslunih i inf tokova izmeu logistikih
partnera, to znai da je njihov zadatak da omogue sinhronizovani prenos materijala,
proizvoda, usluga, osoblja i inf. Relevantni su trokovi koji su povezani sa konkretnim
logistikim aktivnostima, ali posmatrano iz finansijske perspektive, cijena svakog
fin.aranmana je uvijek f-ja rizika.
Informacioni tokovi predstavljaju kretanje inf usmenim, dokumentarnim ili elektronskim
putem, koje prati materijalne i uslune tokove. To su informacije baza koncipiranja
mark.logistike i njen kljuni podsistem, jer inf tokovi spajaju organizaciono razdvojene
ali funkcionalno i poslovno povezane subsisteme mark.logistike, tj omoguuju uspjeno
i pravovremeno komuniciranje izmeu njih. Inf.tokovi su za logistiku posebno vani
zbog odsustva sinhronizacije sa mat.tokovima u periodu nastajanja, i oni (inf.tokovi)
obino nastaju prije materijalnih.
Predmet istraivanja mark.logistike je optimizacija resursa u konkretnom ekonomskom
sistemu i integracija svih logistikih f-ja prilikom upravljanja osnovnim (materijalnim i
uslunim) i prateim (finansijskim, inf, i uslunim) tokovima.

*Logistike operacije, f-je i osobine logistikog sistema.

Logistika operacija i logistike f-je su temeljni pojmovi marketing logistike.
Pod logistikom operacijom se podrazumijeva svako elementarno dejstvo koje dovodi
do preobraaja parametara materijalnih i prateih tokova, a ne podlijee daljoj
dekompoziciji u okvirima postavljenih. Materijalne operacije su utovar, istovar,
mjerenje, uvanje, kontrola, skladitenje, itd. Informacione i finansijske operacije su
predaja inf o materijalnim tokovima, prijem i predaja narudbe, plaanje dobavljaima,
osiguranje tereta, itd.
Logistike f-je se odnose na odreeni nivo mikroekonomije i tada se pod njima
podrazumijeva skup logistikih operacija koje su izdvojene zbog poveanja efikasnosti
logistikog sistema. Osnovne log.f-je su odravanje standarda kvaliteta proizvoda i
usluga, nabavka materijalnih resursa, transport, itd. Podravajue su skladitenje, obrada
tereta, zatitno pakovanje, reciklaa, prognoziranje trokova.
Koncepcija integrisanja svih f-ja je glavni zadatak logistike.
Logistiki sistem se definie kao proces planiranja i koordinacije svih aspekata fizikog
kretanja materijalnih tokova radi minimizacije optih trokova i obezbjeenja eljenog
nivoa usluge. Log sistem se moe posmatrati i kao skup logistikih mrea.
Log.mree su skup meusobno povezanih log.karika u distributivnoj mrei neke firme.
Osnovne karakteristike log.mree su meusobna povezanost i zavisnost centara
log.aktivnosti, koji obrazuju mrenu strukturu i mogunost grafikog predstavljanja
planiranih veza i dejstava.
Log.podsistemi su gradivne funkcionalne ili organizacione cjeline log.sistema koje se
sastoje iz pojedinih njegovih el i karika, a realizuju konkretne log.f-je i operacije.
3 osnovna uesnika u logistici firme su isporuioci, dobavljai i kupci.
*) Logistiki sistem firme.
Log.sis.firme ima hijerarhijsku strukturu. Log.misija mora biti u saglasnosti sa
osnovnom misijom firme iz koje se izvodi log.strategija. Pored navedenih strategija,
log.koncepcija obuhvata i log.tehnologiju, zahvaljujui prvenstveno potrebi da bude
stabilna inf.podrka.
Savremene koncepcije log.sistema firme zasnivaju se na hijerarhijskoj strukturi, na
ijem su vrhu misija i korporaciona strategija, na bazi kojih se formulie log.misija,
strategija, tehnologija, sistem, podsistem i moduli, biznis procesi i operacije i f-je.
Od elementarnih log.koncepcija treba izdvojiti:
a)
marketinku koncepciju,
b)
konc.informacione podrke materijalnih tokova,
c)
konc.logistike dodatne vrijednosti,
d)
konc.logistike u realnom vremenu,
e)
konc.planiranja potreba/resursa (RRP),
f)
konc. tano na vrijeme (JIT),
g)
konc.plitke proizvodnje,
h)
konc.upravljanja lancem isporuka (SCM),
i)
konc. E-logistike.

*) Pojam i znaaj marketing logistike.

Koncept mark.logistike ima mnoge specifinosti u odnosu na druge aspekte logistike.
Specifinost se sastoji u tome to mark.log. obuhvata poslovne aktivnosti firme koje su
usmjerene na fiziko kretanje roba i usluga koje se isporuuju kupcima. Sutina je u
pravovremenom dostavljanju ugovorenog proizvoda ili usluge kupcu na odreeno
mjesto, uz minimalne trokove kojima se omoguuje stvaranje dodatne vrijednosti.
Minimiziranje trokova preobraaja inputa u outpute postie se dodavanjem odreene
vrijednosti ulaznim komponentama, na sl naine: promjenom(mijenja strukturu inputa,
moe biti fizika, senzualna i psiholoka), transportom (doprinosi da roba ili usluga
vrijede vie na mjestu krajnje destinacije), skladitenjem (doprinosi porastu vrijednosti
robe), dodatnim uslovima isporuke.
Dodatna vrijednost se definie kao poboljanje klijentovog i kupevog zapaanja
vrijednosti proizvoda pomou poveanja ekon.upotrebljivosti, koja moe biti:
upotrebljivost forme, svojine, lokacijska i vremenska upotrebljivosti.
Znaaj je viestruk. Mark.log istupa kao trei subsistem mikro logistikog sistema koji
je sutinski orjentisan na kretanje robe od mjesta i vremena proizvodnje do mjesta i
vremena potronje, a koji nastoji da prebrodi prostorne i vremenske nepodudarnosti i
ogranienja uz smanjenje br posrednika.
Premoavanje ove nepodudarnosti se obavlja posredstvom transporta i skladitenja (to
ini 2 osnovne f-je mark.log)
Zadaci mark.log. su vezani za rjeavanje problema prostornog i vremensog usklaivanja
ritma robnih tokova u 4 faze (1-nabavka sirovina, materijala i transport istih do firme; 2transformaciju osobina i vrijednosti u procesu proizvodnje; 3- kretanje gotovih
proizvoda od skladita do korisnika; 4-kretanje robe od posrednika do krajnjeg kupca),
kojima se vri realizacija kupeve narudbe i obezbjeuje pravovremenska isporuka
kvalitetnog proizvoda kojim se u potpunosti zadovoljava potreba kupca.

*) Integrisana marketing logistika.

Napredme firme u savremenim uslovima formiraju integrisane log.sisteme, to znai
spajanje funkcionalnih oblasti logistike sa tradicionalnim log.f-jama.
Sutina marketing logistike:
a)
smanjenje robnih i materijalnih zaliha,
b)
ubrzanje tokova obrtnih sredstava,
c)
smanjenje logistikih tokova,
d)
potpunije zadovoljenje potroaa u pogledu isporuke roba i prateeg servisa,
e)
poveanje ritmike sinhronizacije logistikih tokova i aktivnosti i
f)
poveanje pouzdanosti logistikih kanala i stabilnosti logistikog sistema u
cjelini.
Integrisana mark.logistika znai realizaciju neprekidnog i doslednog lanca stvaranja
dodatne vrijednosti metodom korak po korak, dobijanjem robe i usluge odgovarajueg
kvaliteta i oblika u potrebno vrijeme.
Koncepcija int.mark.logistike sadri vie funkcionalnih log.modula, od kojih su
najvaniji:
a)
planiranje prodaja i operacija,
b)
upravljanje tritom,
c)
osnovni kalendarni plan proizvodnje,
d)
planiranje materijalnih potreba,
e)
podsistem specifikacija,
f)
podsistem operacija sa zalihama,
g)
podsistem planiranih primanja za otvorene narudbe,
h)
planiranje i kontrola proizvodnih operacija,
i)
modeliranje i
j)
mjerenje rezultata djelatnosti.
Koncepcija int.mark.log se postepeno razvijala i prilagoavala praksi i njen osnovni
koncept je modifikovan sa 5 novih adaptacija:
1.
logistikom usluga,
2.
logistikom brzog djelovanja (QRL),
3.
log.ispravljanja greaka (RLR),
4.
log.efikasnog odgovaranja na zahtjeve kupaca i
5.
obrnutom logistikom.
Sutina int.mark.log je u tome da obezbijedi to vei stepen integracije razliitih oblika
logistikih djelatnosti. To je sistemski pristup zahvaljujui kojem uspijevaju da se
smanje iznosi optih logistikih trokova i da se izbjegnu uska grla na logistikim
relacijama
(dobavlja-narudbe,
narudbe-proizvodnja,
proizvodnja-marketing,
marketing-distribucija, distribucija-posrednik, posrednik-potroa).

*) Logistika nabavke.
Logistika nabavke podrazumijeva nekoliko osn.aktivnosti kao to su: planiranje,
dostava, prijem, kontrola kvaliteta i kvantiteta, reklamacije, skladitenje i uvanje, i
davanje u proizvodnju.
Osn.f-je odjeljena nabavke su: definisanje potreba, izbor dobavljaa, zakljuenje
ugovora i kontrola njegove realizacije, prijem poruenih resursa,...
Osn.ciljevi log.menadmenta u sferi nabavke proizvodnje i trgovinske firme su:

nabavka robe po povoljnoj cijeni,

odravanje zaliha na optimalnom nivou,

garantovanje dostave robe,

nabavka robe najboljeg kvaliteta,

dobra saradnja s najpouzdanijim dobavljaima i

smanjenje transakcionih trokova nabavke.

Nabavna cijena takoe utie na cijenu kotanja, tako da je potrebno razmatrati i druge
fatkore, kao to su: uslovi plaanja, veleprodajna snienja cijene, izbor kompetentnog
dobavljaa idr.
*) Logistika distribucije.
Bavi se integrisanjem log.f-ja i operacija kretanja proizvoda i prateeg log.servisa od
proizvoaa do konanih potroaa.
Osn.f-je log distribucije su:

izgradnja distributivnih kanala,

optimalna dislokacija distributivnih centara,

uspostavljanje standarda kvaliteta logistikog servisa,

transport proizvoda,

skladitenje, uvanje i prerada tereta,

upravljanje zalihama i osiguranje od rizika,

Log.funkcijama u distribuciji odgovaraju razliiti zadaci, i to: f-ja inf podrke,
upravljanja zalihama i skladitenje, transporta, pakovanja, servisiranja, logistikog
administriranja.
Za distribuciju je posebno vana logistika servisiranja poizvoda jer potroa stalno
ocjenjuje njegov kvalitet. Najvaniji pokazatelji kvaliteta servisiranja proizvoda su:

okruenje u kom se servis sprovodi,

pouzdanost (servisiranje na vrijeme),

odgovornost, kompetentnost,

dostupnost servisa, povjerenje,

korektnosti i komunikativnost personala,

razumijevanje zahtjeva kupaca i

informisanost.
Veliki znaaj u distribuciji ima i logistika obrnutih tokova, koja podrazumijeva
reklamiranje i vraanje defektnih proizvoda zbog postojanja raznih vrsta greaka. Na
takve proizvode se primjenjuju razne operacije: dorada, popravka isl, to je ponekad
nemogue, te tada proizvoa isporuuje nov proizvod.

*) Logistika transporta.
Je nova nauna disciplina koja dopunjuje ciklus trinih elementarnih disciplina kao to
su marketing, menadment i sl. Transport je vaan strategijski resurs koji ima primarnu
ulogu i znaaj za primjenu logistike kao nove metodologije optimizacije racionalonog
kretanja tereta, koja omoguuje proveanje efikasnosti tih tokova, smanjenje trokova i
vee zadovoljenje korisnika. Znaaj transporta se ogleda u injenici da on uestvuje u
mnogim fazama lanca isporuka, kao to su: planiranje aktivnosti i vremena realizacije
narudbi, snabdijevanje, proizvodnja i distribucija.
Logistika transporta je dominantan logistiki proces zbog toga to se interne i eksterne
usluge esto poruuju, zahtijevaju ljude i opremu, a trokovi su veoma znaajni i
uoljivi. Predstavlja kompleksan sistem organizacije i kontrole teretnih tokova koji
pored ljudskih resursa podrazumijeva i korienje savremenih elektronskih,
komunikacionih, transportih i informacionih tehnologija.
Sutina transp.log jr u stvaranju dodatne vrijednosti putem efikasnog, pravovremenog,
kvalitetnog prevoza tereta.
Kljuni znaaj transportnih usluga je pored ostalog odreen injenicama da trokovi
transporta preovladavaju u strukturi log.trokova na mikro i makro nivou i znaajno
utiu na ukupne trokove naruioca navedenih usluga.
*) Logistika zaliha.
Kod log.zaliha postoji poznata ekonomska protivurjenost izmeu zahtjeva za visokim
zalihama koje su poeljne za marketing i proizvodnju s jedne, i zahtjeva finansija za to
manjim zalihama sa druge strane.
Da bi se u praksi ostvarili min log.trokovi, potrebno je razraditi pravilnu strategiju
odravanja zaliha, stalno sprovoditi odgovarajue logistike aktivnosti na svim
punktovima i tokovima, kako materijalnim tako i informacionim. Osnovno regulisanje
zaliha u p-u se svodi na odravanje njihovog potrebnog nivoa na skladitima.
U pogledu materijalnih tokova smatra se da osnovne logistike aktivnosti treba da budu
usmjerene na ostavrenje niskoh trokova, visokog nivoa opsluivanja, garantovanog
kvaliteta i relativno malog obima uloenog kapitala. Ovo se sprovodi u sledeim
pravcima: prognozama materijalnih potreba, definisanjem izvora isporuka i dobijanje
materijala, praenjem ulaza materijala u proizvodni proces i monitoringom statusa
materijala kao dijela obrtnih sredstava.

*) Logistika skladitenja.
Sve firme koje imaju skladite svakodnevno moraju da rjeavaju mnoge probleme
operativnog i strategijskog karaktera.
Logistiki proces u skladitima je uvijek povezan sa f-jama nabavke, prodaje i
marketinga, manipulativnim transportom, organizacijom prerade tereta i pakovanjem.
On slui za premoavanje vremenske nepodudarnosti izmeu priliva i odliva tereta.
Skladite je karika logistikog sistema koji je logistikim kanalima povezan sa ostalim
elementima. U njima (skladitima) se obavlja nekoliko osnovnih logistikih f-ja i to:
konsolidovanje tereta, sitnjenje tereta, distribucija odreenog proizvodnog asortimana,
podrka proizvodnji i kompletiranje otpremnih partija tereta iz vie fabrika u skladitima
i terminalima i njihovo usmjeravanje na vie potroaa.
Osnovne prednosti skladitenja su koordinacija i izjednaavanje ponude i tranje u
preocesu nabavke i distribucije, smanjivanje logistikih trokova pri transportu,
maksimalno zadovoljenje potroake tranje, irenje trinog prostranstva, itd.
Logistiki trokovi skladitenja mogu se odnositi na kapitalne, uvanje, tekue
opsluivanje, skladitenje operacije i osiguranje od rizika.
Skladitenje karatkeriu 3 osnovne f-je: premjetanje tereta, uvanje tereta i predaja
informacija. Premjetanje obuhvata prijem, transfer, kompletiranje, sortiranje,
preupuenje i otpremu.
*) Povezanost logistike i marketinga.
Jasno je da postoji tijesna meusobna povezanost i uslovljenost marketinga i logistike,
tako to je cilj marketinga raspodjela resursa po elementima marketing miksa na nain
da se dobije maksimalna dugorona rentabilnost firme, a cilj logistike minimizacija
ukupnih logistikih trokova s uvaavanjem maksimalnog mogueg zadovoljenja
korisnika.
Postoje brojna zajednika poslovna polja, tokovi, f-je, dejstva i aktivnosti.
Stavljanjem prefiksa marketinki ispred logistiki sistem se takoe eli naglasiti veza
marketinga i logistike, koja ima ne samo sinergistiki, nego i subordinirajui karakter.
Ukratko, marketing logistikih sistema ima osnovni cilj da podigne nivo kvaliteta
logistikih usluga unutar firme, preko ega se stiu znaajne konkurentske prednosti na
bazi optimizacije logistikih trokova i efikasnijeg korienja ljudskih, finansijskih i
tehnikih resursa.
Takoe imaju i zajedniki output motiv i cilj djelovanja, tj zajednika karika logistike i
marketinga je orijentacija na potroaa.

*) Marketing logistika i stvaranje dodatne vrijednosti usluga.

Fizikim premjetanjem sirovina, gotovih proizvoda, opreme i sl od ulaznih do izlaznih
mjesta mora se upravljati. To upravljanje se naziva menadmentom integrisane
marketing logistike. Pri tome se termin integrisanost upotrebljava za oznaavanje
koncepta neprekidnog toka proizvoda, usluga i informacija, tj za zajedniko i
istovremeno funkcionisanje svih logistikih aktivnosti.
Za bolje razumijevanje sutine menadmenta integrisane marketing logistike i stvaranja
dodatne vrijednosti proizvoda potrebno je imati u vidu ekonomsku sutinu uslune
djelatnosti. Misli se prvo na kvalitet i korisnost usluge (koja je sposobna zadovoljiti
potrebe korisnika na nivou njihovih elja i zahtjeva), i drugo na njen privredni karakter
(raznovrsnost ekonomskih aktivnosti koje imaju usluni karakter i predstavljaju nain
zadovoljavanja drutvenih potreba).
Dodatna vrijednost odnosi se na poboljanje klijentovog i kupevog zapaanja
vrijednosti proizvoda pomou poveanja njegove ekonomske upotrebljivosti, koja moe
biti vezana za upotrebljivost forme, svojine, vremena i lokacije. Upravo zbog toga je
viestruk znaaj integrisane marketing logistike, jer ona kao trei subsistem mikro
logistikog sistema nastoji da prebrodi navedene prostorne, vremenske i svojinske
nepodudarnosti, uz smanjenje broja posrednika.
Pojam dodatne vrijednosti se direktno odnosi na integrisanu marketing logistiku jer
znai poboljanje potroaeve percepcije vrijednosti odreenog proizvoda preko
poveanja njegove ekonomske upotrebljivosti.