You are on page 1of 5
Campuchia vdi D ASEAN a ddi ti thang 7 ndm 1994, ARF la ot trong nhiing né luc cia’ ASEAN nhim téng cudng vai trd cha minh céng nhu 16i kéo céc nuée 1én tham gia vao van dé khu vyc. Sy ra déi cia ARF da danh dau mOt bude phat trién mdi trong hp tac an ninh da phuong khu vc Chau A - Thai Binh Duong. Dac biét, ARF 46 gép phan khang dinh vai trd cha céc nuée vita va nhé trong ASEAN. Tuy mdi chi a dién dan vé an ninh khu vye, chua phai 1A cd ché an ninh chinh thie, nhung ARF da dat nén tang cho sy hgp tac an ninh da phuong khu vuc trong tuong lai. Trong suét hon 14 nam qua (1994 - 2008), ARF da g6p phan vun dap sv tin cay lin nhau théng qua cdc hoat dong xéy dung long tin va‘ngoai giao phéng nga. Déng théi, Dién dan nay da thuc diy théi quen d0i thoai va tham khdo cia moi thanh vién. Cho dén théi diém hién nay, myc tiéu cha yéu va trudc hét cua ARF 1a nhim cai thién bdu khong khf chinh trj an ninh trong khu vue, lam cho cée nude gidm dan sy nghi ky, tin tuéng nhau hon; tit dé, timg bude chuyén qua céc giai doan phat trién ca n6, Phai thita nhan ring ién dan khu vuc (ARF) KONG SOKEA* ARF da thanh cong dang ké trong viéc kign tao m6t méi tru@ng an ninh hoa binh va én dinh hon cho khu vie chau A - Thai Binh Duong nhét 1a tit sau Chign tranh lanh két thtic. ‘Tuy nhién, bén canh 46, ARF con dang tén tai mét s6 van dé kha héc bia nhu sy khac biét trong quan diém cia cae thanh vién trén nhiéu van dé vé bude dj, nguyén t&c hoat déng, vé thé ché hoa cia Dién dan, vé vai trd, déng lye chinh déi vdi ARF cing nhu viée mé réng ARF. Tinh higu qua cia Dién dan th&p, chuza c6 vai trd lén trong gidi quyét cc xung dét, nhat. la vé van dé tranh chp bién gidi, lanh thé. Cho téi nay, ARF van chuta thé dong vai tro 1a mét cd ché ngiin ngita va gidi quyét cac xung dét trong khu vuc. Sé con. phai c6 sy né lyc Ién ti cdc thanh vién dé cai thién higu qua hoat dng cha dién dan nay sao cho tudng xting véi vai trd va vi thé cha m@t cd ché hgp tac tham van da phudng vé an ninh trong khu vic Chau A - Thai Binh Duong. . Campuchia 1a thanh vién tham gia ASEAN mugn nhét (1999). Trong 10 nam qua, Campuchia 46 c6 nhitng déng gop * Kong Sokea, NCS Vign Nghién ctu Déng Nam A Kong Sokea - Campuchia #6i Dién dan khu vuc ASEAN (ARF) nhét dinh vao sy hoan thign va phat trién caa ASEAN. Vé phdn minh, Campuchia cing d6 nhan duge nhiéu tac dong tich cuc dang ké tu td chttec ASEAN néi chung va cae nude thanh vién ASEAN néi riéng dén sy phat trién kinh t@ - x4 hdi va su hdi nhp quéc té cia adit nude. La mét thanh vién tham gia ARF, Campuchia eiing d6 cé nhiing déng gop tich eye, c6 trach nhiém vao cae ngi dung, chudng trinh hoat déng ca ARF. La ngudi Campuchia nghién citu vé ASEAN néi chung vé ARF néi riéng, chung tdi thay trach nhiém cia minh cdn g6p phan lam ré hon nifa vé nhiing thai es va nhiing théch thite cia ARF déi véi Campuchia. Tir dé c6 thé dua ra nhiing dé xudt, nhéing kién nghj dé Campuchia c6 thé hoat png tét hon, hiéu qua hon nita trong co ché an ninh da phuong nay. Xuat phat ti tinh chat va déng thai cia ARF hién nay, 06 thé néi rang “co ché” an ninh da phuong nay chua thuc sy la ché dua, 1a niém tin cay déi véi Campuchia béi ARF khéng chi mang dén thudn Igi ma cdn ca nhiing théch thite ntia trén con dutng phat trién va hdi nhép cha xit sd chda Thap. 1, Nhiing thuan Igi Do Déng Nam A cé vi tri chién luge quan trong, xa nay luén 1a noi tranh gianh anh hudng cia cdc eudng quéc, nén viée tao ra duge dién dan ARF 1a cdin thiét 46 gop phan vao nén héa bin va én dinh cho khu vyc Déng Nam A, trong d6 06 Campuchia. Viée Campuchia duge két nap vao ASEAN cing vdi su hién dién cba minh trong ARF 1a mét thanh cong lén vé 51 ngoai giao caa Campuchia, thoat ra khdi thé cd lap tit bén ngoai dé hi nhap vao khu vuc va quéc té. Tham gia ARF chinh 1a co hoi dé Campuchia cé diéu kign cyng cdc nutéc lin nhut My, Trung Quéc, Nhat Ban, Nga va An D6... va céc nutée khéc trong ARF ban vé nhiing vin dé an ninh trong khu vue, tao ra bdu kh6ng khi déi thogi, lam gidm bét nhiing nghi ngai vé van dé an ninh cho khu vye néi chung trong dé cé nhiing vén dé cha Campuchia; va trén thye t& ARF cing da c6 téc dong khach quan va tich eye nao dé trong viée kiém ché nguy cd xung dot. Do gid vai tré chu dao trong ARF, nén ASEAN cé tinh déc lap nhét dinh trong thuc hién y tuéng, diéu hanh chuong trinh hanh dgng ARF; cing véi nhiing nguyén t&c hoat déng mang tinh dién dan duge t6n trong”, nén cde nuée ASEAN trong d6 6 Campuchia da cha d6ng dua, ra duge nhiing vin dé cia khu vue dé déi thoai véi cdc nuéc 1én, tham chi dua ra dude nhiing véin dé c6 Igi cho khu vyc nhu Tuyénbé vé bién Dong (DOC) gitta ASEAN va Trung Quée; hay Idi kéo céc nuée Ién lan ligt tham gia vao Hiép uéc Than thién Hitu nghj (TAC)... f Ngoai ra, tinh bao tram cia ARF vé nhiing van dé ma dién dan nay dua ra thao ludn, vé truée mat va lau dai, déu gitp Campuchia cing nhu céc nuée khac c6 diéu kign thuan Igi hon trong viée giai quyét nhiing van dé vugt ra ngoai tim kiém soat cia m6t quéc gia nhu van dé bién gidi, lanh thé, lanh hai va nhing van 4é an ninh phi truyén thdng bing con dudng hda binh, héa giai. 52 2. Thach thitc Bén canh nhiing thugn lgi do ARF mang lai cho céc quéc gia thanh vién thi cho d@n hign tai ARF van chua cé nhiing buéc tién dang ké trong viée chuyén giai doan hoat déng. Héu nhu ARF vin dang Tang ting trong théi ky ddu - xay dung long tin, va méi buée dau 16 rang giai dogn hai - ngogi giao phéng ngita. Do dé giai doan ba - gidi quyét xung dot cdn xa vi. Trong khi d6 vain dé 1én nhét hién nay « trong an ninh truyén thdng lai 1A tranh chap bién gidi, lanh thé, lanh hai é bién Dong... réit cdn sém c6 nhitng gidi php higu qua, tranh xung d6t va trang. Qua 1A cho dén nay ARF van khéng da luc, di manh dé gidi quyét nhang vain dé ngay trong khu vyc. Thy té cho thay, khi Campuchia va Thai Lan xay ra xung d9t bién gidi, nh&t 14 vu tranh chp dén dé mau vé ngéi dén Prét Vihear vita qua gitta hai nuéc thi hdu nhu ARF khéng ¢6 phan ting gi. ARF khong cé co ché va du site dé gidi quyét bat ké mét van dé an ninh nao trong khu vue. ARF thudng bj cho 1a hoat déng kém higu qua, trong khi d6 trong khu vuc lai dang néi lén nhiéu co ché hgp tac an ninh khée cing bao gém cae cuéng quéc tham gia nhu Té chite Hgp tac Thugng Hai (SCO), Dién Dan Bac Ngao (BFA), va gan day nhat 1a Déi thoai 6 bén xung quanh van dé Triéu Tién. Diéu nay tao ra théch thite déi vai ARF. Néu ARF khéng ty cai thign minh thi s8 bi cée cg ché khée canh tranh, din d&n vj thé cia ASEAN néi chung va ARF néi riéng suy giam. Chinh vi ARF chi 1 mét tién trinh, Neghién citu Dong Nam A 412009 khéng phai 1a mét co ché chinh thie lai hoat déng theo nguyén téc déng thuan, Khéng rang bugc déi véi cdc nuée tham gia. Ban than ASEAN tuy gift vai tr cha dao nhung do ngi bg ASEAN chita thie théng nh&t, nén ARF vin bi céc cudng quéc lgi dung, chia ré. ARF cing khéng c6 cd ché rang bude eée nuée 1én, tham chi ngugc lai ARF con bj céc nuéc 1én chi phéi, thao ting. Chang han céc nuée ASEAN muén gidi quyét van dé bién Dong véi Trung Quée bang gidi phap da phuong, nhung Trung Quée chi déng ¥ véi gidi phap song phuong. Campuchia méi tham gia ASEAN nén chua 6 duge vi thé én trong khéi nhu Indénéxia, Thai Lan, Vigt Nam... - nhiing nuéc cha chét trong ASEAN véi nhiéu sang kién déng g6p cho ASEAN 1i6i chung va ARF ndi riéng. day 1A mét thach thite khéng nhé ddi héi Campuchia phai vuon Jén hon nita trong tién trinh héi nhap quéc té va khu vite. 3, Giai phap cia Campuchia trong ARF ‘Tit nh4n thie nhu trén vé ARF, ching t6i cho rang Campuchia cén c6 cae giai phap tham gia thfch hgp véi tinh hinh va dc diém cha minh. - Truée hét, Campuchia can chit déng vuon lén hon nita trong qua trinh tham gia ARF. Dé cé thé déng gép vai trd cha minh trong ARF, Campuchia cin manh dan va cha déng thtic day méi giao luu trong ngi bé khéi, 6 nhiéu kénh, nhim dat dude su hiéu biét va théng cam ln nhau. Day 1A cd sd cho sy déng thuan va doan két cha ca khdi. Kong Sokea - Campuchia voi Dién dan khu vue ASEAN (ARF) 53 Chinh vi ARF 1 mét din dan déi thoai gidta ASEAN véi cdc nuée lén trong khu vue Chau A - Thai Binh Duong nén Campuchia cang cén dua vio ASEAN dé tang thém site manh trong d6i thoai véi cde cudng quéc vé cac vain dé cha khu vuc va cia chinh Campuchia. Dé lam duge diéu dé, Campuchia edn bam chée nhiing nguyén tac co ban ma cde nuéc thanh vién ASEAN da ky trong TAC va ZOPFAN nhu: déng thuan, tén trong chi quyén, khong can thigp vao ndi bé... ‘Mat khac, Campuchia cdn thé hign ré hon nia quan diém cia minh vé viée chuyén giai doan cha ARF. Khong gidng cae nude thanh vién khae, dae biét 1A cde muéc ASEAN-5, Campuchia mdi thoat khdi tinh trang cé lap, trong nuéc cdn c6 nhigu van dé cn duge giai quyét; quan hé cia Campuchia véi nhiéu nuée thanh vién ASEAN, véi My va Trung Quée cin qué nhiéu diéu chua thye sy théng cam, hiéu biét lin nhau. Do vay, Campuchia can 6 thai gian dé tim hiéu, x4y dyng long tin hon nifa va vi thé Campuchia nén tiép tuc kéo dai hon nifa giai doan xAy dying long tin (CBM) chva nén chuyén sang giai doan ngoai giao phong ngifa (PD) trong ARF. Tuy nhién néu da sé cdc nude mudn ARF chuyén sang giai doan ngoai giao phéng ngifa, thi Campuchia cing sin sang chap nhan, nhung dé nghj van con tip tuc cang cé giai doan xay dung ling tin (CBM) béi diéu dé khong chi cé Igi va phu hgp véi tinh hinh cy thé cia Campuchia ma cén phi hgp véi thie tién cia mét sé nuéc khac. Van dé dat ra nita 1a cdc nguyén tac chudn myc cho giai doan ngoai giao phéng ngita phai nhu thé nao 4é pha hgp véi tinh hinh chung cia ARF va nhét 1a pha hgp véi tinh hinh cy thé cia Campuchia. Do 46 Campuchia cin tham gia tich eye vao viée x4y dung khéi nigm, nguyén tée cha ngoai giao phong ngifa trén nguyén tic déng thuan, tiém tién va tu nguyén. La mt trong nhiing thanh vién nén Campuchia sin sang tan thanh, nhit tri, ang hé cde quy dinh, cha truong hoat dgng caa ARF, tat nhién Campuchia cing cé nhiing dé xuat bé sung, cu thé 1a: - Campuchia sin sang tng hé vai tro caa chi tich ARF nhung véi diéu kign con cé nhiing gidi han nhét dinh dé dé phong quyén luc bi lam dung trong qua trinh thu hign. - Van dé hgp tac trén bién va an toan hang hai, Campuchia tng hé hgp tac trén cd sd binh dang cing cé Igi song cdn than trong vi nhiing véin dé d6liéw quan dén an ninh cha quyén va quyén Igi cia Campuchia. - Campuchia sfin sang img hé vé chit truong citu trg thién tai, cau nan, vi day 1A van dé ma Campuchia cé tréch nhiém dong gop va cing 1A nude c6 nhu cdu trye tiép. r - Hgp tée chéng khting bé 1a vain dé vita cu thé, vita nhay cam, Campuchia sn sang bay td su ung hd vé nguyén tac. Trong hoat déng cy thé, Campuchia sin sang tng hé cae hoat dong chéng khang bé trong pham vi quéc gia Campuchia nhu khéng chita chap khang bé, khong dé khang bé lgi dung tra an... trong pham vi lanh thé cia minh. Tuy nhién vdi cic hoat dong chéng khang be cha 54 vugt ra ngoai lanh thé, Campuchia cin khén khéo hon véi nhiing bién phap pha hop. . Noi chung trong ngin han va dai han, Campuchia cén phai nang cao vj thé cua minh trong ASEAN cing nhu trong ARF. Nhu trén da néu, vj thé cia Campuchia trong ASEAN va trong ARF cé nhiéu diém bat Igi hon so véi cdc nuée thanh vién ‘ASEAN khac. Do dé dé khdc phuc tinh trang nay, bén canh viée gia tang quan hé véi cdc thanh vién trong ngi khéi, Campuchia van cin phat trién quan ‘hé véi cae nuée lén, dc biét 1A véi My, trén nhiéu kénh dé gidm site ép tix Mf va cdc nuéc than My. Day la buée di ddi héi vita tao bao, lai vita phai than trong véi su cam théng cla cae nude trong khu vuc. Déi véi Campuchia, viée tham gia ARF c6 nhiéu thuan Igi nhung cong 6 nhiing thach thie khong nhé. Dé khéng ngitng khdng djnh va nang cao vj thé cia Campuchia trong Dién dan nay, trén cd 83 dung di, cha truong, chinh sich déi ngoai cha chinh pha, Campuchia phai tuan tha, cae phutong cham chi dao, dé 1a mém déo, linh hoat, déc lap tu chi, bao vé loi ich quée gia. Trude mat, Campuchia nén dé nghi ARF tiép tuc thao luan vé giai doan ngoai giao phong ngita (PD) trén cd sé tai ligu thong qua tai ARF-9; c6 thé chap nhan 4 bign phap trong khai niém PD, nhung riéng phap thé 4 can of ging giam thiéu chitc nang va pham vi hoat dong cia Cha tich ARF; Vé 8 nguyén téc cia PD, Campuchia c6 thé chap nhan tat ca, nhung nhén manh céc nguyén te cd ban cia luat phap quéc té, kién tri gitt ving nguyén tic Nghién cite Dong Nam A 4/2009 “tham khao va déng thuan’ CHU THICH 1. Ba giai doan cia ARF: Xay dung ling tin, ngoai giao phéng ngita, gidi quyét xung dot. . Nhiing nguyén téc hoat déng cia ARF nhu: déng thuan, ty nguyén, tén trong cha quyén... di tao ra mt sn choi tuong déi binh dang, céc nuéc nhé khéng bj chén ép, Khéng bi rang bugc, tao thuan Igi cho Campuchia yén tam ¢6 mat 6 Dién dan., TAI LIEU THAM KHAO . Sorn Samnang, “Vai tr etia Campuchia trong Dién dan khu vue ASEAN-ARF", NXB CICP, Phném Pénh, 2005. 2. Chap Sothearith, “Campughia trong ASEAN: 5 ndm nhin Iai”, Nxb CICP, Phném Pénh, Cambodia, 2005. Kao Kim Hourn, “Cambodia's contribu- tion to peace and stability in the region”, CICP, Phnom Penh, 2000. Kao Kim Hourn va Samrang Kamsat, “Campuchia trong thién nién ky mdi: nhin Igi qué khit va. huéng tdi twong lai”, Nxb CICP, Phném Pénh, Campuchia, 2000. Luan Thuy Dugng, Nhitng nhén t& tc dong tdi viéc hinh thanh Céng déng an ninh ASEAN khu vue Dong Nam A, tai ligu hgi thdo vé hgp tae chinh tri an ninh ASEAN-C6ng déng an ninh ASEAN. BO Ngoai giao, thang 1/2005. 6. Nguyén Kim Lan, ARF vdi vén dé chink tri va an ninh khu vue, Tap chi nghiéu citu quéc té s6 1, 2000. 7. Nguyén Thu My, Dién dan khu vue ASEAN: 10 ném nhin Iai, Tap chi nghién citu Déng Nam A s6 thang 5/2003. . Tai ligu chuyén dé Dién dan khu vve ARF cia Vign nghién ettu Dong Nam A. » = 2 ~

You might also like