c
 


 
 

Mӝt đӭa trҿ khi thành đҥt, bұc phө huynh thưӡng nghĩ rҵng: đó là công lao dưӥng dөc cӫa cha
mҽ. Khi đӭa trҿ không thành đҥt, lҥi thưӡng cho rҵng: đó là lӛi cӫa con. Bӣi:
³Cá không ăn muӕi cá ươn
Con không nghe lӡi cha mҽ trăm đưӡng con hư¶¶.
Câu ca dao đó đúng, nhưng chưa đӫ. Nghe gì? -ĐiӅu đó đúng hay sai, tӕt hay xҩu, phù hӧp
hay chưa phù hӧp« Đây là cҧ mӝt vҩn đӅ lӟn mà ngưӡi lӟn phҧi bàn đӃn nguӗn cӝi. Cha mҽ nói
đӇ con nghe cũng chưa đӫ bӣi không ít trưӡng hӧp ³nói như nưӟc đә là khoai¶¶. Lӡi nói mang
tính lý thuyӃt nhiӅu hơn. Mà nhân cách cha mҽ, lӕi sӕng cӫa cha mҽ, cӫa gia đình mӟi là thӵc tӃ
và tҩm gương đӇ cho trҿ hӑc tұp, noi theo.
Chúng tôi muӕn nói đӃn vai trò ngưӡi sinh thành, dưӥng dөc. Sӵ thành, bҥi trong giáo
dөc con cái là do cha mҽ quyӃt đӏnh.
Trong quá trình trưӣng thành, bú mҽ là phҧn xҥ không điӅu kiӋn- tҥo hoá sinh ra mà thôi.
Còn tҩt thҧy đӅu do bҳt chưӟc, tұp luyӋn mà nên. Mӛi vùng dân cư, mӛi đӏa phương khác nhau
có giai điӋu ngôn ngӳ khác nhau, phát âm khác nhau và nhӳng đӭa trҿ ra đӡi bҳt chươc đúng giai
điӋu mà cha mҽ nó truyӅn lҥi. Thói quen, nӃp sӕng trong mӛi gia đình du nhұp vào đӭa trҿ đӇ rӗi
hình thành thói quen cӫa chính nó. Sӵ bҳt chưӟc đҫu tiên là tӯ bұc sinh thành ra nó. Vұy thì,
ngưӡi cha , ngưӡi mҽ chính là tҩm gương cho trҿ soi theo. Cha mҽ là tҩm gương sáng - đӭa trҿ
sáng theo. Cha mҽ là tҩm gương mӡ thì đӭa trҿ sӁ mӡ theo. Ông cha ta có câu: µ¶Gҫn mӵc thì
đen, gҫn đèn thì sáng¶¶ là triӃt lý kinh nghiӋm tӯ ngàn đӡi.
Hình ҧnh tuәi thơ , đҫu đӡi cӫa đӭa trҿ có thӇ là phiên bҧn cӫa bұc sinh thành ra chúng. Chúng ta
phҧi thӯa nhұn rҵng, xã hӝi cũng đóng vai trò quan trӑng trong sӵ hình thành nhân cách cӫa trҿ.
Xã hӝi hiӋn đҥi tҥo ra muôn vàn môi quan hӋ, đһc biӋt là mӕi quan hӋ giӳa ngưӡi vӟi ngưӡi. Mӝt
sӕ trҿ sӁ thóat khӓi tөc lӋ gia đình đӇ hoà nhұp vào xã hӝi. . Sӵ hoà nhұp đó theo chiӅu hưӟng
xҩu hay tӕt phө thuӝc rҩt nhiӅu vào nêp sӕng, tөc lӋ và sӵ giáo dөc cӫa gia đình. Gia đình nào
cũng giáo dөc con cái; Song, viӋc giáo dөc thӃ nào mӟi là điӅu quyêt đӏnh. ThiӃt nghĩ rҵng,
không ít gia đình chúng ta có cách giáo dөc chưa hӧp lý hoһc sai lҫm. Đó là nguy cơ cho con cái
chúng ta và cho chính bҧn thân chúng ta. Chúng ta phҧi gánh chӏu hұu quҧ khó lưӡng. Chúng ta
gieo cho trҿ tính ích kӹ, hҽp hòi thì nó sӁ ích kӹ vӟi chính chúng ta và vӟi mӑi ngưӡi khác. NӃu
đưӧc truyӅn bá đҥo lý bao dung đӝ lưӧng, vӏ tha thì nó sӁ đưӧc trҧ lҥi chính nhӳng điӅu tӕt lành
đó cho chúng ta và cho xã hӝi. Quy luұt nhân quҧ rҩt nghiӋt ngã và tàn nhүn có tӯ muôn thuӣ. Ví
dө: nhiӅu bұc phө huynh đã dҥy con rҵng: ³tiӅn có thӇ mua đưӧc tҩt cҧ´, ³có tiӅn là có tҩt cҧ´ vì
thӃ hӑ hưӟng con cái hӑ lao vào cuӝc kiӃm tiӅn bҵng mӑi cách, bҩt chҩp cҧ luân thưӡng đҥo lý,
bҩt chҩp cҧ tình phө tӱ, huyӃt thӕng. Vì thӃ mӑi quan hӋ đӅu đһt dӭơi đӗng tiӅn. Thұt đáng tiӃc,
bӣi: ³tiӅn là mөc đích cӫa nhӳng kҿ ngu ngӕc, là phương tiӋn đӕi vӟi nhӳng ngưӡi thông minh¶¶.
Cha mҽ, ai chҷng mong cho con cái lӟn, khôn, trưӣng thành đӇ là ngưӡi có ích cho gia
đình, và xã hӝi. Cha mҽ không phҧi ai cũng có năng lӵc, kiӃn thӭc đӇ giáo dөc con cái. Đó là
mӝt thӵc tӃ ӣ bҩt kǤ xã hӝi nào. Vì vұy, các thҫy cô giáo trong nhà trưӡng có thӇ giúp chúng ta:
giáo dөc nhân sinh quan và hoàn thiӋn nhân cách cho trҿ (Chúng tôi muӕn nói đӃn nhӳng ngưӡi
thҫy mүu mӵc). Tôi cho rҵng, nhà trưӡng không chӍ là nơi truyӅn đҥt kiӃn thӭc cho trҿ mà còn là
nơi truyӅn bá thuҫn phong mӻ tөc cӫa dân tӝc và luұt pháp cho trҿ. Nhà trưӡng đóng vai trò vô
cùng quan trӑng giúp cho con cái chúng ta nên ngưӡi.
Gia đình quyӃt đӏnh nhân cách, Nhà trưӡng quyӃt đӏnh kiӃn thӭc cӫa con cái chúng ta. Sӵ
kӃt hӧp chһt chӁ giӳa gia đình và nhà trưӡng theo quan điӇm giáo dөc đúng, hӧp lý tҥo điӅu kiӋn
quyӃt đӏnh cho chúng nên ngưӡi.
Vӟi gia đình, viӋc đҫu tiên cҫn sӵ thӕng nhҩt quan điӇm giáo dөc con mình. Quan điӇm đó
phҧi đưӧc thӇ hiӋn mӑi nơi, mӑi lúc mang tính nhҩt quán. Nó là nguyên tҳc bҩt di bҩt dӏch trong
suӕt quá trình dưӥng dөc trҿ đӃn tuәi trưӣng thành, đӇ chúng:
- BiӃt sӕng vì mӑi ngưӡi, kính trên, nhưӡng dưӟi, bao dung, đӝ lưӧng, ³ăn quҧ nhӟ
ngưӡi trӗng cây¶¶; có trách nhiӋm, bәn phұn vӟi bҧn thân, cha mҽ dòng hӑ, bà con lӕi
xóm«
- Tҥo dӵng cho trҿ biӃt: tӵ chӏu trách nhiӋm trưӟc cuӝc đӡi biӃt tӵ lұp và không ӹ lҥi.
- BiӃt tránh xa mӑi thói xҩu: không bon chen, đӕ kӷ. (Khi mình kém bҥn thì phҧi biӃt
phҩn đҩu đӇ vưӧt lên mà không nên dùng thӫ thuұt đӇ ³dìm¶¶ bҥn xuӕng).
Trong hӑc tұp cha mҽ cҫn:
- Tҥo mӑi điӅu kiӋn (trong hoàn cҧnh cho phép) cho mөc tiêu hӑc tұp: phương tiӋn
hӑc tұp, thӡi gian hӑc tұp.
- Trao đәi vӅ phương pháp hӑc tұp.
- KiӇm tra, đôn đӕc, lúc cương, lúc nhu.
- Giӳ mӕi liên lҥc giӳa gia đình vӟi nhà trưӡng.
c
 

 c

  


Không ai có thӇ phӫ nhұn thӵc tӃ : giáo dөc trong nhà trưӡng có vai trò đӏnh hưӟng, tác đӝng đӃn
hӑc sinh, giúp hӑc sinh phát triӇn hoàn thiӋn vӅ nhân cách và gia đình là nӅn tҧng cơ bҧn ҧnh
 hưӣng lӟn đӃn sӵ phát triӇn nhân cách cӫa hӑc sinh. Sӵ giáo dөc tӯ phía gia đình, nhӳng tҩm
gương cӫa ông, bà, cha mҽ sӁ ҧnh hưӣng rҩt lӟn đӃn sӵ phát triӇn nhân cách cӫa hӑc sinh. Vì bӣi
gia đình là nơi sinh ra và nuôi dưӥng hӑc sinh. Ӣ đó, ông bà, cha mҽ, chính là nhӳng ngưӡi thҫy
đҫu tiên cӫa các em, dҥy cho các em tӯ cách đi đӭng, đӃn nói năng. Hӑ giáo dөc cho hӑc sinh lӁ
sӕng ӣ đӡi, tình thương yêu, nhưӡng nhӏn. Môi trưӡng giáo dөc cӫa gia đình rҩt quan trӑng, bӣi
vì đây là môi trưӡng đҫu tiên mà hӑc sinh tiӃp xúc và tiӃp xúc rҩt thưӡng xuyên. NӃu ӣ lӭa tuәi
trҿ thơ gia đình giáo dөc đúng hưӟng sӁ giúp trҿ sӟm trӣ thành nhӳng công dân hӳu ích cho xã
hӝi ngưӧc lҥi sӁ gánh chӏu nhӳng hұu quҧ nһng nӅ: gia đình có ngưӡi con bҩt hiӃu, nhà trưӡng có
mӝt hӑc sinh ngӛ nghӏch, xã hӝi có mӝt công dân chưa tӕt. Tӯ thӵc tӃ cho thҩy, trong gia đình
ngưӡi cha có lӕi sӕng mүu mӵc, nghiêm túc trong sinh hoҥt, hӑc tұp và làm viӋc, ngưӡi mҽ đҧm
đang, dӏu dàng, quan tâm chăm sóc gia đình sӁ quҧn lý và giáo dөc hӑc sinh tӯ nӃp sinh hoҥt đӃn
giao tiӃp, ӭng xӱ kӇ cҧ viӋc hӑc tұp cӫa hӑc sinh. Ngưӧc lҥi trong môi trưӡng gia đình bҩt hòa,
cha mҽ không quan tâm giáo dөc con cái sӁ ҧnh hưӣng lӟn đӃn tâm lý phát triӇn nhân cách cӫa
hӑc sinh.

Song viӋc giáo dөc đҥo đӭc, nhân cách cho trҿ không đơn giҧn đó là vҩn đӅ mà nhiӅu phө huynh
quan tâm. Vӟi quan niӋm ³Thương cho roi cho vӑt, ghét cho ngӑt cho bùi´ tӭc là khép con cái
vào khuôn khә, nӅ nӃp bҵng nhӳng biӋn pháp răn đe thô bҥo, ít quan tâm đӃn nhu cҫu, nguyӋn
vӑng cӫa con cái. Cũng có nhiӅu bұc cha mҽ có quan điӇm: đӇ cho con cái phát triӇn mӝt cách tӵ
nhiên, quan hӋ bҥn bè theo sӣ thích, gia đình không can thiӋp sâu vào viӋc hӑc cũng như mӕi
quan hӋ cӫa con cái nhҵm tҥo cho chúng mӝt tâm lý thoҧi mái, không gò bó, khuôn khә nhưng
quên rҵng các em chưa đӫ trí khôn đӇ nhұn biӃt mһt trái cӫa vҩn đӅ, chúng sӁ dӉ bӏ lôi kéo, sa
ngã bӣi tác đӝng cӫa nhӳng mӕi quan hӋ xã hӝi khác. Cҧ hai cách trên sӁ khó mang lҥi hiӋu quҧ
cao trong quá trình giáo dөc. ThiӃt nghĩ các bұc cha mҽ cҫn dành thӡi gian trao đәi, tâm sӵ cùng
con cái, bàn luұn cùng hӑc sinh vӅ các vҩn đӅ đã và đang diӉn ra ӣ ngay trong gia đình, xóm ҩp
hoһc ngoài xã hӝi tӯ nhӳng mүu chuyӋn ngưӡi tӕt viӋc tӕt đӃn tҩm lòng vàng, kӇ cҧ nhӳng tӋ nҥn
xã hӝi «. Qua đó phân tích mһt đúng, mһt sai, cái tӕt, cái xҩu đӇ hӑc sinh hiӇu và nhұn thӭc
đưӧc vҩn đӅ đӗng thӡi hình thành cho hӑc sinh kӻ năng tӵ ӭng phó trưӟc nhӳng cám dӛ cӫa xã
hӝi. Phө huynh cҫn đӝng viên, khuyӃn khích khi con làm viӋc tӕt đӗng thӡi nghiêm khҳc phê
bình, giҧi thích khi con cái trong gia đình có sai lҫm, khuyӃt điӇm. Phө huynh không nên khoán
trҳng viӋc giáo dөc cho nhà trưӡng mà phҧi phӕi hӧp chһt chӁ vӟi nhà trưӡng trong công tác
quҧn lý giáo dөc nhҵm giúp hӑc sinh rèn luyӋn và phát triӇn nhân cách. Thưӡng xuyên liên hӋ
vӟi giáo viên chӫ nhiӋm, ban giám hiӋu nhà trưӡng , cung cҩp nhӳng thông tin vӅ hoҥt đӝng, rèn
luyӋn cӫa hӑc sinh ӣ nhà, trên cơ sӣ đó nhà trưӡng và gia đình bàn bҥc biӋn pháp giҧi quyӃt
nhӳng khó khăn. 
Vai trò cӫa gia đình trong viӋc hình thành nhân cách trҿ

Bҩt cӭ ai cũng đưӧc sinh ra và lӟn lên trong mӝt gia đình. Gia đình bao gӗm nhӳng ngưӡi sӕng
chung dưӟi mӝt mái nhà, ăn chung mӝt bӃp, có lӧi ích kinh tӃ chung và có trách nhiӋm vӟi nhau
trong cuӝc sӕng. Gia đình vӯa là nơi đáp ӭng nhu cҫu riêng tư vӯa thӵc hiӋn chӭc năng phát
triӇn nòi giӕng và là trưӡng hӑc đҫu tiên hình thành, phát triӇn nhân cách con ngưӡi. Tuy vұy,
quá trình trưӣng thành và hình thành nhân cách cӫa mӛi ngưӡi là khác nhau, ngay cҧ vӟi anh em
trong mӝt nhà.

Giáo dөc và nuôi dưӥng là hai yӃu tӕ then chӕt quyӃt đӏnh tҥo nên tài năng và tính cách cӫa mӛi
con ngưӡi. Sӵ nuôi dҥy con trҿ sát nhҩt là gia đình, tiӃp đӃn là xóm giӅng và xã hӝi. Nhân cách
con ngưӡi bҳt đҫu hình thành tӯ lúc còn nҵm trong bөng mҽ cho đӃn khi trưӣng thành vүn chưa
dӯng lҥi. Lӭa tuәi ҩu thơ là giai đoҥn quan trӑng trong quá trình hình thành nhân cách cӫa trҿ.
Nhân cách mһc dù chưa đưӧc thӇ hiӋn rõ ràng nhưng thông qua hành vi bҳt trưӟc hành đӝng cӫa
ngưӡi lӟn trҿ em bҳt đҫu thâu nhұn tҩt cҧ các tương tác nhân ± sinh ± quan đӇ hình thành nhân
cách cӫa mình.
Trong mӛi gia đình vai trò cӫa bӕ mҽ có vӏ trí quan trӑng. Theo truyӅn thӕng ViӋt Nam, đàn ông
thưӡng là chӫ cӫa gia đình. Ngưӡi cha là trө cӝt, là biӇu hiӋn cӫa nhân cách văn hóa cao đҽp nhҩt
đӇ con cái hӑc tұp và noi theo Còn ngưӡi mҽ là chӛ dӵa, là hҥt nhân tâm lý chӫ đҥo, nguӗn lӱa
sưӣi ҩm yêu thương trong gia đình, nguӗn tình cҧm vô tұn cho các con. Cho nên gia đình là cái
nôi văn hóa đҫu tiên hình thành nhân cách cho trҿ em.
Trҿ đưӧc sinh ra tӯ lòng mҽ, đưӧc nuôi dưӥng tӯ dòng sӳa mҽ, đưӧc nghe lӡi ru ҩm áp cӫa mҽ
đӇ đi vào giҩc ngӫ. Mҽ là ngưӡi đҫu tiên trҿ đưӧc tiӃp xúc khi cҩt tiӃng khóc chào đӡi, là ngưӡi
dҥy trҿ tӯ lӡi ăn tiӃng nói, hưӟng dүn trҿ nhӳng bưӟc đi đҫu tiên. Bên cҥnh quan hӋ cha mҽ - con
cái còn có quan hӋ vӧ chӗng. Đây là quan hӋ cơ bҧn, đan xen giӳa khía cҥnh tӵ nhiên ± sinh hӑc,
kinh tӃ và tâm lý đҥo đӭc. Văn hóa trong gia đình nói chung, quan hӋ vӧ chӗng nói riêng đӅu có
sӵ ҧng hưӣng trӵc tiӃp đӃn sӵ hình thành và phát triӇn nhân cách cӫa các thành viên trong gia
đình. Bҫu không khí tâm lý ± đҥo đӭc cӫa gia đình tác đӝng trӵc tiӃp đӃn nӃp nghĩ, lӕi sӕng cӫa
trҿ. Mӑi xung khҳc cӫa các cá nhân trong gia đình, nhҩt là giӳa bӕ và mҽ, đӅu ҧnh hưӣng đӃn con
cái. Trong nӃp nghĩ cӫa trҿ nhӓ luôn lưu giӳ hình dáng, lӡi ăn tiӃng nói cӫa cha mҽ.
Trong gia đình, ngoài các mӕi qua hӋ nói trên còn có mӕi quan hӋ giӳa ông bà và các cháu, anh
chӏ và các em. Mӕi quan hӋ này càng bӅn chһt thì càng làm phong phú thêm đӡi sӕng tinh thҫn
cӫa các cá nhân trong gia đình. Các bұc lӟn tuәi phҧi làm gương, tӵ điӅu chӍnh hành vi cӫa mình
thì mӟi đáp ӭng đưӧc vҩn đӅ đҥo đӭc, văn hóa và các mӕi quan hӋ đһt ra trong phҥm vi gia đình.
Ngưӡi xưa nói ³rau nào sâu đó´, lӕi sӕng cӫa cha mҽ và nhӳng ngưӡi trong gia đình ҧnh hưӣng
rҩt lӟn đӃn trҿ em.
Trӣ thành mӝt ngưӡi có nhân cách tӕt khi trưӣng thành hoàn toàn không dӉ. Không thӇ chӫ quan
khi cho rҵng ³cha mҽ sinh con trӡi sinh tính´ mà câu nói ³ӣ bҫu thì tròn, ӣ ӕng thì dài´ rҩt đúng
đӕi vӟi trҿ. Giáo dөc con cái không thӇ chӍ bҵng lӡi nói mà phҧi bҵng nhӳng công viӋc cө thӇ,
mӑi hành vi, thái đӝ, lӕi sӕng cӫa ngưӡi lӟn có có tác đӝng trӵc tiӃp tӟi viӋc hình thành, phát
triӇn nhân cách cӫa trҿ. Trҿ em sӁ không tôn trӑng ngưӡi lӟn nӃu nó như chúng thҩy cha mҽ
mình thӇ hiӋn sӵ thiӃu tôn trӑng lүn nhau.
Khi cha mҽ dҥy con phҧi lӉ phép vӟi bӕ, mҽ nhưng chính hӑ lҥi không tôn trӑng cha, mҽ cӫa
mình (ông bà cӫa trҿ) thì chҳc chҳn trҿ sӁ chҷng bao giӡ lӉ phép vӟi cha, mҽ và cҧ ông, bà.
Nhӳng bұc cha mҽ luôn quan tâm đӃn con cái sӁ chú trӑng đӃn viӋc giáo dөc hình thành nhân
cách cho trҿ, dҥy con không đưӧc nói dӕi ngưӡi lӟn, phҧi thұt thà và biӃt nhìn nhұn khuyӃt điӇm,
biӃt cám ơn khi đưӧc cho quà. Nhưng cũng có nhiӅu gia đình thiӃu quan tâm đӃn viӋc giáo dөc
con cái, ngưӡi lӟn đӕi xӱ vӟi nhau bҵng lӡi nói, cӱ chӍ, hành đӝng thiӃu văn hóa«, nhӳng hành
đӝng xҩu đó đã phҧn chiӃu vào tâm hӗn non nӟt cӫa trҿ em, làm cho các em trӣ lên cӝc cҵn, thô
lӛ. Môi trưӡng gia đình có vai trò quyӃt đӏnh đӃn sӵ phát triӇn cӫa trҿ em. Nhӳng mâu thuүn, lөc
đөc trong gia đình hay gia đình tan vӥ đã đҭy nhiӅu trҿ em rơi vào tình trҥng hөt hүng vӅ mӑi
phương diӋn, nhiӅu em không đӫ ý chí đӇ vưӧt qua khó khăn này đã rơi vào nhӳng bӋnh như
trҫm cҧm, rӕi loҥn tâm lý hoһc bӓ nhà đi lang thang, phҥm tӝi.
\Ӄu tӕ gia đình chӏu trách nhiӋm đӕi vӟi quá trình xã hӝi hóa ban đҫu cӫa cá nhân, ҧnh hưӣng
đӃn viӋc hình thành phҭm chҩt, nhân cách gӕc cӫa trҿ. NӃu ngay tӯ đҫu các phҭm chҩt đó bӏ sai
lӋch, trҿ sӁ dӉ sinh hư. Ông bà ta xưa cho rҵng muӕn con cái trӣ thành thương nhân thì nên ӣ gҫn
chӧ, muӕn con hay chӳ thì ӣ gҫn trưӡng hӑc, nӃu gҫn trӝm, gҫn cưӟp thì sӟm hay muӝn cũng trӣ
thành cưӟp. ³Gҫn mӵc thì đen, gҫn đèn thì rҥng´, câu tөc ngӳ mang tính giáo dөc đӃn nay vүn
còn nguyên giá trӏ. Sӕng trong các gia đình có bӕ mҽ hoһc ngưӡi lӟn khác có hành vi thiӃu văn
hóa, đҥo đӭc thұm chí có cҧ nhӳng hành vi phҥm tӝi, như bӕ mҽ bҩt hòa hay đánh chӱi nhau,
nghiӋn rưӧu, nghiӋn ma túy, trӝm cҳp, tham ô«thì nhӳng gương xҩu này làm cho trҿ em dҫn
dҫn coi thưӡng pháp luұt, nhiӉm các thói hư tұt xҩu và dӉ bӏ lôi kéo rӗi dҫn dҫn vi phҥm pháp
luұt. ChӍ có nhӳng trҿ có ý chí kiên cưӡng, có lòng tӵ trӑng cao, sӟm đánh giá đưӧc đúng sai mӟi
tránh đưӧc nhӳng ҧnh hưӣng xҩu đó. Cũng có nhiӅu trưӡng hӧp bӕ mҽ là ngưӡi tӕt, có đӫ kiӃn
thӭc nhưng không chú ý đúng mӭc đӃn viӋc giáo dөc con cái hoһc không có điӅu kiӋn gҫn gũi
trҿ, có ngưӡi ӹ lҥi cho nhà trưӡng, mӝt sӕ mҧi làm ăn, kiӃm sӕng hoһc phҧi đi công tác trong thӡi
gian dài;

Có gia đình bӕ mҽ ly hôn, có con ngoài giá thú, mӝt trong hai ngưӡi chӃt«dүn đӃn viӋc con cái
bӏ bӓ rơi, thiӃu sӵ dҥy dӛ và tình thương cӫa cha mҽ, không đưӧc dҥy dӛ và chăm sóc chu đáo trҿ
sӁ có tâm lý lӋch lҥc, tӵ do ngang bưӟng, bҩt cҫn. Chúng dӉ dàng phҥm tӝi khi bӏ rӫ rê, lôi kéo«
Có nhӳng gia đình bӕ mҽ thiӃu hiӇu biӃt hoһc không kiӅm chӃ đưӧc nên đã coi viӋc đánh đұp
hoһc dùng nhөc hình vӟi trҿ như là quyӅn cӫa hӑ. Khi trҿ có lӛi, cha mҽ đã buӗn bӵc, lo lҳng và
trút đòn roi lên đҫu con cái.
NhiӅu đӭa trҿ bӏ bҥo hành đã nghĩ gia đình không còn yêu thương, che chҳn và bҧo vӋ mình nӳa.
Chính cách xӱ sӵ này cӫa bӕ mҽ đã khiӃn trҿ bӏ khӫng hoҧng vӅ tâm lý, tӵ ti, khó hòa nhұp, trҿ
trӣ lên hung hãn, lì lӧm, xa lánh mӑi ngưӡi và căm ghét gia đình. Trong hoàn cҧnh đó trҿ dӉ bӏ
kҿ xҩu lôi kéo, lӧi dөng, khӕng chӃ thӵc hiӋn nhӳng hành vi trái pháp luұt. Con hư còn bӣi cách
dҥy. Sӵ quá nuông chiӅu, thӓa mãn mӑi nhu cҫu cӫa con cái, thói quen đòi gì đưӧc nҩy.
Bên cҥnh sӵ nuông chiӅu, cha mҽ bao bӑc mӑi viӋc khiӃn trҿ hình thành tính ӹ lҥi, dӵc dүm, sӕng
ích kӹ, lưӡi nhác, không ý thӭc vӅ trách nhiӋm, quen đưӧc phөc vө, hưӣng thө. ĐӃn mӝt lúc nào
đó, khi gia đình không thӓa mãn đưӧc hoһc không có điӅu kiӋn phөc vө thì con cái trӣ nên bҩt
mãn, thұm chí thù ghét bӕ mҽ, chúng thưӡng bӓ nhà đi bөi, tө tұp vӟi bҥn bè hư. NhiӅu trҿ trӝm
cҳp tài sҧn cӫa chính bӕ mҽ mình hoһc cӫa ngưӡi khác đӇ thӓa mãn nhӳng nhu cҫu không chính
đáng như đua đòi ăn diӋn, đánh bҥc, hút chích«
Ngày nay, vӟi nhӳng biӃn đәi cӫa nӅn kinh tӃ hàng hóa và cơ chӃ thӏ trưӡng văn hóa gia đình
đang có biӇu hiӋn xuӕng cҩp vì nhӳng tác đӝng xҩu cӫa đӡi sӕng xã hӝi. Vӟi ҧnh hưӣng cӫa mһt
trái nӅn kinh tӃ thӏ trưӡng và hӝi nhұp quӕc tӃ đã kích thích nhu cҫu ham muӕn vұt chҩt, ít chú
trӑng đӡi sӕng tình cҧm tinh thҫn, tình trҥng xung đӝt gia đình dүn đӃn đә vӥ và ly hôn ngày
càng gia tăng, làm cho gia đình không đưӧc bӅn vӳng. Do đó chúng ta cҫn đһc biӋt chú trӑng giҧi
quyӃt vҩn đӅ gӕc rӉ là giáo dөc con trҿ trong gia đình.

Giáo dөc gia đình có tác đӝng hình thành nhân cách cho trҿ. Đó là kinh nghiӋm sӕng cӫa cha mҽ
truyӅn dҥy cho con cháu qua hành vi ӭng xӱ trong gia đình. ³Dҥy con tӯ thuӣ còn thơ´, các bұc
cha mҽ cҫn thưӡng xuyên giáo dөc con trҿ thái đӝ, cӱ chӍ, ăn nói lӉ phép, tôn kính ngưӡi trên,
tôn sư trӑng đҥo, nhưӡng nhӏn lүn nhau đӇ khi trưӣng thành con cái biӃt ơn sinh thành, nuôi
dưӥng, chăm sóc ông bà, cha mҽ.
Cha mҽ cũng cҫn uӕn nҳn, phê phán, ngăn chһn thái đӝ, cӱ chӍ bҩt nhã, bҩt hiӃu cӫa con cái. KӃt
hӧp giӳa giáo dөc truyӅn thӕng và hiӋn đҥi, phát huy mһt tích cӵc cӫa Nho giáo, Đҥo giáo trong
quan hӋ lӉ nghĩa tương kính. Mһt khác, dҫn dҫn xây dӵng nӃp sӕng khoa hӑc trong gia đình: rèn
cho con nӅn nӃp hӑc tұp và đӭc tính tӕt, như tӵ suy nghĩ, tìm tòi, sinh hoҥt đúng giӡ, gӑn gàng
ngăn nҳp. Cha mҽ cũng cҫn giáo dөc các nӝi dung văn hóa khác cho trҿ, như văn hóa lao đӝng,
văn hóa sinh hoҥt, văn hóa tiêu dùng, văn hóa giao tiӃp«Tұp luyӋn cho con ý thӭc, thói quen lao
đӝng chân tay hàng ngày đӇ nâng cao sӭc khӓe, loҥi trӯ thói xҩu lưӡi nhác, ӹ lҥi, dӵa dүm, cҭu
thҧ«qua đó giúp con mình hình thành nhân cách, sӟm ý thӭc đưӧc mình vì mӑi ngưӡi và mӑi
ngưӡi vì mình trong gia đình. Cҫn có kӃ hoҥch, thӡi gian dành cho vui chơi, hӑc tұp cӫa con phù
hӧp vӟi sinh hoҥt cӫa gia đình.

VӅ văn hóa tiêu dùng, vӅ tiӅn bҥc và nhӳng tiӋn nghi sinh hoҥt khác, cha mҽ cҫn giáo dөc con ý
thӭc tiӃt kiӋm và quý trӑng đӗng tiӅn làm ra tӯ lao đӝng chân chính. Các thói xҩu như ham tiӅn,
kiӃm tìӅn bҵng mӑi giá, đua đòi, ăn chơi cҫn đưӧc sӟm ngăn chһn, vì điӅu này dӉ dүn các em vào
con đưӡng hư hӓng. Giáo dөc cho con ý thӭc, nӃp nghĩ, cӱ chӍ lӡi nói lӉ phép, khiêm tӕn, trang
phөc, trang sӭc hӧp gia cҧnh tӯng nhà và truyӅn thӕng đҥo đӭc cӫa dân tӝc, đó là văn hóa giao
tiӃp.

Gia đình có vai trò quan trӑng đӕi vӟi sӵ hình thành và phát triӇn nhân cách mӛi con ngưӡi. NӃu
nhân cách cӫa con ngưӡi bao gӗm hai mһt đӭc và tài, thì gia đình là nơi nuôi dưӥng đҥo đӭc và
gieo mҫm tài năng. Các bұc cha mҽ cҫn nhұn thӭc đúng trách nhiӋm cӫa mình đӇ giӳ gìn hҥnh
phúc gia đình, xây dӵng gia đình văn hóa: no ҩm, bình đăng, tiӃn bӝ và hҥnh phúc./.