QVINTVS ENNIVS

(239 - 169 B.C.)

FRAGMENTA
Annalium Liber I
Ilia Aoneae filia sororem adloquitur
Excita

cum

Talia

tremulis

commemorat

'Eurudica
vitaque

Nam

me

Et

ripas

visus

Exin

semita

compellare
verbis:

Aerumnae,

post

Haec

ecfatus
sese

pedem

dedit

Quamquam

multa

manus

Tendebam

lacrumans

resistet."

repente
corde

ad
et

ferendae

fortuna

conspectum
blanda

recessit

cupitus,

caeli

40
videtur

ante

germana,

in

posse

stabilibat.

sunt

fluvio

pater,

videbar

voce

tibi

ex

sola

neque

me

gnata,

ita

te,

nulla
pater

"o

salicta

errare

quaerere

35

amoena

novos:

soror,

amavit,

omne.

per

locosque
et

capessere:

deserit

32
somno:

noster

pulcher

raptare

lumen,

exterrita

nunc

homo

vestigare

Corde

artubus

quam

meum

germana

Tardaque

Nec

pater

corpus

Postilla

attulit
lacrimans,

prognata

Vires

His

anus

caerula

45
templa

voce

vocabam.

Vix aegro cum corde meo me somnus reliquit.'

Romulo auspicia data
Curantes

magna

cum

cura

cumcupientes

80

Regni dant operam simul auspicio augurioque.

**********************************
[Hinc]
Solus
Quaerit
Certabant
Omnibus
Expectant

Remus

auspicio

avem

servat.

Aventino,

at

devovet
Romulus

servat

urbem

viris
uti,

secundam
in

altivolantum.
Remoramne

uter
consul

atque
pulcher

genus

Romam

cura
vel

se

esset
cum

mittere

alto
85
vocarent.

induperator.
signum

Volt,

omnes

avidi

Quam

mox

Sic

expectabat

spectant

emittat

pictis

utri

magni

Interea

sol

albus

Et

candida
simul

Laeva

radiis

volavit

avis:

Cedunt

de

Avium,

praepetibus
inde

sit

dedit

ter

sibi

icta

quattor

sese

noctis.

foras

lux.

praepes

95

exoritur

sol.

corpora

pulchrisque
data

regni.

infera

aureus

sancta

locis

Romulus

90
tenebat

data

pulcherruma

simul

caelo

ora

in

longe

oras,

currus:

atque

recessit

alto

carceris

faucibus

victoria

se
ex

Conspicit

populus

Rebus,
Exin

ad

dant.

esse

priora,

Auspicio regni stabilita scamna locumque.

Romuli nenia
Pectora

diu

Sese

sic
te
pater

Tu
Romulus

desiderium,

memorant,

Qualem
O

tenet

'

patriae
o

in

nos

caelo

Romule,

custodem

genitor

produxisti

simul

sanguen

dis

117

Romule

die,

di

genuerunt!

dis

intra

cum

inter

oriundum,

luminis

genitalibus

oras.

aevum

116

belli?

173

rex,

178

Degit.
Liber VI (fragmenta quae exstant omnia)
Bellum cum Pyrrho Epiri rege
Quis

potis

ingentis

oras

evolvere

Tum cum corde suo divum pater atque hominum rex Effatur.
Postumius apud Tarentinos
Contra carinantes verba atque obscena profatus.
Tarentini Pyrrhum arcessunt
Navus
Nomine

repertus
Burrus

homo

Graio
uti

Intus in occulto mussabant . . . . .

Oraculum Apollinis Pyrrho datum

patre
memorant
179

Graius
a

homo
stirpe

supremo.

Aio

te

Aeacida

Romanos

stolidum

vincere

posse.

genus

174

Aeacidarum

Bellipotentes sunt magis quam sapientipotentes.

Proletarii armantur
Proletarius

publicitus

Ornatur

ferro,

scuteisque
muros

feroque

urbemque

forumque

Excubiis

curant.

Balantum pecudes quatit: omnes arma requirunt.

180

Arbores ad rogos faciendos caeduntur

Incedunt

arbusta

Percellunt

per

alta,

magnas

Fraxinus

frangitur

Pinus

proceras

securibus

caedunt,

quercus,
atque

exciditur

ilex,

consternitur

alta.

abies

pervortunt:

181

omne

sonabat

Arbustum fremitu silvai frondosai.

Epigramma Pyrrhi in templo Tarentini Iovis
Qui

antehae

invicti

fuerunt,

pater

optime

Olympi,

Hos et ego in pugna vici victusque sum ab isdem,

Pyrrhi de captivis reddendis praeclara sententia
Nec

mi

aurum

Non

posco

nec

cauponantes

Ferro

non

Vosne

velit

Virtute

regnare,
Et

virtutei

Eorundem

hoc
belli

libertati

dederitis:

sed

vitam

me

experiamur.

Quorum

pretium

bellum
auro

an

mi

belligerantes,

cernamus
era

quidve

simul

utrique.
ferat

accipe

fortuna

me

186

Fors
dictum:
pepercit,

parcere

certumust.

Dono ducite, doque volentibus cum magnis Dis.

Sententia ab Appio dicta
Quo
Antehac,

vobis

mentes
dementes

Sed quid ego hic animo lamentor?

rectae

quae
sese

stare

solebant
flexere

194
viai?

Cineas redit re infecta

Orator sine pace redit regique refert rem.
Cineas rem Pyrrho refert
.

ast

animo

superant

Volnera

atque

aspera

belli

decretum

est

prima
despernunt.

fossari

corpora

telis.

Dum quidem lmus homo Romanus toga superescit.

Decius nepos apud Asculum se devovet
.

Ut

pro

divi

Romano

hoc

audite

populo

parumper,

prognariter

200
armis

Certando prudens animam de corpore mitto.

De rebus ad Beneventum gestis
Lumen

Vertitur

interea

caelum

cum

scitus

ingentibus

agaso

203

signis.

205

rem

231

Ut primum tenebris abiectis indalbabat.

Laus M'. Curii
Quem nemo ferro potuit superare nec auro.

209

Liber VII
Ennii de Naevio sententia
scripsere
Versibus
Cum

alii
quos
neque

olim
Musarum

Nec

Faunei

vatesque

canebant;

scopulos

quisquam

superarat

dicti

studiosus

erat,

ante

hunc

Nos ausi reserare . . . .

Gemini Servilii amicus describitur
Haece
Mensam

locutus

vocat
sermonesque

quocum

bene
suos

saepe

libenter

rerumque

210
suarum

Comiter

impartit,

magnam

Partem

fuisset

de

Consilio

iudu

foro

Cui

res

audacter

cum
summis

magnas

parvasque

cuncta

malaque

Evomeret,

si

qui

vellet,

Ingenium
Ut

volup

cui

faceret

loquens

multa

Quem

haut

facit

tenens

antiqua

dictu
locaret.

clamque

palamque.
suadet

fidelis,

contentus,

tempore,

215

tutoque

doctus,

suo

in

bona

sententia

malus,

facundus,

secunda

Paucum,

malum

levis,

homo,

Scitus,

gaudia

nulla

facinus,

Suavis

ac

senatu:

iocumque
et

diei
regundis

sanctoque

et
multa

rebus

lato

Eloqueretur,
Quocum

lassus

220
beatus,

commodus

verbum

sepulta,

vestutas
tenentem,

et

mores

veteresque

novosque

Multorum

veterum

leges

divumque

hominumque;

Prudenter

qui

dicta

loquive

tacereve

225
possit:

Hunc inter pugnas compellat Servilius sic:

Liber

VIII

De bello Hannibalico
postquam

Discordia

Belli

ferratos

Pellitur

postes

medio

Spernitur

orator

Haut

sapientia,

ex

vi

sese

iure

manu

res,

miles

certantes

sed
sed

263
amatur.
maledictis

inimicitiam
consertum

258
refregit.

geritur

horridus

dictis

inter

Non

portasque

bonus,

doctis

Miscent

taetra

a~itantes.
magis

ferro

saviloquenti

300

Rem repetunt, regnumque petunt, vadunt solida vi.

Liber IX
De consulatu Cethegi et Tuditani
Additur

orator

Ore

Cethegus

Cornelius
Marcus

Tuditano

Marci
.
Qui

conlega
filius

.
tum

is
vivebant

dictust
homines

Flos delibatus populi suadaeque medulla.

ollis
atque

popularibus
aevum

olim,
agitabant,

Fabiu Cunctatoris elogium

Unus

homo

Non

enim

nobis

cunctando

rumores

ponebat

restituit
ante

rem.
salutem.

Ergo postque magisque viri nunc gloria claret.

De Hannibale
.

mortalem

summum

fortuna

repente

313

induperator

322

Reddidit, e summo regno ut famul infimus esset.

Liber X
Bellum Maoedonicum
Insece

Musa

Quod

quisque

manu
in

Romanorum

bello

gessit

Egregie cordatus homo catus Aelius Sextus.

cum

rege

Philippo.

326

Charopi Epirotae pastor T. Quinctium adloquitur

Sollicitari

te

*
O

Tite

*
Tite

Quae

si

quid

nunc

te

Ecquid
*

sic

ego
coquit

diesque

*
adiuero
et

curamve
versat

erit
*

noctesque
levasso,

in

pectore

praemi
*

327
fixa,
?

Ille vir haud magna cum re, set plenus fidei.

T. Quinctius ante pugnam ad Cynoscephalas
Aspectabat

virtutem

Expectans

si

legionis

mussaret

quae

suai,
denique

333
pausa

Pugnandi fieret aut duri finis laboris.

Liber XI
Quae

neque

Dardaniis

campis

Nec cum capta capi, nec cum combusta cremari.

Liber XVII

potuere

perire,

349

Res gestae A.V.C. 572, 573

Concurrunt

vel

Imbricitor

uti

venti

aquiloque

cum

suo

spiritus
cum

austri

430

flamine

contra

Indu mari magno fluctus extollere certant.

Liber XVIII
Pugna C. Aelii tribuni
Undique

conveniunt

Configunt

vel

ut

imber

parmam,

Aerato

sonitu

Undique

tinnit

galeae:

sed

nitendo

Semper

sudor

Nec

hastas
habet

respirandi

tribuno:

umbo

pote

quisquam

discerpere

ferro.

frangitque

corpus

fit

409

astilibus
nec

corpus

obundantes

Totum

tela

quatitque:

multumque

copia:

laborat,

praepete

ferro

ante

Rudini.

Histri tela manu iacientes sollicitabant.

De se ipso
Nos

sumus

Sicut

fortis

Romani

qui

equus,

fuimus

spatio

qui

saepe

supremo

Vicit Olimpia, nunc senio confectus quiescit.

Incertae Sedis Fragmenta
Moribus

antiquis

Septingenti
Augusto
Et
Vincla

sunt

tum

sic
suis
sese

Celso

pectore,
ex

stat

paulo

augurio

Fert
Spiritus

res
postquam
ut

campi
saepe
anima

plus

aut

inclita

condita

equus,

magnis

Romana

qui
animis

per

de

minus
Roma

praesepibus

abrupit,
caerula

virisque.

et

anni
est.
fartus
inde

laetaque

prata

iubam

quassat

simul

altam,

calida

spumas

agit

albas.

Perque fabam repunt et mollia crura reponunt.