You are on page 1of 19

ú nmi[ (nOkl>k) niriyN nmi[ nm:

p\kiSkni> b[ bi[l
a[k li>bi smyY) ai vitn) j$rt mh[ss * Ye rh) ht) k[ a[k a[v>& p&Atk t]yir kr&> j[ stp>Y Fm<n>& sic& sfT)k t[mj ApOT
p(rcy aip[ j[mi> ki[e (vPyn[ vFir[ pDt&> mhRv aip) t[n[ uBirvimi> n aiv[ k[ n ki[e (vPyn) avgNni kr)n[ t[n[ dbivvimi>
aiv[.a[kdm sif an[ ApOT S]l)mi> p*ri s>tl * n siY[ btiÄy&> hi[y k[ stp>Y Fm< S&> C[? a[n>& m*L Av$p tRv an[ a[n) (SKimN S&>
C[.
j[ li[ki[ stp>Y) hi[vi Cti>y sici$pmi> stp>Yn[ nY) jiN) Skti k[ stp>Y Fm< S&> C[.ai p&Atk aij aivSyktin&>
p(rNim C[.an[ Ki[T) $(Qvid) miºyti an[ biFiai[mi> minniriai[ miT[ a[k sici[ p>Y btivnir stp>Y C[.ai p&Atkmi> s>(x¼t
vN<n pN C[ an[ sh(vAtir vN<n pN C[.ai miT[n>& kirN mi#i aijni smyn) mi>g C[.j*q) vitn[ ji[ h[rif[r) kr)n[ sic&>
d[KiD)n[ rj* kr[ ti[ a[k sici a[vi miNsn[ pN (vcirti[ kr) m*k[ C[.a[n) sim[ j[ k>e p\At&t ky&< C[.a[ viAtvmi> si[ Tki sic& ti[
nY) j pN ki[e s)Fi ti[r pr DT)n[ Ki[Tin[ sic& kh)n[ p\At&t kr[ ti[ si[cviviLini (dmig an[ (dl Äyik&L Ye jiy C[ ai
p\kirn) vit[ hr (nOpx mn&Oyn) Bi>(t miri mnn[ pN D>Ki[L) ni²y&> a[Tl[ m[> sRyn[ sim[ livvi miT[ ai klmni[ shiri[ l[vin&>
uc)t smjy&> miri[ p\yis C[ k[ ki[e a[v) vit klmY) n lKiy k[ j[Y) ki[en) Fi(m<k Bivniai[n[ q[s phi[c > .[ mn[ aiSi j n(h
pN y(kn C[ k[ ai p&Atk mi> tmn[ a[v) ki[e vit n(h mL[ an[ mir) vitni p&rivi miT[ m[> aipNi snitn Fm<ni> p&Atki[ Siài[
{v[d up(nPd Am*(tai[ Bigvt kYi mhiBirt rimd[v rimiyN,d[viyt p>(Dt vg[r}[ p&Atki[ni> aFyn kr)n[ l²y&> C[.
ai p&(Atkin[ p\At&t krvimi> miri j[ (m#ii[a[ mn[ shyi[g ai¼yi[ C[ t[ai[ni[ (dlY) aiBir min&> C&.> fr) a[k vKt xmi
mi>g& C&> k[ miriY) jiN[ ajiN[ ki[e vit upr tmir) Bivniai[n[ q[s lig) hi[y ti[ h&> p*vt < : h) xmi mi>g& C&.> j[ Ki[T) miºytiai[
an[ $(Qgt s>k(& ct (vciri[ an[ r)t(rviji[ mi>Y) stp>Y)ai[n[ hv[ sici[ st`ni[ p>Y mL[ t[ miT[ni[ a[k nini[ srKi[ p\yRn ai
siY[ h&> kr&> C&>

(l.

1
ú nmi[ (nOkl>k) niriyN nmi[ nm:
v[d an[ v[di>t

prmiRmia[ ai sZ(OTn&> sZjn ky&< h[ pN ki[e a[m n kh[ h&> jiN&> C&.> ai stp>Y Fm<mi> a[vi a[vi mhip&$Pi[ Ye gyi.ai mink&vi
gim mi> vilJ bipi hti a[ni bh[n an[ bn[v) a>(gyi mi rh[ti hti. ti[ jyir[ sRs>g krvi[ hi[y Ryir[ ki[ Ci[D[ te cgi miY[
uBi rh)n[ hikl kr[ aivji[ r&Dbie,aivji[ pT[l aij[ sRs>g krvi[ h[ an[ u mink&v[ s>dS [ ph&c> ) jiy an[ ritni sRs>g
kr)n[ svirni piCi ph&c) jiy.ai (vriN) gimn) vit C[.jyir[ gimD[ gimmi> S&Û G)n) aK>D jyi[ti[ ligt) ht) Ryir[ v)riN)
gimmi> tRkil)n jyi[(tFim {j³yimi>} tiL& lgiv) (dF& ht&> pN a[k vrs p(C jyir[a[ jyi[(tFimn[ Ki[9y&> Ryir[ pN e aK>D
jyi[ti[ jlt) ht).aivi ti[ an[k jih[r prci C[.ti[ hm[Si sRy C[.a[ C&pit& nY) an[ dr[k pdiY<n) j$r C[ aipN[ vitni[ a[
ain>d Yiy k[ a[k Äy(kt (nOqivin hi[y an[ ai jgtn) tmim aiT)-g&T) ni tk<mi>Y) bhir aivv& hi[y ti[ kyi>k vNika[ l[vi[
pD[ an[ kyi>k s)Fi hilv& pD[.pN a[ni miT[ prmiRmia[ ÄyvAYiai[ mi[kl[l) hi[y pN aipNi[ ai mhiFm< h[.stp>Y Fm< h[ a[mi
kyiy ³lin) (lyivin) j$r nY) kirN k[ prmiRmia[ esiri ti[ bFi m&kyi hi[y aipN[ p*ri n smjiti hi[y k[mk[ aipN)
pi[tin) b&(Û km hi[y ti[ ai[C& smJ Sk)a[ pN Fm<mi> kyiy ³lin) nY) k[m k[ emimSih mhirij[ aipNn[ v[d btiÄyi[ C[.an[
v[dmi. v[di>t C*piy[li[ C[ v[d C[ e k[r) {ai>bi[} C[. an[ v[di>ta[ k[r)ni[ kiQ[li[ rS C[.a[mi p(C Ci[Tlia[ bid Ye gyi an[
gi[Tlia[ bid Ye gyi.ti[ emimSih mhirij[ aipNn[ v[d an[ v[di>t b[ (m~ btiÄy&> C[.hv[ v[d an[ v[di>t (m~ btiÄy&> C[ a[ni
(vP[ vit kr)a[,k[ b)ji mhip&$Pi[ an[ kYikiri[ aipn[ s)F& Bgvinn) p\iY<ni krvin& k[ C[ an[ emimSih mhirij[ ai gDbD)
k[m riK) C[ svir si>j p*ji s[vi vKt v[Di ain&> S&> kirN C[? ti[ emimSih mhirij[ a[Tli miT[ riKy&> C[ k[ j[ aipN&> a>tkrN
C[ e km<ki>D vgr S&Û nh) Yiy an[ a[ a>tkrNn[ S&Û krivi miT[ km<ki>Dn) j$r C[.tm[ S>kriciy< mhirijn) (vv[k c&DimN)
nimn) p&Atk vi>cji[ pC) a>tkrNn) S&(Û kyi< bid a[m Yiy k[ aiTli mi bF& aiv) gy&.> aigLn) (k\yi krvin) j$r nY)
a[m nY) a>tkrNn) S&(Û miT[ si>j[ an[ svir[ prmiRmin) avAy p\iY<ni krv) j ji[ea[.B(kt sigrmi> crNdisJ mhirij[
btiÄy&> C[ k[ s&bh ai]r Sim prmiRmik) avAy p\iY<ni krni h) cih)y[.pN e ji[ nh) kr)a[ ti[ aipN) kyi>k B*l pDS[ an[
kr>T s)Fi[ upr nh) pkDiy aipNn[ v[di>t mi jiv& hi[y ti[ v[d C[ a[ km<ki>Dn&> (bj C[.v[dni {1} a[k liK m>#i C[.cir v[d {20}
ki>Dmi v[riy[li[ C[ a[mi> {80} hjir m>#ii[ ai]P(Fyi[ni C[ d&(nyimi> j[Tl) b)mir) C[ a[n) sim[ Bgvin[ vnAp(tai[ m*k) C[ an[
{15} hjir m>#i km<ki>D an[ (ctn) S&(Û miT[ni C[ an[ {5} hjir m>#i aiRmXin m[Lvvini C[ a[Tl[ emimSih mhirij[ v[d siY[
v[di>t m*ky& C[.pN apN[ a[ni upr m>Yn nY) krti a[Tl[ b)ji kYikiri[ aipNn[ s)Fi prmiRmiY) mLvin) vit kr[ C[ a[
aipNn[ sir&> lig[ C[.a[Tl[ aipN[ Ryi> aTk) jea[ C)a[.ai mhiFm< C[ mhiFm<mi> mhip&$Pi[ Fm<ni[ j[ bi[F clivti hi[y ! pN
aiKi (vVn&> j[ s>ciln kr[ C[ j[n[ aiKi (vVni[ GiT GDyi[ C[ a[ mhip&$P C[ an[ a[mi> mhinti C*piy[l) C[.mhinti C[ Cti>y
aipNn[ a[ sidi d[Kiy C[.emimSih mhirijn[ a[k p\m[ J nimni Ki[jia[ cir likD)ai[ mir) ht) Cti>y e grm ni[ti Yyi
aipNn[ k[Tl&> s>bi[Fn ky&< h].h[ miri v)ri Bie,h[ miri m&(nvrBie rK[ tm[ b[emin) Yiti hi[ tmiri kirN[ amn[ (c>ti
upn),tmiri kirN[ amn[ rit[ (n>Wi n aiv[ m&K[ Bi[jn)yi n Biv[.hv[ ai kly&g C[l) C>d aiv) rh) C[ p\ly kiln&> smy aiv)
rHi[ C[ ci[yi<s) {84} avtirni> (hsib d[vini[ smy aiv) rHi[ C[ an[ hJ tm[ aivDi glftmi k[m s&ti Ci[ kti<yg & gyi[ Ryir[
tm[ B&9yi Ci[ #i[tiy&g gyi[ Ryir[ tm[ B&9yi Ci[.Wipry&g gyi[ Ryir[ tm[ B&9yi Ci[ an[ aij kly&g aiÄyi[.jigi[ jigi[ v)ri
kly&g aiÄyi[ ti[y tm[ jigti nY) a[miY) jigv&> C[? aipN[ ki[N C)a[ kyi>Y) aiÄyi C)a[ an[ Si miT[ ah)>yi aivvin&>
p\yi[jn Yy&> C[.aipNn[ emimSih mhirij[ {100%} sh) sh) sRy btiÄy&> C[.pN jyi> aipN& mn Ki[TiD&> YiS[.aipN[ b)jini
ki[Dn< mi> aiv) jis& ,b)ji[ ki[k ji[ aipNn[ piQyi[ js[ ti[ aipN[ G[Ti bkrimi> gNis&.aipN[ G[Ti bkri nY) ji[ G[Ti bkri
Yis& an[ ci[kmi> jen[ b[ss& ti[ (SyiL K[c > ) jS[ aipN[ (s>h hea] pN aipN& k[v& Ye gy& C[ k[ mi[Q>& (s>hn&> an[ cil G[Tin)
aigLY) stp>Y) C)a[ an[ piCLY) G[Ti j[v) cil Ye gy) C[ j[n[ l)F[ aipNimi> kmji[r) aiv) gy) C[ Bl[ B(kt j[ Yiy t[
pN {100%} mjb*t) ti[ riKv) pDS[ mjb*t) (vni aipN) Jt nY).niriyN C[ Ryi> sRy C[.Ryi> v[dn) sti C[ a[ sRyni rih
upr j[ cil[ e stp>Y) kh[viy.k[mk[ sRy a[Tl[ sic&,p>Y a[Tl[ rAti[,pN (kyi[ riAti[ ä³v[d gyi[ yj&rv[d gyi[, simv[d
gyi[.Bgvinni> mµCi,k&m,< vrih,nr(s>h,vimn,prS&rim,rim,kZON an[ b&¹F avtir ai bFi gyi pN j[ mµCi hti a[j kZm<
Yyi,kZm< hti a[j vrih Yyi j[ rim hti a[j kZON Yyi an[ kZON a[j b&¹F avtir Yyi aipN[ a[k udihrN lea[ p\hlid[
Bgvin nr(s>hn) upisni kr) pN aigLni {3} #iN avtirn) ni[t) kr).Bgvin nr(s>hn) upisni kr) ti[ Bgvin Yi>mli
mi>Y) p\gT Yen[ a[ni[ U¹Fir kyi[.< p(C h(rSc>W riji ti[ h(rSc>W rijia[ ki[n) upisni kr) rimn) k[ nr(s>hn)>? rimn) kr)
k[mk[ sti rimn) cilt) ht) ti[ rim[ aiv)n[ tlvir pkDiv) nr(s>h Bgvin n aiÄyi.pC) pi>c pi>Dv aiÄyi ti[ pi>Dvi[a[
kZONn) upisni kr) k[ rimn) kr)? kZONn) kr) rimn) n kr) k[m k[ s_ii kZONn) cilt) ht) a[n[ Kbr ht) k[ nr(s>h an[
rim aigL Ye gyi ti[ j[ni[ viri[ hi[y j[n) s_ii hi[y a[niY) j aipNn[ p(rNim mLS[.k[m k[ prmiRmi a[k j C[ D&¼l)k[T nY)
D&¼l)k[T hi[y ti[ aipN[ C[triea[ aipNi v[d S&> kh[ C[ k[ Bgvinni avtir ds {10} pN Bgvin a[k niriyN[ $p Fyi< ds
pN prmiRmi a[k j C[. k[m k[ jyir[ Fm<n) hin) Ye. jyir[ jyir[ Fm<n) hin) Ye.jyir[ jyir[ mn&Oy Fm<Y) c(lt Yyi
aF<mn) vZ(Ü Ye,sRyni[ li[p Yiy,asRy dbiv[,aFm< bir aiv[ Ryir[ Bgvinn[ p\gT Yv&> pD[ C[.~)mdBigvtni birmi>
a¹yiymi> btiÄy&> C[ Bgvin k(9k kyir[ p\gT YiS[.p&$Pi[ a[n) myi<di Ci[DS[,d)kr)ai[ (àyi[ a[n) myi<di Ci[DS[,c(r#ih)n d[S
bnS[.mhiBirtmi> jym&(na[ btiÄy&> h[ Xinpv<mi k[ p&$Pi[ uB[ UB[ p[Sib krS[,ji[Di ph[r)n[ uB[ uB[ jmS[ (àyi[ rjAvlin&>
Fm< nh) piD[ Ryir[ ai y&gn) a>dr kly&gni[ p\sir vFS[ an[ Fm<ni[ niS YiS[. ti[ aRyir[ aipN[ e (dSi trf je rHi C)a[
aiv& aijY) pi>c hjir vP< p*v< ä(P m&(nyi[ kh) gyi h[ k[ kly&gmi> aiv& YiS[ ti[ t[ (dSi kly&g aipn[ v[³v>ti[ krti[ jiy C[
an[ ai bij& Fm< sAt* m&kyi[ C[.s&(vFimi> vFiri[ kyi[< C[ an[ (nym piDvimi> aipN[ kici pD)a[ C)a[ j[n[ kirN[ aipN& mn
kmji[r Yiy C[ an[ Fm<ni mig<mi>Y) c(lt Yviy C[.Fm< mi[N* nY) mn mi[N* Ye gy& C[.ai j mhiFm<n) p*ji mi p[hli ki[N[ ki[N[
a[ jyi[ti[ jigt) ht).t[d) n[m Fir) s>ti[ B[gi Yti.aij[ n)m kyi> C[ ph[li aipNi vD)li[ sit vKt pg[ ligti Ryir[ p*ji p*r)
Yt).aij[ b[ vir pg[ ligv&> hi[y ti[ aipN[ kici pD)a[.hiY ji[D)n[ jrik miY& nmiv),ki[k ti[ miY& a[ n nmiv[ a[Tl[ aipN[
a[Tli kmji[r pDyi.k[m k[ aipN[ s&(vFiai[ krvi gyi.y&vin vg< a[m bi[9yi[ k[ p*ji v[hl) kri[ ti[ am[ aiv)S&.> ti[ a[m ky&<
pC) k[ amn[ b[svin&> k[si[> ti[ p*ji mi aivS&.> nh) ti[ am[ nh) aiv)a[ ti[ a[m ky&.< pC) k[ amn[ cidrn[ Ti[p) nh) Kp[ ti[ a[m
ky&.< ti[ aRyir[ k[Tli y&vini[ aiv[ C[?.gim[ gimi[n) fr)yid C[ k[ aivD&> mi[T>& m>(dr bniÄy&> pN Ci[kriai[ m>(drmi> aivti nY).bir[
ai[Ti upr b[qi hi[y.kirN S&> Yy&.a[mN[ kH& t[m kti< aiÄyi.nh) n)m mi bh* bi>F Ci[D n kriy.n)m mi bi>F Ci[D krS&> ti[
piCLn) p[Q) Kl)-vl) Ye jiS[.j[m Äyvhirni[ kiydi[ C[ smijni n)m C[,srkir ni n)m C[ a[ bFi piDvi pDS[.a[m ai Fm<ni
n)m C[ ai Fm<ni n)m mi ji[ aipN[ Q)li pDS&> ti[ prmiRmiY) aipN[ d&r Ye jS&.> a[Tl[ Fm<ni n)m mi ti[ aDg rh[v>&
2
ú nmi[ (nOkl>k) niriyN nmi[ nm:
ji[ea[.aipN[ smJa[ C)a[ k[ aijni[ y&g T[kni[liJy&g C[ an[ ai y&gmi. p\ji BN[l) vFir[ C[.pN ji[ bh& bi>FCi[D krvi
jiS&> ti[ Fm< rh[S[ nh).k[m k[ ai kiydi[ aipNi hiYmi> nY).(nym aipNi bniv[li nY).smij ni bniv[li (nymi[ smij
s&Fir[,rij ni bniv[li (nym rij s&Fir[ ai p&(Atkiai[ Bgvin[ j[ l[K l²yi[ hS[ a[ aipNi k n[ nY).pN miri hiYmi> aiÄyi[
ti[ m[> l²yi[ tmiri hiYmi> aiÄyi[ ti[ tm[ l²yi[ a[m vir>vir f[rfir aij s&F) Yti[ aiÄyi[ C[.ph[li pN aij r)t[ Yyi[ hS[.aipN[
min)a[ C)a[ j[ hS[ t[ aigL hiY ji[D)a[.pN prmiRmini bniv[li (nym C[.a[mi> bi>F Ci[D krvini[ a(Fkir aipNi[ nY).k[m
k[ aipN[ a[ni kn[ ju C[ ti[ a[Tli miT[ Fm< mi> vFir[ bi>FCi[D n kriy Fm< C[ v[dni aiFir[ an[ v[dni aiFir[ v[di>t btiÄyi[ C[.
v[di>t a[Tl[ v[dni[ a>t v[dni uprni[ Big jyi a[kli[ rs C[.jyi> miNs prmiRmi siY[ td`$p bn) jiy C[,tºmy bn) jiy
C[,a[nimy bn) jiy C[ a[n[ v[di>t kH& C[.

g&jritmi> stp>Y snitn Fm< AYipnir ~) sd`g$& emimSih mhirijni[ p(rcy


stp>Y Fm< ani(dkiLY) cilti[ aiv[li[ C[ t[n& a>tr>g a[k j hi[y C[. mi#i t[n>& b\MAv$p p(r(AYt) m&jb dr[k
vKt[ bdliy C[.st`yg & mi> b\Md[v[ AYipni kr[li[ stp>Y y&gFm< #i[tiy&gmi> t[ vKtn) p(r(AY(t p\miN[ f[rfir kr) v(sOqm&(na[
jgtmi> aigL m*kyi[ an[ ÄyisJa[ Wipry&gni[ stp>Y Fm< t[ y&g p\miN[ f[rfir siY[ m*kyi[.hil kLy&gmi> a[ j stp>Y
y&gFm< p(r(AYt) m&jb yi[³y f[rfir kr) y&gg&$ ~) emimSih mhirij[ ai kLy&gmi> d&(nyi aigL m*kyi[ C[.ai r)t[
st`yg & ,#i[tiy&g,Wipry&gmi> jgtni> u¹Fir miT[ an&km\ [ sdg&$ b\Mi,amrt[j,v(sOq an[ ÄyisJ j[ t[ y&gmi> sd`g$& Ye
gyi.t[m kL)y&gmi> sd`g$& ~) emimSih mhirij avtyi< C[ an[ a[mni Jvnc(r#i (vS[ Sky a[Tl) mi(ht) aip)a[ C)a[.
e.s. 1440 ni> smymi> p>jibni ucm*lAYin a[Tl[ j m*ltin gim[ ~) emimSih mhirijni[ jºm Yyi[ t[ vKt[ ai
k*L dr[k r)t[ aigL pDt&> s&(S(xt an[ s>Akir) ht&.> vPi[Y < ) t[ k&Lni li[ki[n[ Fm< an[ v[dSiàn) sir) a[v) mi(ht) ht).li[ki[n[
Fm< upd[S kr) t[mn[ sºmig[< livvi a[ t[mn&> m&²y kim ht&> t[ miT[ t[ai[ gim[gim frti rh[ti t[mni didini> smyY) t[ai[ m*ltin
gim[ rh[vi li³yi an[ pC) t[ Bi³ySiL) p&$Pni G[r emimSih nim FirN ky&.< sd`g$ emimSih mhirijn[ ci]d (vwin&> Xin
an[ aiRmXin jºmY) j ht&> cir[ v[di[n>& pN s>pN * X
< in ht&.> pr>t& li[kr)t) m&jb t[mni pilk(ptia[ t[mn[ (nSiLmi> BNvi
mi[k9yi. e.s. 1448 siln) vit C[. a[k (dvs (ptip&#i b[qi hti Ryir[ t[mni (ptia[ ~) emimSih mhirijn[ b\MXinni[ upd[S
g&jritni li[ki[n[ aipvi miT[ jvin) rji aip).m&sifr) miT[ a[k rY j[v) bLdgiD)n) svir) an[ s[vi miT[ pi[tini prm (Soy
hijrv)rn[ pN t[mn) siY[ mi[k9yi.(ptin) aiXin&> piln krvi sd`g$ ~) emimSih mhirij pi[tin s[vk {hijrv)r} siY[
g&jrit jvi n)k9yi t[ vKt[ t[mn) u>mr mi#i aiq vP<n) ht). s>vt 1515 ni kirtk vd a[kmni> (dvs[ sd`g$& emimSih
mhirij hijrv)r siY[ Di>gp\dS [ mi> jvi n)k9yi Di>g p\dS [ mi> g)c j>gl an[ mi[Ti ki[tri[ hti t[Y) Ryi>Y) jv& ji[Km) ht&>
emimSih mhirij[ hijrv)rn[ rY F)m[ clivvi khy&.> rY a[k ki[trmi> utrvi li³yi[ rAti[ By>kr hti[ an[ d[Kiti[ pN n hti[
hijrv)r rAti[ Si[Fvi fi>fi> mirti hti a[Tlimi> a[k l*T> iri[ nJk aivti[ d[Kiyi[ hijrv)r gBriyi sd`g$& a[ t[mn[ F)rj aip)
sd`g$ni kpDi an[ pi[Pik ji[e l*Tirin[ l*Tvin&> mn Yy&> an[ Fn&OybiN cDiv) di[r)K[c > ) sd`g$& a[ gBriyi vgr aÙÆy
b>FnY) l*Tirini> hiYpg bi>F) d)Fi ai ji[e l*Tiri[ K*b gBriyi[ hv[ ji[ aiv) j dSi aiK) (jd>g) rh[S[ ti[ miri pr)virn&>
BrNpi[PNn&> S&> YS[ ai (vcirY) j a[ YrYrvi li³yi[ ai l*Tirin&> nim niyi[ ht&.> sd`g$& n[ dyi aiv) an[ b>Fn Q)li piDyi
an[ niyi[ sd`g$& n) pis[ jen[ d>Dvt p\Nim krvi li³yi[ Ryir[ sd`g$& bi[9yi niyi ai pipn&> kim Si miT[ kr[ C[.niyi[ kh[ C[ k[
miri pr)virn&> BrNpi[PN krvi miT[ k$> C&> Ryir[ sd`g$& a[ khy&> k[ mh[nt mj&r) kr)n[ pN pr)virn&> BrNpi[PN kr) Skiy C[
ti[ ai pip km< Si miT[ kr[ C[.sd`g$& a[ khy&> k[ tiri pr)virn[ p*C) aiv k[ ai pipkm<mi> tm[ miri Big)dir YSi[ Kri>? Ryir[
mi>bip,Ci[kri,pRn)a[ pN ni piD) d)F). pC) niyi[ n)riS Ye sd`g$& pis[ aiÄyi[ an[ kh[ C[. ai pipkm<Y) mn[ bcivi[ sd`g$& a[
niyini mAtk pr hiY m*k)n[ p*vj < ºmn) yid kriv) an[ niyi[ ci[k > ) uqyi[ n[ bi[9yi[ miri p*vj < ºmmi> kr[li Gi[r pipn&> fL Bi[gv&>
C&.> niyi[ hiYji[D) sd`g$& n[ kh[ C[ mn[ hv[ ai pip km<Y) bciv) li[.Ryir[ sd`g$& a[ stp>Y Fm<ni[ upd[S ai¼yi[ an[ khy&> k[ hv[
gim[ gim fr)n[ ai stp>Y Fm<ni[ p\cir kr a[Tl&> kh) sd`g$& aigL rvini Yyi an[ ci>Li[d Ye aviKl {J- vDidri} gim[
je aij&bij&ni> li[ki[n[ stp>Y Fm<ni[ upd[S aip) aigL gyi ai trf niyin[ 12 vP<ni> tpY) an[ sd`g$& n) kZpiY) b\MXin
p\i¼t Yy&> pC) gim[gim t[ai[ stp>YFm<ni> upd[S miT[ frvi li³yi.frti frti t[ai[ cri[tr JÓini> vsi[ gim[ jvi n)k9yi vsi[
gimmi> k[Svlil nimni> a[k ~)m>t an[ n)(tvin g\hZ AY rh[ti hti. a[mn[ Ryi> sd`gN & ) an[ s>Akir) p&#i hti[ a[n>& nim
BiBirim ht&.> Yi[Di smy pC) BiBirimni> miti(pti m&Ry&> piÀyi t[Y) bF) jvibdir) BiBirim pr aiv) pD) ht) t[ pi[tini
(ptin) j[m j t)v\ b&(ÛSiL) an[ Fi(m<k vZ(tni[viLi[ hti[.t[N[ kiS)x[#i[ a[k Fm<SiLi b>Fiv) Ryi> aºnx[#i S$ ky&.>< j[n) (nSin)
aij[ pN C[.a[k (dvs BiBirim d[vi gim[ gyi Ryi>Y) vsi[ gim piCi frti hti rAtimi> niyikikini[ m[Lip Yyi[ s>tmhiRmi gm[
Ryi> an[ gm[ Ryir[ gm[ t[ v[S[ hi[y ti[ pN t[mni tpi[bLn) s&vis Cin) rh[t) nY).sd`g$& ni s>pk<Y) s>tniyikiki prm pd[
phi[c > l [ i a[k mhin p&$P hi[viY) t[mni dS<nY) BiBirimn[ p*vj < ºmn&> Xin Yiy C[. an[ pi[tini vihnmi>Y) utr) niyikiki pis[
jiy C[. Ryir[ niyikikia[ BiBirimn[ kh[ C[ k[ h&> a[k prli[k p>Y) C&> sºmig< B*l) h&> aiD[ mig[< cQ) gyi[ hti[ pN sd`g$&
emimSih mhirijni> dS<nY) an[ stp>Yni upd[SY) siri mig< upr aiÄyi[ C&> a[m s>t niyikikia[ khy&> pC) BiBirim
mhirij niyikikin[ pi[tini Gr[ le gyi.FNi (dvs s&F) bºn[ vµc[ st`sg > an[ Fm< (vP[ c<ci (vcirNi YE pC) niyikikia[
~) sd`g$& emimSih mhirij[ j[ st`pY > Fm<ni[ upd[S aip[li[ t[ khyi[ niyikikia[ sd`g$& ni AmrNY) Bkt BiBirimni miYi
upr hiY m*kyi[ hiY m*kti> trt Bkt BiBirimn[ pi[tini p*vj < ºmn) AmZ(t Ye t[mn[ hv[ sdg&$ni dS<nn) tiliv[l) lig) mn[
jld) sdg&$ni dS<n krivi[ Bkt BiBirimn) (AY(t ji[e niyikikia[ (dlisi[ aipti khy&> Si>t Yiv (c>ti ni kri[ h&> pip
krniri[ hi[vi Cti> k[vL t[mni dS<nY) p(v#i Yyi[ C&> tm[ ti[ Fm<kiy< kri[ Ci[ miT[ aip mir) siY[ cili[ ai trf emimSihmhirij
ai[sivr,j*nigQ,Gi[Gi,K>Bit,p>cmhil,pivigQ,ci>pin[r an[ vDi[dri Ye d[vi gim[ aiÄyi hti a[ vit niyikikia[ a>trXinY)
jiN) t[mN[ Bkt BiBirimn[ khy&> tmir[ ji[ sdg&$ni> dS<n krvi hi[y ti[ hil d[vimi> C[.ai si>BL) BiBirimn[ GNi[ ain>d Yyi[
b>Ò[ jNi d[vigim[ jvi n)kÇyi sdg&$ni> m&kim[ p>hi[µyi Ryi> ti[ a>tryim) sdg&$ mhirij sim[Y) mLvi aiÄyi niyikiki an[
BiBirim mhirij sdg&$n[ pg[ li³yi sdg&$a[ t[mn[ ØQai(l>gn ai¼y&.> sdg&$ emimSih mhirij[ Bkt BiBirimn[ mi[xmig<
s>bF > ) Xin ai¼y&> t[Y) t[mn&> mn (AYr Yy&> pC) t[ai[ sdg&$n) aiXi le tpVyi< krvi vnmi> gyi niyikiki pN stp>Yni[
upd[S aipvi miT[ d[Sd[sivr n)kL) gyi. ai trf sdg&$ emimSih mhirij frti frti g)rmYi gim[ aiv) phi[µ> yi ai gim
amdividY) mi#i 15 miel d*r C[.g)rmYi gimmi> a[k s*kiBY tLivn) vci[vc pDiv ni>K) Ryi> t>b& bi>F) rhyi an[ hijrv)rn[
gimmi> pT[l pis[ bLd miT[ Gisciri[ l[vi mi[k9yi pT[l[ hijrv)rn[ khy&> k[ amiri p\dS [ mi> sit vP<Y) d&kiL pDyi[ C[ a[Tl[

3
ú nmi[ (nOkl>k) niriyN nmi[ nm:
Giscirin) t>g) C[ miT[ tmn[ Gisciri[ kyi>Y) aip)a[ ! ji[ sdg&$n) kZpiY) vrsid vrsiv) Skti hi[v ti[ Gis mLS[ a[v>& pT[l[
hijrv)r n[ khy&> ai pC) c*pcip hijrv)r sdg&$ pis[ jen[ b[s) gyi sdg&$ ai bF) p(r(AYt) jiN) gyi Cti> hijrv)rn[
p*Cy&> k[ Gis liÄyi ?. hijrv)r[ jvib ai¼yi[ sitvP<Y) a>h) d&kiL pD) rhyi[ C[ Gis kyi>Y) hi[y?. Ryir[ sdg&$a[ khy&> jiv
pT[ln[ khi[ k[ aij[ mFrit[ m&SLFir vrsid pDvini[ C[ miT[ tmiri pS& an[ Ci[r>& n[ sicvji[ an[ sivF rh[ji[. ai vit
hijrv)r[ jen[ pT[ln[ kr) pC) pT[l[ pi[tin) pis[ sicv[li Yi[Di Giscirimi>Y) Gis ai¼y&.> pC) pT[l (vcir[ C[ k[ vidL nY) ti[
vrsid kyi>Y) pDvini[? t[mn[ sdg&$ni> vcnmi> S>ki upJ. mFrit Yti> j vidL G[rivi li³yi an[ v)jL)ni> kDiki siY[
ji[rdir vrsid pDvi mi>Dyi[ an[ v[lJ pT[lni> Gr pr v)jL) pDti> t[mni a[kni> a[k d)krin&> avsin Yy&> ai bij&> vrsidn[
kirN[ sit sit vP<ni> d&kiL tÇyi pN pi[tini a[kni> a[k d)krin&> mrN Yti> pT[ln) K&S) d&:Kmi> f[rviy ge. Ai vitn) jiN
Yti> sdg&$ pT[ln[ Ryi> gyi an[ pT[lni> avsin pim[li d)krin[ sJvn kyi< an[ sit vP<ni> d&kiL pN d*r kyi< RyirY) ai
gimni> li[ki[ an[ v[lJ pT[l[ sdg&$ pis[ stp>Y Fm<ni[ upd[S le piLvi li³yi.
pi>Dvi[ ni> vnvis drÀyin jyi> k&v> ir)kix[#i aiv[l>& C[ t[ AYinn) pis[ sdg&$ frti frti aiv) p>hi[c[ C[. Wipry&gmi>
~)kZONBgvin ai k&v> ir)kix[#i {hiln&> p)riNiFim}n) rxi miT[ pi[tin) yi[gmiyiY) a[k v)kriL (s>hn&> (nmi<N kr) t[n[ aiXi
aip[l) ht) k[ tir[ ai AYinn&> an[ pi>Dvi[n>& rxN krv&.> Yi[Di vKt pC) pi>Dvi[ (vriT ngr) ci9yi jS[ Ryir pC) pN tir[ ah)>
rh) ai k&v> ir)ki x[#in&> rxN krv&> kirN k[ kLy&gmi> jyir[ (vON& Bgvin > dSmi[ avtir ~) (nOkl>k) niriyN nimY)
avtir FirN krS[ Ryir[ b\Mi Av$p[ sdg&$ emimSih mhirij aivS[ g)rmYi gimY) t[ t)r Ci[D) tiri[ jmNi[ kin (v>FS[
an[ t[ t)r jm)nmi. jS[ Ryir[ t& tir) frjmi>Y) m&kt YS[.an[ jyi> t)r jm)n upr pDS[ t[ AYin k&v> ir)kix[#i tr)k[
ai[LKiS[. an[ t[ j kLy&gn&> x[#i YS[.Ryi> sdg&$ m>(dr bi>FS[.(vON& Bgvinni ph[li mµC avtirmi> b\MiJni> cir v[dn) ci[r)
kr) S>Kvinimni[ rixs sitmi> pitiL[ Frt)mitini SrN[ gyi[ hti[ mµC avtir $p[ (vON&> Bgvin S>Kvin[ pkDvi miT[ pitiL[
gyi an[ Frt)mitin[ kh[ C[ k[ b\MiJni> cir v[dn) ci[r) kr) S>Kvi[ aiÄyi[ C[. t[n[ mn[ si[p> ) di[ Ryir[ Frt)miti kh[ C[ k[ mir)
siY[ l³n kri[ ti[ tmiri ci[rn[ h&> aip)S Ryir[ (vON&> Bgvin[ vcn ai¼y&> k[ tmir) siY[ l³n kr)S pN hmNi nh)> jyir[ miri[
kLy&gmi> dSmi[ avtir (nOkl>k) niriyN Av$p[ YS[ Ryir[ kr)S Ryir[ Frt)mitia[ S>Kvin[ ai¼yi[ hti[. ai trf v[lJ
pT[lni> p&#in[ sJvn kr) sit vP<ni d&kiL TiÇyi a[Tl[ gimli[ki[ an[ v[lJ pT[l[ sdg&$n[ (vn>t) kr) k[ tmir) EµCi hi[y t[
jNivi[.Ryir[ sdg&$ emimSihmhirij[ m>(drni> (nmi<N miT[ j³yin) mi>gN) kr).an[ khy&> k[ h&> g)rmYini tLivmi> jyi> t>b& hti[
Ryi>Y) t)r Ci[D)S an[ jyi> ai t)r pDS[ Ryi> h&> m>(drn&> (nmi<N kr)S. aim kh) sdg&$ emimSih mhirij[ t)r p(Vm (dSi
trf Ci[Dy&> Ryir[ (s>h Dibi pDK[ s*ti[ hti[ a[ni[ jmNi[ kin v)>F) t)r jm)nmi> utr) gy&> eji YviY) (s>h a[kdm ci[k > ) uqyi[
pN jmNi[ kin C[diviY) t[n[ Bgvin ~)kZONni> vcnn&> AmrN Yy&> an[ uBi[ Yyi[ an[ aij&bij& ji[vi li³yi[ an[ bi[9yi[ Fºy
C[ aijn) ai GD)n[ k[ mn[ sdg&$ni> dS<n YS[.Yi[D)virmi> sdg&$ emimSih mhirij an[ gimjni[ Ryi> aiv) phi[µ> yi sdg&$n[
aivti ji[e (s>h nm)n[ uBi[ rhyi[. sdg&$ (s>h pis[ gyi (s>hni> Sr)r upr hiY f[rÄyi[.a[Tl[ (s>hn) ai>Kmi>Y) ai>s& vh[vi
li³yi (s>h[ sdg&$n[ p\Nim kyi< t[mN[ (s>hn[ n)jFim jvin) rji aip) (s>h[ sdg&$n[ fr)Y) p\Nim kyi< an[ siY[ aiv[li gim
li[ki[n[ (nhiL) le pi[t[ rji mi>g[ a[vi[ Biv kyi[< an[ (s>h a[kdm aWÆy Ye gyi[. gim liki[ ai ji[e sdg&$n) jy bi[lvi
li³yi Ryir pC) sdg&$a[ Ryi> m>(dr b>FiÄy&> an[ Ryi> rh[vi li³yi.a[ Fimn&> nim C[ p\r[ Nip)q p)riNi Ryi> (nOkl>k) niriyN
Bgvinni> k&v> ir)ki Frt) siY[ l³n YS[.k&v> ir) Frt)ni aijn) tir)K[ pN dS<n Ryi> Yiy C[.ai trf niyikiki gim[ gim
p\cir krti krti 24 vP< Ye gyi an[ cli[trni> p[Tlid til&kimi> aiÄyi BiBirim mhirij tp krti hti Ryi> t[mn[ mLvi
jvi niyikiki n)k9yi stt 24 vP< tp krviY) BiBirim mhirijn&> Sr)r s&kie gy&> ht&> Cti> t[ j a(p\tm ht&> tpVyi<
drÀyin Fm<Y) min[l) vD)l bh[n si¹v) k)k)bie s[vi krt) an[ pi[t[ pN B(ktmi> rsm³n rh[t) ht).niyikikin[ aivti ji[e
b>Ò[ s>ti[ B[T) pDyi an[ ai>Kmi> ain>dni ai>s& aiv) gyi pC) t[mN[ cci< (vcirNini> a>t[ sdg&$ni> dS<n krvi jvini[ (vcir
kyi[< si¹v) k)k)bien[ le p)riNini trf cilti jvi li³yi sdg&$ni> nimni[ jyGi[P bi[lti bi[lti p)riNi aiv) phi[µ> yi>.
sdg&$ emimSih mhirij t[mn[ t[Dvi miT[ sim[ cil)n[ aiv[ C[.a[ ji[e #iN[y s>ti[ prm h(P<t Yyi sdg&$ni> dS<n YviY) #iN[
jNin[ a(t ain>d Yyi[ b)ji (dvsY) t[mn[ sdg&$a[ b\M upd[S aipvin& S$ ky&.< a[Tl[ s>t niyikiki BktBiBirim si¹v)
k)k)bie p*jy SiNikiki k[ j[ai[ a smy[[ m>(dr (nmi<Nmi> mhRvn&> yi[g din aip[l ht&> an[ sdg&$ emimSih mhirij siY[ j
m>(drmi> rh)n[ t[ni vh)vT) kim kijmi> mdd krti hti a[ bFi s[vki[n[ emimSih mhirij[ a[k (dvs pi[tin) pis[ bi[liv) an[
khy&> hv[ miri[ jvini[ smy Ye gyi[ C[ miT[ h&> tmn[ j[ vrdin aip& C&> t[ tm[ piLji[.an[ hv[ h&> smiF) l[vi mi>g& C&> t[Y) e.s.
1500ni> arsimi> a[Tl[ s>vt 1557 mi> pi[t[ b>Fiv[li m>(drmi> smi(F bi>Fvin&> S$ ky&.< pC) sdi s>g[ rh[nir hijrv)rn[ khy&> k[
miri smi(FOq Yyi pC) Yi[Dij (dvsmi> tmi$ d[hivsin YS[ Ryir[ mir) smi(FY) v)s Dgli> C[T[ tmir) smi(F bi>Fvimi>
aivS[.li[ki[ p\Ym tmir) smi(Fn[ nmAkir kr) pinf*l ap<N krS[ an[ pC) mn[ pinf*l ap<N kr) nmn krS[.tmir) smi(F
K&99iimi> rh[S[ an[ gm[ a[v) grm)mi> pN tmir) smiF) S)tL {q>D)} j rh[S.[ pC) sdg&$a[ niyikikin[ bi[liv) khy&> tmir[
kinm (j99iimi> k&ks gim[ jen[ a[k m>(dr b>Fiv) Ryi> rh[v>& an[ G) a>KD d)vi[ bLti[ riKvi[ Cti>y t[n[ kijL b)lk&l aivS[
nh)>.kiym sdiv\t riK) hjiri[ liKi[ miNsi[ tmiri[ uRsv ujvS[.pC) sdg&$a[ s>t BiBirim an[ si¹v) k)k)bien[ khy&> h[
prm (p\y Bkt tmir) tp~yi<ni> fL tr)k[ BktBiBirim[ d[vigim[ m>(dr bi>Fv&> an[ t[ gimn) nJkni> $N gim[ si¹v)
k)k)biea[ m>(dr bi>Fv&> an[ a[mi> aK>D jyi[t sLgivv) a[ jyi[tmi> pN kijL aivS[ nh).tmir[ Ryi> yi#iiL&ai[Y) m[Li BriS[
an[ aÒx[#i pN cil& rh[S[ tmiri B>Dirmi> ki[epN vAt& K*TS[ nh).p*jy SiNikikia[ pN Jd>g) s&F) g&$s[vi kr) ht) t[
s[vini> fL $p[ g&$Ja[ pi[tin) hyit)mi> AYipni kr[li m>(drmi> p*ji piq krvi an[ s>AYi clivvi miT[ an[ t[ p\miN[ a[ s>AYi
clivvi miT[ an[ aiK) s>AYini> vh)vT kti< n)Àyi an[ t[ p\miN[ a[ s>AYi {p\r[ Nip)q}ni[ vh)vT clivvi miT[ b\Mcir)
gid)p(t(Soy pr>prigt cil& riKv).a[v>& p*jy SiNikikin[ kh) bFin[ aiS)vi<d ai¼yi.pC) sd`g$ pi[t[ b>Fiv[li m>(drmi>
smi(FOq Yyi.smi(FOq Yyi> Ryir[ t[ AYin pis[ a[k (dÄy jyi[t) Av$p p\gT Yy&> t[ t[ji[my jyi[t) Av$p bF[y Äyip) rhy&> a[
(dÄy jyi[(t {aK>Djyi[t}ni> p\Ryx dS<n krniri a[ pi>c[ (SOyi[n[ smi(Fmi>Y) n)kLti mF&r ginmi>Y) a[k (dÄy viN) s>BLie
a[ni[ siri>S a[ hti[ k[ miri vhili stp>Y) sd`Bkti[ tmi$ kiy< p*N< krji[ dSmi[ avtir Bgvin ~) (nOkl>k) niriyN Av$p[
ai kL)y&gni> a>t[ jyir[ p\gT YS[ Ryir[ aipNi bFini[ fr)Y) m[Lip Yvini[ C[.j[ Bkti[n[ miri dS<nn) eµCi hS[ t[mn[ miri
dS<n h>mS [ i Yti> rh[S[ h&> smi(FOq Yyi pC) pN k(Ly&gni> a>t smy s&F) p\r[ Nip)q p)riNimi> an[ dr[k sdi stp>Y) Bkti[
siY[ j C& miT[ tmn[ aip[li st`pY > ni. Xin m&jb aicrN kr) li[ki[n[ upd[S aip) aiRm jigZ(t kri[.mhiriOT^mi> pN stp>Y
snitn Fm<n[ (vksivnir b\Ml)n aici<y ~) jgÒiY mhirija[ (vksiÄyi[ C[. a[mni pC) j[ aF&ri kiy< hti t[ mhiriOT^mi>
aiv[li f]jp&r m>(drni> vt<min gid)p(t jni<dn mhirij[ mhiriOT^ni> j nh) pN gim[ gim an[ d[S prd[S fr)n[ st`pY > Fm<ni[
upd[S an[ k(Ly&gmi> a[ni mhRvni[ p\cir p\sir kyi[< C[.
4
ú nmi[ (nOkl>k) niriyN nmi[ nm:

aipNi p*v<ji[n) simiJk a[kti p\Ry[n) aijn) (cºti


aipNi p*vj < i[ simiJk a[kti p\Ry[ sc[tn hti.t[mn&> Jvn tYi t[mni kmi[< Av$p smijmi> a[kti t[mj (dÄy aidSi[Y < ) y&kt
¹y[yn[ c(rtiY< krt&> ht&.> t[ai[ smijn[ a[k p(rvirni $pmi> ji[ti hti.pr>t* vt<min smymi> smij k[Tl)k kl)y&g) ghn
smAyiai[ni[ simni[ kr) rhyi[ C[.smijni k[Tlik mig< B*ll [ i Bieai[ pirAp(rk W[P Bivnin[ kirN[ a[k b)jini S#i*ai[ bn)
smijmi> Ki[Ti[ klh utpÒ kr) rhyi C[. an[ simiJk a[ktimi> biFi$p bn) rhyi C[ an[ j[mn&> c(r#y d[v j[v>& C[ t[ai[
vt<min minv s(j<t p(r(AYt)Y) (c>t)t C[.an[ t[ni[ ghntiY) a¿yis kr[ C[. t[ai[ si(Rvk b&(ÜY) (vcir[ C[ k[ ji[ smijn[
a[ktini pivn s*#imi> nh)> bi>Fvimi> aiv[ ti[ smijn) a[ktin[ hi(n YS[.j[ smijn) p\g(tmi> biFi$p bnS[ an[ Biv)p[Q) mif
nh) kr[ smijni aivi S&B(c>tk vD)li[ smijmi> hyit C[ j[ai[ vt<min vitivrNmi> Si>(t t[mj s>vi(dti p\AYi(pt krvi dr[k
p\kir[ sm<Y C[. pr>t& aivi vD)li[n[ m>c pr nY) aivvi d[viti.j[Y) aivi d[vp&$Pi[n) viN) smijn) jnti s&F) phi[c > ) Skt)
nY).jyir[ smijni kh[viti p\BivSiL) n[tiai[ k[ j[ai[ AviY)<pNi,aXin tYi ah>kirn) Bivniai[Y) r>giy[li hi[y C[.an[
t[mnimi> algtividn) Bivni j svi[p< r) hi[y C[ ai s>ji[gi[mi> smijmi> p\vt < min s>ti[ t[mj smijni aig[vini[n) p(v#i frj
bn[ C[ k[ smijn[ ai>t(rk r)t[ jgiDvi[.aijn) dr[k Äy(ktn[ pi[tpi[tin) smiJk Fi(m<k,Äyvhir)k,ki]T(>& bk p(r(AYt) p\Ry[
sc[tn bniv) smijmi> jigZ(t livv) an[ smijmi> s>vi(dti AYi(pt krvi stt p\yRnS)l rh[v>& pDS[.smiJk a[kti miT[
b)jin[ smjvi[ a[ j utm mig< C[.j[m j>glmi> vZxi[ a[kqi> Yiy ti[ vn bn[ C[.bLvi j[vi> likDi> a[k > qi Yiy ti[ hvn bn[
C[.t[m smijmi> minv minv a[k bn[ ti[ smij upvn bn[ C[.
aipN) smijni> kh[viti p\BivSiL) n[tiai[ stp>Y Fm<ni[ (vri[F kr[ C[.an[ stp>Y Fm< upr an[k (nriFir an[
Ki[Ti aix[p,airi[p,T)ki kr)n[ smijn[ ti[Dvin) nikim ki[(SS kr) rhyi C[ an[ kh[ C[ k[ hv[ aiKr) lDiE lDv) pDS[.
p\Æn ai C[ k[ stp>Yni p\(t aiTli[ g&Asi[ Si miT[ ? Si miT[ smijni. y&viFnni[ upyi[g smijn) p\g(tn[ bdl[
smijn[ ti[Dvimi> krvimi> aiv) rhyi[ C[.smij sim[ an[k smAyiai[ C[,j[mk[ t>Àbik&,di$,j[vi ÄySni[,smijn) (dkr)ai[ vh&ai[
b)J nitmi> p\m[ p\sg > kr[ C[ an[ smij Ci[D)n[ t[n) siY[ Big) jiy C[.smijmi> a[k j gi[#in) a>dr p\m[ p\sg > Yvi li³yi
C[.aij[ pN smijni> GNi k&Tb >& i[mi> Ci[kriai[,Ci[kr)ai[ni l³n nY) Yti aij[ pN BirtBrni> smiji[ vµc[ simJk sdAytin)
smAyiai[ C[ aij[ pN a(Kl Birt)y kµC kDvi pi(Tdirni Bieai[ F>Fi aY[< b)ji Sh[ri[mi> jiy C[ an[ t[ai[n[ smijmi>
sdAyti nY) api(t.
aij[ aipN[ smijmi> AvN)<m mhi[Rsvn) t]yir) kr) rhyi C)a[ pN Kri aY<mi> aipN[ mni[mY > n krvin) j$r C[ k[
ai pcis vPi[m< i> k[Tl) nv) smAyiai[Y) lD) rhyi C)a[.ai smijni[ y&viFn ÄySn) bn) rhyi[ C[.mi[Tin[ min aipvimi>
kcviy C[.s>Akirmi> km)Yt) jiy C[.y&vi vg< smijY) d*r je rhyi[ C[.y&vi vg< prnit siY[ p\m[ p\sg > an[ KiN)p)N) an[
aicir (vcir[ bgD) rhyi[ C[.an[ smijni p\BivSiL) n[tiai[ Wiri ai smAyiai[ni bdl[ stp>Yn) T)ki kr) t[n[ smAyi$p
gNiv)n[ Ki[T) r)t[ smijn[ ti[Dvin& k&Ry kr) rhyi C[.aini[ p&rivi[ piT)dir s>dS [ ni 10m) jiºy&air) 2010ni> p[j n> 36 upr C[

5
ú nmi[ (nOkl>k) niriyN nmi[ nm:
j[ ai p\miN[ C[.

a[mi l²y&> C[ k[ j[mi> pi>c qrivi[ p]k) cir qrivi[mi> s>ti[Pkirk CNivT Yy[l.fkt a[k qriv p&rti ki[T< k[Si[ Yyi C[
t[ni[ s&Kd smiFin Yiy t[vi s(hyiri p\yRni[ krvi t[v>& nkk) krvimi> aiÄy&.>
hv[ aipN[ stp>Y)Bieai[ Wiri j[ k[S krvimi> aiÄyi t[n) cci< kr)a[.n)t) SiA#ikir kh[ C[ k[ :- “kirN(vni kiy<n)
uRp(t Yt) nY) F*m\ d[Kiy Ryi> a(³n j$r hi[vi[ j ji[ea[ aipNi smijni b>FirNn) ji[give m&jb kyi>y pn snitn S¾d
aivti[ nY) b>FirNn) p[Ti klm n> 2 Xi(t :- Xi(t a[Tl[ kµC kDvi pi(Tdir an[ t[ni v>Sji[.1997 mi> aiw jgtg&$ ~)
krsndisJ mhirij[ nK#iiNimi> a(Kl Birt)y s>t s>ml [ nn&> aiyi[jn ky&< ht&> t[mi> BirtBrni> an[k siF&st > i[ an[
S>krici<y mhirij pN aiÄyi hti.aivi S&B p\sg > mi> j[ kµC kDvi pi(Tdirni Bieai[ gyi hti t[ai[n[ smijY) bhir krvimi>
aiÄyi hti.smijni b>FirNn) ki[e pN klmn&> ul>Gn Yy&> n ht&> Cti>y j[ Bieai[ ai p\sg > mi> gyi hti t[ai[n[ smijY) bhir
krvimi> aiÄyi hti.
jyir[ smijni> aig[vin Bieai[ Wiri stp>Y Fm<n) T)ki krvimi> aiv) Ryir[ smijn[ jiN hi[vi Cti>y smij Wiri
uc)t pgl&> n l[ti (nriFirn) j[m ki[y shiri[ n hi[viY) ki[Tn < i[ shiri[ l[vi[ pDyi[ an[ aij[ pN snitn) Bieai[ stp>Yn)
upr T)ki kr[ C[.j&vi[ piT)dir s>dS [ 10m) ji. 2010 p[j {37}.ti 07-082009ni ri[j smijn) simiºy sBimi> am&k snitn)
Bieai[ Wiri p#in&> vi>cvini[ aig\h krvimi> aiÄyi[.p#ini> vi>cn pC) snitn) Bieai[ trfY) ug\ rjaiti[ krvimi> aiv)
j[mi>Y) k[Tlik Bieai[ trfY) aSi[Bn)y BiPi viprvimi> aiv) ai upri>t smijni aig[vini[a[ smiFinn) Ki#i) aipvi Cti>
t[ai[ ~)ni trfY) BirtBrni> smijn[ Tpili[ tYi m[gz [ )ni[ Wiri ah[vil mirft[ aipNi smijmi> g[rsmjN uB) krvin&> kim

6
ú nmi[ (nOkl>k) niriyN nmi[ nm:
ky&.< smij[ T)kikiri[ upr uc)t kiy<vih) kr) hi[t ti[ ki[T< k[S trt j piCi[ K[c> ) l[vimi> aiÄyi[ hi[t.snitn) Bieai[ Wiri
stp>Y upr j[ T)ki krvimi> aiv[ C[ an[ a[k stp>Y) hi[viY) a[mn) bF) j S>kiai[ni[ k\mvir (vgtsr jvib aipvi miT[ m[>
klmni[ shiri[ len[ lKvin&> kiy< cil& ky&< C[.

(1) stp>Y Fm< S&> C[.?


sv<Fm< n&> m*L sRy pr aiFi(rt C[, ai a(ot)y sRy C[. j[ r)t[ a[k nin& b)j mi[Ti vZxni[ aiFir C[ t[j p\kir[ s&Èm mhin
sRy{aiRmi}n[ ai[LKvini> mig<n[ s*f) s>t emimSih mhirija[ “stp>Y” nim ai¼y& C[. ú {ai[m} p\Nv b\Mn&> AmrN
krvin) siY[ jyi[(t Av$p prb\Mn&> ¹yin krvin&> stp>Y Fm<mi> btiÄy&> C[.s*f) s>t emimSih mhirija[ minv Jvnni[ a>(tm
¹y[y mi[x p\i(¼t btiÄyi[ C[.mi[xn) Äyi²yi s*f) s>ta[ Bkti[n[ mi#i si[L srL S¾di[ “k(ltirk m>#i” tr)k[ n)c[ m&jb kr) C[.
“ú ~) (nOkl>k)niriyNiy nmi[ nm:” upri[kt m>#ini[ jip an[ (c>tn krviY) JviRmin[ s>sirn) mi[hmiyiY) C*Tkiri[ aip)
prb\Mn) p\i(¼t Yiy C[. s*f) s>t emimSih mhirija[ “m*Lb>F g\Y > ” mi> tRv dS<nn) rcni kr) ht).j[mi mn(cºtimN),
mn(ctvrN), yi[gviN), g&$viN), aigmviN), amZtviN), (Sxip#i), k&B > kLS, vi(ryXn&> tRvXin tYi aiRmXinni[ smiv[S
kyi[< C[.s*f) s>ta[ vi(ryXmi> nv avtiri[n[ v>dn tYi dSmi avtir ~) (nOkl>k) niriyNn) p*ji krvini[ aid[S ai¼yi[ C[.
j[mi pi>c d[v, b\Mi,(vON&,mh[S,S(ktmiti tYi ai(d niriyNn&> p*jn krvimi> aiv[ C[. (Sxip#i) mi> si[ (k\yiai[n>& piln krvin&>
btiÄy& C[. j[mi B*²yin[ aÒ,trAyin[ piN) vàh)nn[ và aipv&,> l)l& ziD n kipv&,> pS& lEn[ n v[cv&,> prgmn n krv&,> Jvmi#i
pr dyi riKv),avg&N krviviLi pr dyi krv).xmi mi>gi[ tYi xmi aipi[ vg[r.[ s*f) s>t emimSih mhirija[ pi[t[ pi[tin&>
km<fL p*N< kr)n[ a>(tm smy[ pi[tini pi>c Kis (SOyi[n[ bi[liÄyi j[mi {1} hijrb[g {p)riNi} {2} niyikiki mhirij {k&ks}
{3} BiBirim mhirij {d[vigim} {4} si¹v) k)k)biE {äNgim} {5} SiNikiki {p)riNi}. Ai (SOyi[n[ aid[S ai¼yi[ k[ tm[ bFi
jyi[(tpi#imi> jyi[t riKi[ j[ t[mN[ pi[tin) yi[g S(ktY) jit[ p\jv(Ót kr) ht) t[ “aK>D (dÄy jyi[t” nimY) ai[LKiy C[.s*f)
s>tEmimSiha[ pi[tin) bF) j (dÄy S(kt jyi[(t Av$p[ p\jv(Ót kr) pi[t[ smi(FOT Yyi. ai aK>D jyi[tni> dS<n kr)
~¹FiL& Fºy YE rhyi C[. an[ ai aK>D jyi[t sim[ ¹yin Fr)n[ prb\Mmi> l)n Yiy C[. Ryi> b[D) ph[rvin) pN a[k miºyti
cil) aiv[ C[. j[n) mni[kimnip*N< Yvin) hi[y ti[ b[D) aipi[aip b[ Dgli> cilti K*l) jiy C[.> s*f) s>t EmimSih mhirija[
vcn ai¼y& C[ k[ sf[d Fji,(nOkl>k)niriyN Bgvinn&> (shisn,ci>d)n) pid&ki,k&B > kLS,vi(ryX,aK>D jyi[t an>tkiL s&F)
rh[S.[ s*f) s>t[ cir v[dn) giy#i) tYi pi>cm) mi[x mig<n) giy#i)ni[ Upd[S ai¼yi[ C[. j[ n)c[ p\miN[ C[. {1} ä³v[d {2}
yj&v< d[ {3} simv[d {4} aY<vv[d

stp>Y – Av$p
{1} ØQ (náy {2} p\(tXi{3} (nym
{1} ØQ (náy :- {1} sRy {2} p&rP& iY {3} p\m[ {4} sminBiv {5} a(h>si
{6} pri[pkir {7} xmi
uprni tRvi[n>& piln ØQ (náyY) krv&.>
{a} sRy : bi[lvi an[ aicrNmi> h>mS [ i sRy an[ (nOkpT b&(Û an[ mZdv& iN)n&> avl>bn krv&.>
{ai} p&rP& iY< : Fm<,aY<,kim an[ mi[x
{1} Fm< : v[di[ kt mig<n>& p\m[ Y) aicrN krv&>
{2} aY< : jit mh[nt an[ p\mi(NktiY) Fn m[Lvv&.> Ai si(Rvk s>p(t kh[viy, pN aºyiy,j&lm k[ Ki[Ti mig[< m[Lv[l) s>p(tni[
upBi[g l[nir miNs h)n bn[ C[. t[Y) ºyiy an[ n)t)ni mig[< j Fn m[Lvv&.>
{3} kim : (vPy s[vn k[ E>(Wyi[ni x(Nk upyi[gmi> B[rviE n rh[v.>& visniai[ Jt) E>(Wyi[ upr kib* m[Lvvi[.
{4} mi[x : v[d (v(ht m&(kt mig<n) siFni m&jb vt<n riK) m&(ktn&> a>(tm ¹y[y p\i¼t krvi p\yRnS)l rh[v.>& a[m krvimi>
aivS[ ti[ j minvjºm siY<k YS[. aºyYi minv an[ pS&mi> frk nh)> rh[.
{E} p\m[ : ki[Eni p\Ry[ W[P, (trAkir k[ ad[KiE n riKti, a[kb)ji p\Ry[ p\m[ BivY) rh[v.>& di[Pi[ trf n ji[ti> g&N
g\hN kr) p\m[ Y) rh[v.>&
{u} smin Biv : aipNimi> an[ b)jimi> rh[li[ aiRmi a[k j C[ a[v) aiRmi]pjy b&(Û riKv). aipN[ bFi a[k j EVrni
biLki[ C)a[. ki[E nin&> mi[T>& nY) a[ W(OTY) bFi siY[ b>FR& v BivY) rh[v.>&
{a[} a(h>si : sRp>Y mig<mi> a(h>si a[ a[k mhin tRv C[. pS& px) k[ aºy p\iN)n[ mirviY) j (h>si Yiy C[ t[m j “mir !
”a[Tl&> kh[viY) k[ ligN) d&BivviY) pN (h>si Yiy C[. a[Y) n](tk aF:ptn Yiy C[.
{a]} pri[pkir : sºmig[< jniri p\Ry[kn[ mdd aipvi h>mS [ i t]yir rh[v>& S&Û b&(ÛY) an[ (nOkimBivY) d&:K)jni[n) s[vi krv)
an[ dr[kni kÃyiNn) Bivni riKv) t[mj sRp&$Pi[n) s[vi krv).
{ai]} xmi : aipNn[ d&:K k[ kOT aipnirn[ xmi aipv) a[ aipN) frj C[.
{2} p\(tXi :
{a} sRp>Yn) dr[k p\(tXin&> piln krv&.> sd`gi[r EmimSih[ Äyvhir kt<Äypiln,an[ Fm<kiy<mi> k[v) r)t[ aicrN riKv&> t[ s>bF[
kr[li (nymi[n>& piln krv&.>
{ai} biLki[n[ sRp>Yn) (SKimN aipv) : pi[tini> s>tini[n[ biLpNY) j Fm< (SxN pN aipvimi> aivS[ ti[ j s>AkZ(t TkS[.>
{E} a>F~Üini[ Ryig an[ Xin W(OTn&> avl>bn : aXin k[ a>F~ÜiY) rh[vimi> Ktri[ C[. t[Y) v[d, up(nPdi[ vg[r[ st`Siài[
upr t[mj sd`g$& vcn upr ØQ~Üi an[ (nOqi riKv).
{3} (nym : {a} Sr)r S&(Ü {ai} Hdy S&(Ü {E} v\t {E} upisni {u} ¹y[y
{a} Sr)r S&(Ü : liEs&tk {v&(Ü-jnn Si]c} à),p\st & Yyi pC) t[N)a[ svi m(hni[ a[Tl[ 40 (dvs an[ gi[#iji[a[ 11 (dvs
s&F) s*tk piLv&.> mrN s*tk, mrN p\sg > [ gi[#iji[a[ 11 (dvs s&F) s*tk piLv&.> mi(sk Fm< vKt[ à)a[ 4

7
ú nmi[ (nOkl>k) niriyN nmi[ nm:
(dvs s&F) ki[En[ ApS< krvi[ n(h>. Anin Si]ci(d bibti[mi> Sià m&jb vt<v>& an[ sd`g$& vcn m&jb
t)Y<m#> ii[ pciri(dY) S&Ü Yv&.>
{ai} Hdy S&(Ü : aml) {k[f)} pdiYi[< a[Tl[ lsN,D&g > L),(h>g,tmik&,> af)N,gi>ji[,Bi>g,tiD),mi>s-m(dri vg[r[ (nP[Ü
vAt&ai[ni[ Ryig krvi[. kirN k[ ai pdiYi[n < i s[vnY) miNsn[ n&ksin Yiy C[ an[ p\B& B(ktY) privZt
{d*r} Yviy C[.
Äyij,sviE, Äyij an[ prà)gmn – (c>tnY) pN mn&Oyn[ h)nti aiv[ C[. miNs aiRm(c>tnY) d*r rh[
C[. an[ ais&r) s>p(t vF[ C[. ai mhipipY) mn&Oyn&> aF:ptn Yiy C[, t[Y) v[dmi> (nP[F kr[l vAt&ai[ni[
Ryig kr) si(Rvk aÒ pdiYi[n < >& s[vn krv&> aiY) Hdy S&(Ü Yiy C[. mn p\B& B(ktmi> tÓ)n Yiy C[. d](v
s>p(t vF[ C[.
{e} v\t : y&g Fm< m&jb dr[k m(hnin) s&d) b)jn&> v\t krv&,> t[mj Yivr b)jn&> mhiv\t krv&.> t[mj dsv>t
s*(kZt,p&Ny(tY), ~iÜ,utr kiy<,- (p>D ~iÜ (vg[r[ bibti[ stp>Y p*ji(v(F p\miN[ krv).
mhi(Svri#i),rimnvm),gi[kL * aOTm),g&$p*(N<mi, nvri#i),gN[Sct&Y)<,(dviL),a(gyirs,ci]ds,amis a[
(tY)n&> v\t piln krv&.>
{E} upisni : (nRy (dnmi> ct&OT s>¹yi krv).
{1} p\Bit[ - s*yi[d< y ph[li>
{2} bpi[r[ - bir vi³y[
{3} si>j[ - s*yi<At smy[
{4} m¹yri(#i - m¹yri(#ia[
p\Nv {ú kir} m>#in&> ¹yin (c>tn krv&> an[ stp>Yni vcnin&sir v$Nd[v– vi(ryX GTpiT p*ji krv).
{u} ¹y[y : aij k(Ly&gni a>(tm dSmi avtir aiw (vON& ~) (nOkl>k) niriyN t[mj aiwS(kt mitin[ t[mj p\Nv m>#i
“ú” n[ ¹y[y p&$P minvi.

y&g Fm< an[ y&g g&$

j[ Fm<ni l)F[ smijn&> FirN pi[PN Yiy C[ t[ Fm< (nOt[j an[ x)N Yiy an[ aFm< ji[r pkD[ minv ji(tn) aFi[g(t YE
sZ(OTck\ bgDvi lig[ Ryir[ a[ ck\ Äyv(AYt krvi an[ smijn) bgD[l) g(t q)k krvi miT[ EVrni[ avtir Yti[ hi[y C[.Fm<
(vriFk tRvi[ni[ s>hir. sÌni[n>& rxN an[ Fm<ni m*L tRvi[ snitn an[ kdi(p n bdlvini hi[y C[ ti[ pN Fm<ni aicir$p)
biH>g p(r(Att)m&jb bdliy C[ aiY) j[ t[ y&gmi> Bgvin p\gT Yiy C[.Ryir[ t[ smyn[ an&kL & hi[y a[vi Fm<n) AYipni
kr[ C[.mRAy k&m< vg[r[ ds avtiri[n>& Fm< AYipnin&> Av$p a>tr>gmi> a[kj hi[vi Cti> bhirY) j&d& d[Kiy t[n>& kirN y&gFm< C[.
y&g[ y&g[ a[ni[ aY< dr[k y&gmi> a[vi[ Yiy C[, pN EVrni avtir a[kj y&gmi> an[kvir Yiy C[ an[ j[ t[ smyn[ an&$p a[vi[
avtir t[ FirN kr[ C[ t[j p\miN[ sd`g$& pN hi[y C[.EVrni avtir ph[li sd`g$& sRyni[ mig< di[r) aip[ C[.sRyy&gmi> EVrni
cir avtir Yyi t[ vKt[ “sd`g$& b\Mi” sd`g$& hti, t[mN[ EVrn[ jiNvi miT[ dr[k avtirni ph[li sd`Fm<n& AYipn ky&.< pN
j[mN[ t[ y&gFm< miºyi[ nh) a[vi d]Ry S>Kis&r,mF&kT] B,mi[rdinv,(hr·yx-(hr·yk(Sp& ai(d Fm<n[ x)N krvi
li³yi,PD`(vkiri[n[ ai(Fn YE aF<micrN krvi li³yi,siF& s>ti[n[ r>jiDvi li³yi Ryir[ pZ¸v) uprni[ Bir d&r krvi miT[ EVrn[
mRsy,k&m,< vrih an[ nZ(s>ha[ avtir FirN krvi pDyi, ai avtiri[a[ d]Ryni[ s>hir kr) Fm< s&Äyv(AYt kyi[.< Ryir pC)
#i[tiy&gmi> bl) shàij&n < ,rivN vg[r[ rixsi[ni s>hir miT[ EVr[ vimn,prS&rim,~)rim a[vi avtir l)Fi t[ vKt[ b\M(P<
v(sOq y&gg&$ hti.t[mN[ di[r) aip[li y&gFm<n[ uprni d]Ryi[a[ gNkiyi[< nh) t[Y) EVrn[ #iN avtiri[ l[vi pDyi.t[j p\miN[
oipr y&gmi> sd`g$& pd v[dm*(t< Äyis pis[ ht&.> t[mN[ AYipn kr[li Fm<n[ k>s d&yi[F < n vg[r[ ki]rvi[a[ nh) minviY) t[mni s>hir
miT[ EVr[ ~)kZON an[ b&Û a[ r)t[ avtir FirN kyi<. Hil kL)y&gmi> a[ y&gp&$Pn&> pd sd`g$& EmimSihn[ p\i¼t Yy&> C[.EVr)
avtirn) jiN kr) aipvi miT[ t[mN[ sd` Fm<n) AYipni kr) C[. t[mN[ AYipn kr[li y&gFm<mi> an[k mhRvn) bibti[ni[ smiv[S
kr[l C[.sRy,#i[ti an[ oipr y&gmi> Bkti[ni[ uÛir d&OTi[ni[ s>hir an[ Fm<n) AYipni krvi miT[ EVrni nv avtiri[ Yyi.hil
k(Ly&gmi> dSmi[ avtir Yvini[ C[ pN t[ni[ pvn kl)y&gn) S$aitY) j jNivi li³yi[ C[.s*yi[d< y ph[li p\Bi K)l) s>F) p\kiS
d[Kiy C[ t[ p\miN[ ai pC) j[ avtir Yvini[ C[ t[ni udy ph[li s>F) p\kiS d[Kivi li³yi[ C[ an[ t[Y) sd`g$& EmimSih kh[ C[ k[
“u³yi t[n[ v>(dy[ ' mini[ t[n) aiN ' aij Avim)n[ ai[LK) ' t[ni kri[ vKiN '” j[ smymi> j[ avtirn) AYipni YE hi[y t[
smymi> t[ avtirn[ j minvi[ ji[Ea[,nh) ti[ sZ(OT (nymni[ B>g YE t[ni miT[ aipNn[ d&:K si[sv&> pDS[.a[m nh) hi[t ti[
EVrn[ j&di j&di avtir l[vin&> S&> kirN ht&> ? t[Y) hv[ Ynir avtir s>bF) aipN[ jiNv&> ji[Ea[ t[n[ nmv&> ji[Ea[.sd`g$&
emimSih kh[ C[.ds(h avtir a[k kr) s[vi[,pi#i d&ji mt jiNi[ r[. ' j[N[ n(h miºyi t[N[ sb k&C Ki[yi t[n[ ymki fisir[
'.aim ai ds[ avtir a[k j C[ a[m min) ao]t BivY) Bjnirn[ B(ktni[ liB YS[.t[mn[ nh) minnir[ jiN[ sv<Av g&miÄy&>
a[m smjv&.> ai r)t[ dS[ avtiri[n[ minv&> ji[ea[. pN j[ nv avtir YE gyi t[mni[ a(Fkir nOT Yyi[ C[ t[Y) aij[ j[mn[ a[
a(Fkir s&pt \ Yy[li[ C[ a[vi dsmi> “(nOkl>k) avtir” n[ j aipN[ ai[LK) t[mn) B(kt krv) ji[Ea[ a[m EmimSiha[ kãy&>
C[. ai pC) Yniri (nOkl>k) avtir s>bF) aigmXinn&> kYn t[mN[ ky&< C[. t[ aigm “~) ds avtir” nimni> g\Y > mi>
C[.sd`g$& emimSiha[ “(vriT Av$p” nimni> g\Y > mi> kãy&> C[ k[ j[ miNs j[ j[ d[vtin) (AYrmnY) B(kt krS[ t[ miNs a>tkiL
smy[ t[ t[ d[vtiai[ni AYin[ jiy C[. Ryi> t[ k>EpN nv&> kiy< kr) Skti[ nY), mi#i mZRy&li[kmi> kr[li p&·ykmi[n < i[ upBi[g l[ C[ an[
a[ p&·y Klis Yyi pC) mi#i pipkmi[< j t[n) pis[ bik) rh[ C[. t[ s>(ctY) JviRmi mZRy&li[kmi> hlk) yi[n)mi> jºm lE pipkmi[n < i
fL Bi[gv[ C[.pN mZRy&li[k a[ km<B(& m hi[viY) t[ ah) pip an[ p&·y a[m b>n[ p\kirni kmi[< kr) Sk[ C[. an[ t[ni s>(ctmi> um[ri[
Yti[ jiy C[.t[mi ji[ t[ Jv a[kid x&W d[vtin) upisni krvi lig[ ti[ fr)Y) upr m&jb t[n>& ck\ S$ Yiy C[ an[ t[ ck\ ci[yi<s)
liK f[ri p&ri Yti s&F) Yi[Bt&> nY).t[Y) sd`g$& a[ kãy&> C[ k[ “h[ mn&Oy t&> ai bF) (nk&OT d[v d[vtiai[ Ci[D) d[ an[ bFin&> ai(d
kirN m*L prb\M prmjyi[(tAv$p prm[Vrn&> a[klin&j > stt an[ ÛQ(náyY) Jd>g)s&F) p\m[ Y) AmrN kr,t[n)j B(kt kr)
m&(ktni[ a(Fkir) Yi.ú a[ a[kj axr b\M sZ(OT) (nmiN< Yti ph[li a[kmi#i prmiRmi hti[ a[ (sviy b)j& kE pN nhi[t.>& a[
prmiRmia[ (náy kr) ai jgt (nmi<N krvini[ (náy kyi[.< EµCi kr).h&> bh& p\kir[ bn&> a[v) EµCi sbL b\Mn[ YE.t](tr)y
up(nPd {2-6} (vg[r[ an[k up(nPdi[mi> sZ(OT) (nmi<N Yvini aij kirNi[ ai¼yi C[.a]tr[yi[p(nPdmi> sZ(OT (nmiN<n) m*L hk)kt
8
ú nmi[ (nOkl>k) niriyN nmi[ nm:
aip[l) C[.t[mj sZ(OT)n) rcni S) r)t[ YE a[ (vS[ sd`g$& EmimSih[ pN “(nkl>k) g)ti,yi[gviN),(vriT Av$p,m*Lb>F aYvi
jDb>F a[ g\Y > i[mi> (vgtvir ci[KvT kr) C[. t[mi> t[mN[ p\Ym an>t kÃpi[ p*vn<[ ) h(kktn&> vN<n ky&>< C[ t[ vKt[ aiK&y
> vitivrN
n)lvN< FF&k > irY) Äyip[l>& ht&> Ryi> pZ¸v) nhi[t) t[mj jm)n piN) aikiS,s*y,< c>W tiri m>DL vg[r[ kS&> j nhi[t.>& bF[y n)lvN<
psr[li[ hti[ t[ vKt[ prm[Vr sixit (nrikir b\M ú kir Av$p mhi(nmL< an[ Si>t an[ mhin t[ji[my jyi[(tAv$pY) (AYr
hti. t[mn) ph[li> S&> ht&> t[ ki[e pN jiN) Skt&> n ht&.> mi#i t[ (vkirit)t b\M an>t kÃp an>t y&gi[ s&F) yi[g(n(Wt-¹yinAY
ht&.> t[N[ pi[tini mnmi> s>kÃp kr) ct&mK <& b\Md[vn[ uRpÒ kyi< p*N b\Md[vn[ pN an>t kÃpi[ s&F) kS) j Kbr n pDviY) t[
g&c
> viDimi> pDyi t[mN[ ai>Ki[ m)c) ¹yin Fy&< Ryir[ EVrni t[mn[ dS<n Yyi.t[Y) t[mn[ aiRmXin Yy&.> Ryir[ prmiRmia[ b\Md[vn[
sZ(OT (nmi<N krvi kãy&.> pN t[ vKt[ ci[trf Gi[r a>Fkir hi[viY) b\Md[v[ p\kiSn) mi>gN) kr).t[mN[ kãy& p\kiS (sviy bF)
rcni (m¸yi an[ (nrY<k YS[.prm[Vr[ kãy& k[ pkiS miT[ t&> mir) At&(t kr. a[ m[Lvvi miT[ ai j a[kj upiy C[.b\Md[v[ kãy&
h[ prb\M prm[Vr, t&> (nr>jn (nrikir C[. tn[ kS) j upmi aip) Skiy t[m nY) t[Y) (n$pm (n$pi(Fk a[v) tir) At&(t h&> S)
r)t[ k$> ? aivi s>kÃp (vkÃpmi> b\Md[v hti. t[ ji[E prm[Vr bi[Ãyi {b&(Ümi Xin$p) ain>d aiv[ a[Tl[ a[j b\M} a[n>& vN<n
a[j mir) At&(t aYvi g&Ngin C[. b\Md[v[ ai mhivikyn&> yYi S(kt vN<n krviY) t[ Fi[r a>Fkirmi> ajviL&> aiÄy&.> a[Tl[ Ryi>
rktvN< lil p\kiS Yyi[ t[Y) ai Atvnn&> nim ä³v[d pDy&.> Ai lil p\kiSmi> jripN p\kiS nhi[ti[ k[ j[mi> sZ(OTni[ kiy<km\ cil&
rh[. t[Y) b\Md[vn) p\kiS s>bF > n
[ ) EµCi aSi>t rh) a[Tl[ EVr[ t[n[ fr)Y) kãy& {h&> b\M C&}> ai vikyn&> vN<n krviY)
vitivrNmi> (vSiL {yj&rti} d[Kiy.aim r>g bdlviY) p\Ymni lil r>g krti ai (vSiLpNiY) p\kiSn) CTi vF) t[Y) a[
Atvn n&> nim yj&vd<[ pDy&.> ai p)LiS j[vi p\kiSmi> ji[Ea[ t[Tl&> ajviL&> nh) hi[viY) b\Md[vn) EµCi ap*N < rh) t[Y) t[mN[
p\kiS miT[ fr)Y) EVr pis[ p\iY<ni kr) eVr[ {t[ b\M t&> C[} a[ mhi vikyn&> vN<n krvi aiXi aip).b\Md[v tRvms)n&>
yYiS(kt vN<n ky&>< t[ni l)F[ p\Ym krti ai p\kiS (vS[P a>SY) d[Kivi li³yi[ ai vN<nn&> nim simv[d pDy&.> b\Md[v[ p*N<
p\kiSn) a(BliPi EVr aigL Äykt kr). b\Md[vn[ s>ti(Pt krvi EVr[ {aiRmi a[j b\M C[} ai mhin vikyn&> vN<n krvi
kãy&.> a[ p\miN[ krti j vitivrNmi> bF[y p\kiS j p\kiS d[Kivi li³yi[. t[Y) ai vN<nn[ aYv<vd[ a[v>& nim pDy&.> ai p\miN[ cir[
v[di[n) uRp(t Ye a[v>& p\ic)n si(hRy uprY) d[Kiy C[.v[d uRp(tni ai cir[ p\kirni r>g hil s&F) s*yi[d< y an[ s*yi<At smy[
d[Kiy C[ an[ mhip\ly s&F) t[ j p\miN[ d[Kiyi krS[. Ryir pC) eVr[ pi[tin) yi[gmiyiY) b\Md[vn[ sZ(OTn) rcni krvi kãy&,>
an[ bi[Ãyi jgtmi> t& sd`g$& $p[ C[ tn[ ji·yi (sviy ki[EpN Bktn[ miri aÄykt Av$pni[ sixiRkir YS[ nh). Aim bi[l)
Bgvin a>tFi<n Yyi.pC) b\Md[v[ k[Tliy y&gi[sF & ) tpáyi< kr) an[ pC) sZ(OTn) rcni krvi S$ait kr).a[ rcni ti[tr[
y&gi[ s&F) cil) Ryir[ sZ(OTmi> ci[yi<s) lx Jv yi[n) (nmiN< Yy&.> aim sZ(OT rcnin) (vgtvir h(kkt sd`g$& EmimSih[ uprni
g\Y
> i[mi> kYn kr) C[.aiY) t[mn&> (ngmXin k[Tl&> p\Kr ht&> t[ d[Kiy aiv[ C[.sZ(OTni ani(dkiLY) b\Mi>Dn)
uRp(t,c>W,s*y,< tiri,g\h,s¼tpitiL,m&Ry&li[k,Avg<li[k,u¹vli[k v]kq>& Fim (vg[rn [ ) uRp(t S) r)t[ YE an[ a[ dr[k q[kiN[ k
Eke vAt) C[, Ryi>ni p\iN) k[vi C[,t[mni aicir (vcir k[vi C[,m&Ry&li[kni kyi JviRmiai[ t[ q[kiN[ jiy C[ vg[r[ bF) mi(ht)
t[mN[ jiN) lK) riK) C[.j[ r)t[ sd`g$& a[ (ngm {ani(dkiLY)} p\ic)n h(kkt kh) C[ t[j p\miN[ t[mN[ hil cil& C[ t[
kL)y&gmi> hv[ pC) S&> YS[ t[ aigm mi(ht) pN aip) C[.

aigm vi(N
ai k(Ly&gmi> aFm< S) r)t[ f[liS[ t[ s>bFn&> vN<n n)c[ m&jb ky&< C[.pip,klh,(h>si,(vVisGit, vg[r[ bFi anYi[< d&(nyimi>
ci[mr[ f[liS[.b\iMNx#i)y v]Æy S*W a[ cir vNi[m< i> a[kikir YS[ an[ li[ki[ d&:K) YS[.pi[tini k&Lni aiciri[ Ci[D) aicirB\OT
an[ S)lB\OT YS[.mn&Oyn) minvti,S&Ü aicir(vcir vg[r[ nOT YS[ an[ li[ki[ (k\yiB\OT YS[.km<ki>D) kh[vDivniri li[ki[
Fmi<crN Ci[D) Fm<n) an[ Bkti[n) (n>di avgNni krS[.j&d) j&d) jiti[mi> a[kk > ir YS[ (vvih (vg[rn
[ i m>gl(v(Fmi> B>giN
pDS[ an[ t[ niS pimS[.st),p(tv\ti,k&Lvin an[ S)lvin (àyi[(k\yi B\OT an[ S)lB\OT YS[.rijiai[ p\jin[ r>jiDS[.p\ji pN
t[v) j YS[.y(t siF& (vg[r[ pN pi[tini kmi[< Ci[D) aFm)<,kim) an[ k\iF [ ) YS[.(ptikºyi,miti-p&#i aYvi kºyini[ aicir sis&-
ssri siY[ jmiEni[ aicir a[ bF&> (vpr)tpN[ YS[ an[ d&(nyimi> sv<#i pipicrN YS[.aivi pipicrNY) vitivrNmi> f[rfir
YE kiLc\k bdliS[ a[Tl[ akiL[ vPi< YS[.agr d&kiL pDS[, anij ai[C>& pikS[.vZxn[ siri fLi[ aivS[ nh)>,t[ fLf&l (vhi[Ni
YS[.anij an[ fLmini rsks (nkL) jS[,an[ sRv vgrn&> anij Kivi mLS[,t[Y) li[ki[
mi>sihir),Äysn),d&OT,aºyiy),(nb<L (nAt[j an[ k\iF [ ) bnS[.anicir vFS[,t)Y<AYLi[n>& mhRv GTS[,(rÜ) (sÜ) vg[r[ Y>B)
jS[.sm&W,nd),tLivni piN) s&kiE jS[.s*yn < ) uONti vFS[,mi[Ti mi[Ti gimi[ ujjD YS[,Frt)k>p YS[,aigi[ ligS[,c[p)ri[gi[
fiT) n)kLS[.ai r)t[ kiLck\mi> f[rfir YS[.a[mi pN Birt d[Sni utr[ aiv[l c)n d[Smi ki(l>gi nimni[ rixs
avtrS[.tpáyi<ni ji[r[ t[ rivN j[vi[ p\bL p\mt k\r* Qi[g > ) an[ b[Emin YS[.a[mni pi[tin hiY n)c[ni m&²y m&²y (SOyi[n[ t[
d[S (vd[S mi[kl) pi[tin&> mhRv vN<vin&> kh[S.[ a[ (SOyi[ an[k KTpTi[ kr),cmRkir kr) btivS[.li[ki[n[ t[ kh[S[ k[ ami[ t)Y<vis)
C)a[ bFi t)Yi[n < i m(hmi amir) pis[ C[.piN) m>tr) t[n>& G) kr) btivS[.likDini Gi[Din[ Gi>s cKiDS[.kil)>gi[> d]Ry pi[t[ a#i>g)
aisn upr b[sS[.sit p[Q)ni mi bip d[KiDS[.li[ki[n) mni[kimniai[ p*r) krS[,nd)mi> k[nili[ Ki[d) piN) vh[vDivS[.nd)ni pi#i
plTivS[.dinvi[n[ d[v gNS[.aRyicir) bn) sjjni[n>& pi(v#y bgiDS[. ai r)t[ li[ki[n[ pi[tin) miyijiLmi> fsiv) pi[tin) sti
p\AYi(pt krS[. sici Bkti[ miT[ ai ksi[T)$p C[. pi[tin&> Emin kiym riK) j[ ØQ (náyY) prm[Vrn&> (nkl>k) niriyNn&> Bjn
S$ krS[,nimAmrN Ci[DS[ nh) t[j rixsi[Y) a(l¼t rh[S[ an[ sici[ Bkt kh[vDivS[ aivi Bkti[n[ d&OT li[ki[ pjÄyi vgr
rh[S[ nh) (vg[r[ aigmXin sd`g$& EmimSih[ vN<Äy&> C[.pZ¸v) upr pipni[ Bir vFS[ t[ utirvi miT[ k[ hlki[ krvi miT[ EVrn[
avtir l[vi[ pDS[.p>cnd) m*LAYin upr d[v dinvn) a[Tl[ (nkl>k niriyN an[ kil)>gi* rixs vµc[ lDiE YE EVr dinvn[
mir) ni>K) pZ¸v) uprni[ pipni[ Bir d*r krS[ an[ c)n d[Sni[ jlp\ly Yvi miT[ sm&Wmi> D&biDS[. “aigmviN)”nimni g\Y > mi>
sd`g$& a[ ai p\miN[ jNiÄy& C[.ai uprY) aipNn[ t[mni agiF aigm Xinni[ ²yil aiv) SkS[.

(* ક લ ગ ન અમ મ ર શ ત ર ભમમ વર શ જ જ ક ર(ર મદવ ર મ ણ પજ ૨૪))

9
ú nmi[ (nOkl>k) niriyN nmi[ nm:
ai stp>Y y&gy [ g
& Y) cilti[ aiv[li[ C[ t[ aij kilni[ nY) pN ani(d kilY) cilti[ aiÄyi[ C[.snitn C[ an[ t[j sRmig<
sd`g$& a[ aipNn[ btiÄyi[ C[.EmimSih[ btiv[li st`pY> mi> mi[T[ Big[ sRyni[ j smiv[S C[.prb\Mni ai sRyAv$pn[ j EmimSih[
“st`” nim ai¼y&> C[. ai st`n[ ai[LKvini[ j[ mig< t[j st`pY > C[.

kLSp*ji an[ y&gFm<


kZt,#i[ti,Wipr an[ k(ly&gmi> Fm<n>& Av$p j[ t[ y&g Fm< p\miN[ j&d& j&d& hi[y C[. ai u(ktm&jb sd`g$& EmimSih[ ct&yg
<& ni[ j[
y&gFm< btiÄyi[ C[ t[ T*k
> mi> n)c[ p\miN[ C[.

kZty&gmi> ä³v[d p\Fin hi[viY) tmim Fmi<cir ä³v[d m&jb Yti ä³v[dni[ vN< lil C[ t[ vKt[ utr d)Si mhRvn) minvimi>
aivt) ht) t[Y) li[ki[ utr trf mi[Q>& riK) ä³v[d) giy#i) m>#ini[ jip krti.kZt y&gmi> sd`g$& b\Md[v sZ(OTg&$ hti an[ Bkt
p\Ãhid hti[.s&vN<ni[ piT a[Tl[ k[ (shisn AYipn kr) t[ni upr s&vN< klS m&kvimi> aivti[ an[ ä³v[d) m>#im&jb GTpiT p*ji
an[ yX(v(F krti.st`pY > mi> ai GTpiT p*ji (vF)ni[ Kis kr)n[ smv[S C[.kirN GTn[ q[kiN[ bFi d[v)d[vtiai[ni[ vis C[.klS
AYipnni m>#imi> khy&> C[ k[ “klSni m&KAYin[ (vON&,k>qAYin[ (Sv,m*lAYin[ b\Md[v C[.m¹yBig[ mitZgN rh[li C[.t[mn) k&kmi>
a[Tl[ a>dr sßsm&W spZ(Wpi[sh pZ¸v),ä³v[d,yj&vd<[ ,simv[d,aYv<vd[ pi[tpi[tini a>gi[sh rh[li C[.ah)> Si>(t an[ p&(OTdiyk
giy#i) si(v#i) t[ pipniSk d[vti p*ji miT[ aiv[ C[.g>gi,ym&ni,gi[divr),srAv(t,nm<di,(s>F,& kiv[r) ai jLmi> aiv) (AYt
rh[.v$Nn[ nmAkir hi[.g>Fixti s&g > F) f*li[ a[mn[ ap<N k$> C&> a[m kh) f*li[ klSn[ cDivvi.a>drn&> jL t&Ls)p#iY) aYvi
aicmn)Y) p*ji si(hRy upr CiTv&.> ai p\miN[ klSp*ji a[Tl[ v$Nd[vn) AYipni kr) li[ki[ jyi[(t Av$pn&> ¹yin krti an[ t[
vKt[ Sr)rmi> viy&tRvni[ Big vF& p\miNmi> hi[viY) li[ki[ mZtd[hn[ j>glmi> Ci[D) d[ti t[Y) a[ viy&tRvmy d[h viy&mi> (vl)n
Yti[.a[ Sr)rn) jripN d&gF < aivt) nh).ai r)tni a>t([ OT s>Akirn[ vndig kh[ C[.ai r)tni[ y&gFm< kZty&gmi> piLvimi>
aivti[.Ryir bid #i[tiy&gmi> mh(P< v(sOq a[ sd`g$& y&gg&$ hti. t[mN[ btiv[li[ y&gFm< T>k * mi> ai p\miN[ C[.yj&vd<[ p\miNB*t an[
p*v(< dSi mhRvn) C[ t[Y) p*v(< dSi trf Àhi[> riK) li[ki[ yj&vd<[ ) giy#i) m>#ini[ jip krti.ci>d)ni (shisn upr ci>d)ni klSn)
AYipni krti.yj&vd<[ ) m>#i p\miN[ jip krti.t[ vKt[ rimivtir p\mK & hi[viY) ~)rimn&> nimAmrN Yt&.mh(P< v(sOq y&gg&$ an[
Bkt riji h(rc>W hti[.r(vvirni (dvs[ ci]ds hi[y ti[ an>t ct&dS < )n&> v\t mhRvn&> minvimi> aivt&.> #i[tiy&gmi> Sr)rmi> jltRv
vFir[ hi[viY) mZtd[hn&> piN)mi> (vsj<n krti t[Y) d[h piN)mi> (vl)n Yti[.ai a>t([ OT (vF)n[ jldig kh[ti #i[tiy&gmi> aivi[
y&gFm< aicrNmi> hti[.

pC) Wipry&gmi> v[dm*(t< Äyis a[ y&gg&$ hti.t[mN[ Wipry&gni[ j[ y&gFm< btiÄyi[ tp ai p\miN[ hti[. simv[dn[ d(xN (dSi
mhRvn) hi[viY) d(xN trf Àhi[> riK) li[k simv[d) giy#i) m>#ini[ jip krti. ti>bini> (shisn upr ti>bini[ kLS AYip) simv[d)
m>#i m&jb GTpiT p*ji(vF)Y) jyi[(tAv$p ¹yin kr) kZON avtirn&> nimAmrN krti.sd`g$& Äyis a[ y&gg&$ an[ pi>Dv a[
Bkt hti. si[mvt) amisni v\tn&> piln krv&> ~[Oq mnit&.> Sr)rmi> a(³ntRv vFir[ hi[viY) mZtd[hn[ c>dnni likDiY) a(³ndih
krti.bLt) vKt[ a[ d&gF >< ) rh[t) n(h.ai a>t([ OT (v(Fn[ “a(³ndih” kh[ C[. aim Wipr y&gni[ y&gFm< hti[.kZty&gmi> b\Md[v[
j[ y&gFm< khyi[ t[mi> p(r(AYt) m&jb Yi[Di[ f[rfir kr) y&gg&$ v(sOq[ #i[tiy&gni[ Fm< khyi[ an[ Ryir pC) t[mi> pN smy m&jb
f[rfir kr) Wipry&gmi> v[dm*(t< ÄyisJa[ khyi[ an[ t[mi> p(r(AYt)n&sir f[rfir kr) kl)y&gmi> sd`g$& EmimSih mhirija[
y&gFm< khyi[ t[ n)c[ p\miN[ C[.kl)y&gmi> aYv<vd[ , p\miNB*t miºyi[ C[ j[ sv<vd[ i[mi> ~[Oq C[.aYv<vd[ ni[ yi[g t[ yXp&$Pn&> mAtk
C[.a[Tl[ t[ yi[g ~[Oq an[ mhRvni[ C[. ä³v[dni[ Big t[n>& gL&> an[ B&ji vµc[n>& a>g C[. simv[dY) yXp&$Pn&> Hdy an[ piCli[
Big (nmiN< Yy[l C[.ai pC) bik) rh[li[ Big yj&vd<[ ni[ C[. t[ Wiri yXp&$Pn&> p[T t[ uprni[ Big k(Tp\dS [ ,j>Gi an[ crN
(vg[r[ S[P Sr)rn) k9pni krvimi> aiv) C[. t[ (dÄy$p an[ miyiy&kt p&$P agr a(vniS) t&r)y pd[Y) p\gT Yy[l C[.aiY)
yXp&$Pn&> mAtk j[niY) bºy&> C[, j[mi> (v(SOT p\kirni[ ¹yinyi[g kh[li[ C[ t[ ai aYv<vd[ C[.aYv<vd[ ni[ m*L aY< a[vi[ C[ k[
aYvi< a[Tl[ (náL. Yv< a[Tl[ c>cLti. JviRmin) EºW)yi[ c>cL hi[y C[ pN t[niY) pN mn a(t c>cL hi[y C[. ai c>cL
mnn[ (náL bnivvin) an[ ãdymi> aiRmini[ Si[F l[vin) (vwi j[mi> kh) C[ t[ j aYv<vd[ .t[n[ b\Mv[d a[m pN kh[ C[.aivi[
aYv<vd[ kL)y&gmi> p\miNB*t minvimi> aiÄyi[ C[. an[ t[Y) j sd`g$& EmimSih mhirij[ ai aYv<vd[ Y) j aipNn[ ~[Oq a[vi[
GTpiT p*ji(v(F btiÄyi[ C[. ai (v(F krvimi> j[ m>#i bi[liy C[ t[ bFiym>#i aYv<vd[ uprY) j EmimSihmhirij[ kr[li C[. p*ji
(v(Fni smy[ GTpiTn) AYipni kr) ci[²Ki G)n) #iN jyi[t krv).ai #iN jyi[(t rj,sRv,tm ai #iN g&Ni[ni an&km\ [
b\Mi,(vON&,mh[S d[vtini p\(tk$p[ C[.p*jini vKt[ ai #iN jyi[(tn) ¹yinFirNi kr) g&$ pis[Y) mL[li m>#iY) AmrN kr) mnmi>
#iN[ jyi[(t a[k siY[ ji[v).ai p\miN[ a[k$p YviY) sRv,rj,tm a[ #iN g&Nni bdl[ a[k j S&Ü sRvi>S g&N rh[ C[ t[j
p\Nv$p[ p*N< prb\M C[. an[ t[n& j dS<n Yiy C[. sixiRkir Yiy C[.t[ j st` t[j p\NvAv$p a[Tl[ ú a[ p*N< axr b\MY)
ai[LKiy C[.ú kir j prmiRmin) p\i(¼t miT[ sv<~O[ q mig< C[.sv<~O[ q siFn C[.ai prm rhAy jiN) ~Üi an[ p\m[ Y) j[
prmtRv upr (nB<r rh[ C[ t[n[ prm[Vrn) p\i(¼t Ki#i)Y) Yiy C[.EmimSih mhirij[ khy&> C[ k[ prmiRmi prmSi>t an[ ao]t C[.
an[ a[n[ a[kig\ kr) prb\Mn& a[Tl[ j jyi[(tAv$pn&> (nRy ¹yin Frv&> k[ j[Y) t[n[ hjiri[ s*y< j[vi t[jAv) prms&Kdiy) a[vi
prm[Vrn&> dS<n YS[. prm(vS&Ü jyi[(tmi> t[n) aiRmijyi[t a[k$p YE miNs lxci[yi<S)ni f[rimi>Y) m&kt YS[.ai p\miN[
prmiRmi siY[ tWp Yv&> a[ Jvnn&> aiwkt<Äy C[.t[n) p*(t<miT[ ~[Oq ~Üi hi[v) ji[Ea[.sRyvAt& uprn) ~Üi S&B fL aipnir)
hi[y C[.ai p\miN[ aYv<vd[ ni m>#imi> a[k mhin (dÄy S(kt C[ an[ GTp*ji (vF) aYv<vd[ ni j m>#iY) j Yiy C[ t[Y) (dÄyS(kt
Br[li m>#iY) p*jini AYL[ a>t(rxni an>t kri[D) d[v)d[vtiai[n>& aivihn krvimi> aiv[ C[.

aiw niriyN[ sJ< m&rt cir,ct&vd<[ n[ ú kir ú kirY) srji st`pY > ,Fr) avtirn[ bi>¹yi b>F,Avim) ! aYv<vd[ n[ ci[k
(shisn[ aivi[,GTmi> aiv)n[ viskri[,piTn) p&jia[ rhi[,kLS mih[ kLi Fri[, GTGTmi> aiv) prvri[,aiwb\Mia[ GTpiT AYi¼yi
ci[ (dS f[rv) d&hie,an>t$p[ c(r#i (kFi kti<mr* t si[h),aili[k d[vli[k,gtg>gi tYi aiXi>(kt s[vki[ni aim>#iN Av)kiri[,kLS
mih[ tmir) kLi Fri[ Avim) ! tm[ n&r Av$p[ {t[ j amZt Av$p[} f*lvis,jl axtimih[ prvri[. ai p\miN[ uprn) bFi
d[vtiai[n[ (vn>t) kr) aivihn krvimi> aiv[ C[, an[ p&ji Big Av)kirvi miT[ p&jini AYL[ bi[livimi> aiv[ C[. ai r)t[ a[ tmim
GTpiT p&ji-yX(vF)ni AYL[ aiv[ C[.p(v#i nd)ai[ an[ t)Y< AYLi[ni[ (nvis Ryi> hi[y C[ t[Y) ain[ “GTg>gi” agr “gtg>gi”
10
ú nmi[ (nOkl>k) niriyN nmi[ nm:
t)Y< kh[ C[.a[ni[ m(hmi agiF C[.tmim pivn t)Yi[< krti prm~[Oq an[ mhin fldiyk aiv&> ai g>git)Y< C[.a[ni[ m(hmi
a(nv<cn)y C[ k[m k[ (vVn) mhin S(kt aØÆy$p[ ai q[kiN[ k[(ºWt Yy[l) hi[y C[, ai S(kt mhin kiyi[< kr[ C[.

kl)y&gni[ y&gFm< ji[Ea[.kL)y&gmi> aYv<vd[ n[ mhRv C[.p(ám (dSi mhRvn) min[l) hi[viY) a[ (dSi trf Àhi[> riK)
aYv<vd[ ) giy#i) m>#ini[ jip krvi[ an[ g&$ trfY) mL[li m>#in&> pN AmrN krv&.> aYv<vd[ ni[ Åv[t a[Tl[ sf[d r>g hi[viY) sf[d
và p(rFin krv&.> Ai y&gmi> Sr)rmi> mhiB*ti[ p]k) pZ¸v) a[Tl[ miT)tRv (vS[P p\miNmi> hi[viY) mZt miNsni[ d[h miT)mi> diTvi[ k[
j[Y) t[ miT)mi> (vl)n YS[.kL)y&gmi> pipn&> p\miN pN (vS[P hi[E p&·y ai[C>& hi[y C[.t[Y) kL)y&gmi> stFm<n>& piln krnir p&$P
Bi³y[ j d[Kiy C[.sd`g$& kh[ C[ - “kly&g kirN f>d rcis[ i t[ ti[ f>dmi> si] ki[E pDS[ ii a[k kN nim[ Avim)Jn[ (dJa[ i ti[
fl>#i sviliK (lJa[ ii”.k(ly&g (sviy b)ji y&gi[mi> hjiri[ vP< s&F) tp kyi< pC) Yi[D>& fL mLt&> pN k(ly&gmi> Yi[Di smy
miT[ Bgvinn&> nimAmrN krvimi> aiv[ ti[ hjirgN&> fL mL[ C[. vAt&ni[ a[kid kN pN dinmi> aipvimi> aiv[ ti[ pN t[n>&
sviliKgN&> fL mL[ C[. t[Y) st`siFk miT[ ai aNmi[l tp C[.dr[k y&gmi> j[ t[ y&g (tY)n&> mhRv hi[y C[.sRy&gmi>
a(gyirs,#i[tiy&gmi> ci]ds,oipry&gmi> amis t[m hil k(ly&gmi> s&d) b)j a[Tl[ c>WdS<n a[ mhRvn&> v\t minvimi> aiÄy&>
C[.dr[k m(hnin) s&d) b)jn&> v\t krviY) Fm<,aY<,kim an[ mi[x$p fL mL[ C[. a[m nirdp&riN p&v< Big,ct&Yv< idmi> khy& C[.a[
(sviy Yivr b)j-ajviL) b)jni a[Tl[ b&Fvirni ri[j amis hi[E g&$virni ri[j pDvi[ an[ S&kv\ irni ri[j b)j an[ t[j
(dvs[ c>WdS<n hi[y ti[ t[ k(ly&gn&> mhin v\t minvimi> aiv[ C[ kirN b&Fvirn) amisni (dvs[ k(ly&gn&> m>DiN m>Diy&> C[.an[
S&kv\ irn) b)jni (dvs[ k(ly&gn) S$ait YE C[ {a[Tli miT[ j dr[k Fm< k[ jit)mi> S&kv\ ir d[vni[ (dvs mniy C[.ai p\miN[
S&kv\ irni ri[j c>WdS<nn&> v\t k(Ly&gmi> ~[Oq minvimi> aiv[ C[.

sd`g$& emimSiha[ khy& C[ p\Ryx aicrNmi> utiy&< C[ t[ a[ k[ S&Ü G)n) jyi[t lgiDv) t[ni l)F[ (ctvZ(t si(Rvk
an[ Si>t Yiy C[.t[v) jyi[(t kr) g&$trfY) mL[li m>#in&> aK>D AmrN kr) t[ jyi[(t siY[ to*p Yvi p\yRn krvi[.p\Ym pi[tin&
mn Si>t (AYr an[ vS riKv&> ji[Ea[.ah>kir an[ mmRvni[ Ryig krvi[ ji[ea[ an[ E(ºWy(ng\hY) mn kib&mi> riKv&> ji[Ea[ mn
aWÆy hi[vi Cti t[ni[ Sr)r siY[ ØQsb>F hi[viY) t[n[ vS krvini bFi p\yRn p\Ym Sr)r uprj krvi pD[
C[.v\t,tp,b\Mcy<,sRyBiPN.prWÄy an[ prnir)ni[ (trAkir,pr(n>di an[ aiRmAt&t)ni[ Ryig,s&K-d&K shn krvin)
T[v,dyiBiv vg[r[ (nymi[ (náyY) piLvi> ai bF& mni[ (ng\hmiT[ C[.ai (ng\hmiT[ sd`g$& Xin$p a>kS
& ji[Ea[.s>k9p (vk9pni[
Ryig kr) EVrn) upisni p*N< ~ÜiY) krv) ji[ea[.t[jAv) prmjyi[t)n&> ¹yin rit(dvs krv&> a[v) v[di[n) mn&Oymi#in[ aiXi
C[ kirN k[ t[j prb\M C[.¹yin krvini[ h[t& a[ C[ k[ siFn$p j[ S¾dp\Nv úkir t[j v[d,a[n[ S¾db\M kh[ C[,aimi>Y) j v[d
(vAtir piÀyi,úkirj giy#i) C[,giy#i)ni úkirn& t[mj g&$m>#in&> AmrN kr) EVr) t[jn&> ¹yin krvimi> aiv[ ti[ mn&Oy (nOpip
an[ (AYr (ctviLi[ Yiy C[ an[ p(rNim[ prb\Mni t[ji[vlymi> (vrim pim[ C[.

upr btiv[li[ ¹yinni[ p\kir mi#i a[k b[ vKt krviY) sfL YS[ nh).a[ stt krvi[ ji[Ea[.(ctvZt)ni[ (nri[F a[Tl[
miyi mmtini[ Ryig.aini miT[ s>sir Ci[Dvin) j$r nY).s>sirmi> rh)n[ j mi[h mmti vg[rn [ i[ Ryig krvi,p\pc
> Ci[Dvi[ a[Tl[
v]ri³y nY) pN t[n) ais(kt Ci[Dv) a[n>& nim v]ri³y. aim miyimi[h c>clti (vg[r[ Ci[D) s>sirmi> rh)n[ j prmiY< krvi[
ji[Ea[.sd`g$& EmimSih kh[ C[ k[ miri vhili BiE ai C[Ãl) j tk C[,C[Ãli[ j yi[g C[ s>ji[gi[vSt tn[ ai minv jºm
p*vj
< ºmi[ni s&kRZ yi[Y) an[ ESkZpiY) m9yi[ C[ t[Y) ai aNmi[l nrd[hni[ liB uqiv) yYiS(kt prmiY< siFn kr.aij s&F)
sRy,#i[ti an[ Wipry&gi[ (vRyi t[mi> EVrn) B(kt kr) nY) t[Y) ci[yi<S) liK Jv yi[n)ni f[ri Kiti[ hil ci[Yi kL)y&gmi> ai
nrd[h piÀyi[ C[ ti[ ai aNmi[l d[h s>si(rk kim kijmi> v[Df) ni>K)S ti[ ai amZtsmi[ liB g&miv) b[s)S. tiri k[Tli
minvjºm Yyi t[n) tn[ Kbr nY) t[Y) hv[ ai C[9li[ j nrd[h C[ a[m min) aijs&F) sdg&$ vcn p\miN[ vRyi[< nh). EVrn)
B(kt kr) nh) j[Y) Xin m9y&> nh). miT[ hv[ jigZt Yi an[ prmiY< mig[< jvin) S$ait kr.C[9l) j tk min) st`mig<n>&
aicrN kr.sd`g$& kh[ C[ “v[dSià kh[ t[ krv&> r[ BiE”v[dSiàni (nymi[n>& piln kri[ pN a>F~Üi riKti nh) yi[³y an[
sRy hi[y t[v>& aicrN kri[.a>tbi<H S&(Ü miT[ EmimSih mhirij[ k[Tlik mhRvni (nymi[ khyi C[ t[n[ (Sxip#i) aYvi
sd`g$& n) (SKimN kh[ C[. j[ stp>Y Bjnivl) nimni g\Y > mi> “stp>Yni tRvi[ (nymi[ mYiLi tL[ C[.stp>Y) BiEbh[ni[a[ t[ r)t[
vt<v.>& Xin mi#i ~vN k[ mnn miT[ nY) pN p\Ryx aicrvi miT[ C[.

{2} stp>Y Fm<ni[ aiw AYipk sd`g$& emimSih mhirij ki[N C[ ?.


jit n p*Ci[ siF&k),ji[ p*Ci[ si[ Xin,
m*l kri[ tlvir ki pDi rhn[ di[ Àyin.
sd`gi[r emimSih mhirij kly&gni b\Mi C[ j[m kti<yg & mi> amrt[j mhirij hti #i[tiy&gmi> v(SOTm&n) hti Wipr y&gmi> mh(P<
v[dÄyis hti an[ kLy&gmi> sd`gi[r emimSih mhirij C[.kti<yg & n) bh& jiNkir) SiA#ii[mi> n mL) pN #i[tiy&gni gi[r
v(SOTm&(n hti t[n) mi> nt<k) ht).nt<k)ni p&#i hi[viY) v(SOT m&(nn[ #i[tiy&gmi> ki[e g&$ tr)k[ minvi t]yir ni[ti
Yyi.Wipry&gmi> gi[r mh(P< v[dÄyisn&> p\igTy k[m Yy&> a[ni upr cci< kr)a[ mhiBirtmi> btiÄy&> C[ k[ priPr ä(P j>glmi> tp
krvi jti hti an[ viTmi> nd) aiv) si>jn&> smy ht&> ni(vki[ niv Ci[D)n[ Gr[ jti hti a[vimi> priSr ä(Pa[ mi>gN) kr) k[
mn[ nd) pir jiv&> C[ Ryir[ ni(vki[a[ ni piD) Ryir[ a[k ni(vkn) kºyi mµCkwia[ khy&> k[ h&> tmn[ nd) pir kriv) aip&>
C&.> mµCkºyi priSr ä(Pn[ m*kvi jiy C[.niv a[kdm nd)n) vµc[ phi[c > [ C[ Ryir[ priSr ä(P an[ mµC kºyini[ s>yi[g Yiy C[
an[ k&drtn&> krv&> k[ e mµCkºyini gB<Y) nv mh)n[ biLkni[ jºm Yyi[ an[ e bilk #i[tiy&gni[ gi[r mh(P< v[dÄyis hti.e
smymi> v[dÄyisn[ ki[e gi[r tr)k[ min[? n min[ kirN k[ ai mµCkºyip&#i hti.a[m ai k(Ly&gmi> Bgvin[ miNsi[n) ksi[T)
krvi ai $p l)F&> C[.a[n[ jgt k[m min[.mh(P< v[d Äyis[ mhiBirtn) rcni kr) B(vOyp*riNn) rcni kr) cir[ v[dn&> fr)Y)
p(rpiqn ky&,< BigvtkYin) rcni kr) an[ aij[ e Wipr y&gni b\Mipi#i mh(P< v[dm Äyis tr)k[ ai[LKiy C[.
v[dm ÄyisJ Wiri r(ct Bigvt kYimi> dSivtirn&> pN vN<n C[.j[mi> btiÄy&> C[ k[ h(nOy(t kl[rt > [ Àl[µCi
At&r> gvihn Fm< s>AYipniYi<y tAm] k9kiyiRmn[ nm: aYi<t Fm<n) Yy[l) hi(n pC) t[ni p&n: AYipni krvi miT[ kl)y&gni a>t[
{Àl[µC jit) a[Tl[ k[ m&Slmin jitmi> p[di Ye aVi$Q Yen[ j[ ais*r) tRvi[ni[> niS krS[ e k9k) avtirn[ h&> nmAkir k$
C&.> d[viyt p>(Dtni Jvnc(r#imi> aiv[ C[ k[ d[viyt p>(Dt jyir[ GTpiT p*ji krti Ryir[ p*ji mi> kiym alKFN) m&Slmin

11
ú nmi[ (nOkl>k) niriyN nmi[ nm:
p(rv[Smi> aivti an[ ai pqiN j[vi[ C[lbTiu Gi[Di pr kiym aivti[ {ai l[K rimd[v rimiyN p[j n> 37mi> btiÄy&> C[ j[ ~)
h(rhr p&Atkily s&rtmi> Cpiyi[ C[}

{3} dSi]d a[Tl[ S&?> :-


m*Lb>Fni> a>dr btiÄy&> C[ k[ 1 Vis len[ a[n[ 1 xN Yiy 6 Visn[ 1 pL Yiy 60 pLni[ 1 GD) Yiy an[ 60
GD)ni[ 1 (dvsn[ rit Yiy ain[ g&Nikir kr)a[ ti[ 21600 Yiy an[ mNs 1 (dvsmi> 21600 Vis uVis l[ C[.hv[ ai 21600
ni[ dSmi[ Big dSi]d kh[viy.ai dSi]d (dFi vgr Jv pivn n Yiy prmiRmin[ m[Lv) n Sk[ 21600ni[ dSmi[ Big 2160 Yiy
tmiri g&$a[ j[ m>#i ai¼yi[ hi[y a[n) 10 miLi svir an[ 10 miLi si>j[ Bgvinni nimn) krv) ji[ea[.a[k miLimi> 108 mLki
hi[y 10 miLi kr)a[ ti[ 1080 Yiy aimiY) 80 nim tmn[ mif kr[ an[ 1000 nim ji[ g&$n) Cb)n[ Hdymi> le a[n[ Vis
uVis[ AmrN kr) miLini[ mLki[ m*ki[ ti[ ai¹yiRm$p[ ri[jn&> Xin g\hN kr) Skiy an[ drri[jn&> Xin n kr)a[ ti[ Hdy m[l>&
Yiy aipN[ ai B*m) upr Bir$p bn)a[.
{4} smi(Fn) (k\yi :
stp>Y Fm<mi> mZRy&bid mn&Oyni> Sr)rn[ B&(mdig {smi(F} aipvimi> aiv[ C[ j[ni[ siri>S n)c[ dSi<Äyi p\miN[ C[.
ai B*(mdig mi#i stp>Y)ai[n[ apiy C[ a[v>& nY).stp>Y)ai[ (sviy s>ºyis),siF&gN,rbir),kb)rp>Y),hr)jni[
td`upri>t b\Mv[tiai[n[ bhi[L) s>²yimi> B*(mdig apiy C[.y&g p\miN[ ni> “dig” SiA#ii[mi> s*cv[li C[.ph[li kti<yg
& mi> viy&dig
hti[,b)ji #i[tiy&gmi> jLdig hti[,#i)ji Wipry&gmi> a(³ndig hti[ an[ aij[ k(Ly&gmi> B*(mdigni[ ApOT u9l[K C[ j[ n)c[ni
s>AkZt Åli[k prY) p*rvir Yiy C[.
अभ स र भ पभ व त रर द ॥
ज ष द तन भ स ध प तष स त भ ।
अ द18/2/52
ह पत (त ) तझ त भ क कल रक र* र स आच- ददत क*त ह/ अ त ज न 1 तझ ग डत ह/ ।
जप त 1 ज कल र ह5 ह * 1 ह अ त झ प प ह ओ* ज प त* 1 स ध ह5 ह तझ प प ह ह *स ष
सबद: 1 पत क ग डन क प दश ह5
भनख त *प दगध च@धBदत:
स सत नगन आ ह प तन हप ष अत ।
अ द18/2/34
ह अधगन । ( भनख त) ज प त* जभ न 1 ग ड गए ह5 ओ* ( * प) ज प त* द* बह ददए गए ह5 त (
दगध ) ज जल ददए गए ह5 ओ* ज प त* ज न क उ * ह 1 *ख गए ह5 उन सब प त*: क त/ (हप ष अत ) हप
कर लआ
ह * च * पक * क स स न क दस ए गए ह5 ग डन ,बह न ,जल न ओ* ह 1 ज न * खल - डन

12
ú nmi[ (nOkl>k) niriyN nmi[ nm:
इदभ द उ न * ददप स भस स
त त भसच भ न / उर/ दह ।
अ द18/2/50
ह त रश (ददप स स भस) ज धल क 1 स दखत ह5 ( त भसच) धजस पक * त क त अ न
आचल स ढ त ह भ त/ इस त रष क च *: औ* स ढ ।
अस@ ह इह त न: ककतसलभ
ज : । अम न / उर दह ॥
अ द18/4/66
(अस@) ह फ़ल न न म ल पत ।(इह त न: ) ह त* न ह5 । ह ( ) भ (ज : ककतसल भ )
धजस पक * धर अ न बचच क र स ढ त ह5 धर अ न भस* क ढ त ह5 उस पक * इस पत क भल पक *

भ त भ व श भ द न ध त पभत* त :
* *5 त असप द असत ध त : प तष स नत ।
अ द18/4/48
( भ त भ व आ श भ ) भ ट^_ स बन हए ह त रश ।तझक भ ट^_ 1 भ ल दत ह/ अ त तझ
भ 1 ग डत ह/। (ध त द : न: आ : पभत* भत) ध *क द ह र* आ क बढ । ह( * *5 त :) पकषत ह स
द* चल गए प त* तमह * भलए ध त द आ* द त ह औ* त प त*: 1 अच-` त*ह ह 1 अ त प त*: ज भ ल

हस *हस अ क^_ चकबह/दक@।


एत नसन भसनसत क c। भ व स प त तन
गरड * र 11/106,105
अ त हस * हस क^_चक ओ* अतप भध सन भस त त उसक भ 1 ग डन च दहए

इन उ cअ* क नत 1 त शर** क ग डन क उलख ह। इसस ग डन दक भ 5ददक ह त चलत ह

{5} stp>YFm<ni m>(dri[ni nim vir>vir k[m bdliy C[. :


aijY) aipNi B*tkiLn) vit kr)a[ ti[ aipNi vD)li[ j[ kpDi ph[rti hti j[ Frmi> rh[ti hti a[ni bdl[ hv[ aipN[ p[ºT ST<
ph[r)a[ C)a[.an[ piki mkinmi> rh)a[ C)a[ aimi smy an&$p f[rbdl Yyi kr[ C[.aipNi vD)li[ siri (vcirni hti a[Tl[
ain&> nim Kin&> ri²y& kirN k[ sir) vAt& Kinimi> rh[ aipN[ dviKinin&> nim lea[ T[blni Kini kbiTni Kini ti[ Kini S¾d
apB\S > S¾d h] S&? pC) j³yi : j³yin&> nim lea[ ti[ ki(qyiviDmi> aij[ pN jlirimbipin) j³yi,g>gist)n) j³yi,s>t
d[v)disn) j³yi,m*Ldisn) j³yi,stirimi> (ggibipin) j³yi. j³yi a[Tl[ jyi> Bgvinn&> nim l[vit&> hi[y jyi> Bgvinni[ viS
hi[y j³yi a[Tl[ p(v#i AYL pC) jyi[(tS Fim : jyi[(tS Fim vD)li[a[ a[ miT[ ri²y&> kirN k[ Ryi> aK>D jyi[ti[ jl[ C[ an[
jyi> aK>D jyi[ti[ jlt) hi[y a[n[ jyi[t)Fim j kh[viy pC) nkl>k Fim k[ (nOkl>k)Fim a[Tli miT[ ri²y&> kirN k[ ai m>(drmi>
Bgvin ~)hr)ni> dSmi> avtir Bgvin ~) (nOkl>k)n&> p&jn Yiy C[.
{6} crNimZt :
stp>YFm<mi> crNimZt bnivvimiT[ s*f) s>t sd`gi[r emimSih mhirijn) c>dn(vF) Wiri a[mni crNpid&kin[ Fi[en[
e jL an[ mi(TY) gi[L) bnivvimi> aiv[ C[ an[ emimSih mhirijn) c>dn(v(Fni[ (dvs bh& agRyni[ mniy C[ ai (dvs[
p)riNiFim stp>Y)Fm< p\m[ )ai[ Y) UBriy jiy C[.
jyir[ GTpiT p*ji(vF) Yiy C[ Ryir[ p*jimi> b\M Av$p[ axtn[ piN)mi> trivimi> aiv[ C[ pC) ~) h(r (vON&n>& kLSmi>
aihvin krvimi> aiv[ C[ Ryir[ e miT)n) gi[L)n[ kpDimi> dbiv) Bgvinni nv avtirn&> nim l[vimi> aiv[ C[ an[ jyir[ 10
avtirn&> nim aiv[ Ryir[ e gi[L)n[ kLSmi> ni>Kvimi> aiv[ C[.hv[ gi[L)n[ kpDimi> dbivvimi. aiv[ C[ a[n>& kirN e C[ k[ aipN[
j[m ki[e m>(drmi> m*(t<n) AYipni krv) hi[y ti[ a[n[ kpDiY) Qikvimi> aiv[ C[ an[ a[ni[ p\iNp\(tOqi kr)n[ Ki[l) m&kvimi> aiv[ C[
t[m crNimZt bnivti smy gi[L)n[ kpDimi> Qikvimi> aiv[ C[ an[ jyir[ dSmi avtirn&> nim l[vimi> aiv[ Ryir[ a[n[ K&9l)
kr)n[ kLSmi> m*kiy C[ ai crNimZtn[ pivD jL kh[viy C[ an[ ai pivDmi> Bgvinni> dSmi> avtirni[ viS hi[y C[.
{7} g&$ (dxi :-
stp>Y Fm<mi> gt g>gin) hijr)mi> #i[t)s kri[D) d[vi[n>& aihvin kr)n[ jyi[(t Av$p niriyNn) hijr)mi> g&$ (dxi
d[vimi> aiv[ C[.Wipry&gmi> aij p\miN[ g&$(dxi d[vimi> aiv) ht) pi>Dvi[ni g&$ ä(P mi>kºD hti an[ gt g>gin) hijr)mi> kinmi>
mhim>#i (dFi[ hti[ ai mhiFm<n) j[ p\Nil)ki C[ a[v) p\Nil)ki b)j[ kyi>y nY).
Fm<ni[ aid[S btiÄyi[ Ryir[ mi>kºD kh[ C[ si>BLi[ y&(¹Oq)rriy sRyn) vit& (vri h& kh&> C&.> sRyn) bi>F) miti
pZ¸v),sRyni bi>Fi $Di S[Pnig,sRyni bi>Fyi miri hr)jn stvid)a[ stFm< cliÄyi[ h]. aqyis) hjir ä(P mN),EºWn[
EºWiN) mN) alK vFiÄyi sicimi[t) b\Min[ b\MiN) mN) alK vFiÄyi sici mi[t) kri[D,#i[(ts mN)n[ p&jini[ jgn rciyi[
t[ji[mi> alK FN) aiÄyi.jyi[(t Av$p[ nr piT[ pFiryi.Ryi> nr nk>Lk bivi[ aiÄyi,a[ni jgnmi> g>giJ pFiryi a[ni jgn
mi> s(t Wi[pd) pFiryi a[n[ ki[N)n[ p\sid v[c
> ti aiy< Fm<ni aid) anid)ni[ h] d[vtiai[ p\gT kyi[< h] kh[ ä(P mik>ºD s&Ni[ riji
y&(FOqr ai Fm< ti[ mrJvini[ C[ an&Bv vgr Fm)< n(h Yviy.
13
ú nmi[ (nOkl>k) niriyN nmi[ nm:
y&(FOqr kh[ si>BLi[ mi[Ti ä(Pvr (njyi Fm< ami[n[ d)Ja[.mik>ºD ä(P kh[.a[k r[ a>gni kri[ nv T&kDi (SP utir) FrN) Fri[
ti[ h[ riji Fm< tm[ mhiFm<n[ vri[.y&(FOqr bi[9yi (SP utir) g&$ni crN[ Fr&> a[k a>gni nv T&kDi k$ ti[ miriY) Fm<n>& piln
k[m Yiy.ä(P mik>ºD bi[9yi e vit miti k&º> t) jiN[ kh) riji utivDi pg[ ci9yi mitini m>(dr[ aiÄyi p(rk\mi kr) hiY ji[D)
UBi rhyi an[ bi[9yi h[ mitiJ n)jyi Fm< ami[n[ (dJa[ jºmmrNni[ amn[ By C[ Bir),te miti bi[9yi st vcn C[
mik>ºD emi (m¸yi jriy nY) Fm< F&Ni[ (njir b>F sp*N< jiN[ st) Wi[pd) umi jivi[ miriY) a[n[ vF& Kbr h] ti[ riji utivD[ pg[
ci9yi Wi[pd)ni m>(dr[ aiÄyi uºmt Yen[ hiY ji[D) uBi rhyi.te st) k[ri nvti[ a>gn) nvwi B(kt g&Di Ki[(Dn[ pg[ ligv&>
a[mi> nv a>gni nv T&kDi Yiy.(SPni siY[ ~)fL g&$n[ crN[ m&ki[ ti[ (njyi Fm<n[ tm[ vri[ Ryir[ riji ji[D[ sji[D[ ci9yi mi>kºD
ä(Pn[ m>(dr[ aiÄyi an[ shA#i aqyis) mL) kri[D 33 mN) y&(FOqrni> kik>L Byi<.SiA#i[imi> aij (rt btiv) C[.e j (v(F
an&sir stp>Y)ai[n[ kikL Briy C[.
(8)stp>Y v](dk Fm< C[.
stp>Y v[d ni aiFir viLi[ Fm< C[ k[mk[ ai bFi SiA#i[i a[ni p&rivi kr[ C[ aipNi niriyN prmiRmin[ jyir[ sZ(OTn) rcni
krvin) eµCi Ye Ryir[ niriyN Av$p[ jLmi> uRpÒ Yyi C[ niriyN a[Tl[ jL.a[n>& p\miN up(nPdi[mi> btiÄy&> C[. k[ aipNi
prmiRmia[ $p l)Fi C[.(nl,an)l,S&n,Sin,nin,Xin,myin,n&r,t[j,jl,kml,k[dm,aid,b&d> ,nid b&d gj tRv,p\m[ tRv an[
aid p&$P aid p&$PY) ai[mkir ú ai[mkir mi>Y) cirv[dni[ p\kiS,aid p&$Pn) ni(Bmi>Y) sd`gi[r B\Mi uRpn Yyi an[
b\MiJni cir m&K hti.cir[ m&KY) cir[ v[dn&> p(rpiqn ky&>< C[.an[ e kmLmi>Y) uRtpÒ Yyi a[Tl[ b\Mi (vON&> an[ mh[Sni (c#i
aRyir[ kmL upr btiÄyi C[.Ryir[ ai pZ¸v)mi> jL ht&,> p\Ym prm[Vr p\vih[ jL[ sigri t e h>sn&> $p FirN ky&>< h>si avtir
niriyN[ ph[li l)Fi[ hti[.a[ni miT[ aY<vv[dni[ h>snid up(nPd kyi[< C[.nid a[Tl[ aivij ph[l>& j m&K Ki[9y&> Ryir[ ú S¾d
n)k9yi[ hti[ an[ cir v[dn&> p\kiSn b\MiJa[ ky&< C[. an[ b\MiJa[ Fm<ni (nm kyi[< C[ v[d s&F) phi[c > vini an[ v[dni n)m piL[
ti[ ú kir s&F) phi[c > ) jiy an[ ú kirmi smiv[S Yyi[ a[Tl[ niriyNn[ mL) jiy a[Tl[ v[d Fm<n) (kmt btiv) C[ an[ h>snid
upn)Pd aY<vv[d ni[ C[ ki[N bi[9yi C[ Bgvin S>kr bi[9yi C[.Bgvin S>kr gi]r) piv<t)n[ (hmilymi> le gyi an[ amr kYi
s>BLiv) amr m>#i d)Fi[ C[.an[ j[ m>#i bi[9yi hti e h>snid up(nPd C[.S&kd[vJ mhirijni> (SOy[ ai vN<n ky&< C[.Bgvin
S>kr gi]r) piv<t)n[ (hmilymi> le gyi an[ (hmilymi> jen[ #iN vKt tiL) piD)n[ S>K vgiDyi[ a[Tl[ (hmilymi> jm)n upr
Jv n hi[y aikiSmi> px) hi[y bFi j px) uD) gyi Ryir[ pi[pTn&> E>D& rh) gy&> an[ ai jyi> amr m>#i t[N[ si>BLyi[ Ryir[
piv<t) n)>WiF)n YviY) hi[k > iri[ aipvimi> pD[l Kim)Y),pi[pTn&> e>D& s[vie rhy&> an[ t[ bµcia[ ai (Svni> mhim>#iY) amrti p\i¼t
kr) hi[ki>ri[ d)Fi[ an[ jyir[ ai mhim>#i upd[S ai eºDj KiNni[ awm JviRmi c[t) jvini kirN[ (SvJ t[n) piCL gy[l an[
p*ri $p[ jLmi> p\vS [ kr)n[ Bgvin v[dÄyisni> pRn)ni> gB<mi> diKl Yyi an[ si[L vP< gB<vismi> rhyi a[j S&kd[vJ ai
mhim>#ini p\BivY) (Svni[ a>S gNie gyi t[ ai mhin (Sv mhim>#ini[ p\bi[F aRyir[ pN cil& C[ t[ ai (Sv mhim>#i ai piT
p*jimi> {GTpiTp*ji}mi> p\AYin pim[l C[.j[ sdi s&kin[ l)l&> an[ mr[ln[ sJvn kr[ C[.ai piT p*ji st`Fm<{stp>Y} aYvi mhiFm<
aYvi (njyiFm< aYvi (njir Fm< aYvi snitn Fm< j[ a[k$p C[.ai p*jimi> jyi[(t Av$p[ niriyNn) p*ji Yiy C[ an[ ai
p*jimi> mi> vS&F
> ri{pZ¸v)} t[#i)S kri[D d[vti {b\Mi,(vON&> an[ mh[S} aiv[ C[ a[m sdg&$ ~) emimSih mhirij a[ khy&> C[. an[
ai vit Bgvin (vON&n > i> 24mi> avtirmi>ni a[k rimd[vp)ra[ pN kh) C[. {j&ai[ rimd[v rimiyN p[j n> 48,49}
{rimd[vp)rn&> frmin dr[k misn) s&d b)j[ j[ AYL[ piT p*ji m>DiS[ Ryi> h&> hijr rh)S ai mir&> (s¹F vcn C[.{rimd[v rimiyN
p[j 91 an[ 197}.
ૐ શ$ સદગ&ર ન$ મશખ મણ

સદગ&ર રણ$ મશખ મણ સ ચ$, બ& & મ$ઠ વચન પમ જ આણ&. ૧૧


સ ભળ& ä(Pvr એક મર . ૧ આપણથ$ જ ન નર& ભ ઈ,
દદન પર. કર& ધ મસ ધધ , રન બ& વ& મ&ટર& કહ. ૧૨
સ જ પડ થ ઓ સ હબક બદ . ૨ મ$ઠ વચન બ& & વ$ર,
ક&ઈ કન$ ન કરશ& મનદ , રમ મખ ર& ઝ ક હ ર. ૧૩
જઈ ગરમ ન કહ& હજદ . ૩ સદ&ર મ૯ ન& એ છ ભદ,
ગ&ર મખ રમ રહ& ર બદ , ä(Pvr ä(Pvr ન& ન કરશ& ખદ ૧૪
ä(Pvr કર હ સદ . ૪ સ ભળ રડ ન આચર કડ,
એમ વદ& સદ ä(Pvr ભ ઈ, મનશ રન થ શ જ ભડ. ૧૫
મ & ક&ધ ન કરશ& ઈર ઈ. ૫ આળસ મનદ ન કરવ$ જણ$,
મન મ ર& ર& મમર મઈ, જઠ રજ& વદ વચન પમ ણ$. ૧૬
ધમશ ળ મ નરહશ& સઇ. ૬ કડ કપટ સવ. ન ખ& ક ઢ,
ધમશ ળ મ પરવ ર ન કરશ&, અમ$રસ પ$ મનશ ન$ & દ ડ. ૧૭
આહ ર ઘણ કર પટ ન ભરશ&. ૭ ઘર થક ધમશ ળ મ આવ&
,
ભરશ& પટ ર& ભ ર થ શ&, ઊપજવ$ ભ વ મનશ ન$ વ&. ૧૮
આવશ મનદ પછ પસર શ&. ૮ સપર ઊપજ ર રમ વ&,
હળવ પટ હ સ થ શ, મખ$ સ થ નવ કરશ& દ વ&. ૧૯
જગર જરશ& સદગ&ર સ થ. ૯ દ વ& કર દમન ન ભ વ,
વડ મ&ટ ન$ અદબ રહજ&, આવ દ દરદ ન દવ મનહ પ વ. ૨૦
મ&ટ રણ બ અવગણ સહજ&. ૧૦ અધમY ન ઊણ ચ ર,
દહ ડ& વડ& રન વરસ કર જણ&, જણય અજણય ર દ પચ ર ૨૧

14
ú nmi[ (nOkl>k) niriyN nmi[ nm:
સરક ઈભ જ& રહશ&, મદ ન જઈ પ ચ આચમન ક જ,
હ ણ ઉપજશ બહ દ:ખ સહશ&. ૨૨ ચ $સ દક ä(Pvr પ ળ $જ. ૪૭
અમ$ મનશ ન$ મનહ & દ ડ, મટ ઈન ધ&વ હ થ,
ર& ગ&રજ મ શ ગરમ થ$ ક ઢ ૨૩ ન હ કર ન થ વ પ ક. ૪૮
ધમY ધ]ગ ણ ન$ વ રન જણ, પ ણ$ ઈન પશ બ જ કરવ$,
અધમY મનમ ઓછ આણ. ૨૪ આચમન તણ કર ર નર ધમY. ૪૯
જન દ નમ જઓ મવચ ર, અણગળય ન$ર ન પ$વ પ ણ$,
હ ણ વધન જઓ રપ સ$. ૨૫ જવર& જવ ન મ રવ& જણ$. ૫૦
દ ન ધર રમ ઝ & સમરણ$, હ]ગ રમ ક ન ખ શ& ક&ઈ,
છ ન છપ કર& ઉરમ કરણ$. ૨૬ અમ આહ ર રજ& નર જ&ઈ ૫૧
એવ ગણ ગભ$ર લભર , દન$મ બસ$ન ખ વ મનહ,
ä(Pvr પ ળ& સ&એ દક . ૨૭ એઠ જઠ ન ખ શ& ભ ઈ. ૫૨
પથમ હદ ધ&ઈ મનમળ કરવ, ગળ ન વસ પહરવ મનહ,
બ$જ દક મનર ન હ ન જમવ ૨૮ ન$ચન$ સગર ન કરવ$ સહ. ૫૩
સત ચ વ ર રન દદવસ, અપવ સ વરન$ આશ ન ધરવ$,
રમ સ ચ બ& વ મનશ. ૨૯ પ ણ$ પથથરન$ પજ ન કરવ$. ૫૪
દ ર ખવ$ દદ મ જણ$, મ $ થ પણ ન ર ખવ$ જણ$,
સપ તન દ ન દવ પ ણ$. ૩૦ વખર વળ ન ચકશ& પ ણ$. ૫૫
પર દ:ખ જણ$ પ સ રહવ ભ ઈ, અમર થt ર જપ$એ જપ,
મ&ટ ન ર& મ નવ સહ. ૩૧ વણ પછ ખ ધ છ પ પ. ૫૬
મ&ટ ઈન& મન ગવ ન કરવ& પ , ઘડ જર$ ન કરશ& ગ ર,
દશમ$ દક જ ક&ધ ન કરવ& ૩૨ ચ પ$ આહ ર ન શ& ગ ર. ૫૭
ધમ રણ આળસ ન કરવ, ચ પ$ર ન કરવ$ ભ ઈ,
સરજ સ થદ ન જ ધરવ. ૩૩ મ ર કર જણ& મ&ટ ભ&જઈ. ૫૮
મનર મનર ગરમ મ વ જઈ, અરપર નવ કરશ& ä(P,
ગ&રનર મખ$ન મ વ ધ ઈ. ૩૪ પ ડ&શ$ દભવ$ નવ કરશ& દ:ખ$. ૫૯
મનર મનર અમ$ પ$એ ર ધમY, મવશ સઘ ર નકરવ$ સહ,
અહક ર મક ર નર કમY. ૩૫ પડ જડ વસv ન વ$ ભ ઈ. ૬૦
જઠ ä(Pvr ન બ& વ મનહ, ક&ઈન આળ ન ચડ વવ$ જણ$,
અર$ર અભ ગર સર&રવ સહ. ૩૬ ઉછ ઉધ રન ન ર ખવ પ ણ$. ૬૧
ભખ ન અન આપવ જણ$, પ રક ધન ઈ ભ ગવ મનહ,
રરસ ન ર& પ વ પ ણ$. ૩૭ પત થઇન આપવ સહ. ૬૨
ન ગ ન વસ આપ$ અથ જ વ&, ક&ઈન ગ ળ ન દવ$ જણ$,
સગ કટબન& ભ ર જ સહવ&. ૩૮ મખપણ મ નરહવ પ ણ$. ૬૩
સઘળ સ ખ$ કર દ ન જ ધરવ, જ ન દષટ જ&વ સxન સરખ,
અવગણ કર રન& ગણ જ કરવ&. ૩૯ શત કર ર નવ કરવ. ૬૪
ઓછ ક&ઈન આપવ નહ], સ ચ& જઠ& ન કરવ& વ દ,
અદક ક&ઈન વ નહ]. ૪૦ જઓ જગટ ન& ન કરવ& સવ દ. ૬૫
પરસ$ ગમન ર& કરવ નહ], ન ચ છદ ભવt જ&વ નહ,
ભડ નજર ન જ&વ ભ ઈ. ૪૧ એ છ ભદ સદ&ર ખ&વ સહ. ૬૬
જણ$ અજણ$ ન દ જ ગવ હ, જમર ખ ટ ન કહવ ભ ઈ,
કડ કપટ ન ચ શ& ભ ઈ. ૪૨ વખ ણવ પણ વખ&ડવ નહ. ૬૭
મખથ$ મર ન કહવ ગ ર, પભ ર ન હ ન બહ ર ન$સરવ,
વ જ ખ એ રન& ન વ& આહ ર. ૪૩ સસ ર કર ર નવ જ કરવ. ૬૮
હ ડ વકર& કર પ રક સહ, રપ મરરથન કરવ સન ન,
પશ પ ળ ન વચવ નહ]. ૪૪ મનમળ થઇન ધરવ દ ન. ૬૯
ધરર$ન મ ન કરશ& મ ર, આપણ પ ણ$ન દ:ખ નવ દ જ,
કન રણ& રખ દવ જખ ર. ૪૫ દર દ વ ન પ$ર નવ ક જ. ૭૦
ચ ન ખ વ$ એક રર$, હ ર ચ ર ખ વ ન ખ શ&,
ખ&ટ ખર નવ ખશ& સર$. ૪૬ રટ દશન પજ પસર શ&. ૭૧

15
ú nmi[ (nOkl>k) niriyN nmi[ nm:
વદ શ સ કહ રમ કરવ સહ, ભગ જન સદગ&ર જ ન દ ઠ. ૮૬
ચvર ઈ ચ&ખ ઈમ રહવ ભ ઈ. ૭૨ જન દ નમ જઓ મવચ ર,
ઝર ખ ઈ જપ ઈ ન મરવ, દમન મ હ દવ ગપર અવર ર. ૮૭
આવ ગમનમ ફર અવરરવ. ૭૩ ä(Pvr રજ ર ખ જ ન,
જ&ર જવ ન$ વશ જ& કરવ$, મનમળ થઇન ધરવ દ ન. ૮૮
પરસ$ સ થ સગ ન કરવ$. ૭૪ મમનવર રજ વ ર મન,
આગન એઠ પ ણ$ ન છ ટવ જણ$, કર કસ&ટ ક રરન. ૮૯
$લ ઝ ડ ન ભ ગવ પ ણ$. ૭૫ ભણ ઈમ મશ હ સણ& ગર સ&હ,
પભ ર ફ ચટવ ન છ બહ દ&ર, ગરમ બસ$ન ઈમ ન ર ખ& સબ ક&ઈ. ૯૦
પ ણ$ પથથર પજ મનહ પ મ& મ&ક. ૭૬ જ સદગ&ર આધ રપસ$ કહ એ,
અવ ચક પ ણ$ન$ આ ન કરવ$, સ& ઈમ મ જબદ$પમ આ . ૯૧
ભ&જન છ ડ બસ ઊઠ ન કરવ$. ૭૭ ગ&રનર જબદ$પ આવ સહ,
એઠ પશન ન આપવ પ ણ$, મમનવર આર ધ& એકમન થઈ ૯૨
એબ ક&ઈન$ ન ઉઘ ડવ$ જણ$. ૭૮ ગ&રનર જબદ$પ પ ƒ વ સ,
ભ જગડ ક&ઈન$ કરવ$ નહ, રમ ર ખ& અમર પરન$ આશ. ૯૩
ગ&રન વચન ન &પવ સહ. ૭૯ વ ચ પ ળ& આચર& બહજ ન
,
મશખ મણ પછ રન સ ર દ જ, રહ& ä(Pvr એક દ ન. ૯૪
ઇ રસબ$ હર ન સમરણ ક જ. ૮૦ જ રપ ગ&રનર હ&એ સહ,
પ$ઓ અમ$રસ બહ જ મમ , ર રપ જપ જપ વ& મમનવર ભ ઈ. ૯૫
ä(Pvr પ ળ& સ&એ દક . ૮૧ ન$ચ નમ$ નમ$ કર& પણ મ,
નવ ધમYન ધમ અપ વ& જ&ઈ, ગ&રનર જબદ$પ ક ƒમક મ. ૯૬
સ& દક ન$ પહર વ& જન&ઈ ૮૨ જ& પર પમસ ધમ. ધ ઓ,
થ બ હણ બહ જ મ $ , ર& ä(Pvr અમર પ રમ જઓ. ૯૭
આવ ગમનન ફર દટ . ૮૩ અમમરભદ અમર પર શ&,
ä(Pvr સ ભળ& બહજ ન
, ä(Pvr અમમરગઢમ રહશ&. ૯૮
ગરમ જઈ કર& ગગસન ન. ૮૪ અમમર ફળન ભ&જન કરશ&,
બહજ ન ગ&રનરન ભ વ, અનર ક ફન$ આવરદ ભ ગવશ&. ૯૯
અણસઠ મરરથ ગરચરણ આવ. ૮૫ ä(Pvr એક મન ગ&રન$ વ ચ પ ળ&,
પત ક ગ&રનર ગરમ બઠ , બ&૯ ઈમ મશ હ અમર પર મ .& ૧ 00

મ ર વહ સરપથ$બધઓ ન મ ર એક નમ અરજ
ભ મવક સરપથ$બ ધઓ..
એક મવચ ર ઉદભવ છ સ ચ સરપથ$ બનવ ન&.આપણ સx સરપથ ધમન આચરણ-પ ન કર એ છ એ.ધમ આતમ ન
ક૯ ણ કર છ. આપણ& આ ધમ વડ &ન આશ$વદ જ છ.સરપ થધમન પ ન ન$મરમન મ&ન પ નઆપણ વડ & ચસરપણ
કરર હર.જ ર આજ ઉણપ જ&વ મળ છ.આ મ ટ આપણ સx જવ બદ ર છ એ.હજ મ&ડ નથ$ થય,ફર થ$ આપણ જગ$એ.સદગર
ઇમ મશ હ મહ ર જન આમˆશર મળ,આપણ જવન ઉજજવળ બન$ રહ,આપણ બ ળક&ન પર વ રન ધમ અન ધમન મન મ&
સમજવ ન$ જજ સ ઊઠ એવ$ ભ વન આપણ સx સ થ મળ ન કર એ ર&? ફર પ છ આપણ ગ મ,સમ જ,કટબ આદશ સરપથ$
બન$ રહ.ધમન જ ન ભ આપણન પરપર આજસ ધ$ નથ$ મ૯ય.હવ આપણ જ એ મળવવ આગળ કદમ મક એ.જણ$એ છ એ ગર
મવન જ ન નહ.જ ન મવન ન જવન નહ .ઈશર આપણન મનષ જનમ આપ & છ એ આપણ આતમ ન ક૯ ણ અથ. જ છ.આપણ
સરપ થ ધમમ જપ,રપ,ધ ન,લભકર,ઉપ સન આ પ ચ પલગથ જવનન સગધથ$ મહŒકv કરવ ન$,પભન આશ$વ દ મળવવ ન
સરળ રસર છ. ભકŽર મવન ભગવ ન નદહ.ધમન મન મ&ન પ ન મવન સ ચ ધમપમ$ નહ]. ક $ય ગમ એવ ચ જ.આ શબદ&થ$
દર રહ એ.આપણ જવન આપણ ક૯ ણ અથ. છ.શધધ શ ક હ ર અન મનવ સન$ ભકŽર મ ખબ જ ઝડપથ$ આગળ આવ$ શક
છ.આ મ ગ કઠ ન જરર છ પણ અશક નથ$.વરમ ન સમ ન ભરક ળન સમ સ થ મનહ ળ ન જ&વ મ ટ પ તન કર એ ર& સ ચ&
ર હ મળશ જ.પજ અન રન મહતવ વરƒથ$ કરર આવ છ એ એટ એ ર હ છ જ.આપણ ત ગવ નથ$.થ&ડ ઉણપ& જ દર કરવ ન$
જરર છ.જન$ અન નવ$ પ સરક& ન& અભ સ જરર છ. ૐ મ આપણ દહનદતવ છ.શ મ ટ એન& ત ગ કર એ?.આપણ સx દહદ
છ એ.ધ$ર ધ$ર સમજન સ ચ મ ગ રરફ આગળ વધ$એ .સમજન,મવચ ર ન,આજન સમ ન ધ નમ ઇએ.સxન પ રણ
દઇએ.મળબધન& અભ સ કર એ.સxન સમજવ$એ.બહ,મવષણ,મહશન દ કર એ.મન મ પમ ણ પજ કર એ.સરપ થ$ સમ જન$ સ થ
જ જ&ડ ઇ રહ એ.એક પડવ થ$ આપણન શ& ફ દ&?.ભ ભ મણ$ઓ,મશક $ઓન સમજનઆગળ વધ$એ.ક રણ ક આપણ& ધમ
સરપ થ સન રન ધમ સરપ થ$ સમ જ આપણ સxન& છ.વડ &ન આતમ ન કવ થર થવ ન ક થ$ દર રહ એ.સx સરપ થ$ઓ
સ થન સ થ$ બન$ રહ એ એ આપણ$ પહ $ ફરજ છ.પજમવધ$ ન$ શ મર મપ ભકŽર પમ સ ચ સરપથ ધમન$ સ$ડ છ.આપણ
16
ú nmi[ (nOkl>k) niriyN nmi[ nm:
સહભ ગ$ બન$શ ર& આપણ બ ળક& જરર સહભ ગ$ બનશ જ.વરમ ન સમ ન$ મશક $ઓ આપણન ઓછ ખચ કદમ મ કવ
અનર&ધ કર છ.શધધ ળ સરપથ$ઓ આ મ ટ પ તન અવશ કરશ એ જ. પ થન.પ$ર ણ પ થ મન ક સરપથસન રન ધમ દહદઓન&
છ.આજ દદન સધ$ એ મ ગ. જ છ એ.પણ ક ક ભ & છ.એ સમજવ પ તન કર એ.આપણ આગળ આવ$શ ર& આપણ& પર વ ર
સહભ ગ$ બનશ જ.ક&ઇન$ વ ર& સ ભળ આવ$એ એન કરર આપણ જર જ આપણ સરપથ ધમન સ દહત અન મળબધન&
અભ સ કર એ.અભ સ મવન સ ચ મ ગ પર કદમ જવ ન નથ$.ધમન પ ન,મન મ&ન પ ન)આચરણ(,અ૯પ ખચ,પજમવમધ મ
હ જર ,ગર સમરણ,રત$સ કર&ડ દવર ઓન ચરણ મ‘રન આચમન,શધધ ભ વન ,રનમનન$ સવછર આ બધ જ પ સ ઓ રરફ
જગર
‘ રહ એ.ધ$ર ધ$ર ધમન જ નન& જવન જવવ અન મ ણવ મ સ થ ઇએ.સxન સ ર ર& આપણ સ ર એવ$ ધમ ભ વન
જવનમ કળવ$એ.આ મ ત શબદન& શણગ ર નથ$ પર v આપણ સxન જવનન સ ચ સરપ થ$ બન વવ મ ટન& અ૯પસર
છ.સરપ થ ધમન દ પન$ જ &રમ જવનન અધ ર ન મનહ ળ ન સ ચ ખ&ટ સમજવ આગળ આવ$એ.જ &ર સ જ &ર જ જમ
એક એક કરર મવશ ળ સમદ થઇએ.સ ચ સરપથ$ સમ જમ ભળવ મ ટ સx ભગ મળ ન પ તન કર શ ર& સદગર ઇમ મશ હ
મહ ર જન આમˆશર મળશ જ. રકરકણન$ શધધર હશ ર& સદમવચ ર& આપ&આપ ઊઠશ.મ સ હ રથ$ દર જ છ એ અન આપડ
બ ળક& મ એન& મવચ ર પણ ન આવવ દઇએ.આ આપણ જવનન ક૯ ણ અથ. આટલ ન કર શ ર& જવનન& અથ શ&? શરપ થ
ધમન અન $ન& અથ શ&? મવચ ર&,જરર ર હ મળશ જ હજ કઇ મ&ડ નથ$ થય.જવનન$ જ &ર સળગશ જ અરર આતમ ન$
સ ચ$ ઓળખ અન દશ ન આપણ વtદદક સરપ થ સન રન ધમથ$ જ થશ .આમ ર& આપણ આ ધમ ન ક&ઇ પચ ર ક મ&ટ
જનસમદ ન$ જરરનથ$.આજન વરમ નય ગમ ધમ
ન ન મ અનક પથ& સસથ ઓન& જણર ફડ& ફ ટ ન$ક૯ & છ.પણ આપણ& ધમ
ર& ધણ& પ ચ$ન અન વtદદકક ળથ$ ચ ર& આવ & છ.અનક ભમણ મ ક વ દદવવ દમ નપડર એન& સ ચ મ ગ. અભ સ જરર
છ.ઇમ મશ હ મહ ર જ કહય છ ક ચર$ન ચ જ મ ર બધ ક રણ ક આ ક ય ગન& સમ છ અનક ફ દ રચ શ એમ ફસ ર&
ન$ક૯વ ન& ક&ઇ મ ગ ન મળ એટ જ ર& ધમન સરપથ કહ & છ.આપણ ભ ગ શ ળ છ એ ક આપણ એવ સરપથ$ પર વ રમ
જનમ $ધ& છ. ર& શ મ ટ આપણ ધમથ$ અળગ રહ એ.આપણ દરક ધમન& આદર કરવ ન& છ. અન આપણ ધમન પ ન કરવ ન
છ એમ ક ક ચક ન રહ જ મ ર સરપથ$બ ધઓ.એજ અભ થન સ થ મ ર જ ગરદવ.

એક સરપથ$બ ધ

હ પરમક‘ પ ળ પરમશર
સમરણ ર ર કરર કરર સવ રન$ શરઆર કર વ$ દજ,ર ર જ મપમરબ બ પડ હદ મ પભ રન સ&નર દકરણ દજ.ડગ મ ર મદદર
રરફ વળ એવ& ઇશ ર& મન v કર દજ.મજ ન નમ સખ શ મર ન એક જ મદદર v ખડ કર દજ.ર ઝવ$ ન શક ભ જગન મ$ઠ
વ ણ$ન$ મ$ કર મન દજ નથ$ જ&ઇv મ ર અણ હકન મવમધએ ખય એટલ જ મન દજ.ભટકv મન કસથર થ રરમ રર
દરવ જ વ$ ખડ કર દજ.અર સમ ર ર મ જ રહ સગપણ v મન દજ.કર જગર દ એવ જવન મન દજ.

prm p*jy ai(d jgd`g$& ~) krsndisJ mhirijni si>(n¹ymi> {stp>Y p\r[ Nip)q –
p)riNi} ni[ Yy[l (vkis {p\g(t}
p.p* krsndisJ mhirij[ p)riNi gid)p(tni[ vh)vT s>BiLyi[ Ryir[ s>AYin) (mlkti[ aAtÄyAt ht).aip[l (mlkti[ni smysr
BiDi pN aivti n hti.K[t URpidn ai[C>& Yt& ht&.> j[ k>e Yt&> t[n) yi[³y jiLvN) Yt) n ht).sgvg[ Ye jt&> ht&> p.p*.
krsndisJ mhirijn&> s&#i ht&> “ki[en&> hrimn&> l[v>& nh) an[ hkkn&> ki[en[ le jvi d[v>& nh)>.” jm)ni[mi>ni> dbiNi[ d*r kr) frt[
kÀpiuºD (dvili[ bnivDiv).gi]SiLin) (mlkti[ kiydik)y g*c > mi> fsiy[l) ht) t[ pN gi]SiLin[ nvJvn kr) hAtgt kr).
p.p* ~) krsndisJ mhirij d)G< W(OTv>ti hti.e.s. 1993 mi> a(Kl Birt)y s>t s(m(tn&> nvm&> a(Fv[Sn jyp&r
rijAYin Kit[ yi[jiy&> t[mi> p.p* aiciy< a(vcldisJ mhirij siY[ up(AYt rh) smg\ siF& smij sh Fm< cci< kr) stp>Y
s>pd\ iyn[ p\ki(St kr) smg\ siF&ai[n[ p\Bi(vt kyi<. krsndisJ mhirij[ smg\ BirtBrni>
S>kriciyi[,< mqi(Fp(tai[,mhim>Dl[Vri[ t[mj siF& s>ti[ smx stp>Y s>pd\ iyn&> v]ci(rk BiY& p)rAy&> j[ si]ni Hdyn[ ApS)< gy&.> j[Y)
p.p* krSndisJ mhirij[ a(Kl Birt)y s>t s(m(tn&> dSm&> a(Fv[Sn p\r[ Nip)q Kit[ yi[jvi aim>#iN ai¼y&> t[n[ smg\ siF&
s>ti[a[ shP< Av)kir) l)F&.> a(Kl Birt)y s>t s(m(tn&> dSm&> a(Fv[Sn fkt myi<(dt s>ti[n>& j a(Fv[Sn bn) n rh[ti smg\
BirtBrni> s>ti[ t[mj an&yiy)ai[,Bkti[jni[n>& An[h (mln bn) rh[ an[ si]n>& s>BirN&> bn) rh[ t[vi[ BÄy mhi[Rsv yi[jvi
p\yRni[ t[mN[ kyi<.
jyir[ p\r[ Nip)q Kit[ a(Kl Birt)y s.t s(m(tn&> dSm&> a(Fv[Sn p\r[ Nip)q Kit[ ye rhy&> ht&.> a[ smy[ p\r[ Nip)qn&>
nim si] p\Ymvir siF& smij tYi BirtvP<mi> jih[r Ye rhy&> ht&.> p.p* h>sdisJ mhirij tYi p.p*. a(vcldisJ mhirij tYi
p\Bir) sti[n) rihbr) h[qL s[k > Di[ kirs[vki[n) tnti[D mh[ntY) s.t s>ml [ nn) smg\ t]yir)ai[ p*N< Ye ht) an[ p\r[ Ni p)q si]
s>ti[n>& Avigt krvi Yngn) rhy&> ht&.> pr>t>& k(ly&gmi> hm[S
> i sici kiyi[n
< ) ksi[T) Yt) j hi[y C[.s>ji[gi[ p.p* krsndiJ mhirijn)
S(ktn) ksi[T) krti hi[y t[m s>t s(m(tni dSmi> a(Fv[Sn-mhi[Rsvni sBim>Dp,rsi[Di,pik)<g s(ht tmim t]yir)ai[ p*N< Ye
ge ht),p*v< t]yir) Ye gE ht),si] kirs[vki[ t]yir)ai[ p*N< kr) (nri>tni[ Vis le rhyi hti Ryi> j (v¹ns>ti[P)ai[Y)
p\r[ Nip)qn) p\g(t shn n Yti> j[ AYL[ ai mhi[Rsv Ye rhyi[ hti[ t[ AYL[ n Yiy t[vi[ ki[Tm< i>Y) mnie h&km le aiÄyi.ai smy[
mhi[Rsv S$ Yvin[ aDtil)s klik j bik) hti an[ aim>(#it s>ti[ t[mj Bktjni[ni[ p\vih aivvini[ S$ Ye gyi[ hti[.ai
s>ji[gi[mi> aiyi[jki[ tYi kirs[vki[ asm>jsmi> hti.si]mi> (nriSi Äyip) ge ht).pr>t& p.p*.krsndisJ mhirj mkkm hti.t[mn[
sdg&$mi> p*N< (vVis hti[.aivi p.p* krsndiJ mhirij[ tiRki(lk aiyi[jki[ t[mj kirs[vki[n) m)T)>g kr) jNiÄy&> k[ “Fm<n>&
rxN krvimi> m&Æk[l)ai[ an[ pDkiri[ aivti j rh[S.[ pr>t& t[niY) nis)pis n Yviy.sdg&$mi> acL ~¹Fi riK) kyir[y hir n
Av)kir[ an[ nmt&> n aip[ t[v>& uRsihp*N< bL k[Lvv&> pDS[.ti[ j EOT mig[< p\yiN kr) SkiS[ an[ p\g(t kr) SkiS[.an&yiy)ai[n)
s&P¼& t S(ktai[n[ Q>Qi[L) smir>B AYL bdlvini[ p\Ativ m*kyi[.t[mni[ aid[S Yti> j kirs[vki[mi> nv&> ji[m,(h>mt aiv) an[ aij[
jyi> g&$k*L C[ t[ j³yia[ (dv[lini[ pik UBi[ hti[ t[ riti[ rit l[vie gyi[ an[ jm)n smYL Ye ge an[ zizi hiY r(LyimNi>

17
ú nmi[ (nOkl>k) niriyN nmi[ nm:
an[ sd`g$& n) kZpiY) riti[rit C#i)s klikmi> nvi AYL[ SBim>Dp t]yir Ye gyi[ an[ aim sd`g$& n) p\r[ NiY) aim mhis>kTn[
jikiri[ aip)n[ a(Fv[Sn miT[n) nvi> AYLn) t]yir) mi#i 36 klikmi> p*N krvimi> aiv) ht).
a(Kl Birt)y s.t s(m(tni dSmi> a(Fv[Snmi> k&l #iN (dvs dr(myin cir s#ii[ yi[jiyi>.j[mi> j&di j&di (vPy pr
S>kriciyi[,< mhim>Dl[Vri[ni mnn)y p\vcnn[ aij[ pN h(rBkti[ yid kr[ C[.a(Kl Birt)y s>t s(m(tn&> ai pDkir $p DSm&>
a(Fv[Sn j[ p&·ySiL) mhiRmiai[ s>ti[ t[mj Bktjni[ni p&(nt pivn pgli> pDyi> hti>.t[ pivnB*(m p.p*. krsndisJ mhirij[
dSmi> a(Fv[Snn) AmZ(t$p[ s>pÒ kr) an[ t[ AYL[ BÄyi(tBÄy (nOkl>k) Fim tYi g&$k&Lni (nmi<N krvini[ s>k9p kyi[< an[
pi[tin) Fi(m<k tYi S]x(Nk d&rd> (S<ti dSi<v).p\r[ Nip)q Kit[ e.s. 1994mi> dSmi> a(Fv[Snn) ÄyvAYi tYi p.p*. krsndisJ
mhirijni k\i(> tkir) pgli>Y) p\Bi(vt Ye t[mni j n[tRZ v h[qL mi[hmy) m&b > e ngr)mi> a(Kl Birt)y v](dk Fm< s>ml [ n p\Ym
a(Fv[Snn&> aiyi[jn Yy&.> j[mi> up(AYt BirtBrni s>ti[a[ stp>Y s>pd\ iy an[ p.p*. krsndiJ mhirijn[ (brdivti> jNiÄy&> k[
stp>Y s>pd\ iy s>pN * < aYv<vd[ aiFi(rt s>pd\ iy C[.stp>Y s>pd\ iy a[kli[ nY) pr>t& (vSiL vTvZxn) a[k SiKi C[ an[ a(Kl
Birt)y s>t s(m(tn&> pi(rvir)k a>g C[.t[ni gid)p(t aiciy< krsndiJ mhirij fkt stp>Yni aiciy< nY) pr>t& aipNi si]ni
aiciy< C[.mi[hmy) m&b > e ngr)mi> jyi> ri[Tli[ mL[ pN ai[Tli[ n mL[ t[vi AYL[ hjiri[ siF&st > i[ t[mj Bktjni[ni uteri-sBi
m>Dpn) ÄyvAYi kr) j[ a(Kl Birt)y v](dk s>ml [ nn[ sfL bnivvi miT[ j[ Bg)rY kiy< ky&< t[ miT[ hm[Si stp>Y smij miT[
a[k s>BirN&> bn) rh[S.[ p.p* krsndisJ mhirij p\r[ Nip)qni gid)p(t bºyi pC) t[mni si>(n¹ymi> t[mni sfL n[tRZ v h[qL
smg\ BirtBrni s>ti[ - mh>ti[ni p\r[ Nip)q Kit[ (v(vF s>ml [ ni[ Wiri pivn pgli> kriv) p\rNip)qn[ pivn bniv) an&yiy)ai[ni
uRsihmi>,B(ktBivmi> an[ri[ uRsih p\gTiv)yi[ a[vi p.p*. krsndiJ mhirijn[ gid)p(t Yyi t[n[ dS vP< p*N< Yti> e.s. 1997mi>
t[mni vtn kµCmi> nK#iiNi Kit[ BÄy dSi(¾d mhi[Rsvn) ujvN) krvimi> aiv).ai ujvN)n) siY[ siY[ a(Kl Birt)y s>t
s(m(ta[ pi[tin&> t[rm&> a(Fv[Sn kµCn) pivn Fri pr krvi EµCi dSi<vti> si] s>ti[n>& ai(t¸y miNvi tRpr a[vi p.p*.
krsndisJ mhirij nK#iiNi Kit[ni dSi(¾d mhi[Rsvn[ BÄy bnivvi a(Kl Birt)y s>t s(m(tni t[rmi a(Fv[Snni yjmin
bºyi.an[ agiuni s>t s>ml [ nn) j[m j kµCn) F)>g) Fri j[ yjmin g(tmi> sdiy utm gNiy t[n[ siY<k krti> BÄyi(tBÄy
Si[Biyi#ii s(ht smg\ a(Fv[Snni aiyi[jnn[ BÄy bniÄy&> an[ kµCni ai(t¸yn[ miN) stp>Y s>pd\ iyni an&yiy)ai[n)
BivniY) p\Bi(vt Ye a(Kl Birt)y s.t s(m(t Wiri p.p*. jgd`g$& S>kriciy< Avim) ~) (dÄyin>dt)Y<J mhirij Bin&pr&
p)qi(FVrni vrd hAt[ p.p*. aiciy< ~) krsndisJ mhirijn[ “riOT^)y s>t” tr)k[ni[ a[vi[D< a[niyt Yyi[ t[mj aij
sBir>Bmi> p\KD> km<ki>D) Stiy& SiA#iX p.p*. ~) k[.ki.SiA#i)Jni vrd hAt[ “a(Bn>dn p\S(Atp#i” ap<N kr) p.p*. krsndisJ
mhirijn&> a(Bvidn krvimi> aiÄy&.> ai smy[ p.p*. krsndisJ mhirijni gid)p(t smyni dS vP<ni BÄy kiy<kiLn[ p\ki(St
krti AmZ(tg>Y \ n&> (vmi[cn krvimi> aiÄy&,>
kµC nK#iiNi Kit[ j[ AYL[ ai BÄy smir>B s>pÒ Yyi[ t[ pivnB*(mn[ pN p.p*. krsndisJ mhirij[ s>pÒ kr) BÄy
(nOkl>k)Fimni (nmi<Nni[ s>k9p kyi[< hti[. an[ t[mni virsdir p.p*. jgd`g$& ~) ninkdisJ mhirij[ siY<k krti> aij[ a[
pivn AYL[ BÄy (nOkl>k)Fim (nmi<N piÀy&> C[ j[ si]n[ p\r[ Ni aipt&> smg\ kµCn&> aji[D,anºy a(W(ty,BÄy t)Y<Fim bn) gy&>
C[.
a(Kl Birt)y s>t s(m(tni a9hibid Kit[ mL[li s>ml [ nmi> svi<nm& t[ p.p*.~) krsndisJ mhirijn) “a(Kl
Birt)y s>t s(m(tni p(ámilyni a¹yx” tr)k[ (nmN*k > krvimi> aiv) an[ p(áicl p\dS [ mi> t[mni n[tRZ vmi> a(Kl Birt)y
s>t s(m(ta[ k\i(> tkir) (nN<yi[ kyi<.p.p*. krsndisJ mhirijn) aiv) n)Dr,k\i(> tkir),(nKils,(n:AviY<,Fm<sv[ iY) smg\
BirtBrni> s>ti[ p\Bi(vt Yyi an[ a[vi[DY < ) nvijyi.
Birt)y si>AkZ(t s>cF<k s(m(t si>(dpn) (vwi(nk[tn T^OT s>AYin pi[rb>dr smg\ g&jrit Birt j nh) smg\
d&(nyimi> Birt)y si>AkZ(tk virsin&> jtn kr) miNs ugiDvin&> kim krt&> p\²yit (vwiFim C[.ai s>AYi Wiri dr vP[< b\M(P<,rij(P<
t[mj d[v(P< a[vi[D< a[niyt krvimi> aiv[ C[.aivi[ j p\sg > ti 10 ai[kTi[br e.s. 1997ni ri[j yi[jiyi[.j[mi. p.p*. krsndisJ
mhirijn) an[k(vF s[vin[ (brdivvi kYikir (c>tk a[vi p*. Bie~) ~) rm[SBie ai[zit Yi k\i(> tkir) s>t Avim) ~)
s(µcdin>dJ mhirij d>tiL) viLini vrd hAt[ gi]rvpd a[vi[ “d[v(P< a[vi[D<” a[niyt kyi[.< j[ni Yk) smg\ s>t smij tYi
BirtBrmi> stp>Y,p.p*. krsndisJ mhirij tYi Birt vP<mi> vsti stp>Y)ai[n) ain-bin-Sinn&> gi]rv v¹y&> ht&.> {ti. 27-
28-29-nv[Àbr-1998} p.p*. krsndisJ mhirijni si>(n¹ymi> stp>Y s>pd\ iy t[n) (x(tji[ (vAtir) rhyi[ hti[ an[ Birtni K*N[
K*N[ t[n) s&vis p\sr) rh) ht).p.p*. sd`g$& ~) emimSih mhirijni p(v#i crNi[Y) pivn bn[l d(xN g&jritn) s&rt ngr)mi>
s[k> Di[ riNi p(rviri[ nini nini F>Fi kr) stp>Y s>pd\ iyn) jyi[tn[ p\jv(lt riK) rhyi C[. “s&rtn&> jmN an[ kiS)n&> mrN”
kh[vt p\c(lt bn) C[ a[vi s&rt Sh[rmi> stp>Y s>pd\ iyni ~) (nOkl>k) niriyNni> aiq m>(dri[ aiv[li C[ pr>t>& vµc[ni smymi>
aimi>Y) k[Tli>k m>(dri[mi> s[vi p*ji Yt) ti[ k[Tlikmi> n Yt).si] an&yiy)ai[ stp>YY) (vm&K Ye rhyi hti.an[ y&vini[ Äysn)
bn) kh[vi p*rti stp>Y)ai[ rhyi hti t[vi s>ji[gi[mi> stp>Y s>pd\ iymi> nvi p\iN p*rvi miT[ p.p*. krsndisJ mhirij[ gid)p(t
Yyi pC) B)mpi[r s&rt Kit[ p)qivili (k\kT[ AT[D)ymmi> d(xN g&jrit stp>Y snitn p(rvirni> si>(n¹ymi> p\mK & ~) nT&Bie
pT[l,~)k[PBie t[mj Ryi>ni aig[vini[ni shyi[gY) ti 9 Y) 15 m[ 1996 mi> jih[r dSivtirn) kYi kr) t[mn) p\m[ tYi B(ktY)
Brp*r ji[S)l) viN) si] an&yiy)ai[ni Hdymi> utr) ge an[ s&rtni an&yiy)ai[ k)D)yirin) j[m UBriyi an[ sRs>gni[ liB
l)Fi[.dSivtirn) kYin) siY[ siY[ ri[j si>j[ s&rtni dr[k m>(dri[mi> jih[rmi> pi[tin) aigv) S]l)mi> p*ji kr) si] an&yiy)ai[n[
rxNiRmk,(vkisiRmk tYi k9yiNkir) aiS)vi<d ai¼yi an[ si]mi> stp>Y p\Ry[ni[ uRsih vFiyi[.<
stp>Y a[ aYv<vd[ aiFi(rt s>pd\ iy C[.t[n) p&(OT aipti BirtBrni s>ti[ mh>ti[ni n[ji h[qLni a(Kl Birt)y
v](dk Fm<sm> l [ nn&> (Wt)y a(Fv[Sn ti. 27-28-29 nv[Àbr 1998 ni ri[j s&rt Kit[ p.p*. ai(d jgd`g$& ~) krsndisJ
mhirijni si>(n¹ymi> yi[jiy&.> j[mi> BirtBrni an[k s>ti[ni dS<nni[ liB mLviY) an&yiy)ai[ pi[tin[ Fºy min) rhyi C[ an[
stp>Yn) jyi[t jvl>t riK) rhyi C[.
pd p\(tOqi mhi[Rsv ti. 23-24-25 nv[Àbr 2001 :
p.p*. aiciy< ~) krsndisJ mhirijni gid)p(t smygiLimi> an[k smir>Bi[,Fm< s>ml [ ni[,Fi(m<k
m[LivDi Yyi hti.p.p*. S>kriciyi[< s(ht an[ s>ti[ mh>ti[a[ p\r[ Nip)qn) m&likiti[ l)F),dS<n kyi< an[ p)riNin&> nim gim[ gim
an[ s>ti[ mh>ti[ni mqi[mi> g*J > rhy&.> an[k a[vi[DY< ) aiciy< ~) krsndisJ mhirij tYi p\r[ Nip)qn[ nvijvimi> aiÄyi hti. si]
an&yiy)ai[ pN s>ti[P min) rhyi hti an[ mi[Ti Fm<smir>Bi[ “hv[ bs” a[v) Bivni an&Bv) rhyi hti.pr>t& aiciy< ~)
krsndisJ mhirij k>ek alg j (vcir) rhyi hti k[ p\r[ Nip)qn[ a[k a[vi Ti[cni m&kim pr m*k) dea[ jyi> stp>Y s>pd\ iyn)
gNni aºy Ti[cni s>pd\ iyi[ siY[ Yt) rh[.hm[Si> d&(nyiBrni s>ti[ mh>ti[ siY[ p\r[ Nip)qni an[ mhirij ~)ni m¹yAY) an[ (vVis&
a[vi ki>(tBie svgNBie m&b > e t[mj t[mn) T&kD) sdiy tn mn FnY) ki[epN jitn) ap[xi vgr s>AYini nini mi[Ti (vkisni
kiyi[< uRsihp*vk < bjiv[ C[ t[mN[ s>k9p kyi[< hti[ k[ p)riNin) gid)n[ jgd`g$& n) gid) bnivv) C[. mhirij~) tYi s[vki[ni
s>k9pn[ t[mn) v]ci(rk k\i(> tn&> p(rNim jiN[ Rv(rt mL) rhy&> hi[y a[m sd`g$& a[ t[mni[ s>k9p si>BL) l)Fi[ hi[y an[ p(rp*N< Ye

18
ú nmi[ (nOkl>k) niriyN nmi[ nm:
rhyi[ hi[y t[m a(Kl Birt)y s.t s(m(ta[ p)riNin[ p\r[ Nip)q an[ t[ni aiciy<n[ jgd`g$& n) pdv) a[niyt krvini[ svi<nm& t[
qriv psir kyi[< an[ p.p*. ~) krsndisJ mhirij[ stp>Y s>pd\ iyni uÌvl B(vOy miT[ xNni y (vl>b (vni ai (nN<yn[
Av)kir) l)Fi[ an[ ti 23 -24 -25,nv[Àbr 2001 ni ri[j d[SBrni p.p*. s>ti[,mh>ti[,S>kriciyi[,< mhim>Dl[Vri[ t[mj hjiri[ s>ti[
t[mj an&yiy)ai[n) up(AY(tmi> a(tBÄy Fm<smir>B yi[jiyi[ j[mi> p)riNin[ p\r[ Nip)q an[ t[ni aiciy< p.p*. ~) krsndisJ
mhirijn[ “v](dk snitn stp>Y s>pd\ iyiciy< jgd`g$& ”ni pdY) Bir[ jyGi[P siY[ p\(tOqt krvimi> aiÄyi an[ p\r[ Nip)qn) (dÄy
jyi[tni[ p\kiS smg\ (vVn[ p\ki(St kr) gyi[ an[ aij[ pN p\ki(St kr) rhyi[ C[.
upri[kt p\sg
> [ s>AYimi> s(k\y s[viBiv) kiy<kr tr)k[ frj bjivti m&K) ~) g>girimBie lilJBien[ Bgv) piGD)
ph[riv) g>gV[ rdisJ mhirij nim aip) siF& tr)k[ (nmN*k > kr).j[ai[ aij[ ~) (nOkl>k)Fim – nK#iiNi Kit[ s[vi aip) rhyi
C[.

dSavtirn) airt)
jyd[v jyd[v i jy sd`g$& Avim) ! p\B& jy sd`g$& Avim)
airt) k)j[ nkl>k d[vn) axy pd Fim) ii jyd[v.
p\Ym mµC avtir[ miyi[< S>Kis&r pip) ii p\B& miyi[<
cir v[d liv)n[ d)Fi, b\Min[ ai¼yi ii jyd[v 1
b)ji[ k&m< avtir[, pv<t p)q upr Fiyi[ ii p\B& pv<t
sit sm&W m>Yn kr)n[, ci]d rtn kiQyi> ii jyd[v 2
#i)ji[ vrih avtir[, miyi[< mi[r¹vj pip) ii p\B& miyi[<
diQ[ g\h) lE aiÄyi, avn) ur AYip) ii jyd[v 3
ci[Yi[ nr(s>h avtir[, miyi[< (hr·yikÆyp B*p p\B& miyi[<
nKY) miyi[< pip), lE nr(s>h $p ii jyd[v 4
pi>cm[ mhi b(lriy, d[K) s&rnr ki>¼yi i p\B& d[K)
vimn $p Fr) bl)n[, pitiL[ ci>¼yi ii jyd[v 5
Cq[ prS&rim avtir[, frS) hiYi[mi> l)F) p\B& frS)
Shàj&n < mir) pZ¸v) nx#i) k)F) ii jyd[v 6
sitm[ rim avtir[, ain>d ki]SÃyi pim) i p\B& ain>d
dSm&K rivN miyi<,>[ s)tini Avim) ii jyd[v 7
aiqm[ kZON avtir[, gi[(v>d gi[kL & gi] cir) p\B& gi[kL
& .
mimi k>sn[ miyi[,< gi[vF<n Fir) ii jyd[v 8
nvm[ b&Ü avtir[, Bir B*(m pr v¹yi[ i p\B& Bir
¹yin Fr) FrN)Fr b[qi, yi[g y&git si¹yi[ ii jyd[v 9
dSm[ nkl>k) avtir, pZ¸v) nkl>k) krS[ i p\B& pZ¸v).
d]Ryn[ mir)n[ h(r s&F s[vkn) l[S[ ii jyd[v 10
dS avtirn) airt), j[ ki[E Biv[ giS[ i p\B& j[ Biv[
airt) bi[Ãyi sd`g$& b\Mi, mi[xg(t YS[ ii jyd[v 11

ú ~) (nOkl>k) niriyN Bgvin k) jy. ú ~) sd`g$& EmimSih mhirij k) jy.


ú ~) stp>Y snitn Fm< k) jy. apn[ apn[ g&$ mhirij k) jy.

ú ~) (nOkl>k) niriyN jnid<niy nmi[ nm:

19

You might also like