Biokimia e membranave biologjike,struktura.

Mr. sci. Islam Zeqiri

biokimist

Metodat per ndarjen dhe indentifikimin e lipideve ne materialin biologjik

Metodat e vjetra te ndarjes dhe
identifikimit te lipideve te cilat bazohen ne
metodat kimike klasike siq jane
kristalizimi,distlimi dhe ekstrahimi ne
tretsa.
Sot ne mase te madhe jane zevendesuar
me metoden kromatografike.
Posaqerisht shfrytezohen per ndarje te
klasave te ndyshme te lipideve eshte
kromatografia ne shtrese te holle(TLC).

 Per ndarjen e acideve yndyrore

perdoret kromatografia gazleng(GLC)
Para se te perdoren keto teknika ne
inde te lengshme lipidet jane
ekstrahuar me ndihmen e tretsave
ku kryesisht eshte perdore perzierja
kloroformit dhe metanolit(2:1).

Membrana,micela,lipozomi dhe
emulzioni
Duke e marre ne pergjithesi lipidet jane te pa
tretshme ne uje , sepse perbajne kryesisht
grupe jopolare.
Megjithate acidet yndyrore,disa
fosfolipide,sfingolipidet(lipidet polare),dhe ne
sasi te vogel kolesteroli permban grupe polare.
Per kete shkak nje pjese e molekules eshte
hidrofobe,e pa tretshme ne uje kurse pjesa
tjeter hidrofile ose e tretshme ne uje.
Keto molekula konsiderohen si amfipatike.

Kalimi i lehtesuar nepermjete membranes

Membrana
qelizore

Kanali proteinik
Mbrenda
qelize

Jashte qelize

Membrana
qelizore

difuzioni

Kanali proteinik
Mbrenda
qelize

Jashte qelize

Membrana
qelizore

difuzioni

Protein channel
Mbrenda
qelize

Jashte qelize

Ekujlibri
7

Shperndaraj e materjalit nga perqendrimi me I larte ne ate

me te ulet

 Ne siperfaqe te prekura yndyre uje

ato jane te orientuara ashtu qe
grupa polare ne shtresen ujore,grupa
jopolare ne shtresen yndyrore
,sikurse te lipoproteinat tipike te
plazmes.
Dy shtresat e ketyre lipideve polare
konsiderohen si baze e struktures
biologjike te membranave, ku
trashesia e tyre eshte rreth 5-10nm.
Kur ne mesin ujor gjindet
perqendrimi kritik lipidet polare
formojne micele.

 Agregacioni i kriprave te biles ne micele formojne

micele te perziera per tretjen e yndyrnave te cilat
jane shume te rendesishme per lehtesimin e
absorbimin e lipideve nga zorra e holle.
Lipozomet formohen me sapunifikimin e lipideve
ne mesin ujor.
Ato perbehen nga pjesa sferike e lipideve dy
shtresore te cilat e mbyllin pjesen e mesme ujore .
Emulzionet jane grimca me te medha ku kryesisht
I formojne lipidet jopolare ne mesin ujor.
Ato stabilizohen me ndihmen e mjeteve te
emulgimit sikur qe jane lipidet polare(p.sh
lecitina),te cilat formojne nje shtrese
siperfaqesore e cila e ndan pjesen kryesore
jopolare te materialit nga faza ujore.

Membranat qelizore.
Membrana e plazmes te qelizes se gjalle eshte mur I
leshueshem I cili e kontrollon sasine e ujit dhe
supstancave te tretshme ne ambientine jashtem dhe te
brendshem.
Overtoni e mesoi se depertimi i shume komponimeve ne
qelize me shume mvaret nga tretshmeria e tyre ne
yndyrna se sa nga madhesia e molekules.
Kjo ka pru te ideja qe membranat e qelizes jane me
natyre lipoide.
Gornteri dhe Grenderli kane pa ne eksperimentet e tyre
duke e shfrytezuar kanalin e Langmuirovit ku siperfaqja
te cilen e zene lipited te ekstratuara nga eritrocitet dhe
te ndara ne monomolekula ne uje kane qene 2 here
me te medha nga siperfaqja e qelizes para ekstraktimit.

 Ky zbulim ka pru ne mendimin qe

lipidet te ekstrahuara nga eritrocitet
te shtrire ne shtresa (2 shtresa),ku
skajet jopolare te molekules jane te
kthyera njeri nga tjetri mbrenda
membranes,kurse skajet polare jane
te orientuar kah faza ujore mbrenda
dhe jashte qelizes.

 Qe te tejkalohen dallimet nga shikimi

I pikes termodinamike e cila bazohet
ne qfaqjen tradicionale te nje modeli
te membranes plazmatike e cila
eshte e perbere nga 2 shtresa
lipoide, Singeri dhe Nikollson(1972)
propozuan modelin e mozaikut fluid.
Ky model perbehet nga mozaiku I
proteinave globulare ne shtresen e
dyfisht te fosfolipideve,me qe rast e
qithe kjo gjendet ne forme dinamike
dhe ne gjendje fluidi.

Ligjeratat e biokimise jane

pake te lodheshme por te
domosdoshme

Ju falem nderit

Mr.sci. Islam zeqiri

biokimist