2010 Trung tm Nghin cu Kinh t v Chnh sch

Trng i hc Kinh t, i hc Quc gia H Ni

Bi Nghin cu NC-19

Tc ng ca chi tiu cng ti tng trng kinh t ti

cc a phng Vit Nam1
Hong Th Chinh Thon2
Phm Th Hng3
Phm Th Thy4

Tm tt

Bi nghin cu ca chng ti nh gi, phn tch chi tiu cp tnh v cp huyn tc

ng nh th no n tng trng ca a phng. Da vo c s l thuyt m hnh ca
Barro (1990), Devarajan, Swaroop v Zou (1996), Davoodi v Zou (1998), chng ti xy
dng m hnh vi hai thnh phn chi tiu chnh ph. l chi tiu cp tnh v chi tiu cp
huyn. Vi s liu thu thp c 31 a phng Vit Nam, chng ti tin hnh phn
tch hi quy. Kt qu hi quy c cho thy ngun chi cho u t cp huyn cn c tng
cng, trong khi chi tiu u t cp tnh nn gim thc y tng trng kinh t ca a
phng.

T kha: H72
Phn loi: Phn cp ngn sch, chi ngn sch a phng, chi tiu cng, tng trng kinh t

Quan im c trnh by trong bi nghin cu ny l ca (cc) tc gi v khng nht thit

phn nh quan im ca VEPR.
1

Nhm tc gi chn thnh cm n TS. Phm Th Anh (Trng i hc Kinh t Quc dn) v TS. Nguyn c
Thnh (VEPR) v nhng tho lun v gi qu bu trong qu trnh hon thin nghin cu ny.
2
Nghin cu vin, Trung tm Nghin cu Kinh t v Chnh sch (VEPR). Email:
hoang.chinhthon@vepr.org.vn.
3
Cng tc vin, Trung tm Nghin cu Kinh t v Chnh sch (VEPR), Trng i hc Kinh t, i hc Quc
gia H Ni.
4
Nghin cu vin, Phng ngnh hng, Trung tm T vn Chnh sch Nng nghip (CAP), Vin Chnh sch v
Chin lc pht trin nng nghip nng thn (IPSARD).

Mc lc
Gii thiu ................................................................................................................................... 3
M hnh l thuyt ....................................................................................................................... 6
M hnh thc nghim ................................................................................................................. 8
Mt s hm chnh sch ......................................................................................................... 18
Kt lun .................................................................................................................................... 19
Ti liu tham kho ................................................................................................................... 20
Cc ch thch trong bi ............................................................................................................21

Danh mc hnh
Hnh 1. Mi quan h gia chi u t cp tnh v tng trng kinh t nm 2004-2005 .......... 11
Hnh 2. Mi quan h gia chi thng xuyn cp tnh v tng trng kinh t nm 2004-2005
..................................................................................................................................................11
Hnh 3. Mi quan h gia chi khc cp tnh v tng trng kinh t nm 2004-2005 ............. 12
Hnh 4. Mi quan h gia chi u t cp huyn v tng trng kinh t nm 2004-2005 ...... 12
Hnh 5. Mi quan h gia chi thng xuyn cp huyn v tng trng kinh t nm 20042005..........................................................................................................................................13
Hnh 6. Mi quan h gia chi khc cp huyn v tng trng kinh t nm 2004-2005 ......... 13

Danh mc bng
Bng 1. Cc thng k trung bnh khi phn chia cc a phng theo cc nhm ....................... 9
Bng 2. Kt qu hi quy .......................................................................................................... 16

Gii thiu
S can thip ca chnh ph vo nn kinh t l mt thc t, ng thi mang tnh nguyn
l c tha nhn rng ri. Chnh ph c th dng chnh sch ti kha can thip vo
nn kinh t, di hnh thc thu chi ngn sch Nh nc. Keynes nh gi cao h thng thu
kho v cng tri Nh nc, nh chng m b sung thu nhp cho ngn sch. Cc khon chi
ca chnh ph cng c tc dng iu tit nn kinh t nh cc khon thu. Theo Keynes, Nh
nc cn thc hin cc bin php tng cu c hiu qu, kch thch tiu dng sn xut. Nh
nc dng ngn sch tin hnh cc n t hng, tr cp v ti chnh, m bo li nhun
n nh cho t nhn. ng thi, nh nc phi c chng trnh u t vi quy m ln
(Keynes, 1936). Mt s nh kinh t hc khc cng ng h cho vic chi tiu chnh ph
cung cp cc hng ho dch v cng. Cc hng ho dch v ny thng c hiu qu vn u
t thp, vn ln thi gian thu hi vn di, nhng n rt cn thit cho s pht trin kinh t x
hi. Cc hng ha v dch v cng in hnh m nh nc c th cung cp bao gm: ng
giao thng, bnh vin, trng hc, h thng in li quc gia; v to th ch kinh t - x
hi: lut php, h thng thc thi php lut, chnh sch, chng trnh mc tiu. Cc hng ho
ny khng th cung cp bi t nhn do vn k n khng v ngi i din. Nh nc thu
thu ca tt c mi c nhn v cung cp hng ho dch v cng nh mt cch bi hon gin
tip v thu. Tuy nhin, cc nh kinh t hc vn ang tranh lun nhiu v quy m chi tiu
ngn sch ln hay quy m chi tiu ngn sch nh th tt hn cho s pht trin kinh t.
Chi ngn sch c chia ra nhiu thnh phn khc nhau, mi thnh phn li c tc ng
khc nhau ti tng trng kinh t. Trong quyt ton chi ngn sch, cc nc thng chia ra
ba thnh phn chnh: chi u t pht trin, chi thng xuyn; cc khon chi khc (chi tr n,
chi khc). Chi u t pht trin to thm nng lc sn xut cho nn kinh t, c tc ng di
hn ti tng trng kinh t. Mt khc, chi u t pht trin c c th l c tr v thi gian
(vic thc hin cc hng mc cng trnh ca d n cn thi gian di), vn u t nm kh
ng trong giai on tin hnh d n u t. C th nh hng ca u t pht trin trong
nm (giai on ang xt) l tiu cc ti tng trng kinh t, tuy nhin khng th kt lun
ngay l phi ct gim thnh phn ny m phi cn c vo tnh hnh kinh t - x hi ca quc
gia hay cc chng trnh ca chnh ph. Chi thng xuyn l cc khon chi duy tr hot
ng ca b my hnh chnh, hay cc khon chi xut hin hng nm. Khon chi thng
xuyn m bo cung cp hng ho - dch v v hnh chnh, php lutto mi trng v m
cho hot ng sn xut, u t, kinh doanh cho cc doanh nghip.
thc y tng trng, vic chi tiu cp chnh quyn no cng l iu cn cn nhc.
Phn cp ti kho, chuyn sc mnh ca chnh quyn cp trn ti chnh quyn cp di, l mt
phn trong nhm gii php ci cch khu vc cng, tng tnh cnh tranh ca cc chnh quyn cp
di trong vic cung cp hng ho dch v cng v thot khi tnh trng tng trng kinh t chm
(Bahl & Linn, 1992 v Bird & Wallich, 1993). Thc t cc nn dn ch, chnh quyn a
phng do nhn dn a phng bu ra. Chnh quyn ny hiu r nhng nhu cu v nguyn vng
3

ca ngi dn, nhng c im ca tnh hnh kinh t - x hi a bn mnh qun l. Nhng

quyt nh ca chnh quyn a phng c th phn nh ng nhu cu ca ng o nhn dn a
phng v ph hp vi tnh hnh kinh t - x hi ca a phng . Cc quyt nh trn c th
c tc ng rt ln ti tng trng kinh t ti cc a phng. Nn vic phn cp chi tiu v a
phng c th thc y tng trng kinh t ln hn l tp trung cc khon chi chnh quyn
cp cao. Phn cp chi ngn sch xung cp chnh quyn a phng khin ngi dn quan tm
hn ti nhng ngi i din cho h. Nhng ngi i din c nng lc tt th cc khon chi mi
thc s em li nhiu li ch cho ngi dn a phng. Nh vy, trong cng tc phn cp ti
chnh cho cc cp chnh quyn, hiu qu phn phi cc dch v cng cng ph thuc vo hiu
qu v trch nhim ca c quan hnh chnh (Geeta v cng s, 2004). Ngi dn s thn trng
vic bu chnh quyn a phng mnh. Dn ti, cc chnh quyn a phng yu km c th
c thay th bng chnh quyn c nng lc tt hn. Nh vy, phn cp chi ngn sch a
phng c ngha c v mt kinh t v v mt chnh tr - x hi. N va gip s dng c
hiu qu hn ngun lc hn hp ca ngn sch nh nc, va xy dng c thc dn ch
gim st cc hot ng ca c quan hnh chnh v dn xy dng c mt chnh quyn tht
s c nng lc. Tuy nhin, cc hng ha cng cng cng nh cc khon thu ngn sch c nh
hng ln ra ngoi phm vi ca a phng th nn chnh quyn trung ng m nhim.
V cc nc c ch km dn ch v vic qun l gim st chnh quyn a phng km, chnh
sch ny c th lm nh hng xu ti tng trng kinh t. V cc khon chi tiu ca chnh quyn
a phng sai mc ch hay km hiu qu do tham nhng. phn cp qun l tht s pht huy
cao nht nhng nh hng tch cc ti tng trng kinh t ca cc a phng cn c th ch
qun l ngn sch a phng tt v c cu phn b hp l.
Sau y, chng ti im qua cc nghin cu v chi ngn sch v tgn trng kinh t
cc nc v Vit Nam. Vi s tri dy ca l thuyt tng trng vo nhng nm 1980
c rt nhiu phn tch thc nghim. Phi k n u tin l nghin cu ca Mankiw,
Romer v Weil (1992), tuy nhin nghin cu ny cha thc s lm r vai tr ca chi tiu
chnh ph i vi tng trng. Trc Mankiw, Romer v Weil (1992) c nhng nghin cu
ca Kormendi v Meguire (1985) v Barro (1991). Hai nghin cu ny cng khai thc s liu
t nhiu nc trn th gii v mc tng trng c tnh ton trong mt thi k di. H
s dng phn tch hi quy bi vi rt nhiu bin gii thch nhm gii thch cho s khc nhau
v tc tng trng gia cc nc. Cc bin c la chn da trn cc l thuyt tng
trng v trn cc d on. Tuy nhin, hai nghin cu ny li cho kt qu khc nhau.
Kormendi v Meguire (1985) ch ra rng chi tiu chnh ph khng h tc ng n tng
trng, cn Barro (1991) li ch ra rng chi tiu chnh ph c tc ng tiu cc n tng
trng kinh t. Mt s nghin cu khc v mi quan h gia tng chi tiu chnh ph, c cu
chi tiu chnh ph v tng trng nh Devarajan, Swaroop v Zou (1996), Chen (2006) v
Ghosh v Gregoriou (2008). Vi s liu thu thp c t 43 nc, trong khong 20 nm
nghin cu ca Davoodi, Swaroop v Zou (1996) ch ra mt kt qu kh rt ng ch :
S gia tng chi u t c tc ng tiu cc n tng trng kinh t, trong khi s gia tng
4

chi thng xuyn li c tc ng tch cc. Ghosh v Gregoriou (2008) s dng phng php
GMM (Generalized Method of Moments), vi s liu thu thp t 15 nc ang pht trin
trong qung thi gian 28 nm, cng a ra kt qu kh nht qun vi kt qu trn. Theo kt
qu phn tch thc nghim ca h, chi thng xuyn c ng gp quan trng i vi tng
trng kinh t, ch khng phi chi u t. T s liu mng cho 34 tnh thnh ca Vit Nam
trong giai on 2000 2005 cng vi phng php tip cn tham s (da trn hm sn xut
ngu nhin) v phng php tip cn phi tham s (da trn DEA) Nguyn Khc Minh (2008)
ch ra tnh phi hiu qu trong chi tiu cng tn ti trong c chi tiu cng v u t cng
hng nm. Cng nhm mc ch xem xt mi quan h gia c cu chi ngn sch v tng
trng kinh t Phm Th Anh (2008b) dng s liu thu thp c t 61 tnh thnh Vit
Nam trong giai on 2001-2005. Tc gi chia chi u t v thng xuyn thnh nm ngnh
khc nhau, kt qu nghin cu cho thy hiu ng tch cc hn ca cc khon chi u t so
vi chi thng xuyn trong mt s ngnh v ngc li chi thng xuyn c tc ng tch cc
hn i vi chi u t trong mt s ngnh khc.
Kh nng tc ng ca mc phn cp ti kho i vi tng trng kinh t cc
nc ang pht trin cng c nhiu nh nghin cu quan tm. Mt s nghin cu in hnh
nh: Davoodi, Xie, Zhou (1995) , Zhang v Zhou (1997, 1998), Davoodi v Zhou (1998),
Woller v Phillips (1998), Lin v Liu (2000)... Theo cc nghin cu ca Zhang v Zhou
(1997) v Lin v Liu (2000), phn cp ti kho c nh hng tch cc n tng trng kinh t
ln lt ti n v Trung Quc. Trong khi nhiu nghin cu khc cho kt qu l s phn
cp ti kho lm chm tc tng trng, v d nh Zhang v Zhou (1998) i vi Trung
Quc, Davoodi, Xie, Zhou (1995) i vi M v Davoodi v Zhou (1998) i vi mu nghin
cu bao gm cc nc pht trin v ang pht trin. Ngoi ra, Woller v Phillips (1998) li
khng tm thy mi lin h no gia hai vn ny cc nc ang pht trin. Nguyn Phi
Ln (2009) vi s liu thu thp c 61 tnh thnh ca Vit Nam ch ra rng phn cp ti
kho c nh hng tiu cc n tng trng kinh t ti cc a phng Vit nam.
Nh vy, c mt s nghin cu v vn chi tiu ngn sch cc a phng ca
Vit Nam nh: Nguy Khc Minh (2008) xt n hai thnh phn chi tiu ngn sch ni chung
l chi u t v chi thng xuyn; Phm Th Anh (2008b) xt n chi u t v chi thng
xuyn cc ngnh ca tng a phng; Nguyn Phi Ln (2009) xt c thu v chi ngn sch
cc a phng. Khc vi nghin cu trn, bi nghin cu ny phn chia ngn sch a
phng thnh chi u t, chi thng xuyn v chi khc hai cp l cp tnh v cp di cp
tnh. Cu hi m chng ti t ra cho bi nghin cu ny l cc thnh phn chi tiu cc cp
cp (cp tnh v cp di tnh) c phn b hp l cha? Liu c cch phn b no tt
hn khng?
tr li cu hi trn, chng ti da trn mt s m hnh l thuyt v chi tiu chnh
ph v tng trng kinh t c s dng ph bin xy dng m hnh xem xt nh gi
hiu qu cc khon chi ngn sch cp tnh v cp di tnh. Vi b s liu thu thp c
ca 31 a phng ti Vit Nam, chng ti xy dng m hnh kinh t lng n gin s dng
5

phng php c lng tham s vi mt s bin kim sot nh hng ti tc tng trng
kinh t ca cc a phng. Kt qu ca m hnh thc nghim cho thy vic tng cng u
t cp huyn v gim u t cp tnh c tc ng thc y tng trng kinh t kh ln.
Chng ti ch a ra cc nhn nh da trn kt qu nhn c t m hnh xut m khng
bn ti cc vn khc c lin quan nh cng tc qun l vn hay hnh thc cp vn u t
th no l hiu qu nht.
Ngoi phn gii thiu bi nghin cu ca chng ti c ba phn na. Tip sau phn ny l
phn xy dng m hnh l thuyt v phng php s dng trong nghin cu. Tip , chng
ti trnh by m hnh thc nghim chng ti tin hnh v hm chnh sch ca m hnh
ny. Phn IV l mt s kt lun chung ca bi vit.

M hnh l thuyt
Trn th gii c ba m hnh rt ni ting v chi tiu chnh ph v tng trng kinh t
l ca Barro (1990),Devarajan, Swaroop v Zou (1996), Davoodi v Zou (1998). M hnh
ca Barro (1990) ni v tc ng ca chi tiu chnh ph ni chung ti tng trng kinh t.
M hnh ca Devarajan, Swaroop v Zou (1996) phn chia chi tiu chnh ph thnh 2 thnh
phn chi tiu. M hnh ca Davoodi v Zou (1998) chia chi tiu chnh ph thnh 3 cp l lin
bang, bang v cp di bang. Da vo ba m hnh trn chng ti xy dng m hnh ca bi
nghin cu nh sau.
M hnh ca chng ti s dng hm sn xut vi hai u vo l t bn t nhn v chi
tiu chnh ph. Nu k hiu k l lng t bn t nhn trn mt n v lao ng hiu qu, g l
tng chi tiu chnh ph, g s l chi cp chnh quyn tnh, g l l chi cp chnh quyn huyn.
M hnh ca chng ti c xy dng nh sau:
Khu vc sn xut:
n gin, chng ti gi nh hm sn xut c dng Cobb-Douglas v c hiu sut
khng i theo quy m, vi sn lng ph thuc vo lng t bn ca khu vc t nhn trn
mt n v lao ng hiu qu v hai thnh phn chi tiu khc nhau ca chnh ph l gs v gl.
C th hm sn xut c vit di dng:
y k g st 1 g lt 2

(1) vi 0, 1 0, 2 0 v 1 2 1

Trong , y l sn lng bnh qun u ngi, l co gin ca tng sn lng y vi tng

lng t bn trn mt n v lao ng hiu qu ca nn kinh t. Cn 1 , 2 ln lt l co
gin ca tng sn lng y vi cc thnh phn chi tiu chnh ph.
Khu vc chnh ph: Do khng nhm mc ch xem xt vai tr ca cc loi thu sut khc
nhau n tng trng, nn chng ti cng gi nh chi tiu chnh ph c ti tr bng mt
6

mc thu sut c nh . iu hm chnh ph lun thc hin cn cn ngn sch cn

bng. Do vy :
g= *y = gs + gl
g s s g g s sy

(2)

g l l g g l ly

(3)

Trong i (i = s v l) l t trng chi tiu ca chnh quyn cp tnh v cp huyn.

Thay (2) v (3) vo (1)(1):
1

1
2 1

yt k t ( s l

(4)

Phng trnh (4) th hin mi quan h gia tng sn lng ca kinh t vi t trng chi tiu
ca chnh quyn cp tnh v t trng chi tiu ca chnh quyn cp huyn.
H gia nh:
Gi nh rng nn kinh t gm cc h gia nh ging nhau, vi cc quyt nh ca chnh
ph v v i mi h gia nh s la chn cc quyt nh v mc tiu dng c ti a ho
li ch cho c vng i. Da trn l thuyt li ch cn bin gim dn nn gi nh hm li ch
ca h gia nh l: u (c) ln(c) v vn ca h gia nh l ti a ho:

U t u (ct )d t

(5)

vi rng buc:

(1 ) y ct k t 1 k t k

(6)

Phng trnh (6) hm phn thu nhp sau thu (thu nhp kh dng) s c phn chia cho
hai mc ch l tiu dng ngay v tit kim ti u t vi mong mun c c thu nhp
ln hn trong tng lai. Ngm nh rng s lao ng trong nn kinh t khng thay i, u t
b p lng t bn b hao mn ( k ) v tng thm lng t bn rng cho nn kinh t.
Gii bi ton vi k thut Lagrange(2) ta c c tc tng trng ca nn kinh t l:

[(1 )

s l 1 ] 1

(7)

T phng trnh (7) ly o hm ca tc tng trng theo t trng chi tiu cp tnh ta
c kt qu nh sau:

d
1
s (1 ) (1 12 23 3 1 ) ( 1 2 )
d s

s l
1

(8)

Cho

d
0 ta c t trng chi tiu ti u ca cc cp:
d s

s*

1
2
, l*
(9)
1 2
1 2

Khi m tng chi cho ngn sch a phng l khng thay i. Nu t trng chi ngn
sch cc cp cha t ti mc ti u ny th vic chuyn dch c cu chi tiu c th thc
y tng trng m khng cn phi tng t trng chi tiu chnh ph trong GDP.

d
0 th 1 2 , iu ny hm s chuyn dch c cu chi tiu gia hai thnh phn
d s
s l

s l l lm tng hay gim tc tng trng kinh t khng ch ph thuc vo hiu sut ( co
gin ) ca hai thnh phn vi tng sn lng y m cn ph thuc c vo t trng ban u
ca hai thnh phn . Nu s ang qu ln so vi l , th vic chnh ph chuyn dch c cu
chi tiu theo hng tng chi tiu cho thnh phn s bng cch gim chi tiu cho thnh phn
thnh phn l c th khng lm tng tc tng trng ngay c khi thnh phn chi tiu s c
hiu sut i vi tng sn lng y ln hn so vi thnh phn chi tiu l (tc l ngay c khi

s l ). Ni cch khc, vic thu tm phn ln cc khon chi ngn sch a phng ca cc
tnh c th khng thc y tc tng trng ca a phng mc d h s co gin ln.
Vy c nn tng t trng cc khon chi cp huyn v gim t trng cc khon chi cp
tnh hay khng ? Cu tr li cho cu hi ny cn ph thuc vo c cu chi ngn sch a
phng v nhng c trng ring v th ch ca tng quc gia.

M hnh thc nghim

M hnh thc nghim chng ti xy dng da trn b s liu thu thp c ca 31 a
phng nm 2004 v 2005. Ngun s liu c ly t quyt ton thu, chi ngn sch cc tnh,
thnh ph trc thuc trung ng (gi chung l cc a phng), cc bo co v iu tra ca
tng cc thng k v GDP cc a phng. Trong quyt ton ca tng a phng ghi r chi
ngn sch a phng v chi ngn sch cp tnh, quyt ton a phng no khng theo b
cc nh trn chng ti khng chn vo mu. Cn chi tiu cp huyn qun, th x, thnh ph
trc thuc tnh (gi chung l cp huyn) c tnh ton da trn s liu chi a phng tr i
chi cp tnh. Do b hn ch trong vic tip cn cc ngun s liu nn chng ti ch c mu
quan st ca 31 a phng. Vi b s liu nn m hnh ch c th xem xt c mi quan
h ngn hn gia t trng thnh phn chi tiu cc cp ti tng trng kinh t. Cc khon chi
trong ngn sch cp tnh v cp huyn c chia thnh ba mc ln gm: chi u t pht trin
(chi xy dng c bn v chi u t pht tin khc), chi thng xuyn (chi cho y t, gio dc,
hnh chnh, an ninh quc phng, s nghip, khoa hc cng ngh), cc khon chi khc (cp
8

tnh bao gm cc khon chi cn li tr khon chi b sung cho ngn sch cp di nh: tr li
gc, chi cho chng trnh mc tiu; cp huyn l cc khon chi cn li ngoi chi u t v
chi thng xuyn). Chng ti cn thu thp cc ch tiu sau ca cc a phng: chi tiu cng
trn GDP, lm pht ring, t l tng trng, t l tng thu nhp bnh qun, GDP nm 2003.
Thc trng v chi ngn sch ti 31 a phng Vit Nam
Trong quyt ton chi ngn sch ca 31 a phng trong mu chng ti chn th t
trng trung bnh chi ca cp huyn trong ngn sch a phng chim gn 39% nm 2004 v
gn 36% nm 2005. Trong khi chi ngn sch tnh chim hn 61% nm 2004 v hn 64%
nm 2005. Cc a phng c t trng chi ngn sch cp huyn cao nh Lai Chu, Ngh An
nm 2005 (hn 60%), Hng Yn nm 2004 (hn 70%). T trng chi cp huyn cc a
phng khc ch yu chim t 40% tr ln. Nhng a phng chi t nh Nng cng trn
10% (2005), H Ni v thnh ph H Ch Minh khong 20% (2005). Tip theo, chng ti
chia mu thu thp c thnh cc nhm c ci nhn r hn v thc trng chi ngn sch
cc a phng (Bng 1).
Bng 1. Cc thng k trung bnh khi phn chia cc a phng theo cc nhm

Trung bnh chung

Chi tiu Cao hn
cng
mc trung
trn
bnh
GDP
Thp hn
mc trung
bnh
Lm
Cao
hn
pht
mc trung
ring
bnh
Thp hn
mc chung
bnh
T l
Cao hn
tng
mc trung
trng
bnh
Thp hn
mc trung
bnh
T l
Cao hn
tng thu mc trung
nhp
bnh
bnh
Thp hn
qun
mc trung
bnh
GDP
Cao hn

T
l Cp tnh
trong
mu
Chi u Chi
quan st t
thng
xuyn
22,17
19,29

Chi
khc
17,21

Cp huyn v x (cp di
tnh)
Chi u Chi
Chi
t
thng
khc
xuyn
7,98
26,34
7,02

35,48

24,01

16,86

20,33

5,04

25,29

8,46

64,52

21,15

20,63

15,49

9,59

26,91

6,23

51,61

24,78

18,34

16,70

6,77

25,80

7,61

48,39

19,38

20,30

17,75

9,27

26,91

6,39

45,16

21,40

20,12

16,87

8,86

25,35

7,40

54,84

22,80

18,60

17,48

7,25

27,15

6,71

35,48

22,58

18,97

17,17

7,83

25,14

8,30

64,52

21,94

19,46

17,23

8,06

26,99

6,31

16,13

29,36

18,88

18,22

7,77

19,15

6,62

nm
2003

mc trung
bnh
Thp hn
mc trung
bnh
Chi tiu cng di
15% GDP ca a
phng (nhm 1)
Chi tiu cng trn 55%
GDP ca a
phng(nhm 2)

83,87

20,78

19,37

17,01

8,02

27,72

7,10

30,65

26,15

20,90

15,27

6,68

24,87

6,14

9,68

19,94

16,39

21,66

4,82

25,35

11,85

Ngun: Tnh ton ca tc gi da trn s liu ca B Ti Chnh (2009)

Chng ti tnh trung bnh ca cc ch s chi tiu cng trn GDP, lm pht ring, t l tng
trng, t l tng thu nhp bnh qun, GDP nm 2003. Da trn mc trung bnh ca cc ch
s chng ti phn chia 31 a phng thnh hai nhm: mt nhm c cc ch s tng ng
trn mc trng bnh v mt nhm cc ch s tng ng di mc trung bnh. Bng 1 cho
thy mc trung bnh chung, chi thng xuyn cp huyn cao nht sao l chi u t cp
tnh. Chi thng xuyn cp huyn (tng chi thng xuyn ca tt c cc huyn v cc x
trong a phng ) ch gp gn 1,5 ln chi thng xuyn ca tnh. Chi u t cp huyn
ln gp khong 3 ln chi u t cp huyn. Nh vy, nhim v chi vn tp trung phn ln
cp tnh nht l chi u t. Khi phn chia hai nhm theo mc trung bnh cc ch tiu, vi ch
tiu t l tng trng v lm pht ring th hai nhm tng i ngang bng cn cc ch tiu
khc th chnh lch kh ln. Nhng s khc nhau gia hai nhm tt c cc ch tiu l khng
ln. Tip theo, chng ti xem xt thng k trung bnh ca cc tnh c chi tiu cng a
phng di 15% GDP ca a phng v cc tnh c chi tiu cng a phng trn
55% GDP ca a phng . Nhng tnh thuc nhm 2 l nhng tnh c GDP nm 2003
thp nht. Mc GDP thp nht nhng t l chi tiu trn GDP li cao nht. iu ny cho thy
cc a phng ngho cc khon thu ngn sch a phng khng b p cc khon chi v
phi nhn vic tr rt ln t ngn sch nh nc. Tnh trng trn din ra l do nn kinh t cc
a phng yu cc khon thu thp v c ch thu chi ngn sch nh nc Vit Nam.
Vit Nam th ngn sch nh nc vn thu phn ln cc khon thu. S liu v thu chi ngn
sch ca cc cp cho thy thu ngn sch a phng chim hn 30% tng thu ngn sch nh
nc, c th: 34,3% (nm 2004), 32.94% (nm 2005); tng chi tiu ca cc cp chnh quyn
t cp tnh tr xung nm 2004 t 48.2%, nm 2005 l 48.21% . Nh vy ngn sch trung
ng phi cp b cho ngn sch a phng gn 20%. y gi l m hnh thu tp trung v
chi phn cp.
Tip theo, chng ti xem xt mi quan h gia cc thnh phn chi tiu chnh ph cc cp v
tng trng kinh t trong hai nm 2004-2005.

10

T c t n g G D P/n g i

Hnh 1. Mi quan h gia chi u t cp tnh v tng trng kinh t

nm 2004-2005

35
30
25
20
15
10
5
0
0

10

20

30

40

50

60

70

80

T trng chi u t cp tnh

Ngun: Tnh ton ca tc gi da trn s liu ca B Ti Chnh (2009)\

T c t n g G D P /n g i

Hnh 2. Mi quan h gia chi thng xuyn cp tnh v tng trng kinh t
nm 2004-2005

35
30
25
20
15
10
5
0
0

10

20

30

40

50

T trng chi thng xuyn cp tnh

Ngun: Tnh ton ca tc gi da trn s liu ca B Ti Chnh (2009)

11

T c t n g G D P/n g i

Hnh 3. Mi quan h gia chi khc cp tnh v tng trng kinh t nm 2004-2005

35
30
25
20
15
10
5
0

10

20

30

40

50

T trng chi khc cp tnh

Ngun: Tnh ton ca tc gi da trn s liu ca B Ti Chnh (2009)

T c t n g G D P/n g i

Hnh 4. Mi quan h gia chi u t cp huyn v tng trng kinh t

nm 2004-2005

35
30
25
20
15
10
5
0
0

10

15

20

25

30

T trng chi u t cp huyn

Ngun: Tnh ton ca tc gi da trn s liu ca B Ti Chnh (2009)

12

T c t n g G D P/n g i

Hnh 5. Mi quan h gia chi thng xuyn cp huyn v tng trng kinh t
nm 2004-2005

35
30
25
20
15
10
5
0
0

10

20

30

40

50

T trng chi thng xuyn cp huyn

Ngun: Tnh ton ca tc gi da trn s liu ca B Ti Chnh (2009)

T c t n g G D P/n g i

Hnh 6. Mi quan h gia chi khc cp huyn v tng trng kinh t

nm 2004-2005

35
30
25
20
15
10
5
0
0

10

20

30

40

50

T trng chi khc cp huyn

Ngun: Tnh ton ca tc gi da trn s liu ca B Ti Chnh (2009)
T hnh 1 n hnh 6, chng ti nhn thy rng hu ht cc a phng c t trng
chi u t cp tnh chim khong t 10% n 30%. T trng chi thng xuyn cp tnh
ca cc a phng thng chim t 10% n 20%. Chi thng xuyn cp huyn ca
cc a phng phn ln chim t 25% n 40%. T trng chi khc cp huyn ca cc
a phng thng nh hn 10%. Tuy nhin, chng ti khng thy c r mi quan h
13

gia cc thnh phn chi tiu cc cp vi tng trng kinh t tr chi khc cp tnh (c
th tc ng tch cc). Nh vy, c nhiu yu t nh hng n vic ci thin thu nhp
bnh qun u ngi m chi tiu cng cc a phng khng phi l yu t duy nht
(hay c tc ng chi phi hon ton). Vic b sung mt s bin kim sot lc ra tc
ng thc ca chi tiu cng cc a phng l iu rt cn thit.
M hnh phn tch thc nghim:
Trong phn ny, chng ti xy dng m hnh thc nghim da trn b s liu thu thp
c 31 a phng trong nm 2004 v nm 2005. Do ch tp trung xem xt mi quan h
gia cc thnh phn chi tiu cc cp nn n gin m hnh chng ti xut nh sau:
gpcit = 0 1t it 2 pt 3lkit 4lyi0 5 tit 11s ,it 22 s ,it 33 s ,it
2

41l ,it 52l ,it + 63l ,it it

(5.1)
3

Tuy nhin, trnh hin tng a cng tuyn hon ho v

j 1

js ,it

jl ,it 1 nn
j 1

chng ti b i bin 1s,it (bin t trng u t cp tnh). Sau mt s bin i c bn(5)

chng ti c m hnh cui cng m chng ti s dng thc hin hi quy l:
gpcit = a o 1t it 2 pt 3lkit 4lyi0 + 5 tit 2 ( 2 1 )2 s ,it ( 3 1 )3s ,it
( 4 1 )1l ,it ( 5 1 )2l ,it ( 6 1 )3l ,it + it

(5.2)

Cc h s ( j 1 ) th hin hin qu tng i ca khon chi j (j=2,6) so vi chi u

t cp tnh. Nu h s ny dng th hiu qu ca khon chi j ln hn khon chi u t tnh.
iu ng ngha, nn chuyn dch t thnh phn chi u t cp tnh sang khon chi j, v
ngc li.
Trong :
- Bin gpcit l tc tng GDP bnh qun u ngi ca a phng i ti nm t v
c xc nh nh sau:
gpcit

gdp it gpd i (t 1)

- Bin

gdpi (t 1)

100%

tit l t trng chi tiu chnh ph trn GDP ca tng a phng nm t.

- Bin pt l tc thay i ca ch s gi tiu dng trong c nc nm t, c tnh

bng: pt log(CPIt ) log(CPIt 1 )

Xem phn Cc ch thch trong bi

14

- Bin lkit l logarit c s t nhin ca lng vn tch lu cc doanh nhghip a

phng i nm t
- Bin lyi0 l logarit c s t nhin ca GDP theo gi so snh nm 1994 ca cc tnh
nm 2003
- Bin 1s ,it l t trng chi cho u t pht trin cp tnh ca a phng i nm t
- Bin 2 s ,it l t trng chi thng xuyn cp tnh ca a phng i nm t
- Bin 3s,it l t trng cc khon chi khc cp tnh ca a phng i nm t
- Bin 1l,it l t trng chi cho u t pht trin cp huyn ca a phng i nm t
- Bin 2l,it l t trng chi thng xuyn cp huyn ca a phng i nm t
- Bin 3l,it l t trng cc khon chi khc cp huyn ca a phng i nm t
- V uit l sai s ngu nhin
Nh chng ta bit, trong thc t c rt nhiu cc nhn t khc nhau c th nh
hng ti tc tng trng kinh t. Ngoi cc bin trong m hnh l thuyt l t trng ca
cc thnh phn chi tiu cp tnh v huyn, t trng chi tiu ca a phng trn GDP, bin
vn tch lu t bn ca cc doanh nghip, chng ti cn a thm mt s bin kim sot nh:
tc thay i ca ch s gi tiu dng c nc, log ca GDP cc tnh nm 2003. L do m
chng ti a cc bin ny vo m hnh c th c gii thch nh sau:
Th nht, vi bin pt l tc thay i ca ch s gi tiu dng trong c nc, chng
ti a vo kim sot phn ng chung ca tt c cc a phng vi c sc chung ca nn
kinh t. Ni cch khc, bin ny nhm xem xt mi quan h gia mi trng lm pht ca c
nc v tng trng kinh t ca tng a phng.
Bin lyi0 (log ca GDP cc tnh nm 2003), bin ny kim nh s hi t ca thu
nhp thc bnh qun u ngi cc a phng v kim sot nhng c trng ring ca tng
a phng khng a vo c m hnh. V trong m hnh l thuyt tn c in c chng
minh c rng do quy lut nng sut bin cn bin gim dn, nhng tnh no c mc thu
nhp ban u cao th mc thu nhp tng thm khi u t thm mt ng vn s nh hn cc
tnh c thu nhp ban u thp. Vi l thuyt ch ra nh trn, nn chng ti k vng bin
ny s mang gi tr m.
Kt qu hi quy:
S dng b s liu ca 31 a phng trong nm 2004 v nm 2005, chng ti s dng
phng php c lng Pooled OLS. Sau khi c lng m hnh trn chng ti c kt qu nh
bng 2 v c mt s kt lun chnh nh sau:

15

Bng 2. Kt qu hi quy
Bin s

H s

lch
chun

Mc
ngha

Bin s

H s

lch
chun

Mc
ngha

tit

-0,4007***

0,1500

1%

3s,it

0,2257***

0,0626

1%

t it * t it

0,0050***

0,0019

1%

1l,it

0,2903***

0,0914

1%

pt

2,4289***

0,8537

1%

2l,it

-0,0891

0,0669

lyi0

-4,4725***

1,2944

1%

3l,it

-0,0070

0,0729

lkit

4,5031***

1,6709

1%

R_square

0,403698

2 s,it

-0,0176

0,0881

F_statistic

3,452710

P_value

0,001611

Kt qu hi quy ca chng ti trong Bng 2 cho thy quy m chi tiu ca chnh ph
trn GDP cc a phng ( ) c mi quan h dng phi tuyn vi tng trng kinh t.
Trn th gii mt s kt qu thc nghim cho thy quan h gia chi tiu chnh ph trn GDP
vi tng trng kinh t l hm phi tuyn dng ng cong Rahn (li so vi gc ta ).
Hm rng, nu c tng t trng chi tiu ngn sch vt qua mt mc no s lm gim
tc tng trng kinh t. Tuy nhin, m hnh ca chng ti li cho kt qu ngc li, phi
tng t trng chi tiu ngn sch vt qu mc gii hn no th mi nh hng tt ti tng
trng kinh t ca a phng. iu ny c th c gii thch bi nhng l do sau. Th
nht, h thng c s h tng ca nc ta vn cn rt yu km, nu lng u t khng th
cc khon u t y tc ng tiu cc ti tng trng kinh t. N th hin tnh thiu ng b
v tnh dn tri trong u t cng. Khi vic u t vt qua mt ngng no th vic u
t mi pht huy hiu qu tch cc ti tng trng kinh t. Th hai, tc ng ngc chiu ca
bin ny c th hiu do tr ca u t c s h tng m thi gian xem xt ca bi nghin
cu ngn. Hay tng chi tiu tr cp gy ra hin tng li, gim tnh cnh tranh v hiu
qu trong nn kinh t (chi tr cp cho cc doanh nghip). C th gp phi nhng ri ro o
c cc i tng nhn tr cp, lm cc khon tr cp khng n c tay nhng i tng
thuc din chnh sch m chnh ph hng ti. Lm gim tc ng ng mong mun ca cc
chnh sch ny. Ngoi ra, c th do c im thu chi ngn sch ti Vit Nam theo hnh thc
l thu tp trung v chi phn cp. Ngn sch nh nc tp trung ngun lc ca cc a
phng v phn b li cc ngun lc theo nh hng pht trin ca nh nc. Cho nn,
chi ngn sch nhiu a phng khng c ti tr trc tip t cc ngun lc ca a
phng . C ch ny lm gim tnh ch ng sng to ca cc chnh quyn a phng
trong vic thc hin qun l thu chi ngn sch v gy p lc rt ln cho ngn sch trung
ng. Ngn sch a phng lun thng bng bi khon tr cp ca trung ng (nu cn) cn
16

mi khon thm ht u dn v ngn sch trung ng. Ngn sch a phng c th i vay
nhng s vay khng ln hn 30% chi u t cp tnh (theo quy nh ca Lut ngn sch nh
nc). Nh vy, bin ny khng c hiu l tc ng ca thu vi hiu ng ln t u t t
nhn v hiu ng bp mo ti tng trng kinh t.
Bin pt c mi quan h dng vi bin tng trng kinh t. Bin ny c tnh l
phn trm thay i ca CPI trong c nc. Kt qu ny l d hiu bi v trong hai nm 2004
v nm 2005 nn kinh t Vit Nam tri qua thi k tng trng v lm pht cao(6).
Kt qu c lng ca h s i vi bin lkit rt c ngha thng k ti mc 1% v c
tc ng tch cc i vi tng trng kinh t. iu ny cho thy l phn vn u t ca cc
doanh nghip lun l ng lc ln thc y tng trng kinh t. V cc ngun u t vo khu
vc ny lun c s dng hiu qu hn rt nhiu trong khu vc nh nc (Minh v Long,
2008).
Ngoi ra, bin lyi0 cng phn nh ng l thuyt khi du ca h s ny m v c ngha
thng k ti mc 1%. Trong l thuyt m hnh tng trng Tn c in chng minh c rng
do quy lut nng sut cn bin gim dn, nhng tnh no c mc thu nhp ban u cao th mc
thu nhp tng thm khi u t thm mt ng vn s nh hn cc tnh c thu nhp ban u thp
hn.
Tip theo,chng ti s i su vo phn tch kt qu cc khon chi tiu cc cp c nh
hng nh th no n tng trng kinh t ti cc a phng.
Trong m hnh xy dng, chng ti b i bin t trng u t cp tnh trnh hin
tng a cng tuyn hon ho. Vic b i bin ny khng c ngha l bin ny khng quan
trng, m ch mun ly hiu qu chi tiu cho khon chi u t cp tnh lm mc so snh vi
hiu qu chi tiu ca cc khon khc. iu ny hm rng nu trong m hnh c lng m
c mt thnh phn no tc ng tch cc n bin tng trng kinh t th chng ta c th ti
tr thm cho cc khon chi tiu bng vic ct gim chi tiu cho khon chi u t pht trin
cp tnh. Cn nu cc h s ca cc khon chi ra m, th iu cng khng nht thit phn
nh thnh phn chi tiu c nh hng tiu cc n tng trng kinh t. M ch l th hin
rng chng ta nn gim khon chi chuyn sang chi cho u t pht trin cp tnh hoc
cc khon chi tiu khc c tc ng tch cc n tng trng kinh t.
Trong kt qu hi quy m chng ti c c, th c hai bin rt c ngha v c tc
ng dng n tng trng kinh t l bin chi u t pht trin cp huyn v khon chi
khc ca tnh. H s i vi bin u t cp huyn c gi tr bng 0,2903 c ngha l khi cc
yu t khc khng i th nu tng 1% t trng chi cho u t huyn c ti tr bi s ct

Tc tng ca GDP ca nm 2004 v nm 2005 ln lt l 7,8% v 8,4%. Con s tng ng ca tc

tng CPI l 9,5% v 8,4% (Ngun: Tng cc thng k)

17

gim ca chi u t tnh chuyn sang th tc tng trng ca a phng s tng xp x

0.29 im %. Cng tng t nh th, h s i vi bin chi khc cp tnh bng 0,2257c ngha
l tc tng trng ca a phng s tng khong 0.22 im % nu tng 1% chi cc khon
chi khc cp tnh trong iu kin cc yu t khc khng i v cng ly ti tr t s ct gim
trong chi u t cp tnh. iu ny hm l chng ta nn ct gim khon chi cho u t pht
trin cp tnh tng cng chi cho khon u t cp huyn v cc khon chi khc ca tnh.
Cc khon chi khc cu tnh gm: Chi tr n gc, li cc khon huy ng theo Khon 3, iu
8 Lut ngn sch nh nc, chi b sung qu d tr ti chnh, chi cc chng trnh mc tiu.
Cc khon chi c qun l qua ngn sch nh nc, chi chuyn ngun ngn sch sang nm
sau.
Ngoi ra, do cc bin khc c h s i vi t trng ca cc khon chi nh: chi thng
xuyn ca huyn, chi khc ca tnh, chi khc ca huyn khng c ngha thng k. iu ny
hm rng vic chuyn dch t trng cc khon chi sang chi u t pht trin ca tnh khng
lm nh hng ti t l tng trng ca a phng.

Mt s hm chnh sch
Theo kt qu ca m hnh thc nghim th khon u t cp tnh nh hng khng em
li hiu qu cao bng u t cp huyn v chi cho cc chng trnh mc tiu. T trng chi
ngn sch ca a phng vn cha ti u c bit l vi cc khon chi cho u t cp huyn
v chi khc cp tnh (chi cho cc chng trnh mc tiu). Nh vy, thc y tng trng
kinh t cc a phng th chng ta nn ch trng ti cc d n u t cp huyn v nng t
trng u t pht trin cp huyn. Cc d n u t cp huyn vi tnh hiu qu v kh thi s
gp phn rt ln trong vic nng cao mc sng ca nhn dn, gp phn thc hin mc tiu
dn giu nc mnh m ng v chnh ph ra. C th nu tng 1% u t cp huyn v
c ti tr t vn u t cp tnh th tng trng sn lng tng thm khong 0,29 im %.
Cc khon chi khc ca tnh nh chi cho cc chng trnh mc tiu cng kh hiu qu. Khi
tng chi khc cp tnh (chi cho cc chng trnh mc tiu) ln 1% th lm tng tc tng
trng kinh t thm 0.22 im %. Vic quan tm ng mc ti cc khon chi ny cng l mt
iu rt nn lm ti cc a phng.

18

Kt lun
Chng ti da ch yu vo m hnh l thuyt v phn cp chi tiu chnh ph ca
Davoodi v Zou (1998) xy dng m hnh xem xt mi quan h gia phn cp chi tiu a
phng ti Vit Nam. Cn c b s liu thu thp c ca 31 a phng trong hai nm 2004
v 2005, chng ti tin hnh phn tch hi quy bng phng php Pooled OLS v kt qu cho
thy mi quan h ngn hn gia tng trng kinh t v t trng chi tiu cc cp. C mt s
bin trong m hnh khng c ngha thng k mc 10%, cc bin khc c ngha thng k
mc 1%. Kt lun ng ch c rt ra l tnh hiu qu tng i gia chi u t cp
huyn vi chi u t cp tnh v chi khc ca tnh (chi cho cc trng trnh mc tiu) vi chi
u t cp tnh.
Kin ngh ca chng ti l nn chuyn dch c cu chi tiu cc cp cc a phng
theo hng tng t trng chi u t cp huyn, gim t trng chi u t cp tnh. Vi kin
ngh ny, chng ti mong mun cc nh qun l ch hn ti cc d n kh thi, c tnh hiu
qu cp huyn v gim bt cc d n km hiu qu, kh thi cp tnh. Ngoi ra, vic xc
nh v thc hin cc chng trnh mc tiu ca cp tnh kh tt, n c tc ng ng k ti
tng trng kinh t ti cc a phng. Cc tnh cn ch trng v quan tm thc hin tt cc
chng trnh ny.
Cc kin ngh trn chng ti da vo kt qu m hnh kinh t lng vi 31 a phng
ntrong 2 nm 2004 v 2005. Nn chng ti rt mong mun s c tr li vn ny trong
cc nghin cu sau vi s liu y hn vi chui thi gian di hn. Hoc s s dng cc
phng php phn tch hi qua khc. Hoc s a thm mt s kim sot khc c th thy
r hn tc ng ca chi tiu chnh ph ti tng trng kinh t nh l bin vn con ngi:
nng lc ca cc cn b cc cp hay l trnh ca lao ng trong a phng . Vn
ny cng khc quan trong khi xem xt hiu qu cc khon chi, v chc chn mt chnh quyn
a phng c nng lc km v mc tham nhng cao nh hng rt xu ti hiu qu cc
khon chi tiu cng.

19

Ti liu tham kho

B ti chnh, Quyt ton thu, chi ngn sch nm 2004 ca cc tnh, thnh ph trc thuc
trung ng, http://www.mof.gov.vn/Default.aspx?tabid=4733&FolderCode=99
(15:5:2009)
B ti chnh, Quyt ton thu, chi ngn sch nm 2005 ca cc tnh, thnh ph trc thuc
trung ng, http://www.mof.gov.vn/Default.aspx?tabid=5712&FolderCode=112
(15:5:2009)
B ti chnh, D ton ngn sch nh nc Vit Nam nm 2004
B ti chnh, D ton ngn sch nh nc Vit Nam nm 2005
Nguyn Phi Ln, nh gi tc ng ca phn cp qun l ti kho n tng trng kinh t
a phng ti Vit Nam
Nguyn Khc Minh, Nguyn Vit Hng, Nguyn Th Minh, Tng trng chuyn i c cu
v chnh sch kinh t Vit Nam thi k i mi, NXB Khoa hc v k thut (p41-70)
Phm Th Anh, Chi tiu chnh ph v tng trng kinh t: Kho st l lun tng quan, bi
nghin cu NC-02/2008, bi nghin cu ca CEPR.
Phm Th Anh, Phn tch c cu chi tiu chnh ph v tng trng kinh t Vit Nam, bi
nghin cu NC-03/2008, bi nghin cu ca CEPR.
Barro, R. J, (1990), Government Spending in a Simple Model of Economic Growth.
Barro, R. J, and Sala-i-Martin X, (1992), Public Finance in Model of Economic Growth
Bahl, R. W.,& Linn, J. F (1992). Urban public finance in developing countries. New York:
Oxford Univ. Press.
Bird, R. M., & Wallich, C. (1993). Fiscal decentralization and intergovernmental relations in
transition economies: towards a systematic framework of analysis. Washington, DC: The
World Bank.
Keynes, J. M (1936). The General Theory of Employment, Interest and Money.
http://www.marxists.org/reference/subject/economics/keynes/general-theory/index.htm
(15:5:2009)
Geeta Sethi, Roy Bahl, Luis Constantino, Fitz Ford, M.A. Oommen, M. Govinda Rao (2004).
India Fiscal Decentralization to Rural Governments, Document of the World Bank
http://siteresources.worldbank.org/EXTSAREGTOPDECENTRALIZATION/Resources/
496899-1095189822590/521764-1095190669879/VolumeI.pdf
(14:5:2009)

20

Cc ch thch trong bi

(1) Vi g s sy
g l ly

(2.1)
(2.2) , s l 1

y k g st 1 g lt 2
(2.3) , 0, 1 0, 2 0 v 1 2 1
Thay (2.1) v (2.2) vo (2.3):
yt k t (syt ) 1 (lyt ) 2
1

yt k t s l (yt )1
1

1
2 1

yt (k t s l 1 )
yt k t ( s l

(2.4)

(2) Gii bi ton ti a ho li ich ca ngi tiu dng bng k thut Lagrange:

U t u (ct )d t (2.5)
0

Rng buc: (1 ) yt ct kt 1 kt k (2.6)

Thit lp hm Lagrange cho cc bin ri rc:

H= t u (ct )d t 0

((1 ) y
t

ct k t 1 k t k t )

1
2 1

vi yt k t ( s l

v u (c) ln(c) ta c h phng trnh:

H
1
t t t = 0
ct ct

(2.6.1)

H
t t t 1 t 1 ((1 )( s1l 2 1 ) 1 ) =0
k t 1
1

H
(1 )( s1l 2 1 ) ct k t 1 kt kt 0
t
1
T (6,1) c:
t thay vo (2.6.2):
ct

(2.6.2)

(2.6.3)

1
1

((1 )( s1l2 1 ) 1 )
ct ct 1
1

c
t 1 ((1 )( s1l 2 1 ) 1 )
ct
1

ct 1
1 ((1 )( s1l 2 1 ) 1 ) 1
ct

ct
((1 )( s1l 2 1 ) 1 ) 1
ct
1

21

ct
((1 )( s1l 2 1 ) 1 ) 1 (2.7)
ct
(3)o hm ca tng trng theo ti trng chi tiu:
1
1
1 1
2 1

1 2 1
1 2 1

s (1 )( s l )
l (1 )( s l )
s

(1 )( s1l 2 1 ) ( 1 2 )
s
s l
1

(4) bin i t phng trnh (a) ra phng trnh (b)

2
gpcit = 0 1t it 2 pt 3lkit 4lyi0 5 tit 11s ,it 22 s ,it 33 s ,it
41l ,it 52l ,it + 63l ,it t (a)

1s ,it 2 s ,it 3 s ,it 1l ,it 2l ,it 3l ,it 1

1s ,it 1 2 s ,it 3 s ,it 1l ,it 2l ,it 3l ,it

Thay vo (a) ta c:
gpcit = 0 1t it 2 pt 3lkit 4lyi0 5 tit 1 (1 2 s ,it 3 s ,it 1l ,it 2l ,it 3l ,it ) 22 s ,it
2

33 s ,it 41l ,it 52l ,it + 63l ,it t

=> gpcit = 0 1t it 2 pt 3lkit 4lyi0 + 5 tit ( 2 1 )2 s ,it ( 3 1 )3 s ,it ( 4 1 )1l ,it

2

( 5 1 )2l ,it ( 6 1 )3l ,it (1 t )

=> gpcit = 0 1t it 2 pt 3lkit 4lyi0 + 5 tit ( 2 1 )2 s ,it ( 3 1 )3 s ,it ( 4 1 )1l ,it

2

( 5 1 )2l ,it ( 6 1 )3l ,it uit (b)

Vi uit = 1 t

22

23