NUI TM TI VIT NAM

CNG NGH TIM NNG

JULY 30, 2015

ELCOM-IEC
ELCOM building, Duy Tan St., Cau Giay District, Ha Noi CITY
1

MC LC
NHNG CNG NGH NUI TM HIU QU ........................................................................................ 3
NH NGHA: ..................................................................................................................................... 3
S LC V CC CNG NGH ANG P DNG TRONG XLN: .......................................................... 3
TNG QUAN .......................................................................................................................................... 4
1) Nui tm theo cng ngh Biofloc ............................................................................................... 4
2) Nui tm siu thm canh trong nh knh ................................................................................... 4
3) Nui tm bng ch phm sinh hc ............................................................................................. 6
4) Nui tm sinh thi ....................................................................................................................... 6
5) Nui tm trn ct ........................................................................................................................ 8
6) Nui tm Raceway siu thm canh khng thay nc ................................................................ 9
I. K THUT NUI TM THEO CNG NGH BIOFLOC ......................................................................... 13
I.1. Thnh phn v gi tr dinh dng ca biofloc .......................................................................... 13
I.2. H thng biofloc c vai tr nh th no? ................................................................................. 14
I.3. Nhng loi thch hp nui trong h thng biofloc ................................................................... 15
I.4. Cc loi h thng biofloc c bn ............................................................................................... 15
I.5. Khuy trn v sc kh ................................................................................................................ 16
I.6. nh hng ca t l cho n v s chuyn i t nc xanh sang biofloc ............................... 17
I.7. ng thi ca ammonia ............................................................................................................ 18
I.8. Chin lc qun l kim sot ammonia trong h thng biofloc ......................................... 20
II. K THUT NUI TM SIU THM CANH TRONG NH KNH .......................................................... 21
II.1. M hnh ca Tp on Vit c (ta lc ti p Vnh Lc, x Vnh Thnh, huyn Ha Bnh, Bc
Liu) ........................................................................................................................................... 21
II.2. Cng ty TNHH MTV Hi Nguyn (x Vnh Trch ng, TP.Bc Liu, tnh Bc Liu) ................. 24
II.3. Kt lun v vic p dng cng ngh nui tm siu thm canh trong nh knh ....................... 26
II.3.1. nh gi v phng php p dng ti Vit-c ................................................................. 26
II.3.2. nh gi v phng php p dng ti CT TNHH MTV Hi Nguyn .................................. 27
III. KT LUN CHUNG ........................................................................................................................... 27

NHNG CNG NGH NUI TM HIU QU

NH NGHA:
-

X l nc nui tm (XLN): L bao gm cc phng n, cng ngh p dng m bo

cho nc trong cc ao nui / b nui / thng nui (gi chung l tank nui) lun c c
cc ch tiu sinh ha tt nht cho s pht trin ca tm nui, t nng xut cao, cht
lng ng u, trnh c dch bnh.
Phng php th s (CNG): Bao gm cc cch thc thc hin, cng ngh n gin
t c mt phn mc tiu ca XLN.
Cng ngh hin i (CNH): L vic p dng cc tin b khoa hc k thut v cng ngh
vo XLN.
T ng ha trong XLN (TH-XLN): L vic p dng cc h thng iu khin t ng theo
quy trnh, chng trnh, c s gim st, lu tr d liu, tnh trng ca tank nui.
RAS (Recirculating Aquaculture System): H thng nui trng thy sn tun hon
MBBR (Moving Bed Biofilm Reactor): B kh tm phn ng sinh hc
DFA (Dissolved Air Flotation): Sc kh phn hy

S LC V CC CNG NGH ANG P DNG TRONG XLN:

-

Cng ngh XLN theo CNH c p dng mt cch rng ri v em li hiu qu cnh
tranh rt ln v gi thnh v cht lng ca sn phm n t cc nc tin tin nh Nht
Bn, M, c, Phn khc ny chim t trng thng mi khng ln, nhng t l li nhun
rt cao v cht lng n nh.
Vit Nam v Thi Lan l hai nc c t trng xut khu tm ln, tuy nhin cht lng v
gi thnh nm trong phn khc tm trung v thp. Mc p dng CNH ti cc th
trng ny cn rt mi v t trong nhng doanh nghip c tim nng mnh, u t bi
bn v thng em li thnh cng, sc cnh tranh ln cho doanh nghip.
TH-XLN, hin mi ch p dng ti cc nc tin tin, cn ti th trng Vit Nam v Thi
Lan, th ch p dng mt cch ri rc tng cng on x l (nhp ng b t ngc ngoi),
gim gi thnh u t, nn cha tht s em li kt qu tt nht. y chnh l mt th
trng rt tim nng cho n v cung cp cc h thng thit b cng ngh ny.

TNG QUAN
Sn lng tm nui nm 2014 ca Vit Nam tng mnh ch yu do nhiu a
phng chuyn i phn ln din tch nui tm s sang tm th chn trng (TTCT),
ng thi tng din tch nui thm canh, bn thm canh vi nhiu quy trnh cng
ngh mi, nng sut v hiu qu cao.
Cc phng php em li s chuyn bin trong nm 2014 c nghi nhn bi
tp ch Thy sn Vit Nam bao gm:

1) Nui tm theo cng ngh Biofloc

H thng nui trng thy sn theo hng Biofloc c pht trin trn nguyn l
duy tr t l cacbon/nit hp l vi sinh vt hu ch pht trin; chng thc y qu
trnh phn hy d dng cc hp cht nit trong ao nn khng cn thay nc trong
sut qu trnh nui. H thng nui trng thy sn theo cng ngh Biofloc c nhng
u im vt tri. Th nht, Ammonia t do trong nc c chuyn ha thnh
protein trong sinh khi vi sinh vt d dng, tp hp thnh Biofloc l lng trong nc.
Th hai, ng vt thy sn nui s dng sinh khi Biofloc lm thc n, do vy chuyn
ha protein trong thc n ln n 45 - 50%. Th ba, nng cao mc an ton sinh
hc, gim ri ro ly nhim bnh do khng hoc t phi thay nc.
Trong nui TTCT c th b cc tc ng do cc yu t tiu cc nh nhim mi
trng, to bng pht do cht thi giu cht dinh dng ni t v pht pho t thc
n d tha, cht thi t tm vo mi trng ao nui. Cng ngh Biofloc to iu kin
thun li vi khun d dng s dng cc cht thi ny chuyn ha thnh sinh khi
vi khun (cc ht floc) v tm c th dng lm thc n. Mc tiu ca cng ngh Biofloc
nui thm canh TTCT l gim nhim mi trng v gim h s chuyn ha thc n,
gim ri ro nhim bnh, tng nng sut nui. Tuy nhin, qun l h thng Biofloc
trong nui tm thm canh i hi k thut kh phc tp m bo cho h thng
vn hnh tt, nng sut cao.
Nm 2014, nhiu cng ty sn xut ging v nui thng phm TTCT Ninh Thun,
Bnh Thun ng dng cng ngh ny vo sn xut ging v nui thng phm;
in hnh c Cng ty TNHH Thy sn Hi Dng (x Phc Th, huyn Tuy Phong)
mi nm sn xut, nui thng phm 3 - 4 v, nng sut 20 tn/ha/v.

2) Nui tm siu thm canh trong nh knh

Khng t vng nui tm b thit hi nng, do din tch dch bnh trn tm ly
lan theo din rng. Nguyn nhn gy bnh do nhiu yu t nh cht lng con ging,
mi trng (lin quan c s h tng). H thng nui tm c b tr hon ton trong
nh knh l phng php nui hin i, hon ton khp kn; v vy c th hn ch tc

ng xu ca mi trng, d kim sot, chm sc qun l thun tin v cho nng sut
cao.

Nui tm siu thm canh trong nh hn ch tc ng mi trng bn ngoi - nh: Thanh Nh

Nui tm trong nh knh i hi phi b tr h thng my qut nc v xy y

cng sut, hot ng 24/24 gi. qun l tt mi trng nui nh k xiphong
y 3 - 4 ngy/ln, loi b ht cht thi bn y kt hp s dng men vi sinh 5
ngy/ln. c bit nui tm theo cng ngh ny i hi lng nc b sung rt t (1
- 2%/ngy), ngun nc c th c tn dng cho v nui sau.
Cng ngh nui tm trong nh knh c p dng ph bin ti cc nc tin
tin. Vit Nam, Cng ty TNHH mt thnh vin Hi Nguyn (x Vnh Trch ng, TP
Bc Liu, tnh Bc Liu) l n v u tin p dng m hnh ny, hiu qu rt cao. Vi
quy m hin i v khp kn nn p ng c nhu cu nui vi mt cao, trung
bnh 200 - 290 con/m2, tm sau 100 - 105 ngy c th thu hoch, tm t kch thc
30 - 33 con/kg, nng sut khong 80 tn/ha. in hnh, c nhng ao sau thu hoch
t 87 - 90 tn/ha. Do tm nhanh ln, khng mt thi gian ci to ao nui, khng b
nh hng ma v nn c th nui 3 - 4 v/nm, t tng sn lng trn 240
tn/ha/nm. Tm nui trong nh knh c nhiu u im, nh sc tng trng nhanh,
c bit l tm thng phm sau khi thu hoch bng, p, nn d tiu th v gi bn
cao. Vi li nhun ln, hin nay c nhiu cng ty u t nui TTCT trong nh knh,
nh Cng ty TNHH SX&TM Trc Anh v Cng ty TNHH Vit-c (Bc Liu).

3) Nui tm bng ch phm sinh hc

Nui tm s dng ch phm sinh hc l hnh thc nui tm thm canh, s dng
ch phm sinh hc thay th thuc khng sinh, ha cht n nh mi trng ao nui
v kim sot dch bnh trn tm nui. Cng ngh nui ny c ng dng nhiu ti
cc vng nui trn c nc v c khng nh c tc dng phng bnh do vi
khun Vibrio gy nn, trong khi dng khng sinh khng hiu qu. B sung mt s ch
phm sinh hc trong nui tm thm canh n gin, d p dng, khng i hi u t
ln nhng mang li nhiu li ch: ci thin mi trng ao nui, kch thch h vi sinh
vt hu ch pht trin, c ch vi sinh vt gy bnh, phn hy cc cht hu c, cht
thi, km hm s pht sinh kh c NH3, H2S, to mi trng nui n nh.
Trong nui tm, mi trng ao nui thun li cho vi khun Vibrio v mt s tc
nhn gy bnh khc pht trin v nhanh chng bao vy quanh tm nui. Vibrio pht
trin, bm vo to, xm nhp v pht trin nhanh trong h tiu ha ca tm nui. S
dng ch phm sinh hc loi tr cc mm bnh bng qu trnh cnh tranh, c ch
s pht trin ca vi sinh vt gy bnh trong mi trng ao nui bng cc vi sinh vt
c li cho tm. Hn na, ch phm sinh hc cn b sung mt s vi sinh vt sng
ci tin s cn bng vi sinh h trong ng rut, gip tm s dng, chuyn ha v
hp th thc n tt hn. Mt s ch phm sinh hc cung cp cc vitamin, khong
cht kch thch, lm tng sc khng t nhin cho tm nui.
Nui tm vi sinh l phng php thay th hu hiu trong vic phng v tr bnh
trn tm; ng thi hng n mt ngnh nui tm bn vng, thn thin mi
trng, mang n sn phm cht lng v an ton cho ngi tiu dng. p dng
phng php ny, u nm 2014, nhiu m hnh nui tm thnh cng ngay trong
vng dch mt s tnh chu thit hi nng n nht nh Bc Liu, Sc Trng, C Mau.
in hnh c ng Phm Thi Ha (p Bu 1, x Long in ng, huyn ng Hi, tnh
C Mau), trong khi cc h nui trong vng u b thit hi do dch bnh th m hnh
ca ng Ha vi 2 ao nui, din tch 4.400 m2, thu c 8,5 tn, li 850 triu ng.

4) Nui tm sinh thi

M hnh nui tm sinh thi xut hin BSCL, hay chnh xc hn l C
Mau, hn 10 nm nay. M hnh u tin c trin khai ti Lm ng trng 184
(Cng ty Lm nghip Ngc Hin) do Thy S ti tr. Tip theo , Cng ty CP XNK Thy
sn Nm Cn lm i tc bao tiu sn phm tm sinh thi cho gn 350 h dn trong
khu vc rng phng h Kin Vng hn 2.500 ha.
Mi y nht, d n nui tm sinh thi c chng nhn quc t, c thc hin
bi T chc Pht trin H Lan (SNV) v IUCN c trin khai cho hn 780 h dn
trong tng s gn 2.000 h gia nh ang sng trong rng ngp mn Nhng Min.
6

 Vit Nam, nui tm sinh thi din ra theo m hnh "tm - rng tch bit"
hoc "tm - rng kt hp". Nui tm sinh thi kt hp vi rng ngp mn mang li
nhiu li ch rt ln. V mt x hi, nui tm sinh thi em li s hi ha gia li ch
c nhn v li tch tp th (cng ng); cuc sng ngi dn ven bin c ci thin
V mt mi trng, nui tm sinh thi gip duy tr a dng sinh hc, phng h ,
hn ch xm nhp mn v thch ng bin i kh hu.

M hnh tm cng xanh - la ang c nhn rng BSCL - nh: Trn t

Tm sinh thi c nui trong rng sn xut hoc rng phng h. T l rng
trn 50%, mt th tm thp, 2 - 3 con/m2. Din tch ao (vung) nui khng gii
hn, 2 - 10 ha/vung. Vung nui c xy dng c b bao vng chc, m bo gi
c nc v cn c thm ao ng dng tm ging vi din tch 200 - 500 m2/ao,
su 0,6 - 0,8 m.
Trc khi th tm ra ao, cn phi ng dng tm trong ao ng dng tm
ging hn ch tht thot tm. Trong vung nui c cc trng rng xen k cc
mng nui tm. Trng rng ngp nc l ni c tr l tng cho tm; tn rng che
mt n nh nhit v gim thoi ha t.
Li th ca m hnh nui tm sinh thi l gim c chi ph u t thc n v
thuc phng tr bnh, ch phm sinh hc do tm ch yu s dng thc n t nhin,
phn hu c hoc vi sinh c kim sot. c bit, khng dng ha cht, thuc khng
sinh trong sn xut; m bo cht lng tm sch. Ngoi ra, l cy ri xung va l

ngun phn xanh rt tt va l thc n cho tm, thng qua pht trin thc n t
nhin.
Bn cnh nhng u im k trn, m hnh cng gp mt s tr ngi, nh s
tch t qu mc ca l cy rng lm nhim nc, thiu xy, thiu nh sng, v lu
di gim thc n t nhin Trng rng s b bi lng v cao dn, cy rng chm ln.

5) Nui tm trn ct
Nui tm trn ct c coi l m hnh nui tm hiu qu, nht l ti cc tnh
ven bin min Trung. T khi TTCT c di nhp vo Vit Nam, nhiu vng t ct
trng thnh vng nui, farm nui chuyn canh TTCT. Cc a phng c ngh nui
tm trn ct (nh H Tnh, Qung Bnh, Tha Thin - Hu...) tn dng ti a din
tch t hoang, gp phn xa i, gim ngho, to vic lm cho dn c ven bin, gim
p lc khai thc hi sn ven b. Nui tm trn ct nng sut bnh qun 8 - 10 tn/ha.
in hnh c Cng ty CP c Thng, x Bo Ninh, ng Hi, Qung Bnh nng sut
t trn 30 tn/ha.

Nui TTCT trn ct cho hiu qu cao - nh: Trn Huy

u im ca nui tm trn ct: kh nng m rng din tch ln; ci to ao, thu
hoch d dng, nhanh chng, do ao c lt bt hoc b tng hon ton; c bit,
c th th nui vi mt cao, ch ng c ma v. Tuy nhin, i hi chi ph ban
u cao v phi c k thut nui tt.

Khng th ph nhn nhng li ch t vic nui tm trn ct, tuy nhin, ngh
nui ny cng pht sinh nhiu h ly xu i vi mi trng t v nc, nht l nui
tm t pht.
Nui tm trn ct nh hng ti rng phng h, lm gim ngun nc ngm,
gy ra s nhim mn. Lng cht thi (bn) v nc thi t nui tm trn ct nh
hng xu n mi trng sinh thi. Vic lm ao, p b v m ng i li u phi
o xi t ct lm nh hng n mc gn kt, to iu kin cho hin tng ct
bay, bo ct. V vy, vic pht trin nui tm trn ct cn i i vi bo v rng phng
h. Nhiu ni vic nui tm trn ct cn ph v cnh quan du lch t nhin.
nui tm trn ct hiu qu, cc a phng cn quy hoch tt vng nui, p
dng nhiu quy trnh nui khc nhau.

6) Nui tm Raceway siu thm canh khng thay nc

Tm tt:
Mt nghin cu tip theo ti Phng th nghim nghin cu nui trng hi sn
AgriLife Texas ang tm hiu cc phng php ci tin hiu qu kinh t ca cc h
thng nui tm siu thm canh. Cc tc gi mi y tin hnh thc nghim 2 h
thng biofloc nui tm th chn trng khng thay nc. Mt thc nghim chng
minh rng tm t mt dng tng trng nhanh gip gim ng k thi gian mt
v nui. Trong mt thc nghim cc knh nui raceway mi hn v ln hn, my
phun khng l Venturi c cp bng sng ch cung cp s thng kh v tun hon
nc hiu qu hn cc h thng thng kh trc .
Tin s Tzachi M. Samocha
Trung tm nghin cu nui trng hi
sn AgriLife Texas
Phng th nghim Flour Bluff
4301 Waldron Road
Corpus Christi, Texas 78418 USA
Rodrigo Schveitzer

Phng th nghim nui tm bin

Khoa nui trng thy sn
i hc lin bang Santa Catarina
Florianpolis, Santa Catarina, Brazil
Dariano Krummenauer
Vin hi dng hc
i hc Lin bang Rio Grande
Rio Grande, Rio Grande do Sul, Brazil
Timothy C. Morris
Trung tm nghin cu nui trng hi sn
AgriLife Texas

Nhng ci tin gn y cc h thng siu thm canh, kim sot biofloc, hn

ch x thi trong nui tm th chn trng Litopenaeus vannamei xut l cc h
thng ny c th c li khi c s dng sn xut tm sng hoc tm ti, khng
bao gi ng lnh phc v cho cc th trng nh ring bit. Nhng h thng ny
em li mc an ton sinh hc nng cao v gim ri ro cc thit hi v nui do bng
pht dch bnh virt. Hn na, vn hnh cc h thng khng thay nc ny ti thiu
ha tc ng xu ca nc thi n knh thu nc thi.
9

Hnh: H thng nui raceway (nui nc chy) trc y (tri) s dng cc my

sc kh thng kh v tun hon nc. Cc h thng nui raceway mi hn v ln
hn tn dng cc my phun khng l Venturi tun hon nc.
c h tr bi Chng trnh nui tm bin M (USMSFP), cc tc gi ti Phng
th nghim nui trng hi sn AgriLife Texas ang nghin cu nhm ci tin hiu qu
kinh t ca cc h thng siu thm canh khng thay nc sn xut tm lm thc
phm. Cc thnh vin ca chng trnh USMSFP s dng m hnh kinh t v cc lng
s khc nh gi nhng ci tin trong cc thc hnh qun l v cc h thng nui
tm c s dng sn xut tm c bn trn th trng. Cc c s tham gia u
c gng tiu chun ha cc yu t nh mn, mt th, thc n v ngun tm
bt cc so snh c ngha hn.
Hai nghin cu mi y so snh nng sut ca tm nui AgriLife trong cc
knh nui raceway th tch 40m3 c v knh nui raceway th tch 100m3 mi
s dng cc phng php thng kh v trn nc khc nhau.
M t h thng
Nhng d n trc y ca cc nh nghin cu ti AgriLife s dng mt my
phun Venturi truyn ng bng bm a khng kh v/hay oxy b sung vo h
thng ng phn phi trung tm lp dc theo y ca cc knh nui raceway trn
nc hay thng kh. H thng c bao gm 6 knh nui raceway th tch 40m3, kch
thc knh 3 28 m trong nh vm lm bng si thy tinh kch thc 32 26 m. Mt
my bm cng sut 2 hp v my phun Venturi a khng kh kh quyn hoc hn
hp oxy v khng kh vo nc nui. Cc my sc kh v khuch tn kh cung cp thm
s tun hon v trn nc.
Cc my ht bt (ht bt protein hu c) thng mi c nh kim sot cht
ht v cc cht hu c ha tan. H thng ny hot ng tt trong nhiu nghin
cu trc y sn xut 8 9 kg/m3 c tm bn trn th trng.
H thng mi bao gm hai knh nui raceway th tch 100m3 (kch thc 33 m
3 m) trong nh vm hai lp polyfilm. gim thiu cc chi ph vn hnh bng cch
gim s dng nng lng v loi b nhu cu oxy b sung, mt my phun khng l
Venturi mi cp bng sng ch c lp t cung cp s thng kh, ha trn v
tun hon. Cc my phun ny hin c s dng trong mt s c s x l nc thi,
cn t bo dng so vi cc phng php sc kh khc.
Tng cng 14 vi phun c b tr song song vi hng ca dng chy dc theo
y mi vch knh nui raceway. Ngoi ra, mt vi c s dng cp ngun cho
my ht bt t ch
10

 loi b cht ht v cht hu c ha tan. Hai my bm cng sut 2 hp sn

sng cp ngun cho cc vi phun trong mi knh raceway. Tuy nhin, khi sc ti
thp ton b h thng c th c vn hnh ch vi mt my bm.
C hai h thng c v mi u c trang b cc h thng bo ng v theo di
lng oxy ha tan, cc s liu c a v mt my tnh trong phng th nghim m
cng c th c truy cp cc a im t xa. Theo di thi gian thc l mt cng
c qun l c gi tr gip gim thiu cng thng, bo tn cc ngun lc v thng i
hng no khc c th khng tr thnh cc bin c thm khc.
Thc nghim 1: H thng c
Trong nghin cu ny, mi knh trong bn knh raceway c c ly nc pha
t 12 m3 nc bin, 8,5 m3 nc giu bifloc c s dng trong mt thc nghim
ng ging trc di 42 ngy khng thay nc v 19,5 m3 nc thy cc. Cc
knh nui raceway c th vi mt 500 con/m3 tm th chn trng L.
vannamei u nin trng lng 1,9 g/con t mt dng tng trng nhanh do Vin Hi
dng hc Makapuu Point, Hawaii, M cung cp. mn bn knh raceway l
18 ppt.
lm so snh, mt knh raceway th 5 c a vo hot ng vi mn
30 ppt v mt th ging tng t nhng trng lng u nin nh hn mt cht l
1,4 g. Cho tm n loi thc n thng phm cha 35% protein th c ch cho cc
h thng thm canh vn hnh hn ch thay nc. Thc n c cho bng tay vo
ban ngy v bng my cho n t ng vo ban m.
Cc thng s cht lng nc c duy tr phm vi bnh thng trong nui
tm th chn trng L. vannamei. Nhit nc, pH v hm lng oxy ha tan trung
bnh tng ng l 29,4 C, 7,3 v 5,7 mg/L. Cht rn c th lng c o hng ngy,
trong khi ammonia, nitrite, nitrate, kim, c v tng lng cht rn l lng
(TSS) c theo di t nht mt tun mt ln.
Tm c thu hoch bng v. T l sng v h s chuyn i thc n tng t
nhau gia cc mn 18 ppt v 30 ppt, trong khi tc tng trng hng tun h
thng nui c mn cao hn th tt hn mt cht dn n nng sut cao hn (Bng
1).
Th Mt Trng Trng Ngy Tng T Sn H s
tch (con/m3) mn lng lng nui trng l lng chuyn
h
(ppt) ban cui
(g/tun) sng (kg/m3) i
thng
u cng
(%)
thc
(g)
(g)
n
3
40 m 500* 18 1.9 23.2 82
1.82 82.3 9.5
1.43
3
40 m 500* 30 1.4 25.1 85
1.95 78.9 9.9
1.44
100 390** 30 3.1 25.3 106 1.46 83.0 8.4
1.77
m3
Bng 1. Cc gi tr sn sut trung bnh t cc nghin cu nui tng trng vi tm th
chn trng, Litopenaeus vannamei cc knh nui raceway c v mi.

Thc nghim 2: H thng mi

Hai knh nui raceway vi mi knh th tch 100 m3 c ly nc trn t 55
m3 nc bin, 10 m3nc sch thy cc kh trng bng chlorin v 35 m3 nc
giu biofloc t mt nghin cu ng ging trc . Tm th chn trng, L.
11

vannamei u nin trng lng 3,14 g dng khng virut Taura do H Thng Ci thin
Tm ti Islamorada, Florida, M cung cp c th vi mt 390 con/m3.
Cho tm n cng loi thc n s dng h thng khc. Thc n c cho
bng tay vo ban ngy v bng bng chuyn t ng vo ban m. Cc thng s cht
lng nc c duy tr trong phm vi bnh thng vi gi tr trung bnh v nhit
nc l 29,8C, mn l 28,5 ppt, pH l 7,1 v hm lng oxy ha tan (DO) l 5,8
mg/L. Cht rn c th lng c o hng ngy.
Tm c thu hoch t chu thu hoch s dng mt my bm chuyn c
thng phm. T l sng tt vi mc trung bnh l 83%. Tm tng trng trung bnh
mc 1,46 g/tun v trng lng cui cng trung bnh t 25,2g. Cc h s chuyn i
thc n trung bnh l 1,77, trong khi sn lng tm trung bnh ca thc nghim ny
t 8,4 kg/m3.
Cc quan im
Cc s liu sn xut t nm nay rt ng khch l ( sn xut trn 3,588 kg) v
hc hi c mt s bi hc gi tr. Cc my ht bt kch c nh hn chun hin
c s dng c hai h thng nui raceway v quan st thy mt s tm cht trong
cc giai on c lng cht rn nhiu khi cc nhit cao v cc mc hm lng
oxy ha tan (DO) trung bnh. n gin nhng hiu qu, cc b lng c lp t
kim sot cc cht rn v cung cp oxy b sung cho n khi t l cht gim dn.
Trong 62 ngy u tin ca v sn xut, phng php thng kh p dng trong
h thng raceway mi th tch 100m3 c th cung cp 6,5 kg/m3 tm dng mt my
bm cng sut 2 hp khng c my thi kh. Mt phn tch kinh t s b cho thy
h thng ny hiu qu hn v mt nhu cu nng lng v nhn cng so vi h thng
Venturi trc y.
Thc nghim knh nui raceway trc y chng mnh rng vic s dng
tm ging t mt dng tng trng nhanh gim ng k thi gian v nui v s
gim thm cc chi ph nui v c kh nng tng v nui mi nm. Trong cc thc
nghim tng lai, cc tc gi hy vng kt hp vic s dng cc dng tm tng trng
nhanh vi hiu sut ca cc h thng nui raceways mi t c kt qu tt hn
na.

Hnh: Cch thu hoch th cng knh nui raceway trc y c thay th bng
mt h thng t ng s dng mt chu thu hoch, my bm chuyn c v thit b
tho nc.

12

I. K THUT NUI TM THEO CNG NGH BIOFLOC

H thng biofloc c pht trin nng cao kh nng kim sot mi trng
trong nui trng thy sn. nhng ni m ti nguyn t v nc thiu ht hay t
th vn hiu qu kinh t trong sn xut c c bit ch trng. Thng thng,
nui tm c vi mt cao cn phi c mt h thng x l cht thi. Tuy nhin, h
thng nui dng cng ngh biofloc l mt h thng x l cht thi hiu qu.
H thng biofloc cng c pht trin ngn chn s xm nhp ca mm
bnh vo ao nui thng qua qu trnh trao i nc. Trc y, tiu chun qun l
nui tm l phi thay nc (khong 10%/ngy) bo m cht lng nc.
nhng vng ven bin vi nhiu trang tri nui tm, dch bnh t ngun nc d dng
ly lan thng qua ngun nc. Do , gim thay nc l mt bin php m bo
an ton sinh hc trong ao nui tm c. Nui tm ngy cng c thm canh ha v
vn cht thi v x l cht thi tr nn cp thit.

Hnh 1: Mt ht biofloc t h thng nui thy sn ngoi tri.

ng k c kch thc 100 microns.

H thng biofloc cho php cc cht thi hu c v qun th vi sinh vt tn ti

trong ao nui. Thng qua qu trnh xo trn nc v sc kh duy tr s hin din
ca cc ht floc, cht lng nc c m bo. Qun l h thng nui theo cng
ngh biofloc khng n gin, i hi nhng k thut tng i phc tp cn thit
m bo cho h thng hot ng tt v t nng sut cao.

I.1. Thnh phn v gi tr dinh dng ca biofloc

Biofloc l mt hn hp ca to, vi khun, nguyn sinh ng vt (protozoans) v
cc ht vt cht hu c nh phn tm c v cc mnh vn thc n. Mi ht floc c
gn kt li vi nhau trong mt ma trn lng lo bi cc cht nhn c tit ra t vi
khun, chng b rng buc bi cc vi sinh vt dng si, hoc do lc ht tnh in (Hnh
1). Cng ng vi sinh trn biofloc cng bao gm cc ng vt ph du v giun trn. Cc
ht biofloc ln c th nhn bng mt thng, nhng phn ln phi dng knh hin vi.
13

Biofloc trong h thng nc xanh (greenwater biofloc system) thng c kch thc
ln, vo khong 50 - 200 micron, v rt d lng xung trong nc tnh.
Cht lng dinh dng ca biofloc rt tt cho tm c nui, nhng chng rt
bin ng. Hm lng protein kh trong biofloc chim khong 25-50%, phn ln nm
trong khong 30-45%. Cht bo chim t 0.5-15%, thng thng nm trong khong
1-5%.
C mt vi bo co mu thun nhau v s hin din ca acid amin thit yu
trong biofloc l methionine v lysine. Biofloc l mt ngun vitamin v khong cht rt
tt, c bit l phosphorus. Biofloc cng c tc dng ging nh l ch phm sinh hc
(probiotic).
Biofloc kh c th dng thay th bt c hoc bt u nnh trong thc n
thy sn. Cht lng dinh dng ca biofloc kh rt tt, nhiu th nghim cho thy
c th thay th n 30% protein trong thc n tm. Tuy nhin, biofloc kh khng th
thay th ngun protein t ng vt hay thc vt v khng th cung cp s lng
ln biofloc kh cho sn xut thc n. Hn na, chi ph sn xut ra vt cht kh ca
biofloc cng l mt cu hi ln.

I.2. H thng biofloc c vai tr nh th no?

Biofloc cung cp hai vai tr quan trng l x l cht thi hu c v l ngun
dinh dng tt cho tm c s dng. H thng biofloc c th vn hnh vi t l trao
i nc rt thp (khong 0.5-1%/ngy). Trao i nc t gip cho s pht trin v
hot ng ca biofloc tt hn tng cng x l cht thi hu c v cc cht dinh
dng. Trong h thng biofloc, thay nc duy tr cht lng nc trong ao nui
c gim ti thiu, thay vo , vic x l cht thi c th hin ngay bn trong
h thng nh vo vai tr ca cc vi sinh vt d dng. Thun li v kh khn gia h
thng biofloc v h thng nui tun hon c tm tt trong Bng 1.

Bng 1: Thun li v kh khn ca h thng biofloc so vi ao nui bn thm canh v h thng nui
tun hon (RAS). Du check ch nhng thun li v kh khn ca h thng biofloc so vi cc h
thng nui khc.

14

Nghin cu trn tm cho thy rng, nc nui c cha cc nhn t kch thch
tng trng nh vi khun v cc protein t ng vt trong biofloc c th lm gia tng
nng sut. Floc nh l mt ngun thc n b sung cung cp cho tm c bn cnh thc
n vin.
Li ch ca biofloc l chuyn ha cht dinh dng t cht thi hu c thnh
ngun protein ca c hoc tm. Khong 20-30% nitrogen trong thc n c ng
ha (hp thu) bi tm c, khong 70-80% nitrogen trong cht thi ra mi trng.
Trong h thng biofloc, phn ln lng nitrogen ny c vi sinh vt s dng v n
l thnh phn chnh ca cc ht biofloc.
Nghin cu trn tm v c r phi cho thy rng mi n v tng trng c ngun
gc t thc n, protein t vi khun trong biofloc ng gp t 0.25-0.5 n v. Ni
cch khc, s tng trng ca c r phi v tm c s ng gp ti 20-30% t protein
ca vi sinh vt trong h thng biofloc. Li ch ny c phn nh thng qua vic ci
thin h s chuyn i thc n FCR - mt ch s quan trng trong nhng d on tt
nht cho li nhun v tnh bn vng v mt kinh t m h thng biofloc mang li. Tuy
nhin, gi tr dinh dng ng gp bi biofloc trong nhng h thng nui thm canh
cao b gii hn do p lc tng lng thc n bn ngoi thc y tng trng ca
tm c.

I.3. Nhng loi thch hp nui trong h thng biofloc

Yu t c bn trong vic thit k h thng biofloc l loi thy sn s c nui
trong h thng ny. H thng biofloc hot ng tt nht i vi nhng loi c th s
dng trc tip biofloc nh ngun dinh dng t cc ht biofloc. H thng biofloc
cng ph hp nht i vi nhng loi c kh nng chu ng hm lng cht rn l
lng cao trong nc v iu kin mi trng xu. Cc loi nh tm v c r phi c
nhng c im sinh l hc ph hp cho php chng tiu ha protein t vi khun v
s dng cc ht biofloc nh l mt ngun thc n. Hu ht cc h thng biofloc u
nui tm, c r phi hoc c chp. C da trn (channel catfish) v c vt lai (hybrid
striped bass) l v d cho nhng loi khng ph hp vi h thng biofloc v chng
khng th chu ng c iu kin mi trng c hm lng cht rn l lng cao
v khng th lc c cc ht biofloc trong nc.

I.4. Cc loi h thng biofloc c bn

Mt vi h thng biofloc c s dng trong sn xut thng mi hoc c
dng trong nghin cu. Hai h thng c bn l c s dng hoc tip xc vi nh sng
t nhin v khng dng nh sng t nhin. H thng biofloc tip xc vi nh sng t
nhin bao gm nui ngoi tri (outdoor), ao lt bt hoc nui trong b nui tm
hoc c r phi v h thng nui nc chy (raceway) i vi tm trong nh knh
(greenhouse). Mt hn hp phc tp trong hot ng ca to v vi khun din ra
trong mi trng c gi l h thng biofloc nc xanh (greenwater biofloc system)
kim sot cht lng nc.
Tuy nhin, mt vi h thng biofloc (raceway hay b nui) c xy dng trong
mt ta nh kn v khng tip xc vi nh sng t nhin. Nhng h thng ny gi l
15

h thng biofloc "nc nu" (brown - water). Trong h thng ny ch c vi khun

tham gia vo qu trnh kim sot cht lng nc.

I.5. Khuy trn v sc kh

Khuy trn trong nui thm canh s dng cng ngh biofloc l iu bt buc.
Cht rn phi c gi trng thi l lng trong ct nc lin tc 24/24 gi nu
khng h thng s khng th pht huy tc dng. Khng khuy o, biofloc s lng
xung y v nhanh chng tiu th lng oxy ln trong h thng. Cc khu vc ym
kh hnh thnh trong h thng nui lm cho hm lng cc kh c nh H2S, NH4 v
NH3 tng cao gy c cho tm c. Cht rn c th c loi b bng cch x nc
nh k hoc bm ht bn t trung tm h thng. Khuy trn d thc hin trong h
thng nui nh hay h thng reaceway, tuy nhin rt kh thc hin trong ao nui
ngoi tri c din tch ln. Xo trn nc cng gy kh khn cho vic bt mi ca
tm c trong ao.
So vi nui trong ao hay hu ht cc h thng raceway, h thng nui biofloc c
t l tiu hao oxy do h hp trong nc cao hn do hm lng cht rn cao. Trong
ao nui thm canh tm vi h thng raceway nc xanh, t l tiu hao oxy do h hp
trong nc t 2-2.5 mgO2/L/gi, cng c khi ln n 6 mgO2/L/gi. Ch s ny cha
tnh n s h hp ca tm c, tng cng t l tiu hao oxy do h hp trong h thng
ny khong 5-8 mgO2/L/gi. T l tiu hao oxy do h hp trong h thng biofloc nc
nu thng thng khong 6 mgO2/L/gi. Do , s cn thit cung cp v duy tr
hm lng oxy ha tan ngng an ton cho tm c thng qua qu trnh sc kh.
Nhu cu oxy cao cho thy, h thng s khng hot ng khi khng cung cp oxy
ch trong vng 1 gi. Sc khi lin tc 24/24 gi l bt buc trong h thng biofloc. Cc
phng php kim sot, cnh bo v ngun in d phng chy h thng sc kh
phi lun lun sn sng trong h thng nui theo biofloc.
Trong thc t, qut nc c dng cung cp oxy v xo trn nc. Tuy
nhin, h thng qut nc ch cung cp oxy hiu qu m khng th xo trn nc ao
tt. Cc thit b ch c chc nng lm xo trn nc t khi c s dng. Trang b cc
h thng sc kh v xo trn nc khc nhau ty thuc vo tng h thng biofloc
ring bit. Trong ao nui lt bt hoc b, nhiu h thng qut nc c b tr khp
ao v khuy trn theo vng trn. H thng nui tm raceway trong nh knh thng
s dng cc my thi kh (airlift pumps) t xung quanh b raceway sc kh v
tun hon nc. Sc kh khuch tn (diffused aeration) c th s dng trong cc b
nh. Cc thit b tun hon nc nh qut nc tc chm v bm thi kh cng
c th c s dng.
Yu cu v nng lng in cho sc kh v o nc ca h thng biofloc vt
xa cc h thng nui thng thng v hu ht cc h thng nui tun hon. H thng
ao nui tm s dng cng ngh biofloc cn cung cp sc kh vi cng sut khong 2530 hp/ha, v trong mt vi h thng nui thm canh c r phi cng sut cn thit ln
ti 100-150 hp/ha. T l sc kh cao nh th khng th p dng cho cc ao t khng
lt bt v s gy nn xi mn t, do hu ht cc ao nui theo cng ngh biofloc
u c lt bt. Cng ngh biofloc khng khuyn co cho nhng khu vc nui c ngun
in khng n nh v gi in cao.
16

I.6. nh hng ca t l cho n v s chuyn i t nc xanh sang biofloc

Nhng s thay i theo thi gian trong h thng biofloc c tip xc vi nh sng
mt tri c th d on c khi t l cho n tng ln (Bng 2, Hnh 2). Ti mt thi
im no , h thng s t ngt chuyn i t nc xanh ca to chim u th
sang nc c mu nu vi mt s vi khun cao. S chuyn i trnh by y da
trn iu kin ca h thng nui tm thm canh raceway trong nh knh. iu kin
dn n s chuyn i t nc xanh ca to sang nc mu nu ca biofloc th
khc nhau gia cc h thng (v d nh nui trong ao, raceway, hay b).

Hnh 2: Ch s mu sc ca qun th vi khun (Microbial Community Color Index MCCI) cho thy s
chuyn ha t to chim u th sang vi khun chim u th trong h thng nui khi gia tng t l
cho n. S chuyn ha t to sang vi khun xy ra khi t l cho n thc n t 300-500 kg/ha/ngy,
cho thy ch s MCCI t 1-1.2 (S liu t D.E. Brune & K. Kirk).

Khi t l cho n hng ngy tng t 100-200 kg/ha (10-20 g/m2), nc s c mu

xanh vi s n hoa ca to. S hin din ca to giai on ny l c ch chnh trong
s kim sot ammonia. Cng sut sc kh cn thit khong 25-30 hp/ha.
Khi t l cho n hng ngy khong 300 kg/ha, s dn n s thiu ht nh sng
cho quang hp ca to do mt ca chng qu dy c. Khi , vi khun bt u
pht trin v biofloc cng bt u hnh thnh, cng vi l hm lng cht rn l
lng tng ln khong 250-500 mg/L v t l tiu hao oxy do h hp tng ln khong
6 mgO2/L/gi. Giai on ny, cn tng cng sut sc kh ln khong 5 ln t 30 ln
150 hp/ha cung cp nhu cu oxy. Do d, nhu cu nng lng cho sc kh cng
tng ln ng k duy tr cc ht biofloc trng thi l lng. Mc d c nhng thay
i ny, nc vn tip tc xut hin mu xanh l cy v hm lng oxy c hi d
tha nhng khng nh hng n tm.

17

Khi t l cho n tng ln khong 400-600 kg/ha/ngy, nc s chuyn sang mu

nu. V khi t l cho n t 700 kg/ha/ngy, nc s c mu nau vi cc ht biofloc
v hon ton khng cn to pht trin. Cung vi s gia tng ca t l cho n, nhu cu
sc kh cng tng ln (Bng 2).

Bng 2: S chuyn ha t nc xanh sang nc nu ca h thng biofloc do s gia tng t l cho n.

V d di y m t nhng iu kin ca h thng nui tm raceway. Cc gi

tr h hp ca nc (tiu hao oxy cho h hp trong nc) v quang hp khc nhau
ty theo cu trc ca h thng. Gi tr m (-) ch s tiu hao oxy; gi tr dng (+) ch
s sn sinh ra oxy. Gi tr quang hp thun ch cng tiu hao oxy hoc sn sinh
ra oxy thun. (S liu trong Bng ny da trn kinh nghim thc t trnh by bi K.
Kirk).
Vic chuyn i i khi rt kh cm nhn trc quan. S chuyn i t nhu
cu oxy y sang thiu ht trong khi nc nhn vn c mu xanh l cy. S chuyn
i mu nc chuyn t xanh ca to chim u th sang nu ca vi khun trong
biofloc ang din ra. Do , mu nc khng th nh gi tnh trng ca h thng
nui. Khi t l sc kh cao, s xut hin ca mt lng ln bt kh l du hiu tt
xc nh h thng chuyn sang biofloc.

I.7. ng thi ca ammonia

iu quan trng trong qun l h thng nui trng thy sn l duy tr hm lng
ammonia di mc gy c cho tm c. Trong h thng biofloc, c 3 qu trnh chnh
trong kim sot hm lng ammonia: s hp thu ca to, s ng ha ca vi khun
v qu trnh nitrate ha. S chuyn i v ng thi ca ammonia trong h thng
biofloc rt phc tp, n lin quan n to v vi khun trong s cnh tranh ammonia.
Mi qu trnh c mi lin h mt thit vi nhau v ph thuc vo rt nhiu yu t
nh t l cho n hng ngy, nng cht rn l lng (biofloc), nng ammonia,
cng nh sng v t l carbon : nit (C:N) b sung.

a. S tiu th ca to
Trong h thng biofloc c tip xc vi nh sng mt tri, to s nhanh chng
pht trin v "n hoa" do ngun dinh dng di do t thc n. Dinh dng t phn
hy cc hp cht hu c (bao gm xc to cht, phn tm c, v thc n tha) s
18

nhanh chng c hp thu v tch ly trong t bo to. Mc hp thu dinh dng

ca to trong h thng biofloc chu nh hng rt ln bi cng nh sng. Trong
nhng h thng biofloc m t l to cao c th gy nn nhng vn v ammonia
trong nhng ngy thi tit m u do to b hn ch quang hp v c th b li tn. S
bin ng nng oxy ha tan v pH mc d c sc kh mnh l mt c im ca
h thng biofloc vi s hot ng ca to chim u th. Mt cch tng qut, khi t
l cho n di 300 kg/ha (30 g/m2), hot ng ca to l yu t chnh trong kim
sot cht lng nc.
b. S ng ha ca vi khun
Rt nhiu tn gi trc y ca h thng biofloc bao gm t "d dng"
(heterotrophic), m t mt nhm vi khun s dng carbon t ngun hu c. Mc
d s lng ln thc n c cung cp cho tm c trong h thng nui thm canh
nhng s pht trin ca vi khun d dng trong h thng biofloc vn b gii hn bi
s thiu ht hm lng carbon hu c ha tan. kch thch qun th vi khun d
dng pht trin trong h thng biofloc, t l C:N b sung c tng ln bng cch
b sung ngun carbohydrate hoc gim hm lng protein trong thc n. Bng cc
thao tc ny s kch thch qun th vi khun d dng pht trin v s dng nitrogen
(cng nh l ammonia), v carbon hu c v nitrogen v c thng c s dng bi
vi khun theo mt t l c nh cn thit cho s tng hp t bo vi khun. Hn na,
ammonia c th c kim sot bng cch b sung carbon hu c kch thch s
pht trin ca vi khun d dng.
Mt cch tng t, trong khi ammonia c "c nh" trong to th ammonia li
c "ng gi" trong t bo vi khun d dng dng protein. Bi v s pht trin
ca vi khun d dng tt hn rt nhiu so vi vi khun nitrate ha, ammonia c
kim sot bi vi khun d dng xy ra nhanh chng, thng ch vi gi hay vi ngy
nu cung cp lng cacbon hu c n gin (nh ng hoc tinh bt). S "ng
gi" nitrogen trong t bo vi khun ch l tm thi, bi v khi b phn hy chng nhanh
chng chuyn thnh cc dng nitrogen nh l ammonia. Cc t bo vi khun ny cng
b tiu th bi tm c hoc b loi b khi siphong cht rn trong ao. Cng ging nh
nitrogen tch ly trong to, ngun protein t vi khun d dng trong cc ht biofloc
nh l mt ngun dinh dng b sung cho tm c nui.
c. Qu trnh nitrate ha
Hai bc trong oxy ha ammonia thnh nitrate c gi l qu trnh nitrate ha.
Vi khun s chuyn ha nitrogen dng c (ammonia) thnh dng nitrogen ch gy
c khi hm lng cao (nitrate). Theo thi gian, nitrate tch ly trong h thng biofloc
c t l trao i nc thp. Ngc li vi qu trnh chuyn ha ammonia nhanh chng
to hay s ng ha vi khun, qu trnh nitrate ha chu trch nhim v di hn,
chng chuyn ha mt lng ln (25-30%) nitrogen t thc n trong h thng nui
thm canh dng cng ngh biofloc.
hiu n gin cc ng thi ca nitrogen trong h thng biofloc trao i nc
thp: Cht thi nitrogen lin tc quay vng gia ammonia ha tan v dng cht rn
ca to hoc vi khun. Nu cht rn c loi b, mt phn ng k lng nitrogen
19

thm vo c th c a ra khi h thng. Nu cht rn khng c loi b, mt

phn ln ca nitrogen (nh amoniac) cui cng c oxy ha thnh nitrate v tch t
trong ao.

I.8. Chin lc qun l kim sot ammonia trong h thng biofloc

a. Cn bng t l C:N
Trong h thng biofloc, yu t quan trng trong kim sot ammonia l t l C:N
thm vo thng qua thc n hay cc ngun khc. Mt loi thc n c hm lng
protein khong 30-35% c t l C:N tng ng thp, ch khong 9-10:1. Gia tng t l
C:N thm vo khong 12-15:1 kim sot hm lng ammonia thng qua cc vi
sinh vt d dng. T l C:N thp c th c kim sot bng cch b sung cc ngun
nguyn liu c t l C:N cao hoc gia tng t l C:N bng cch dng thc n c hm
lng protein thp. Ammonia c hp th nhanh chng bi vi khun sau khi b
sung carbohydrate. Kim sot ammonia bng vi khun d dng thng n nh v
bn vng hn so vi to hay qu trnh tritrate ha.

Bng 3: T l C:N ca mt s loi thc n

C rt nhiu ngun nguyn vt liu c th dng cung cp carbohydrate vo

h thng biofloc, bao gm bt ng cc, mt ng, b ma, c kh bm nh (chopped
hay) hay cc ngun khc. Ngun carbohydrate phi c gi r, d tm v sn c. Ngun
cht hu c b sung phn hy nhanh v d dng l tt nht. Vi khun d dng trong
h thng biofloc c th phn hy vt cht hu c n gin mt cch nhanh chng,
ch trong vi pht n vi gi. Carbohydrate n gin nh ng (sucrose hay
dextrose) hoc tinh bt s c tc dng nhanh nht. Ngun carbon tt nht trong giai
on u ca chu k nui l ng n gin.
kim sot nng ammonia thng qua con ng vi khun d dng,
carbohydrate b sung phi th hin theo t l cho n. i vi mi kg thc n c hm
lng protein 30-38% thm vo h thng, cn cung cp 0.5-1 kg carbohydrate nh l
ng.
Lng carbohydrate cn b sung nhiu hn khi thc n c hm lng protein
cao hn kim sot hm lng ammonia theo cch ny. T l b sung carbohydrate
gim xung khi ammonia c loi b theo mt con ng khc, chng hn nh
siphong loi b cc cht hu c tch t y ao.
C mt s mt hn ch khi tip tc b sung carbon hu c kim sot
ammonia, v chng c th tch ly mt lng cht rn (c cha vi khun) ln trong
ao. Nu nh khng kim sot lng cht rn ny, chng c th gy nh hng n
mang tm v gy cn tr qu trnh trao i kh mang. Ngoi ra, lng oxy ha tan
cng cn cung cp nhiu hn cho qu trnh h hp din ra trong ao, t nhu cu
20

nng lng cng tng ln duy tr trng thi l lng ca cht rn trong ao. ng
thi cc hot ng loi b, x l cht rn tch t trong ao cng phi c trin
khai thc hin.
B sung carbon lin tc l cn thit kim sot ammonia vi cch tip cn ny.
Nu mun dng b sung carbon, phi thc hin qu trnh ny mt cch t t ging
nh cai sa cho em b vy. Dng b sung carbon t ngt trc khi qu trnh nitrate
ha din ra s lm cho cht lng nc khng n nh v c kh nng lm gia tng
t bin hm lng ammonia hoc nitrite gy c cho tm. Sau khi dng b sung
carbon, qu trnh kim sot ammonia s chuyn sang qu trnh nitrate ha trong h
thng nui siu thm canh s dng cng ngh biofloc.
b. Thc y qu trnh nitrate ha
Ngc li vi phng php dng vi khun d dng kim sot ammonia, cch
tip cn ny khng cn cung cp carbohydrate hoc xem xt t l C:N thm vo h
thng. Cch tip cn ny s dng vi khun nitrate ha kim sot ammonia. Mt
h thng biofloc c khuy trn tt v khng b sung carbohydrate c xu hng
kim sot ammonia theo c ch t nhin ny.
Mt trong nhng bt li ca phng php tip cn ny l lm gim kim do
qu trnh nitrate ha. C ba qu trnh kim sot ammonia trong cng ngh biofloc
u lm gim kim, nhng qu trnh nitrate ha l gy gim kim nhiu nht.
Qu trnh phn nitrate ha c th s dng phc hi s sc gm kim, nhng
n lm tng chi ph sn xut. Bn vi l bin php thch hp qun l h thng
biofloc s dng cch tip cn ny kim sot hm lng ammonia.

II. K THUT NUI TM SIU THM CANH TRONG NH KNH

K thut nui tm siu thm canh trong nh knh, thc cht l vic p dng h
thng x l nc tun hon bng cng ngh tin tin, kt hp vi cc cng ngh loi
b tp cht rn khc nhau ca Ch u t. K thut ny c p dng ti mt vi
c s, t chc trong nc, nh Tp on Vit c, ti cc tnh Bnh Thun, Bc Liu,
Sc Trng,.; Cng ty TNHH SX&TM Trc Anh; Cng ty TNHH mt thnh vin Hi
Nguyn (x Vnh Trch ng, TP Bc Liu, tnh Bc Liu);...
Sau y chng ta s xem xt cch thc trin khai cng ngh ti mt s c s
nh gi v so snh hiu qu t cch trin khai ca cng ngh ny vi mt s phng
php c th ti cc c s trn

II.1. M hnh ca Tp on Vit c (ta lc ti p Vnh Lc, x Vnh Thnh,

huyn Ha Bnh, Bc Liu)
M hnh nui tm c nh gi hiu qu, bn vng, gp phn n nh i sng
nhn dn vng ven bin Bc Liu.

21

Vi v th dn u ngnh tm ging ti Vit Nam, trong nm qua, Tp on Vit

c cung cp hn 15 t con ging th chn trng cho cc tnh, thnh trong c
nc. i vi Cng ty CP Vit c Bc Liu, t u nm n nay cung cp hn 4,2
t con ging. c bit, ngay t u nm, Cng ty chnh thc trin khai Chng trnh
Nui tm siu thm canh trong nh knh vi tng din tch 50 ha, bao gm 414 ao
nui, mi ao 500 m2, mt th ging 200 500 con/m2. p dng nhiu cng ngh
vt tri nh: cng ngh nh mng ca Isarel, h thng lc nc ca M, con ging
v thc n theo cng ngh vt tri ca Tp on Vit c n nay, tm th c
55 ngy tui, trng lng khong 100 150 con/kg, tm ang pht trin tt, d kin
khong 1 thng na cho thu hoch.

Tin, nh: Phan Thanh Cng

Cng ty C phn Vit c Bc Liu:

Th tm ging theo chng
trnh nui tm siu thm canh
trong nh knh

Ngy 25/3/2015, Cng ty C phn Vit c Bc Liu t chc l th tm ging

theo chng trnh nui tm siu thm canh trong nh knh. n d l c cc ng
ch V Vn Dng, B th Tnh y; L Minh Khi, Ch tch UBND tnh; Nguyn Huy in,
Ph tng cc trng Tng cc Thy sn Vit Nam; lnh o mt s tnh trong c nc.
22

Lnh o Tnh y, UBND tnh v Tp on Vit c th tm ging theo

chng trnh nui tm siu thm canh trong nh knh. nh: M.

Nm 2014, Tp on Vit c cung cp hn 15 t con ging th chn trng,

chim 22% th phn c nc. Ring Cng ty C phn Vit c Bc Liu t u nm
n nay sn xut hn 4,2 t con ging. T vic thnh cng trong lnh vc sn xut
v cung ng tm ging, Tp on Vit c tip tc hng n xy dng chui gi tr
ngnh tm theo m hnh khp kn, cng ngh cao vi d n nui tm siu thm canh
trong nh knh ti Bc Liu. Trong , u t v ng dng cc cng ngh vt tri
vo tt c cc phn khc ca chui gi tr t chng trnh tm b m n con ging,
thc n, nui v ch bin xut khu.

Sau thi gian nghin cu th nghim thnh cng, Cng ty C phn Vit c Bc
Liu chnh thc t chc l th tm ging giai on 1 vi 5 khu nh knh, tng s 90 ao
nui. c bit, chng trnh nui tm siu thm canh trong nh knh x Vnh
Thnh (huyn Ha Bnh) ca Cng ty C phn Vit c c tng din tch 50ha. Trong
23

, bao gm 414 ao nui, mi ao 500m2, mt th ging 200 500 con/m2. Chng

trnh c chia lm 2 giai on vi tng vn u t 180 t ng.

ng Lng Thanh Vn, Ch tch Hi ng qun tr, kim Tng Gim c Tp

on Vit c cho bit: Chng trnh nui tm siu thm canh trong nh knh gp
phn quan trng trong vic thc hin kht vng Nng tm tm Vit ca Tp on.
Trong , thng qua chng trnh s cung cp sn lng tm n nh cho ngnh tm
Vit Nam. ng thi, gi tr con tm c nng ln bi truy xut c ngun gc,
hn ch ti a vic gy nhim mi trng xung quanh. y cng l mt trong cc
yu t lm gia tng gi tr con tm i vi cc th trng kh tnh. Ngoi ra, chng
trnh cng m ra c hi chuyn giao n b con nng dn vi quy m nh hn, gp
phn pht trin ngnh tm tnh Bc Liu ni ring v ngnh tm Vit Nam ni chung.
Pht biu ti bui l, Ch tch UBND tnh L Minh Khi biu dng kt qu t
c ca Cng ty C phn Vit c v khng nh tnh ng h cng ty trong vic xy
dng m hnh nui tm siu thm canh trong nh knh. ng thi, trong qu 2/2015
Cng ty C phn Vit c Bc Liu phi hp vi S NN&PTNT trin khai 5 im nui
trnh din vi quy m nh v chuyn giao cng ngh cho ngi dn nhn rng m
hnh.

II.2. Cng ty TNHH MTV Hi Nguyn (x Vnh Trch ng, TP.Bc Liu, tnh Bc
Liu)
Anh inh V Hi (39 tui, ng p Bin ng B, x Vnh Trch ng, TP.Bc Liu,
tnh Bc Liu) p dng thnh cng m hnh nui tm th chn trng siu thm
canh trong nh knh.
24

y l m hnh nui tm trong nh knh u tin Vit Nam, m ra hng pht

trin mi cho ngh nui tm khu vc BSCL.
Theo anh Hi, trong nhng nm qua, tm nui ca ngi dn cc tnh ven
bin trong khu vc BSCL b thit hi nng n. Dch bnh trn tm nui ly lan ra din
rng, cc ngnh chc nng vn khng xc nh c nguyn nhn tm cht. Anh Hi
nhn thy tm nui ca nhiu h d mi th nui cha c 1 thng tui cht,
trong khi tm nui t trng lng t 30 - 40 con/kg cng c hin tng cht bt
thng. T , khc phc c hin tng tm cht sm, anh Hi tm ti, hc
hi kinh nghim nhiu ni, c bit trc tip tham quan m hnh nui tm trong
nh knh ca Tp on C.P (Thi Lan). Qua c kt kinh nghim thc tin, anh Hi
cng gia nh p dng thnh cng m hnh nui tm th chn trng trong nh knh
ti Bc Liu.
Theo anh Hi, nui tm trong nh knh chi ph ban u kh cao. Tng chi ph
u t cho 1 ha khong 10 t ng, gm xy nh bao ph cc vung tm, xy tng
xung quanh ao nui, lt bt di y ao, lp t h thng qut, xy y, h thng
dy chuyn cho tm n... Nh m hnh u t kh hin i v khp kn nn c th
th nui thm canh vi mt kh cao. Trung bnh mt th nui t 200 - 290
con/m2, tm sau 100 - 105 ngy th nui l c th thu hoch, tm t kch c t 30
- 33 con/kg, nng sut t khong 60 tn/ha, gi bn ra th trng bnh qun khong
170.000 ng/kg. c bit, c nhiu ao sau thu hoch t nng sut t 87 - 90 tn/ha.
Anh Hi cho bit 5 v th tm nui lin tip u trng ln, sn lng thu hoch hng
trm tn tm thng phm/v. Tm nui trong nh knh c nhiu u im nh d
kim sot, tm nui tng trng kh nhanh, c bit l tm thng phm sau thu
hoch bng v p nn c cc cng ty ch bin tm xut khu thu mua vi gi cao
so vi th trng.
Theo kinh nghim ca anh Hi, do tm th nui vi mt cao nn h thng
dn qut v xy y phi hot ng lin tc 24/24 gi. Theo , nh k 5 ngy phi
cy vi sinh mt ln v hng tun phi kim tra s tng trng ca tm iu chnh
lng thc n, mi trng nc kp thi. iu c bit l nui tm trong nh knh
khng cn thay nc, ngun nc c th c tn dng th tm nui nhng v
tip theo. Do , ngi dn s ch ng c khu x l nc thi trong mi trng
nui tm - mt vn bc thit lu nay m khng c gii php khc phc. Ngoi ra,
qun l tt mi trng ao nui nh k 3 - 4 ngy phi xi phng y ao mt ln
(ht b cc cht thi, bn, c t tch t di y ao), lm sch mi trng nui to
ra sn phm nui sch p ng yu cu kht khe ca th trng xut khu. Do tm
nui mau ln, thi gian nui ngn nn mt nm c th nui t 3 - 4 v, t tng sn
lng trn 200 tn/ha/nm - anh Hi cho bit.
T thnh cng ny, anh Hi cng gia nh thnh lp Cng ty TNHH MTV Hi
Nguyn chuyn nui tm. Hin anh ang u t m rng quy m nui tm ln n
25

60 ha ti x Vnh Trch ng. Trong , u t 2 khu nui tm khp kn gm: khu

nui tm sch cht lng cao v khu nui tm cng ngh cao siu thm canh trong
nh knh. Mi y, Ph th tng Hong Trung Hi trc tip tham quan m hnh
nui tm siu thm canh trong nh knh ca Cng ty Hi Nguyn. ng nh gi rt
cao m hnh nui tm hin i ny, ng thi ch o a phng quy hoch vng
nui, to iu kin cho ngi dn nhn rng m hnh ny.

Bi v nh - Trn Thanh Phong

II.3. Kt lun v vic p dng cng ngh nui tm siu thm canh trong nh knh
Sau khi trch dn cc bi vit v vic p dng cng ngh nui tm siu thm canh
trong nh knh ti hai n v i u cng ngh ny ti Vit Nam hin nay. T nhng
nh gi ca Ch u t, cng nh nhng cn b c trch nhim i vi cc m hnh
trn, nhn chung l s s nh gi coa v hiu qu tng qut, t cht lng sn phm,
s n nh ca cng vic sn xut kinh doanh, tnh cnh tranh trn th trng quc
t,..., ng fthi cng ghi nhn s u t trung bnh khi p dng cng ngh ny l 10
t ng / ha canh tc.
II.3.1. nh gi v phng php p dng ti Vit-c
Trong phn II.1, t nhng thng tin t i v cng ngh thm canh c p dng
ti Tp on Vit-c, ta c th nhn xt rng Vit-c p dng nhiu phng php
CNC ng b, t khu con ging, thit k h thng tng qut, quy trnh chn nui, c
th:
-

H thng XLN theo cng ngh M (m hnh cng ngh RAS);

V l h thng ng b vi 50 ha, gn 100 ao nui, nn phng php loi tr cht
thi rn khng p dng xi phong x y;
Bi vit cng ch ra rng c th Vit-c p dng lng ghp phng php BioFloc;

26

II.3.2. nh gi v phng php p dng ti CT TNHH MTV Hi Nguyn

V quy m u t ca Hi Nguyn, mang tnh nh l, i din cho a phn cc
khch hng tim nng trn th trng Vit Nam. Ta c nhn xt s b v phng
php p dng cng ngh ti y nh sau:
- C dng h thng qut nc iu chnh (cp) oxy ha tan cho ao nui;
- S dng xiphng tho y loi b cht thi rn;
- C p dng h thng XLN theo cng ngh RAS.

III. KT LUN CHUNG

1) Cc phng php, cng ngh nui c tnh cht c trng ring theo vng nh
Nui tm Sinh thi, Nui tm trn ct (mc 4 v 5, phn TNG QUAN), nhm
tn dng ti nguyn v xa i gim ngho ti mt s vng min. Cc cng ngh
ny c nhng ngha nht nh ca n v c ng gp ng k vo s pht trin
kinh t t nc ni chung. Tuy nhin trong phm vi nghin cu ny chng ta
khng i su vo nghin cu cc phng php, cng ngh .
2) Phng php, cng ngh Nui tm bng ch phm sinh hc v phng php cng
ngh Biofloc (mc 1 v 3, phn TNG QUAN), c mc ch v ngha tng ng
vi nhau l cng dng cc ch phm vi sinh thay cho cc loi khng sinh hoc thay
i t l cho n v ch nc nhm to cho tm c mi trng pht trin thun
li nht vi chi ph thp nht. Mc ch cao nht ca gii php cng ngh ny l
nui trng thn thin vi mi trng, theo chiu hng pht trin bn vng, sn
phm gn vi t nhin nht. Tuy nhin vn ny cn nhiu iu phi nghin
cu pht trin thm t c hiu qu kinh t, th mi c pht trin mnh.
3) Cng ngh nui tm siu thm canh trong nh knh v cng ngh Raceway (nc
chy), c nu khi qut ti mc 2 v mc 6, phn TNG QUT v c nghin
cu k hn ti nhng ni p dng thc t ti phn II, c coi l nhng phng
php, cng ngh ang chng minh c tnh hiu qu tng qut cao v ph hp
vi xu th pht trin, ng dng CNC vo cc lnh vc nng nghip hin nay.
4) Nghin cu v th nghim a ra mt cng ngh hon chnh kt hp gia
cng ngh BioFloc, Raceway v RAS, s l mt gii php cng ngh hon ho cho
ng dng trong tng lai gn.

27