Iprp 2015-2024

Indikativni plan razvoja
proizvodnje 2015-2024
April 2014.
Sadraj
1.
UVOD .............................................................................................................................................. 2
2.
TEHNIKI PARAMETRI PROIZVODNIH KAPACITETA ........................................................................ 4
3.
OSTVARENJE BILANSA NA MREI PRENOSA U PROTEKLOM PERIODU .......................................... 5

3.1
Ostvarenje bilansa elektrine energije na mrei prenosa u 2013. godini ............................... 5
3.1.1
Deklarisana razmjena elektrine energije sa susjednim sistemima ..............................11
3.1.2
Prekogranini tokovi elektrine energije .......................................................................11
3.2
Ostvarenje bilansa elektrine energije na mrei prenosa u periodu 2008.-2012. ................ 12
4.
PROIZVODNJA I POTRONJA ELEKTRINE ENERGIJE U BIH U PROTEKLOM PERIODU ................. 13
5.
BILANS ELEKTRINE ENERGIJE NA PRENOSNOJ MREI ZA 2014. ................................................. 16
6.
PROGNOZA POTRONJE 2015.-2024. GODINA ............................................................................. 18

6.1
Statistiki podaci relevatni za planiranje potronje .............................................................. 18
6.2
Prognoziranje potronje elektrine energije na bazi korelacije sa bruto drutvenim
proizvodom ....................................................................................................................................... 20
6.3
Izvjetaji i predvianja ENTSO-E ............................................................................................ 21
6.4
Planovi potronje korisnika prenosne mree ........................................................................ 22
6.4.1
Plan potronje direktno prikljuenih kupaca.................................................................22
6.4.2
Bruto distributivna potronja planovi elektroprivrednih preduzea..........................24
6.4.3
Prognoza potronje na prenosnoj mrei BiH na bazi podataka dostavljenih od korisnika
prenosne mree ............................................................................................................................26
6.5
7.
Prognoza potronje elektrine energije na prenosnoj mrei BiH.......................................... 27
BILANSI SNAGA I ENERGIJA NA PRENOSNOJ MREI 2015. 2024. GODINA ............................... 29

7.1
Stanje obnovljivih izvora u EES BiH ....................................................................................... 38
7.2
Pregled broja i snage prijavljenih planiranih kapaciteta ....................................................... 39
8.
ENTSO-E DESETOGODINJI PLAN RAZVOJA PRENOSNE MREE ................................................... 42

8.1
TYNDP 2014 ........................................................................................................................... 43
8.2
Vizije razvoja evropskog EES i trita elektrine energije u periodu 2020.-2030. ................. 43
8.3
Projekti od interesa za Energetsku zajednicu........................................................................ 45
8.4
Interkonektivni dalekovodi.................................................................................................... 48
8.4.1
8.5
9.
10.
Prekogranini prenosni kapaciteti .................................................................................48
ENTSO-E Mreni kodeksi ....................................................................................................... 51
ZAKLJUCI I SUGESTIJE ................................................................................................................. 53

LITERATURA ............................................................................................................................... 54
1. UVOD
U skladu sa vaeom legislativom, Nezavisni operator sistema u Bosni i Hercegovini
(NOSBiH) je pripremio ve deveti Indikativni plan razvoja proizvodnje. Ovaj Plan obuhvata
period 2015.-2024. godina i vremenski obuhvat je prilagoen potrebama za izradu Plana
razvoja prenosne mree u skladu sa vaeim Mrenim kodeksom.
Osnove za izradu Indikativnog plana razvoja proizvodnje su:
lanom 7.11. Zakona o osnivanju Nezavisnog operatora sistema za prenosni sistem u

BiH (Slubeni glasnik BiH br. 35/04) definisana je obaveza Utvrivanje indikativnog
proizvodnog razvojnog plana s podacima dostavljenim od proizvoaa, distributivnih
kompanija i krajnjih korisnika koji su direktno povezani na prenosni sistem.
Takom 3.18. USLOVA ZA KORITENJE LICENCE ZA OBAVLJANJE

DJELATNOSTI NEZAVISNOG OPERATORA SISTEMA definie se da je
Vlasnik licence duan da utvrdi Indikativni razvojni plan proizvodnje za period od
10 godina sa podacima koje e prikupiti od proizvoaa, distributivnih kompanija i
krajnjih kupaca koji su direktno prikljueni na prenosni sistem. Plan se svake godine
nadopunjuje narednom godinom koja nije bila obuhvaena planom. Procedura
proirenja plana je ista kao i kod njegovog donoenja. Indikativni plan razvoja
proizvodnje se dostavlja DERK-u na odobrenje do kraja aprila za narednu godinu.
U skladu sa odjeljkom 4.1. Mrenog kodeksa, cilj desetogodinjeg Indikativnog plana razvoja
proizvodnje je da da informaciju o najavljenim projektima izgradnje novih proizvodnih
kapaciteta koji e biti prikljueni na prenosnu mreu. Indikativni plan razvoja proizvodnje
treba da prioritetno ukae na zadovoljenje potreba BiH u elektrinoj energiji i snazi na bazi
koritenja vlastitih resursa, uvaavajui sljedee elemente planiranja:
Odreivanje potreba u proizvodnim kapacitetima za pokrivanje vrnog tereta EES BiH

na prenosnoj mrei;
Odreivanje potreba u proizvodnim kapacitetima za zadovoljenje potreba za

elektrinom energijom distributera i direktno prikljuenih kupaca na prenosnoj mrei;
Potrebne rezerve u snazi i energiji;
Bilansni suficiti i deficiti sa komentarom o moguim vrijednostima NTC-a.
U pripremnoj fazi realizacije Indikativnog plana razvoja proizvodnje za period 2015.-2024.

godina, NOSBiH je krajem oktobra 2013. godine preduzeo sljedee aktivnosti:
Ministarstvu vanjske trgovine i ekonomskih odnosa BiH, DERK-u, Ministarstvu

energije, rudarstva i industrije FBiH, Ministarstvu industrije, energetike i rudarstva
RS, regulatornim komisijama (FERK i RERS) kao i Vladi Distrikta Brko upueni su
dopisi sa obavjetenjem o poetku procesa pripreme plana;
Svim registrovanim investitorima koji su navedeni u prethodnom planu upueni su

pozivi da dostave svoje inovirane planove ili potvrde postojee prijave;
2
U sredstvima javnog informisanja, kao i na internet stranici NOSBiH-a, objavljen je

Javni poziv svim korisnicima prenosne mree da dostave svoje planove proizvodnje i
potronje elektrine energije;
Svim kupcima elektrine energije na prenosnoj mrei upuen je poziv da dostave

svoje planove potronje;
U registar ovog Indikativnog plana ukljuene su sve prijave pristigle do 31.12.2013. godine.
Osim toga, u ovom Indikativnom planu razvoja proizvodnje naveden je kratki osvrt na
aktivnosti ENTSO-E sa aspekta desetogodinjeg razvoja EES-a na podruju zemalja lanica,
koji se zasniva na kratkoronim i dugoronim regionalnim planovima razvoja proizvodnje i
potronje svake lanice regije, ukljuujui i aspekte regionalnog trita elektrine energije.
Rezultat ovih aktivnosti su projekti prenosne mree od evropskog znaaja. Za Bosnu i
Hercegovinu koriten je Indikativni plan razvoja proizvodnje za period 2014.-2023. sa
podlogama o proizvodnji i potronji, ali bez dugoronog plana razvoja prenosne mree.
Ostali elementi Indikativnog plana imaju standardnu formu i sadraj uz konstataciju da se
proizvodnja i potronja na prenosnoj mrei odvija prema predvianjima NOSBiH. Meutim,
veoma je vana injenica da se ne ostvaruju planovi izgradnje proizvodnih kapaciteta, rokovi
se prolongiraju iz godine u godinu, tako da je i planirana dinamika navedena u ovom planu,
upitna, odnosno nema realnih pokazatelja da e se planirana dinamika ulaska u pogon novih,
pa i zamjenskih, proizvodnih kapaciteta ostvariti. U tom cilju NOSBiH je za odreene
proizvodne kapacitete koji su bilansirani u proteklim planovima, a ija godina ulaska u pogon
je upitna dao i svoje procjene mogueg prikljuenja na prenosnu mreu.
Na kraju Indikativnog plana razvoja proizvodnje za period 2015.-2024. godina navode se
Zakljuci sa preporukama za to efikasniju realizaciju plana kako bi se u narednom periodu
izbjegao uvoz elektrine energije i poboljala ukupna energetska i privredna situacija u Bosni
i Hercegovini.
2. TEHNIKI PARAMETRI PROIZVODNIH KAPACITETA

Tehniki parametri proizvodnih jedinica prikljuenih na prenosnoj mrei su prikazani u
Tabelama 2.1. i 2.2.
Tabela 2.1. - Hidroelektrane
Sliv
Instalisana
snaga agregata
Pmax na
mrei
prenosa
Protok
Kote
Akumulacija
SGP
(MW)
(MW)
(m3/s)
(m)
(GWh/hm3)
(GWh)
2x54+1x63
171
3x70
352-402
1010,7/1074,6
370-420
Dubrovnik*
2x108
108
2x48,5
288-295
8,02/9,30
1168
apljina
2x220
440
2x112,5
224-231,5
3,43/6.47
400
Rama
2x80
160
2x32
536-595
530,8/466
731
Jablanica
6x30
180
2x30+4x35
235-270
127,7/288
792
Grabovica
2x57
114
2x190
154,5-159,5
2,9/5
342
Salakovac
3x70
210
3x180
118,5-123
5,3/16
593
Mostar
3x24
72
3x120
74-76,5
0,4/6
310
Jajce I
2x30
60
2x30
425,8-427,1
247
Jajce II
3x10
30
3x27
322-327
0,21
157
Naziv objekta
Trebinje I
Trebinjica
Neretva
Vrbas
Boac
2x55
110
2x120
254-282
5,09/42,9
307
Drina
Viegrad
3x105
315
3x270
330,5-336
10,0/101,0
1108
Litica
Mostarsko blato
2x30
60
2x18
Tihaljina
Pe-Mlini
30.6
2x15
249-252
0,2/0,74
72-80
2x15,3
Ukupno Pmax
2060.6
*Proizvodnja generatora 2 iz HE DU pripada ERS.
Tabela 2.2.- Termoelektrane
Objekat
Blok
Instalisana
snaga
agregata
Maksimalna
snaga na mrei
prenosa
Tehniki
minimum
Prividna
snaga
(MW)
(MW)
(MW)
(MVA)
Vrsta
uglja
Specifina
potronja
Mogua
proizvodnja
(kJ/kWh)
(GWh)
Tuzla
G3
100
85
60
118
LM
14,400
462.00
Tuzla
G4
200
175
125
235
LM
12,150
1078.00
Tuzla
G5
200
180
125
235
LM
12,200
1078.00
Tuzla
G6
215
190
115
253
11,810
1103.00
715
630
103
TUZLA
Kakanj
G5
118
Kakanj
G6
110
Kakanj
G7
230
KAKANJ
921
3721.00
60
134
11,700
85
55
137.5
14,433
478.00
205
140
270.5
12,260
1227.00
450
385
GACKO
G1
300
276
180
353
11,520
1149.40
UGLJEVIK
G1
300
279
155
353
11,470
1457.70
Total
693
627.00
1568
2332.00
8660.10
3. OSTVARENJE BILANSA NA MREI PRENOSA U PROTEKLOM

PERIODU
3.1
Ostvarenje bilansa elektrine energije na mrei prenosa u 2013. godini
Ukupno raspoloiva elektrina energija na prenosnoj mrei u 2013. godini iznosila je

18.937 GWh. Na prenosnoj mrei ukupno je proizvedeno 15.712 GWh, dok je 58 GWh u
prenosnu mreu injektovano iz distributivne mree.
Od ukupno raspoloive elektrine energije na prenosnoj mrei, distributivne kompanije su
preuzele 9.215 GWh, direktno prikljueni kupci na prenosnu mreu su preuzeli 2.517 GWh,
susjednim sistemima je isporueno 6.862 GWh, dok su prenosni gubici iznosili 343 GWh,
odnosno 1,81 % od ukupno raspoloive energije na prenosnoj mrei. U 2013. godini
PHE apljina nije radila u pumpnom reimu.
Potronja elektrine energije u 2013. godini u BiH manja je za 1 % od potronje u 2012.
godini. Viak proizvodnje od 28,4 % u odnosu na 2012. godinu plasiran je izvan granica BiH.
Od ukupno proizvedenih 15.712 GWh elektrine energije na prenosnoj mrei u 2013. godini,
u hidroelektranama je proizvedeno 6.971 GWh, odnosno 44,4 % elektrine energije, dok je u
termoelektranama proizvedeno 8.740 GWh, odnosno 55,6 % elektrine energije. Povoljnije
hidroloke prilike u odnosu na izrazito nepovoljnu 2012. godinu omoguile su za 83,1 % veu
proizvodnju u hidroelektranama. U termoelektranama je proizvedeno 3,7 % vie elektrine
energije nego prethodne godine, tako da je ukupno proizvodeno 28,4 % vie energije nego u
2012. godini.
Struktura proizvodnje elektrine energije na prenosnoj mrei BiH po mjesecima u 2013.
godini je prikazana na Slici 3.1.
Vrna satna snaga konzuma na prenosnoj mrei u 2013. godini iznosila je 2074 MW to je
smanjenje u odnosu na 2012. godinu za 69 MW.
U Tabelama 3.1, 3.2. i 3.3. prikazani su relevantni podaci o ostvarenju elektroenergetskog
bilansa na prenosnoj mrei Bosne i Hercegovine u 2013. godini po mjesecima.
Potrebno je naglasiti znaajno poveanje proizvodnje PHE apljina od 712,9 GWh to daje
indeks poveanja 2013/2012 od 247,5%. Takoe indeks poveanja 2012/2011 je bio takoe
znaajan 175,8%. Ovakav indeks samo pokazuje da PHE apljina, kao veoma znaajan
proizvodni objekat, zauzima vanu ulogu u proizvodnji elektrine energije i da njene
mogunosti treba postaviti na poziciju kako je i poetno dizajnirana.
GWh
2,000
Hidro
Termo
1,500
1,000
500
715 793 1,119
290 511 450

1,012 702 462 344 288
286
756 756 659

705 821 887 666 853 818 828
463 528
0
I
II
III
IV
VI
VII
Mjesec
VIII
IX
Slika 3.1. - Struktura proizvodnje po mjesecima u 2013. godini
XI
XII
Tabela 3.1.- Bilans elektrine energije na prenosnoj mrei

I
II
III
IV
VI
VII
VIII
IX
XI
XII
2013
2013/2012
MWh
MWh
MWh
MWh
MWh
MWh
MWh
MWh
MWh
MWh
MWh
MWh
MWh
Proizvodnja elektrine energije na prenosnoj mrei

(1)
HE
715,241
792,783
1,119,292
1,012,218
702,294
461,629
343,570
287,554
285,510
289,870
510,965
450,375
6,971,301
183.1%
(2)
TE
755,644
755,993
659,397
463,078
527,834
705,237
821,090
886,887
666,194
853,028
817,795
828,073
8,740,250
103.7%
1,470,885
1,548,776
1,778,689
1,475,296
1,230,128
1,166,866
1,164,660
1,174,441
951,704
1,142,898
1,328,760
1,278,448 15,711,551
128.4%
5,854
8,550
12,032
12,558
8,316
4,432
1,310
634
848
850
2,340
661
58,385
155.4%
870,185
786,088
819,058
708,055
687,234
676,102
727,931
742,302
699,646
768,742
795,575
933,887
9,214,805
99.7%
213,701
201,244
220,700
213,123
217,473
208,716
214,588
208,747
198,113
207,619
208,236
204,897
2,517,157
96.6%
32,979
30,436
32,952
37,220
23,355
23,505
25,672
27,026
24,269
26,783
28,396
30,509
343,102
111.3%
0.0%
1,116,865
1,017,768
1,072,710
958,398
928,062
908,323
968,191
978,075
922,028
1,003,144
1,032,207
354,020
531,008
705,979
516,898
302,066
258,543
196,469
196,366
29,676
139,754
296,553
(3)
Proizvodnja UKUPNO (1+2)
(4)
Enegija primljena iz distributivne mree
Potronja elektrine energije sa prenosne mree

Distributivne kompanije
(5)
(6)
Direktno prikljueni potroai
(7)
Prenosni gubici
(8)
Pumpni rad
(9)
Potronja UKUPNO (5+6+7+8)
1,169,293 12,075,064
Bilans elektrine energije na prenosnoj mrei

(10)
Bilans (3-9)
*
Ukljuujui potronju kvalifikovanih kupaca
109,155
3,636,487
Tabela 3.2.- Proizvodnja elektrine energije na prenosnoj mrei

PROIZVODNJA
HE Jablanica
HE Grabovica
HE Salakovac
HE Viegrad
HE Trebinje 1
HE Trebinje 2
HE Dubrovnik (G2)
HE Boac
HE Rama
HE Mostar
HE Jajce 1
HE Jajce 2*
PHE apljina
HE Pe-Mlini
HE Mostarsko Blato**
HIDROELEKTRANE
TE Tuzla
TE Kakanj
TE Ugljevik
TE Gacko
TERMOELEKTRANE
PROIZVODNJA
II
III
IV
VI
VII
VIII
IX
XI
XII
2013
MWh
MWh
MWh
MWh
MWh
MWh
MWh
MWh
MWh
MWh
MWh
MWh
MWh
90,163
39,032
64,504
110,080
81,686
0
0
36,579
38,356
30,836
33,581
10,406
151,695
9,561
18,760
715,239
93,657
114,920
111,560
34,012
51,998
58,805
51,671
93,768
102,384
121,958
187,548
199,698
92,945
122,242
97,743
0
0
0
13,971
74,449
74,797
32,887
43,203
46,490
50,595
57,042
56,978
28,868
39,051
40,348
31,434
35,664
39,986
9,513
11,101
10,703
187,576
225,115
115,317
14,851
19,550
17,304
28,844
43,641
40,105
792,782 1,119,292 1,012,218
102,866
39,262
66,087
187,394
53,589
0
73,346
28,414
57,926
35,811
30,249
10,443
1,638
9,063
6,206
702,294
75,930
27,414
42,245
112,482
23,919
0
33,972
18,469
56,679
23,990
21,994
7,910
2,881
8,178
5,568
461,631
45,396
15,665
18,178
55,602
43,482
0
59,997
12,722
57,193
12,903
13,965
5,520
1,071
1,782
93
343,569
32,272
11,085
10,764
38,408
48,579
0
63,544
7,535
52,230
8,812
8,086
4,255
1,609
376
0
287,555
40,777
14,352
16,223
19,942
41,696
0
67,521
7,660
54,173
11,937
6,314
3,879
586
452
0
285,512
64,794
23,758
35,010
44,110
21,355
0
5,634
5,655
48,216
21,278
6,406
4,214
4,827
803
3,812
289,872
74,162
28,696
47,841
75,044
30,811
0
71,984
13,350
82,931
27,822
12,956
5,276
19,498
5,408
15,186
510,965
55,060
901,557
20,868
364,947
27,306
575,981
63,684
1,215,950
42,229
700,276
0
0
81,784
620,999
13,798
266,762
94,832
707,151
17,630
299,286
14,381
255,016
5,422
88,642
1,112
712,925
5,720
93,048
6,549
168,764
450,375 6,971,304
2013/12
%
163.3%
170.1%
187.2%
141.7%
270.6%
313.8%
127.9%
192.0%
152.9%
127.2%
119.3%
247.5%
235.2%
381.2%
183.1%
184,393
258,160
161,814
151,276
261,422
206,617
142,062
145,891
250,862
131,271
109,394
167,870
217,938
96,449
0
148,691
223,979
80,437
46,998
176,420
211,776
196,970
148,360
148,131
245,867
249,737
183,414
142,072
289,677
268,238
155,712
173,260
256,931
256,626
147,370
5,267
385,837
106,922
185,846
174,423
323,327
172,258
166,064
156,145
265,771
208,662
169,768
183,872
3,117,780
2,232,347
1,616,802
1,773,318
115.1%
90.5%
88.0%
125.4%
755,643
755,992
659,397
463,078
527,834
705,237
821,090
886,887
666,194
853,028
817,794
828,073
8,740,247
103.7%
951,706 1,142,900 1,328,759 1,278,448 15,711,551
128.4%
1,470,882 1,548,774 1,778,689 1,475,296 1,230,128 1,166,868 1,164,659 1,174,442
*Energija se isporuuje na distributivnu m reu
**Energija proizvedena u testnom radu
Tabela 3.3.- Potronja elektrine energije na prenosnoj mrei

POTRONJA
II
III
Potronja elektrine energije na prenosnoj mrei

IV
V
VI
VII
VIII
IX
XI
XII
2013
2013/2012
MWh
MWh
MWh
MWh
MWh
MWh
MWh
MWh
MWh
MWh
MWh
MWh
MWh
Elektrokrajina
176,609
161,685
165,932
140,003
133,823
128,761
135,231
133,384
129,644
147,574
157,856
185,818
1,796,320
99.4%
Elektrodoboj
54,544
49,625
50,079
51,070
47,489
45,920
51,560
50,399
48,028
49,915
52,672
58,762
610,063
100.3%
Elektrobijeljina
60,928
53,641
57,971
48,066
47,419
47,238
50,448
51,864
50,809
57,198
59,405
71,150
656,137
100.4%
Elektrodistribucija Pale
29,153
25,993
26,612
22,246
21,475
20,994
22,588
23,103
23,124
26,050
26,143
32,033
299,514
98.3%
Elektrohercegovina
17,697
17,526
18,017
13,368
14,938
15,046
16,549
17,009
15,622
15,971
17,028
20,540
199,311
102.3%
RiTE ERS (Ugljevik i Gacko)

ERS
ED Sarajevo
1,077
522
589
1,441
1,459
970
1,071
667
2,249
590
958
525
12,118
97.0%
340,008
308,992
319,200
276,194
266,603
258,929
277,447
276,426
269,476
297,298
314,062
368,828
3,573,463
99.8%
131,285
117,877
121,806
104,748
100,645
98,656
105,384
105,923
103,872
115,540
121,420
144,843
1,371,999
101.3%
ED Tuzla
91,460
83,450
88,794
81,258
82,848
80,090
84,313
87,616
82,174
89,295
88,113
97,611
1,037,022
100.1%
ED Zenica
86,280
77,921
83,228
73,997
73,477
73,098
75,223
78,385
73,060
79,228
78,820
90,620
943,337
102.0%
ED Mostar
19,308
17,454
18,276
15,152
14,996
15,108
16,889
17,598
14,576
15,781
17,369
21,038
203,545
98.9%
ED Biha
37,831
33,513
37,502
34,183
34,051
33,871
38,338
39,452
36,202
38,465
36,867
41,335
441,610
100.2%
Direktni potroai
37,033
38,371
38,402
36,403
36,756
39,294
40,130
36,300
29,660
36,607
43,572
36,077
448,605
99.9%
403,197
368,586
388,008
345,741
342,773
340,117
360,277
365,274
339,544
374,916
386,161
431,524
4,446,118
100.8%
ED Hercegovako-Neretvanska
51,842
45,555
47,471
36,195
33,458
34,691
39,284
41,925
34,573
36,336
39,946
51,460
492,736
95.7%
ED Zapadnohercegovaka
31,117
28,771
27,657
24,535
22,890
22,659
25,170
25,969
22,672
24,881
26,153
27,936
310,410
96.6%
ED Herceg Bosanska
14,080
12,330
13,180
11,363
11,272
10,605
11,812
12,295
10,939
11,856
12,092
14,060
145,884
96.7%
ED Srednja Bosna
27,642
24,799
24,898
20,882
21,303
22,585
26,707
27,906
26,815
28,775
27,419
32,478
312,209
96.1%
9,724
8,479
9,565
8,607
7,901
7,841
8,645
9,041
7,904
8,698
8,774
10,888
106,067
97.0%
101,191
95,150
107,408
103,279
104,858
96,451
98,988
97,380
94,204
86,982
91,707
93,895
1,171,493
94.9%
235,596
215,084
230,179
204,861
201,682
194,832
210,606
214,516
197,107
197,528
206,091
230,717
2,538,799
95.6%
74,400
67,200
74,300
72,000
74,400
72,000
74,400
74,400
72,000
83,440
72,000
74,400
884,940
97.2%
EPBiH
ED Posavska
Direktni potroai
EPHZHB
Aluminij (kvalifikovani kupac)
BSI Jajce (kvalifikovani kupac)
Distrikt Brko
Potronja na prenosnoj mrei
Pumpni rad PHE apljina
Preuzimanje sa prenosne mree
0.0%
30,684
27,470
28,070
22,383
19,249
18,938
19,791
20,431
19,633
23,178
25,498
33,315
288,640
98.0%
987,332 1,039,757
0
0
987,332 1,039,757
921,179
0
921,179
904,707
0
904,707
884,816
0
884,816
942,521
0
942,521
951,047
0
951,047
897,760
0
897,760
976,360 1,003,812 1,138,784

0
0
0
976,360 1,003,812 1,138,784
11,731,960
0
11,731,960
99.0%
0.0%
98.4%
1,083,885
0
1,083,885
U Tabeli 3.4. prikazani su podaci o mjesenim i maksimalnim i dnevnim i satnim potronjama

elektrine energije u 2013. godini.
Tabela 3.4.- Podaci o karakteristinoj dnevnoj potronji elektrine energije u 2013. godini
MAX SATNA POTRONJA
MIN SATNA POTRONJA
MAX DNEVNA
POTRONJA
MIN DNEVNA
POTRONJA
MWh/h
DAN
SAT
MWh/h
DAN
SAT
MWh
DAN
MWh
DAN
Januar
1,957
17.01.2013.
18
1,041
21.01.2013.
38,590
18.01.2013.
34,579
01.01.2013.
Februar
1,957
21.02.2013.
19
1,047
27.02.2013.
38,875
13.02.2013.
34,849
03.02.2013.
Mart
1,912
26.03.2013.
20
994
10.03.2013.
38,301
26.03.2013.
32,054
10.03.2013.
April
1,792
03.04.2013.
21
881
22.04.2013.
36,220
03.04.2013.
29,314
28.04.2013.
Maj
1,615
04.05.2013.
21
866
02.05.2013.
31,812
23.05.2013.
27,458
01.05.2013.
Juni
1,676
19.06.2013.
15
895
30.06.2013.
33,721
20.06.2013.
28,888
30.06.2013.
Juli
1,716
29.07.2013.
15
898
01.07.2013.
34,717
29.07.2013.
29,525
07.07.2013.
August
1,760
07.08.2013.
22
965
26.08.2013.
35,864
07.08.2013.
30,244
25.08.2013.
Septembar
1,728
26.09.2013.
20
928
09.09.2013.
33,013
30.09.2013.
30,096
08.09.2013.
Oktobar
1,849
14.10.2013.
20
951
28.10.2013.
34,825
07.10.2013.
32,165
20.10.2013.
Novembar
1,975
30.11.2013.
18
976
04.11.2013.
38,912
29.11.2013.
32,122
03.11.2013.
Decembar
2,074
24.12.2013.
18
1,092
27.12.2013.
40,599
24.12.2013.
36,690
29.12.2013.
MWh/h
2,500
2,000
1,500
1,000
1,957 1,957 1,912
1,041 1,047 994
1,792
881
1,975 2,074
1,849
1,760
1,728
1,615 1,676 1,716
866
895
898
965
928
951
976 1,092
500
0
Slika 3.2.- Minimalna i maksimalna satna potronja po mjesecima u 2013. godini
U Tabeli 3.5. prikazana je karakteristina postronja za dane u kojima je postignuta

maksimalna odnosno minimalna satna snaga konzuma kao i dani sa maksimalnom i
minimalnom dnevnom ptronjom. Na Slici 3.3. prikazani su dijagrami optereenja za
pomenute dane.
U danu kada je postignuto vrno optereenje konzuma, odnos satnog maksimalnog i
minimalnog optereenja iznosi 1,73 (2074/1197). U danu u kome je postignuto minimalno
optereenje ovaj odnos je 1,75 (1512/866). Moe se konstatovati da i dalje postoji relativno
nepovoljan odnos maksimalnih i minimalnih satnih vrijednosti optereenja konzuma BiH na
prenosnoj mrei.
10
Tabela 3.5.- Karakteristine potronje elektrine energije u 2013. godini

Max satna potronja
MWh
Dan
Sat
2,074
24.12.2013. 18:00
2,500
Min satna potronja

MWh
Dan
Sat
866
02.05.2013. 6:00
Max dnevna
MWh
Dan
40,599
24.12.2013.
Min dnevna
MWh
Dan
27,458
01.05.2013.
MW
2.074 MW
2,000
2.074 MW
1.512 MW
1,500
1,000
1.418 MW
1.197 MW
1.197 MW
866 MW
Max optereenje Min optereenje
500
0
24/12/2013/
02/05/2013/
Max potronja
893 MW
Min potronja
24/12/2013/
01/05/2013/
Slika 3.3.- Dijagrami potronje za karakteristine dane u 2013. godini
3.1.1 Deklarisana razmjena elektrine energije sa susjednim sistemima

Prema deklarisanim programima razmjene, u elektroenergetski sistem BiH je u 2013. godini
uvezeno 2.527 GWh, a iz elektroenergetskog sistema BiH izvezeno 6.242 GWh elektrine
energije. Od toga je u 2013. godini preko prenosne mree BiH tranzitirano 1.145 GWh
elektrine energije. Saldo od 3.715 GWh izvezene elektrine energije predstavlja znaajno
poveanje izvoza u odnosu na 33 GWh izvezene elektrine energije u 2012. godini. Saldo
deklarisane razmjene u 2013. godini je prikazan na Slici 3.4.
Saldo deklarisane razmjene BiH u 2013. godini
800
GWh
Uvoz
Izvoz
600
400
200
0
I
II
III
IV
VI
VII
VIII
IX
XI
XII
Mjesec
Slika 3.4. Saldo deklarisane razmjene u 2013. godini
3.1.2 Prekogranini tokovi elektrine energije

Ostvareni fiziki tokovi elektrine energije na interkonektivnim dalekovodima u 2013. godini
daju saldo razmijenjene elektrine energije regulacionog podruja BiH u iznosu od
3.695 GWh u smijeru izvoza. Iz susjednih elektroenergetskih sistema u sistem BiH
injektovano je 3.167 GWh, a u druge sisteme isporueno 6.862 GWh elektrine energije.
Tokovi elektrine energije na granici sa susjednim sistemima su prikazani na Slici 3.5.
11
4.206 GWh
538 GWh
1.127 GWh
Hrvatska
Bosna
i
Hercegovina
1.524 GWh
Srbija
Crna
Gora
Slika 3.5. Saldo deklarisane razmjene u 2013. godini
3.2
Ostvarenje bilansa elektrine energije na mrei prenosa u periodu 2008.-2012.
Osnovni pokazatelji bilansa u navedenom periodu su prikazani u Tabeli 3.6. Vrijednosti su

prikazane u procentualnom iznosu za odnos ostvarenje/plan i indeks kao odnos ostvarenja u
tekuoj u odnosu na prolu godinu.
Tabela 3.6. Ostvarenje bilansa u periodu 2008.-2012. godina
HE
TE
Ukupno
Konzum
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Ostv/Plan
91%
122%
162%
85%
76%
146%
Indeks
115%
130%
132%
55%
89%
183%
Ostv/Plan
105%
94%
93%
105%
101%
96%
Indeks
111%
93%
96%
122%
90%
104%
Ostv/Plan
100%
104%
119%
98%
91%
114%
Indeks
112%
105%
111%
88%
89%
128%
Ostv/Plan
103%
96%
98%
102%
100%
98%
Indeks
104%
95%
106%
104%
103%
99%
Iz tabele se na osnovu odnosa ostvarenje/plan za HE mogu uoiti znaajne hidroloke

oscilacije u proteklom periodu, a samim tim i promjenjiv odnos proizvodnje u odnosu na
prethodnu godinu. Ovakve oscilacije proizvodnje HE izazvale su i oscilacije u proizvodnji
TE. Uoava se da je u godinama sa smanjenom hidrologijom poveana proizvodnja iz TE dok
za godine sa dobrom hidrologijom vrijedi obrnuto. Potronja elektrine energije ima najvei
pad u 2009. godini zbog uticaja ekonomske krize.
12
4. PROIZVODNJA I POTRONJA ELEKTRINE ENERGIJE U BIH U

PROTEKLOM PERIODU
U Tabeli 4.1. prikazani su podaci o proizvodnji i potronji elektrine energije, bilansi snaga za
maksimalno satno optereenje konzuma BiH u periodu 2002.-2013. godina prema godinjim
izvjetajima koje je pripremio NOSBiH (do jula 2005. godine ZEKC).
Takoe u tabeli su prikazani karakteristini godinji pokazatelji za period 2003. 2013.
godina koji se koriste za odreivanje godinje krive trajanja optereenja. Pokazatelji se
odreuju na osnovu sljedeih formula.
-
Faktor godinjeg opetereenja konzuma:
Vrijeme iskorienja maksimalnog godinjeg optereenja:
Srednje godinje optereenje:
Ukupna proizvodnja i potronja elektrine energije u BiH u periodu 1990. 2013. godina na
godinjem nivou, prema izvjetajima NOSBiH-a, prikazana je na dijagramu na slici 4.1.
13
Tabela 4.1.Karakteristini pokazatelji za period 2003. 2013. godina
R.b.
Godina
Pozicija
Ostvareno
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Godinja potronja na prenosnoj mrei (MWh)
9,734,965
10,140,892
10,662,510
10,796,667
10,870,500
11,338,800
10,786,500
11,468,900
11,879,700
11,852,941
11,731,960
Godinji stopa rasta potronje (%)
6.42
4.17
5.14
1.26
0.68
4.31
-4.87
6.33
3.58
-0,25
-1,02
Proizvodnja na distributivnoj mrei (MWh)
247,300
299,500
324,700
349,749
361,000
526,900
87,800
84,300
19,791
37,573
58,385
Proizvodnja na prenosnoj mrei (MWh)
10,992,488
12,415,287
12,393,225
13,277,084
11,800,400
13,270,200
13,994,900
15,553,500
13,694,919
12,233,666
15,711,551
Ukupna proizvodnja (MWh)
11,239,788
12,714,787
12,717,925
13,626,833
12,161,400
13,797,100
14,082,700
15,637,800
13,714,710
12,271,239
15,769,936
Gubici na prenosnoj mrei (MWh)
294,844
321,292
383,705
311,071
312,000
326,500
306,100
337,900
324,169
308,138
343,102
Gubici na prenosnoj mrei u odnosu na (1) (%)
3.03
3.17
3.60
2.88
2.87
2.88
2.84
2.95
2.73
2,60
2,92
Pumpni rad
0.00
0.00
0.00
0.00
12,400
0.00
0.00
2,200.00
21,403.00
65,970
0.00
Ukupna potronja na prenosnoj mrei (1+6+8)
10,029,809
10,462,184
11,046,215
11,107,738
11,194,900
11,665,300
11,092,600
11,809,000
12,203,869
12,227,048
12,075,065
10
Gubici na prenosnoj mrei u odnosu na (6) (%)
2.68
2.59
3.10
2.34
2.64
2.46
2.19
2.17
2.37
2,52
2,18
11
BILANS NA PRENOSNOJ MREI (10-15) (MWh)
962,679
1,953,103
1,347,010
2,169,346
605,500
1,604,900
2,902,300
3,744,500
1,491,050
6,618
3,636,486
12
Vrna snaga konzuma na prenosnij mrei (MW)
1854
1879
2005
2019
2078
2117
2033
2173
2150
2143
2074
13
Angaovana snaga izvora na mrei prenosa (MW)
2074
2598
2446
1707
2206
2435
2273
2870
1956
1820
2119
14
Potrebna snaga primarne rezerve (MW)
12
12
13
13
14
14
14
14
14
14
14
15
Potrebna snaga sekundarne rezerve (MW)
53
53
56
57
58
59
57
59
59
59
59
16
Potrebna snaga tercijerne rezerve (MW)
250
250
250
250
250
250
250
250
250
250
250
17
BILANS (13-12) (MW)
220
719
441
-312
128
318
240
697
-194
-323
45
18
Faktor godinjeg optereenja konzuma BiH
0.60
0.61
0.61
0.61
0.60
0.61
0.61
0.61
0.63
0.63
0.65
19
Vrijeme iskoritenja maks. god. optereenja Tg(h)
5251
5397
5318
5348
5231
5356
5306
5277
5526
5531
5657
20
Srednje godinje optereenje Pg (MW)
1111
1154
1217
1232
1241
1291
1231
1309
1356
1349
1339
14
GWh
18000
16000
14000
12000
10000
8000
6000
4000
2000
0
1990 1991
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Potronja EES BiH
Proizvodnja EES BiH
Slika 4.1.- Ukupna godinja proizvodnja i potronja elektrine energije u BiH u periodu 1990. 2013.
Pregled mjesene potronje u periodu 2008-2013 je dat na slici 4.2.

1200
1100
1000
900
800
1
3
2008
5
2009
6
2010
7
2011
8
2012
10
11
12
2013
Slika 4.2. Potronja elektrine energije po mjesecima u periodu 2008.-2013. godina
15
5. BILANS ELEKTRINE ENERGIJE NA PRENOSNOJ MREI ZA 2014.

U tabelama 5.1. 5.4. prikazani su planske vrijednosti proizvodnje i potronje elektrine
energije za 2014. godinu.
Tabela 5.1.- Proizvodnja na mrei prenosa
(GWh)
Tabela 5.3. Direktni kupci (kvalifikovani i

tarifni)
UKUPNO
HE Rama
HE Mostar
PHE apljina
HE Pe-Mlini
HE Jajce 1
HE Mostarsko blato
Ukupno EP HZ HB
665,0
245,0
192,0
73,0
220,0
132,0
1.527,0
(GWh)
HE Jablanica
HE Grabovica
HE Salakovac
Ukupno HE
TE Tuzla
TE Kakanj
Ukupno TE
Ukupno EP BiH
719,0
287,4
407,6
1.414,0
3.696,0
2.218,4
5.914,4
7.328,4
eljeznica FBiH
HE Trebinje 1
HE Dubrovnik
HE Viegrad
HE Boac
Ukupno HE
TE Gacko
TE Ugljevik
Ukupno TE
Ukupno ERS
399,2
673,1
909,2
274,3
2.255,7
1.650,0
1.711,0
3.361,0
5.616,7
EP BiH
430,43
FG Bira Zvornik
85,37
eljeznica RS
22,65
Novi rudnici Ljubija
28,66
Potronja HE, R i TE
16,51
ERS
153,20
Ukupno tarifni kupci
2085,83
Ukupno direktni kupci
2961,83
Ukupno HE u BiH
Ukupno TE u BiH
5.196,7
9.275,4
Ukupno
14.472,1
UKUPNO
Aluminij Mostar (kvalif dio)
876,00
Ukupno Kvalif. kupci
876,00
Steelmin
176,10
B.S.I. Jajce
225,10
Aluminij Mostar (snab.)
1095,00
6,00
EP HZ HB
1502,20
Mittal Steel Zenica
318,21
eljeznice FBiH
45,66
eljezara Ilija
4,42
Cementara Kakanj
61,67
KTK Visoko
0,47
Tabela 5.4. Ukupna potronja u BiH
Tabela 5.2. Bruto distributivna potronja
(GWh)
UKUPNO
EP HZ HB
2.901,90
EP BiH
4.878,13
ERS
3.692,62
Distrikt Brko
317,05
(GWh)
EP HZ HB
UKUPNO
1399,70
EP BiH
4447,70
ERS
3539,42
Kvalifikovani kupci
876,00
Distrikt Brko
317,05
Ukupna potronja u BiH
12.665,70
Ukupno bruto distr. potronja
9703,87
16
Podaci iz prethodnih tabela su preuzeti iz Bilansa elektrine energije na mrei prenosa za

2014. godinu, koji NOS BiH izrauje na osnovu bilansa potronje i proizvodnje elektrine
energije elektroprivreda u BiH i Distrikta Brko. Ukupne bilansne vrijednosti su date u
sljedeoj tabeli.
Tabela 5.5. Bilans elektrine energije za 2014.
1.
Bruto distributivna potronja
9.703,87
2.
Direktni tarifni kupci
2.085,83
3.
Direktni kvalifikovani kupci
4.
Direktni kupci
5.
Proizvodnja na mrei prenosa
6.
Proizvodnja DHE, MHE, VE i ITE
721,85
7.
Gubici prenosa
325,00
8.
Isporuka sa mree prenosa
11.891,80
9.
Ukupna potronja u BiH
12.665,70
876,00
2.961,83
10. Ukupna proizvodnja u BiH

Bilans BiH (10.-9.-7.)
14.472,07
15.193,92
2.203,23
17
6. PROGNOZA POTRONJE 2015.-2024. GODINA

6.1
Statistiki podaci relevatni za planiranje potronje
Zvanini nosioci statistikih aktivnosti u Bosni i Hercegovini su: Agencija za statistiku Bosne
i Hercegovine, Zavod za statistiku Federacije Bosne i Hercegovine, Republiki zavod za
statistiku Republike Srpske i Statistiki biro Distrikta Brko, koji je prema Zakonu o statistici
BiH ispostava Agencije za statistiku BiH.
U Tabeli 6.1. je dat pregled potronje elektrine energije na prenosnoj mrei [1] i dostupnih
podataka o osnovnim indikatorima za Bosnu i Hercegovinu, za period 2002.-2013. godina,
prema podacima zvaninih statistikih organizacija (www.bhas.ba).
Tabela 6.1.- Pregled potronje elektrine energije i osnovnih indikatora za Bosnu i Hercegovinu
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
3.828
3.832
3.842
3.843
3.843
3.842
3.842
3.843
3.843
3.840
3.836
3.792*
Broj st./km2
75
75
75
75
75
75
75
75
75
75
75
74
BDP u mil.
13.946
14.689
15.946
17.218
19.333
21.836
24.759
24.051
24.584
25.772
25.734
3.643
3.833
4.150
4.480
5.031
5.683
6.444
6.258
6.397
6.711
6.709
1.859
1.956
2.118
2.291
2.572
2.906
3.295
3.200
3.271
3.432
3.430
9,46
5,22
8,27
7,97
12,28
12,95
13,39
-2,86
2,22
4,8
-0,15
9.147
9.734
10.141
10.663
10.797
10.871
11.338
10.787
11.469
11.880
11.853
11.732
-0,41
6,42
4,18
5,14
1,26
0,69
4,2
-4,9
6,3
3,6
-0,2
-1,02
Procjena
ukupnog
prisutnog
stanovn.hilj.
KM
BDP/stan. u
KM
BDP/stan. u
EUR***
Porast BDP
(%)
Potronja
el.energije
GWh**
Porast
potronje
(%)
*Preliminarni rezultati popisa,

**Potronja elektrine energije na mrei prenosa (podaci NOS BiH),
***obraunato po prosjenom godinjem kursu eura CB BiH
Treba naglasiti da je posljednji popis broja stanovnika u BiH obavljen 1991. godine, kada je
na podruju Bosne i Hercegovine registrovano 4.377.033 stanovnika. Podaci koji su dati u
Tabeli 6.1. predstavljaju procjenu broja stanovnika koje su izvrile statistike organizacije.
Ukupan broj stanovnika u BiH prema preliminarnim rezultatima popisa je 3.791.622
stanovnika. Konani rezultati popisa e biti sukcesivno objavljivani u periodu 2014-2016.
godina.
Struktura finalne potronje elektrine energije u Bosni i Hercegovini u periodu 2008.-2011.
godine koju objavljuje Agencija za statistiku Bosne i Hercegovine u svojim saoptenjima
Statistika energije je data u Tabeli 6.2. (jo uvijek nisu objavljeni podaci za 2012. godinu).
18
Iznos finalne potronje je neto manji (cca 10%) od egzaktnih podataka o potronji elektrine
energije na prenosnoj mrei koje publikuje NOS BiH jer nisu uraunati gubici na
distributivnoj mrei, meutim ovi izvjetaji su znaajni jer ukazuju na procentualnu strukturu
potroaa.
Finalna potronja elektrine energije predstavlja finalnu potronju energije u industriji,
graevinarstvu, saobraaju, poljoprivredi, domainstvima i ostalim sektorima.
U finalnoj potronji elektrine energije u 2011. godini domainstva uestvuju sa 42,1%,
industrija sa 38,3%, a ostali potroai ukljuujui graevinarstvo, saobraaj i poljoprivredu
uestvuju sa 19,6%.
Najvee uee u potronji elektrine energije u 2011. godini u industrijskom sektoru ima
industrija proizvodnje metala bez eljeza sa 51%, dok industrija eljeza i elika uestvuje sa
16,4%.
Tabela 6.2. Struktura finalne potronje elektrine energije u Bosni i Hercegovini u periodu 2008.2011. godina (Izvor: Agencija za statistiku BiH)
GWh
Industrija eljeza i elika
Hemijska
(uklj.
i
petrohemijsku)
Metali bez eljeza
Nemetalni mineralni proizvodi
Transportna oprema
Maine
Rudarstvo i kamenolomi
Prerada hrane, pia i duhana
Celuloza, papir i tampanje
Drvo i drveni proizvodi
Tekstil i koa
Nespecificirano (industrija)
Industrija ukupno
Industrija (%)
Saobraaj
Saobraaj (%)
Domainstva
Domainstva (%)
Graevinarstvo
Poljoprivreda
Ostali potroai
Ostala potronja ukupno
Ostala potronja ukupno (%)
FINALNA
POTRONJA
2008
472
93
2009
351
72
2010
595
81
2011
678
89
2027
200
23
210
58
268
197
113
37
102
3800
38,1%
94
0,9%
4335
43,4%
94
53
1608
1755
17,6%
1596
177
19
187
65
164
174
94
41
93
3033
32,1%
98
1,0%
4539
48%
99
67
1627
1793
19%
1884
181
23
224
80
190
177
115
47
95
3692
35,9%
136
1,3%
4542
43,9%
127
89
1761
1977
19,1%
2106
189
24
230
84
202
192
137
88
112
4131
38,3%
139
1,3%
4541
42,1%
84
94
1799
1977
18,3%
9974
9463
10347
10788
19
6.2
Prognoziranje potronje elektrine energije na bazi korelacije sa bruto drutvenim

proizvodom
Teoretski model prognoziranja potronje elektrine energije, na bazi korelacije sa bruto

drutvenim proizvodom, se bazira na linearnoj funkcionalnoj povezanosti izmeu potronje
elektrine energije i BDP-a. To znai da je za odreeni nivo BDP, potrebno utroiti i
adekvatnu koliinu elektrine energije.
Prema istraivanjima, postoji visok stepen korelacije izmeu promjena bruto drutvenog
proizvoda i promjena u potronji elektrine energije. Konstatovana je pozitivna korelacija, tj.
porast drutvenog proizvoda dovodi do porasta potronje elektrine energije sa vrlo visokim
stepenom korelacije (izmeu 0,95 i 0,99). Ovu tezu potvruje i vrlo visok stepen elastinosti
izmeu stope rasta bruto drutvenog proizvoda i stope rasta potronje elektrine energije.
Koeficijent elastinosti se obino kree od 0,85 do 0,95, to znai da promjena bruto
drutvenog proizvoda od 1% izaziva promjene u potronji od 0,85% -0,95%.
Na slici 6.1. je prikazan uporedni dijagram kretanja BDP (mil.KM) i potronje (GWh) u
Bosni i Hercegovini za period 2000.-2012. (2013). godina. U svim posmatranim godinama,
izuzev 2009. i 2012. godine zabiljeeni su porast BDP-a i potronje elektrine energije.
Ovakva kretanja se direktno odraavaju i na koeficijent elastinosti koji je za 2005-u godinu
iznosio 0,62, u 2006. godini 0,56, u 2007. godini 0,5, u 2008. 0,46, u 2009. 0,45, u 2010.
0,47, a u 2011. i 2012. godini iznosio je 0,47. Proraunati srednji koeficijent elastinosti za
period 2005.-2012. godina iznosi 0,5.
GWh, mil.KM
30000
25000
20000
15000
10000
5000
0
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Potronja (GWh)
BDP (mil.KM)
Slika 6.1. - Bruto drutveni proizvod i potronja elektrine energije u BiH
U Tabeli 6.3 je data procjena porasta BDP-a, i potronje elektrine energije u Bosni i
Hercegovini za period 2015.-2024. godina.
U 2015. godini procjenjen realni porast BDP-a je 4,5%, prema prognozama Svjetske banke
[8], dok je za period nakon 2015. godine na osnovu optih ekonomskih kretanja u BiH i
regionu procjenjen porast od 5%.
20
Uz pretpostavljeni rast BDP od 4,5% u 2015. godini, odnosno 5% za period do 2024. godine i
prethodno proraunati koeficijent elastinosti 0,5 dobijemo poraste potronje elektrine
energije od 2,25% u 2015. godini, odnosno 2,5% za period 2015. do 2024. godine.
Tabela 6.3.- Prognoza potronje elektrine energije u BiH na bazi korelacije sa BDP-om
Godina
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2021
2022
2023
2024
Procjenjeni realni
porast BDP-a
4,5%
5,0%
5,0%
5,0%
5,0%
5,0%
5,0%
5,0%
5,0%
5,0%
Porast potronje
elektrine energije
2,25%
2,5%
2,5%
2,5%
2,5%
2,5%
2,5%
2,5%
2,5%
2,5%
Kod prognoziranja potronje elektrine energije na osnovu korelacije sa bruto drutvenim

proizvodom u BiH ima dosta nepoznanica, radi nepoznavanja tanijih podataka o kretanju
BDP u narednom periodu, ali se gore navedene procjene mogu u kombinaciji sa drugim
metodama koristiti za odreivanje okvirnog porasta potronje.
6.3
Izvjetaji i predvianja ENTSO-E
Izvjetaj Scenario Outlook and Adequacy Forecast (SO&AF) 2013 2030 [9] je godinja
publikacija ENTSO-E, koja se koristi kao osnova za desetogodinji pan-evropski plan (Ten
Year Network Development Plan-TYNDP) i Regionalne planove investicija (Regional
Investment Plans-RgIP). Ovaj Izvjetaj je aurirao podatake iz TYNDP 2012, koji je
objavljen 5.jula 2012. godine i priprema je za TYNDP 2014, ija finalna verzija treba biti
objavljena krajem 2014. godine.
Kod predvianja porasta optereenja za period 2013.- 2020. godina i 2013-2030. godina,
Bosna i Hercegovina se nalazi u grupi zemalja sa prosjenim godinjim porastom optereenja
veim od 2,2%- Slika 6.2.
21
Slika 6.2.- Prosjeni godinji porast optereenja ENTSO-E za period 2013. - 2020. godina (Figure
3.1.4) i 2013. 2030. godina (Figure 3.1.7)
6.4
Planovi potronje korisnika prenosne mree
Kao to je ve u Uvodu navedeno, NOSBiH je blagovremeno pripremio sve potrebne

elemente kako bi korisnicima prenosne mree omoguio pravovremeno informisanje o
njihovim obavezama u dostavljanju planskih podataka u skladu sa Zakonom i Mrenim
kodeksom.
6.4.1 Plan potronje direktno prikljuenih kupaca
U Tabeli 6.5. su prikazani dostavljeni podaci o potronji korisnika koji su direktno prikljueni
na prenosnu mreu, a u Tabeli 6.6. maksimalne snage na prenosnoj mrei za period 2015.2024. godina. Podatke su do utvrenog roka dostavili Aluminij d.d. Mostar, Arcelor Mital
d.o.o. Zenica i novi potroa R-S Silicon d.o.o. Mrkonji Grad. Takoe, Elektroprivreda RS je
dostavila podatke za potroae eljeznice RS i Alumina d.o.o. Zvornik. Za ostale direktno
prikljuene kupce koriteni su podaci iz prethodnog Indikativnog plana, uz pretpostavku da je
potronja u 2024. godini jednaka potronji u prethodnim godinama.
Prema podacima iz Tabele 6.4 veina direktno prikljuenih kupaca predvia konstantnu
potronju tokom posmatranog desetogodinjeg perioda, kao i konstantnu maksimalnu snagu
(Tabela 6.5).
Detaljne prijave u skladu sa metodologijom koje su dostavili navedeni korisnici nalaze se u
bazi podataka NOSBiH.
Tabela 6.4. Plan potronje direktno prikljuenih kupaca (GWh) za period 2015.-2024. godina
22
Korisnik
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2021
2022
2023
2024
2.010
2.010
2.010
2.010
2.010
2.010
2.010
2.010
2.010
2.010
2.211
2.211
2.211
2.211
2.211
2.211
2.211
2.211
2.211
2.211
2.010
2.010
2.010
2.010
2.010
2.010
2.010
2.010
2.010
2.010
B.S.I. Jajce (b.s.)

eljeznice F BiH
Cementara Kakanj
(b.s.)
Cementara Kakanj
(v.s.)
Cementara Kakanj
(n.s.)
Arcelor Mital d.o.o.
Zenica (b.s.)
Zenica (v.s.).
Zenica (n.s.)
eljezara Ilija
(b.s.)
eljezara Ilija
(v.s.)
eljezara Ilija
(n.s.)
KTK Visoko
Novi rudnici
Ljubija
eljeznice RS (b.s.)
225,2
225,2
237,2
225,5
225,2
225,2
237,2
225,5
225,2
225,2
74,5
74,5
74,5
74,5
74,5
74,5
74,5
74,5
74,5
74,5
84,5
84,5
84,5
84,5
84,5
84,5
84,5
84,5
84,5
84,5
64,5
64,5
64,5
64,5
64,5
64,5
64,5
64,5
64,5
64,5
478,9
494,9
495,9
504,1
508,2
512,3
517,3
517,3
517,3
517,3
498,1
514,7
515,7
524,3
528,5
532,8
538,0
538,0
538,0
538,0
464,5
480,1
481,0
489,0
493,0
496,9
501,8
501,8
501,8
501,8
5,52
5,76
6,00
6,24
6,48
6,84
7,2
7,2
7,2
7,2
6,9
7,2
7,5
7,8
8,0
8,55
9,0
9,0
9,0
9,0
4,14
4,32
4,50
4,68
4,86
5,13
5,40
5,40
5,40
5,40
22,5
22,7
22,9
23,1
23,4
23,6
23,9
24,1
24,3
24,6
eljeznice RS (v.s.)
22,8
23,0
23,2
23,5
23,7
24,0
24,2
24,5
24,7
25,0
eljeznice RS (n.s.)
Alumina d.o.o.
Zvornik (b.s.)
Alumina d.o.o.
Zvornik (v.s.)
Alumina d.o.o.
Zvornik (n.s.)
Prijedor Cement
Company d.o.o.(b.s.)
Prijedor Cement
Company d.o.o.(v.s.)
Prijedor Cement
Company d.o.o.
(n.s.)
R-S Silicon d.o.o.
Mrkonji Grad
22,2
22,4
22,6
22,8
23,1
23,3
23,5
23,8
24,0
24,3
128
128
128
128
128
128
128
128
128
128
134,4
134,4
134,4
134,4
134,4
134,4
134,4
134,4
134,4
134,4
121,6
121,6
121,6
121,6
121,6
121,6
121,6
121,6
121,6
121,6
150
150
150
150
150
150
150
150
150
180
180
180
180
180
180
180
180
180
120
120
120
120
120
120
120
120
120
220
220
220
220
220
220
220
220
220
Aluminij d.d.
Mostar (b.s.)
Aluminij d.d.
Mostar (v.s.)
Aluminij d.d.
Mostar (n.s.)
Steelmin
110
Tabela 6.5.- Maksimalne snage (MW) na prenosnoj mrei za period 2015.-2024. Bazni scenario.
Korisnik
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2021
2022
2023
2024
Aluminij d.d.
Mostar
234,0
234,0
234,0
234,0
234,0
234,0
234,0
234,0
234,0
234,0
27
27
27
27
27
27
27
27
27
27
13,3
13,3
13,3
13,3
13,3
13,3
13,3
13,3
13,3
13,3
Steelmin
B.S.I. Jajce
eljeznice F BiH
Cementara
23
Kakanj
Zenica
eljezara Ilija
KTK Visoko
Novi rudnici
Ljubija
eljeznice RS
Alumina Zvornik
Prijedor Cement
Company d.o.o.
R-S Silicon d.o.o.
Mrkonji Grad
110,0
110,0
110,0
110,0
110,0
110,0
110,0
110,0
110,0
110,0
5,6
5,6
5,6
5,6
5,6
5,6
5,6
5,6
5,6
5,6
10,0
16,0
10,0
16,0
10,0
16,0
10,0
16,0
10,0
16,0
10,0
16,0
10,0
16,0
10,0
16,0
10,0
16,0
10,0
16,0
25,0
25,0
25,0
25,0
25,0
25,0
25,0
25,0
25,0
27,0
27,0
27,0
27,0
27,0
27,0
27,0
27,0
27,0
27,0
6.4.2 Bruto distributivna potronja planovi elektroprivrednih preduzea

Podatke o planiranoj bruto distributivnoj potronji TS 110/x kV od elektroprivrednih
(distributivnih) preduzea u Bosni i Hercegovini su u predvienom terminu dostavile JP EP
BiH, JP EP HZ HB, MH ERS, kao i JP Komunalno Brko.
Podaci o planiranoj bruto distributivnoj potronji postojeih transformatorskih stanica 110/x
kV, kao i zahtjevi za izgradnju novih transformatorskih stanica 110/x kV koje je za
Indikativni plan dostavila JP EP BiH, su sastavni dio Priloga. Podaci su podijeljeni po
elektrodistribucijama: ED Sarajevo, ED Tuzla, ED Zenica, ED Biha i ED Mostar. JP EP
BiH je za Indikativni plan dostavila podatke o potronji TS 110/x kV za period 2015.-2024.
godina sa prosjenim rastom od 3% za bazni scenario, za optimistiki (vii) scenario 4% a za
pesimistiki scenario oko 2%, to su neto nii procenti porasta nego u prethodnim
predvianjima. to se tie prognoze strukture potronje dat je samo podatak o strukturi
potronje JP EP BiH u 2012. godini: Industrijska potronja (35 i 10 kV) 26,22 %,
domainstva 52,10 %, ostala potronja (0,4 kV) 19,73% i javna rasvjeta 1,95%. Takoe je za
svaku pojedinu TS 110/x kV data potronja i izmjereno vrno optereenje u 2012. godini. Svi
gore navedeni podaci su dio Priloga.
U dostavljenim podacima JP EP HZ HB je za svaku postojeu TS 110/x kV prognozirana
ukupna potronja bazni scenario temeljem ostvarene preuzete elektrine energije za 2013.
godinu i godinje stope porasta od 1,5% (prema Studiji energetskog sektora u BiH, referentni
scenarij S2). Iznos postotka stope rasta vii scenario je za svaku TS 110/x kV preuzet iz
Integralne studije razvoja JP EP HZ HB 2006. 2010. godina sa projekcijom na 2020. godinu
i iznosi prosjeno 2%. Iznos postotka stope rasta nii scenario u iznosu od 1,2% je preuzet
iz Studije energetskog sektora u BiH sa mjerama (S3) razvoja potronje elektrine energije za
JP EP HZ HB. Ovi podaci sistematizovani po upanijama su sastavni dio Priloga. Prema
Integralnoj studiji razvoja JP EP HZ HB 2006. 2010. godina sa projekcijom na 2020. godinu
[10] planirano je poveanje optereenja od 2% po svakoj TS 110/x kV koje je linearno
rasporeeno za period 2015.-2024. godina. to se tie prognoze strukture potronje za
referentni scenario (S2) u Studiji energetskog sektora u BiH predvia se smanjenje udjela
potronje domainstava s 49% u 2005. godini na 46% u 2020. godini a poveava udio kupaca
na niskom (osim domainstava) i srednjem naponu s 32% u 2005. godini na 46% u 2020.
godini. Za svaku TS 110/x kV navedena je ostvarena struktura potronje u 2012. godini.
Dostavljeni su i podaci o planiranoj izgradnji novih distributivnih vorita prema Integralnoj
studiji razvoja JP EP HZ HB, koji se nalaze u Prilogu.
24
MH ERS je dostavila podatke o predvienom rastu potronje postojeih TS 110/x kV i to za

bazni scenario sa prosjenim godinjim rastom od oko 3,2%, za vii scenario oko 3,5% i nii
scenario oko 0,9%. U Prilogu se nalaze detaljni podaci prognoze potronje postojeih TS
110/x kV za elektrodistribucije: ZP Elektrokrajina, ZP Elektrodoboj, ZEDP Elektrobijeljina,
ZP ED Pale, ZP Elektrohercegovina, i novoplaniranih transformatorskih stanica 110/x kV ZP
Elektrokrajina. Prognoze rasta su razliite, zavisno od elektrodistributivnog preduzea: ZP
Elektrokrajina bazni scenario 4%, vii scenario 4%, nii scenario 0,5%, ZP Elektrodobojbazni scenario 3%, vii scenario 3,5%, nii scenario 2,5%, ZEDP Elektrobijeljina- bazni
scenario 2%, vii scenario 3%, nii scenario 1%, ZP ED Pale- bazni scenario oko 1%, vii
scenario 1,8%, nii scenario 0,6%, ZP Elektrohercegovina- bazni scenario 1,5%, vii scenario
2%, nii scenario 0,5%. to se tie strukture potronje, zavisno od elektrodistribucije za cijeli
period je ili ostavljena ista struktura potronje, ili je predvieno smanjenje udjela potronje
domainstava uz poveanje udjela industrijske i ostale potronje.
Javno preduzee ''Komunalno Brko'' d.o.o. Brko Distrikt je dostavilo NOS BiH podatke o
sumarnoj potronji (MWh) i sumarnoj snazi (MW) na dvije trafostanice 110 kV (Brko 1 i
Brko 2). Prosjena stopa rasta za bazni scenario iznosi 1,5%. Predviena stopa rasta
potronje u viem scenariju je 2,25%, dok je u niem scenariju predvien porast od 1%. to se
tie strukture potronje u 2015. godini je predvieno uee industrijske potronje 13%, ostale
potronje 25%, domainstava 58% i javne rasvjete 4%. U 2024. godini je predvieno uee
industrijske potronje 14,8%, ostale potronje 28,6%, domainstva 53,5% i javne rasvjete
3,1%.
U Tabeli 6.6. je data prognoza distributivne potronje po elektroprivrednim kompanijama.
Prognoza je uraena na osnovu Bilansa elektrine energije za 2014. godinu i prosjenih
procenta porasta za bazni, vii i nii scenario, koje su dale elektroprivredne kompanije, s tim
da je odvojeno data potronja za JKP Komunalno Brko.
Na osnovu ovih podataka moe se zakljuiti da e distributivna potronja u narednom
planskom periodu imati prosjean rast od oko 2,8% u baznom scenariju, 3,5% u viem
scenariju i 1,5% u niem scenariju.
U Indikativnom planu nije razmatrana opravdanost izgradnje novih transformatorskih
stanica 110/x kV, koje su elektroprivredne kompanije predloile u svojim planovima
razvoja (date u Prilogu), i ove TS nisu predmet Indikativnog plana razvoja proizvodnje.
Elektroprenos BiH e u skladu sa svojim pravima i obavezama, u dugoronim planovima
razvoja prenosne mree razmatrati izgradnju novih transformatorskih stanica 110/x kv i nain
njihovog prikljuivanja na prenosnu mreu.
Tabela 6.6. Plan distributivne potronje u BiH (GWh)
Korisnik
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2021
2022
2023
2024
EP HZ HB (b.s.)
1.420.7
1.442,0
1.463,6
1.485,6
1.507,9
1.530,5
1.553,4
1.576,8
1.600,4
1.624,4
EP HZ HB (v.s.)
1.427,7
1.456,2
1.485,4
1.515,1
1.545,4
1.576,3
1.607,8
1.640,0
1.672,8
1.706,2
EP HZ HB (n.s.)
1.416,5
1.433,5
1.450,7
1.468,1
1.485,7
1.503,6
1.521,6
1.539,9
1.558,3
1.577,0
ERS (b.s.)
3.652,7
3.769,6
3.890,2
4.014,7
4.143,1
4.275,7
4.412,6
4.553,8
4.699,5
4.849,9
ERS (v.s.)
3.663,3
3.791,5
3.924,2
4.061,6
4.203,7
4.350,9
4.503,1
4.660,7
4.823,9
4.992,7
ERS (n.s.)
3.571,3
3.603,4
3.635,8
3.668,6
3.701,6
3.734,9
3.768,5
3.802,4
3.836,7
3.871,2
EP BiH (b.s.)
4.581,1
4.718,6
4.860,1
5.005,9
5.156,1
5.310,8
5.470,1
5.634,2
5.803,2
5.977,3
25
4.625,6
EP BiH (v.s.)
4.810,6
5.003,1
5.203,2
5.411,3
5.627,8
5.852,9
6.087,0
6.330,5
6.583,7
EP BiH (n.s.)
4.536,7
4.627,4
4.719,9
4.814,3
4.910,6
5.008,8
5.109,0
5.211,2
5.315,4
5.421,7
JP ''K. Brko'' doo (b.s.)
324,2
329,0
334,0
339,0
344,1
349,2
354,5
359,8
365,2
370,7
JP ''K. Brko'' doo (v.s.)
321,8
326,6
331,5
336,5
341,6
346,7
351,9
357,2
362,5
367,9
JP ''K. Brko'' doo (n.s.)
320,2
323,4
326,7
329,9
333,2
336,6
339,9
343,3
346,8
350,2
9.978,7
10.259,2
10.547,9
10.845,2
11.151,2
11.466,2
11.790,6
12.124,5
12.468,3
12.822,3
vii scenario
10.038,4
10.385,0
10.744,2
11.116,3
11.502,0
11.901,6
12.315,7
12.744,9
13.189,6
13.650,6
nii scenario
9.828,5
9.971,3
10.116,6
10.264,2
10.414,2
10.566,7
10.721,7
10.879,2
11.039,3
11.202,1
bazni scenario
Ukupno
6.4.3 Prognoza potronje na prenosnoj mrei BiH na bazi podataka dostavljenih od

korisnika prenosne mree
S obzirom da su za ovaj Indikativni plan podatke poslala sva distributivna preduzea, i dio
najveih direktnih potroaa, kao i na realniju prognozu distributivne potronje u odnosu na
prethodne godine, uraena je prognoza potronje na prenosnoj mrei za period 2015.-2024.
godina, na bazi podataka dostavljenih od korisnika prenosne mree.
Prognoza distributivne potronje je preuzeta iz Tabele 6.4. to se tie direktnih potroaa
uzeta je prognoza potronje prema Tabeli 6.4 za potroae koji su dostavili inovirane podatke
za Indikativni plan: Aluminij Mostar, Arcelor Mittal Zenica, eljeznice RS, Alumina d.o.o.
Zvornik kao i novog direktnog potroaa R-S Silicon Mrkonji grad. Ostali direktni potroai
su razmatrani sa potronjom prema Bilansu za 2014. godinu.
Rezultati za tri scenarija prognoze potronje su dati u Tabeli 6.7.
Tabela 6.7.- Prognoza potronje el.en. na prenosnoj mrei BiH u GWh za period 2015.-2024. na bazi
podataka dostavljenih od korisnika prenosne mree
Korisnik
Distributivna
potronja u BiH
(b.s.)
Direktni potroai
(b.s.)
Ukupna
potronja
BiH
(b.s.)
bazni scenario (%)
Distributivna
potronja u BiH
(v.s.)
Direktni potroai
(v.s.)
Ukupna
potronja
BiH
(v.s.)
vii scenario (%)
Distributivna
potronja u BiH
(n.s.)
Direktni potroai
(n.s.)
Ukupna
potronja
BiH
(n.s.)
nii scenario (%)
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2021
2022
2023
2024
9.978,7
10.259,2
10.547,9
10.845,2
11.151,2
11.466,2
11.790,6
12.124,5
12.468,3
12.822,3
3.314,0
3.440,2
3.441,4
3.449,8
3.454,2
3.458,5
3.463,8
3.464,0
3.464,2
3.464,5
13.292,7
13.699,4
13.989,3
14.295,0
14.605,4
14.924,7
15.254,4
15.588,5
15.932,5
16.286,8
5,0
3,1
2,1
2,2
2,2
2,2
2,2
2,2
2,2
2,2
10.038,4
10.385,0
10.744,2
11.116,3
11.502,0
11.901,6
12.315,7
12.744,9
13.189,6
13.650,6
3.540,9
3.667,7
3.668,9
3.677,8
3.682,2
3.686,8
3.692,2
3.692,5
3.692,7
3.693,0
13.579,3
14.052,7
14.413,1
14.794,1
15.184,2
15.588,4
16.007,9
16.437,4
16.882,3
17.343,6
7,2
3,5
2,6
2,6
2,6
2,7
2,7
2,7
2,7
2,7
9.828,5
9.971,3
10.116,6
10.264,2
10.414,2
10.566,7
10.721,7
10.879,2
11.039,3
11.202,1
3.292,9
3.418,7
3.419,8
3.428,0
3.432,3
3.436,4
3.441,5
3.441,8
3.442,0
3.442,3
13.121,4
13.390,0
13.536,4
13.692,2
13.846,5
14.003,1
14.163,2
14.321,0
14.481,3
14.644,4
3,6
2,0
1,1
1,2
1,1
1,1
1,1
1,1
1,1
1,1
26
Prosjean porast ukupne potronje na prenosnoj mrei BiH za period 2015.-2024. u baznom
scenariju je 2,6%, viem scenariju 3,2%, i niem scenariju je 1,5%.
Prognoza potronje elektrine energije na prenosnoj mrei BiH
6.5
U prethodnom poglavlju je uraena prognoza potronje na bazi podataka koji su dostavili

korisnici prenosne mree. Ova prognoza je iskoritena za pravljenje prognoze potronje na
prenosnoj mrei BiH za bazni, vii i nii scenario. S obzirom da se u Tabeli 6.7 u poetnim
godinama dobije nesrazmjerno veliki procenat porasta, za prognozu potronje elektrine
energije na prenosnoj mrei BiH u periodu 2015.-2024. smo koristili prosjene poraste
potronje. Tako se dobiju tri scenarija:
-
Pesimistini scenario nii scenario (prosjeni godinji porast 1,5%)

Realistini scenario bazni scenario (prosjeni godinji porast 2,6%)
Optimistini scenario vii scenario (prosjeni godinji porast 3,2%)
Prognoza potronje na prenosnoj mrei je data u Tabeli 6.8. (na ovu potronju treba dodati jo
gubitke prenosa).
Osim tri osnovna scenarija prognoze potronje (bazni, vii, nii) u Tabeli 6.8 je data prognoza
potronje koja se bazira na predvienom porastu BDP (prema Tabeli 6.3).
Tabela 6.8. Prognoza potronje elektrine energije na prijenosnoj mrei BiH
za etiri scenarija za period 2015. 2024. godina
Godina
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2021
Realistini
scenario
Pesimistiki
scenario
(GWh)
(GWh)
8,836
9,185
9,147
9,734
10,141
10,663
10,797
10,871
11,338
11,063
11,469
11,880
11,853
11,732
11,891
12,200
12,517
12,843
13,177
13,519
13,871
14,231
3.49
-0.41
6.42
4.18
5.14
1.26
0.69
4.30
-2.43
3.67
3.58
-0.23
-1.02
1.36
2.60
2.60
2.60
2.60
2.60
2.60
2.60
11,891
12,069
12,250
12,434
12,621
12,810
13,002
13,197
Optimistiki
scenario
Prognoza prema
BDP-u
(GWh)
(GWh)
1.50
1.50
1.50
1.50
1.50
1.50
1.50
11,891
12,272
12,664
13,069
13,488
13,919
14,365
14,824
3.20
3.20
3.20
3.20
3.20
3.20
3.20
11,891
12,159
12,463
12,774
13,093
13,421
13,756
14,100
2.25
2.50
2.50
2.50
2.50
2.50
2.50
27
2022
2023
2024
14,601
2.60
14,981
15,371
2.60
2.60
13,395
13,596
13,800
1.50
1.50
1.50
15,299
15,788
16,294
3.20
3.20
3.20
14,453
14,814
15,184
2.50
2.50
2.50
Prognoza potronje na prenosnoj mrei BiH za period 2015.-2024. godina, za etiri scenarija,
ostvarenje potronje u periodu 2000.-2013. godina i planirana potronja prema Bilansu
elektrine energije na mrei prenosa za 2014. godinu su dati na slici 6.3. Iscrtkano je data
prognoza potronje prema BDP-u i sa slike se vidi da se ona najveim dijelom podudara sa
prognozom potronje na osnovu podataka od korisnika prenosnog sistema prema baznom
scenariju.
Slika 6.3. Prognoza potronje na prijenosnoj mrei BiH za period 2015.-2024. i ostvarenje
potronje u periodu 2000.-2013.godina
28
7. BILANSI SNAGA I ENERGIJA NA PRENOSNOJ MREI 2015. 2024.

GODINA
Bilansi snaga i energija za planski period 2015.2024. godina uraeni su za tri scenarija
potronje: pesimistiki nii scenario potronje, realistiki bazni scenario potronje i
optimistiki vii scenario potronje, opisana u odjeljku 6.
Mrenim kodeksom, taka 4.1.3, definie se da Novi proizvodni kapacitet, za koga je
investitor obezbijedio Ugovor o koncesiji i Elaborat tehnikog rjeenja prikljuka u skladu sa
odredbama Pravilnika o prikljuku, bie bilansno ukljuen u Indikativni plan razvoja
proizvodnje.
U proteklom periodu, od usvajanja Pravilnika o prikljuku, izvrena je revizija Elaborata o
tehnikom rjeenju prikljuka na prenosnu mreu za jedanaest novih elektrana. Za TE Stanari,
studija izvodljivosti uklapanja TE Stanari u EES Bosne i Hercegovine i njena revizija je
obavljena prije definisanja i stupanja na snagu Pravilnika o prikljuku. U 2013. godini su
uraene revizije Elaborata za plinsku elektranu KTG Zenica i vjetroelektranu Trusina.
Podaci o planiranoj proizvodnji i snazi novih (bilansiranih) proizvodnih kapaciteta pridrueni
su postojeim proizvodnim kapacitetima, te poreenjem sa tri scenarija potronje formiran je
10-godinji bilans energija i snaga na prenosnoj mrei Bosne i Hercegovine. Treba
napomenuti da je u ovom Indikativnom planu po prvi put bilansirana jedna vjetroelektranaVE Trusina za koju je revidovan Elaborat tehnikog rjeenja prikljuka na prenosnu mreu.
S obzirom na osjetljivost proizvodnje HE od hidrolokih prilika, to se naroito odrazilo u
proteklih nekoliko godina, kao i odreeni nesklad u podacima o planskim vrijednostima
proizvodnje za pojedine HE, u Tabeli 7.1. navedeni su podaci o proizvodnji iz razliitih izvora
podataka. U bilansima, proizvodnja svih HE planirana je na bazi prosjene hidroloke godine,
odnosno podataka koje su dostavile elektroprivredne kompanije.
JP Elektroprivreda Bosne i Hercegovine, JP Elektroprivreda Hrvatske zajednice Herceg
Bosne i MH Elektroprivreda Republike Srpske su za cijeli planski period dostavile podatke za
sve proizvodne kapacitete, ukljuujui i nove bilansirane. to se tie izlazka iz pogona termo
blokova JP Elektroprivreda BiH je dostavila sljedee podatke: blok 3 u TE Tuzla prestaje sa
radom u 2019. godini, blok 4 u 2024. godini, a blok 5 TE Kakanj izlazi iz pogona 2022.
godine, to predstavlja produenje rada ovih blokova u odnosu na prethodni Indikativni plan.
Vezano za ulazak u pogon novih blokova, blok 7 TE Tuzla ulazi u pogon 2019. godine, a blok
8 TE Kakanj 2022. godine, to je takoe pomjeranje rokova u odnosu na prethodni Indikativni
plan.
U Tabelama 7.2, 7.3 i 7.4 data je proizvodnja postojeih i novoplaniranih bilansiranih
proizvodnih objekata na prenosnoj mrei BiH, prema podacima dostavljenim od proizvoaa,
dok su u Tabeli 7.6. dati bilansi elektrine energije za tri gore navedena scenarija potronje, za
period 2015.-2024. godina.
Tabela 7.1.- Podaci o proizvodnji HE (GWh)
Naziv objekta
Ostvarena
Planirana
Oekivana godinja
proizvodnja u 2013.
proizvodnja u 2014.
proizvodnja prema
godini na mrei
na mrei prenosa
Studiji EI HP
29
prenosa
apljina
712,90
192,00
200,00
Rama
707,10
665,00
650,00
Jablanica
901,60
719,00
771,00
Grabovica
364,90
287,40
334,00
Salakovac
576,00
407,60
410,00
Mostar
299,30
245,00
247,00
Jajce I
255,00
220,00
233,00
Pe-Mlini
93,00
73,00
82,00
M.Blato
168,80
132,00
Ukupno F BiH
4.078,60
2.941,00
2.927,00
Viegrad
1.216,0
909,20
1.038,00
Boac
266,80
274,30
307,50
Trebinje I
700,30
399,20
535,40
Dubrovnik G2
621,00
673,10
695,60
Ukupno ERS
2.804,10
2.255,70
2.576,50
UKUPNO BiH
6.882,70
5.196,70
5.503,50
Tabela 7.2.- Tabela Proizvodnja postojeih HE i TE na prenosnoj mrei BiH za 2015.-2024.

PROIZVODNJA
(GWh)
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2021
2022
2023
2024
RAMA
650,0
650,0
650,0
650,0
650,0
650,0
650,0
650,0
650,0
650,0
HE APLJINA
200,0
200,0
200,0
200,0
200,0
200,0
200,0
200,0
200,0
200,0
MOSTAR
247,0
247,0
247,0
247,0
247,0
247,0
247,0
247,0
247,0
247,0
JAJCE1
232,9
232,9
232,9
232,9
232,9
232,9
232,9
232,9
232,9
232,9
JAJCE2
157,0
157,0
157,0
157,0
157,0
157,0
157,0
157,0
157,0
157,0
PE-MLINI
82,0
82,0
82,0
82,0
82,0
82,0
82,0
82,0
82,0
82,0
JABLANICA
712,0
712,0
712,0
712,0
712,0
712,0
712,0
712,0
712,0
712,0
GRABOVICA
285,0
285,0
285,0
285,0
285,0
285,0
285,0
285,0
285,0
285,0
SALAKOVAC
405,0
405,0
405,0
405,0
405,0
405,0
405,0
405,0
405,0
405,0
TREBINJE 1
393,8
393,8
393,8
393,8
393,8
393,8
393,8
393,8
393,8
393,8
DUBROVNIK
647,5
647,5
647,5
647,5
647,5
647,5
647,5
647,5
647,5
647,5
VIEGRAD
909,2
909,2
909,2
909,2
909,2
909,2
909,2
909,2
909,2
909,2
BOAC
273,9
273,9
273,9
273,9
273,9
273,9
273,9
273,9
273,9
273,9
167,0
167,0
167,0
167,0
167,0
167,0
167,0
167,0
167,0
167,0
MOSTARSKO
BLATO
UKUPNO HE
5.362,3
5.362,3
5.362,3
5.362,3
5.362,3
5.362,3
5.362,3
5.362,3
5.362,3
5.362,3
TUZLA G-3
385,0
380,0
235,0
306,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
TUZLA G-4
975,0
960,0
1.021,0
1.097,0
543,0
465,0
372,0
345,0
279,0
0,0
TUZLA G-5
1.000,0
985,0
1.104,0
956,0
496,0
320,0
320,0
416,0
400,0
608,0
TUZLA G-6
1.140,0
1.175,0
1.186,0
1.186,0
1.242,0
1.186,0
1.186,0
1.019,0
1.186,0
1.242,0
520,0
520,0
452,0
440,0
440,0
440,0
440,0
0,0
0,0
0,0
KAKANJ G-5
KAKANJ G-6
540,0
540,0
546,0
465,0
465,0
465,0
465,0
104,0
70,0
0,0
KAKANJ G-7
1.200,0
1.200,0
1.252,0
1.344,0
1.344,0
1.344,0
1.344,0
1.076,0
1.076,0
1.311,0
GACKO
1.620,0
1.620,0
1.440,0
1.620,0
1.620,0
1.620,0
1.620,0
1.440,0
1.620,0
1.620,0
UGLJEVIK
1.440,0
1.720,0
1.720,0
1.720,0
1.530,0
1.720,0
1.720,0
1.720,0
1.720,0
1.530,0
UKUPNO TE
8.820,0
9.100,0
8.956,0
9.134,0
7.680,0
7.560,0
7.467,0
6.120,0
6.351,0
6.311,0
30
UKUPNO
POSTOJEI
14.182,3
14.462,3
14.318,3
14.496,3
13.042,3
12.922,3
12.29,3
11.482,3
11.713,3
11.673,3
OBJEKTI
U tabeli 7.3. je data proizvodnja novih HE na prenosnoj mrei BiH prema podacima
dostavljenim od proizvoaa, dok je za nove HE Dub i Ustipraa, HE Ulog i mHE na rijeci
Sutjesci, pored bilansiranja od 2015. godine, data i procjena godine ulaska u pogon od strane
NOSBiH. S obzirom da, prema ranije dostavljenim dokumentima (HE Dub i Ustipraa nisu
dostavile prijavu za ovaj IPRP), nema dokaza da je gradnja poela na ovim lokacijama,
NOSBiH je pomjerio godinu ulaska u pogon za dvije godine.
Tabela 7.3.- Proizvodnja novih HE na prenosnoj mrei BiH za period 2015.-2024.
PROIZVODNJA
(GWh)
2015
HE DUB I HE USTIPRAA
(procjena NOSBIH)
74,4
HE ULOG
HE ULOG
(procjena NOSBiH)
MHE NA RIJECI SUTJESCI
82,3
2016
2017
74,4
82,3
83,6
83,6

(procjena NOSBiH)
2018
2019
2020
2024
74,4
74,4
74,4
74,4
74,4
74,4
74,4
74,4
74,4
74,4
74,4
74,4
74,4
74,4
82,3
82,3
82,3
82,3
82,3
82,3
82,3
82,3
82,3
82,3
82,3
82,3
82,3
82,3
82,3
82,3
83,6
83,6
83,6
83,6
83,6
83,6
83,6
83,6
83,6
83,6
83,6
83,6
83,6
83,6
83,6
83,6
251,8
251,8
251,8
251,8
251,8
251,8
236,8
236,8
236,8
236,8
HE VRANDUK
240,3
2023
74,4
HE USTIKOLINA
240,3
2022
74,4
HE DABAR
NOVE HE BILANSIRANO
2021
240,3
96,4
96,4
96,4
96,4
96,4
96,4
96,4
336,7
588,5
588,5
825,3
825,3
825,3
825,3
Tabela 7.4.- Proizvodnja novih TE na prenosnoj mrei BiH za period 2015.-2024.

PROIZVODNJA
(GWh)
2015
TE STANARI
2016
2017
2018
2019
2020
2021
2022
2023
2024
1.500,0
2.000,0
2.000,0
2.000,0
2.000,0
2.000,0
2.000,0
2.000,0
2.000,0
2.604,0
2.604,0
2.604,0
2.604,0
2.604,0
2.604,0
910,0
910,0
910,0
3.250,0
3.250,0
3.250,0
3.250,0
3.250,0
3.250,0
TE TUZLA, blok 7
TE KAKANJ, blok 8
KTG ZENICA
3.250,0
3.250,0
KTG ZENICA
(procjena NOSBiH)
NOVE
BILANSIRANO
3.250,0
3.250,0
3.250,0
3.250,0
3.250,0
3.250,0
3.250,0
3.250,0
3.250,0
3.250,0
TE
3.250,0
4.750,0
5.250,0
5.250,0
7.854,0
7.854,0
7.854,0
8.764,0
8.764,0
8.764,0
Tabela 7.5.- Proizvodnja novih VE na prenosnoj mrei BiH za period 2015.-2024.

PROIZVODNJA
(GWh)
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2021
2022
2023
2024
VE TRUSINA
VE TRUSINA
Procjena NOSBiH
160,0
160,0
160,0
160,0
160,0
160,0
160,0
160,0
160,0
160,0
160,0
160,0
160,0
160,0
160,0
160,0
160,0
160,0
160,0
Tabela 7.6.- Bilansi elektrine energije na prenosnoj mrei BiH za period 2015.-2024.
31
POTRONJA
(GWh)
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2021
2022
2023
Scenario 1. (n.s.)
12.087
12.268
12.452
12.639
12.828
13.021
13.216
13.414
13.615
13.820
Scenario 2. (b.s.)
12.350
12.671
13.001
13.339
13.685
14.041
14.406
14.781
15.165
15.559
12.495
12.895
13.307
13.733
14.173
14.626
15.094
15.577
16.076
16.590
Scenario 3. (v.s.)
PROIZVODNJA
NOVI IZVORI
BILANSIRANI
Scenario I.
Proizvodnja
bilansirano*
Gubici (2,2% u
odnosu na
proizvodnju) **
Scenario 1 (n.s.
potronje + gubici)
Scenario 2 (b.s.
potronje + gubici)
Scenario 3 (v.s.
potronje + gubici)
BILANS Scenario 1
2024
(GWh)
3.490,3
4.990,3
5.490,3
5.586,7
8.442,5
8.442,5
8.679,3
9.589,3
9.589,3
9.589,3
17.672,6
19.452,6
19.808,6
20.083,0
21.484,8
21.364,8
21.508,6
21.071,6
21.302,6
21.262,6
388,8
428,0
435,8
441,8
472,7
470,0
473,2
463,6
468,7
467,8
12.457,8
12.678,0
12.869,6
13.062,1
13.282,3
13.471,8
13.670,0
13.858,3
14.064,3
14.267,4
12.588,8
13.099,0
13.436,8
13.780,8
14.157,7
14.511,0
14.879,2
15.244,6
15.633,7
16.026,8
12.660,8
13.092,7
13.505,8
13.930,0
14.392,5
14.835,3
15.298,1
15.762,9
16.257,6
16.762,0
5.214,8
6.774,6
6.939,0
7.020,9
8.202,5
7.893,0
7.838,6
7.213,3
7.238,3
6.995,2
BILANS Scenario 2
5.083,8
6.353,6
6.371,8
6.302,2
7.327,1
6.853,8
6.629,4
5.827,0
5.668,9
5.235,8
BILANS Scenario 3
5.011,8
6.359,9
6.302,8
6.152,9
7.092,3
6.529,5
6.210,4
5.308,6
5.045,0
4.500,6
*proizvodnja prema podacima dostavljenim od proizvoaa, **gubici u iznosu 2,2% u odnosu na proizvodnju su proraunati
prema Bilansu elektrine energije za 2014. godinu
Na Slici 7.1 su data tri scenarija potronje i planirana proizvodnja postojeih i novih
bilansiranih proizvodnih kapaciteta za period 2015.-2024, prema podacima dostavljenim od
proizvoaa i prema procjeni NOSBiH, kao i kriva proizvodnje ukoliko ne bi dolo do
izgradnje planiranih proizvodnih kapaciteta.
32
Slika 7.1. Tri scenarija potronje i planirana proizvodnja postojeih i novih bilansiranih proizvodnih
objekata
Bilansi za Scenarije 1, 2 i 3 uraeni su tako da su se uporeivali vii, bazni i nii scenariji

potronje (sa gubicima) sa proizvodnjom postojeih i novih bilansiranih kapaciteta.
Provedene analize upuuju na zakljuak da je za sve scenarije potronje i planiranu
proizvodnju postojeih i novih bilansiranih proizvodnih kapaciteta, zadovoljen bilans
elektrine energije. S obzirom da je produen rok za izlazak iz pogona starih blokova u TE, u
sluaju da ne doe do izgradnje novih proizvodnih kapaciteta, kritina bi bila 2019. godina
kao i naredne godine, to znai da bi Bosna i Hercegovina mogla uvoziti elektrinu energiju.
U tabeli 7.7. prikazane su instalisane snage proizvodnih kapaciteta na prenosnoj mrei Bosne i
Hercegovine, kao i snage na pragu elektrana uvaavajui planirane godine putanja u pogon
novih (Slika 7.2) i izlazak iz pogona proizvodnih kapaciteta kojima istie ivotni vijek.
Za HE Dub i Ustipraa, HE Ulog i mHE na rijeci Sutjesci, KTG Zenica i VE Trusina
dostavljena je nerealna godina ulaska u pogon, tj. za veinu objekata je data godina ulaska u
pogon 2015, ali iz dostavljenih podataka se moe vidjeti da nisu uopte stvoreni uslovi za
poetak gradnje. Uzimajui u obzir da izgradnja ovakvih objekata i izgradnja prikljunih
dalekovoda zahtjeva period od nekoliko godina NOS BiH je procijenio da e doi do
pomjeranja godine ulaska u pogon. Procjenjena godina ulaska u pogon od strane NOSBiH je
data u Tabeli 7.7.
Tabela 7.7.- Instalisane snage proizvodnih kapaciteta
33
Novi kapaciteti
2015
(procjena NOSBiH)
HE ULOG
HE ULOG
(procjena NOSBiH)
(procjena NOSBiH)
HE VRANDUK
17,1
2016
2017
2018
2019
2020
2021
2022
2023
2024
17,1
34,4
34,4
19,15
19,15
19,6
300
TE STANARI
(262,5*)
450
TE TUZLA, blok 7
(410*)
300
TE KAKANJ, blok 8
(270*)
TE-TO KTG ZENICA
387,5
(373,1*)
TE-TO KTG ZENICA

(procjena NOSBiH)
VE TRUSINA
387,5
(373,1*)
51
VE TRUSINA
(procjena NOSBiH)
51
HE DABAR
159,9
HE USTIKOLINA
65,4
Novi bilansirano:
509,2
300,0
0,0
179,5
450,0
0,0
65,4
300,0
0,0
0,0
Kumulativno novi inst.sn.
509,2
809,2
809,2
988,7
1.438,7
1.438,7
1.504,1
1.804,1
1.804,1
1.804,1
3.803,6
3.803,6
3.803,6
3.803,6
3.703,6
3.703,6
3.703,6
3.585,6
3.585,6
3.385,6
3.596,0
3.596,0
3.596,0
3.596,0
3.511,0
3.511,0
3.511,0
3.408,0
3.408,0
3.233,0
4.312,8
4.612,8
4.612,8
4.792,3
5.142,3
5.142,3
5.207,7
5.389,7
5.389,7
5.189,7
4.090,8
4.353,3
4.353,3
4.532,8
4.857,8
4.857,8
4.923,2
5.090,2
5.090,2
4.915,2
Postojei objekti (bazna

2013. godina- inst.snaga)
Postojei objekti (bazna
2013. godina- snaga na
pragu*)
UKUPNO
BILANSinst.snaga
UKUPNO BILANS- snaga
na pragu*
*snaga na pragu elektrane
Na Slici 7.2 i 7.3 data je dinamika putanja u pogon novih proizvodnih kapaciteta i izlaska iz
pogona postojeih kapaciteta prema podacima dostavljenim od proizvoaa (Slika 7.2) i
procjeni NOSBiH (Slika 7.3). Na slici 7.3 su pomjerene godine ulaska u pogon za nove HE
Dub i Ustipraa, HE Ulog i mHE na rijeci Sutjesci, KTG Zenica i VE Trusina.
34
(MW)
700
500
blok 7 TETuzla
TE-TO KTG Zenica
300
godina
2024
2023
2022
Tuzla G3
blok 8 TE Kakanj
Kakanj G5
2021
2020
2019
2018
2017
-100
HE Ustikolina
VETrusina
2016
100
HE Dabar
HE Vranduk
2015
HE Sutjeska
HE Dub
HE Ulog
Tuzla G4
-300
-500
(MW)
Slika 7.2. Dinamika putanja u pogon novih proizvodnih kapaciteta i izlaska iz pogona postojeih
kapaciteta (prema podacima dostavljenim od proizvoaa)
700
VE Trusina
blok 8 TE Kakanj
2024
2023
2022
Tuzla G3
2021
HE Ustikolina
2020
2017
2015
100
2016
HE Sutjeska
HE Dub
HE Ulog
HE Dabar
HE Vranduk
2018
300
-100
blok 7 TETuzla
TE-TO KTG Zenica
2019
500
Tuzla G4
-300
godina
-500
Slika 7.3. Dinamika putanja u pogon novih proizvodnih kapaciteta i izlaska iz pogona postojeih
kapaciteta (prema procjeni NOSBiH)
U Tabelama 7.8, 7.9. i na Slikama 7.4. i 7.5. je data proizvodnja elektrine energije na
prenosnoj mrei BiH i instalisana snaga po izvorima: termoelektrane (TE), obnovljivi izvori
(HE+VE), i PHE.
Tabela 7.8. Proizvodnja elektrine energije na prenosnoj mrei BiH po vrsti izvora
PROIZVODNJA
(GWh)
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2021
2022
2023
2024
TE
12.070,0
13.850,0
14.206,0
14.384,0
15.534,0
15.414,0
15.321,0
14.884,0
15.115,0
15.075,0
35
PHE APLJINA
OBNOVLJIVI IZVORI
PROIZVODNJA
UKUPNO
200,0
200,0
200,0
200,0
200,0
200,0
200,0
200,0
200,0
200,0
5.562,6
5.562,6
5.562,6
5.659,0
5.910,8
5.910,8
6.147,6
6.147,6
6.147,6
6.147,6
17.832,6
19.612,6
19.968,6
20.243,0
21.644,8
21.524,8
21.668,6
21.231,6
21.462,6
21.422,6
2020
2021
25,000
20,000
GWh
15,000
10,000
5,000
0
2015
2016
2017
2018
2019
2022
2023
2024
godina
Proizvodnja ukupno
TE
PHE APLJINA
OBNOVLJIVI IZVORI
Slika 7.4. Proizvodnja elektrine energije na prenosnoj mrei BiH po vrsti izvora za period 2015.2024. godina
Tabela 7.9. Instalisane snage proizvodnih kapaciteta po vrsti izvora u BiH
(MW)
TE
PHE APLJINA
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2021
2022
2023
2024
2.160,5
2.460,5
2.460,5
2.460,5
2.810,5
2.810,5
2.810,5
2.992,5
2.992,5
2.792,5
440,0
440,0
440,0
440,0
440,0
440,0
440,0
440,0
440,0
440,0
OBNOVLJIVI IZVORI
1.712,3
1.712,3
1.712,3
1.891,8
1.891,8
1.891,8
1.957,2
1.957,2
1.957,2
1.957,2
UKUPNO
4.312,8
4.612,8
4.612,8
4.792,3
5.142,3
5.142,3
5.207,7
5.389,7
5.389,7
5.189,7
36
(MW)
6000.0
5000.0
4000.0
3000.0
2000.0
1000.0
0.0
2015
2016
2017
2018
TE
PHE APLJINA
2019
2020
2021
OBNOVLJIVI IZVORI
2022
2023
2024
UKUPNO
Slika 7.5. Instalisana snaga bilansiranih proizvodnih kapaciteta u BiH po vrsti izvora
Sa aspekta zadovoljenja bilansa snaga, prema kriterijima ENTSO-E, kao referentni vremenski
presjeci smatraju se trea srijeda u januaru u 11:00 i 19:00 sati i trea srijeda u julu u 11:00
sati (CET). U skladu s tim, a na bazi raspoloivih podataka EES BiH, postignuta satna
optereenja konzuma BiH na prenosnoj mrei za 2013. i 2014. godinu su:
(MWh/h)
11:00
1.727
19:00
1.868
11:00
1.477
11:00
1.704
19:00
1.809
Januar 2013.
Juli 2013.
Januar 2014.
Maksimum za 2013. godinu od 2.074 MWh/h postignut je 24. decembra u 18 sati (osamnaesti
sat), to je za oko 11% vie od ''tree srijede u januaru''. Meutim, kako se vri procjena
potrebne jednovremene snage konzuma EES BiH na prenosnoj mrei, a ne jednovremena
snaga ENTSO-E konzuma, kao startna vrijednost je uzeta postignuta snaga od 2.074 MW u
2013. godini. U Tabelama 7.10. i 7.11. prikazane su vrijednosti maksimalnih i minimalnih
jednovremenih snaga konzuma BiH na prenosnoj mrei za posljednjih 6 godina i procentualne
razlike u odnosu na prethodnu godinu.
37
Tabela 7.10. Maksimalne jednovremene snage konzuma

Godina
Pmax (MW)
%
31.12.2008.
18-ti sat
2.117
1,88
05.01.2009.
18-ti sat
2.033
-3,97
31.12.2010.
18-ti sat
2.173
6,89
31.12.2011.
18-ti sat
2.150
-1,06
10.02.2012.
18-ti sat
2.143
-0,33
24.12.2013.
18-ti sat
2.074
-3,22
Prema Bilansu elektrine energije za 2014. godinu, procjenjena maksimalna jednovremena

snaga konzuma BiH je 2.210 MW.
Tabela 7.11. Minimalne jednovremene snage konzuma
Godina
Pmin (MW)
%
21.04.2008.
4-ti sat
870
2,96
13.04.2009.
4-ti sat
796
-8,51
03.05.2010.
4-ti sat
816
2,51
22.07.2011.
4-ti sat
872
6,86
21.06.2012.
5-ti sat
833
-4,47
02.05.2013.
6-ti sat
866
3,96
Iz gornjih tabela je oigledno da nema kontinuiteta u vrijednostima jednovremenih snaga

konzuma BiH na prenosnoj mrei. Ipak, iskljuujui godine u kojima je zabiljeen pad, rast
maksimalnih snaga se moe procijeniti na oko 2% godinje, a rast minimalnih snaga na oko
3%.
U skladu s tim i uzimajui baznu vrijednost od 2.074 MW, u Tabeli 7.12. prikazan je bilans
jednovremenih maksimalnih snaga na prenosnoj mrei za period 2015.-2024. godina.
Tabela 7.12. Procjena konzuma i rezerve na prenosnoj mrei
(MW)
Vrna
snaga
konzuma
na
prenosnoj mrei
Potrebna
snaga
primarne rezerve
Potrebna
snaga
sekundarne rezerve
Potrebna
snaga
tercijerne rezerve
UKUPNO
(Konzum+rezerve)
Snaga na pragu
(postojei + novi)
BILANS SNAGE
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2021
2022
2023
2024
2.158
2.201
2.245
2.290
2.336
2.382
2.430
2.479
2.528
2.579
15
16
16
16
17
17
17
17
17
17
74
75
76
78
79
81
82
82
82
82
250
300
300
300
300
400
400
400
400
400
2.497
2.592
2.637
2.684
2.732
2.880
2.929
2.978
3.027
3.078
4.091
4.353
4.353
4.533
4.858
4.858
4.923
5.090
5.090
4.915
1.594
1.761
1.716
1.849
2.126
1.977
1.994
2.113
2.063
1.837
Podaci u gornjoj tabeli upuuju na zakljuak da e u narednom periodu, pod pretpostavkom

planirane realizacije izgradnje novih proizvodnih kapaciteta, biti obezbijeena dovoljna
rezerva snage u sistemu. Meutim, ukoliko doe do pomjeranja planiranih rokova putanja u
pogon novih proizvodnih kapaciteta, uz gaenje postojeih i eventualnu lou hidrologiju, vrlo
je realna pojava deficita snage u toku planskog perioda.
7.1
Stanje obnovljivih izvora u EES BiH
Na osnovu procjene granine snage prikljuenja vjetroelektrana na prenosnu mreu prema

kojoj je, sa aspekta potrebne regulacione snage u iznosu instalisane snage vjetroelektrana do
350 MW, nadlena entitetska ministarstva raspodijelila su iznos u omjeru 230 MW FBiH, te
120 MW RS.
38
U skladu s tim, Elektroprenos a.d. Banja Luka je izdalo naelne saglasnosti za est
vjetroelektrana, nakon ega su izdati projektni zadaci za izradu elaborata o prikljuku (sa
presjenom 2014. godinom ulaska u pogon) za sljedee objekte;
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Koncig d.o.o. Posuje VE Debelo Brdo (54,6 MW),

JP Elektroprivreda HZ HB d.d. Mostar VE Mesihovina (55 MW),
JP Elektroprivreda BiH d.d. Sarajevo VE Podveleje (48 MW),
Vran-Duki d.o.o., Tomislavgrad VE Gradina prva faza do kraja 2014. god (26 MW),
HB Wind d.o.o., Livno VE Orlovaa (42 MW),
EOL Prvi d.o.o. , VE Trusina (51 MW).
Potrebno je napomenuti da je Ministarstvo industrije, energetike i rudarstva Republike Srpske

izdalo potrebne saglasnosti i za jednu vjetroelektranu investitora Elektroprivreda Republike
Srpske, snage 50 MW, za koju e tana lokacija biti naknadno definisana.
Od svih navedenih vjetroelektrana jedino je revizija Elaborata tehnikog rjeenja prikljuka za
vjetroelektranu Trusina izvrena krajem decembra 2013. godine sa presjenom godinom
ulaska u pogon 2014. godine. Nakon dostavljanja finalne verzije izdat je Certifikat o
prikljuku, ime su se stvorili uslovi da se VE bilansira u ovom IPRP.
U proceduru revizije Elaborata tehnikog prikljuka je ula i VE Podveleje.
Iako za ovaj Indikativni plan nema prijavljenih solarnih elektrana (SE), postoje zahtjevi za
prikljuak SE na SN sabirnicama u 110 kV postojenjima. U sluaju znaajnog poveanja
snage SE, potrebno je procijeniti njihov uticaj na rad EES BiH sa aspekta regulacionih
mogunosti i stabilnosti rada EES BiH.
Analizom dostavljenih podataka od elektroprivreda, ustanovljeno je da je na distributivnu
mreu BiH prikljueno ukupno 79.43 MW obnovljivih izvora (mHE, VE, SE). Svi proizvodni
objekti su instalisanog kapaciteta koji je manji od 10 MW.
Tabela 7.13. Instalisani kapaciteti na distributivnoj mrei
EPHZHB
ERS
EP BIH
mHE
SE
Biomasa
Ukupno
(kW)
(kW)
(kW)
(kW)
4161
1169.44
5330.44
47691.8
144.92
47836.72
34048
178.5
45
34271.5
45
87438.66
Sumarno 85900.8 1492.86
7.2
Pregled broja i snage prijavljenih planiranih kapaciteta
Prvi Indikativni plan razvoja proizvodnje objavljen je u novembru 2006. godine, a do

objavljivanja ovog plana, svih osam dosadanjih planova odobrio je DERK. Svaki indikativni
plan sadri listu novih prijavljenih kapaciteta sa osnovnim karakteristikama (broj agregata,
snaga agregata, instalirana snaga, godinja proizvodnja, godinu ulaska u pogon, te listu
39
saglasnosti nadlenih organa). U ovom poglavlju dat je uvid u dosadanje registre novih
objekata (2006.-2014.).
Bilansirani kapaciteti su elektroenergetski objekti koji su zadovoljili kriterije bilansiranja
propisane Mrenim kodeksom, odnosno objekti koji imaju;
1. prihvaen (revidiran) elaborat o prikljuku na prenosnu mreu, te
2. ugovor o koncesiji.
Nebilansirani kapaciteti predstavljaju objekte koji ne zadovoljavaju oba navedena kriterija, te
su na izvjestan nain lista zainteresiranih investitora i investicija.
Tabela 7.14. i Slika 7.6. daju prikaz zbirne snage svih prijavljenih objekata (bilansiranih i
nebilansiranih) po vrsti elektrane iz dosadanjih IPRP, dok na Slici 7.7. je dat prikaz broja
prijavljenih projekata vjetroelektrana u Bosni i Hercegovini.
Tabela 7.14. Pregled ukupnih snaga prijavljenih objekata u prethodnim indikativnim planovima (MW)
20072016
20082017
20092018
20102019
20112020
20122021
20132022
20142023
20152024
Termoelektrane
2830
2830
3665
3775
2240
2800
3248
3548
3847
Hidroelektrane
1716
1742
1888
2024
1941
2557
2221
2099
2519
Vjetroelektrane
610
610
740
1271
3015
2559
2804
2714
1627
Elektrane na biomasu
10
10
10
21
10
Elektrane na sunevu
energiju
10
10
Slika 7.6. Ukupna snaga prijavljenih projekata termoelektrana, hidroelektrana i vjetroelektrana iz

dosadanjih IPRP (objavljenim u periodu 2006. 2014.)
40
Slika 7.7. Broj prijavljenih projekata vjetroelektrana iz dosadanjih IPRP (objavljenim u periodu
2006. 2014.)
41
8. ENTSO-E DESETOGODINJI PLAN RAZVOJA PRENOSNE MREE

Usvajanjem Uredbe 714/2009 od strane Evropske komisije definisani su osnovni zadaci
djelovanja operatora sistema na nivou ENTSO-E. U skladu sa lanom 8 stav 10. jedan od
zadataka je i obaveza izrade desetogodinjeg plana razvoja prenosne mree na nivou ENTSOE. Navedenim lanom je definisano da ENTSO-E usvaja i objavljuje plan razvoja na nivou
EU svake dvije godine. Plan ukljuuje modelovanje integrisane mree i scenarije razvoja,
adekvantnu perspektivu proizvodnje i procjenu elastinosti sistema. Plan razvoja
a. se bazira na planovima razvoja zemalja koji uzimaju u obzir regionalne planove razvoja i
ako je prikladno, aspekte planiranja mree od EU koji ukljuuju vodi za transevropske
energetske mree u skladu sa Odlukom br. 1364/2006/EC,
b. u pogledu prekogrninih interkonekcija, se gradi tkoe n rzumnim potrebm
rzliitih korisnik sistema i obuhvt dugorone obveze investitora,
c. identifikuje nedostju sredstv z investicije, prije svega on u vezi prekogrninih
kpcitet.
U skladu sa Uredbom 714/2009 individualni planovi razvoja zemalja moraju biti usklaeni sa
ENTSO-E desetogodinjim planom razvoja prenosne mree. Ukoliko se identifikuje
neusklaenost, ENTSO-E moe preporuiti da se izvre ispravke u planovima razvoja zemalja
kod kojih neusklaenost postoji.
Izrada desetogodinjeg plana razvoja ENTSO-E se bazira na planovima razvoja est regiona
(Slika 8.1.). Regionalni planovi uzimaju u obzir razvoj mree i integraciju novih proizvodnih
postrojenja, naroito integraciju obnovljivih izvora zatim regionalne specifinosti i potrebe.
Slika 8.1. ENTSO-E regioni
42
8.1
TYNDP 2014
U skladu sa regulativom EU 347/2013 o smjernicima za transevropsku energetsku

infrastrukturu (Regulation (EU) 347/2013 on guidelines for trans-European energy
infrastructure), usvojena 15.05.2013. godine, TYNDP ima dvostruku ulogu.
Da osigura bolju transparentnost koja se odnosi na cijelu evropsku elektroenergetsku

prenosnu mreu i da da podrku pri donoenju odluka na regionalnim i evropskim
nivoima.
Formira jedinstvenu osnovu za selekciju projekata od zajednikog interesa (PCI).
TYNDP 2014 obuhvaa sljedee:
Obuhvaa dui vremenski horizont. Plan ukljuuje vizije za 2030. godinu koja
obezbjeuje most izmeu energetskih ciljeva EU 2020 i 2050. Perspektiva na razliitoj
proizvodnji i evaluaciji optereenja se bazira na ulaznim informacija zainteresovanih
strana u toku raznih radionica. Kao finalni konsolidacioni korak ENTSO-E je pokrenuo
javne konsultacije koje se odnose na vizije za 2030. godinu.
Nove procedure za ukljuivanje projekata tree strane.
Auriranje tabele projekata iz TYNDP 2012, koje se prije svega odnosi na promjene roka
putanja u pogon, status projekata i tehnike opise.
Kreiranje grupe zainteresovanih strana za dugoroni razvoj koja e biti ukljuena u
elaboraciju plana, razvoj prenosne mree i drugih pitanja.
Metodologija analize trokova i koristi (CBA Cost Benefit Analysis Metodology).
Metodologiju ini aurirane ENTSO-E smjernice za razvoj mree, sa ciljem na
usaglaenost sa zahtjevima iz pomenute regulative i osiguravajui zajedniki okvir za
viestruke kriterije za CBA analizu projekata koji su kandidovani kao PCI.
ENTSO-E je ve pokrenuo prikupljanje podataka za desetogodinji plan TYNDP 2014.

Finalna verzija plana se oekuje u decembru 2014. godine.
8.2
Vizije razvoja evropskog EES i trita elektrine energije u periodu 2020.-2030.
U sljedeoj tabeli su prikazane vizije razvoja evropskog EES i trita elektrine energije u
periodu 2020.-2030. Osnovna pretpostavka koja je uzeta u obzir pri kreiranju etiri vizije
razvoja EES do 2030. godine je da nema ogranienja pristupu primarnim enegentima i da je
dovoljno razvijena plinska prenosna i distributivna infrastruktura. Vizija 1. i 2. za razliku
vizije 3. i 4. predviaju nepovoljne privredne i finansijske uslove, tj. vlade zemalja nemaju
dovoljno novca za jaanje postojee energetske politike.
43
Tabela 8.1. Vizije razvoja evropskog EES i trita elektrine energije

Vizija 1. Usporeni
napredak (Slow
Progress)
Trite
elektrine
energije i
emisija CO2
Nema adekvatnog
snanog evropskog
regulatornog okvira za
uspostavljanje novih
trinih principa.
Nema znaajnih
pomaka u podruju
trgovanja jedinicima za
emisiju CO2 (cijene
niske), tj. isplativije je
proizvoditi elektrinu
energiju iz uglja.
Potronja
elektrine
energije
Usporen porast
potronje el. energije.
Nema veih pomaka u
primjeni energetske
efikasnosti zbog
nepostojanja
regulatornog okvira.
Elektrina energija se
ne koristi znaajno za
grijanje, hlaenje, za
vozila na el. pogon.
Nema trinih
mehanizama kojom bi
se moglo upravljati
potronjom.
Usporena realizacija
projekata usljed
problema sa
dobijanjem potrebnih
dozvola, planirana
izgradnja predviena za
2020. se ostvaruje tek
2030.
Ne oekuje se
znaajnije poveanje
proizvodnje iz plinskih
ili hidroelektrana.
Proizvodnja
elektrine
energije
Mrea
Dostupna tehnologija
naprednih mrea i
trini mehanizmi se ne
primjenjuju znaajno u
prenosnoj i
distributivnoj mrei.
Vizija 2.
Neadekvatna
finansijska sredstva
(Money Rules)
Uspostavljen snaan
evropski regulatorni
okvir, ali nema
dovoljno sredstava za
uspostavljanje novih
trinih principa.
Nema znaajnih
pomaka u podruju
trgovanja jedinicima
za emisiju CO2
(cijene niske), tj.
isplativije je
proizvoditi elektrinu
energiju iz uglja.
Poveana energetska
efikasnost.
Poveana upotreba
el. energije za
grijanje, hlaenje i
Djelimino su u
primjeni trini
mehanizmi za
upravljanje
potronjom i
optereenjima
sistema.
Usporena realizacija
projekata usljed
problema sa
dobijanjem potrebnih
dozvola, planirana
izgradnja predviena
za 2020. se ostvaruje
tek 2030.
Postoje mehanizmi
za podsticaj za
primjenu tehnologija
za prihvat i
skladitenje CO2.
Dostupna tehnologija
naprednih mrea i
trini mehanizmi se
djelimino
primjenjuju .
44
Vizija 3. Zelena
Tranzicija (Green
transition)
Vizija 4. Zelena
revolucija (Green
revolution)
Vlade zemalja imaju

znaajna sredstva za
jaanje energetske
politike.
Neadekvatnost
evropskog
regulatornog okvira
je prepreka za
uspostavu novih
trinih principa.
Energetska politika
daje podsticaj za
smanjenje emisije
CO2.
Poveana energetska
efikasnost zbog
postojanja
adekvatnog
regulatornog okvira.
Poveana upotreba
el. energije za
grijanje, hlaenje i
U primjeni su trini
mehanizmi za
upravljanje
potronjom i
optereenjima
sistema.
Energetski planovi
su dobro
uspostavljeni.
Ciljevi za 2050.
godinu vezano sa
smanjenje CO2 su
ostvarivi.
Vea primjena
promjenljivih izvora
zahtjeva vee
rezervne kapacitete
za balansiranje.
Zbog slabijeg
ostvarenje izgradnje
HE do 2030.,
rezerva e biti iz
plinskih elektrana.
Vlade zemalja imaju

znaajna sredstva za
jaanje energetske
politike.
Postoji snaan
evropski regulatorni
okvir za uspostavu
novih trinih
principa.
Energetska politika
daje podsticaj za
smanjenje emisije
CO2.
Dostupna
tehnologija
naprednih mrea i
trini mehanizmi se
djelimino
primjenjuju .
U znaajnoj mjeri se
koristi energije za
grijanje, hlaenje i
U primjeni su trini
mehanizmi za
upravljanje
potronjom i
optereenjima
sistema.
Energetski planovi
su dobro
uspostavljeni.
Ciljevi za 2050.
godinu vezano sa
smanjenje CO2 su
ostvarivi.
Vea primjena
promjenljivih izvora
zahtjeva vee
rezervne kapacitete
za balansiranje.
Zbog ostvarenih
planova do 2030.
znaajan dio rezerve
se koristi iz HE, a
ostatak iz plinskih
elektrana.
Dostupna
tehnologija
naprednih mrea i
trini mehanizmi se
djelimino
primjenjuju .
8.3
Projekti od interesa za Energetsku zajednicu
Projekti od interesa za Energetsku zajednicu1 (PECI Projects of Energy Community

Interest) su oni projekti koji su etiketirani kao projekti od najveeg pozitivnog uticaja u
zemljma osnivaima Energetske zajednice. Ministarski savjet Energetske zajednice je usvojio
Strategiju Energetske zajednice 18.10.2012. godine kao prvi korak prema dostizanju moderne
energetske infrastrukture koja je veoma bitna za integrisano energetsko trite i za postizanje
irih klimatskih i energetskih ciljeva. Velike potrebe za investicijama u energetsku
infrastrukturu je bio jedan od osnovnih razloga za pripremu Strategije [14]. Strategija je
identifikovala kvalifikovane kategorije projekata i glavni kriterij meu kojima e projekti biti
ispitani i evaluirani. Ove kategorije ukljuuju
-
Proizvodnju elektrine energije. Novi proizvodni kapaciteti, ukljuujui grupe razliitih

projekata ili dodavanje novih jedinica postojeim (ukljuujui modernizaciju i montau)
koji poveavaju prekogranine isporuku i trgovinu i stabilnost mree u najmanje dvije
zemlje osnivae Energetske zajednice.
Prenos elektrine energije. Visokonaponski dalekovodi od 220 kV pa na vie, podzemni

i pomorski kablovi ukoliko su projektovani za napon od 150 kV ili vie, akumulacije
ukljuujui i pumpna postrojenja, pametna mjerenja i pomonu opremu i opremu za
siguran i efikasan rad sistema.
Transport gasa. Novi vodovi i oprema (mjerenje i kompresorske stanice) za transport

prirodnog gasa pod visokim pritiskom. Ovdje se ukljuuju i rekonstrukcija i poveanja
kapaciteta postojeih transportnih puteva.
Spremita za gas. Pratea oprema i postrojenja.
Nafta. Rafinerije, spremita i transport.
Paraleno sa nominacijom projekata izraena je metodologija za procjenu projekata [15].

Glavni principi metodologije za procjenu kandidovanih projekata je analiza trokova i koristi
(CBA Cost-Benefit Analysis). CBA anliza je dopunjena dodatnim kriterijima koji su relevantni
za procjenu ali ne mogu biti evaluirani u CBA analizi. Sljedei kriteriji su bili korieni u
procjeni projekata:
Promjena u socialno-ekonomskoj dobiti
Market integracija
Sigurnost snabdjevanja
Emisija ugljen-dioksida (CO2)
Unaprijeenje konkurencije
Adekvatnost sistema
Progres u implementaciji
Putanje u rad obnovljivih izvora
www.energy-community.org
45
PECI projekti u navedenim kategorijama koji su identifikovani u Energetskoj strategiji su

nominovani od strane promotera projekta. Nakon javnih konsultacija na Ministarskom savjetu
Energetske zajednice koji je odran u oktobru 2013. godine, Sekreterijat Energetske zajednice
je objavio listu PECI projekata u Konsultatskom finalnom izvjetaju u novembru 2013 2.
Ukupno je izabrano 35 PECI projekata u skladu sa odobrenom metodologijom. NOSBiH je u
skladu sa svojim zakonskim nadlenostima u saradnji sa susjednim TSO i MVTEO BiH
uestvovao u nominovanju projekata pod takama 1. i 2. dok za ostale NOSBiH nema
informacija.
Tabela 8.2. PECI projekti koji se odnose na BiH
Projekat
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Ugovorne
strane
DV 400 kV TS Bajina Bata RS+ME+BA
(RS) - TS Pljevlja (ME) - TS
Viegrad (BA)
DV 400 kV TS Banja Luka
(BA) TS Lika (HR)
TE TO KTG Zenica
HE Dabar
HE Dubrovnik (faza II)
4 HE Gornji tok Drine + 3 HE
Srednji tok Drine
Napomena
BA+HR
Pojaanje postojee interkonekcije. U

toku je izrada Studije o 400 kV
interkonekciji izmeu BiH, Srbije i
Crne Gore.
Nova interkonekcija
BA
BA
BA+HR
BA+RS
Nova elektrana
Obnovljivi izvor
Obnovljivi izvor
Obnovljivi izvor
Na Slikama 8.2. i 8.3. su prikazane lokacije PECI projekata.
www.energycommunity.org
46
Slika 8.2. PECI projekti za proizvodnju elektrine energije
Slika 8.3. PECI projekti za prenos elektrine energije
47
8.4
Interkonektivni dalekovodi
Krajem 2013. godine u probni rad je stavljen u pogon:

1. DV 220 kV TS Trebinje (BiH) - TS Plat (HR). Izgradnjom i putanjem u rad TS Plat
stvoreni su uslovi da dva postojea dalekovoda TS Trebinje HE Dubrovnik budu
uvedena u TS Plat. S obzirom da proizvodnja iz generatora HE Dubrovnik G2 pripada
Elektroprivredi Republike Srpske, jedan od dva postojea dalekovoda je ostao da
direktno povezuje G2 i TS Trebinje dok drugi DV 220 kV je uveden u TS Plat.
2. DV 110 kV Ljubuki (BiH) Vrgorac (HR). Dalekovod je radio pod naponom 35 kV.
Planirane nove interkonekcije:
1. Interkonekcija BiH-Srbija-Crna Gora. Pojaanje postojee 220 kV interkonekcije, stvarno
stanje e biti definisano Studijom ija je izrada u toku i iji zavretak se oekuje u toku
2014. godine. Studija je finansirana od strane meunarodnih finansijskih institucija.
Prioritet rjeavanja zaguenja u Srbiji, zatim najava izgradnje obnovljivih izvora na
srednjem i gornjem toku Drine, te izgradnja podmorskog kabla izmeu Crne Gore i Italije
(putanje u rad se oekuje iza 2016. godine) doprinose poveanom znaaju ove
interkonekcije.
2. DV 400 kV Banja Luka Lika (HR). Izgradnja dalekovoda je planirana nakon 2020.
godine. Oekuje se da aktivnosti oko izgradnje ove interkonekcije zaponu u narednom
periodu.
8.4.1 Prekogranini prenosni kapaciteti
Planirana izgradnja interkonektivnih dalekovoda i pojaanja mree u susjednim prenosnim
sistemima e uticati i na vrijednosti prekograninih kapaciteta. Kada se govori o
upravljanjima zaguenjem, u skladu sa regulativom 714/2009 svaki operator sistema je
obavezan da vri dodjelu prekograninih kapaciteta po trinim principima na otvoren,
nediskriminatoran i transparentan nain. Prihodi od dodjele prekograninih kapaciteta se
koriste da se garantuje raspoloivost kapaciteta i/ili odravanja ili poveanja prekograninih
kapaciteta kroz investiranje u mreu, a posebno i nove prekogranine dalekovode.
U skladu sa preliminarnim rezultatima Studije o pojaanju prenosnih veza BiH-Srbija-Crna
Gora, na Slikama 8.4. i 8.5. za zimski i ljetni reim rada za 2018. i 2023. godinu je prikazana
promjena vrijednosti prekograninih kapaciteta. Interkonekcija je razmatrana prema sljedeim
scenarijima:
1. 2018. godina:
Scenario 1 i 3: 400 kV Viegrad (BA) B.Bata (RS) i 400 kV Pljevlja (ME) B.Bata
(RS) umjesto postojeih 220 kV interkonekcija.
Scenario 2. i 4: 400 kV Viegrad (BA) B.Bata (RS) i 400 kV Pljevlja (ME) B.Bata
(RS) umjesto postojeih 220 kV interkonekcija. Postojea interkonekcija prema 220 kV
Sarajevo 20 (BA) HE Piva (ME) se mjenja sa 400 kV Sarajevo 20 (BA) Brezna (ME)
2. 2023. godina:
48
Scenario 1: 400 kV Viegrad (BA) B.Bata (RS) i 400 kV Pljevlja (ME) B.Bata (RS)
umjesto postojeih 220 kV interkonekcija.
Scenario 2: 400 kV Viegrad (BA) B.Bata (RS) i 400 kV Pljevlja (ME) B.Bata (RS)
umjesto postojeih 220 kV interkonekcija. Postojea interkonekcija prema 220 kV
Sarajevo 20 (BA) HE Piva (ME) se mjenja sa 400 kV Sarajevo 20 (BA) Brezna (ME).
Scenario 3. Scenario 1 + nova interkonekcija 400 kV Viegrad (BA) Bistrica (RS)

Pljevlja (ME).
Scenario 4. Scenario 2 + nova interkonekcija 400 kV Viegrad (BA) Bistrica (RS)

Pljevlja (ME).
Slika 8.4. Promjena NTC vrijednosti(MW) u odnosu na sadanje stanje
Aproksimativne vrijednosti ukupnih prekograninih prenosnih kapaciteta na granici BA < >

HR su date u Tabeli 8.3. Vrijednosti su date za 2014. i 2024. godinu.
Tabela 8.3.- Ukupni prekogranini prenosni kapacitet (MW).
Smjer
2014.
2024.
BA->HR
800
1000
HR->BA
800
1000
49
Takoe, znaajan uticaj na prekogranine kapacitete ima i izgradnja podmorskog kabla

izmeu Crne Gore i Italije, kao i izgradnja novih dalekovoda u susjednim sistemima o emu
je bilo rijei u prethodnim indikativnim planovima. Uticaj je analiziran u scenarijima koji su
navedeni.
U skladu sa pomenutom regulativom, operatori sistema su u obavezi da prekogranine
prenosne kapacitete dodjeljuju putem zajednikih aukcija na granicama dva susjedna
operatora sistema. Na slici 8.5. je dat pregled dodjele kapaciteta putem aukcija u jugoistonoj
Evropi za 2014. godinu sa navedenim cijenama (/MWh) po smjerovima postignutim na
godinjoj aukciji.
Cijene dodijeljenog kapaciteta su pribline u cijelom regionu osim u smjerovima prema
Grkoj i Turskoj. S obzirom da Grka ima deficit u elektrinoj energije to i trite elektrine
energije zavisi od uvoza. Ovdje se mora uzeti u obzir i tranzit elektrine energije preko Grke
do Italije preko HVDC kabla tako da su zaguenja na granici za Grkom znaajna.
Turska, nakon sinhronizacije na evropsku sinhronu zonu obezbjeuje dio energije iz uvoza.
Iako je Turska sa susjednim zemljama izgradila nove interkonektivne dalekovode, postojei
kapaciteti nisu dovoljni da rijee problem zaguenja tako da cijene kapaciteta na uvoz
elektrine energije su veome visoke.
Planirana izgradnja i putanje u rad (iza 2016.) podmorskog kabla (HVDC) izmeu Crne Gore
i Italije, kapaciteta 1000 MW, stvorie nove mogunosti za izvoz elektrine energije iz
regiona u Italiju, a samim tim formirae se i novi tranzitni putevi. Ukoliko ne doe do
izgradnje novih dalekovoda, pojava zaguenja u smjerovima prema Crnoj Gori bi moglo da
utie i na poveanje cijene prekograninih kapaciteta. S obzirom da je glavni cilj kod
upravljanja zaguenjima eliminacija pojave zaguenja, ulaganje u mreu e biti jedan od
prioriteta u regionu.
50
Slika 8.5. Pregled cijena postignutim na godinjim aukcijama za 2014. godinu

sa naznaenim smjerovima i cijenama (/MWh)
8.5
ENTSO-E Mreni kodeksi
Na nivou ENTSO-E pokrenuta je izrada mrenih kodeksa koji e kroz primjenu treeg paketa
biti obavezujui za sve operatore sistema. Nakon stupanja na snagu, operatori e biti u
obavezi da izvre usaglaavanje svojih kodeksa sa kodeksima ENTSO-E. Mreni kodeksi su
sljedei:
1. Dodjela kapaciteta i upravljanje zaguenjima (CACM Capacity Allocation and
Congestion Manegament)
2. Dodjela kapaciteta unaprijed (FCA Forward Capacity Allocation)
3. Balansiranje elektrine energije (EB Electricity Balancing)
4. Zahtjevi za generatore (RFG Requirements for Generator)
5. Prikljuak potroaa (DCC Demand Connection Code)
6. Prikljuak VN jednosmjernih sistema (HVDC Connection)
7. Operativna sigurnost (OS Operational Security)
8. Operativno planiranje i nominacija programa razmjena (OPS Operational Planning and
Scheduling)
9. Upravljanje frekvencijom i rezervama (LFCR Load-Frequency Control and
Scheduling)
10. Havarijske situacije i restauracija sistema (E&R Emergency and Restoration).
51
Na sljedeoj slici su prikazani statusi mrenih kodeksa.
Razvoj
Definisanje
opsega rada
CACM
FCA
EB
RFG
DCC
HVDC
OS
OPS
LFCR
E&R
EC poziva ACER da razvije okvirne smjernice

ACER organizuje poetak javnih konsultacija
Objavljivanje finalnih okvirnih smjernica
Formalni poziv za razvoj Mrenih kodeksa
apr.14
Poetak javnih konsultacija

Zatvaranje javnih konsultacija
jan.14
Dostavljanje finalne verzije u ACER
dec.13
Objavljivanje ACER-ovog miljenja
dec.13
Odobrenje
Ponovno slanje u ACER

Objavljivanje ACER-ovih preporuka
Poetak javnih konsultacija
Poetak procesa odobrenja
mar.13
dec.13
nov.13
nov.13
nov.13
jan.14
Dostavljanje miljenja komisijama

EC podnosi kodeks na pregled koncilu
Stupanje
na snagu
Mreni kodeks je usvojen

Poetak implementacije
Stupanje na snagu mrenog kodeksa
Monitoring kodeksa i moe biti aneksiran
Slika 8.6. Status mrenih kodeksa
Uzimajui u obzir planove izgradnje proizvodnih kapaciteta iz obnovljivih izvora u BiH, u

prvom redu vjetroelektrana iji uticaj na prenosni sistem moe biti znatan sa aspekta
sigurnosti sistema obezbjeivanjem veeg stepena sigurnosti rada prenosnog sistema e se
stvoriti uslovi da se istovremeno obezbjedi i visok stepen sigurnosti plasmana elektrine
energije iz ovakvih izvora. Primjena odredbi iz mrenog kodeksa Zahtjevi za generatore e
biti jedan od prioritetnih zadataka NOSBiH u narednom periodu.
52
9. ZAKLJUCI I SUGESTIJE
Analizirajui podatke koje su dostavili korisnici prenosnog sistema Bosne i Hercegovine i
rezultata ovog Indikativnog plana razvoja proizvodnje za period 2015.-2024. godina, upuuju
na sljedee zakljuke i sugestije:
1. Analizirajui realizaciju prethodnih Indikativnih planova moe se zakljuiti da su oni
bili ambiciozni, kako sa aspekta rasta potronje, tako i sa aspekta izgradnje novih
proizvodnih kapaciteta. S jedne strane, nije se ostvario planirani rast potronje, a sa
druge strane izgradnja nijednog novog proizvodnog kapaciteta nije poela planiranom
dinamikom.
2. Bilansi snaga i energija za narednih 10 godina upuuju na zakljuak da je neophodno
poeti sa realizacijom planirane dinamike izgradnje novih proizvodnih kapaciteta.
Ukoliko doe do daljeg prolongiranja rokova putanja u pogon novih proizvodnih
kapaciteta i ukoliko se zadri dinamika gaenja odreenih proizvodnih objekata, realna
je mogunost da Bosna i Hercegovina ve od 2019. godine bude suoena sa uvozom
elektrine energije. Takoe kritine bile bi i ostale godine do kraja planskog perioda,
ak i sa pesimistinim rastom potronje. Meutim, u sluaju ispunjavanja planova
izgradnje svih novih bilansiranih proizvodnih kapaciteta, bilans elektrine energije bi
bio zadovoljen u cijelom posmatranom periodu, uz znaajne vikove.
3. Pojedini korisnici prenosne mree ne ispunjavaju svoje obaveze u dostavljanju
podataka prema odredbama Mrenog kodeksa, to moe dovesti do odreenog
odstupanja u planskim kategorijama, prvenstveno kada se radi o potronji distribucija i
kupaca direktno prikljuenih na prenosnu mreu. Veoma vano je napomenti da
pojedini investitori koji imaju revidovan Elaborat o prikljuku i koji su stekli uslove
da budu bilansno analizirani u planu, nisu dostavili svoje prijave za period. Nije
poznato da li su odustali od gradnje ili je u pitanju nemarnost. Takoe, pojedini
investitori dostavljaju godinu ulaska u pogon nerealno, godinu za godinom, to je
dovelo do toga da NOSBiH uradi svoje procjene ulaska u pogon tih objekata. Ovo
dovodi do zakljuka da se, pored ve definisanih uslova u Mrenom kodeksu i
Pravilniku o prikljuku (Ugovor o koncesiji i prihvaen Elaborat u prikljuku), moraju
uvesti dodatni kriteriji u cilju prevazilaenja navedenog problema. U tom cilju, u
saradnji sa Elektroprenosom i nadlenim institucijama u BiH, neophodne su izmjene
Mrenog kodeksa i Pravilnika o prikljuku.
4. Razvoj potronje elektrine energije u proteklom periodu nije se odvijao kontinuirano
to uveliko oteava procjenu trenda potronje u narednom planskom periodu. Uticaj
ekonomske krize ostavlja negativne posljedice i na potronju elektrine energije u
Bosni i Hercegovini i uz nedostatak objektivnih planova razvoja, u narednom periodu
moe doi do znaajnijih odstupanja planskih vrijednosti od realizovanih. Meutim, i
pored ovih neizvjesnosti i rizika, potronja elektrine energije za period 2015.2024.
bazirana je na optimistikom (pozitivnom) trendu u sva tri scenarija.
5. Evidentan je veliki interes investitora za izgradnju novih proizvodnih kapaciteta, u
prvom redu obnovljivih izvora kao to su hidroelektrane i vjetroelektrane. Na alost,
NOSBiH procjenjuje da je za najvei broj prijavljenih proizvodnih kapaciteta
53
planirana izgradnja i godina ulaska u pogon upitna, uglavnom radi nepostojanja

odgovarajuih dozvola nadlenih organa. Zbog toga je neophodno da se svi investitori
prije prijavljivanja za ukljuenje njihovih proizvodnih kapaciteta u Indikativni plan
razvoja proizvodnje konsultuju sa nadlenim institucijama u vezi sa dobivanjem
odgovarajuih saglasnosti, a sve u skladu sa Pravilnikom o prikljuku.
6. U skladu sa stratekim ciljem EU 202020, do izraaja dolazi sve vee koritenje
obnovljivih izvora elektrine energije, u najveem broju sluajeva izgradnju
vjetroelektrana. Meutim, vjetroelektrane kao neupravljivi izvori, negativno utiu na
regulacione performanse sistema, pa je neophodno obezbijediti poveanu sekundarnu
rezervu kako bi se kompenzovale neeljene varijacije snage uzrokovane promjenljivim
intenzitetom vjetra. Na osnovu studije koja je zavrena krajem 2011. godine,
definisana je granina snaga vjetroelektrana u iznosu od 350 MW. Nadlena entitetska
ministarstva su saglasna da 120 MW pripada Republici Srpskoj, a 230 MW Federaciji
BiH. U ovom Indikativnom planu bilansirana je samo jedna vjetroelektrana (VE
Trusina), za koju je revidovan Elaborat prikljuka na mreu. Ukoliko doe do
poveanog interesa za izgradnjom solarnih elektrana, ija proizvodnja, kao i
proizvodnja VE, negativno utie na regulacione sposobnosti EES BiH, potrebno je
odrediti i njihov uticaj, pri tome treba voditi rauna da granina snaga treba da
obuhvati i proizvodnju VE i SE.
7. Formiranjem ENTSO-E i izradom desetogodinjih planova razvoja evropskog i
regionalnog elektroenergetskog sistema kao jednog veoma vanog dokumenata,
snano je istaknuta uloga operatora sistema u pripremi adekvatnih i to realnijih
planova razvoja na podruju kojeg oni pokrivaju. Mreni kodeks definie uslove pod
kojima novi proizvodni kapacitet moe biti bilansno ukljuen u Indikativni plan
proizvodnje koji predstavlja osnovu za izradu Dugoronog plana razvoja prenosne
mree. Vano je napomenuti da do sada ne postoji ni jedan usvojen Plan razvoja
prenosne mree, tako da prilikom izrade regionalnog desetogodinjeg plana, NOS BiH
nije u poziciji da ravnopravno uestvuje u njegovoj izradi.
10.
LITERATURA
1. Izvjetaj o tokovima elektrine energije u BiH u 2013. godini NOSBiH, Sarajevo,

2014. godina
2. Bruto domai proizvod prema proizvodnom pristupu 2005-2010 Agencija za
statistiku BiH, Sarajevo, decembar 2011. god.
3. Bruto domai proizvod za Bosnu i Hercegovinu 2011. Proizvodni pristup, prvi
rezultati, Agencija za statistiku BiH, Saoptenje, 25.07.2012. godine
4. Statistika energije, Agencija za statistiku BiH, Saoptenje- 20.11. 2009. godine
7. Statistika energije, Agencija za statistiku BiH, Saoptenje- 23.11. 2012. Godine
54
8. Contry partnership strategy for Bosnia and Herzegovina for the period F2012F2015, Avgust 30, 2011, www.worldbank.org
9. Scenario Outlook and Adequacy Forecast 2013 2030, www.entsoe.eu
10. Institut za elektroprivredu i energetiku d.d. Zagreb: ''Integralna studija razvoja JP
Elektroprivreda HZ H-B d.d. Mostar 2006. 2010. godina sa projekcijom na 2020.
godinu, Zagreb, travanj 2007.
11. Elektroprivreda Hrvatske Zajednice Herceg Bosne d.d. Mostar: ''Indikativni plan
razvoja EP HZ HB za period 2011.-2020.'', Mostar, svibanj 2010.
12. Javno preduzee Elektroprivreda Bosne i Hercegovine d.d. Dokumentacija o
postojeim i novim proizvodnim kapacitetima i TS 110/x kV, Sarajevo, maj 2010.
13. Mjeoviti Holding Elektroprivreda Republike Srpske Trebinje, Matino preduzee,
akcionarsko drutvo Trebinje, ''Podaci za Indikativni plan razvoja proizvodnje 2011.2020.'', maj 2010.
14. Energy Strategy of the Energy Community.
15. DNV KEMA et. al., Development and Application of a Methodology to Identify
PECIs.
16. Scenario outlook and adequacy forecast 2013. 2030.
17. 10-YEAR NETWORK DEVELOPMENT PLAN 2012, European Network of
Transmission System Operators for Electricity, 5 July 2012
18. Prezentacija WBIF IPF TA WBIF WB5-REG-ENE-02 400kV Interconnection Serbia
Montenegro BiH, Podgorica 13. decembar 2013. godine
55

Iprp 2015-2024

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Iprp 2015-2024

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Indikativni plan razvoja

TEHNIKI PARAMETRI PROIZVODNIH KAPACITETA ........................................................................ 4

OSTVARENJE BILANSA NA MREI PRENOSA U PROTEKLOM PERIODU .......................................... 5

Ostvarenje bilansa elektrine energije na mrei prenosa u 2013. godini ............................... 5

Deklarisana razmjena elektrine energije sa susjednim sistemima ..............................11

Prekogranini tokovi elektrine energije .......................................................................11

Ostvarenje bilansa elektrine energije na mrei prenosa u periodu 2008.-2012. ................ 12

PROIZVODNJA I POTRONJA ELEKTRINE ENERGIJE U BIH U PROTEKLOM PERIODU ................. 13

BILANS ELEKTRINE ENERGIJE NA PRENOSNOJ MREI ZA 2014. ................................................. 16

PROGNOZA POTRONJE 2015.-2024. GODINA ............................................................................. 18

Statistiki podaci relevatni za planiranje potronje .............................................................. 18

Izvjetaji i predvianja ENTSO-E ............................................................................................ 21

Planovi potronje korisnika prenosne mree ........................................................................ 22

Plan potronje direktno prikljuenih kupaca.................................................................22

Bruto distributivna potronja planovi elektroprivrednih preduzea..........................24

Prognoza potronje elektrine energije na prenosnoj mrei BiH.......................................... 27

BILANSI SNAGA I ENERGIJA NA PRENOSNOJ MREI 2015. 2024. GODINA ............................... 29

Stanje obnovljivih izvora u EES BiH ....................................................................................... 38

Pregled broja i snage prijavljenih planiranih kapaciteta ....................................................... 39

ENTSO-E DESETOGODINJI PLAN RAZVOJA PRENOSNE MREE ................................................... 42

TYNDP 2014 ........................................................................................................................... 43

Projekti od interesa za Energetsku zajednicu........................................................................ 45

Prekogranini prenosni kapaciteti .................................................................................48

ENTSO-E Mreni kodeksi ....................................................................................................... 51

ZAKLJUCI I SUGESTIJE ................................................................................................................. 53

lanom 7.11. Zakona o osnivanju Nezavisnog operatora sistema za prenosni sistem u

Takom 3.18. USLOVA ZA KORITENJE LICENCE ZA OBAVLJANJE

Odreivanje potreba u proizvodnim kapacitetima za pokrivanje vrnog tereta EES BiH

Odreivanje potreba u proizvodnim kapacitetima za zadovoljenje potreba za

Potrebne rezerve u snazi i energiji;

Bilansni suficiti i deficiti sa komentarom o moguim vrijednostima NTC-a.

U pripremnoj fazi realizacije Indikativnog plana razvoja proizvodnje za period 2015.-2024.

Ministarstvu vanjske trgovine i ekonomskih odnosa BiH, DERK-u, Ministarstvu

Svim registrovanim investitorima koji su navedeni u prethodnom planu upueni su

U sredstvima javnog informisanja, kao i na internet stranici NOSBiH-a, objavljen je

Svim kupcima elektrine energije na prenosnoj mrei upuen je poziv da dostave

2. TEHNIKI PARAMETRI PROIZVODNIH KAPACITETA

*Proizvodnja generatora 2 iz HE DU pripada ERS.

Tabela 2.2.- Termoelektrane

3. OSTVARENJE BILANSA NA MREI PRENOSA U PROTEKLOM

Ostvarenje bilansa elektrine energije na mrei prenosa u 2013. godini

Ukupno raspoloiva elektrina energija na prenosnoj mrei u 2013. godini iznosila je

715 793 1,119

290 511 450

756 756 659

Slika 3.1. - Struktura proizvodnje po mjesecima u 2013. godini

Tabela 3.1.- Bilans elektrine energije na prenosnoj mrei

Proizvodnja elektrine energije na prenosnoj mrei

Proizvodnja UKUPNO (1+2)

Enegija primljena iz distributivne mree

Potronja elektrine energije sa prenosne mree

Direktno prikljueni potroai

Potronja UKUPNO (5+6+7+8)

Bilans elektrine energije na prenosnoj mrei

Ukljuujui potronju kvalifikovanih kupaca

Tabela 3.2.- Proizvodnja elektrine energije na prenosnoj mrei

951,706 1,142,900 1,328,759 1,278,448 15,711,551

1,470,882 1,548,774 1,778,689 1,475,296 1,230,128 1,166,868 1,164,659 1,174,442

*Energija se isporuuje na distributivnu m reu

**Energija proizvedena u testnom radu

Tabela 3.3.- Potronja elektrine energije na prenosnoj mrei

Potronja elektrine energije na prenosnoj mrei

RiTE ERS (Ugljevik i Gacko)