I.

HIP NH TPP - C HI, THCH THC V GII PHP

CHIN LC
Ngy 05 thng 10 nm 2015, B trng ca 12 nc tham gia Hip nh
i tc xuyn Thi Bnh Dng (TPP)1 tuyn b kt thc m phn. Kt qu
m phn l mt hip nh cht lng cao, tham vng, ton din v cn bng s
thc y tng trng kinh t; h tr to ra v duy tr vic lm; thc y vic i
mi, nng sut v tnh cnh tranh; nng cao mc sng; gim ngho ti cc nc;
v nng cao minh bch ha, qun tr tt cng nh bo h lao ng v bo v
mi trng. Vic kt thc m phn hip nh TPP vi cc tiu chun mi v
cao v thng mi v u t ti khu vc chu Thi Bnh Dng c nh
gi l mt bc quan trng tin ti mc tiu cao nht v thng mi t do v
hi nhp trn ton khu vc.
Hip nh TPP bao gm cc quy nh v cam kt thng mi truyn
thng v phi truyn thng, ti cc ni dung v thng mi truyn thng nh
m ca th trng hng ha, xut nhp khu, thu quan, phi thu quan v cc
bin php ti bin gii vn tip tc duy tr v thc hin t do ha cp su
rng hn; Hip nh s iu chnh cc ni dung thng mi phi truyn thng,
trc tip gn vi hot ng kinh doanh u t, cng nh hnh thnh th trng
trao i cc yu t ca qu trnh sn xut nh lao ng, t ai, mi trng,
vn, khoa hc cng ngh, s hu tr tu
CC C HI
V mt kinh t, Vit Nam c nh gi s t c cc li ch ln v li
ch ct li khi tham gia vo TPP.
i vi ngnh dt may, thu nhp khu vo Hoa K gim 50% ngay nm
u tin TPP c hiu lc (tng ng 1 t USD) v tng ln trong nhng nm
tip theo, kim ngch xut khu tng khong 30%/nm; v quy tc xut x t
si tr i, c mt s linh hot nh nhp nguyn liu t nc th ba sn xut
hng dt may xut khu vo Hoa K vn c hng u i theo TPP.
i vi ngnh da giy, d kin gim khong 60% s thu nhp khu phi
np cho Hoa K, kim ngch xut khu c nh gi d kin tng khong 25%
so vi tc tng 15% trc khi tham gia TPP2; kim ngch xut khu nng sn,
thy sn v sn phm ch bin c kh nng tng ln.

gm t-xtry-lia, Bru-ny, Ca-na-a, Chi-l, Nht Bn, Ma-lai-xi-a, M-hi-c, Niu Di-ln, P-ru, Xinh-ga-po,
Hoa K v Vit Nam
2
kin ca Hip hi da giy Vit Nam.
1

2
Tham gia TPP l c hi Vit Nam gia nhp vo cc chui cung ng
ca nhiu tp on ln trn th gii, nht l chui cung ng hng in t, cng
ngh cao (do cc nc TPP chim ti 40% GDP v 30% thng mi ton cu);
c cu li th trng xut nhp khu theo hng cn bng hn, khng qu da
vo th trng Trung Quc v ng . Hoa K v cc nc dnh linh hot cho
ta tip cn tiu chun TPP c thi gian chuyn i, l trnh ti a cho cc ngha
v kh nht ln n 20 nm. Ta c c hi tn dng cc u i, m ca th
trng ca cc nc pht trin, thu ht mnh u t v cng ngh tin tin,
ch yu t Hoa K, Nht Bn; cc doanh nghip Vit Nam c c hi tham gia
u thu mua sm Chnh ph cc nc, c c hi tip cn th trng dch v v
u t cc nc ca TPP.
Tham gia TPP s thc y Vit Nam hon thin th ch kinh t th trng
nh hng XHCN, i mi m hnh tng trng gn vi ti c cu nn kinh t,
ci cch hnh chnh, ci thin mi trng u t kinh doanh v nng cao nng
lc cnh tranh sn phm, doanh nghip v nn kinh t.
Tham gia TPP vi t cch l mt trong nhng thnh vin u tin s
khng nh vai tr, v th chnh tr v ngoi giao ca Vit Nam trong khu vc
Chu - Thi Bnh Dng; thc hin ng li i ngoi c lp, t ch, a
phng ha, ang dng ha, i i vi tng cng quc phng, an ninh.
CC THCH THC
Tuy nhin, tham gia TPP, bn cnh mt thun li v li ch mang li, th
ri ro v thch thc lun i km v khng nh i vi Vit Nam, trong iu
kin l nc thu nhp trung bnh trnh nn kinh t pht trin mc thp nht
trong 12 nc thnh vin TPP, hn 90% l doanh nghip nh v va, cht lng
ngun nhn lc thp; th ch kinh t v thc thi php lut cn nhiu bt cp;
nng lc cnh tranh ca nn kinh t, sn phm v doanh nghip cn yu km;
thc tin 10 nm hi nhp quc t gn y cha t c mc tiu.
M ca th trng l ni dung ch yu ca TPP, tuy Vit Nam c chp
nhn m ca theo l trnh i vi nhiu lnh vc, mt hng, nhng cc doanh
nghip trong nc s mt th phn th trng hng ha, dch v v u t, mua
sm chnh ph, phi chia s li ch cho cc doanh nghip nc ngoi, lm gim
vic lm, kh nng doanh nghip b ph sn, nh hng n tng trng kinh t
v ny sinh cc h ly v chnh tr, vn ha v x hi.
Cc doanh nghip FDI thuc ngnh dt may v da giy c hng li
hn cc doanh nghip trong nc khi Vit Nam tham gia TPP, v c th mnh

3
v vn, cng ngh v tham gia cc chui cung ng trn phm vi ton cu 3, cc
doanh nghip FDI ang m rng sn xut trn a bn c nc n u Vit
Nam tham gia TPP. Cc doanh nghip trong nc, d c s lng doanh nghip
kh ln, nhng vn nh, cng ngh trnh thp hn, hu ht doanh nghip
cha c kh nng tham gia chui sn xut ton cu, cho nn sn xut cng on
may, lm gia cng cho doanh nghip FDI.
Hng nng sn ca cc nc c iu kin thm nhp vo Vit Nam, lm
cho nng sn trong nc b cnh tranh, p gi, mt th phn, lm gim thu nhp
ca nng dn v doanh nghip. Ngoi tr mt hng h tiu, ht iu, cc mt
hng khc nh tht g, tht ln, kh nng cnh tranh ca ta cn thp.
THCH THC CHNH T HN CH CA MI TRNG KINH
DOANH, NNG LC CNH TRANH CA VIT NAM
Nu Hip nh GATT v cc hip nh thuc T chc Thng mi th
gii WTO l lut chi thng mi v cc vn lin quan n thng mi
ca Th k XX th Hip nh TPP k tha v b sung thm nhiu quy nh mi
trong thng mi v u t ca th k XXI. Do , l mt trong 12 nc u
tin tham gia TPP, Vit Nam cn chun b tt cho vic tham gia ln sng mi
ca ton cu ha. Pht hin v kin quyt khc phc nhng hn ch ni ti l
gii php chin lc gip ng ph, min dch vi cc thch thc n t vic
thc thi, ng thi li khai thc hiu qu cc c hi v li ch ca Hip nh.
Cc hn ch ni ti l:
Nhng tn ti, hn ch trong trin khai, thc thi th ch kinh t th trng
nh hng x hi ch ngha Vit Nam l: (i) Quyn t do kinh doanh cha
c tn trng y , mi trng kinh doanh vn cha thc s m bo cnh
tranh cng bng, lnh mnh gia cc doanh nghip, cc ch th kinh t; gia
nhp, hot ng v rt lui khi th trng cn gp nhiu ro cn, chi ph gia
nhp th trng cn ln, th tc ph sn doanh nghip cn vng mc, kh
khn; (ii) Gi c mt s hng ha, dch v cha thc s tun th v vn hnh
theo nguyn tc v quy lut kinh t th trng, cha tnh ng, tnh cc yu
t hnh thnh gi, cn bao cp, b cho qua gi, qun l, iu hnh cn lng
tng, bt cp; (iii) S pht trin v hiu qu hot ng cc ch th trong nn
kinh t cn nhiu hn ch; (iv) S pht trin v quy m, c cu v trnh cc
loi th trng cha ng b v cn nhiu hn ch, bt cp; (v) Cc chnh sch
an sinh x hi cn thiu tnh h thng, cha ng b, chng cho v ni dung,
i tng v phn cng t chc thc hin, ngun lc cn phn tn, hiu qu
thp; (vi) Hiu lc, hiu qu qun l Nh nc cha cao; k lut, k cng
Hin nay, c nc c hn 3.000 doanh nghip dt may, s lng doanh nghip FDI chim 25%, nhng li
chim hn 60% tng kim ngch xut khu.
3

4
cha nghim. Nh nc vn c vai tr can thip trc tip, qu ln vo nn kinh
t vi t cch l ch u t cng v ch s hu doanh nghip. Phn cng, phn
cp, phi hp gia cc b, ban, ngnh, a phng cn bt cp v thiu cht
ch. Thiu th ch cho kinh t vng, lin kt vng. thc thng tn php lut
v thc thi php lut hin cn nhiu yu km. Ci cch hnh chnh cn cha p
ng c yu cu. Tnh cng khai, minh bch, trch nhim gii trnh cn thp,
cha thit lp c c ch nh gi hiu qu hot ng ca cc c quan hnh
chnh nh nc theo kt qu u ra; (vii) S tham gia gim st ca cc c quan
dn c, ca cc t chc chnh tr - x hi, x hi - ngh nghip v Nhn dn
trong nn kinh t v hot ng qun l nh nc cn nhiu hn ch.
Hn ch trong tip cn lao ng v ngun nhn lc: (1) Vic thc thi th
ch th trng lao ng cha ng u, cn mang nng tnh t pht, b chia ct
gia cc vng (c bit l gia nng thn v thnh th), cc khu vc kinh t (c
bit gia khu vc Nh nc v ngoi Nh nc); (2) Quy m th trng lao
ng chnh quy nh hp, t khong 30%, tnh n nh ca th trng khng
cao, cn bin ng theo ma v, ch c 18,38% lao ng c bng cp, chng ch
qua o to; (3) Chnh sch tin cng, tin lng cn nhiu bt cp; (4) Vic
xy dng quan h lao ng hi ha, tin b trong doanh nghip cn nhiu hn
ch. Hot ng thng lng v tha c vn mang tnh hnh thc nn khng
ng gp hoc ng gp rt hn ch vo vic xy dng quan h lao ng lnh
mnh; trong khi trnh v kh nng thng lng ca ngi lao ng vi
gii ch doanh nghip rt hn ch; (5) Cc nh ch nhm thc y pht trin
th trng lao ng cn km pht trin4.
Hn ch, tn ti trong lnh vc y t v gio dc, y l hai lnh vc c tc
ng n cht lng ngun nhn lc: (1) Th trng dch v y t cha pht
trin5; (2) Th trng dch v gio dc thiu d bo pht trin ngun nhn lc
i vi tng lnh vc, a phng v vng kinh t.6; (3) Dch v y t, gio dc
trong nn kinh t nc ta cn lng tng v chnh sch gi (c cu gi mi tnh
3/7 yu t chi ph trc tip cha bao gm tin lng, khu hao ti sn v chi ph
S lng trung tm gii thiu vic lm ti cc vng kinh t trng im i vo hot ng cn rt t. T l lao
ng tham gia bo him x hi cn thp; cc hot ng thng tin, d bo th trng lao ng, c s d liu vic
lm cn cha ng b phc v cho cng tc iu hnh, qun l nh nc cng nh kt ni nhu cu gia
ngi lao ng v s dng lao ng; cc sn giao dch, trung tm dch v vic lm hot ng hiu qu cha cao,
cha thc s lm vai tr kt ni cung - cu lao ng.
5
Nh nc vn ang qun l gi dch v y t theo c ch hnh chnh, trong khi cung - cu trn th trng trong
y t tng i hon chnh. C ch t ch hot ng ca cc n v s nghip trong ngnh y t cn nhiu bt cp.
Cht lng dch v y t cn nhiu hn ch, trong c s hn ch v trnh k thut y hc v vic chm sc,
phc v ngi bnh
6
Vic phn b ngn sch cho cc c s o to cng lp cn nng tnh bnh qun, vic xc nh ph v hc ph
trong gio dc o to chm i mi nh hng trc tip ti cht lng o to. Nng lc o to ca cc c
s gio dc ngoi cng lp cn hn ch, khng tnh ton c nhu cu o to, cha quan tm u tin tuyn
dng gio vin c hu. Cng tc xc tin u t vo lnh vc gio dc o to gp nhiu kh khn; thiu s
chun b mt cch k lng danh mc ku gi u t nc ngoi; cha c thng tin c th gii thiu v ku
gi u t, cha c gii php hu hiu tng sc hp dn cc d n FDI trong lnh vc gio dc
4

5
qun l, o to, nghin cu khoa hc), ph dch v y t (thi gian thay i danh
mc dch v k thut rt chm, cn trung bnh mt 5 nm, thm ch 10 nm),
mc thu v cha c tch ly ti u t.
Hn ch trong tip cn tn dng: (1) V quy m th trng vn: (i) Quy
m cn qu nh, thanh khon yu khin th trng chng khon Vit Nam thiu
hp dn, cha kh nng thu ht mnh cc dng vn u t nc ngoi, nht
l cc dng vn ln;7 (ii) Quy m vn ca th trng tin t cn cha tng
xng, nht l quy m vn ca h thng NHTM cn nh.8; (iii) Quy m th
trng bo him cn mc kh nh, t l doanh thu ph trn GDP mi ch t
mc xp x 2% so vi mc trung bnh 3,2% trong khu vc ASEAN v 6,5%
trn ton th gii; (2) V c cu th trng: (i) Tn ti tnh trng mt cn i
gia th trng vn v th trng tin t d dn n nguy c mt thanh khon
ca ngn hng9; (ii) Trong th trng vn cn tn ti tnh trng mt cn i v
cu trc gia th trng c phiu v tri phiu; (iii) Cn tn ti tnh trng mt
cn i gia hot ng tn dng v cc dch v ngn hng phi tn dng.10; (iv)
C s mt cn i gia th trng vn ngn hn v di hn; (v) Cn tn ti tnh
trng bt hp l v c cu gia ti chnh nh nc, ti chnh doanh nghip v ti
chnh dn c; (3) Trnh th trng cn mc thp, thc tun th lut php
cn hn ch, ch ti x l vi phm cha c tnh rn e cao.
Hn ch trong tip cn t ai: 1) Tim nng t ai cha c khai
thc, qun l v s dng hiu qu11; (2) Cha c gii php hu hiu trong qun

Tng vn ha TTCK Vit Nam nm 2013 l 45 t USD; c hn 800 doanh nghip nim yt nhng ch c 2
doanh nghip vn ha trn 5 t USD, 8 doanh nghip c vn ha trn 1 t USD , trong c 3 ngn hng, 1
cng ty v gas. Trong nhm c phiu VN30, ch c 2 cng ty c giao dch trn 2 triu USD/ngy, 13 cng ty c
gi tr giao dch trung bnh t 1-2 triu USD/ngy. Vi t l s hu ti a ca nh u t nc ngoi ti TTCK
Vit Nam, nh u t ngoi ch cn b ra 3 t USD l mua ht c phn trong r ch s VN30 v ch cn b ra 6
t USD l mua kch room trn TTCK.
8
Mc vn t c trung bnh ca mt NHTM Nh nc l 4.200 t ng. Bn NHTM Nh nc c tng vn ch
s hu nm 2013 t 142.907 nghn t ng, tng ti sn nm 2013 t 2.386,676 nghn t ng, ng thi
chim 43% th phn huy ng vn v trn 46,8% th phn tn dng. Trong khi , h s an ton vn bnh qun
ca cc NHTM Nh nc ca Vit Nam thp (di 5%), cha t t l theo yu cu ca Ngn hng Nh nc v
thng l quc t (8%). Cht lng v hiu qu s dng ti sn cn thp (di 1%), li phi i ph vi ri ro
lch kp l ri ro k hn v ri ro t gi
9
Vai tr ca cc NHTM hin nay l qu nng, phi gnh trn 90% cung vn cho nn kinh t; trong khi , vai
tr ca th trng vn cn nh b (cung cp vn trung v di hn). Cc hot ng chnh trn th trng vn
trung v di hn th cn hn ch, mi ch c mt s t cc ngn hng hin din di hnh thc doanh nghip
nim yt, kinh doanh mi gii chng khon. TTCK v th trng tri phiu cha pht trin tng xng vi th
trng tn dng, tr nn ng lo ngi hn khi nn kinh t phi tri qua nhng bin ng ca chu k kinh t
10
Hot ng tn dng l hot ng truyn thng ca cc NHTM Vit Nam, cc ngn hng huy ng vn ch yu
di dng tin gi chim 94% tng ngun vn huy ng v cp tn dng l hot ng ch yu ca ngn hng,
trung bnh chim trn 80% tng doanh thu ngn hng. Cu trc vi m ca th trng tin t cha hon thin, th
trng cn thiu nhng t chc trung gian, nhng nh to lp (nhng nh mi gii tin t chuyn nghip) trn
th trng
11
vic giao v cho thu t cha tnh ton ht li ch kinh t ca t; giao v cho thu t khng ng thm
quyn, khng ng mc ch xy ra thng xuyn khng ch cp x, cp huyn m c cp tnh v cc cp
tng ng th; vic p dng c ch i t ly h tng cha tnh ton ht c gi tr tng lai ca t;
nhiu t chc, DNNN s dng lng ph cc c s lm vic, sn xut, kinh doanh
7

6
l v iu tit th trng bt ng sn12; (3) Qun l th trng cn nhiu bt
cp, thiu thng tin minh bch, hn ch trong tip cn thng tin v cng tc d
bo13; (4) Nh nc cha c thay i t duy v gi t theo hng coi Nh nc
cng l mt ch th tham gia th trng mua bn, ch khng ch l mt ch th
c quyn nh gi t; ngi c t (quyn s dng t - c php lut giao
cho h v quyn y c mua bn trn th trng) cng l mt ch th tham gia
th trng mua, bn cha c quyn bnh ng trong vic xc nh mc gi t
(thng qua h thng cc t chc t vn v gi t).
Hn ch trong tip cn khoa hc - cng ngh: (1) Quy m th trng
khoa hc - cng ngh cn s khai; (2) Cc c ch, chnh sch u i i vi
doanh nghip khoa hc - cng ngh cao cn cha c to ng lc cc nh
khoa hc chuyn tm nghin cu, cha to lp c s gn kt gia ngun cung
l cc nh khoa hc v ngun cu l doanh nghip, thiu nh ch trung gian
lm cu ni cung - cu trong th trng khoa hc - cng ngh.14
Hn ch trong nng lc i mi v sng to: Nng lc i mi v sng
to thp cng l mt im tc nghn trong pht trin ca nn kinh t nc ta.
Trong khi , ng lc quan trng nht ca tng nng sut chnh l i mi
sng to c dn dt bi cng ngh. C ch, chnh sch hin nay cha khuyn
khch doanh nghip i mi sng to. Chnh sch h tr cho i mi sng to
khng thun li, cha khuyn khch pht trin khoa hc - cng ngh doanh
nghip m ch tp trung cc c s o to, nghin cu. Mi lin kt yu gia
trng, vin nghin cu v doanh nghip khin cho cc sng kin i mi sng
to kh i vo thc t. Pht trin cc ngnh cng nghip sng to,15 to ra gi tr
gia tng cao cho sn phm cng nghip, cn c s bo h hu hiu i vi
quyn s hu tr tu. Vit Nam cha c mt chnh sch, chin lc quc gia cho
lnh vc cng nghip sng to. Cc ngnh cng nghip sng to cha c nh
ngha r rng ti Vit Nam nn cha c cc s liu thng k c th.
vt khi tm kim sot ca Nh nc, nh hng n u t pht trin, tc ng khng tt n i sng tm
l ca mt b phn ng k nhn dn, nht l cc i tng c thu nhp thp, i tng thuc din b thu hi t
nng nghip. Hng ha BS v th trng BS cn nhiu khim khuyt, cng s ph bin cc giao dch
ngm vt ngoi cc quy nh php lut, gy nhiu lng ph v tn tht ngun thu cho ngn qu quc gia
13
Vic giao t trin khai thc hin cc d n hu ht cha thc hin qua phng php u thu, cha c
mt c s d liu tin cy, n nh v chnh thng tin hnh cc d bo. Vn th ha cha tng
xng v ng b vi vn cng nghip ha, cha hnh thnh ng b cc cm khu cng nghip - th - dch
v ti cc vng kinh t trng im
14
Trong giai on 2011 - 2013, mi ch c 4 Sn Giao dch cng ngh v cc ch cng ngh - thit b
(Techmart) o; ng thi mi c khong hn 1.000 t chc t vn, trung gian, mi gii cng ngh v chuyn
giao cng ngh vi hot ng cn s khai, c rt t n v chuyn v dch v php l v s hu tr tu, dch v
ti chnh u t i mi cng ngh, cc qu u t mo him, nht l dch v nh gi - gim nh cng ngh,
nh gi ti sn tr tu cn thiu.
15
Theo nh ngha v phn loi ca UNCTAD (2008), cc ngnh cng nghip sng to bao gm: Di sn vn ha
(bao gm cc biu hin vn ha truyn thng, Ngh thut th gic v ngh thut biu din); Cc ngnh cng
nghip nghe nhn, Xut bn v truyn thng in n, Truyn thng mi, Thit k; Cc dch v sng to (bao gm
qung co v kin trc). Khi nim ny vn ang tip tc pht trin, m rng phm vi bao qut v lnh vc p
dng.
12

Hn ch trong nng lc p ng ca c s h tng: C s h tng giao

thng cha ng b, km cht lng, v cn rt lc hu so vi th gii, c bit
ti cc th ln16. C s h tng nng lng cht lng thp17. C s h tng
cng ngh thng tin v vin thng, pht trin thiu bn vng18. Nhu cu u t
pht trin c s h tng kinh t - x hi l rt ln, trong khi tim lc ti chnh
ca t nc cn nhiu hn ch19. Gi cc cc dch v t c s h tng l mt
trong nhng yu t u vo quan trng trong qu trnh sn xut - kinh doanh
ca doanh nghip. (i) Gi bn in cha th hin c mc gi th trng v
thiu tnh cng khai, minh bch, tnh cnh tranh trong th trng pht in cnh
tranh hin vn cn rt hn ch; cha tch bit c hai nhim v ca ngnh in
(va cng ch, va li nhun), gy kh khn cho vic theo di v thc hin th
ch i vi gi bn in; (ii) Gi bn than c nh da trn gi thnh sn xut
v thiu vng p lc cnh tranh th trng; gi bn than ph thuc vo gi thnh
sn xut nn ph thuc rt nhiu vo cc mc thu sut v cc loi ph; (iii) Gi
bn xng du thiu tnh cng khai minh bch ca c cu tnh gi c s, li
nhun nh mc, gi trn ti a cc doanh nghip kinh doanh xng du u mi
c php bn i vi cc sn phm xng du. Gi cc dch v cng c bn
cha thc hin hon ton theo nguyn tc tnh ng, tnh theo quy lut th
trng, tnh trng bao cp v gi thng qua cc hnh thc tr gi, tr cp ti
chnh cho lnh vc cung ng dch v cng vn cn tn ti.
Hn ch trong tip cn th trng u ra trong nc: 1) Quy m th
trng hng ha - dch v pht trin cha bn vng; (2) Cn c tnh chia ct,
; cha c cng hng khng hin i tm c quc t; cn thiu cc tuyn ni n cc cng bin ln, ca khu
quc t; mng li giao thng cha kt ni gia cc loi ng, gia ng vi cng, gia cc vng, nn cha
c kh nng pht trin vn ti a phng thc. H thng giao thng kt ni gia cc th ln vi cc u mi
giao thng lin vng v quc t cn thiu. Mng li giao thng nng thn n nay vn trong tnh trng yu
km, cha p ng nhu cu i li v pht trin kinh t x hi ca ton vng, nht l i vi cc x, th trn vng
su, vng xa
17
cng tc thm d, tm kim, nh gi ti nguyn nng lng cha c u t y ; cc cng trnh khai
thc, chuyn ho nng lng u t ko di, chm i vo khai thc nh hng khng nh ti cn bng nng
lng quc gia. H thng li in cht lng thp nn tn tht in nng ln so vi th gii. Cng ngh ca h
thng cc nh my in ch t trnh trung bnh so vi trnh cng ngh ca mt s quc gia trong khu vc
v trn th gii. Tnh trng qu ti ng dy v trm bin p vn tip din c 3 min Bc, Trung, Nam, tp
trung ch yu l min Bc v min Nam ni c ph ti tp trung cao.
18
cht lng dch v thp, ph ca mng khng ng u, c bit l ti cc a im vng su, vng xa;
mng thng tin di ng sng km, cn nhiu vng lm sng, mt sng. Vic m bo an ton, an ninh mng
cha cao, ti u ha mng li cn thp, cc nh khai thc, cung cp dch v cha thc s bt tay s dng
chung c s h tng. Quy m cng ngh thng tin cn nh, nng lc hot ng v kh nng cnh tranh cn yu
19
Ngoi ra, trnh khng hong n cng, ngun vn tri phiu Chnh ph cng c kim sot mc hp l.
Vic huy ng vn ngoi ngn sch nh nc gp nhiu kh khn do cc d n c s h tng, nht l h tng
giao thng, thng c tng mc u t ln trong khi nng lc ti chnh ca cc doanh nghip v nh u t cn
hn ch. Trong bi cnh , vic chm c nhng quyt sch t ph trong cc vn bn php lut v c ch,
chnh sch nhm thu ht mi ngun lc x hi tham gia u t c s h tng, dn n ngun vn vn ch yu
tp trung vo ngn sch nh nc v tri phiu Chnh ph; chm trin khai cc gii php m bo ngun vn
cho vic cc d n c nu trong Ngh quyt s 13-NQ/TW ngy 16/1/2012 ca Hi ngh ln th 4 Ban Chp
hnh Trung ng ng kha XI v xy dng h thng kt cu h tng ng b nhm a nc ta c bn tr
thnh nc cng nghip theo hng hin i vo nm 2020.
16

8
thiu lin thng v a l cng nh c ch qun l gia cc a phng v gia
cc b, ngnh20; (3) C cu, t chc th trng cn thiu cht ch21 (4) Vic gia
nhp v rt khi th trng trong mt s phn khc th trng hng ha v dch
v cn gp nhiu kh khn. mt s th trng, mc cnh tranh cn gp
nhiu hn ch vi s ln t mang tnh c quyn ca DNNN v doanh nghip
FDI; (5) Cng tc gim st, kim tra, kim sot th trng trong nc v v sinh
an ton thc phm vn cha t yu cu22; (6) Vic p dng cc bin php k
thut trong thng mi kim sot nhp khu cha hiu qu23.
Hn ch trong tip cn th trng nc ngoi: (1) Tnh lin thng gia
th trng trong nc v nc ngoi cn hn ch mt s phn khc th trng;
(2) Do chi ph tip cn th trng nc ngoi cao, nn cc nhng doanh nghip
nh kh tip cn c th trng nc ngoi; (3) Qu trnh chun b hi nhp
kinh t quc t cn mt s hn ch, tn ti: cha chun b tt cc iu kin cn
thit (th ch, chnh sch v ci cch c cu kinh t, nhn lc...) Thng tin v
hi nhp v lut l quc t cha c hng dn, h tr rng ri n cc a
phng, cng ng doanh nghip v nhn dn c nc. Tnh ch ng trong d
bo cn hn ch.
Hn ch t h thng doanh nghip ca Vit Nam: Cht lng v nng
sut ca doanh nghip cn thp. T l cc doanh nghip c quy m nh v siu
nh trong nn kinh t gn nh tuyt i, chim 96% tng doanh nghip. S
tham gia ca doanh nghip Vit Nam vo chui gi tr cung ng ton cu cn
nhiu hn ch. Nng lc cnh tranh ca cc sn phm xut khu ca Vit Nam
th trng pht trin nhanh khu vc thnh th v th ln, khu vc nng thn cn rt n gin v trnh
pht trin thp; bn cnh , cc d n thng mi thun tu tp trung ch yu ti cc trung tm kinh t - ti
chnh ca c nc nh H Ni, thnh ph H Ch Minh v cc a phng trong vng ng Nam b pht trin
mnh cc KCN, KCX
21
h thng cc thnh t th trng quan trng nh cc knh phn phi hin i, cc t chc kim nghim cht
lng, bo v ngi tiu dng, thc y cnh tranh, hn ch c quyn ... cn cha pht trin;Trong c cu th
trng hng ha dch v, khu vc thng nghip thun ty, ch yu l bn l hng ha, vn chim t trng cao
nht (76,8%); cn khu vc dch v (khch sn, nh hng, du lch, dch v) cn chim t trng nh (23,2%).
Trong cc ngnh ny, doanh thu du lch ch tng 2,8% v ch chim cha n 1% tng s khu vc dch v. H
thng thng mi v cc knh phn phi trong nc c qu nhiu cp trung gian trong cng mt khu (bn
bun, bn l), qu nhiu u mi trn cng mt khu vc a l (ch yu l thnh ph H Ch Minh v H Ni),
ton b h thng t nh sn xut, nhp khu qua bn bun n bn l cn bt cp. Xu hng ngy cng b chi
phi bi cc doanh nghip c vn u t nc ngoi do cc doanh nghip ny c nhiu li th v vn, thng
hiu, mng li, k nng bn hng, tuyn truyn qung co, nim yt gi v bn theo gi nim yt, phng tin
cn o ong m, v sinh an ton thc phm
22
Th ch bo v quyn li ngi tiu dng, v vic pht huy y vai tr ch th ca ngi tiu dng, cc
hi bo v quyn li ngi tiu dng trong nn kinh t cn rt hn ch, cha c qun trit y v thng
nht trong ch o thc hin gia cc a phng, mi ngnh, mi cp. Tnh trng hng gi, hng km cht
lng, bun lu qua bin gii v cc hnh vi vi phm php lut trong kinh doanh cn din bin phc tp, c
chiu hng gia tng
23
gm quy chun k thut, tiu chun k thut, quy trnh nh gi s ph hp, ch yu tp trung vo nhm cc
mt hng tiu dng t trng ca nhm ny rt thp, chim khong 5-10% trong tng kim ngch nhp khu.
Trong khi , nhm hng cn nhp khu (nhm hng my mc, thit b) chim t trng trn 80% kh c th p
dng cc bin php hn ch nhp khu
20

9
cn hn ch. S doanh nghip gii th, ngng hot ng vn mc cao.24 S
vn ca doanh nghip ng k thnh lp c xu hng gim.25 Quy m vn ng
k bnh qun ca doanh nghip t thp.26 Cc doanh nghip quy m ln cha
nhiu, thiu cc tp on kinh t mnh c kh nng cnh tranh khu vc v quc
t. Phng thc sn xut cn lc hu; trnh cng ngh lc hu, quy m nh,
ch yu di dng doanh nghip nh v va v h gia nh.27 Vic tng trng
theo chiu su, ng dng cng ngh mi, tng nng sut lao ng trong doanh
nghip cn hn ch. Nng lc qun tr doanh nghip cn nhiu yu km, thiu
tnh chuyn nghip.
GII PHP CHIN LC: TP TRUNG Y MNH CI
THIN MI TRNG KINH DOANH, NNG CAO NNG LC CNH
TRANH QUC GIA
n bt c hi v vt qua thch thc khi thc hin hip nh TPP,
ngh phi tp trung y mnh ci thin mi trng kinh doanh, nng cao nng
lc cnh tranh quc gia nh sau:
1. Quan im
Tip tc y mnh ci thin mi trng kinh doanh, nng cao nng lc
cnh tranh quc gia theo thng l quc t, di gc tip cn pht trin doanh
nghip nhm pht huy vai tr kin to ca Nh nc trong pht trin v tng
trng kinh t; Tp trung ci thin ton din cc yu t cn bn tc ng ti mi
trng kinh doanh ca doanh nghip, c bit nng cao hiu lc, hiu qu ca
c ch thc thi h thng php lut to iu kin cho kinh doanh, nng cao nng
lc cnh tranh quc gia; Tng cng hiu qu hot ng ca b my nh nc
theo hng to iu kin thun li cho pht trin cc loi hnh doanh nghip.
2. Mc tiu
Phn u nng cao mc thun li trong mi trng kinh doanh v
nng lc cnh tranh quc gia ca Vit Nam nh gi theo thng l quc t
tng ng mc trung bnh ca Thi Lan, Malaysia, Singapore vo nm 2020,

S doanh nghip gii th, ngng hot ng theo bo co ca B K hoch v u t l 54.000 doanh nghip
nm 2011, 54.300 nm 2012, 60.000 nm 2013; 67.823 nm 2014.
25
Nm 2011 l 513.700 t ng; nm 2012 l 467.200 t ng; nm 2013 l 398.600 t ng; 10 thng u
nm 2014 l 352.478 t ng.
26
Nm 2011, bnh qun mt doanh nghip ng k thnh lp vi 6,63 t ng; nm 2012 l 6,69 t ng;
nm 2013 l 5,07 t ng; 10 thng u nm 2014, vn ng k bnh qun mt doanh nghip thnh lp mi l
5,9 t ng.
27
Nm 2012, doanh nghip nh v va chim 94,8% tng s doanh nghip (theo quy m vn) v chim n
97,7% tng s doanh nghip (theo quy m lao ng).
24

10
phn u nmg trong top 30 nc hng u v thun li trong mi trng kinh
doanh v nng lc cnh tranh ton cu vo nm 2030.
3. nh hng gii php trng tm nhm y mnh ci thin mi
trng kinh doanh, nng cao nng lc cnh tranh quc gia
3.1. Tip tc y mnh vic trin khai thc hin Ngh quyt 19 ca
Chnh ph, xy dng n tng th ci thin mi trng kinh doanh, nng
cao nng lc cnh tranh quc gia theo thng l quc t
- Tip tc y mnh vic thc hin mc tiu v cc gii php ra
trong Ngh quyt 19 ca Chnh ph c ban hnh tt c cc b, ngnh, a
phng trong c nc.
- Xy dng n tng th v ci thin mi trng kinh doanh, nng cao
nng lc cnh tranh quc gia theo thng l quc t, s dng cc ch s nh gi
mi trng kinh doanh v nng lc cnh tranh quc gia i chiu so snh vi
cc quc gia trong khu vc v i tc kinh t thng mi ca Vit Nam.
3.2. Gii quyt ng b cc vn lin quan n ban hnh cc quy
nh php lut v kinh doanh v cnh tranh
- R sot, b sung v iu chnh nhm hon thin h thng php lut v
hot ng kinh doanh ca doanh nghip t gia nhp th trng, hot ng trn
th trng n rt khi th trng gn vi yu cu thc tin v tun th cc cam
kt hi nhp quc t.
- Nng cao cht lng ban hnh chnh sch, php lut: (i) Tng cng
cng tc phi hp gia cc B, ngnh lin quan v vi cc c quan ca Quc
hi trong qu trnh son tho, chnh l d n lut, php lnh bo m cht
lng ca d n, d tho vn bn, khc phc tnh trng n ng vn bn; (ii)
Nghin cu, xy dng v ban hnh vn bn quy nh v c ch phi hp, gii
quyt tranh chp thng mi m bo cc c quan nh nc sn sng, ch
ng, linh hot x l mt cch c hiu qu khi c tranh chp thng mi pht
sinh trong khun kh cc hip nh thng mi t do k kt; (iii) cao tinh
thn trch nhim ca ngi ng u c quan, n v trong cng tc xy dng,
ban hnh vn bn; (iv) Tip tc cng c, kin ton t chc b my, nng cao
nng lc ca i ng cn b lm cng tc xy dng php lut, c bit l i
ng cn b, cng chc lm cng tc php ch B, ngnh v a phng.
3.3. Nng cao hiu lc, hiu qu nng lc thc thi v c ch kim tra,
gim st, x l vi phm trong thc thi php lut v kinh doanh

11
- Ban hnh Lut th tc hnh chnh hoc Lut Hnh chnh cng v cc
chnh sch nhm hon thin v nng cao nng lc thc thi cc c quan qun l
Nh nc theo hng pht trin v nng cao tinh thn phc v doanh nghip.
- Tip tc hon thin c ch kim tra, gim st x l vi phm trong thc
thi php lut v kinh doanh:
(i) Tip tc hon thin b my cc c quan c chc nng kim tra, gim
st, x l vi phm trong thc thi trn tt c cc lnh vc v kinh doanh
(ii) Xy dng c ch nhm khuyn khch nhn dn tham gia gim st v
tng cng vai tr tch cc ca phn bin x hi gn vi pht huy vai tr
ca Mt trn T quc cc cp trong qu trnh xy dng cc ch trng,
chnh sch, cc vn bn quy phm php lut v kinh doanh
(iii) M rng thu thp kin nh gi c lp t doanh nghip v ngi
dn i vi qu trnh trin khai thc hin Ngh quyt 19 thng qua tng
cng t chc cc bui i thoi trc tip cp c s; duy tr, m rng
phm vi kho st v hon thin cc b ch s iu tra cp tnh theo hng
nghin cu tch hp mt s ch tiu thnh phn ca Ch s Thun li
Kinh doanh (EDB) v Ch s Nng lc cnh tranh ton cu (GCI) vo Ch
s Nng lc cnh tranh cp tnh (PCI) v Ch s Hiu qu qun tr v
hnh chnh cng cp tnh (PAPI), Ch s MEI.
3.4. Nng cao nng sut lao ng quc gia, xy dng h thng i
mi sng to quc gia, nng cao hiu qu phn b ngun lc, thc y lin
kt tch cc trong nn kinh t, nng cao nng lc sn sng hi nhp ca nn
kinh t
- Tp trung nng cao nng sut lao ng quc gia: xy dng v thc hin
n nng cao nng sut lao ng quc gia, hng tp trung vo thc hin ci
thin y t, gio dc tiu hc v gio dc sau tiu hc theo tinh thn ca Ngh
quyt 29/NQ-TW v i mi cn bn, ton din gio dc v o to ngy
4/11/2013.
- Xy dng h thng i mi sng to quc gia: Tng cng vai tr ca
Nh nc trong gii quyt cc bt cp lin quan n c ch, chnh sch v t
chc trin khai thc hin m bo tin thit lp c s php l cho lnh vc
khoa hc - cng ngh v i mi sng to v mt s th ch mi tham gia qun
l v ti tr cho R&D; Tng cng h thng i mi sng to trong doanh
nghip, t doanh nghip vo trung tm ca h thng i mi sng to: Pht
trin h thng doanh nghip thc hin R&D, u tin tng cng nng lc sng
to ni b trong cc loi hnh doanh nghip, t nng lc thit k ti ch to,

12
marketing, cng ngh thng tin v R&D; Nng cao hiu qu ng gp ca cc
c quan nghin cu nh nc vi ng dng i mi, sng to.
- Nng cao hiu qu phn b ngun lc, nht l ngun lc t Nh nc
v x hi ha dch v s nghip cng theo c ch th trng c s qun l ca
Nh nc; bo m bnh ng, minh bch trong tip cn ngun lc gia cc ch
th kinh t; cng vi vic hon thin h thng thng tin kinh t, trong c h
thng cc ch tiu thng k v cc ngun lc theo thng l quc t.
- Thc y lin kt tch cc gia cc ngnh kinh t, cc ch th kinh t v
cc khng gian kinh t: Lin kt gia cc ngnh kinh t, Lin kt gia cc ch
th kinh t, Lin kt cc khng gian kinh t.
- Nng cao nng lc sn sng hi nhp kinh t quc t ca nn kinh t.
T chc b my chuyn trch gim st, hng dn, h tr thc thi cc hip
nh FTA v Hip nh TPP v b my qun l ph hp cam kt quc t,
m bo r rng, cng khai v minh bch, ng b v ton din, kim sot
tt cc khu phi hp v gn kt cht ch gia cc chnh sch kinh t - x
hi, c cp trung ng v a phng nhm khai thc c hiu qu li ch
t hi nhp quc t.
3.5. Ci thin tip cn cc yu t u vo ca qu trnh sn xut v
m rng c hi tip cn th trng u ra cho doanh nghip
- Tip tc hon thin th ch th trng nhm pht trin ng b cc loi
th trng theo Kt lun s 103-KL/TW ngy 29/9/2014 ca B Chnh tr;
-Tp trung cc gii php nhm tng cng tip cn thun li cc yu t
u vo ca qu trnh sn xut nh vn, lao ng, khoa hc - cng ngh, c s
h tng v ti nguyn cho doanh nghip.
- M rng c hi tip cn th trng u ra thng qua cc gii php pht
trin th trng trong nc v nng cao nng lc hi nhp quc t tn dng
tt c hi t cc FTA mi cng nh Hip nh TPP.
3.6. H tr thc y pht trin mnh m h thng doanh nghip ca
Vit Nam
- Nng cao nng lc ca Nh nc trong nh hng pht trin hot
ng u t - kinh doanh ca doanh nghip theo c ch th trng: Nng cao
cht lng cc chin lc v quy hoch pht trin; Xy dng chnh sch nng
cao cht lng pht trin h thng doanh nghip, t quy m n nng sut.

13
- Xy dng c ch khuyn khch tinh thn v n lc t thn t pha doanh
nghip. Hng dn v khuyn khch doanh nghip xy dng chin lc kinh
doanh v p dng phng thc qun tr doanh nghip hin i. Quan tm ti
vic qun tr v nng cao cht lng ngun nhn lc. Thc hin a dng ha cc
ngun vn, qun tr ti chnh hiu qu. Tch cc nghin cu v nng cao nng
lc tip cn th trng cung ng v th trng u ra. Ch ng tip cn cc c
ch, chnh sch ca Nh nc. Pht huy vai tr ch ng, tch cc h tr pht
trin doanh nghip ca cc hi, hip hi doanh nghip, hip hi ngnh hng.

- Ban hnh Lut Doanh nghip nh v va, Lut Cng nghip h tr v

cc chnh sch ph hp h tr pht trin cc loi hnh doanh nghip,
nht l doanh nghip nh nc, doanh nghip t nhn; nng cao nng lc
cnh tranh trn cc cp nhm thc hin pht trin kinh t x hi gn vi
tin trnh ti c cu tng th nn kinh t v i mi m hnh tng trng./.