Truyn c Grim

Muc luc
Nang cng chua chn ngng ................................................................................. 4
Hnxen va Grten ................................................................................................. 9
Chu Hanh li bing ........................................................................................... 16
Con quy va ba no ................................................................................................. 19
A Grten thng minh .......................................................................................... 23
Ln thin ang .................................................................................................... 26
Jrin va Jgign .............................................................................................. 27
Cy cu cai ............................................................................................................. 30
Ba lao chn ngng ............................................................................................... 33
Con meo i hia..................................................................................................... 43
C be quang khn o ........................................................................................... 49
Chu be t hon ....................................................................................................... 53
C be lo lem ........................................................................................................... 60
Nang Bach Tuyt................................................................................................. 66
Ngi nha trong rng............................................................................................ 75
a con vang ....................................................................................................... 80
C be hai mt .......................................................................................................... 86
Ba c ch............................................................................................................... 93
Con qu nht trong lo ........................................................................................ 103
Vua trm ............................................................................................................ 108
Con rn trng .................................................................................................... 115
Ngi y t trung thanh ................................................................................. 119
Cuc ngao du cua t hon .................................................................................... 127
Mi hai ngi th sn ..................................................................................... 132
Ba si toc vang cua quy ..................................................................................... 136

Truyn c Grim

Meo lam thn vi chut..................................................................................... 143

Hai anh em ........................................................................................................ 147
Ngi th sn tai gioi ........................................................................................ 164
Chon v .............................................................................................................. 169
Ga th xay ngheo kho ........................................................................................ 170
Hanx st ........................................................................................................... 174
Hai ng chau ...................................................................................................... 183
Sau con thin nga.............................................................................................. 184
Chu be ngheo di nm m............................................................................... 189
Nhng ngi khn............................................................................................. 192
Chu Hanx sung sng ..................................................................................... 197
Ngi da gu ..................................................................................................... 202
Bac nng dn va con quy ................................................................................... 207
C quan tai thuy tinh........................................................................................ 209
Qua cua ngi t hon ......................................................................................... 214
Si vt i............................................................................................................ 216
Mt on cht bay ............................................................................................... 217
Con nam ao ..................................................................................................... 225
Sau ngi hu.................................................................................................... 230
bo xo.............................................................................................................. 238
Vua qua .............................................................................................................. 242
Ngon en xanh................................................................................................... 247
Tho va nhm....................................................................................................... 252
Hoang Anh va gu ............................................................................................. 256
Con ngng vang ................................................................................................. 259
Hoc rung mnh................................................................................................... 263
Anh va em gai .................................................................................................... 272
Ba ba keo si ...................................................................................................... 278
Thn cht u ............................................................................................... 281
Vua nui vang ..................................................................................................... 285
Ba ngi lun trong rng.................................................................................... 291
Rau la............................................................................................................... 297

Truyn c Grim

Ong chua ............................................................................................................ 304

Bay con qua ....................................................................................................... 307
Nc trng sinh............................................................................................... 309
Chim ng thn................................................................................................... 315
Bach Tuyt va Hng Hoa .................................................................................. 322
i giay ung da tru.......................................................................................... 328
Chim sn ca ....................................................................................................... 333
Anh chang anh trng....................................................................................... 339
Ba anh em.......................................................................................................... 349
V chng ngi anh ca .................................................................................... 351
oa hng ............................................................................................................ 359

Truyn c Grim

Nang cng chua chn ngng

Ngay xa co mt ba hoang hu tui a cao. c vua cht a
lu. Ba co mt c con gai rt xinh ep. Khi ln ln, nang c ha
hn vi mt chang Hoang t con vua mt nc xa xi. n ngay t
chc l ci, nang cng chua sa soan i nc xa la. Me nang goi
ghem cho nang nhng vt qu gia: trang sc, vang, bac, cc, chu
ngoc, tom lai la tt ca nhng g xng ang lam cua hi mn cho mt
cng chua, v me nang rt mc thng nang. Me nang gi gm
nang cho mt th n co nhim vu dn nang i n ch ngi
chng cha ci. Mi ngi ci mt con nga. Nga cng chua ci
tn la Phalaa, bit noi. n luc chia tay, ba hoang vao trong phong
ngu, ly mt con dao nho trch ngon tay, chay ba giot mau. Ba
cho mau thm xung mt cai khn trng nho, a cho c gai va
dn: "Con thn yu, con hay gi gn cn thn cai khn nay, no se co
ch cho con trn ng i".
Hai me con bun ba t bit nhau. Cng chua ap cai khn ln
ngc, nhay ln yn nga i n ni cua ngi yu. Sau khi a
i mt ting, c cam thy khat kh hong, ben bao th n: "Em hay
xung nga, ly cc cua ta muc nc sui kia va mang lai y cho
ta, ta khat nc lm" - "Nu c khat, th n tra li, th hay t nhay
xung, ri vn ngi ra trn mt nc ma ung. Ti khng phai la
y t cua c".
Cng chua khat lm, ben xung nga, cui xung dong nc
sui ung nc. Nang khng dam ung nc bng cc vang. "Tri
i!" nang ku to. Ba giot mau bao c: "Nu me c bit s tnh th
nay, th hn tim ba se tan nat trong ngc". Nhng cng chua la
ngi can am. Nang khng noi g va lai nhay ln nga. Nga phi
c vai dm. Tri th nong nc, chng my chc nang lai khat
nc. Ti mt con sng, nang bao th n: "Em hay xung nga va
cho ta ung nc bng cai cc vang". C a qun t nhng li c
ac cua th n. Nhng th n lai tra li ngao man hn: "Nu c khat

Truyn c Grim

th t i ung nc mt mnh, ti khng phai la y t cua c".

Cng chua khat qua, nhay xung nga, cui xung dong nc chay
xit, khoc va ku ln: "Tri i!" Ba giot mau lin ap lai: "Nu me c
bit s tnh th nay, th hn tim ba tan nat trong ngc". Trong khi
c cui xung ung th cai khn co thm ba giot mau, tut khoi
ngc c va tri theo dong nc ma c khng hay bit, v luc o c rt
s hai. Th n th lai trng thy ht va no rt vui mng t gi tr i
cng chua se b no tra thu. T luc anh mt ba giot mau, cng chua
tr nn yu ui, khng u sc t v na. Khi nang nh treo ln
con nga Phalaa th th n bao: "Ti se ci con Phalaa, con c,
c hay ci con nga ti cua ti". Cng chua anh lam nh vy.
Tip o th n ra lnh, li le gay gt, bt nang phai ci qun ao
hoang cung ra va mc qun ao cua no vao.
C lai phai th vi tri t la khi n cung in se khng noi l
ra. Nu c khng chu th th no se git c tai ch. Nhng con
Phalaa a quan sat tt ca va ghi nh tt ca.
Th n ci con Phalaa, con cng chua th ci con nga ti.
No lai tip tuc i, cui cung n lu ai nha vua. y, moi ngi
rt vui mng khi ho ti, va Hoang t vi chay ti tn ni on ho,
th n xung nga, v tng rng o la v cha ci cua mnh. Th
n i ln bc thm lu ai, con nang cng chua th phai ng lai
ngoai sn. Vua cha nhn ra, qua ca s thy nang duyn dang va
tuyt ep. Ngi vao trong cung hoi c gai c coi la v cha ci
cua Hoang t xem c gai ng ngoai sn la ai. "Tu vua cha, con a
gp c gai o trn ng i va con a c ta i cung le loi mt
mnh. Xin vua cha cho c ta lam vic c ta khoi phai v cng ri
ngh".
Nhng vua cha khng co vic g giao cho c lam ca. Ngi bao:
" ngoai kia, ta co mt anh chang chn ngng, hay c ta giup
vic vy. Chang trai tn la Cuc. V cha ci cua Hoang t phai
giup anh chn ngng.
t lu sau, v cha ci gia tu vi hoang t: "Chang thn yu
i, em mun mt iu, chang hay lam vui long em". Hoang t noi:
"c thi!"
- Chang hay cho goi ngi th lt da n p cht con nga em
ang ci n y, v trong khi i ng no lam em bc tc".
Tht ra th no s con nga k lai cach no a i x vi cng
chua. n luc con nga trung thanh Phalaa phai cht th cng

Truyn c Grim

chua c tin. Nang ha vi ngi th lt da la se b mt biu anh

mt ng tin bng bac nu anh giup nang mt vic nho. Trong
th co mt cai cng to rt ti, hang ngay, sm ti nang phai dn an
ngng i qua. Nang xin ngi th lt da hay ong anh treo u
con Phalaa vao cai cng y nang co th lun lun trng thy no.
Ngi th lt da ha se lam va bac ong cht anh treo u nga
vao di cai cng ti om.
Sang sm, khi cung Cuc i qua cng, c bao cai u:
"i, Phalaa, may b treo y !"
Cai u tra li:
"i! Nang cng chua cua ti, nang qua y ! Nu me nang bit
nng ni nay tim me se v tan tanh"
Lng le, c i khoi th, dn an ngng ra canh ng. n
ng co, c ngi xung va ru toc ra. Toc c ong anh nh vang
nguyn cht va Cuc rt thch nhn m toc y loe sang. Anh mun
nh vai si toc. Cng chua ben noi:
"Ta khoc y, ta khoc y! Hi lan gio nhe. Hay cun cai mu
cua Cuc i! Anh ta se chay theo cai mu cho n khi nao toc ta chai
va tt xong".
Tc th gio thi manh cun i cai mu cua Cuc. Anh ta chay
theo ngay. Khi anh tr v th cng chua a chai u xong va anh
khng nh c si toc nao. Anh rt bc va khng noi nng g vi c
na. Ho lai tip tuc chn ngng n chiu, ri cung v nha.
Sang sm hm sau, khi lua ngng qua cng, c gai noi:
"i, Phalaa, may b treo y !"
Cai u tra li:
"i! Nang cng chua cua ti, nang qua y ! Nu me nang bit
nng ni nay, tim me se v tan tanh"
i ra khoi th, c lai ngi trn ng co va lai ru toc ra chai.
Cuc mun nm ly m toc. C vi vang noi:
"Ta khoc y, ta khoc y! Hi lan gio nhe, hay cun cai mu
cua Cuc i! Anh ta se chay theo cai mu cho n khi nao toc ta chai
va tt xong".
Gio ni ln, cun cai mu i. Cuc phai chay theo. Khi anh tr
v th cng chua a chai u xong t lu va anh khng nm c
m toc y. Va ri hai ngi lai cung chn ngng n chiu.

Truyn c Grim

Nhng chiu hm y, v ti nha, Cuc n gp vua cha va tu:

"Knh tha hoang thng, con khng th chn ngng cung c gai
nay na" - "Tai sao vy?", vua hoi. "Sut ngay, c ta lam con bc
mnh!" - Vua cha bao anh k lai s vic a xay ra. Cuc noi: "Bui
sang, chung con dn an ngng qua cai cng ti om, y co mt
cai u nga treo trn tng. C ta noi vi no: "i, Phalaa, may b
treo y !" Cai u tra li: "i! Nang cng chua cua ti, nang
qua y ! Nu me nang bit nng ni nay tim me se v tan tanh"
Va Cuc k cac s vic a xay ra canh ng chn ngng va tai
sao anh ta lai phai chay theo cai mu.
Vua cha dn anh ta ngay hm sau c i chn ngng nh
thng l. Sang sm ngai thn chinh n di cai cng ti om va
nghe c nhng cu c gai noi vi cai u Phalaa. ng theo ra
canh ng va np vao mt bui cy. Chnh mt ngai trng thy anh
thanh nin va c gai lua ngng th nao va sau mt luc, c gai ngi
xung g m toc vang loe sang. Ri c lai noi:
"Ta khoc y, ta khoc y! Hi lan gio nhe, hay cun cai mu
cua Cuc i! Anh ta se chay theo cai mu cho n khi nao toc ta chai
va tt xong".
Mt cn gio thi manh, cun cai mu i u cua Cuc i. Anh
phai chay theo rt xa. C gai chn ngng chai toc va cun thanh
tng bup. Vua cha nhn thy tt ca. Khng ai nhn ra ngai khi ngai
ri khoi o. Chiu n, c gai v nha, ngai cho goi c n va hoi tai
sao c lai lam nh th. "Tu b ha, con khng th noi c", - c tra
li. - "Con khng th k ni kh cua con vi bt c ai trn th gian
nay, con a th nh vy khoi b ngi ta git".
Vua cha c ep c noi, nhng ngai khng bit c g thm ben
noi: "Nu con khng mun noi vi ta, th con hay k ni kh cua con
vi cai bp lo nay". Ri ng bo i. C n ngi gn cai bp lo, than
khoc, th l tm can:
"Ta ngi y, b ca th gian rung bo, du ta la con vua. Mt tn
th n c ac a ap ch ta, bt ta i cho no qun ao hoang cung. No
thay th ta lam v cha ci cua ngi yu ta, va ta bt buc
phai lam cng vic bnh thng cua ngi chn ngng. Nu me ta
bit nng ni nay, tim ba se tan nat".
Vua cha ng pha tng bn kia gn ng thng hi, ngai a
nghe thy ht. Ngai tr v va goi c hay ri cai lo n gp ngai.

Truyn c Grim

Ngi ta mang n cho c qun ao hoang cung, c mc vao ep

nh la co phep la. Vua cha cho goi con trai n va bao cho con bit
v c v cha ci gia mao. C ngi yu tht ng trc chang,
y la c gai chn ngng.
Hoang t thy c rt ep va phuc hu nn long tran ngp nim
vui. Mt ba tic c sa soan mi tt ca cac ban be thn
thuc. Hoang t va cng chua ngi u ban, trc mt ho la con
th n. No b chng ngp va khng nhn ra c chu trang sc lng
ly. Khi ho ang n ung vui ve, vua cha ra mt cu cho th n.
No phai tra li la mt ngi an ba la di chu th se b x ti nh
th nao. Ngai k cac s vic a xay ra va hoi no: "Nh th se xng
ang vi hnh phat g". - "No xng ang phai ui i khoi t nc"
- "Ke y chnh la may, may se b x ti nh may noi".
Sau khi hnh phat c thi hanh, Hoang t ci nang cng
chua lam v va ho tr v t nc trong hoa bnh va hanh phuc.
Cac em c nghe mt cu chuyn v cuc i. Nhng ngi
hin hu, tt bung se co hanh phuc, con nhng ke co tm a xu xa
se b trng phat.

Truyn c Grim

Hnxen va Grten
Ngay xa co hai v chng mt bac tiu phu ngheo kho, sng
ven mt khu rng ln. Gia nh co hai con. Con trai tn la Hnxen,
con gai tn la Grten. Nha khng u n. Mt nm, tri lam oi
kem, ming banh hang ngay cung chng co. Ti hm y, chng nm
trn troc mai, th dai bao v:
- Cha bit ri sao y? Lng thc can ri, ly g nui con?
oi kh khin ngi me m ra nhn tm. Ht ng xoay x,
v bao chng:
- Thy no a, bit sao y! Ngay mai, sm tinh m, ti vi nha
a chung vao rng rm, t la ln, cho mi a mt mu banh
ri bo chung y ma i lam. Chung khng bit ng ma v, th la
ranh.
Chng ap:
- Nha no a, ti chu khng lam th c u. N nao em bo
con vao rng cho thu oi n tht!
- Thy no tht la in. Khng lam th th cht oi ca bn mang,
ch con vic bao g ong sng ma thi.
Ngi v leo nheo mai, ky n luc chng phai lam theo y mnh.
Chng noi:
- Nhng ti vn thng xot chung no lm!
Hai a tre oi qua khng ngu c, nghe c ht. Grten
khoc st mt, bao Hnxen:
- Anh em mnh cht n ni ri.
Hnxen ap:
- Em ng lo bun, anh se co cach thoat cht.
Ch luc b me ngu ri, no dy mc ao, m ca, len ra ngoai.
Trng sang. Soi trng trc nha long lanh nh bac. Hnxen nht
soi bo y tui ao, ri v nha bao Grten:

Truyn c Grim

10

- Em i, c yn tr ma ngu i.
Ri no lai i ngu.
Tang tang sang, mt tri cha moc th me a n anh thc
hai con:
- li! Dy i, con phai vao rng ly cui ch!
Ri me a cho mi con mt mu banh dn:
- Chung may cm ly ma n tra. Ch co n nghin ngu
trc, khng con na ma cho u.
Grten bo banh vao tui ao va Hnxen a bo a y tui ri. Ca
nha cung nhau i vao rng.
i c mt lat, Hnxen chc chc lai dng lai ngoanh v me
nha. B thy vy bao:
- Hnxen, sao may c lui lai nhn g mai th? Liu y, ng co
dnh dang.
Hnxen ap:
- Con nhn con meo trng cua nha ngi trn mai t bit con
y.
Me noi:
- ngc! Khng phai con meo u, y la ng khoi phan chiu
anh mt tri y.
Hnxen lui lai khng phai nhn meo, ma ct rc soi trng
ra ng.
Khi n gia rng, b noi:
- Chung may hay i nht cui, con b t la chung may khoi
ret.
Hnxen va Grten i nht cui kh xp thanh ng. Khi ngon
la a cao, cui chay no, me noi:
- Thi by gi chung may nm gn la ma ngh. Tao va b i
n cui, xong se quay v on.
Hai a tre ngi bn la. n tra, chung ly banh ra n.
Nghe thy ting b vao cy, chung tng b chung gn y.
Nhng khng phai ting ru cua b, ma o ch la ting canh cy b
gio p vao cy kh.
Chung n xong, mt dp lai v mt, lin ngu mt gic say. Khi
chung thc dy th tri a ti nh mc. Grten khoc noi:

Truyn c Grim

11

- By gi lam th nao ma ra khoi rng c?

Hnxen d em:
- Em c i mt lat, ch trng ln, chung mnh se tm c li
v nha.
Khi trng moc, Hnxen cm tay em theo vt soi long lanh nh
tin mi ma ln v nha. Chung go ca. Me m, thy Hnxen va
Grten lin noi:
- khn kip, sao chung may ngu ky trong rng th? Tao c
tng chung may khng mun v na.
B thy con v th mng lm v trong thm tm b khng
mun bo con.
Sau o t lu, tri lai lam oi kem khp ni.
Mt m hai anh em nghe thy me nm trn ging noi vi b:
- Moi th lai ht sach ri. Ch con co na cai banh n nt la ht
nhn. Phai tng chung no i. Ln nay ta em bo chung vao rng
su hn trc chung khng tm c li v. Bng khng th
khng con cach nao thoat.
Ngi chng khng anh long ngh bung:
- Tha chia nhau vi con n ming banh cui cung con hn.
V khng nghe, chi chng thm t, cho la a chot th phai
tret, ln trc a theo y mu th ln nay cung phai theo.
Hai a tre cha ngu, nghe ht nhng chuyn b me ban nhau.
Khi thy b me a ngu ri, Hnxen dy nh ra ngoai nht soi nh
ln trc. Nhng me no a khoa ca mt ri, no khng ra c. No
d em gai:
- Em a, ng khoc na, em c ngu yn i, anh se co cach.
Sang sm tinh m, me keo c chung dy, cho mi a mt mu
banh be hn ln trc.
Doc ng i n rng, Hnxen cho tay vao tui be vun banh m
ra va chc chc lai dng lai rc banh xung t.
B hoi Hnxen:
- Sao may c hay dng chn ngoanh lai th? i i.
Hnxen ap:
- Con nhn con chim b cu cua con no u trn mai nha
chao con kia ka.

Truyn c Grim

12

Mu an ba noi:
- ngc, khng phai la chim b cu u ma la cai ng khoi co
mt tri chiu vao y.
Du sao, doc ng, Hnxen cung rc c ht banh.
Mu an ba dn hai con vao tt ch rng su ma t thua cha
sinh me e mu cha ti bao gi. Sau khi t la chay to ln, mu noi:
- Chung may ngi o. Luc nao mt th ngu i mt t. Tao vi b
may i n g, chiu ti xong se quay lai on chung may.
n tra Grten chia banh cho anh v banh cua anh a rc
doc ng ri. n xong, chung ngu. Ti n, chng ai n on hai
a be ang thng ca.
m ti nh mc, hai a thc gic, Hnxen d em gai:
- Em a, ch cho trng ln, trng ro banh anh a rc, th ta lai
tm thy ng v.
Trng va moc ln th hai a ng dy i, nhng chng thy
t banh nao v hang ngan con chim trong rng a n mt ca ri.
Hnxen bao em:
- Th nao ri chung ta cung se tm c ng.
Nhng chung khng tm ra ng. Chung i sut ca m, sut
ca ngay hm sau, ma khng ra c khoi rng. Hai anh em bung
oi nh cao ma ch nht c t qua dai di t.
Chung mt qua, bc khng ni, nm ln ra ngu di gc cy.
Chung xa nha a ba ngay ri.
Chung lai i, m su mai vao rng, va nu khng gp ai cu
giup th n cht oi, cht mt thi.
Gia tra, chung thy mt con chim ep, trng nh tuyt u
trn canh hot hay lm. Chung lin dng lai nghe. Chim hot xong
xoe canh bay trc mt chung. Chung theo chim n tn mt tup
nha con; chim n u trn mai nha y. Chung lai gn thy nha xy
bng banh m, lp bng banh ngot, ca s bng ng trng tinh.
Hnxen noi:
- Thi n ri. Chung ta c ba n ngon y. Anh n mt goc
mai nha, con em n mt manh ca s, ngot y.
Hnxen gi tay be mt manh mai nha nm th va Grten
ng bn ca knh nhm nhap mt manh. Bng trong nha co ting
ngi nhe nhang vong ra:

Truyn c Grim

13

- Ai gm nha ta y?
Hai a tre ap:
- Gio y! Gio y! Con tri y!
Ri hai a c vic n, khng e ngai g ca.
Hnxen thch n mai nha, be mt ming tng, va Grten cung
g ly ca mt khung knh tron xung.
Bng ca m, mt ba lao be nho chng nang ron ren bc ra.
Hai anh em s rung ri, anh ri ht ca cac th cm trong tay. Ba
lao lc l u, noi:
- Cac chau yu du, ai a cac chau n y? Cac chau ng
s, c vao. y vi ba, ba khng lam g u.
Ba lao dt hai a vao, cho n ngon: sa, banh trang ng,
tao va hanh ao. Ri ba sa soan hai cai ging nho xinh ep trng
tinh cho hai a tre ngu. Hai a be ng la trn thin ang.
Nhng mu gia ch gia b t t ngoai mt o thi. o la mt mu
phu thuy gian ac rnh bt tre con nn lam nha bng banh keo
nh chung. Khi thy hai a be va ti, mu a ci nham him ma
noi ua:
- Chung may vao tay ba ri, co bay ln tri cung chng thoat
c tay ba.
Sang sm, mu dy trc hai a, thy chung ngu tht ang
yu, ma hng phinh phnh, mu lm bm:
- Tht la mon ngon.
Mu a i tay kh heo ra nm ly Hnxen em nht vao mt
cai cui nho, ong ca chn song lai. Thng be ku gao mai mu cung
mc k.
Ri mu anh thc Grten dy bao:
- con gai li chay thy, i dy ly nc lam mt ba ngon
cho anh may. No trong cui kia, tao mun no chong beo. Khi nao
no thc beo, tao se n tht.
Grten khoc tham thit, nhng nao co ch g, v con mu phu
thuy sai g phai lam ny.
Hnxen c n thc n nu nng ngon lanh con Grten phai
n tha.
Sang nao mu gia cung l n bn cui bao Hnxen:

Truyn c Grim

14

- Gi ngon tay tao xem a beo cha.

Hnxen ch a cho mu xem mt cai xng nho. Mt kem, mu
tng o la ngon tay tht, ly lam la sao khng thy beo.
c mt thang vn khng thy Hnxen beo ln chut nao mu
m ra st rut, khng mun ch na. Mu goi Grten:
- Con Grtn u? Nhanh ln, em nc lai y, thng Hnxen
du beo hay gy, ngay mai tao cung c lam tht em nu.
Khn nan con be va xach nc va khoc, nc mt dong dong
hai ma. No ku la:
- Lay tri phu h cho chung con. Tha thu d n tht trong
rng th hai anh em cung c cung nhau cht.
Mu gia bao:
- Thi ng ku khoc na ma v ch.
Mi banh mt, Grten a phai t ni, ly nc va dom bp.
Mu gia bao:
- Hay nng banh trc a. Tao a dom lo va nhao bt ri.
Mu y Grten ang thng ti bn lo.
Ngon la trong lo a bt u bc ln. Mu gia bao:
- May bo vao lo xem u nong cha, cho banh vao nng.
Mu nh khi Grten vao lo ri th ong np lai, quay n mt
th. Nhng Grten bit y noi:
- Chau khng bit lam th nao ma vao c.
Mu gia noi:
- ngu nh bo, lo co ca kha rng c ma. Trng y nay, tao
vao cung con lot na la may.
Mu lai gn lo va tho u vao. Grten lin y manh mu vao,
ong ca st lai, ri cai then ngoai.
Mu gia ru ln khung khip nhng Grten a bo chay mc
mu cht thiu. Em chay thng n cui va m ca cho anh va reo:
- Anh i, anh em ta thoat ri, con mu phu thuy a cht ri.
Ca va m th Hnxen nhay ra nh con chim trong lng c
tha. Hai anh em vui mng, m nhau hn. By gi chung khng con
s g na, chung i xem nha mu gia th thy xo nao cung co
nhng hom y ngoc.

Truyn c Grim

15

Hnxen va nch y tui va noi:

- Cua nay qu hn soi.
Con Grten noi:
- Em cung phai ly v nha mi c.
Ly y tui ri, em noi:
- By gi hai anh em ta i ra khoi khu rng cua mu phu thuy
i.
i c vai gi, chung n bn mt cai m ln. Hnxen noi:
- Anh khng thy co cu, qua sao c?
Grten bao:
- Mt chic thuyn nho cung chng co. Nhng kia co vt trng
ang bi, em nh no giup.
Ri em bao vt rng:
- Vt i vt, Grten va Hnxen y. Ke chng co, cu cung
khng, Hay cong anh em ti qua vi.
Vt n. Hnxen ci ln lng vt va bao em ln ngi canh
mnh.
Em ap:
- Thi anh a, ngi th nng qua. vt cong tng ngi mt.
Vt tt bung cong lam hai chuyn.
n b bn kia, hai anh em nhn dn ra ng li trong rng
quen thuc, va nhn thy nha ng xa. Chung lin chay ba chn
bn cng, nhay b vao nha, m gh ly c b me.
T ngay bo con trong rng, b me khng luc nao vui.
Grten dc tui ngoc xung t va Hnxen tho tay vao tui ly ra
tng nm ngoc.
T o, ca nha ht lo va cung nhau sng mt cuc i hanh
phuc.

Truyn c Grim

16

Chu Hanh li bing

Hanh tnh li bing. Chu chng phai lam g khac ngoai vic
hang ngay chn mt con d ngoai canh ng. y vy ma chiu ti,
ht ngay, v nha, chu con th ngn than dai: "Chn d ngoai ng
ca nm, cho n tn cui thu qua la mt ganh nng, mt vic vt
va". Gia ma co th nm ngu lai i mt nhe! Nhng khng! Lun
lun phai m mt ra canh, s d no pha hoai cy non, nhay qua
rao vao vn, hoc t o chay trn. Th th con lam th nao c
ngh ngi mt chut cho thoai mai!" Chu ngi suy ngh tm cach trut
c cai ganh nng. Mt thi gian dai, chu khng tm ra c cach
g. Nhng ri mt hm, bt cht, trong u loe ra mt y ngh nh la
cai mang che mt ri xung: "Mnh bit la phai lam g ri!" Chu ku
ln. "Mnh ch cn ly c Trin y a thi. C ta cung co mt con
d. C ta se chn con d cua mnh cung vi con d cua c a. Nh
vy, mnh se khng con t mnh phai lam kh mnh mai na".
Hanh ben ng dy va c ng i chn, i tay mt moi. Chu
tat ngang ng (ng cung khng con xa) ma n nha b me c
Trin y a xin ci c gai chm ch va c hanh. B me c
khng loai tr: "Ngu tm ngu, ma tm ma", hai cu ngh bung va
nhn li ngay lp tc. Th la c Trin y a lam v chu Hanh va
chn ca hai con d. Chu Hanh sng thoai mai, khng con phai ngh
ngi n cng n vic lam na ma ch con ngh ngi do cai mt cua
li bing gy ra, thnh thoang chu i chn cu cung c va bao c:
"Ti ch lam hng c cai thu ngh ngi thi. Nu khng se
khng tn hng c cai thu o!"
C Trin y a cung li bing khng kem g chng. "Anh
Hanh yu quy cua em i, - mt hm c bao anh, - tai sao chung ta
phai sng c cc khi khng cn thit, ph hoai ngay xanh? Hai

Truyn c Grim

17

con d cua chung mnh sang nao cung ku be be anh thc chung
mnh dy gia luc ang ngu ngon. Tai sao chung mnh khng i
cho bac hang xom ly mt o ong? Chung mnh se ch vic t o
ong ng sau nha, mt goc co nng va khng con mt cng chm
soc g na. Khng cn phai canh ong, hoc dn chung ra ng. Ong
t bay i, t tm ng v nha va t lam ra mt ma ta khng cn
phai bn tm n".
"Em ung la mt ngi an ba thng minh, - Hanh noi - Chung
ta se thc hin y o tc th. Cung phai noi thm la mt ong ngon
hn va b hn sa d, lai c lu hn".
Bac hang xom bng long i o ong ly hai con d. Khng mt
moi, ong bay i bay lai, t sang n ti lam y o mt ngon. Khi
mua thu hai n, Hanh thu hoach c mt vo mt y. Hai v
chng t vo mt ln cai gia u ging. Nh vy, la co th vi
c gy ui nhng khach khng mi ma n, ma khng phai
nhm dy. Chu Hanh li bing khng ra khoi ging trc luc
gia tra. "Ke nao dy sm, - chu t nhu, - la phung ph cua cai".
Mt bui sang, ma chu Hanh vn con nm n trong chn
cho mt va ngu. Chu bao v: "Trc khi em n ht mt, tt nht
la ta em mt i ly mt con ngng me vi mt con ngng con".
Trin cai ngay lai: "Nhng phai i n luc nao ta co a con
no chn ngng ri hay i. Ti la ti khng chu chn ngng cho
mt va mt sc, khi khng cn thit".
"Em tng la con no se chn ngng a? - Hanh noi - Thi bui
nay, tre con khng vng li na u. Chung ch lam theo y chung v
chung cho la chung khn hn b me. y c y nh la cai thng y
t no phai tm bo ma lai chay theo ba con sao".
"! No c liu hn nu no khng lam theo li em! Em se ly
gy nn cho no tui bui. Ri anh se thy, anh Hanh a, - c hng ln
het va v ly cai gy dung ui chut, - em se anh no th nay
nay, c khua cai gy va chng may va phai cai vo mt ong t u
ging. Vo va vao tng v thanh nghn manh. Mt ong ngon lanh
chay khp mt t.
"y la ngng me va ngng con, - Hanh noi - Khng cn phai
chn ngng na. Cung con may la vo mt khng ri xung u.

Truyn c Grim

18

Chung ta tht qua la con mng v s hay con may". Nhn thy mt
t mt con dnh manh vo v, chu noi thm mt cach vui ve: "Nha
no a, gi chung ta nhm nhap chut mt con sot lai nay, ri ngh
ngi cho qun ni khung khip va ri. Chung ta co dy mun hn
thng ngay mt chut cung khng h g. Ngay cung u dai c ma!".
- ung ri, - Trin tra li, - lam tt th luc nao cha c. Anh
bit chuyn con c sn i d am ci ri ch. No ln ng, va khi
n ni la luc a con chu l ra ti. n trc nha, no va vao
tng, ben noi: "Vi vang la khng hay!".
Cac em c oc mt truyn rt b ch. Truyn a nu ln mt
bai hoc: ke li bing th khng th lam c vic g ma con b moi
ngi ch ci.

Truyn c Grim

19

Con quy va ba no
Ngay xa xay mt cuc chin tranh ln. Nha vua co rt nhiu
lnh, tra lng cho ho qua t, khng u sng. Co ba ngi lnh
ben ru nhau ao ngu.
"Nu ho bt c chung ta, ho se treo c chung ta. Vy th lam
th nao by gi?", ngi th nht noi.
Ngi th hai noi:
- Cach anh hay trng canh ng lua bat ngat kia. Nu chung ta
trn trong o th khng ai co th tm thy c chung ta. Qun i
khng c phep suc vao rung lua. Ngay mai th n v mnh a
chuyn qun i ni khac.
Th la ho chui vao rung lua, nhng qun i khng di chuyn
i u ma nguyn v tr chung quanh o. Ba ngi lnh trn trong
rung lua hai ngay, hai m. Ho oi la nh sp cht n ni. Ho
khng dam lo ra v s cht. Ho bao nhau: "Trn trong rung lua nay
khng c tch s g ca. Chung ta se cht va thi ra ra y mt
thi".
ung luc o, co mt con rng la bay trn tri qua o. No xa
xung gn ho va hoi tai sao lai trn y. Ho tra li: "Chung ti la
ba ngi lnh, chung ti ao ngu v lng t qua. Gi th chung ti
se cht oi y hoc ngi ta se treo c chung ti nu chung ti ra
khoi y"
- Nu cac anh ng y phuc vu ta bay nm, Rng noi, - ta se a
cac anh ln cao, bay qua ca canh qun ln ma khng ai cham c
vao cac anh.
- Chung ti lam g co quyn la chon, anh bng long thi. Ho
tra li.
Rng qup ho vao mong, a ho khoi canh qun kha xa, ri lai
ho xung t. Rng u phai ai khac, chnh no la con quy. No
a cho ho mt cai roi nho va bao: "Cac anh hay t anh vao ngi
bng cai roi nay, trong ngi cac anh se tun ra s tin ma cac

Truyn c Grim

20

anh cn co; cac anh se sng sung sng nh ng hoang, tha h ln

xe xung nga. Nhng sau bay nm, cac anh se thuc v ta". No
a cho ba ngi lnh mt quyn sach va bao ky tn vao o. No lai
noi thm:
- Luc o se ra cho cac anh mt cu , nu giai c th cac anh
se c t do va thoat khoi quyn lc cua ta". Noi xong, con rng
bay i.
Ba ngi lnh bt u s dung cai roi. Ho co nhiu tin, ho i
may qun ao sang trong va i chu du thin ha. u ho cung sng
vui va xa hoa, ln xe xung nga, n ung thoa thch nhng ho
khng lam iu g xu. Thi gian tri i rt nhanh, va bay nm sp
qua. Hai ngi lnh cam thy tim tht lai v s hai. Trong khi o,
ngi th ba vn con nhn moi vic vi kha canh tt. Anh noi: "Cac
cu a, ng s! T co phai la ngu u! T se giai c cu !"
Ho cung i ra canh ng, ngi xung. Hai ngi u mt may ru
r.
Luc o, co mt ba gia i ti. Ba hoi tai sao ho bun th? - "Dao
i! Cu bit th co ch g cho cu u? Du sao, cu cung khng giup g
c chung ti!"
- Bit u y! Cu tra li, - cac anh hay tin ta, hay k ta nghe
ni lo lng cua cac anh.
Ho k vi ba cu la a thanh ngi hu cua con quy trong bay
nm. No a cung cp cho ho tin tiu tha h, va ho se thuc hn v
no nu sau bay nm, ho khng giai c mt cu . Ba gia noi:
"Nu cac anh mun ta giup , th mt ngi trong cac anh phai
vao rng. Anh ta se n mt tang nui b sp, nom nh mt cai nha.
Anh ta phai vao trong nha y va se c giup ".
Hai ngi lnh u bun ru noi: "Co lam vic o cung khng i
n u ca", ri ngi y ra. Ngi th ba lun lun vui ve, ng dy
i vao rng; anh i mai cho ti khi ti cai nha tang nui sp. Trong
nha co mt cu gia ngi nh phng a. o la ngi an ba cua qu.
Cu hoi anh, u n va mun g. Anh k cu nghe nhng vic a
qua. V anh c long ba cu nn cu thng hai anh va ha se giup
anh. Cu nhc hon a to che li vao mt cai hm va bao: "Anh hay
trn vao y. Anh se nghe thy moi li noi. Hay bnh tnh va ng
co b kch thch, khi rng v, ta se hoi no v cu . No se noi ht
vi ta. Con anh, anh hay lng nghe cac cu no tra li".

Truyn c Grim

21

n na m, rng v va oi n. Ba no don ra ban n ru va

nhm no vui long. Ho cung nhau n ung. Trong khi noi
chuyn, ba no hoi no v cac chuyn xay ra trong ngay, va no a
chim c bao nhiu linh hn. "Hm nay, chau khng gp may no tra li. Nhng chau a bt c ba thng lnh, chc chn chau
se chim c linh hn nhng thng nay" - "Ba ngi lnh a! Ba cu
hoi, o la nhng trai trang, co th chung no se thoat tay may".
Con qu noi vi giong khinh mit: "Chung thuc v chau ma.
Chau se ra cho chung mt cu ma chung khng giai c" - "Cu
th nao?" ba hoi,
- chau noi va nghe: bin Bc bao la co mt con meo bin
cht, no se c mang ran va chau se cho chung n. Mt cai xng
sn ca voi se dung lam tha va mt cai mong nga cu dung lam cc
cho chung ung ru vang.
Khi con qu i ngu, ngi ba nhc hon a ln, cho ngi lnh ra.
- Anh a nghe thy ht cha?
- Tha cu ri a, chau a bit kha kha va cai o se giup chau.
Anh lnh treo qua ca s khng mt ting ng, va vi vao i
tm cac ban. Anh k cho ho nghe la ngi ba se ging by la con
quy th nao va anh a hoc c cach giai cu . Ca bon u vui ve,
mt may hn h, cm roi anh vao ngi va tin vung ra khp bn
pha.
Bay nm a tri qua. Con qu mang quyn sach n, ch cho ho
nhng ch ky va bao:
- Ta se dn cac anh xung a nguc, y cac anh se c n
mt ba. Nu cac anh n se c n tht g ran, th cac anh se
c t do va c gi lai ca cai roi na.
Luc o ngi lnh th nht bt u noi:
- bin Bc bao la, co mt con meo bin cht. Chc chn no se
c ran cho bon ti n.
- Con quy ni gin, noi "H! H! H!" va hoi ngi lnh th hai:
"Nhng cac anh ly g lam tha?" - "Mt cai sn con ca voi se dung
lam tha". Con qu tai mt i, lai lau nhau ba ln: "H! H! H!" va
bao ngi lnh th ba: "Anh co bit la cai g se dung lam cc ung
ru vang khng?" - "Mt cai mong nga cu se dung lam cc ung
ru vang cho chung ti".

Truyn c Grim

22

Quy lin bay i va thet to ln. No khng con quyn lc g i

vi ba ngi lnh. Con ba ngi lnh th gi lai c cai roi, ho lam
ra rt nhiu tin tuy theo y mun va sng sung sng n ht i.
Cac em va oc c cu chuyn noi v s thng minh cua con
ngi. Khng co th lc nao co th thng c con ngi cho du o
la quy, mt nhn vt huyn thoai co sc manh siu nhin.

Truyn c Grim

23

A Grten thng minh

Ngay xa co mt c a nu bp tn la Grten. A thng i giay
got o khi dao chi. A ngo ng ngo ty, thch ch ngh bung mnh
cung vao loai xinh y ch . V n nha, a cao hng ung ngum
ru vang; A nm tt ca nhng mon n ngon nht a a nu, nm
n no n. A noi: "Ngi nu bp la phai bit mon n mnh nu v
ra sao ch!".
Mt hm ng chu bao a:
- Grten nay, ti nay nha co khach may hay tht hai con ga
mai, ma nu cho ngon nhe!
- Tha ng, xin ng hay chau lo - Grten tra li.
A git hai con ga mai, nhung nc si, lam lng, xin vao xin,
n chiu th mang quay trn la. Ga vang dn va a vang rm u
ma khach vn cha n, Grten tha vi chu:
- Tha ng, nu khach cha n th chau phai nhc con ga ra
khoi la. Tht la ang tic. Ga va chn ti, t na n ngay th ngot
tht.
Chu noi:
- Thi tao chay i goi khach ngay!
Chu va quay lng i th Grten nhc ga ra khoi la va ngh:
"ng gn la mai va nong va khat. Bit bao gi khach mi n?
Trong khi ch, mnh phai xung hm ung ngum ru vang a". A
chay xung hm, ly mt cai vo ru ri noi: "Lay chua phu h cho
con" ri ung mt hi dai. "Ru a chay la chay manh, a noi, kho
ma ngng c". A lai ung tip mt cach thoai mai. A lai chay ln
bp, t ga ln la, pht b va vui ve quay cai xin. Ga quay thm
ic mui. A ngh bung hay con thiu cai g o, phai nm xem sao. A

Truyn c Grim

24

nhung ngon tay vao nc xt, lim va noi: "! Nhng con ga mai
nay ngon tuyt! Khng n ngay th tht la co ti, tht ang xu
h!".
A chay ra ca s nhn xem ng chu va khach a v cha.
Nhng a chng thy ai ca. A lai quay v vi nhng con ga va ngh:
"Mt canh b chay, tt nht la cht i". A cht cai canh va n ngon
lanh. n xong mt canh, a t bao: "Mnh phai cht nt cai canh kia
i, nu khng ng chu v thy co g thiu". A xi ca cai canh, ri ra
ca s xem chu v cha nhng khng thy ai! Ai ma bit c ng
y cht ngh ra cai g! khng thy bon ho tr v, co th la i u
y.
A noi: "Nay Grten a, vic g phai thc mc! Khi bt u n con
ga th hay ung na i va chen nt i! Sau o th se yn tm. Tai
sao lai ph cua gii th!". A lai chay xung hm, ung ra tro, ri lai
chen nt con ga mt cach vui ve.
Th la n ht sach mt con ga. Chu th vn cha v. Grten lic
nhn con ga th hai va noi: "Phai cho con nay i theo con kia thi,
khng th tach chung ra c. i x vi con kia th nao th hn la
i x vi con nay cung phai th. Mnh cho la nu co ung thm
mt chut, th cung chng hai g". A lai phn khi ung, con ga th
hai cung chay theo con th nht.
Khi a ang n ngon lanh th ng chu v - "Nhanh ln, Grten!
ng goi to khach n ngay by gi y" - "Tha vng, Grten tra
li, xong ngay y a". ng chu n ban n xem sp xp a u cha.
ng mang con dao ct tht i mai.
ung luc o, khach go ca khe khe, lch s. Grten ra ca, thy
khach th a ngon tay ln mi ra hiu va noi: "Kheo ch! Kheo
ch! ng hay mau chay ngay i! Nu chu ti trng thy ng th
nguy cho ng y. Chu ti mi ng n n nhng ct xeo i tai
ng y. ng co nghe thy ting mai dao khng?"
Khach nghe qua la ung co ting mai dao, vi ba chn bn cng
chay xung cu thang. Grten luc o cung vi chay ln ch ng chu
mm loa mep giai: "ng i, khach cua ng sao ma qu hoa th!" "
may noi g la vy, Grten?" - "ng ta cp cua chau hai con ga t

Truyn c Grim

25

trn a ri bin i" - "T qua! ng chu noi, tic re hai con ga ngon t ra th ng ta cung phai lai mt con cho mnh ch!".
ng goi to mi khach tr lai, nhng khach gia o khng nghe
thy. ng lin chay theo khach, dao hay con cm tay va reo: "Mt
thi! Mt thi!" y noi la khach t ra cung phai lai mt con ga.
Nhng khach lai hiu la chu oi mt cai tai, nn chay lao nh gio,
mong gi c ca hai tai nguyn ven v nha.
Cu chuyn a cho thy s khn kheo cua ngi va gy ci
cho ngi oc. Noi ln quan h gia chu va t - ng chu kem thng
minh thng b ngi khn ngoan la.

Truyn c Grim

26

Ln thin ang
Ngay xa, mt bac bn nng co tui va ngoan ao cht. Bac n
trc cng Tri. Mt lanh chua rt giau, cht cung mt luc vi bac,
cung n cng Tri luc bac n. Thanh Ptrux mang cha khoa n
m ca on ng ta vao. Hnh nh thanh khng thy bac bn nng
nn ong sp ca lai. ng bn ngoai, bac bn nng nghe rt ro
ting an hat on chao lanh chua ln tri. Cui cung yn tnh tr
lai.
Thanh Ptrux n, m ca Tri cho bac nng dn vao. Bac
tng la cung se co an hat on chao. Nhng bn b lng ngt. D
nhin cuc tip on thn mt; cac thin thn ra on bac. Nhng
khng co ca hat. Bac bn nng hoi Thanh Ptrux tai sao ngi ta
khng ca hat on bac nh on v lanh chua. Bac thy hnh nh
trn tri cung bt cng nh trn gian.
Thanh Ptrux ben tra li:
- Khng phai u, chung ti quy bac nh bt c mt ngi nao
khac. Bac se c hng thu vui trn tri nay nh v lanh chua
giau co kia. Nhng bac phai hiu la nhng ngi bn nng nh bac
th ngay nao cung co ngi ln tri. Nhng lanh chua giau co th
hang trm nm hoa co mt ngi.
Cu chuyn mun noi ln rng: bt c u cung co ngi tt
ke xu cho du o la thin ang, ni ma moi ngi quan nim o co
nhiu hanh phuc, cng bng nht.

Truyn c Grim

27

Jrin va Jgign
Ngay xa, co mt ba gia sng mt mnh trong mt toa lu ai
c gia mt khu rng bao la, rm rap. o la mt mu phu thuy c
khi. Ban ngay, mu hoa thanh meo hoc cu vo. n chiu ti, mu
lai hin nguyn hnh ngi. Mu co tai du d mung thu git ly
tht nu nc n. Quanh lu ai mt trm bc, ai i n t dng
ng sng tai ch, ch bc i c khi mu phu thuy cho phep. Khi
mt c gai trong sach lot vao cai vong ma quai o th mu se hoa
phep bin thanh chim, mu em nht vao lng ri t lng vao mt
phong cua lu ai.
Co mt c gai tn la Jrin, ep hn tt ca cac c gai khac. C
a ha hn vi chang trai tn la Jringn. i trai gai sng nhng
ngay ch ci va qun qut bn nhau.
c chuyn tro thoai mai, mt hm ho vao rng dao chi.
- Em cn thn ch n qua gn lu ai! - Jringn dn.
Bui chiu tht la ep. Mt tri con chiu nng qua cac thn
cy thanh cac vt sang trn nn tri xanh thm cua rng. Chim gay
gu ru r trn cy si.
Jrin thnh thoang lai khoc loc, ngi di anh nng ma than
van, Jringn cung than van. Ho xuc ng nh cht n ni. Ho
nhn quanh, nhng lai khng tm ra ng v nha. Mt tri a
khut mt na sau rng nui. ung luc o Jringn nhn qua bui
rm thy cac bc tng c cua lu ai hin ra sat bn mnh. Anh s
hai tai nht nh ngi cht. Jrin hat:
- Con chim be nho cua ti eo chic nhn vang.
Rn r bun tham, no khoc than cai cht cua con chim b cu
Jringn quay lai nhn Jrin th thy c a hoa thanh mt
con chim hoa mi ang hot. Mt con cu co i mt nh la o bay

Truyn c Grim

28

quanh c ba ln va ku ba ln: "Hu! Hu! Hu!" Jringn khng nhuc

nhch c. Anh ng nguyn tai ch nh phng a, khng khoc
c. Mt tri a ln. Con cu bay vao bui rm va ngay sau o mt
mu gia gu t trong bui bc ra. Mu gay go, vang vot, co i mt o
rc, cai mui khom va nhon chm sat cm. Mu lau nhau, bt chim
hoa mi ln tay mang i. Jringn khng noi g c, khng ng
y c. Chim hoa mi khng con y na. Cui cung, mu gia tr
lai noi giong m u: "Ta chao ngi, ngu. Khi nao trng chiu
sang cai r nho nay la luc xeo i ngay, ngu a". Th la Jringn
thoat. Anh quy xung chn mu gia, van xin mu hay tha cho
Jrin. Mu tra li la khng bao gi anh lai nhn thy mt c na,
ri mu i. Anh gao khoc va rn r nhng v ch: "Tri i! Cai g se
n vi ti y?". Jringn ri ch o n mt lang qu xa la. Mt
thi gian dai, anh chn cu. Nhiu ln anh i quanh lu ai, nhng
khng lai gn qua.
Mt m, anh ngu m thy mnh c mt bng hoa o nh
mau, gia co mt hat ngoc to va ep v cung. Anh hai bng hoa,
tin n lu ai. Hoa ung vao cai g th cai o lin thoat khoi phu
phep. Anh cung m thy nh co bng hoa, anh ly lai c Jrin.
Sang sm ngu dy, anh ra i, treo eo, li sui, i tm bng hoa nh
a m thy. Anh i tam ngay, sang sm ngay th chn, anh tm
thy bng hoa o nh mau. Mt giot sng to, ep nh hat ngoc ep
nht trn gian, nm gia nh hoa. Anh cm hoa i sut ngay m
ti lu ai. Khi con cach mt trm bc, anh khng b ng bt
ng. Anh tip tuc i n ca lu ai. Long tran ngp vui sng,
anh cham bng hoa vao ca. Ca m toang ra. i qua sn, anh vao
lu ai. Anh lng nghe chim hot mt luc. Ri anh i v pha co chim
hot. Anh tm ra cn phong ma o mu phu thuy ang cho chim n;
chim b nht trong bay nghn chic lng nho. Khi mu nhn ra
Jringn, mu ni gin, mu gin d ku thet m , phun thuc c
va mt ng vao anh, nhng mu khng tin lai gn anh mt
khoang cach la hai bc. Anh khng y g n mu, tip tuc i
nhn cac lng co nht chim. Anh thy hang trm con chim hoa mi.
Lam th nao tm c ra Jrin trong s chim o? Trong khi chu y
nhn chim, anh nhn thy mu gia ron ren i ly mt cai lng nht
mt con chim ri bc v pha ca.
Anh nhy b lai gn mu, cham bng hoa vao cai lng va mu ta.
Th la phep phu thuy mu ht thing! Jrin hin ra ng o, m

Truyn c Grim

29

c anh, vn ep nh xa. Ri anh giup cho tt ca moi con chim hoan

nguyn hnh thanh thiu n. Anh cung Jrin v nha va sng
hanh phuc cho n khi u bac rng long.
Cu chuyn ca ngi tnh yu bt dit: tnh yu se chin thng
tt ca nhng th lc xu xa nht. ng thi ke gy ti ac bao gi
cung b trng tr thch ang.

Truyn c Grim

30

Cy cu cai
Ngay xa co hai anh em u i lnh. Anh th giau, em th
ngheo. Ngi em khng mun sng ngheo kh mai, bo lnh v lam
nng dn. Anh cuc mt vat t u canh ng va gieo hat cu cai.
Mm moc, cu ln dn, ln dn, ln khng ngng n mc co th coi
la cu cai chua, cha bao gi tng co cu cai nao to nh vy va cung
se chng bao gi se thy cu cai to nh th. Cui cung, no thanh mt
cu cai khng l, mt mnh no co th chim ht mt xe ch va phai
giong hai con bo keo xe. Bac nng dn khng bit dung cu cai y
lam g va t hoi khng bit y la phuc hay la hoa. Rut cuc, bac t
bao: "Nu mang ban th ngi ta se tra bao nhiu? Nu n cu cai
th n nhng cu nho cung n th thi. Tt nht la ta mang tin
vua to long thanh knh".
Bac khing cu cai ln mt cai xe, giong hai con bo, dt xe n
cung nha vua dng vua.
- Cai vt ky lai nay la cai g vy?" - Vua phan - Ta a tng trng thy
nhiu vt la, nhng cha thy mt vt khng l nh th nay, khng bit moc t
cai hat ging g ra? Hoc gia ngi la phu thuy va a ch thn lam ra cu nay?
- Tu b ha, khng phai th u a - Bac nng dn tra li - Thn
la mt anh lnh ngheo nui thn khng xong nn phai thi lnh v
lam t. Thn co mt ngi anh giau co, b ha bit nhiu v anh y.
Nhng thn th khng co g, nn b moi ngi rung bo.
Nha vua thng hai bac nng dn va phan:
- Nha ngi se khng ngheo oi na, ta se ban cho ngi cua
cai nha ngi cung giau nh anh nha ngi.
Vua ban cho bac nng dn rt nhiu vang, rung nng, ng
co va gia suc, n mc bac tr nn rt giau, cua cai ngi anh
khng sanh c.

Truyn c Grim

31

Khi ngi anh bit la em tr nn giau co nh co mt cy cu cai,

th anh ta ghen tc va ngh nat oc ra tm mt cach cung gp may
nh em. Anh lau hn em, mang biu nha vua vang va nga, ngh
rng vua se ban cho anh nhiu cua cai hn em. Nu em ta ch biu
nha vua co mt cu cai ma c vua ban cho chng ny cua th vua
se ban cho ta bit my ap lai nhng tng phm quy gia! Vua
nhn dng cua anh va phan la khng co g qu hn va him hn
la cy cu cai. Vua ben cho anh cy cu cai to tng. Ngi anh anh
cht cy cu cai cua ngi em ln mt cai xe ri keo v nha.
V n nha, ngi anh khng bit trut cn tc gin ln u ai
cho ti khi ny ra y ngh c ac la git em. Anh thu nhng ke git
ngi va cho chung np mt ni. Anh n gp em va bao: "Chu a,
ti bit ni ct giu mt kho vang, chung ta cung i ly ri chia
nhau". Ngi em i vi anh, khng nghi ng g ca. Khi hai ngi i
ti ni a nh, nhng ke git ngi nhay x vao ngi em, troi em
lai va chun b treo c ln mt cai cy. Khi chung ang lam vic o
th xa co ting hat va ting vo nga vong lai. Chung s hai nhet
ngi b bt - u ln ngc - vao mt cai bao, treo ln mt cai cy
ri chay trn. trn cy, ngi em giay giua cho ti khi cai bao b
thung mt l, u lot ra. Ngi i ti chng qua la mt cu sinh
vin i lang thang, mt thanh nin ang va rui nga trong rng
va hat vang ln. Ngi em trn cy thy co ngi va qua bn
di ben ku to:
- Cu n tht ung luc!
Cu sinh vin ngo quanh, khng bit ting noi t u ra. Cui
cung cu noi:
- Ai goi ti th?
T ngon cy, ngi em tra li:
- Hay ngng ln ma nhn. Ti trn cao, trong mt cai tui day
khn. Trong mt thi gian ngn, ti a hoc c khng bit bao
nhiu iu hay; nhng iu hoc trng chng thm vao u. Ti
hoc sp xong ri, ti se xung va ti se gioi hn moi ngi trn th
gian nay. Ti thng thin vn, bit hng i cua gio, cat ngoai
bin, cach cha moi bnh tt, cng dung cua cy co, cac loai chim va
cac loai a. Nu anh chui vao y, anh se thy trong tui day khn
nay hanh phuc bit chng nao.

Truyn c Grim

32

Cu sinh vin nghe thy th ngac nhin v cung va noi:

- Qua la tri phu h cho ti c gp bac. Bac lam n cho ti
vao trong tui mt luc co c khng?
Ngi em tra li nh co ve chn ch: "Ti cung mun anh
chui vao mt t nu anh a ti mt t tin va n noi t t, nhng
anh hay i mt gi nhe. Con co iu ti mun hoc thm a".
Cu sinh vin ch mt chc, st rut nn n xin ngi em cho
chui vao v anh nong long mun hoc khn. Ngi em gia b nh
cung chiu y cu va noi:
- Mun ti bc ra khoi cai nha day khn nay, anh hay ha
tui doc theo cai dy thng. Sau o se n lt anh vao".
Cu sinh vin ha ngi em xung, m tui cho anh chui ra. Sau
o, cu ku ln:
- Gi th hay keo ti ln cao nhanh ln!"
Ri anh chui vao trong tui. "Hm a!" - ngi em noi, - "nh
th cha c". Anh y cu sinh vin u ln ngc vao tui, buc
ming tui lai ri keo ln cy. Anh y cho cai tui u a trn khng
ri hoi:
- Cu thy th nao h cu? Cu thy y, cu cam thy khn
ngoan ang n y, cu a hoc c nhiu. Hay c nm im, cho
n khi nao khn ngoan hn."
Sau o, ngi em nhay ln con nga cua anh sinh vin va i.
c mt gi, anh cho ngi n thao cho cu sinh vin xung.
hin gp lanh" la si ch o xuyn sut ni dung cua cac
truyn c tch. Trong cu chuyn trn ca ngi ngi em sng tht
tha th lun gp may mn, hanh phuc. Ngi anh tham lam du co
c gng n u cung khng bao gi at c muc ch.

Truyn c Grim

33

Ba lao chn ngng

Ngay xa co mt ba gia nua, sng cung an ngng tai mt ni
heo lanh gia nui rng. Ba trong mt cn nha nho. Chung quanh
co mt khu rng ln. Sang nao ba cung chng nang ly by i vao
rng. Ba bn nhiu vic lm, mt ngi nhiu tui nh ba tng
kho co th lam ni: i kim co cho ngng, hai qua dai va tm tay
vi, vac ca ln lng v nha.
Trng th tng chng ba vac nng n nga khuyu xung mt,
nhng cung may la bao gi ba cung mang v c ti nha. Ba gp
ai cung chao hoi nim n:
- Chao ngi ba con. Hm nay tri ep nh! Ba con thy gia i
tha co v th chc ly lam la lm nh, ai ma chng phai vac ganh
nng cua mnh trn lng.
Tuy vy, thin ha khng thch gp ba lao, ho thng i ng
vong tranh ba. Khi mt ng b cung con trai i qua mt ba, ng
khe bao con:
- Con phai coi chng mu gia nay. Mu y thm him lm. o la
mt mu phu thuy y.
Mt bui sang, co chang thanh nin ep trai i qua rng. Tri
nng, chim ku ru rt, gio mat thi qua canh la, long chang lng
lng vui sng. Chang chng gp mt ai. Bng chang nhn thy ba
phu thuy ang ct co bng lim. Ba a nhet vao tay nai mt m
nng, canh o con co hai gio y l va tao dai.
Chang noi:
- Nay ba lao, ba lam th nao ma mang ht i c?
Ba gia ap:
- Tha ngai, th ma ti vn phai mang cho c y. Con nha
giu co u cn nh vy. Nhng nng dn thng noi: "Thi ng
ngo qun ngo quanh lam g! Cai lng ngi vn no phai cong."

Truyn c Grim

34

Chang ng bn ba, ba ben bao:

- Th chang giup gia mt tay co c khng? Lng chang con
thng, chn con cng, i vi chang th d thi. Nha gia cung gn
y, trn cai bai hoang kia, ngay sau nui, chang chay mt lat th
n ngay y ma.
Chang thanh nin thng hai ba lao, tra li:
- Qua cha ti khng phai la nng dn, ma la mt v? ba tc
giau co, nhng thi c ti mang giup ba chic tay nai kia.
Ba gia noi:
- Nu chang c giup cho th quy hoa qua. Chc chn la chang
phai i mt mt gi y, nhng i vi chang th thm vao u.
Chang phai mang giup cho ca tao va l n y na nhe!
Nghe noi i mt mt gi th v ba tc tre tui hi phn vn,
nhng ba gia khng bung chang ra, ba buc khn goi trn lng
chang, khoac i gio vao canh tay chang va noi:
- Chang thy cha, cung d thi ma!
Ba tc va ap va nhn nho:
- u, khng d u! Cai boc nng nh la boc a y, l tao cung
nng nh ch. Th chng ra hi na!
Chang mun trut tt ca moi th, nhng ba gia khng chu. Ba
noi ma:
- Trng ka! Co i thu nha ai mt v trai trang ma khng chu
mang cai ma mt ba gia nh ta a tng l i bao nhiu ln. Noi
hay, noi ep th sao ma mau th! H cng vic tht th ch mun ln
thi.
Ba noi tip:
- Sao chang lai chn ch, ng y ra nh th! Chu kho nhc
chn ln ch. Khng ai goi cho u.
Con i trn t bng th chang con chu ni. Nhng khi ln nui,
phai treo, a ln di chn chang y nh chung la nhng vt sng
th tht la qua sc chang. M hi nh nhai trn tran, chay rong
rong xung lng chang, khi th nong bc ln, khi th lai lanh toat
sng lng. Chang noi:

Truyn c Grim

35

- Ba gia i, ti khng chu ni na, cho ti ngh mt t.

Ba gia ap:
- Khng ngh y c. n ni a, hay ngh. By gi c i
i. Bit u th cha la iu hay cho chang.
Ba tc noi:
- Mu gia kia, mu tht hn xc.
Chang nh vt chic khn goi i, nhng loay hoay mai mt
cng toi. Khn goi dnh cht vao lng chang y nh la no moc t
lng ra. Chang quay cung, vn veo mai ma khng tai nao thoat ra
c.
Ba gia thy vy ci va nhay nhot trn i nang mt cach
khoai tra. Ba noi:
- Chang i, xin chang ch tc gin, mt chang a o chn ln
nh ga choi ri. Chang c chu kho eo khn goi i, n nha, gia se
thng cho xng cng.
Chang bit lam sao by gi? Chang anh tun theo s phn,
nhn nhuc l theo ba gia. Ba ta co ve mi luc mt lanh len, con
chang th thy ganh trn vai mi luc mt thm nng. Ri bng ba
nhun ngi nhay mt cai, ngi trn khn goi.
Ba gy khng khiu nh cai coc rao, ma sao nng hn ca mt
mu nng dn beo? Chang thanh nin lao ao, nhng nu chang
khng chu i th ba ly roi va canh gai anh vao chn chang.
Chang khng ngng rn r, treo ln nui, mai n khi sp khuyu
xung mi ti nha ba. an ngng thy ba gia goi th v canh vn
c ln, chay ra on va ku quang quac. Mt mu a co tui, manh
khoe to ln, xu nh ma lem, cm roi theo sau an ngng. Bac ta
bao ba lao:
- Me i, co vic g ma sao lu th?
Ba lao ap:
- Con c yn tm, cha gp iu g d ca. Trai lai, chang y lai
mang giup cho me. Nay con a, khi me mt chnh chang ta lai cong
me trn lng na. Thanh ra ng i khng thy xa, i rt vui ve
va lun lun ua gin vi nhau.
Mai sau ba gia mi chu tut xung, khn goi khoi lng
chang, ly gio khoi tay chang, thn mt nhn chang va bao:

Truyn c Grim

36

- Thi by gi, chang hay ngi chic gh dai trc ca ma

ngh. Chang tht ang c tra cng mt cach xng ang. Ma nht
nh la co thi.
Ri ba bao mu chn ngng:
- Con hay vao trong nha, con a. Con ng mt mnh vi chang
trai tre tht la khng tin, khng nn du vao la. Chang ta co
th m con y.
Ba tc chng bit nn ci hay nn khoc. Chang ngh bung:
cua tha nh th, gia co tre hn ba chuc tui cung chng lam cho
mnh rung ng c.
Trong khi y, ba lao vut ve an ngng nh con, ba cung mu
con gai vao nha. Chang thanh nin nga mnh trn chic gh dai
gc mt cy tao. Khng kh m du, m ap. Chung quanh rai ra mt
ng co xanh rn, y hoa ngoc chu, hoa bach ly va hang trm th
hoa khac. Mt con sui trong veo, long lanh anh mt tri chay
ngang. an ngng trng nhn nh i qua i lai hoc li b bom di
nc. Chang ngh bung:
- y tht la yu kiu, nhng ta bun ngu qua, mt c dp
lai. Ta phai ngu i mt t mi c. Ch mong ng co cn gio nao
thi bay i chn mnh i, chn mnh a nhun ra nh bui nhui mt
ri.
Chang ngu c mt lat th ba gia n lay dy, ba bao:
- Dy i, chang i! Chang khng lai y c u, qua la gia
a lam cho chang vt va, nhng cung cha hai g n tnh mang.
Gi th gia tra cng cho chang. Tin bac va cua cai th chang khng
cn n, ta cho th khac.
Noi ri, ba nhet vao tay chang mt chic hp nho lam bng mt
vin ngoc xanh nguyn khi va dn:
- Chang hay gi hp nay cn thn, no se mang phuc n cho
chang.
Ba tc vung dy, cam thy trong ngi khoan khoai, lai sc,
cam n ba gia ri ln ng, khng bun quay lai nhn con gai xinh
ep cua ba ly mt ln. Chang i c mt quang ng vn con
nghe thy ting ngng ku vui ve t xa vong lai.

Truyn c Grim

37

Ba tc phai lang thang ba ngay trong rng hoang mi tm ra

c li i. Chang n mt thanh ph ln. y khng ai bit
chang. Ngi ta dn chang n cung in. Vua va hoang hu a
ng triu. Ba tc qu xung, rut chic hp bng ngoc xanh tui ra
xung chn hoang hu. Ba truyn cho chang ng dy, chang
cm ly chic hp dng ln ba va m ra xem th nga xung t bt
tnh nhn s. Ba tc b bon th v nm cht ly nh em tng
nguc. Nhng hoang hu m mt, truyn phai tha chang. Ba ui
moi ngi ra va mun tip chuyn ring chang.
Khi ch con mnh ba vi ba tc, hoang hu khoc loc tham thit
va ba noi:
- Giau sang phu qu i vi ta co lam g, v sang nao ta thc
dy cung phai lo u phin nao. Ta co ba con gai, con gai ut ep
nht, thin ha coi la cua qu ky diu. Da no trng nh tuyt, ma no
hng nh tao, toc no rc r nh anh sang mt tri. Khi no khoc,
khng phai giot l thng, ma la hat chu, hat ngoc mt nho ra.
Nm no mi lm tui, vua cho oi ba ch em no n trc ngai
vang. Chang khng th tng tng qun thn tr mt ra nhn th
nao khi a th ba bc vao. Tht y nh mt tri moc. Vua phan
"Cac con a, cha khng bit ngay nao cha cht. Hm nay, cha mun
quyt nh xem sau khi cha cht, mi con c hng g. Cac con
u yu cha ca, nhng con nao yu cha tha thit nht se c
hng cai quy nht". C nao cung nhn la yu cha tha thit nht.
Vua hoi: "Cac con hay noi xem cac con yu cha th nao. Cha se hiu
c long cac con". C ca noi: "Con yu cha nh yu ng ngot
nht". C th hai noi: "Con yu cha nh yu chic ao ep nht cua
con". C th ba lng thinh. Vua cha lin hoi: "Th nao, con yu ta
nh th nao?". C ap: "con khng bit ly g v long con yu cha".
Nhng vua cha oi c phai noi ln cai g v. Sau mai c mi noi:
"Mon n ngon nht ma thiu mui th con khng th n ngon c.
Do o con yu cha nh mui". Vua cha nghe vy, ni gin phan:
"Nu may yu ta nh mui th ta se ly mui thng tm long cua
may". Vua lin chia giang sn lam i cho hai c con gai ln va sai
bc ln lng c i mt b mui, ri cho hai ngi nng n dn c
vao rng hoang.
Hoang hu noi tip:

Truyn c Grim

38

- Tt ca chung ti u van xin, nhng vua vn khng ngui

gin. Chao i! Con ti no khoc loc tham thit lam sao khi no phai t
bo chung ti. Sut doc ng ri y chu ngoc mt no tun ra.
Sau o t lu, vua hi hn v a qua nhn tm. Vua cho i tm a
con ang thng khp trong rng nhng chng ai thy no. Ta c
ngh no b thu d n tht la ta lai bun ru. i khi, ta t an ui vi
hy vong la no vn con sng, chui ruc trong mt cai hang nao o hay
nng ta ni nao co ngi thng hai. Chang co th tng tng
c khng, khi ta m chic hp con bng ngoc xanh cua chang ra,
ta thy co mt hat ngoc ung nh hat l mt con ta nho ra. Chang
hiu tai sao ta thy ngoc ma long ta xuc ng. Chang phai noi cho
ta bit lam sao ngoc y lai vao tay chang.
Ba tc k lai cho hoang hu bit la chang nhn c ngoc cua
mt ba lao trong rng, co ve kha nghi lm, chc la mt mu phu
thuy. Chang khng h nghe noi g v cng chua hoc trng thy
nang. Vua va hoang hu quyt nh i tm ba lao v ngh la ngoc
u t la co th tm ra tung tch con mnh o.
Ba lao ngi ngoai tri, ch bai hoang, keo si bn chic
ging. Tri a ti. di bp, mt thanh cui ht ra anh sang leo
lt. Bng ngoai co ting n n, ngng t ng co v nha, ku
quang quac m ln. Mt lat sau, mt ngi an ba bc theo vao.
Ba lao cha bun chao ap lai ngi y, ch khe gt u. Ngi an
ba lai ngi bn me cm gung quay si nhanh nhen nh mt thiu
n. hai ngi ngi vy hai gi, khng noi vi nhau na li. Mai sau
co ting ng khe ca s. Ri co i mt sang nh la chm chm
nhom vao. o la mt con cu, no hu ln ba ln. Ba gia ngng ln
nhn mt t ri bao:
- Con a, a n luc con i ra lam vic ri con a.
Ngi an ba ng dy i ra. Bac i u vy? Bac bng qua
ng co, i mai n thung lung. Sau o bac n mt dong sui, trn
b co ba cy si c thu. Trong khi y mt trng tron va to a ln
qua nh nui. Trng sang n ni co th tm c cai kim nho. Bac
bo ming da up trn mt ra ri xung sui ra. Xong xui, bac
nhung ming da vao nc ri t xung ng co phi kh va cho
bac mau di anh trng. Bac bin i khac hn. Cha ai c thy
mt ngi ep n th! Mai toc hoa rm va ri xung th m toc

Truyn c Grim

39

vang s ra nh anh mt tri, phu ln khp ngi nh mt chic ao

khoac. i mt c thiu n sang ngi nh sao trn tri, i ma ng
hng mn du nh hoa tao.
Nhng c gai xinh ep lai bun ru. C ngi khoc tham thit,
nc mt tun la cha trn m toc dai ri xung t. C c ngi mai
cho n khi trn canh cy gn o co ting loat xoat, rao rao.
C nhay chm ln nh con hong nghe ting sung cua ngi i
sn, ung luc y mt trng b my che phu. Ch trong giy lat, c
ly ming da p ln mt nh cu ri bin i nh ngon en b gio
thi tt.
C run ry nh la liu, bo chay v nha. Ba gia ng trc ca.
C nh k lai s vic xay ra. Nhng ba lao ci thn mt va bao:
- Me bit ht ca ri.
Ba dn c vao bung va nhom thm mt thanh cui na. Nhng
ba khng ngi bn gung na ma i ly mt cai chi quet tc sach
se.
Ba bao c:
- Tt ca moi th u phai tinh tm, sach se.
C bao:
- Nay me, nhng sao khuya ri me mi bt u lam vic? Me
nh lam g?
Ba gia hoi:
- Th con khng bit my gi ri a?
C ap:
- Cha n na m, nhng a qua mi mt gi ri.
Ba noi tip:
- Th con khng bit cach y ba nm, ung ngay nay nm y,
con a n y vi ta a? Vn han cua con a ht, chung ta khng
th cung vi nhau na.
C gai s hai hoi:
- Tri i, me yu du, me nh bo con a! Con bit i u by
gi? Con khng co ban be, khng co qu hng, con bit nng ta
vao ai? Me mun g, con u a lam ca, co bao gi con lam pht y
me u. Xin me ng ui con i!

Truyn c Grim

40

Ba gia khng mun noi cho c gai vic sp xay ra.

Ba bao c:
- Me khng th y lu hn na. Nhng khi me don i th
nha ca phai cho sach se. V vy, con ng lam can tr cng vic
cua me. V phn con, ch co lo ngai. Con se tm ra mt mai nha co
th c. Con cung se hai long v cng xa me tra cho con.
C gai lai hoi:
- Nhng me hay noi cho con bit vic sp xy ra.
- Me bao con ln na la ng co quy ry me trong khi me bn
lam. Con ng noi g na, con c v phong ring bo ming da che
mt xung, mc chic ao lua vao, chic ao ma con mc khi con n
vi me, ri c i trong phong cho n khi me goi ra.
Nhng ti k cho cac ban nghe v vic vua va hoang hu
cung ba tc ra i tm ba gia bai hoang. Ban m, vao rng, ba
tc b lac vua va hoang hu nn phai i mt mnh. Chang i mai
n xm ti. Chang treo ln mt cy nh ngu qua m v lo lac
ng. Anh trng va to xung, sang khp vung th chang thy co
mt bong ngi thn th t trn nui xung. Ngi an ba khng
cm roi trong tay nhng chang nhn ra ngay la bac chn ngng ma
chang a gp nha ba gia trc kia. Chang ku ln:
- Cha, mu y y ri. Ta a v c mu phu thuy nay th mu
kia cung khng thoat c u.
Chang rt ngac nhin khi thy mu n bn sui, bo tm da che
mt ra ra th m toc vang xoa xung ca ngi. Trn i, chang
cha tng thy co ai ep th. Chang nn th, c vn c qua canh la
nhn khng chp mt. Khng hiu tai chang vn qua xa hay tai
duyn c g khac, bng canh cy ku anh rc mt cai va ngay luc
o c gai lai eo b da mt vao, nhay nh con hong khoi ni o.
Cung luc y, my che khut mt trng, chang khng nhn thy
nang na.
Nang va bin mt th ba tc treo xung, rao bc theo sau.
Chang i c mt lat th thy bong ti l m, hai bong ngi i
trn ng co. o la vua va hoang hu. Hai ngi nhn thy xa xa co
anh en trong chic nha nho cua ba gia ben i lai o. Ba tc k lai
nhng iu k la chang c nhn thy bn sui va hai ngi inh

Truyn c Grim

41

ninh o la c con gai b lac. Ho vui mng i tip va chng my chc

ti cn nha con. Chung quanh nha, ngng nm ngu, u p vao
canh, khng con nao ng y. Ho nhn qua ca s thy ba lao ngi
yn lng, keo si, u gt gu, khng nhn ngang nga.
Trong bung sach se y nh la ni cua nhng ngi ngoai trn
tuc, chn khng dnh mt t bui nao. Nhng ho khng nhn thy con
gai ba u ca. Ho ng nhn moi th mt luc ri anh bao, khe go
ca s.
Hnh nh ba lao vn ch ho nn ba ng dy mt cach nim
n:
- Xin cac v c vic vao, gia bit cac v ri.
Khi ho vao bung ri ba lao noi:
- Nu cach y ba nm, cac ngi ng ui a con ngoan
ngoan d thng mt cach bt cng th co phai mt quang ng
dai khng? K ra th cung chng thit hai g cho c ta, c phai chn
ngng ba nm thi. C chng tim nhim iu g xu ca, c vn gi
c tm long trong sach. Cac ngi a b trng phat kha u ri v
a sng trong lo s.
Noi ri, ba lao i n phong goi:
- Con i ra i con.
Ca m, cng chua i ra, mc ao lua, toc vang mt sang ngi.
Nang i ti cha me, m choang ly c hn. Le d nhin la tt ca moi
ngi u khoc v vui mng. V ba tc tre tui ng bn ho. Khi
nang nhn thy chang th mt nang o ng nh hoa hng, chnh
nang cung khng bit tai sao.
Vua bao:
- Con yu du i, bit ly g cho con by gi, giang sn cua cha,
cha a cho i ht ri.
Ba lao noi:
- Nang khng cn g u. Gia a tng cho nang nhng giot l
a v cac ngi ma khoc. o toan la ngoc ca, ep hn hat chu di
b, qu gia hn tt ca giang sn nha vua. tra cng hu ha cua
nang, gia cho nang cn nha con cua gia.
Ba lao noi xong th bin mt. trn tng co ting n khe khe,
ho nhn quanh th thy cn nha nho a bin thanh mt toa lu ai

Truyn c Grim

42

rc r, tic hoang gia don linh nh, ke hu ngi ha chay i chay

lai ti tp.
Cu chuyn con tip din, ba ti k chuyn nay tr nh kem
qua nn qun mt n sau. Thi th ti c cho la nang cng chua
ep e ly ba tc, hai v chng lai lu ai, hng phuc tri cho.
Ti khng ro nhng ti khng ng nhng con ngng trng nh
tuyt chn bn nha cung u la nhng c thiu n (xin ng ai
mch long) ma ba cu a em v nui, va co le cac c y cung a hin
nguyn hnh lam th n cho ba hoang hu tre tui.
Co mt iu chc chn la ba lao khng phai la mt mu phu
thuy nh ngi ta tng ma la mt ba lao tt bung. Rt co th o la
ba mu khi sinh ra cng chua a chuc cho nang khoc ra chu l ch
khng phai nc mt thng. Ngay nay truyn y khng xy ra
na, nu khng th ngi ngheo kho chng my chc tr nn giau
co.
Cac em co bao gi n cm ma khng co mui cha, chc la cha
ung khng nao? Vy cac em hay th bao b me lam cac mon n ma
khng cho mui xem sao! Ta coi mui la rt bnh thng trong cac
ba n ma khng bit no quy gia n chng nao. T o cac em co
th n c tai sao nang cng chua ut lai quy cha nh mui.

Truyn c Grim

43

Con meo i hia

Mt bac th xay co ba con trai, mt nha xay lua, mt con la va
mt con meo. Cac con trai xay bt, la i ly lua v va ch bt i,
meo th bt chut.
Khi bac cht, ba con chia nhau gia tai: con ca c cai nha xay
lua, con th hai c con la, con th ba khng con g khac anh
ly con meo vy.
Anh nay bun ba, noi mt mnh:
- Mnh x c phn ti qua! Anh ca mnh co th xay bt, anh
hai mnh con c ci la, mnh th lam n g c vi con meo!
Bt qua lt da no lam c i bao tay la ht.
Meo nghe hiu ht, lin noi:
- Cu i, cu git ti ly da lam i bao tay kh lam g? Cu c
bao lam cho ti mt i hia ti ra ngoai cho no ng hoang th
ri cha my luc ti se lam cho cu m may m mt.
Ngi con bac th xay thy meo noi vy rt ngac nhin. Nhn
co ngi th giay i qua, anh goi vao bao o chn meo lam cho no
mt i hia. Hia lam xong, meo i vao, ly mt cai b, y thoc
xung ay, buc ming b, ri quy b ln vai. n meo bc ra ca
i hai chn nh ngi.
Luc o trong nc co mt ng vua thch n chim a a. Nhng
tic thay khng ai bt c con nao. Rng th y chim a a,
nhng chim nhat qua, khng ngi i sn nao ti gn c. Meo
bit chuyn y, ben ngh cach lam n cho kha hn. No vao rng m
b, tai thoc ra, dy xung co, ri lun dy vao sau mt bui rm.
No cung ln qut quanh o rnh. c mt lat, chim a a bay
n, thy thoc lin theo nhau nhay vao b. Khi c mt s kha
kha, meo git dy bt c mt s con chim.

Truyn c Grim

44

Ri no quy b ln vai i thng n cung vua.

Lnh canh h:
- ng lai! i u?
Meo ap gon:
- Ta vao gp nha vua!
- May in a? Meo ma dam vao gp nha vua!
Mt tn lnh khac bao:
- Thi c no i. Nha vua thng hay bun phin bit u
meo g g lai chng lam cho hoang thng khuy khoa.
Meo n yt kin nha vua, cui chao ri tu:
- Tu b ha, chu ti la ba tc...,- meo ba ra mt cai tn qu
phai tht dai, - xin trn trong gi li chao hoang thng va xin
knh dng hoang thng mt t chim a a by c.
Vua thy chim beo mng r, truyn lnh cho meo ly vang
kho cht vao b, tha h mang c bao nhiu th c vic ly. Vua
phan:
- Cho ngi mang v biu chu ngi va noi la ta a ta v mon
qua biu.
Trong luc o, ngi con bac th xay lua ngheo nan, ngi bn
ca s chng u vao tay ngh: con bao nhiu tin a bo ra sm i
hia cho meo mt ri, khng bit co n thua g khng? Va khi y,
meo bc vao, bo b xung, ci b ra vang xung trc mt chu
ma noi:
- Tha cu, y co t nhiu tra tin i hia cho cu. Nha vua
con gi li chao va a ta cu.
Anh ta mng v c cua nhng khng hiu u ui ra sao.
Meo ta va thao hia va k lai chuyn va bao:
- Gi th qua la cu co u tin ri, nhng khng phai ch co th
thi u. n mai ti lai xo hia vao, cu se lai giau co hn na. Ti
cung a tu vi vua cu la mt v ba tc.
Hm sau, meo lai y li, i hia cn thn ri i sn, mang n
cho vua mt m chim a a. Ngay nao meo cung mang vang v nha,
meo c vua yu qu, tha h ra vao cung in.

Truyn c Grim

45

Co ln meo ng si bn la trong bp nha vua. Tn anh xe

vao va nguyn rua: "Ma qu hay bt vua va cng chua i cho ranh!
Ai lai mnh nh ra quan anh chen va chi bai mt phen, th lai
phai anh xe cho ho ra h chi!".
Nghe vy, meo vi len v nha bao chu:
- Nu cu mun thanh ba tc va tr nn giau co th cu hay i
vi ti ra h, ri xung h ma tm.
Chu th xay im lng, i theo meo, ci sach qun ao nhay xung
nc. Meo ly qun ao mang i giu mt ch.
Va lam xong th xe vua i ti. Meo lin ln ting than van
nghe ma nao rut:
- Tri i! Tu b ha, ba tc chu ti ng tm di h th co
mt tn n trm n ly qun ao trn b. Chu ti ang di
nc ln khng c; nu lu na th n cam ma cht mt thi!
Vua nghe vy, cho dng xe lai, phan cho mt tn hu chay v
ly b qun ao cua nha vua. "Ba tc" mc b qun ao lng ly vao.
Nha vua bit ai chang v c tng chang biu chim a a la ba
tc tht, va cho chang ngi ln xe. Cng chua cung ly lam thch
v ba tc va tre va xinh trai, lai d thng.
Meo i trc ti mt canh ng co rng mnh mng co trn mt
trm ngi ng ct co.
Meo hoi:
- Canh ng nha ai th?
- Cua thy phu thuy y.
Meo dn ho:
- Cac bac nay, nha vua sp i xe qua y. Nu vua hoi canh
ng co cua ai th cac bac c ap la cua ba tc nhe. Nu cac bac
khng noi th la b anh cht ti y.
Meo lai i na, ti mt canh ng lua bat ngat ai i qua cung
phai y. Co ti trn mt trm ngi ang gt lua. Meo hoi:
- Cac bac i, lua nha ai th?
- Cua thy phu thuy y.
Meo dn:

Truyn c Grim

46

- Cac bac nay, nha vua sp i xe qua y. Nu vua hoi lua cua
ai th cac bac c ap la cua ba tc nhe. Nu cac bac khng noi la b
anh cht ti y.
Meo i mai ti mt khu rng ep, co trn ba trm ngi ang
n nhng cy si to ly cui.
Meo hoi:
- Cac bac i, rng nha ai th?
- Cua thy phu thuy y.
Meo dn:
- Cac bac nay, nha vua sp i xe qua y. Nu vua hoi rng cua
ai th cac bac c ap la cua ba tc nhe. Nu cac bac khng noi th
th b git ht y.
Meo lai i na. Moi ngi u nhn theo thy meo co ve ky d,
nom nh ngi i hia th s lm. Mt lat sau meo ti lu ai cua
thy phu thuy, ngang nhin tin vao. Lao phu thuy nhn meo mt
cach khinh khnh hoi no mun g.
Meo vai chao noi:
- Ti nghe noi ng co th tuy y mun bin ra con vt g cung
c. Ti tin la bin ra cho, cao hay ca cho soi th con c, ch bin
th nao ra voi c. Do o ti n tn ni xem co ung khng.
Lao phu thuy dng dng t c ap:
- Lam quai g cai vt y.
Ri trong nhay mt lao bin ra voi.
Meo bao:
- Kha lm, nhng co bin ra s t c khng?
Lao phu thuy ap:
- D khng!
Ri lao bin ra s t.
Meo lam ra b s hai ku ln:
- Tht la trn tri t cha tng thy! Ngay trong gic m, ti
cung cha tng thy. Nhng nu thy bin ra thanh mt con vt
nho nh con chut th mi tht la tai thanh. Thy nht nh la gioi
hn cac thy phu thuy trn i, nhng chc khng lam ni u.

Truyn c Grim

47

Lao phu thuy nghe phnh bui tai, co ve thch lm noi:

- Nay chu meo thn mn a, vic o ta cung lam c.
Lao bin ra con chut nht nhay tung tng trong bung. Meo
theo sau v ly chut n.
Vua cung ba tc va cng chua i xe ti canh ng co mnh
mng.
Vua hoi:
- Co cua nha ai y?
Moi ngi u tra li theo meo dn:
- Tu b ha, cua c ng ba tc a.
Vua phan:
- Ba tc co manh t ep qua.
Ti canh ng lua bat ngat, vua hoi:
- Lua nha ai y chung bay?
- Tu b ha, cua c ng ba tc a.
Vua phan:
- Cha cha! t va rng ep qua.
Ti rng, vua hoi:
- Rng nha ai th chung bay?
- Tu b ha, cua c ng ba tc a.
Vua cang ngac nhin hn na bao:
- Ba tc a, ba tc hn la giau lm. Ta cha chc a co mt
khu rng ep n th.
i ti lu ai th a thy meo ng i u cu thang.
Xe va , meo a nhay xung m ca noi:
- Tu b ha, y la lu ai cua ba tc chu ti. B ha ti y
tht la hn hanh sut i cho chu ti.
Vua xung xe, ngac nhin thy toa nha lng ly, to hn va ep
hn ca cung in cua mnh. Ba tc dn cng chua vao phong tip
tn sang loang vang ngoc chu bau.
Cng chua nh hn vi ba tc va khi vua mt, ba tc ln ni
ngi, phong cho meo i hia lam t tng.

Truyn c Grim

48

Cu chuyn ky la v chu meo thng minh bit noi giup cac em

mt iu: Ta khng nn coi thng cac con vt nui trong nha v
chung co th giup ch cho chung ta. Cac em hay yu quy nhng con
vt sng xung quanh mnh nhe.

Truyn c Grim

49

C be quang khn o
Ngay xa co mt c be thuy m, ai thy cung yu. Yu nht vn
la ba, co g ba cung em cho chau. Ba cho chau mt chic khn
quang bng nhung o. Chic khn hp vi c qua i mt, i u c
cung quang. V vy ngi ta goi c la C be quang khn o.
Mt hm, me bao c:
- Khn o con a, y co ming banh va chai ru vang. Con
mang n cho ba nhe. Ba m yu, mang biu ba ba xi cho lai
ngi. Con i i keo lat na nng. Con i cho ngoan, ng co i
lung tung ra khoi ng cai keo v chai, khng co g mang n biu
ba. Vao bung ba th con nh chao ba, ng co vi mt la may let
nhn khp cac xo nha.
Khn o bao me:
- Con se lam y u nh me dn.
Ri c be chao me ra i.
Nha ba Khn o trong rng, i khoi lang na gi. Khn o
vao rng th gp cho soi. Em khng bit soi la mt con vt c ac
nn khng s.
Soi chao Khn o. Khn o chao lai.
Soi hoi:
- Chau Khn o i u sm th?
- Chau i n nha ba.
- Chau mang g khn goi th?
- Banh va ru vang y. Hm qua nha lam banh. Ba m,
chau mang n ba xi cho khoe ngi.
- Ba chau u, chau Khn o?
- i vao rng mi lm phut na th ti. Nha di ba cy
si to, me di co nhiu bui de. Bac bit ch!

Truyn c Grim

50

Soi ngh bung: "Cai mi non nay hn la beo ngon hn mu gia

kia". Hn t nhu phai lp mu chen c ca hai. Hn mon men lai
gn Khn o bao:
- Nay chau Khn o a, chau hay nhn nhng bng hoa ti ep
quanh y. Sao chau khng chu nhn mt t? Bac chc la chau
chng bao gi y nghe chim hot veo von nh. Chau i u ma c
m m nh i hoc th. trong rng la vui lm nhe!
Khn o m to mt ra nhn. Em thy anh nng rp rn qua
canh cy, hoa ti la lit, em ngh bung gia mang bo hoa ti n
tng ba chc ba thch lm. Tri con sm th nao n cha kp. Em
ben ra khoi ng re vao rng hai hoa. Hai c mt bng, em ngh
la vao su chc co bng ep hn, va em lai mon men i ti. C th
mai, cang ngay em cang tin su vao rng.
Cho soi i thng ti nha ba cu, go ca.
- Ai y?
- Chau Khn o y, ba m ca cho chau ba i. Chau mang lai
cho ba banh va ru vang y.
Ba noi:
- Th chau c vic y then ma vao. Ba yu qua khng dy c
u.
Soi y then ca, ca m tung. No chng noi chng rng, n
thng ging ba, nut chng ba. Ri no mc qun ao ba, i mu ba,
nm vao ging ba, keo rem che lai.
Khn o tha thn chay i hai hoa. Mai n luc hai nhiu qua
mang khng xu, no mi cht nh n ba, vi ln ng i n nha
ba. No thy ca m, la lm. No vao phong thy co g khang khac.
No ngh bung sao hm nay nha ba lai cam thy rn rn, khng
thy thoai mai nh moi khi. No chao ba nhng khng thy co ting
ap. C be lai bn ging, keo rem ra, th thy ba nm, mu keo
chum kn mt, trng la qua.
C be noi:
- Ba i ba! Sao tai ba to th?
- Tai ba to nghe chau ro hn.
- Ba i ba! Sao mt ba to th?

Truyn c Grim

51

- Mt ba to nhn chau ro hn.

- Ba i ba! Sao tay ba to th?
- Tay ba to ba m chau cht hn.
- Ui tri i, sao mm ba to th kia?
- Mm ba to ba n chau ngon hn.
Soi noi xong lin nhay ra khoi ging, nut chng em be Khn
o ang thng.
Soi a no n lai nm xung ging ngu ngay o o. Co ngi i
sn qua nha ngh bung:
- Quai! Sao ba lao ngay to th nay, phai tat vao xem ba y co
lam sao khng.
Bac bc vao phong, n ging th thy soi ang nm. Bac ta
noi:
- Con quy ti li nay, th ra tao lai gp may y. Tao tm may
mai...
Bac gi sung ln nh bn. Nhng bac cht ngh ra la chc soi
a n tht ba lao, va tuy vy vn con co c cu ba. Bac ngh khng
nn bn ma nn ly keo rach bung con soi ang ngu ra. Va rach
c vai mui th thy chic khn quang o choe, rach c vai mui
na th c be nhay ra ku:
- Tri i! Chau s qua! Trong bung soi, ti en nh mc.
Ba lao cung con sng chui ra, th hn hn. Khn o vi i nht
a to nhet y bung soi. Soi tnh gic mun nhay ln, nhng a
nng qua, no nga khuyu xung, ln ra cht.
Ba ngi u vui mng. Ngi i sn lt ly da soi mang v
nha. Ba lao n banh, ung ru vang cua Khn o mang n va
cam thy lai sc. Khn o ngh bung: "T nay tr i, me a dn g
la phai nghe me, khng bao gi c ri khoi ng chay mt mnh
vao rng su".
Co mt ngi con k la co ln Khn o lai mang banh n cho
ba th co mt con soi khac n noi chuyn vi no, nh la cho no ri
khoi ng. Khn o a phong, c i thng. Khn o n noi cho
ba bit la em a gp soi chao em, mt trng rt ac.
- Nu khng phai ng cai th no a n tht chau ri.

Truyn c Grim

52

Ba bao:
- Chau vao y ta ong ca lai keo no vao.
c mt lat, cho soi n go ca goi:
- Ba i, ba m ca cho chau. Chau la Khn o mang banh lai
y.
Hai ba chau im lng khng m ca. Con vt u xam ben ron
ren i quanh nha my ln. Ri no nhay ln mai nha, nh i n
chiu ti, khi nao Khn o ra v th se len i theo sau, va se n tht
c be trong bong ti. Nhng ba cu bit ro y nh cua no. trc ca
nha co mt cai mang nc bng a. Ba bao chau:
- Chau i ly thung, Khn o a. Hm qua ba lam xuc xch.
Chau i xach nc nu xuc xch vao trong mang y.
Khn o xach nc xuc xch mai cho n khi chic mang to
a y. Luc o mui thm ic mui soi, soi nhn xung ht mai. No
tho mai c xung, khng km ngi c na, trn tut t mai nha
ri ung vao cai mang to va cht ui. Khn o vui ve v nha,
khng b ai ung n.
Cac em a bao gi khng nghe li me cha? C be quang khn
o khng nghe li me dn, chi la ca doc ng nn mi b soi la
n tht. Khi lam vic g th cac em phai lam n ni n chn va
tuyt i nghe theo li ngi ln th se khng bao gi b soi n tht
nh c be quang khn o u!

Truyn c Grim

53

Chu be t hon
Xa co mt bac nng dn ngheo. Bui ti, bac thng ngi bn
bp la, noi vi bac gai ang xe ch:
- V chng mnh him hoi tht la bun. Nha mnh te ngt, con
cac nha lang ging th tht la vui ve nhn nhp.
Bac gai th dai ap:
- Gia nh c mt a con du be bng ngon tay cai, ti cung
thoa long, chc v chng mnh se yu qu no lm nh.
c t lu, ngi v thu thai va bay thang sau sinh c mt
thng be y u mt mui chn tay, nhng ch va bng ngon tay
cai.
Hai v chng noi:
- Tht ung nh li c nguyn. V chng mnh se yu qu no
lm nh.
V no be bng ngon tay cai nn ho t tn no la Ty hon.
Tuy hai v chng cho con n ung y u, con vn khng nhnh
ln mt chut nao ca, c nguyn nh luc e ra. c cai mt no
sang, co ve thng minh. Chng bao lu no a khn ngoan kheo leo,
lam g cung c.
Mt hm ngi b sa soan vao rng n cui, ming lm bm:
"Gia ta co ngi anh xe h co thch khng". Ty hon ben tha rng:
- B a, con anh xe c, b c tin con, th nao xe cung n
rng ung luc.
B ci noi:
- Con anh xe th nao c! Con be qua, khng cm ni cng
u.
- Khng sao b a. Nu me con thng nga vao cho con, con se
ngi vao tai no. Con thet mt ting la nht nh no phai i.

Truyn c Grim

54

B noi:
- c, th xem.
Me thng nga va t Ty hon vao tai nga. No thet "Tc, tc"
cho nga chay. Th la nga chay nh co ngi anh xe tht, va xe
c ln ng chay vao rng.
Khi xe re mt ch ngot, Ty hon thet: "Tc, tc" th co hai
ngi la mt chay n.
Mt ngi noi:
- Tri i, khng thy ngi anh xe ma xe c i, lai nghe thy
ting ngi anh xe. Quai la nh:
Ngi kia cung noi:
- , cung la tht, ta th i theo xem xe ch nao.
Xe chay thng mt mach vao rng ri dng lai ung ch co cui
a n.
Ty hon thy b goi:
- B i, b thy cha, con a a xe n y, b cho con xung
i.
B chay n, tay trai nm cng nga, tay phai nhc con ra
khoi tai nga, ri t con xung. Ty hon vui ve ngi ln mt cong
rm.
Trng thy Ty hon hai ngi la mt sng st khng noi ln li.
Mt ngi keo ban ra mt ch bao:
- Nay, nu ta em thng nhoc nay i lam tro tnh to th phat
tai y. Ta mua no i.
Hai ngi ben n bao bac nng dn:
- ng ban cho chung ti thng be nay, chung ti se chm soc no
cn thn.
Ngi b ap:
- Khng, no la khuc rut ct i cua ti. Bac vang trn ca th
gian nay i vi ti cung khng bng c.
Nghe thy hai ngi hoi mua, Ty hon nu ly qun ao b treo
ln vai noi thm:

Truyn c Grim

55

- B i, b c ban con i, th nao ri con cung v c.

ng b lin ban con ly mt s tin to.
Hai ngi kia hoi Ty hon:
- May mun ngi u?
- Kho g u, c chau ln vanh mu, chau se i i lai lai trn
y xem phong canh, chau khng nga u ma ngai.
Mt ngi t no ln vanh mu.
Sau khi Ty hon a chao b, ho em no i, i mai. n xm xm
ti, Ty hon noi:
- Cho chau xung t mt lat, chau cn lm.
Ngi mang no trn mu noi:
- C vic trn y, khng co g phin bac u, chim thnh
thoang vn a trn y ma!
No noi:
- Khng ma, chau cung bit c x th nao cho phai, ng cho
chau xung mau mau i.
Ngi y ct mu, nhc Ty hon xung rung gn v ng. No
ln ngay vao gia nhng cuc t, ruc vao mt cai hang chut. Ri
no ln ting ch hai ngi kia:
- Thi chao hai ng, hai ng v vi nhau nhe.
Hai ngi ly gy choc vao hang chut bt no, nhng mt
cng toi v Ty hon bo vao su qua.
Tri a ti hn, hai ngi anh bo v tay khng.
Khi ho i ri, Ty hon chui hang ra. No ngh bung: "m ti
ma c chunh choang ngoai ng th nguy, v u gay cng nh
chi". May sao no vp phai mt cai vo sn. No chui vao noi:
- Lay chua, m nay con co ch ngu yn ri.
Va chp mt, th no nghe thy ting hai ngi i qua. Mt
ngi noi:
- Lam th nao ma n trm c vang bac cua lao cha x giau
su nh? Ty hon noi xen vao:
- ti bay mu cho.

Truyn c Grim

56

Mt tn trm ht hoang noi:

- Cai g th? Tao va nghe thy ting ngi noi:
- Cac bac c i theo, ti se giup cho.
- Nhng may ch nao c?
- Cac ng c tm ti di t, ch nao co ting noi y.
Bon ke trm tm mai mi thy Ty hon. Chung nhc no ln hoi:
- May liu giup chung tao c vic g h nhai?
- Chau se lun qua chn song ca s nha cha x. Cac bac mun
ly g chau chuyn ra cho ch g.
- c. xem tai may ra sao.
Khi ke trm n nha cha x, Ty hon chui vao bung, ri than
nhin hoi ro to:
- Cac bac co mun khong sach cai bung nay khng?
Bon ke trm s hai bao no:
- Noi khe ch, ngi ta thc dy by gi!
Nhng Ty hon vn tang l nh khng nghe ting lai hoi to:
- Cac bac mun ly g, khong sach nhe?
Ba cu lam bp ngu bung bn canh nghe thy ngi nhom dy,
lng tai nghe. Bon ke trm ht hoang toan ln ra nhng lai trn
tnh, cho la Ty hon tru mnh thi. Chung tr lai khe bao:
- Thi nao ng ua na. Co g th chuyn ra i nao!
Ty hon lai ku tht to:
- Chau chuyn tt ca nhe, gi tay ra ma on ly.
Ln nay ba gia nghe thy ro mn mt, bc xung ging lo mo
ra ca. Ke trm vi chay ban sng ban cht nh co ma ui. Ba gia
khng thy g, i thp nn. Khi ba tr lai, Ty hon a trn vao ng
co. Ba luc soat moi ch khng thy g, tng la mnh m ngu, lai ln
ging nm.
Ty hon nm co ro trong am co kh, nh ngu n sang mai ri
v nha. Nhng nh th nay lai ra th khac. Cha, i tht lm ni
gian nan! Tri va tang tang sang, ba gia a dy cho suc vt n.
Trc tin ba vao kho, ly mt m co, ung ngay ch Ty hon ngu.

Truyn c Grim

57

Ty hon ngu say qua, nn mai n khi vao mm bo ri mi thc gic.

No ku ln:
- Tri i ti a trong ci bac nn da ri.
Nhng sau o bit ngay la mm bo ri. No c tranh cho khoi b
nghin, th b nut tri vao da day. No ngh bung: "Gian nha nay
khng co ca s, chng thy mt tri, en om g ca!". y no
thy kho chu lm, kh nht la co c tun vao, ch ngay cang
thm cht hep. No s qua ku to:
- ng tun co ti vao na! ng tun co ti vao na!
Luc o, ba gia ang vt sa bo, khng trng thy ngi ma lai
nghe thy ting noi y nh ting m qua. Ba s qua, ang ngi gh,
nga ln ra ht sa.
Ba vi i tm cha x mach:
- Quai la, bo nha bit noi cha a.
Cha x hoi:
- Ba in a?
Ri cha xung chung bo xem thc h th nao.
Cha mi bc vao, a nghe thy ting Ty hon ku to:
- ng tun co ti vao na!
Cha x cung m hoang. Cho la bo b quy am. Cha sai git bo.
Ngi ta lam tht bo xong qung ra ng phn cai da day co cha
Ty hon.
No loay hoay mai mi tho c u ra, lai gp ngay s chng
lanh: mt con cho soi oi bung qua y, nut chng ca da day ln
no. Ty hon vn yn tr ngh bung:
- "Co le soi nay bao c". Ri t trong bung soi no noi to:
- Cu soi i, ti mun mach cu mt ming n tuyt ngon.
Soi hoi:
- u th?
Ty hon bao cho soi bit nha b mnh u va noi:
- Cu c chui qua cng vao bp th cu se tha h chen banh
ngot, m, xuc xch, u th.

Truyn c Grim

58

Soi khng i Ty hon phai noi hai ln. m n, soi vi chui

qua cng vao bp chen tha ca. Soi n no phnh bung ri, mun ra
khng c, v qua ng cu khng lot na. Ty hon a tnh trc
n mc o. Th la trong bung soi, Ty hon ku la inh oi ln. Soi
noi:
- May co im i khng ngi ta thc dy by gi.
Ty hon ap:
- Ui cha, cu a chem thch ri, ti cung phai tiu khin ch.
Noi xong no lai het m ln.
B me no nghe ting, thc dy chay xung bp ngo qua keo
vach th thy soi. ng chay i ly ru, ba ly hai. Luc vao chng bao
v:
- Ba ng sau ti, nu ti choang mt cai ma no cha cht
ngay, th ba m vao bung no nhe.
Ty hon nghe thy ting b, reo ln:
- B i, con trong bung soi y.
B mng quynh noi:
- Lay chua! a con vang bac cua ti a v y ri.
Ri bac bao v vt hai i con khoi b thng. n
ng gi ru
ln, giang cho soi mt nhat cht ti. Sau bac ly dao keo m bung
soi, li Ty hon ra.
Bac noi:
- nha b me lo cho con qua con a.
- Tha b, con a i y i o nhiu, may ma nay con lai c
th khng kh trong lanh.
- Th con a i nhng u?
- B a, con a trong hang chut, trong da day bo, trong bung
soi, by gi con mun nha vi b me.
B me m hn con ma rng:
- T nay du c bao nhiu tin, b me chng ban con na u.
Ri b me cho con n ung va may qun ao mi cho no, v qun
ao cu i nhiu a rach ht.

Truyn c Grim

59

Cac em a bao gi giup b me lam vic cha? Nu cha th cac

em thua chu be Ty hon ri y. Chu ch be bng ngon tay cai nhng
chu giup b me chu rt nhiu vic nh vao tr thng minh. Cac em
se giup c b me nhiu vic tuy vao kha nng cua mnh khng
bao gi phai thua chu be Ty hon nhe!

Truyn c Grim

60

C be lo lem
Co ln, b i ch phin hoi hai con v k mun xin qua g. Mt
c xin qun ao ep, mt c xin ngoc.
B lai hoi:
- Th Lo lem con mun g nao?
- Tha b, trn ng v, co canh cy nao va vao mu b th xin
b be cho con.
B mua v cho hai con v k qun ao ep va ngoc. Trn ng
v, khi i qua mt bui cy xanh, co canh cy de va phai ng va lt
mu ng. ng be canh y mang v. Ti nha, ng cho hai con v k
qua chung xin va a canh de cho Lo lem. Lo lem cam n b, n
m me trng canh de ln, khoc loc tham thit, nc mt ri xung
ti t ht canh la. Canh ln rt mau thanh mt cy ep. Mi
ngay, Lo lem n o ba ln, ln nao cung co con chim trng ti u
trn cy. H c ngo y mong c th g th chim vt th y xung
cho c.
Mt hm, nha vua m hi ba ngay lin, mi tt ca cac thiu n
xinh ep trong nc n Hoang t ken v. Hai c con v k nghe
noi la mnh cung c i th mng mng r goi Lo lem n bao:
- May hay chai u anh giay cho chung tao, cai giay cho chc
chung tao i cho chc chung tao i lea ci cung vua.
Lo lem khoc loc vng li, v chnh no cung mun c i cung
nhay. No xin me k cho i. Me k bao:
- Lo lem bn thu nh nhuc ma cung oi i d hi a! May
lam g co giay, co qun ao u ma nhay?
No xin mai th me k bao:
- Tao mt u xung tro. Cho may nht hai ting ng
h, xong th i.

Truyn c Grim

61

C i ca sau vn goi:
- Hi chim cu ngoan ngoan, hi chim gay, hi tt ca cac chim
trn tri, hay lai y nht giup em, ngon th bo vao ni, xu
th bo vao c hong.
Lp tc co i chim b cu trng bay qua ca s nha bp vao,
theo sau co chim gay, ri n tt ca cac chim trn tri rao rao bay
ti u xung quanh ng tro. Chim b cu gt gu ri bt u m
lia la, nhng chim khac cung m lia m la, nht tt bo vao ni.
Ch non na ting ng h, chim a lam xong xui ca va bay i. C
gai mang n cho g ghe, chc mm c i d hi. Nhng g ghe
bao:
- Toi cng thi, Lo lem a! May khng i cung c u v may
lam g co qun ao ma nhay? Chng nhe lam chung tao xu mt v
qun ao cua may a?
Noi ri, mu quay pht i, vi va cung hai a con gai ai cac ra
i.
nha khng co ai, Lo lem ra m me, n gc cy de goi:
- Cy i, cy hay ru vang ru bac xung y cho em.
Chim lin nem xung cho c mt chic ao bng vang bng bac
va mt i hai lua thu ch bac. C vi mc qun ao vao i d hi.
D ghe va hai em khng nhn c ra c, tng la mt nang cng
chua nao xa la v c mc ao vang trng ep lng ly. Chung khng
ng chut nao o la Lo lem, inh ninh la c vn lui hui nht trong
ng tro. Hoang t lai on c, cm tay c nhay. Chang khng mun
nhay vi ai khac na, va khng chu ri tay c ra. Co ai n mi c
nhay th chang noi:
- y la ban nhay cung ti.
C nhay n ti th xin v. Hoang t ngo y mun a c v v
chang mun bit c thiu n xinh ep nay la con cai nha ai. C g tay
Hoang t ra va nhay vao chung b cu. Hoang t i n khi ng b
n lin bao c gai la mt a nhay bin mt vao chung b cu.
ng cu ngh: phai chng la Lo lem?
Cu bt mang n cho cu ru va mai cu che tan chung ra.
Che xong chng thy co ai trong. Ho v nha th thy Lo lem mc

Truyn c Grim

62

qun ao nhem nhuc ngi trong ng tro, mt ngon en du tu mu

chay trn lo si. Th ra Lo lem a nhay pht ra khoi chung b
cu, chay vi n cy de, ci qun ao ep ra trn m. Chim
xung ct i ngay. Ri c lai mc qun ao xam x vao, ngi trn
ng tro trong bp nh cu.
Hm sau, hi lai tip tuc. B me va hai em i khoi, Lo lem lai
n cy de goi:
- Cy i, hay ru vang ru bac xung y cho em.
Chim lai tha xung mt b qun ao lng ly hn hm trc. C
mc qun ao y n d l. C ep qua, lam moi ngi ngn ngi
ra. Hoang t a i c, lin cm tay c va ch nhay vi c thi. Cac
ngi khac n mi c nhay th Hoang t bao: "y la ban nhay
cua ti".
n ti, c xin v, Hoang t i theo xem c n nha nao, c vi
gat Hoang t ra chay vao vn sau nha. y co mt cy l to rt
ep, chi cht nhng qua ngon lanh. C treo ln nhanh nh soc ri i
u mt. Hoang t i n khi ng b n bao:
- C gai la mt a anh thao khoi tay ta. Co leo c y nhay ln
cy l ri.
ng b ngh:
- Phai chng la Lo lem!
ng cho mang ru n, n cy xung, nhng chng co ai trn
cy.
Ca nha vao bp th thy Lo lem nm trong ng tro nh khng
co vic g xay ra. Th ra c a nhay t pha bn kia cy xung, em
tra qun ao ep cho chim trn cy de va mc qun ao xam x vao.
n ngay th ba, b me va cac em i khoi, Lo lem lai ra m me
bao cy:
- Cy i, cy hay ru vang ru bac xung y cho em.
Chim lin nha xung mt b qun ao lng ly nht i va mt
i hai toan bng vang. Khi c mc vao i d lea, moi ngi c thn
ngi ra nhn. Hoang t ch nhay vi c, co ai mi c nhay th
chang noi:
- y la ban nhay cua ti.

Truyn c Grim

63

n ti, Lo lem xin v. Hoang t nh a v, nhng c ln

nhanh nh ct, Hoang t a ngh ra mt meo la cho nha thng
ln thang. Khi c nhay i th chic giay bn trai dnh lai. Hoang t
cm ln th thy chic hai xinh ep toan bng vang.
Hm sau, Hoang t mang hai n tm ng b bao:
- Ta ch ly ai chn i va chic hai nay thi.
Hai ch co i chn ep nn mng lm.
C ca mang giay vao bung th trc mt me. Nhng c khng
ut ngon chn cai vao c v hai nho qua.
Me lin a cho c con dao bao:
- May c cht ngon cai i. May thanh hoang hu ri th cn g
i b na.
C ta lin cht ngon cai, nhet chn vao hai ri cn rng chu
au, n ra mt hoang t. Hoang t nhn c lam v t ln nga
cung v. Khi i qua m th i chim cu u trn cy de ku ln:
Cuc cu cu!
Hoang t nhn xem
Chic hai vy mau.
V chn dai qua
Nn phai cht chn
Chnh c du tht
Vn trong nha!
Hoang t nhn xung chn c thy mau chay, lin quay nga
lai, a c v nha tra lai cho b me c. Hoang t bao khng ung la
c du tht, ri cho c em th hai. C em th hai th may sao cac
ngon vao c lot ca. Nhng phai cai got lai to qua. Ba me a cho
con dao bao:
- May c cht i mt ming got chn. May ma c lam hoang
hu th cha bao gi phai i chn na.
C gai cht mt ming got chn, c ut chn vao hai, cn rng
chu au, ra gp hoang t.
Hoang t t c du ln nga i. i qua cy de i chim cu
u trn canh hot:

Truyn c Grim

64

Cuc cu cu!
Hoang t nhn xem
Chic hai vy mau.
V chn dai qua
Nn phai cht chn
Chnh c du tht
Vn trong nha!
Hoang t nhn xung thy mau hai chay ra, thm o ca tt
trng, quay nga, mang c du tra v nha b me c ma bao:
- y cung cha phai c tht. ng con c con gai nao khac
khng?
ng b ap:
- Tha Hoang t khng a. Ch co con Lo lem be t, xanh xao la
con v ca a cht. Th no th cha lam c du c!
Hoang t bao c cho goi ra. D ghe tha:
- Tha hoang t, khng nn. No bn thu qua, trng tm lm.
Hoang t nht nh oi Lo lem ln ky c. C ra mt mui
chn tay, n cui chao Hoang t. Hoang t a cho chic hai. C
ngi ln gh u, rut chn ra khoi chic guc g th kch, ut chn
vao chic hai va nh in. C ng dy, Hoang t thy mt th nhn
ra c gai xinh ep a nhay vi mnh ben phan:
- C du tht y ri!
D ghe va hai con s qua, tai mt i. Hoang t t Lo lem ln
nga i. Khi qua cy de, i chim cu hot:
Cuc cu, hay trng ka!
Cuc cu cu!
Hoang t nhn xem
Hai khng co mau
V hai va qua
Khng phai cht chn
ung c du tht
Hoang t a v.

Truyn c Grim

65

Hot xong, i chim cu bay khoi cy, xung u trn vai c Lo

lem, mt con bn trai, mt con bn phai.
Cu chuyn k v mt c be b ba d ghe i x rt c ac
nhng ri c c hng hanh phuc. Qua o noi ln rng ai sng
nhn hu th lun c giup va c hng hanh phuc, ai sng
c ac th se b trng tr. Cu chuyn ng thi ca ngi ca thin va
cai thin lun chin thng cai ac.

Truyn c Grim

66

Nang Bach Tuyt

Gia mua ng thang gia, tuyt ri xung trng nh bng.
Mt ba hoang hu ngi khu bn ca s khung g mun, ba mai
nhn tuyt nn kim m phai tay, ba giot mau ri xung tuyt.
Thy mau o pha ln tuyt trng thanh mt mau tuyt ep, ba
ngh bung: "c g ta e c mt ngi con gai, da trng nh
tuyt, mi o nh mau va toc en nh g khung ca nay".
Sau o t lu, ba e mt c gai trng da nh tuyt, mi o nh
mau va toc en nh mun; v vy ba t tn con la Bach Tuyt. Bach
Tuyt va ra i th me cht.
Mt nm sau, vua ly v khac. Ba nay ep lm nhng kiu
cng t phu, khng mun ai ep bng mnh. Ba co mt cai gng
thn, khi soi, ba hoi:
Gng kia ng trn tng,
Nc ta ai ep c dng nh ta?
Th gng ap:
- Tu hoang hu, hoang hu ep nht nc a.
Bit gng noi tht, ba rt sung sng. Nhng Bach Tuyt
cang ln cang ep. Nm ln bay, c ep nh tin sa, ep hn ca
hoang hu.
Mt hm hoang hu lai hoi gng:
Gng kia ng trn tng,
Nc ta ai ep c dng nh ta?
Th gng ap:
Xa kia ba ep nht trn,
Ngay nay Bach Tuyt mun phn ep hn.
Hoang hu nghe noi git mnh, ghen tc tai mt i.

Truyn c Grim

67

T o mi khi thy Bach Tuyt, hoang hu lai tc in ln.

Ngay mt thm kiu ngao va ky, ba luc nao cung bt rt. Ba cho
goi mt ngi i sn n bao:
- Ngi hay em con be nay vao rng cho khut mt ta. Git
cht no i, mang tim gan no v y lam bng.
Ngi i sn vng lnh, em c be i. Khi bac ly dao ra
choc tit th c be v ti van khoc:
- Bac i, bac ng git chau, chau xin lai trong rng khng v
nha na.
Bac thy c be xinh ep qua, thng hai bao:
- Ti nghip, thi chau i i. Bac ngh bung: "Ri thu d cung
n n tht no mt". Nhng bac thy hnh nh ct c mt ganh
nng trong long v khng phai git ngi.
Luc o mt con hong nho nhay ti. Bac git con hong, ly tim
gan em v np cho hoang hu, noi di la tim gan Bach Tuyt.
Ngi an ba c ac o sai u bp xao xao cho mu n. Mu inh
ninh o la tim gan Bach Tuyt, n ky ht.
Mt mnh thui thui trong rng rng. Bach Tuyt s hai, nhn la
cy ngon co, chng bit lam g. C cm u chay, gim phai gai va
a nhon, chay ca mau chn. Thu d ln quanh c, nhng khng
ung cham n c. C i moi ca chn, chp ti, thy mt cai nha
nho, lin vao ngh.
Trong nha, cai g cung be t ti, nhng ep va sach lm. Trn
ban trai khn trng tinh co bay cai a con, mt a co mt cai tha
con, mt cc con. Sat tng k bay chic ging nho phu khn trng
nh tuyt.
Bach Tuyt ang oi va khat, lin n mi a mt t rau, t
banh, va ung mi cc mt hp ru vang, v c khng mun ai
phai mt phn. C mt qua, mun i ngu, nhng khng ging nao
nm va, cai th dai qua, cai lai ngn qua. C th n cai th bay
mi thy va, lin vao o ngu.
Ti mt, cac ngi chu cn nha mi v: o la bay chu lun lam
cng vic ao mo. Ho thp bay ngon nn ln. Ho cam thy co ai a
n nha v thy khac khac.

Truyn c Grim

68

Mt chu noi: "Ai a ngi vao gh cua ti?". Chu th hai noi: "Ai
a n a cua ti?". Chu th ba noi: "Ai a n t banh cua ti?".
Chu th t noi: "Ai a n t rau cua ti?". Chu th nm noi: "Ai a
dung chic da cua ti?". Chu th sau noi: "Ai a dung dao cua ti?".
Chu th bay noi: "Ai a ung vao cc cua ti?".
Mt chu nhn quanh, ri i lai ging mnh. Thy co ch trung
m, chu ben noi:
- Ai a treo ln ging ti?
Nhng chu khac cung lai ging mnh va noi: "Co ai a nm
vao ging cua ti?". Chu th bay nhn vao ging mnh thy Bach
Tuyt ang ngu. Chu goi cac chu kia n. Ai ny u ngac nhin.
Ho cm bay ngon en soi Bach Tuyt va reo ln: "Lay chua! C be
nay ep qua". Cac chu mng lm, yn cho c ngu.
Sut m, chu lun th bay nm ghe nh sau chu kia, mi
ging mt luc.
Sang hm sau, Bach Tuyt dy, thy bay chu lun, c hoang s,
nhng ho thn mt hoi:
- C tn la g?
C ap:
- Em la Bach Tuyt.
Ho lai hoi:
- Sao c lai ti y?
C k cho ho nghe la g ghe mun git c, ngi i sn a
cho c sng, c a chay sut ngay mai cho n khi thy nha ho.
Cac chu lun bao c:
- C co mun giup chung ti mt tay, lam cac vic trong nha
nay khng? C se nu nng, lam ging, git giu, khu va, thu
thua, c quet tc, don dep tt, th lai y vi chung ti, c se
chng thiu th g.
Bach Tuyt noi:
- Vng em xin a ta.
T o Bach Tuyt vi cac chu lun. C lam cng vic ni tr.
Sang sm, cac chu lun vao mo ly qung va vang cho n chiu ti,

Truyn c Grim

69

Bach Tuyt lam thc n sn cho ho v n. Sut ngay, c nha

mt mnh. Cac chu lun dn c:
- Cn thn phong mu g ghe y! Th nao ri mu cung bit
la c y. ng cho ai vao nha y!
Hoang hu inh ninh la n tim gan Bach Tuyt ri mu chc
rng t nay mnh ep nht i.
Ba lai gng hoi:
Gng kia ng trn tng,
Nc ta ai ep c dng nh ta?
Gng ap:
Xa kia ba ep nht trn,
Ngay nay Bach Tuyt mun phn ep hn.
Nang khut nui non,
Tai nha cua bay chu lun xa xa.
Ba git mnh v bit rng gng khng bao gi noi sai, ngi i
sn a la ba va Bach Tuyt con sng. Ba lai ngh cach hai Bach
Tuyt. Ba ng ngi khng yn v thy mnh cha ep nht nc.
Sau ba tm ra mt k: ba bi mt va n mc gia lam mt ba lao
ban hang xen, khng ai nhn ra c. Ba cai trang ri vt bay
ngon nui n nha bay chu lun kia, go ca noi:
- Lao co hang ep ban y.
Bach Tuyt nhn qua ca s noi:
- Chao ba, ba ban g y?
- Toan la cua ep, dy buc, ao lot u cac mau.
Ri mu cho c xem mt chic ao lot chen bng xa-tanh ngu sc.
Bach Tuyt ngh: "Ba nay t t, mnh cho vao c". C ben m ca
cho mu vao va mua chic ao lot.
Mu bao c:
- Con i, con buc vung lm, lai y, ba buc cho.
Bach Tuyt khng chut e ngai, mu buc h. Mu buc thon
thot, tht cht qua, Bach Tuyt khng th c na, nga ln ra bt
tnh nhn s.
Mu noi:

Truyn c Grim

70

- Th la ht i con ep nht.
Ri mu vi va ra v.
Ti n bay chu lun v nha, thy Bach Tuyt nm xoai trn
mt t, khng ng y th hoang s lm. Ho nhc c ln, thy ao
lot buc cht qua, ben ct i ra. C lai khe khe th, ri dn dn
sng lai. Sau khi nghe c k chuyn va xay ra, cac chu lun bao c:
- Con mu ban hang ung la mu hoang hu c ac. T ray c
phai cn thn, chung ti vng nha th ch co cho ai vao nhe.
V ti nha, mu d ghe n trc gng va hoi:
Gng kia ng trn tng,
Nc ta ai ep c dng nh ta?
Gng ap:
Xa kia ba ep nht trn,
Ngay nay Bach Tuyt mun phn ep hn.
Nang khut nui non,
Tai nha cua bay chu lun xa xa.
Nghe noi vy, hoang hu cam thy mau si ln v cm gin, mu
bit la Bach Tuyt a c cu sng lai. Mu noi: "c ri, th nao
tao cung lp mu tr c may". Ri mu phu phep lam mt cai lc
co thuc c va mc gia lam mt ba lao khac ln trc.
Mu vt bay ngon nui i n nha bay chu lun, g ca va noi:
- Ba co hang ep ban y.
Bach Tuyt ngo qua ca s, noi to:
- Ba i i, ti khng c phep cho ai vao u.
Mu gia noi:
- Th ai cm con xem c ch?
Ri no gi cho Bach Tuyt xem cai lc co thuc c.
C thch cai lc qua, xiu long chay ra m ca. i bn thoa
thun mua ban xong, mu gia noi:
- ba chai cho ep nhe.
Bach Tuyt chng ngn ngai g, cho mu chai u.
Lc mi ung vao toc, Bach Tuyt a b c, nga ln ra bt
tnh nhn s.

Truyn c Grim

71

Con mu gian ac noi:

- Th la cai ep tuyt vi a i i nha ma.
Ri mu bo i.
May sao by gi a mun. Chng my chc, bay chu lun v.
Thy Bach Tuyt nm cht cng di t, ho nghi ngay thu pham
la mu d ghe. Ho tm thy cai lc trn u Bach Tuyt. Va g
lc ra th Bach Tuyt sng lai ngay, k lai s vic cho cac chu
nghe. Cac chu dn c phai cn thn. Bt c ai n cung ng m
ca cho vao.
Hoang hu v nha soi gng hoi:
Gng kia ng trn tng,
Nc ta ai ep c dng nh ta?
Gng vn tra li nh trc:
Xa kia ba ep nht trn,
Ngay nay Bach Tuyt mun phn ep hn.
Nang khut nui non,
Tai nha cua bay chu lun xa xa.
Nghe thy th, hoang hu tc in ln, noi:
- Con Bach Tuyt, may phai cht, du tao co mt mang cung
cam.
Mu vao mt cai phong rt kn trong lu ai, ni khng ai c
bc chn ti. Mu tm thuc c vao mt qua tao. Qua tao trng rt
ngon, na o na trng, ai thy cung mun n, nhng cn mt
ming la cht ti.
Sau khi a chun b qua tao, mu bi mt, n mc gia lam mt
ba nng dn, vt bay ngon nui n nha bay chu lun. Mu g ca.
Bach Tuyt tho u qua ca s, noi:
- Ti khng c phep cho ai vao u. Bay chu lun a cm ri.
Mu nng dn kia bao:
- Thi cung c. Ti mun y ch tao nay i. ti cho c
mt qua.
Bach Tuyt noi:

Truyn c Grim

72

- Khng, chau khng c phep ly g u.

Mu gia noi:
- C s n phai thuc c ? Trng y nay, ti b qua tao ra
lam i, c n na o ep, ti n na trng nhe.
Mu gia bo thuc c vao qua tao rt kheo, ch na o co thuc
c thi. Bach Tuyt them n qua tao qua, thy mu n tao ma
khng sao ca, c ben cm ly phn mu a. C va cn mt ming
th nga ln ra cht. Mu gm gm nhn c, ci khanh khach, noi:
- Trng nh tuyt, o nh mau, en nh mun, ln nay nhng
thng lun ht ng cu sng may.
Khi v n cung hoang hu hoi :
Gng kia ng trn tng,
Nc ta ai ep c dng nh ta?
Gng ap:
- Tu hoang hu, hoang hu ep nht nc a.
Luc o, long mu mi c th thai, s th thai cua ke ky.
Nhng chu lun v nha thy Bach Tuyt a tt th nm dai trn
mt t. Ho nng c dy, tm xem co du vt cht c nao khng.
Ho ni ao cho c, chai u cho c, ly nc va ru tm ra cho c,
nhng chng n thua g, c cht tht ri. Ho t c ln ging. Ca
bay ngi ngi quanh thi hai than khoc rong ra ba ngay. Ho mun
chn c, nhng thy sc mt c ti, ma c ng hng nh ngi
sng, th noi: "Ai n vui c xung t en". Ho t xac c vao mt c
quan tai bng thuy tinh, trng ro mn mt, va khc tn c bng ch
vang, ro c la mt nang cng chua. Ri ho em quan tai ln nui,
ct phin nhau canh gac. n ca loai vt cung n ving Bach
Tuyt, trc ht la cu, ri n qua, sau cung la mt con chim b
cu.
Xac Bach Tuyt trong quan tai a lu ma sc mt vn ti
nh ngu, da vn trng nh tuyt, mi vn o nh mau, toc en nh
g mun.
Mt hm, co Hoang t i rng v mun, ti nha cac chu lun xin
ngu nh. Hoang t trng thy trn nui co chic quan tai trong co
Bach Tuyt, ngoai ch vang. Hoang t lin bao cac chu lun:

Truyn c Grim

73

- Cac chu cho ta cai quan tai kia, mun ly bao nhiu ta
cung tra.
- Hoang t co tra chung ti mt nui vang, mt bin bac chung
ti cung khng ban.
Hoang t noi:
- Th th cac chu biu ta vy, v ta ma khng c trng thy
Bach Tuyt th ta khng th sng c. Ta se yu nang va chm soc
nang, coi nang la ngi yu cua ta.
Nghe Hoang t noi th, cac chu lun tt bung ng long thng
va bng long cho. Hoang t sai th v khing quan tai i. Ngi
khing vp phai r cy, lam ny ngi Bach Tuyt ln. Bach Tuyt
nn ming tao co thuc c ra.
Tc th nang sng lai, m mt, nng np quan tai ln, ngi
nhom dy, ku ln:
- Tri i, y la u?
Hoang t mng r noi:
- Nang y vi ta.
Ri Hoang t k cho Bach Tuyt nghe u ui cu chuyn.
Hoang t noi tip:
- Ta yu nang nht i. Nang hay v cung in vua cha vi ta,
nang se lam v ta.
Bach Tuyt vui ve theo got Hoang t v cung. L ci c c
hanh rt long trong.
Mu d ghe gian ac cung c mi n d tic. Mu n mc lng
ly, n gng soi va hoi:
Gng kia ng trn tng,
Nc ta ai ep c dng nh ta?
Gng ap:
Tu ba, ba ep tuyt trn,
Nhng ba hoang mi mun phn ep hn.
Mu gian ac chi ng mt cu, s run ln. Mi u mu toan
khng i n ci, nhng mu ng ngi khng yn, st rut i xem
mt c du.

Truyn c Grim

74

Mu bc vao va nhn ra ngay Bach Tuyt, s qua ng thn

ngi ra, khng nhuc nhc c, ri qua tim c ac cua mu v tan,
mu ln ra cht.
Cu chuyn k v nang Bach Tuyt xinh ep, bay chu lun tt
va ba g ghe c ac va. Qua o noi ln rng nhng ngi lng
thin, tt bung se c hng hanh phuc, nhng ke c ac se b
trng phat.

Truyn c Grim

75

Ngi nha trong rng

Co mt bac tiu phu ngheo sng vi v va ba con gai trong tup
lu nho ven mt khu rng heo lanh.
Mt bui sm, luc sp i lam bac dn v: "Tra nay mnh
a ln mang thc n vao rng cho ta nhe, ti v s lam khng ht
vic". Bac noi thm: " no khoi lac, ti se em theo mt tui k rai
doc li i".
Mt tri va ln ti gia nh u, c con gai ln xach mt lin
chao y ln ng. Nhng lu se ng va se rng, lu sn ca va hoa
mi, lu sao su va phu dung a nht ht cac hat k t lu ri, c be
khng th nao tm c du hng ng na.
C c liu i, mai cho ti khi mt tri a ln va m xung
nghe cy ci r rao trong bong ti, lai nghe ting cu ruc, c bt u
s. Cht c thy pha xa co anh en lp lo sau hang cy. C ngh
bung chc la o co ngi, mnh co th ti xin ngu c. C i v
pha anh en. Ch mt luc sau, c a ti mt ngi nha, ca s co anh
en. C go ca. Mt giong khan khan t trong noi ra: "C vao".
C bc ln nn nha ti mo go ca. "C vao i". Lai co ting goi.
C m ca thy mt ng gia toc hoa rm ngi bn ban, u t ln
hai ban tay, chom ru bac rai qua mt ban gn n t. Lai co ba
con vt ang nm bn lo si: mt con ga mai, mt con ga trng va
mt con bo sa co b lng m sc s. C be k cho ng cu nghe
chuyn cua mnh va xin ngu nh mt m. ng cu quay lai hoi my
con vt:
i ga mai!
i ga trng!
i bo hoa lng m!
Chung may ngh sao?

Truyn c Grim

76

"c", my con vt ng thanh tra, nh th la chung may a

bng long. ng cu bao: " y chng thiu mt th g, con hay
xung bp nu ba n ti cho chung ta i".
C be xung bp, thy qua la th g cung tha thai. C nu ba
n tht ngon, song qun khuy mt my con vt. C bng ln don
trn ban mt ban y ri ngi vao cung n vi ng cu cho oi
long. n xong c hoi: "Con mt lm, gi ch mun nm ngu, ging
u xin cu ch gium".
My con vt ng thanh ap:
C a n vi cu y,
C a ung vi cu y,
C chng oai ti bon nay
Gi ngu u, c liu ly.
ng cu bao c be: "Con c ln gac, se thy mt cai phong co hai
cai ging, trai khn trng, ta cung bun ngu ri y".
C be treo ln, giu ging trai khn xong, c nm quay ra ngu
khng i ng gia.
Mt lat sau ng cu cung ln soi en thy c a ngu say ri, ng
cu lc u, m lun mt cai ca hm cho c be ri xung o.
Mai hm sau, bac tiu phu mi v nha. Bac mng bac gai a
bac phai nhn oi sut ngay.
Bac gai phn trn: "Co phai tai ti u, con be ln em ba
tra cho mnh. Chc hn no lac u ri, mai no v".
Hm sau tri cha sang, bac tiu phu a dy lai i rng: bac
dn v con gai th hai mang ba tra vao rng cho bac.
"Ti se em theo mt tui . Ht nhnh hn hat k, d thy
hn, khng s con lac na".
n tra c th hai em ba n ch b. Song cung nh ngay
hm trc, a b chim rng n sach ri. C be i loanh quanh
trong rng, ti hm o c cung ti cn nha co ng cu ru bac. C
cung xin n va xin tro.
ng cu quay lai hoi ba con vt:
i ga mai!
i ga trng!
i bo hoa lng m!
Chung may ngh sao?

Truyn c Grim

77

Ba con vt ng thanh tra li: "c!". Moi vic sau o lai xay
ra ht nh hm trc. C be nu mt ba n ngon, cung ngi n
ung vi ng cu, song khng i hoai g ti ba con vt. n luc c
hoi ch ngu. Ba con vt ng thanh ap:
C a n vi cu y,
C a ung vi cu y,
C chng i ti bon nay
Gi ngu u, c liu ly.
Sau khi c ngu ri, ng cu ln nhn c lc u. ng cu cung cho
c tut xung hm nh c ch.
Sang hm sau, bac tiu phu dn v: "Ba nay mnh con be
ut no mang cai n cho ti vy. Con be bit vng li, no se i n ni
v n chn, chng ging nh cac ch no u! Hai a y c nh
my con ong dai, sut ngay bay nhn nh".
Bac gai khng ng nn hoi lai: "Th lai mun mt nt ca a
con gai ti cng nht hay sao?".
Bac trai ap: "Mnh ng lo, con be y thng minh va rt khn,
no se khng lac u. Va ba nay ti em Ha Lan i kia ma.
Ging nay to hn ging thng, mt du ng sao c!".
Nhng n luc con be con mang lan i th doc ng co bao
nhiu ht u u vao diu lu ga rng ca ri. C chng con bit
ng i li nao na. C be con lo lng, c lo b oi, lo khng v th
me se than van.
Ti n, thy co anh en, c theo hng o ln ti. C noi rt l
phep, xin ngu nh mt m. ng cu gia ru bac quay lai hoi my
con vt:
i ga mai!
i ga trng!
i bo hoa lng m!
Chung may ngh sao?
"c", chung ng thanh tra li. C be bc ngay ti lo si
ch my con vt nm, khe vut ve b lng ong mt cua hai con ga,
ri lai xoa u con bo lng m. Sau o theo li ng cu dn, c i
nu n. Nu xong, bng bat ra ban u y. C t hoi: "Mnh no

Truyn c Grim

78

ma my con vt khn ngoan kia nhn oi co anh long khng?

Ngoai y thiu g thc n phai cho chung n no cai a".
C i ly lua mach rc cho hai con ga n va i b vao cho con bo
ca mt m rm ngat mui thm. C tru mm noi vi my con vt:
"Chuc cac ban n ngon nhe. Nu khat, ti se lai i kim nc mat
v cho ma ung".
Noi oan, c i xach mt thung nc y. Hai con ga nhay ln
mep thung, chung c nhung mo xung nc, ri lai vn c ln mt
hi, ung nh ging chim thng lam. Con bo ta lam thng mt hi
ra tro. Cho my con vt n ung no n ri, c be mi lai ngi vao
ban n nt nhng thc n ng cu con bo tha lai.
Mt luc sau, i ga bt u ruc u di canh. Bo cung chp
mt lin hi. C be lin hoi: "Gi ta i ngu ri ch nh?".
Phai khng, ga mai
Phai khng, ga trng
Phai khng, bo lng m
Co ung th khng?
My con vt ng thanh ap:
ung, c a n vi bon ti,
C a ung vi bon ti.
C a khng qun bon ti.
m nay chuc c ngon gic.
C be treo ln gac, giu gi, trai khn u y ch cho ng cu i
nm, chom ru bac dai chm chn, ri c mi ln ging ngu. Ngu
c mt gic ngon n na m bng thy nha ca t lay chuyn,
c tnh dy. Ca bn goc nha bt u chuyn rng rc, canh ca ln
c sp vao ri lai t m ra p sm sm vao tng. Xa nha nh
mun ri, gac nh mun . Sau o, dng nh ca mai nha mun
sp. Ri lai thy yn tnh, c be thy mnh chng vic g nn c
nm yn va ngu lai.
Sm ngay hm sau, c tnh dy trong anh nng ti sang, va la
cha, c thy mnh ang nm trong mt cn phong ln, quang canh
xung quanh v cung lng ly. Tng boc toan bng lua mu la cy,
lam nn cho nhng cum hoa vang tht. Ging nm bng nga, chn

Truyn c Grim

79

boc nhung o. Canh ging co mt cai gh trn xp mt i hai thu

im trn chu.
C c ng mnh nm m. Nhng ka a thy ba ngi hu n
mc rt sang: Ho bao c co sai bao g khng.
C bao ho: "Cac bac c ra i, ti se dy ngay y. C ti nu
chao cho ng cu xong ti se cho ga, cho bo lng m n sau".
C ngh bung chc ng cu dy ri. C ngoanh sang ging bn
xem sao nhng khng thy ng cu ma lai thy mt ngi la, tre,
ep. C ang ngm ngha th ngi y a tr dy bao c:
- Ta chnh la mt Hoang t a b mt con mu phu thuy him
c phu phep ham hai. No a bin ta thanh mt ng gia toc bac,
y ta gia rng su vi ba ngi hu cung a b no bin thanh
mt con ga mai, mt con ga trng va mt con bo sa. Phep yu y
ch c giai khi nao co mt ngi con gai tt bung ti y, khng
nhng bit thng ngi ma bit thng ca ging vt. Ngi con
gai o la nang. Na m hm qua, nang a giai thoat cho bon ta,
ngi nha c gia rng a thanh nguyn hnh la cung in cua ta
trc kia.
i c dy ri, Hoang t sai ba ngi hu i mi b me n
lam l ci.
C hoi:
- Nhng hai ch cua thip hin gi u?
- Ta a giam hai c o xung hm. Mai ta se giai vao rng. Ho
se phai hu ha mt ngi t than o cho ti khi nao ho bit sa
li, bit thng yu suc vt, khng chung khoi oi khat.
Nha cac em co nui con vt nao trong nha khng, meo, cho, hay
ga,... i vi con vt nao cung th thi, cac em phai lun thng
chung v chung lun giup ch cho ta va khng phai b giam nh hai
c ch trong truyn nay nhe!

Truyn c Grim

80

a con vang
Xa co hai v chng nha kia rt ngheo. Cua cai ch co c mt
tup lu nho. Ngay ngay hai ngi i bt ca, lam chng u n. Bng
mt hm, ngi chng tha li xung nc ct ln c mt con ca
toan vang.
Bac con ang kinh ngac ngm ngha th thy ca ln ting noi:
- Nay, bac anh ca i, xin hay nem tra ti xung nc, ti se
bin tup lu nho cua bac thanh mt toa lu ai trang l.
Bac anh ca ap:
- n con khng co, lu ai lam g?
Ca vang noi tip:
- Ti se lo ca chuyn o cho bac na. Trong nha se co mt cai
tu. Bac c vic m ra la a sn thc n ngon trong o ri. Toan cao
lng m v, mun bao nhiu cung co.
Bac anh ca ap:
- Nu th th ta lam n cho mi cung c thi.
Ca noi:
- Vng, song bac phai ha vi ti mt iu, bac khng l cho
bt k ai trn th gian nay bit s may mn cua bac do u ma co.
Ch cn bac he ra mt li la bac se lai mt ht.
Bac anh ca ben nem tra con ca thn xung nc ri v nha.
Ti ni, bac chng thy tup lu u na, gi y la ca mt toa lu
ai s. Bac ng nhn hi lu ri bc vao nha th gp bac gai,
qun ao lng ly, ang ngi trong mt cn phong v cung trang l.
Bac gai co ve ha h lm, c hoi bac:
- Mnh i sao bng dng lai c th nay? i sung sng qua!
- Phai - bac ap - Ti cung vui sng. Nhng nay, oi lm ri
y, don cai g n i.

Truyn c Grim

81

Bac gai bao:

- Ti chng co g u, ma cung khng bit trong toa nha mi
nay co g hay khng?
Bac trai noi:
- Khng kho u, ng kia co mt cai tu ln, lai m ra xem nao.
Bac gai m ra th thy bn trong nao banh nao tht, nao hoa
qua, nao ru nho nh mi moc.
Bac sng qua ku ln:
- Ta con c g hn na?
Hai ngi ngi xung cung n ung. n a no, bac gai hoi:
- Nhng nha nay, cua u th?
- Cha - bac trai ap - hoi chuyn y lam g, ti khng noi c
u. Ti ma h ra cho ai bit th chung mnh se lai mt ht.
Bac gai noi:
- c, nu nh khng c phep bit th ti cung chng thit
hoi lam g.
Tuy ming noi th nhng bung lai ngh khac, m ngay bac ta
ng ngi khng yn. Bac c giay vo thuc bac trai mai, ky cho n
khi bac trai st rut, k cho bac bit cu chuyn con ca thn a b
bt, c tha nh th nao. K cha dt li, toa lu ai trang l vi
cai tu kia a bin u mt. Hai ngi lai ngi trong tup lu anh ca
cu.
Ngi chng lai phai bt ca kim n. Dng nh vn may a
nh, bac lai bt c con ca vang phen na. Ca noi vi bac:
- Nay nu nh bac lai tha ti th ti se tra cho bac toa lu ai
vi cai tu kia, y p nhng th nu va ran cho bac. Bng khng se
lai mt ht.
Bac anh ca ap:
- Ti se c gi.
Bac nem con ca xung nc. V n nha, bac lai giau co nh
trc. Bac gai ha h v cung, song s to mo vn cha thi day dt
bac. Ch vai ngay sau, bac lai t t do hoi nguyn do s vic. Bac
trai mi u con gi, nhng sau tc v qua bac k tut lun moi
chuyn. Tc th ch trong nhay mt, toa lu ai bin mt, hai ngi
lai ngi trong tup lu cu. Bac trai phan nan:

Truyn c Grim

82

- a thy cha, gi ri n cht oi.

Bac gai ap:
- i cha, tha khng co cua con hn co ma chng bit cua t u
n, bao ti im sao c.
Ngi chng lai i bt ca. t lu sau, bac lai bt c con ca
vang ln th ba. Ca noi:
- Nay, th la cai phn ti khng th thoat tay bac ri. Bac c
em ti v cht lam sau khuc, hai khuc cho bac gai n, hai khuc cho
con nga cua bac n, con hai khuc chn xung t ri bac se c
phu quy.
Bac trai xach con ca v nha, lam ung theo li cn dn. Kt
qua la sau o hai khuc ca chn di t bin thanh hai cy hu
vang, con nga e ra mt i nga con bng vang va bac gai sinh
c hai a con cung toan vang.
Hai a tre ln ln nom va khoe va ep, hai cy hu vi i
nga con cung ln ln.
Hai con bao b:
- Cha i, chung con mun ln nga vang i giang h bn b mt
phen.
Bac trai bi ri ap:
- cac con i ma ri y cha khng bit c cac con ra sao
th cha anh long sao c? Hai con noi:
- Hai cy hu vang vn con y, cha c xem hoa khc bit
chung con th nao. Hoa c ti la chung con vn khoe, hoa heo la
chung con ang m, hoa rung i la chung con a cht.
Hai con ln nga ra i. Ti mt quan tro kia, bn trong rt
ng khach, moi ngi thy hai a tre bng vang i vao c khuc
khch ci va ln ting ua ct. Mt chu nghe thy ngi ta ch
nhao, phat ngng khng mun i na, mi quay v nha vi b.
Con chu kia vn ci nga i, i ti mt khu rng ln, chu va nh
giuc nga vai rng th co ngi bao:
- Khng c u, khng th i qua c u, trong o toan
bon cp cua git ngi, tt chung se sinh chuyn. Nht la khi
chung lai thy chu va nga cua chu toan bng vang, chung se git
chu mt.

Truyn c Grim

83

Song chu be khng s, chu bao:

- Nht nh ti phai i va se i c.
Chu ly da gu, phu ln mnh va phu cho nga khng ai
thy o la vang na, ri ung dung giuc nga phi nc kiu vao
rng. Mi i c mt quang th thy co ting x xao trong bui. Chu
nghe ro ting ngi goi nhau. Pha nay goi:
- Co mt a vao y.
Pha kia ap:
- Cho no i. Cai v dung y, kit xac ma trn trui nh mt
con chut trong xo nha th, c vic g!
Th la chu be vang may mn lot qua c khu rng, bnh yn
v s.
Mt hm khac, chu ti mt lang kia. Chu gp mt c thiu n
xinh ep qua, tng chng nh trn i nay khng th con ai xinh
ep hn. Chu thy yu c nang v cung, mi lai gn hoi:
- Ta rt yu nang, yu tha thit, nang co ng ly ta khng?
Ngi thiu n nhn chu cung thy ng y nn bng long ngay
va bao:
- Vng, thip xin theo li chang, thip nguyn sut i se
chung thuy vi chang.
Hai ngi lam l ci. ang gia cuc vui, bng b c du v.
Thy l ci con gai, bac ta ngac nhin lm, hoi:
- Th chu r u?
Moi ngi ch chu be vang, luc nay vn con ang khoac tm da
gu. Ngi b ni gin, quat:
- Khng i nao ta chu ga con cho nhng qun v dung.
Bac ta mun git chu r vang.
C du vi ra sc van xin va noi:
- Du sao th chang cung a la chng con ri, con rt thng
chang.
Sau ri ngi b cung xiu long, nhng trong da vn cha c
yn. Sang hm sau bac tr dy tht sm mun xem ky con r, co
ung ch la mt tn n may tm thng rach ri khng. Song
ngi nm trong ging lai la mt chang trai rt ep, toan bng
vang, tm da gu vt bo di t. Bac quay tr ra, ngh bung: "Tt

Truyn c Grim

84

qua, may ma mnh km c cn nong, bng khng a pham sai

lm ln".
Trong luc o th chang ngi vang ang m mang, thy mnh
sn trt theo mt con hu rt ep. Lat sau tnh gic, chang bao
v:
- Ta mun i sn mt ba.
Ngi v thy lo, nai chng nha. Nang bao:
- Ch s se xay ra va ln cho chang.
Nhng chang gat i:
- Ta phai i va nht nh i c.
Noi xong chang ng ln i lun vao rng. i mi c mt lat
a thy mt con hu ngao ngh ng chn ngang ng, ung
nh trong gic m. Chang va gi sung toan bn th hu a nhay
vot i mt. Chang lin rt theo, bng qua h qua bui, sut ngay
hm o ma khng thy mt. n chiu th con hu bin i u
mt. Chang ngi vang nhn quanh qut thy pha trc co mt
ngi nha nho. Trong nha co mt mu phu thuy ang ngi. Chang g
ca. Mu gia bc ra ct ting hoi:
- Ngay a mun th nay ma ngi con quanh qun lam chi
trong rng?
Chang hoi lai:
- Ba co thy con hu nao chay qua khng?
- Co, - mu ap - Con hu y ta bit ro lm.
Va luc y, mt con cho nho theo mu t trong nha ra c hng
vao chang trai ma sua m .
Chang mng no:
- Co cm khng, khn. Ta lai cho mi mt phat cht ti by
gi.
Mu phu thuy ni nong het ln:
- Sao, mi mun git cho cua ta a?
Mu phu thuy bin lun chang trai thanh a nm l tai o.
V nha i mai khng thy chng v, ngh bung: "Chc a
xay ra chuyn g ri". Nang lo bun ht sc.
Trong luc o, nha ngi em ang ng bn hai cy hu vang
bng thy mt bng guc xung. Chang ku ln:

Truyn c Grim

85

- Tri i, anh con gp va ln ri, phai i ngay, may ra con cu

c.
Ngi cha gat i:
- nha thi, mt nt con th b bit lam sao?
Nhng ngi con vn kin quyt:
- Con phai i va nht nh i.
Chang ben ci ln con nga vang, phong nga phi thng n
khu rng ln, ch anh chang a b hoa a. Mu phu thuy gia trong
nha chay ra, goi chang va co y nh bt nt chang, song chang
khng lai gn ma ch goi vi lai:
- Nu nh mi khng lam cho anh ta sng lai th ta se bn cht
mi.
Mu phu thuy buc long phai t ngon tay ln tang a, tc th
tang a lai hoa thanh ngi. Hai ngi con vang gp lai nhau, vui
mng khn xit, m hn nhau ri cung ln nga ra khoi rng. Mt
ngi v nha v, con ngi kia v nha cha me. Ngi cha bao:
- Cha cung bit la con a cu c anh con ri, v cha thy
bng hu vang kia lai ng thng va ti nh cu.
Ho sng rt hanh phuc n tron i.
Cac em co thch giau co khng? Ai cung mun tr nn giau co,
ung khng nao? Nhng t nhin tr nn giau co ma khng bit
ngun gc cua s giau co y th ai cung thc mc nh v bac anh
ca trong truyn ung khng?

Truyn c Grim

86

C be hai mt
Ngay xa, co mt ba co ba c con gai. Con ln tn la Mt Mt v
c ch co c mt mt gia tran. C th hai tn la Hai Mt v c co
hai mt nh moi ngi khac. C ut tn la Ba Mt v c co ba mt,
mt th ba cung gia tran.
C Hai Mt ging y nh nhng ngi thng khac nn b me,
ch va em khng chu c.
Ho bao c:
- Co hai mt th cung chng hn g ngi thng, khng phai la
ho hang nha ta.
Ho thy c u la xua y, qung cho c qun ao xu x, ch cho
c thc n tha, tm u cach lam cho c au kh.
Co ln c Hai Mt ra ng chn d, oi lm v ch va em cho n
t qua. C lin ngi xung b rung khoc loc tham thit, nc mt
tun ra nh hai dong sui nho.
ang than van, c ngng ln thy mt ba ng bn mnh hoi:
- Hai Mt, sao con lai khoc?
Hai Mt tra li:
- Con khng khoc sao c? Ch v con co hai mt nh ngi
bnh thng, me, ch va em khng chu c, xua con t xo nay
sang xo khac, qung cho con qun ao cu, ch cho con n cm tha
canh cn. Hm nay nha cho con n t qua, con oi lm.
Ba lao bao:
- Hai Mt, con hay lau mt i, ba se bao con cai nay con
khng b oi na. Con c vic bao con d cai cua con:
Nay d con, hay be ln!
Thc n, nay hi ban xinh, hay bay!
Th lp tc trc mt con se hin ra mt cai ban xinh xn,
trn bay cac thc n ngon lanh, con tha h n. Sau khi con n no
ri, khng cn n ban na, th con ch vic noi:

Truyn c Grim

87

Nay d con, hay be be!

Chic ban xinh, hay bin i, bin nay!
Th ban lp tc se bin mt.
Sau o, ba lao i. Hai Mt ngh bung: "Mnh phai th ngay
xem li ba dn co ung khng v mnh oi qua". C noi:
Nay d con, hay be ln!
Thc n, nay hi ban xinh, hay bay!
Noi cha dt li, th co mt chic ban xinh xn phu chic khn
nho trng tinh hin ra. Trn ban co a, dao, da, tha bac, y cac
thc n tuyt ngon con nong, hi ln nghi ngut nh va bng
di bp ln.
Hai Mt n ung ngon lanh. No n ri, c lai noi nh li ba lao
dn:
Nay d con, hay be be!
Chic ban xinh, hay bin i, bin nay!
Lp tc chic ban xinh xn va cac th trn bin mt. Hai Mt
ngh bung lam ni tr kiu y tht thu v, c ha h vui thch lm.
Bui ti, c chn d v nha, thy co chic bat sanh ng thc
n ma ch va em phn cho, nhng c khng ung n. Ngay hm
sau c lai chn d i, nguyn my mu banh phn c. Ln u
va ln th hai, ch va em khng y, nhng c th mai nn ho cung
bit va noi:
- Con Hai Mt co iu g kha nghi. Khng ln nao no ung n
thc n, th ma moi khi cho no cai g la no chen ht sach c ma.
Phai tm cho ra u ui vic nay mi c.
Khi Hai Mt ra i. Mt Mt n bao:
- tao i ra ng vi, xem may chn d co tt khng, may co
chu a d i n ni tt co khng.
Nhng Hai Mt a bit c y nh cua Mt Mt, c chn d
n ng co rm va bao:
- Ch Mt Mt a, ch em mnh ngi xung ri em hat cho ch
nghe.
Mt Mt ngi xung, mt qua v cha quen i ng va v tri
nng chang chang, con Hai Mt c hat mai:
Mt Mt i, ch con thc khng?
Mt Mt i, ch ngu y a?

Truyn c Grim

88

Mt Mt nhm mt c nht cua mnh lai ma ngu. Luc Hai

Mt thy mt mt a ngu say, vic khng th l c, c mi bao:
Nay d con, hay be ln!
Thc n, nay hi ban xinh, hay bay!
C ngi vao chic ban xinh xn, n ung no n ri lai noi:
Nay d con, hay be be!
Chic ban xinh, hay bin i, bin nay!
Tt ca moi th u bin ngay.
Hai Mt lin anh thc Mt Mt dy ma bao:
- Ch Mt Mt a, ch nh i chn d ma lai ngu a? Trong khi
o d no co th chay khp thin ha mt. Thi ta v nha ch i.
Hai ngi v nha. Hai Mt nguyn khng ung n thc n.
Mt Mt khng cho me bit c tai sao em khng chu n. No xin
li me:
- Con ra ng ngu qun i mt.
Hm sau, me bao Ba Mt:
- Ln nay, may i cung phai y xem con Hai Mt ra ngoai co
n g khng, co ai mang g n cho no n ung khng, v nht nh
la no phai n ung len lut.
Ba Mt n bao Hai Mt:
- Em mun i vi ch xem ch chn d co tt khng, ch co
a d i n ni tt co khng?
Nhng Hai Mt n c y nh cua Ba Mt nn c chn d
n ng co rm ri bao:
- Em Ba Mt a, ta ngi y. Ch se hat cho em nghe.
Ba Mt ngi xung. ng xa, tri nng, nn ngi mt nhoai.
Hai Mt lai bt u hat bai hat hm trc:
Ba Mt i, thc y ?
Nhng sau ang le phai hat:
Ba Mt i, ngu y a?
Th c lai ang tr hat:
Hai Mt i, ngu y a?
Ri c hat mai:

Truyn c Grim

89

Ba Mt i, thc y ?
Hai Mt i, ngu y a?
Hai con mt cua Ba Mt nhm lai ngu, con con mt th ba
khng b phep cua cu thn chu nn khng ngu. Tht ra th Ba Mt
nhm ca mt th ba, nhng no nhm gia v lam nh ngu, no nhp
nhay co th nhn ro c ht moi vic. Hai Mt tng la Ba Mt
a ngu say ri, lin nim chu:
Nay d con, hay be ln!
Thc n, nay hi ban xinh, hay bay!
C n ung no n ri bao chic ban nho bin i:
Nay d con, hay be be!
Chic ban xinh, hay bin i, bin nay!
Ba Mt trng thy ht. Hai Mt n ch no anh thc dy bao:
- Ui cha. Ba Mt em ngu a? Th ma cung oi i chn d? Thi
ta v nha i!
V n nha, Hai Mt lai khng n. Ba Mt lin mach me:
- Gi th con bit tai sao cai con lam b y no khng n ri.
ngoai ng no noi "Nay d con, hay be ln! Thc n, nay hi ban
xinh, hay bay!" th co mt chic ban nho bay y thc n, thc ung
tuyt ngon, ngon hn nha ta nhiu, hin ra. No n ung no n ri
no bao: "Nay d con, hay be be! Chic ban xinh, hay bin i, bin
nay!" th moi th u bin mt. Con trng thy tt ca ro mn mt.
Hai mt no nim thn chu cho con ngu, nhng may con con mt
trn tran vn thc. Ngi me ky lin ku ln:
- A, may lai oi hn chung tao a! Phai cho may cha cai thoi y
i!
Mu ly dao m ln, m trung tim d, d khuyu xung cht.
Hai Mt thy vy, bun ba i ra ngi b rung khoc loc tham
thit. Ba lao bng lai hin ra bn c ma bao:
- Hai Mt lam sao con khoc?
C ap:
- Con khng khoc sao c! Me con a m mt con d ma
hang ngay, khi con nim cu thn chu cua ba, no don thc n tht
ngon cho con ra ban. Gi th con lai phai chu oi khat, kh s ri.
Ba lao bao:

Truyn c Grim

90

- Hai Mt a! ba bay cho con mt k hay: con hay xin ch va

em ly b lng cua con d a b git, con em chn trc ca ri se
gp may.
Noi xong ba lao bin mt. Hai Mt v nha bao ch va em:
- Ch va em yu du i, d y cua ti, cho ti xin chut nh cua
no vi. Ti chng dam xin g ngon lanh u, ch xin b lng ma thi.
Hai a ci ln bao:
- , nu ch xin co th th c vic ma ly i.
Hai Mt ly b lng, n ti theo li ba lao dn lng leo em
chn trc ca nha.
Sang hm sau, khi ca nha cung dy ra ca th thy co mt cy
ky la, ep lng ly, qua vang xen gia la bac, trn gian khng co g
ep bng. Khng ai bit tai sao qua mt m, cy u moc ra. Ch
co Hai Mt bit ro la cy lng d moc ln v no moc ung ni
chn b lng.
Me lin bao :
- Mt Mt, con treo ln hai qua xung.
Mt Mt treo ln, nhng c nh hai mt qua tao vang th canh
lai tut khoi tay. Ma ln nao cung nh vy, khin cho no khng hai
c qua nao, hai mai cung khng c.
Me lin bao:
- Ba Mt, con hay treo ln, con co ba mt, t la nhn ro hn Mt
Mt.
Mt Mt tut xung. Ba Mt treo ln. Nhng Ba Mt cung
chng tai g hn, vi mai ma vn c b hut, tao vang vn c thut lai.
Sau ba me st rut, ch thn treo cy, nhng nh hai qua th
lai ch nm khng kh, chng hn Mt Mt va Ba Mt:
Hai Mt lin bao:
- ti ln xem sao, co th la c.
Ch va em gai noi:
- Hai Mt th lam c tro trng g!
Nhng khi Hai Mt treo ln, tao vang khng thut lai, ma t y
ri vao tay c, c hai c ht qua no n qua kia, mang xung y
mt tap d. Ba me git ly. ang le, mu, Mt Mt va Ba Mt phai
i ai t t hn vi c Hai Mt ang thng, th ho lai ky thm

Truyn c Grim

91

v ch co mnh c hai c qua vang. Ho i vi c cang thm cay

nghit.
Mt hm, ho ang ng bn cy th co mt hip s tre tui i
ti.
C ch va c em goi:
- Hai Mt i, nhanh ln, treo xung i keo chung tao ngng ca
mt v may.
Ri hai ngi v vi mt chic thung rng ngay gc cy up
ln c Hai Mt ang thng. Chung lai nhet tt ca tao vang ma c
hai c vao trong o. Hip s n ni. y la mt nha qu phai rt
ep. Chang ngng lai ngm cy tao vang lng ly va bao c ch va
c em:
- Cy ep nay cua ai? Cho ta mt canh th mun xin g ta cung
cho.
Mt Mt va Ba Mt vi ap la cy cua chung, chung sn sang
be cho chang mt canh. Hai ch em ra sc be nhng ln nao canh va
qua cung thut lai.
Chang hip s lin bao:
- Quai la, sao cy cua cac c ma cac c lai khng hai c?
Chung vn khng khng noi la cy cua chung. Trong khi y,
Hai Mt di thung my qua tao vang ln n chn hip s v
nang bc tc la Mt Mt va Ba Mt lai khng chu noi tht. Hip s
thy tao, ngac nhin hoi tao t u n. Mt Mt va Ba Mt ap
chung con mt ngi ch em, khng dam cho ra mt v c cung
ch co hai mt nh nhng ngi thng khac. Nhng hip s oi
xem mt c va goi:
- C Hai Mt u, lai y nao!
Hai Mt bnh tnh chui di thung ra. Hip s ngac nhin v
sc ep cua c, hoi:
- Chc c Hai Mt be c cho ti mt canh ch!
Hai Mt ap:
- Tha vng, hn la c, v cy cua em.
C treo ln cy, nhe nhang be mt canh co la bac qua vang tht
ep a cho hip s.
Hip s lin bao:

Truyn c Grim

92

- C Hai Mt i, ti tra cng c th nao y?

Hai Mt ap:
- T sang tinh m n ti mt, em chu oi khat, c cc, bun lo,
nu chang chu mang em i cu em th em tht la sung sng.
Hip s lin Hai Mt ln nga, mang v lu ai cha. Ti ni,
chang cho c mc qun ao ep e, tha h n ung. Chang yu c va
ly c lam v ... L ci rt vui ve.
Khi chang hip s ep trai mang Hai Mt i ri, ch va em lng
ln v thy c sung sng.
Hai c ngh bung: Cy thn con tay ta, du ta khng hai c
qua nao, th moi ngi vn c phai ngng lai, ngm cy, vao tm ta
khen cy. Bit u ri ta chng gp may.
Nhng sang hm sau, cy thn bng bin mt, hy vong cua hai
ch em cung tiu tan. Khi Hai Mt t trong phong nho nhn ra, c
mng r thy cy a theo c va hin ln.
C Hai Mt hng hanh phuc lu dai. Mt hm, co hai ngi
an ba ngheo kho n lu ai c xin n. C Hai Mt nhn ra ch va
em mnh. Mt Mt va Ba Mt b sa sut, ngheo tung, phai i tha
phng cu thc. C Hai Mt nim n chao hai ngi, i ai tt
vi ho, chm soc ho, khin ho hi hn, v a tng i x c ac vi
c.
Cu chuyn tht la cam ng va qua cu chuyn nay cac em se
thy mt bai hoc: trong cuc i ai co tm long nhn hu se c
hng hanh phuc, ke c ac, xu xa se gp phai nhiu bt hanh.

Truyn c Grim

93

Ba c ch
Ngay xa co mt ng vua rt giau, vua giau n ni tng la
cua cai cua mnh khng bao gi ht c.Vua sng xa hoa, chi ban
c bng vang, con ki bng bac. Vua sng nh th mt thi gian th
cua cai tiu tan ht. Vua phai em cm ln ln nhng thanh th va
lu ai, sau cung ch con co mi mt toa lu ai c trong rng. Vua,
hoang hu va ba cng chua don n y , ho sng cht vt, hang
ngay ba n ch co khoai ty thi.
Mt hm, vua nh i sn xem co bn c con tho g chng.
Vua nhet khoai ty y tui ri ra i. Vua n ven mt khu rng ln
khng dam vao v ngi ta k rng trong o co nhiu thu rung rn
lm. Gu n tht ngi, phng hoang m mt, cho soi, s t va
nhiu loai thu d. Vua chng s g ca, tin thng vao rng. Thoat
tin vua khng thy g. Co nhng cy to, di tht la yn lng.
Vua i v vn nh vy mt luc ri thy oi, lin ngi xung gc cy
nh n khoai ty, th bng co mt con gu trong rng hin ra,
lach bach n thng pha vua va cau nhau:
Sao ngi lai dam ngi gc cy mt ong cua ta? Ti ngi
tht ang cht.
Vua s hai, a cho no khoai ty no ngui gin. Nhng gu
ct ting noi:
-Ta thit g n khoai ty cua ngi, ta mun n tht ngi c.
Ngi ch co mt cach thoat thn la ga cho ta con gai u long cua
ngi. Nu ngi bng long th ta con cho thm ngi na ta vang
na.
Vua s b n tht noi:
- Ta se ga cho, min la ngi cho ta yn lanh.
Gu lin ch ng cho vua v va con cau nhau sau lng vua.
- Trong bay ngay na, ta se n on c du y.
Vua yn tr v nha, ngh nht nh la gu khng chui lot ni
loa khoa, hn na nht nh la khng co cai g ngo. Vua ra lnh

Truyn c Grim

94

cho khoa tt ca cac ca ngoai, keo cu treo ln, va dn con gai phai
bnh tnh. Mun bao v c c chc chn khoi b chu r gu bt i,
vua cho c mt phong nho tt di l chu mai trn mt thanh. C
phai trn vao y cho qua bay hm. Nhng sang tinh sng hm
th bay, khi moi ngi con ngu th co mt c xe lng ly ong sau
nga n lu ai. Co nhiu ky s mc ao bng vang vy quanh xe.
C xe n ni th t nhin cu treo ha xung, khoa t nhin bt
tung ra, xe i vao sn, mt v Hoang t tre va ep bc xung. Vua
nghe ting ng tnh dy, nhn ra ca s thy Hoang t a on con
gai u long cua mnh tt trn cn phong nho khoa kn, va va b
nang ln xe. Vua ch kp ku ln:
Thi vnh bit, thiu n yu kiu.
i i mai, hi c du cua gu!
C ngi trn xe con vy chic khn trng nho. Ri c xe phong
i nh gio cun, tin su mai vao khu rng thing.
Long vua nng tru, v vua a chot ga con gai cho gu. Vua
bun qua, cung hoang hu khoc ba ngay lin. n ngay th t,
khoc ht nc mt, vua ngh la vic a xay ra ri cung anh thi.
Vua xung sn, y co mt cai hom g mun nng kho ma nhc ln
c. Vua cht ngh n iu gu a ha, lin m ra th thy trong
o co na ta vang sang lp lanh.
Vua nhn thy vang th cung ngui bun. Vua em vang chuc lai
cac thanh th a em cm ri lai quay v cuc sng giau sang ngay
trc. C nh th cho n khi ht na ta vang th vua lai phai em
cm ht moi th va lai phai lui v lu ai trong rng n khoai ty.
Vua con co mt con chim ng. Mt hm, vua em no ra ng
nh kim ly mt cai g n cho ngon mt t. Chim ng ct canh
bay, ti khu rng thing m u, vua khng dam vao na. Vua va
ti th co mt con ai bang vut ln ui chim ng. Chim ng bay v
pha vua. Vua nh dung giao ngn ai bang, nhng ai bang qup
ly giao be gy nh mt cy sy, ri ly mong bop nat chim ng. No
ly mong kia qup vao vai vua va bao:
- Tai sao ngi n quy ri khoang tri cua ta? Ti ngi ang
cht, mun sng phai ga cho ta con gai th hai cua ngi.
Vua noi:
- c, ngi se c con gai ta, nhng ngi cho ta g.

Truyn c Grim

95

ai bang ap:
- Mt ta vang. Trong bay tun na ta se n on nang v.
Ri no tha vua ra, bay thng vao rng.
Vua rt bun ba v lai ga con gai th hai cua mnh cho chim d.
Vua khng dam noi g vi con v vic y. Sau tun l a tri qua.
n tun th bay, cng chua ra mt bai co trc lu ai nh giu
vai phi cho trng. Bng co mt n ky s oai phong lm lit n.
Ngi ep nht i u nhay xung goi:
Hay nhay ln y, hi thiu n yu kiu
Hay cung i, hi c du mi cua ai bang.
Nang cha kp tra li th chang a nang ln nga, phi vao
rng nhanh nh ct. Thi vnh bit, vnh bit!
lu ai, ngi ta i mai chng thy cng chua. Mai sau vua
mi nh ra la co ln trong th b a ha ga con gai cho mt con ai
bang. Hn la no a n on c i. Khi vua au bun chut t, cht
nh n li ha cua chim ai bang, lin i n va tm thy trn bai
co hai qua trng vang, mi qua nng na ta. Vua ngh bung: "C
co vang la ngoan ao" va xua ui tt ca nhng t tng bun chan
ra khoi u oc. Cuc sng vui chi lai bt u va n khi ht nhn
ta vang. Vua lai don v lu ai trong rng va nang cng chua con
lai lai phai luc khoai ty.
Vua khng mun i sn tho trong rng hay chim ng trn tri
na, nhng vua them n ca. Cng chua phai an li vua i anh
ca mt cai h gn rng. o co mt chic thuyn qung li, keo
ln c mt me ca hng chm o rt ep. Vua nh cheo vao b th
thy thuyn mc cht mt ch, vua loay hoay mai ma khng treo ra
c. Bng co mt con ca voi to ln vung vy ngoi ln hoi:
- Tai sao ngi lai bt nhng thn dn cua ta? Ti ngi tht
ang cht!
No m mm to ra nh nh nut ca vua ln chic thuyn. Vua
thy cai mm kinh khung cua no th mt ht ca can am, cht ngh
n c gai th ba lin ku ln:
- Ngi tha cht cho ta, ta se cho ngi con gai ut cua ta .
Ca voi cau nhau:
- c lm, ri ta cho ngi cai g nhe. Vang th ta chng co
v vang i vi ta xoang qua. Nhng ay h cua ta rai ngoc chu, ta
se cho ngi ba b y. n thang th bay ta se lai on du.

Truyn c Grim

96

Noi xong con ca ln xung.

Vua ghe vao b, mang ca hng v nha, nhng khi ca a ran
ri vua chng thit n con nao. Vua nhn thy con gai, a con c
nht con lai, ep nht, ma vua yu nht, th vua lai nhoi ln nh
hang ngan mui dao m vao tht. Sau thang tri qua, hoang hu va
cng chua chng hiu lam sao ma vua mt mui luc nao cung u ru.
n thang th bay, ung luc cng chua ang ng ngoai sn,
trc mt cai ging co ng phun nc va hng mt cc nc y th
bng co mt c xe sau nga trng va ngi mc qun ao bng bac i
ti. T trn xe bc xung mt Hoang t rt ep, t thua nho nang
khng thy ai ep n nh th. Chang xin nang mt cc nc. Nang
va a cc ra th chang m ly nang b ln xe. Xe ra ca bng qua
ng ti h:
Thi vnh bit, thiu n yu kiu!
Hay i i, c du xinh ep cua ca voi.
Hoang hu ng bn ca s nhn thy c xe chay xa dn.
Ba thy vng con gai, long au xot, ba goi nang, tm nang khp
ni. Nhng ba chng nghe thy ting ap, chng trng thy nang
u. Khi ba bit chc chn s vic, ba oa ln khoc. Vua noi ro cho
ba bit u ui: chc con ca voi a n on nang i. B buc phai
ha ga con cho no, vua c lun lun bun ba. Vua mun an ui ba,
ben cho ba bit se nhn c nhiu cua cai. Hoang hu khng thit
va bao a con con lai duy nht cua ba qu hn tt ca nhng kho
tang trn th gian.
Trong khi Hoang t ca voi n chim cng chua, co th v mang
n lu ai ba bao nng. Vua m ra thy y chu ngoc to bng hat
u ln. Vua lai giau co, giau hn trc kia. Vua chuc lai thanh
th, lu ai, nhng vua khng tr lai cuc sng xa hoa na. Vua
sng yn tnh, tit kim. Mi khi ngh n ba con gai yu, khng
bit sng gia am thu rng ra sao, co th b chung n tht ri, th
vua mt ht nim vui.
Khng ai an ui c hoang hu. Hat l ba khoc con con nhiu
hn ca cac hat ngoc ca voi a bo ra i ly cng chua ut. V sau, ba
mi hi ngui ngui. Cach o mt thi gian, ba lai tht vui v ba lai
sinh c mt cu con trai xinh ep. a con ra tht bt ng nn
goi no la Rainan, co ngha la a con ky diu.

Truyn c Grim

97

a tre khoe manh to ln. Hoang hu thng k cho no nghe

vic ba ch b ba con vt bt gi trong khu rng thing. Khi cu
mi sau tui, cu oi vua cho ao giap va gm. c nhng th o
ri, cu mun i phiu lu, cu t bit cha me ri ln ng.
Cu i thng n khu rng thing, ch ngh n vic tm cac
ch. Luc u, cu i lang thang trong rng rm, khng gp mt
ngi nao hay mt con vt nao. Sau ba ngay, cu thy trc mt
cai hang mt thiu phu ngi chi vi mt con gu con. Mt con gu
khac rt be ngi trn ui nang. Rainan ngh bung chc la ch ca
mnh. Cu nga lai, i b n va noi:
- Ch yu du, em la em Rainan cua ch, em n thm ch y.
Cng chua nhn cu, thy cu ging b y ht, khng nghi ng g
li cu noi. Nang s hai bao:
- Em yu du i, tri i! Nu em con mun sng th em hay
chay i cho nhanh. Nu anh gu, chng ch v thy em th no n
tht em khng chut ng long u.
Nhng Rainan bao:
- Em khng s, em nht nh lai vi ch xem tnh hnh ch ra
sao.
Khi cng chua thy khng lay chuyn c y ch cua em, nang
a em vao hang ti tm, ung la ch cua gu. Mt bn co mt
ng la va co kh, Trn o la ni chng c va cac con ngu, bn kia la
chic ging ep lng ly, boc vai o va nam vang cua cng chua.
Nang bao em chui xung gm ging va tun cho em thc n.
c mt chc, gu v nha noi: "Ta anh hi thy mui tht
ngi" va nh ruc u xung gm ging. Cng chua vi goi:
- C bnh tnh, co ai ma lai vao y c!
Mm con dnh mau, gu cau nhau:
- Ta tm thy trong rng mt con nga va n tht no ri. Tt
phai co ngi i vi nga, ta anh hi thy ri.
Ri no lai nh chui vao gm ging. Nang lin a vao bung
gu, no ln nhao mt cai ri i ra nm, ut cng vao mm ma
ngu.
C bay ngay mt ln, gu lai hin nguyn hnh la mt Hoang
t ep trai, hang cua no bin thanh mt toa lu ai lng ly va thu

Truyn c Grim

98

vt trong rng bin thanh th v, c n ngay y, chang n on

cng chua. Nhng thiu n xinh ep ra ca lu ai on nang, tht
la mt bui hi tng bng, nang vui mng say sa ngu. Nhng khi
nang tnh dy th thy mnh nm trong hang gu ti tm, chng a
bin thanh gu cau nhau chn mnh. Ch co cai ging va tt ca
cac th khac ma nang a s n la vn nguyn khng bin. Thanh
th nang c sng sau ngay trong au kh, n ngay th bay th
nang c an ui. Nhng v nang con tre, tuy ch c co mt ngay,
nang cung vui vi cuc sng. Nang sinh c hai Hoang t sau
ngay hnh gu, ch ngay th bay mi la hnh ngi. Mi ln nh
th nang lai nhet y cac thc n ngon lanh, banh trai hoa qua vao
ging rm n sut tun, con gu vng li nang va nang mun g
no lam ny.
Khi Rainan tnh dy th thy mnh nm trn ging lua, ngi
hu ha chu chc, mc cho chang qun ao sang trong, v hm y
ung la ngay th bay. Ch cu cung hai Hoang t xinh ep va anh
r gu mng r bc vao v thy cu a n. Thi th moi th u
ep lng ly, sut ngay vui ve. Nhng n ti cng chua bao:
- Em yu du, by gi th em liu i ngay i! n tang tang
sang, chng ch se lai bin ra gu. Nu sang ngay, anh y vn thy
em con y, anh y se khng cng lai ban cht gu ma se n tht
em y.
Hoang t gu va ti a cho cu vai si lng gu ma dn:
- Nu gp nan th em c sat lng vao ngi, anh se n cu em
ngay.
Moi ngi hn nhau t bit. Rainan ln mt c xe thng sau
nga en, ri i. ng i vt nui eo, qua bai hoang rng rm, qua
bui qua b, khng dng khng ngh. Mai cho n luc tri hng sang
Rainan bng thy mnh trn mt t, nga xe bin mt. n khi tri
sang to, cu thy sau con kin lt t i ti, tha mt vo hat de.
Rainan thy mnh vn trong rng thing, cu mun i tm
cac ch. Cu lai i lang thang mt mnh trong hiu quanh ba ngay,
nhng chng c vic g. n ngay th t, cu nghe thy mt con
chim ai bang bay rao rao ri ha xung t. Rainan trn trong bui
rm, i n luc no bay i. Bay gi sau no lai bay ln khng.
Rainan ben nhoi ra, n trc cy goi:

Truyn c Grim

99

- Ch yu du, nu ch trn y th hay ln ting cho em bit.

Em la Rainan, em cua ch y, em n tm ch y.
Cu nghe co ting vong t trn xung:
- Nu em la Rainan, em yu cua ch ma ch cha tng nhn
thy, th hay ln y vi ch.
Rainan nh treo ln, nhng thn cy to ma lai trn qua. C
treo ba ln u ung cng. Bng mt cai thang tt bng dy lua
c tha xung. Cu lin treo ln t ai bang. T vng chc nh
mt chic bao ln trn cy thuy dng. Ch cu ngi di mt chic
tan bng lua mau hng. Trong long nang u mt qua trng ai bang,
p cho n. Hai ngi mng r. Nhng mt luc sau, cng chua noi:
- Em yu du a, thi em mau mau i ngay. Nu ai bang chng
ch thy em th anh y moc mt n tim em mt.
Rainan ap:
- Khng, em c y cho n khi chng ch bin thanh ngi c.
- Vic y ch xay ra trong sau tun na. Nhng nu em chu
c th em c trn vao trong thn cy rng, ngay ngay ch se tha
thc n xung cho.
Rainan chui vao trong thn cy, cng chua ngay ngay tha thc
n xung cho cu. H ai bang bay i th cu lai treo ln vi ch.
Sau tun sau ai bang bin thanh ngi. Rainan tnh dy thy
mnh nm trn ging cung nh nha anh r gu, nhng co phn
lng ly hn. Cu sng bay ngay rt vui ve nha anh r ai bang.
n ngay th bay, t bit nhau, ai bang cho cu ba chic lng va
dn:
- Gp cn hoan nan, em hay xat lng nay vao ngi, anh se lai
cu.
Ri ngi anh r cho ngi hu i ch ng cho cu. Ti sang,
bng tt ca moi ngi bin u ht ca, con lai mnh Rainan ng
trn nh nui cao, gia canh hoang vu rung rn.
Rainan nhn quanh, thy xa mt nc sang nh gng cua
mt cai h ln, phan chiu nhng anh nng u tin sang loang.
Cu ngh ti ngi ch th ba, chc la ch y y. Cu lin i xung,
len loi qua cac bui cy va phin a. Cu i nh vy ba ngay. Lm
khi cu mt hut ca h. Nhng n sang ngay th t th cu ti bn
h. Cu ng trn b ku:

Truyn c Grim

100

- Ch yu du i, nu ch co di y th hay ln ting, em la
Rainan cua ch y, em n thm ch y.
Nhng khng co ai tra li. Tt ca u im lng. Cu be vun
banh m nem xung nc bao ca:
- Hi ca yu du, hay i gp ch ta, bao la Rainan a tre ky
diu a n y va mun i ti ch ch .
Nhng ca hng chm o p banh m ma khng nghe thy
cu noi g. Cu thy co chic thuyn lin ci ngay ao giap ra, ch
cm trong tay mt thanh kim trn, nhay xung thuyn cheo. Cu
cheo mai th thy mt ng khoi xy bng thach anh vot ln trn
mt nc toa ra mt mui thm m du. Rainan lin cheo thuyn ti
o, chc la ch mnh sng di. Ri cu ngi vao trong ng khoi
ma tut xung. Cng chua bng thy hai chn ngi vung vy th s
qua. Mt lat sau, nang thy ca thn ngi tut xung, cu t nhn
la em nang. Nang sung sng v cung, nhng cung rt bun ru
bao em:
- Ca voi a bit tin la em nh tm ch va phan nan la nu em
n ung luc anh y la ca voi, th anh y se them n tht em, khng
nhn c, anh y se p tan nha bng thach anh cua ch, ch cung
se n bo mnh trong ngon song.
- Th ch co th du em cho qua han phu phep khng?
- y cht, khng c, v em co thy la tng bng pha l trong
sut khng?
Nang suy ngh mai, cht ngh n bung cui. Nang lin xp
cui tht kheo - trng ngoai khng bit c, du a tre ky diu vao
trong. Mt lat sau, ca voi n. Cng chua run nh la liu rung rung.
Ca bi my vong quanh toa nha pha l. Khi no thy manh ao cua
Rainan trong ng cui loi ra, no quy manh ui, th ph pho. Nu
no ma nhn thy nhiu ln na, t la no se p tan nha ra. Ngay
nao, ca voi cung n ln quanh. Mai cho n thang th bay, ht
phu phep. Rainan thy mnh trong mt toa lu ai con lng ly
hn ca lu ai cua ai bang, ngay chnh gia co mt hon ao ep e.
Cu sng ca mt thang tri rt la vui ve cung ch va anh r. Mt
thang sp ht th ca voi cho cu ba cai vy ma dn:
- Nu em b hoan nan, th em c xat vy vao ngi, anh se giup
em.

Truyn c Grim

101

Ri ca voi lai cu cheo vao b. n ni, cu thy b ao giap

vn con o. a tre ky diu lai i bay ngay trong hoang vu. Trong
bay m, cu ngu ngoai tri. Bng cu thy mt toa lu ai co canh
cng bng thep trn ca co mt cai khoa rt chc. Pha trc co mt
con bo rng mt nay la ang canh gac li vao. Rainan xng n,
chem manh vao c no, nhng c no bng thep, gm gay tan ra
tng manh nh thuy tinh. Cu dung giao m, nhng giao gay vun
nh la mt si rm. Bo rng ly sng gh cu, tung cu ln khng,
khin cu mc lung lng trn canh cy. Trong cn nguy khn
Rainan cht nh n ba si lng gu. Cu xat lng vao ban tay th
lp tc co mt con gu lach bach chay ra, anh bo rng va xe no ra.
Nhng t trong bung bo rng co mt con vt tri vut ln khng va
bay i tht nhanh. Rainan lin xat vao ngi ba cai lng ai bang,
lp tc co mt con ai bang reo my bay n ui theo con chim
ang bay thng v pha mt cai h, sa xung no va xe nho no.
Nhng Rainan thy no tha xung nc mt qua trng vang. Cu
lin xat ba vy ca vao long ban tay. Mt con ca voi bi lai ngay,
ngm qua trng va nh ln b. Rainan cm ly, dung a p v th
thy trong o co mt chic cha khoa nho. o chnh la chic cha
khoa m c chic ca bng thep.
Cha khoa va ung vao khoa th ca m tung ra, Rainan bc
vao. Cu i n u, then ca t ng bt ra n y. Cu qua bay
ca, vao bay phong ep lng ly, sang trng. phong cui cung, co
mt thiu n nm ngu trn ging. Nang ep tuyt vi khin cu
hoa mt ln. Cu nh anh thc nang dy, nhng ch mt cng v
nang ngu say nh cht. Chang tc qua p vao mt chic bang en
bn ging. Thiu n tnh dy ngay, nhng lai ngu tip. Chang
lin cm ly bang, nem ln nn a, bang v tan nghn manh. Ngay
luc o, thiu n m mt ra. Phep thut tiu tan. Thiu n y la em
gai cua ba anh r Rainan. V nang khng chu yu mt tn phu
thuy, no a bt nang ngu say nh cht va bin ba anh nang thanh
ba con vt. Phu phep se con hiu lc nu bang en vn y nguyn.
Rainan a nang ra. Cu va n trc ca th cac anh con r
ci nga t ba pha i lai cung v con. Nang v ai bang a p
xong trng va m lai mt c be xinh ep. Moi ngi i ti gp vua
va hoang hu a gia. a tre ky diu a ba ch v nha, va cach o
t lu, chu kt hn vi nang thiu n xinh ep kia.

Truyn c Grim

102

Khp ni u vui mng, con meo chay v nha, cu chuyn ti

k n y la ht.
ng Vua trong cu chuyn rt giau co, ung khng nao? Th
nhng tai sao ng Vua o lai phai em ba c con gai cho Gu, ai
Bang va Ca Voi? Phai chng do ng Vua sng rt xa hoa. Qua cu
chuyn, ta thy rng: du giau co n u nhng sng xa hoa th tt
ca cua cai phai i non ra i.

Truyn c Grim

103

Con qu nht trong lo

Ngay xa co mt bac tiu phu ngheo kh. Bac lun lun phai
lam vic t sang sm n ti mt. Mai ri bac cung danh dum c
t tin. Bac bao con trai: "Con i, con la con mt, b mun danh tin
nay con hoc hanh, b a kim s tin nay bng m hi nc mt.
Con hay hoc ly mt ngh lng thin sau nay nui dng b khi
b gia yu, chn tay cng , khng lam n g c na, phai ngi
xo nha".
Chang thanh nin ben xin vao mt trng cp cao va hoc hanh
rt sing nng. Cac thy day khen ngi ht li, va anh ta hoc o
mt thi gian dai. Sau o, anh ta a hoc qua nhiu trng khac
Nhng cha hoc c ht th s tin t oi ma b danh dum c a
tiu tan ht. Anh ta phai tr v nha.
"Cha! ng b noi B khng con g cho con na. Ngay nay,
i sng t o, b khng th kim thm c ng nao ngoai tin
mua banh m hang ngay."
"Tha b," ngi con tra li, "b ng bn tm n iu o lam
g. Con se t lo ly."
Khi ngi b vao rng cht g kim t tin, th con bao: "B
cho con i cung, con se giup b".
- i vi con, cng vic nay qua vt va qua - b tra li - con
cha quen loai cng vic nng nhoc nay. Con khng am ng ni
u. Va lai, b ch co mt cai ru, khng co tin mua cai th hai"
- Th b hay sang nha bac hang xom, - ngi con ngt li cha bac se cho b mn mt cai ru, cho n khi nao con kim c u
tin mua cai mi.
Ngi b sang hang xom mn mt cai ru. Sm t m hm
sau, hai b con cung vao rng. Anh thanh nin lam vic giup b.
Anh ta cam thy tnh tao va sang khoai. Khi mt tri moc ti nh
u, ngi b bao:

Truyn c Grim

104

- Chung ta hay ngh tra va n mt chut. Sau lam se khoe hn.

Ngi con cm ly phn banh va tra li:
- B hay ngh ngi i. Con con, con cha mt. Con i dao trong
rng mt chc tm t chim"
- Thng be hunh hoang, - ngi b cau nhau - sao may lai i
dao, may se mt va khng gi ni canh tay ln u. Hay ngh ngi
y, ngi y vi tao.
Mc du ngi b noi th, ngi con vn i vao rng su. Anh
ta n banh, tm hn vui ve, anh nhn ln cac canh cy tm kim
mt cy si to ln, chc sng a my trm nm, nm ngi nm tay
nhau vy vong quanh thn cy vn cha kn. Anh ta dng chn,
nhn cy si khng l va ngh: chc chn la co nhiu chim lam t
y. Bt thnh lnh, anh nghe phang pht co ting noi khe. Anh
lng tai nghe thy "Cho ti ra khoi y! Cho ti ra khoi y!"
Anh nhn quanh, nhng khng thy ai ca. Hnh nh ting noi
di t a ln. Anh ku ln:
- Anh u?
Ting noi tra li:
- Ti y, di nay, gn r cy si. Cho ti ra vi! Cho ti ra
vi!
Anh hoc tro suc sao mt t, quanh gc cy si, tm kim cac
r cy. Bt cht anh nhn thy mt cai lo thuy tinh nm su trong
mt cai hc nho. Anh cm lo soi ln anh sang mt tri. Anh nhn thy
mt vt ging nh con nhai, nhay nhot trong lo. "Cho ti ra vi! Cho
ti ra vi!" con vt khng ngng ku. Khng ngh g n nguy him,
anh hoc tro m nut lo. Lp tc con qu chui ra khoi cai lo va ln dn,
ln dn, nhanh n ni mt thoang a tr thanh mt ngi khng l
kinh khung to, bng na cai cy, ng trc mt anh.
- May co bit may se c tra cng cu tao th nao khng? -Con
qu hoi anh vi mt giong d s.
- Khng - anh hoc tro tra li va khng cam thy s ty nao.
Con qu gm ln:
- Tao se p b u may ra!
-"Sao may khng bao tao luc nay, anh thanh nin noi- may
u tao se may o. Nhng may cung khng p b c u
tao u. Khng phai may quyt nh c mt mnh!

Truyn c Grim

105

- Khng quyt nh c mt mnh! Khng quyt nh c

mt mnh! - Con qu ku ln - May tng th thi. Th may tng
la v tao tt ma ngi ta nht tao lu th a, ngu! Khng u! y
la trng phat tao! Tao la thn Macguya co uy lc. Tao phai be
gay c ke nao tha tao ra
- Nay! - Anh hoc tro tra li - ng qua vi! Trc ht tao phai
bit co phai ung la may a trong cai lo nho kia khng va co phai
may la con qu tht khng. May lai chui c vao lo th tao mi tin.
Sau o th may tha h mun lam g tao th lam.
Giong y kiu ngao, con qu noi:
- Cai o d thi! - No thu nho mnh lai, nho be nh luc trc,
nho n mc co th lot qua cai loa nho cua ming lo, no lai chui vao
lo. No va chui vao th anh hoc tro vi y nut lo lai va vt cai lo
xung di r cy si, ung ch a tm thy no. Th la qu ta a b
vao trong.
Anh con trai chun b i v ch b ngi. Nhng con qu ku la,
van nai anh: "Hay cho ti ra! Hay cho ti ra!"
- Khng! - Anh hoc tro tra li. - Khng co mt ln th hai u!
Khi cuc sng cua ta b e doa, khng khi nao ta lai tha ke thu ta ra
mt khi ta a thoat nan
- Nu anh cho ti c t do - con qu lai noi -ti se cho anh
cua cai sng sut i
- Khng! - anh con trai lai noi - May lai anh la tao nh ln
u thi.
- Xin ng bo l dp may, - con qu noi - ti se khng hai anh
u, ti se thng cho anh tin cua ma!
Anh hoc tro ngh: Ta c th xem sao. Co th no se gi li ha".
Anh m nut lo, va cung nh ln trc, con qu ra khoi cai lo, ln
dn va tr thanh khng l.
- Ti se tra cng anh - qu noi, no a cho anh mt cai khn
nho ging nh cun bng va noi: - Nu anh sat u nay vao mt vt
thng th vt thng se lanh. Nu anh sat u kia vao thep hoc
st th st thep se bin thanh bac.
- ta th a, - anh hoc tro noi. Anh n gn mt cai cy, dung
ru chem t vo cy ra ri ly mt u khn cha xat vao o. Ch
t lin ngay. ung la th!" anh bao con qu "Gi th chung ta co

Truyn c Grim

106

th chia tay nhau". Con qu cam n anh a cu thoat no, anh hoc
tro th cam n con qu v mon qua va anh i gp b.
- May i u v th? Ngi b hoi. - Tai sao may qun ca cng
vic? Tao a bao may khng lam nn tro trng g u"
- Xin b hay bnh tnh, con se lam bu.
- "i, lam bu ! - Ngi b ni gin - noi th ma cung nghe
c!
- B hay nhn nay, con se cht cy nay tht manh cho no .
Anh ly khn lau li ru va chem tht lc mt nhat. Nhng
st a bin thanh bac, li ru b me.
B nhn nay! Cai ru b a cho ti qua, no a b qun ri!
Ngi b s hai noi: - May lam th nao vy! Se phai n cai ru
thi. Ly g ma n by gi? y la kt qua cng vic may lam y!
- Xin b ng cau gin, ngi con noi, con se chi tin cai ru.
- Thng nay lao tht, - ngi b ku ln, - may ly g ma chi
nao? Ngoai s tin tao cho ra, may chng co g ca. May ch co cai
u ngu xun cua thng hoc tro chng bit g v cng vic th rng
ca.
Mt luc sau, anh hoc tro noi:
- B i, con khng lam c na. B con ta hay ngh thi!
- Sao lai th, - ngi b ap. - Th may cho la tao ma lai chu
khoanh tay nh may a? Tao phai lam ch. Con may th co th v
c y.
- Tha b, con mi n y ln u tin, con khng tm c
ng v mt mnh. B hay v vi con.
Ngi b luc o a ngui gin, cung con ra v. ng bao con:
- Hay ban cai ru hong i. xem may ban c bao nhiu.
Con thiu bao nhiu th tao phai bu vao tra bac hang xom.
Ngi con mang li ru n ca hang vang bac th. ng
chu cn li ru ri noi:
- Li ru nay gia bn trm ng. Nhng ti khng co u tin
mt.
- Co bao nhiu th ng a ti, ch con lai ng tra ti sau. - Anh
thanh nin tra li. ng chu hiu vang bac a tra anh ba trm
ng va hen se tra mt trm ng n sau.

Truyn c Grim

107

Anh hoc tro v nha noi:

- B i, tin y. B hay chay sang bac hang xom hoi xem bac
bt n cai ru bao nhiu tin.
- Tao bit ri, - ngi b noi: mt ng va sau xu!
- Vy th b hay tra bac y hai ng mt hao hai. Tra gp i
th la c qua ri. B nhn nay, con co tin tha thai. - Anh a
cho b mt trm ng va noi: - B se khng bao gi thiu tin na!
B c sng thoai mai i"
- Tri i! Ngi b ku ln: lam th nao ma may co nhiu tin
th?
Anh hoc tro a k cho b nghe s vic a xay ra lam sao, nh
gp may ma anh c giau co. Vi s tin con lai, anh tr lai trng
va tip tuc hoc. Anh dung cai khn cha c moi vt thng, va
tr thanh thy thuc lng danh thin ha.
Cu chuyn a mn th lc quy thn noi ln s thng
minh va nhanh tr cua con ngi. Con ngi lun lun chin thng
moi th lc cho du o la quy - mt nhn vt huyn thoai co sc
manh siu nhin.

Truyn c Grim

108

Vua trm
Mt hm, hai v chng bac nng dn gia ngi ngh trc tup
lu ti tan sau khi lam vic vt va. Bng co mt chic xe t ma lng
ly n ngay trc nha. Mt v n mc sang trong bc t trn
xe xung. Bac giai ng dy, tin n gn v qu tc, hoi ng cn g.
Ngi la mt bt tay bac va noi: "Ti ch c ao co mt iu la c
n ba n nng thn mt ln xem sao. Hai bac hay nu cho ti mt
mon khoai ty nh bac thng nu, ti se rt vui sng c n
cung hai bac".
Bac nng dn ci va noi: "Ngai hn la ba tc, hoang thn hay
hu tc. Nhng ngi lch s i khi hay them nh vy. Ti xin
lam theo y thch cua ngai."
Bac gai vao bp ra va got khoai ty lam mon khoai theo
kiu nng thn. Trong khi bac gai lam bp, bac giai bao khach:
"Trong khi ch n, mi ngai ra vn cung ti. Ti con phai lam vic
ngoai o". Bac a ao h trng cy.
Khach hoi: "Bac khng co con cai n cho a?" "Khng - bac
tra li. Tht ra ti cung a co mt thng con trai, bac noi tip,
nhng no i chu du thin ha t lu ri. No la mt thng h hong,
lau ca va nhiu mu m. Nhng no lai khng mun hoc hanh g ca,
ch chuyn i pha quy. Cui cung, no bo nha i, va t by n nay,
ti khng co tin g v no ca".
Bac gia ly mt cy non t vao h va cm vao mt cai coc
chng bn canh. Ri bac vun gc; khi a p c t kha cao, bac
buc cy trng vao cai coc chng bng nhng cy ra, buc trn cao,
gia va di.
"Bac i, - v khach giau sang noi, - sao bac khng buc ca coc
chng cho cai cy coi coc trong goc kia cho no moc thng. No moc
gn sat mt t v thn cy qun queo".
Bac gia ci va noi:

Truyn c Grim

109

- ng noi ma chng hiu g ca. Ngi ta bit ngay la ng cha

tng lam vn. Cai cy y a gia ci, coi coc. Khng ai co th dng
no moc thng ln c. Phai un cy t luc con non.
- Cung nh thng con bac y, - ngi la mt noi, - khi no con
tre, nu bac day d no t t th no a khng bo nha ra i, hn by
gi no cung coi coc ri.
- Cai o th chc ri, - bac gia noi, - no i a lu hn la no a
thay i.
- Liu bac co nhn c ra anh ta nu anh ta ng trc mt
bac khng?
- Nhn c mt no cung kho y, Bac nng dn tra li. Nhng
no co mt du vt c bit, mt cai nt rui vai, ging nh hat
u.
Khi bac noi ti o, ngi la mt ci ao ngoai ra, trt vai ra va
ch nt rui cho bac nng dn xem.
- Tri i! - Bac ku ln, - ung la con ta y ri. Va tnh yu con
tran ngp trong long bac. - Nhng, - bac noi thm, - co th nao anh
lai la con ta? Con ta tr thanh mt ng ln sng trong giau sang
phu qu! Lam th nao con lai c nh th?
- Tha cha! Ngi con tra li: - Cy non a khng c buc
vao coc chng nn a cong queo. By gi cy gia ri, khng moc
thng lai c na.
- Sao con lai c nh th nay ?
- Con a thanh thng n trm. Nhng cha ng s. Con la Vua
trm. i vi con th khng co khoa, co then cai nao ca. Cai g con
thch la con chim c. Cha ng ngh con la thng n trm nh
mt tn trm tm thng. Khng. Con ch ly cai tha ma cua nha
giau. Nhng ngi ngheo th co th yn tm, con con cho ho la ng
khac, ch khng ly cua ho. Ma ly trm cai g ma khng vt va,
khng cn co mu meo va kheo leo th con khng ly.
- , ! Bac gia noi, - nhng du sao, ta cung khng hai long v
con. Thng n trm vn la thng n trm. Ta noi cho con bit, ri
cung khng ra g u.
Bac dn con n bac gai. Khi nhn ra con trai mnh, bac gai
khoc v vui sng, nhng khi bac giai cho bit con la Vua trm th
hai dong nc mt bun tui lai tran y mt bac. Cui cung bac noi:

Truyn c Grim

110

"Du no co la thng n trm i na th no vn la con ti, ti rt sung

sng c gp lai no".
Moi ngi cung ngi vao ban n va tn n trm lai c cung
n vi b me cai mon n am bac ma lu nay no khng c n.
Sau o ngi cha bao: "Nu ngai ba tc trong lu ai kia ma bit
may i n trm th ng y a khng b may trong long ng ma ru
nh hm lam l ra ti cho may. ng y se ly thng treo c may
ln cho may u a"
- Cha ng lo, ngi con noi, ng ta se khng lam g con u:
con thao ngh cua con. Ngay hm nay, con se n gp ng ta.
n chiu, vua trm ln xe i n lu ai. Ba tc tip on anh
mt cach knh n, coi anh la mt v khach cao quy. Khi khach noi
cho chu bit mnh la ai th ng tai mt i va ngi lng yn mt luc.
Ri ng noi:
- Anh la con u cua ta. ang le phai x theo phap lut th
tha th cho anh, x s vi anh co lng. Anh a hunh hoang la
Vua trm, vy ta th tai anh xem. Nu anh tht bai th si dy
thng se la v anh va ting qua ku se thanh nhac ci cua anh.
- Tha ngai, tn trm noi ngai hay th thach ti ba ln tht
kho tuy theo y cua ngai; nu ti khng lam ni, th ngai mun x
ti th nao cung c.
ng ba tc suy ngh mt luc, ri noi:
- Vy th, u tin, anh hay ly trm c con nga cua ta
ang trong chung. Hai la anh phai ly trm c cai khn trai
ging trong khi v chng ta ang nm ngu ma chung ta khng
bit, ng thi, anh phai rut c cai nhn ci v ta eo ngon
tay. Ba la anh phai bt coc c cha x va ngi giup vic ng ngay
trong nha th. Hay y n cac iu o nu khng th toi mang
y!
Vua trm n mt th gn nht. Anh mua mt b qun ao cu
cua mt ba nng dn ri mc vao. Anh bi mt thanh da mau nu,
ve ln mt nhiu np nhn. Khng ai co th nhn ra anh. Anh
y ru vang Hung vao mt cai thung to; trong ru anh trn mt
loai thuc ngu rt manh. Anh t thung ru trn mt cai gia vac
trn lng va i chunh choang, bc chm chap n lu ai ba tc.
Khi anh n ni, th m a khuya. Anh ngi trn mt hon a
sn, ho lu khu nh mt ba gia au ngc va xoa tay manh vao

Truyn c Grim

111

nhau nh sp cht ret. Trc ca chung nga, lnh canh ang nm

dai quanh ng la. Mt ngi trong bon ho trng thy ba gia, lin
goi:
- Lai y me i, me hay lai y ma si vi chung con. Me
khng co ni ngu, th me hay ba u ngu y vy.
Ba gia loang choang bc lai gn, nh ho nhc xung h cai gia
va thung ru, ri ngi bn ho.
- Me co g trong thung th? Mt ngi lnh hoi
- Ru ngon y, ba gia tra li, ti bun ru ma. Cac chu noi
t t va tra cho ti t tin th ti vui long cac chu ung mt cc.
- Me rot ru cho con ung th xem, mt chu lnh noi. Ung
xong, anh noi: - Nu ru ngon tht, con se lam cc na.
Ba rot ru cho anh, nhng ngi lnh khac cung bt chc
ban.
- Nay! Cac ban i, - mt ngi trong bon ho goi nhng ngi
chung nga, - y co ba me mang ru vang lu nm, tui ru
ngang tui ba me. Hay lai y ma ung, cac ban se m bung hn
si la.
Ba gia mang thung ru vao chung nga. Mt ngi lnh ngi
trn con nga a ong yn cua ba tc; mt ngi khac cm dy
cng, ngi th ba ang tt ui nga. Ba rot ru cho moi ngi
ung thoa thch, cho ti khi thung ru can. Chng my chc dy
cng tut khoi tay cm va anh ta ln ra t ma ngay. Ngi kia
bung ui nga ra, ri cung nm dai ra t ma rng to hn. Ngi
ngi trn nga th vn ngi yn nhng cai u th cui rap xung
gn c nga; anh ta cung ngu va ngay nh keo b lo ren. Nhng
ngi lnh bn ngoai a ngu t lu. Ho khng ng y, c nh
ngi a. Khi Vua trm a thy moi vic u tri chay, anh t vao
tay ngi lnh si thng th cho dy cng, anh t vao tay ngi
lnh kia cai chi rm th cho cai ui. Nhng trng hp th ba,
giai quyt ngi ngi trn yn nga bng cach nao y? Anh khng
mun lam cho ngi lnh nga xung t, anh ta se tnh dy va co
th ku la ln. Vua trm tm c mt k hay: anh thao si dy
buc yn nga ra treo cai yn ln tng bng nhng si thng lun
qua cac cai vong, ri keo chang ky ma ln sat trn nha. Sau o anh
buc tht chc dy thng vao mt cai ct. Loang mt cai, anh a
thao c nga ra khoi xch. Nhng t lu ai ngi ta co th nghe

Truyn c Grim

112

thy ting vo nga p trn nn sn bng a. Anh ben ly gie boc

mong nga lai, dt nga cn thn ra khoi chung va i qua sn, ri
anh nhay ln nga va phi nc ai.
Khi tri sang, Vua trm phi nga n lu ai. Ba tc va ngu
dy va ng nhn qua ca s. "Chao ngai ba tc! Vua trm ku to.
y la con nga ti a ly c ra khoi chung nga; ngai hay nhn
ka, lnh cua ngai ang ngu ngon gic! Nu ngai ra chung nga th
ngai se thy qun canh gac cua ngai thoai mai nh th nao". Ba
tc khng nhn c ci. ng noi: "Ln nay, anh c cuc.
Nhng ln sau th khng d may mn th u. Ta bao cho anh bit
nu ta bt c anh ang n trm, th ta se i vi anh nh mt tn
n trm".
Bui ti, khi i ngu, ba ba tc nm cht tay co eo nhn. Ba
tc bao v: "Tt ca cac ca ra vao u ong va cai then cht. Ti se
thc rnh thng n trm. Nu no chui ca s nao th ti se bn
hn".
Vua trm ln vao trong bong ti, n cai gia treo c, thao g
xung mt ngi pham ti ang thng treo o; anh cong cai xac
trn lng i n lu ai. Anh dng mt cai thang di ca s
phong ngu cua ba tc, cng knh xac cht trn vai va treo ln. Khi
anh ln a kha cao, u ngi cht a hin ra ca s, th ba tc
nm trong ging vn rnh, bn mt phat sung luc. Lp tc, tn
trm xac ngi b treo c ri xung t, va no cung nhay xung
khoi thang chay np vao mt goc. Sang trng vng vc, no trng
thy ro rang ba tc treo thang xung, vac cai thy ra vn... ng
ta ao h chn. ung dp may y ri, tn trm t nhu, no chay
nhanh ra khoi ni ang trn, leo ln thang va vao phong ba ba tc:
"Ba no i, tn trm bt chc giong ng ba tc noi, thng n
trm a cht ri. Nhng no la con u cua ti, va no la thng bp
bm ch khng phai la mt tn gian ac. Ti khng mun a ra
cng chung lam nhuc no. Ti cung thng b me no ngheo kh.
Ti se em chn no ngoai vn trc khi tri sang cu chuyn
khoi v l. Ba a cho ti cai khn giai ging ti lim no ri
lng lng vui no nh mt con cho" - Ba ba tc a cho tn trm cai
khn trai ging " A ma nay, ba a, ti lai ni mau hao hip y, ba
a ti cai nhn cua ba. Thng xu s nay a liu mang v cai
nhn, thi th ta cho no no mang xung m". Ba ba tc khng
mun trai y chng; tuy min cng, ba cung rut nhn ra a. Tn

Truyn c Grim

113

trm bc ra vi hai th a ly c, no v nha khng b can tr

trc khi ng ba tc chn xong trong vn.
Sang hm sau, ng ba tc ngn to te ra khi tn trm mang lai
cho ng cai khn va cai nhn!
- May la phu thuy a? ng hoi. Ai a keo may ra khoi nm m,
la ni chnh tao a chn may? Ai a lam may sng lai?
- ng co chn ti u, tha ng ba tc, tn trm noi, o la xac
mt ngi pham ti ang thng gia treo c - Va no k lai t m no
a lam nh th nao. ng ba tc phai cng nhn no ung la mt
tn trm nhiu mu meo.
- Nhng cha xong u! ng bao tn trm. May con vic cui
cung phai lam va nu khng lam c th tt ca nhng g may a
lam u v ch.
n m, no lai nha th lang, vac mt cai bao tai to trn lng,
cp nach mt cai goi, tay cm mt cai en. Trong bao tai co cua,
trong goi co nhng cy nn nho. Tn trm ngi trong ngha a sat
nha th, li mt con cua trong bao tai ra, gn ln mai cua mt cy
nn. No thp nn ln ri t con cua xung t cho no bo i. No ly
con th hai, cung lam nh vy, va tip tuc n khi trong bao ht
sach cua. Luc o no khoac mt cai ao lng en dai, ging cai ao cua
cha x, va gn vao cm mt b ru dai mau xam. Khng ai nhn
c ra no na. No vao trong nha th, ng ln trn buc giang.
ung luc y, chung ng h im na m. Khi ting chung
cui cung a m vang, no ku gm, giong vang ln: "Hay nghe y,
hi cac ngi ti li. Ngay tn th a n! Ngay phan x cui cung
khng con xa! Hay nghe y! Hay nghe y! Ai mun ln thin
ng th hay chui vao cai bao nay. Ta la thanh P-t-rut, lam
nhim vu ong va m ca Thin ng. Hay nhn ra ngoai kia,
nhng xac cht ang chui ra khoi m va ang gom hai ct lai. Hay
lai y va chui vao bao nay, ngay tn th a n!"
Ting tn trm vang khp lang. Cha x va ngi giup vic sat
nha th, la ngi nghe thy trc tin. Khi ho trng thy anh sang
trong ngha a, ho hiu la co chuyn bt thng xay ra va ho chay
n nha th. Ho nghe li phan truyn cua tn trm mt luc. Ngi
giup vic ly khuyu tay huych cha x va noi: "Du sao cung khng
nn bo l c hi, cung nhau ln Thin ng khng phai kho khn
vt va g ca" - "Nht nh ri, cha x tra li: Ti cung ngh th. Nu

Truyn c Grim

114

anh ng y th ta cung i" - "Vng, ngi giup vic noi, nhng ngi
i trc phai la cha, con xin i theo sau". Cha x tin ln trc, treo
ln buc giang, o tn trm ang cm bao. Cha chui vao bao trc,
theo sau la ngi giup vic.
Ngay lp tc, Vua trm ct cht ming bao va keo bao t buc
giang xung. Mai u cua hai ngi ng ngn cham phai bc ln
xung, tn trm lai ku to: "Chung ta ang leo ln nui!" C nh vy
no li ho i qua lang, khi qua mt vung nc th no lai ku: "By
gi chung ta ang qua nhng am my sinh ra ma y!" Va cui
cung, khi leo ln bc thm cua lu ai th no ku: "Chung ta ang
treo cac bc thang ln Thin ng; chung ta se vao tin sanh!" Khi
treo ln cao, no vt cai bao vao chung chim b cu; chim p canh
th no noi: "Cac ng co nghe thy ting p canh cua cac thin thn
ang vui ua khng?" Xong u o, no ong ca chung chim lai va
bo i.
Sang hm sau, vua trm n gp ba tc bao a lam xong vic
th ba la bt coc cha x va ngi giup vic ngay trong nha th "Th may ho u", ba tc hoi - "Ho ang mt cai bao trn
chung chim b cu va ho tng la ang trn tri".
Ba tc ch thn ln xem va thy tn trm noi ung. Khi ng
m bao cho cho cha x va ngi giup vic ra, ng noi: "May la Vua
trm va may a thng cuc. Nhng may hay i khoi x s cua ta!
Nu ngi ta con thy may lun qun y th chc chn may se
ht i trn gia treo c". Vua trm v t bit b me, ri lai ln
ng i chu du thin ha. T y, khng ai co tin g v anh ta na.
Cac em co thy tn trm trong cu chuyn co thc s tai gioi
khng? Nhng tai sao ng Ba tc lai ui ng Vua trm ra khoi x
s cua mnh? Bi v khng ai a nhng tn trm cac em a. Nu ng
Ba tc khng ui tn trm ra khoi x s cua ng th se co ngay
cua cai trong nha ng se lot vao tay tn trm mt thi, ung khng
nao?

Truyn c Grim

115

Con rn trng
Ngay xa co mt ng vua ni ting trong ca nc la khn
ngoan. Khng cai g la vua khng bit, dng nh gio a lai cho
vua nhng tin tc b mt nht.
Vua co mt thoi quen ky la. Sau ba n tra, khi a don ban
xong, khng con ai na th mt ngi hu tin cn bng thm vao
cho vua mt bat. Bat y kn, ngay ngi hu cung khng bit
trong co g. Cung chng ai c bit, v vua i n khi ch con mt
mnh mi m ra n. C th mai ti mt hm, ngi hu qua to mo,
khi bng bat khng nhn c na, em bat v bung mnh. Anh ta
khoa ca cn thn ri m np ra, thy trong co mt con rn trng.
Anh gi mm khng c, mun nm th ben ct mt ming bo
mm. Anh va ng li th nghe thy bn ca s co ting noi r
rao la la. Anh lai nghe, th ra chim se chuyn tro vi nhau, k cho
nhau nghe chung a thy g ng rung va nui rng. Th ra
chnh v anh ta n rn ma hiu c ting noi loai vt.
ung ngay hm o, hoang hu mt chic nhn ep nht va
nghi cho ngi hu tin cn y n cp v anh ta vn c i lai t do
trong cung. Vua truyn goi anh n, mng anh thm t, hen cho
n sang hm sau nu khng tm ra c ke gian th se b coi la thu
pham va em x ti. Anh ku oan cung v ch, va b ui ra ngoai
mt cach tan nhn. Anh lo s, xung sn ngh xem co cach nao
thoat khng.
y co an vt ang chum nhau ngi bn dong nc va ra
lng va chuyn tro bu khu. Anh ngi hu ng nghe. Vt k l vi
nhau sang nay lach bach i u, tm c mon g ngon. Mt con cau
knh noi:
- Bung tao anh ach kho chu qua. Trong luc vi va, tao nut
phai cai nhn ri di ca s hoang hu.
Anh ngi hu lin tom ngay c con vt y mang vao bp bao
nha bp:

Truyn c Grim

116

- Bac tht con nay i nhe, nui beo lm ri y!

Nha bp nhn li, nhc vt ln xem a nng cha ri noi:
- Chu may tong cho y, i ngay c quay cung a lu ri
y!
Bac ta cht c, m vjt. Anh ngi hu tm thy chic nhn cua
hoang hu trong m vt nn vic minh oan cung d dang. Nha vua
mun n bu cho anh, hoi anh mun g va ha phong cho anh chc
tc cao nht triu nh.
Anh ta khng nhn mc du con tre va ep trai. Anh chan ngan
khng thit lai na. Anh ch xin mt con nga va t tin n ng
i chu du thin ha.
Mt hm, anh i qua mt cai ao thy co ba con ca b mc vao
am sy, ang thoi thop. Ngi ta noi la ca th cm, vy ma anh lai
nghe thy chung than van v b cht mt cach bi tham nh th. Anh
vn nhn t, nn xung nga g ca tha xung nc. Ca vui mng
quy, tho u ln ku:
- Cam n n nhn a cu chung ti, th nao chung ti cung xin
tra n nay!
Anh lai ci nga i. i mt luc cht nghe nh co ting noi
trn cat, ngay di chn. Anh lng tai nghe thy kin chua than
van:
- Gia loai ngi ng nhng con vt th l ung n mnh co
phai hay khng. Cai con nga ngu ngc nay lai sp ly mong nng
gim nat trm ho cua ta ma khng chut ng long y.
Anh ben tranh sang bn ng. Kin chua ku:
- Cam n n nhn, chung ti se tra n nay.
i qua rng, anh thy b qua va me qua u bn t vt lu qua
con xung ku:
- Cut i, cht m cht chem. Chung tao khng nui bao c
chung may mai c. Nhn ri, liu i ma kim n ly!
Ti nghip lu qua con nm xoai di t, c v canh ku...
Chim con yu t, bay con cha ni, kim mi lam sao c! Thi th
anh nm y ch cht oi vy.
Anh thanh nin xung nga, rut gm chem cht nga cho qua
con n. Qua con nhay ti n no n ri goi:

Truyn c Grim

117

- Cam n n nhn, chung ti se tra n nay.

Anh anh i b, i mai ti mt th trn ln. Trong ph co ting
n ao, nhn dn x nhau nghe mt ngi ci nga n bao la cng
chua ken chng, ai mun hoi phai lam mt vic rt kho, nu chng
may khng lam c th toi mang. Co nhiu ngi a th nhng
u b cht. Anh thanh nin trng thy cng chua ep lng ly m
mn ca ngi, qun ht nguy him, n tu vua xin lam r.
Ngi ta a anh ra b, vt trc mt anh mt chic nhn
vang xung nc. Nha vua truyn cho anh mo chic nhn ln va
phan:
- Nu nha ngi ln tay khng th se lai b nem xung b cho
n khi cht ui.
Moi ngi u tic cho i chang thanh nin ep trai. Chang
lai b b mt mnh ngh xem nn lam g th bng thy co ba con ca
bi lai. Chnh la ba con ca ma anh a cu trc y. Con bi gia
ngm mm mt con hn va t hn ln bai b bn chn chang.
Chang cm hn ln m ra th thy trong co chic nhn vang.
Chang mng lm em nhn dng vua, tng nha vua gi li ha
thng cho mnh. Nao ng cng chua vn kiu ky, thy chang
khng phai mn ng h i, khinh re chang va bt chang phai lam
vic kho th hai. Nang vao vn, rc mi b k xung co va bao:
- T gi n sm mai, trc khi mt tri moc, anh phai nht
cho ky ht k, khng c thiu hat nao.
Anh thanh nin ngi trong vn ngh mai khng bit lam nh
th nao. Anh ru r ngi i sang cho ngi ta dn ra phap trng.
Anh bnh minh va chiu vao vn th anh thy mi b k y xp
canh nhau, khng thiu hat nao. Th ra m y, kin chua a cung
hang nghn van kin qun keo n. Cac con vt bit n a cn cu
nht k bo b. Cng chua ch thn xung vn xem. Nang ht sc
ngac nhin thy anh thanh nin a lam c vic mnh giao cho.
Nhng nang vn cha ht kiu ky, lai bao:
- Tuy anh a lam c hai vic, nhng mun ly ta th con phai
dng ta mt qua tao trng sinh .
Anh khng bit cy u, nhng cung anh ln ng nhm
mt a chn mt cach tuyt vong. Anh a i qua ca nc, mt ti
kia ti mt khu rng. Anh ngi xung gc cy, nh anh mt gic.
Bng thy trn canh cy co ting rao rao, ri mt qua tao vang ri

Truyn c Grim

118

vao tay anh. Cung luc co ba con qua bay xa xung, u ln u gi

anh noi:
- Chung ti la ba qua con ma n nhn a cu khoi cht oi.
Chung ti nay a ln, thy n nhn i tm qua tao trng sinh, vi
vt b n tn cung th gii la ni co cy trng sinh hai qua
tao nay.
Anh thanh nin mng lm, mang tao v dng cng chua xinh
ep. Nang khng con hoanh hoe g c na, em ct i qua tao
cung anh n. Long nang bng tran ngp tnh yu. Hai v chng
hng hanh phuc cho n luc u bac rng long.
Cac em co mun mnh nghe c ting loai vt nh ngi hu
trong truyn nay khng? Tht la ky diu bit bao nu iu o la
hin thc, ung khng nao? Qua cu chuyn nay cac em thy yu
quy va gn gui cac loai vt hn.

Truyn c Grim

119

Ngi y t trung thanh

Xa co mt ng vua tui gia lm bnh, ngh bung: "Ta cht n
ni mt ri". Vua cho oi "bac Jhannt trung thanh" ti. Bac la
ngi hu c vua yu nht. Bac a sut i tn tuy vi vua. V
vy ma vua goi bac la "bac Jhannt trung thanh".
Khi bac n bn ging vua, vua phan:
- Jhannt trung thanh i, ta bit ta sp cht, ta ch bn khon
v con ta. No con t tui, dai dt, nu nha ngi khng ha vi ta se
day cho no bit nhng cai g cn bit va khuyn no nh ngi cha
th hai, th ta khng yn tm ma nhm mt.
Bac Jhannt ap:
- Du phai hy sinh n tnh mnh, thn cung khng ri bo
hoang t. Thn xin th mt long mt da phung s hoang t.
Vua noi:
- Th th ta cht cung c yn tm. Sau khi ta a nhm mt
ri, th nha ngi dn cho no xem toan th cung in, tt ca cac
bung, cac phong, cac hm, cung tt ca chu bau o, tr cai bung
cui hanh lang dai co bc chn dung cng chua Mai vang, v ta s
no m si tnh ma ngt i, ri se gp nhiu tai ng. Nha ngi
phai bao v no.
Sau khi nghe "bac Jhannt trung thanh" th ln th hai, vua
yn lng, t u xung gi, ri tt th.
Tang l a lam xong, bac Jhannt trung thanh cho vua mi
bit li mnh th vi vua cha bn ging bnh va noi:
- Thn se gi li th va se tn tuy vi b ha cung nh vi vua
cha, du phai hy sinh tnh mnh cung cam.
oan tang vua cha, bac Jhannt trung thanh tu vi vua mi:
- By gi la luc thn phai cho b ha bit kho tang cua ngi.
Thn xin a b ha a b ha i thm cung in vua cha lai.

Truyn c Grim

120

Bac dn vua i khp ca cung in, t trn xung di, xem tt

ca cua bau, tr cai bung co bc chn dung nguy him la bac khng
m. Bc chn dung ch ma mi thoat m ca la nom thy
ngay, lng ly trng ta ngi tht, ep va co duyn nht trn gian.
Vua thy n ca o bac Jhannt i thng qua lin hoi:
- Sao nha ngi khng m ca y cho ta?
Jhannt ap:
- Da bm trong o co cai ang ngai cho b ha.
Nha vua noi:
- Ta a xem tt ca cung in, gi ta mun bit trong bung nay
co g.
Vua sp nh c sc n ca, th Jhannt trung thanh vi nu
lai noi:
- Khi vua sp cht, thn a ha khng cho b ha thy vt
trong bung, nu khng se va n b ha va ln ca thn.
Nha vua ap:
- Khng c. Nu khng vao c th ta cung n heo hon. Ta
se n khng ngon ngu khng yn, nu khng c thy cho tn
mt. Ta c ng l y cho n khi nao ngi chu m ca ra.
Bit khng ngn c vua, Jhannt trung thanh bun ba th
dai, tm cha khoa bung trong chum cha khoa to cua bac. Bac m
ca bung vao trc, nh che bc chn dung khng cho vua trng
thy, nhng khng c v vua ng king ln nhn qua vai bac.
Khi trng thy ngi thiu n ep lng ly, eo toan vang ngoc,
vua ln ra, bt tnh nhn s. Bac Jhannt trung thanh nng nha
vua dy, mang ln ging va lo lng ngh: "Tri i! Tai hoa a xay
n ri. Bit lam sao by gi?"
Bac ru vang cho vua. Vua tnh lai hoi:
- C gai ep trong tranh la ai?
Jhannt trung thanh ap:
- Da tha, o la nang cng chua Mai vang.
Vua noi:
- Ta yu nang say m. Du tt ca la cy u bin ra li th
cung khng th noi ht c long ta. Ta phai chim c nang th

Truyn c Grim

121

ta mi sng c. Ngi la Jhannt trung thanh cua ta th ngi

phai giup ta lam vic nay.
Ngi hu trung thanh suy ngh mai, v ring vic tm n gp
mt Cng chua cung a kho. Mai sau bac mi ngh ra mt meo, lin
tu vua:
- Chung quanh Cng chua, cai g cung bng vang, t ban gh
n bat a cc tach va cac gia dung khac. B ha co ca thay nm
tn vang. B ha nn giao cho th kim hoan mt tn lam u cac
vt dung cung cac loai chim, thu rng, cac con vt ky la. Cng chua
se thch lm. Ta se em nhng cua o n gp nang xem sao.
Vua sai oi tt ca cac th kim hoan trong nc n bt lam
m ngay cho xong nhng vt ep lng ly. Khi a em cac th o
xung thuyn, "bac Jhannt trung thanh" n mc gia nha bun,
vua cung tra hnh nh vy. Vua ti vt b i n thanh ph cua
Cng chua Mai vang.
"Jhannt trung thanh" ln bn mt mnh, dn vua lai ch.
Bac noi:
- May ra th thn em c cng chua v y. Vy b ha nn
cho don dep trang tr con thuyn, bay vang ra.
Sau o, bac dt vao lng u moi th n trang, ri ln b i n
cung in vua cha nang.
Khi vao trong sn, bac thy mt c gai ep gn ging cm hai
chic thung vang muc nc. Luc quy nc long lanh i, c ngoanh
lai, trng thy khach la, lin hoi bac la ai.
Bac ci tht lng ra cho c xem ma noi:
- Ti la lai bun, c a.
C reo ln:
- Lm t trang ep tht!
C t thung nc xung, xem tng th ri noi:
- Cng chua thch vang lm. ng cho Cng chua xem, Cng
chua se mua tt ca y.
C ganh nc o la th t cua Cng chua. C dn bac n ra
mt cng chua.
Cng chua thy n trang thch qua, noi:
- ep lm, ta mun mua ngay tt ca.

Truyn c Grim

122

Nhng "bac Jhannt trung thanh" bao nang:

- Ti ch la y t cua mt phu thng. Nhng nay ch la
mt phn khng ang k trong s hang cua chu ti trn
thuyn. vang o ep va qu gia v cung.
Nang mun bao em hang n cho nang xem, nhng bac
Jhannt noi:
- Hang nhiu qua, phai nhiu ngay mi tai c ht n y.
Trong cung in nay e khng co u phong ma cha.
Nang cang thm to mo ao c, noi:
- Th bac a ta n xem nhng vt qu cua chu di
thuyn vy.
Jhannt hn h a nang v thuyn. Thy nang ep hn ca
trong tranh, vua sng ngy ngt. Nang xung thuyn, vua on
vao.
Jhannt ng ng sau bao ngi lai cho nh neo:
- Cng ht bum ra cho thuyn lt nhanh nh chim bay.
Trong khi o, trong thuyn, vua cho Cng chua xem bat ua,
cc chen, chim, thu rng va nhng con vt ky la bng vang.
Nang mai m xem, khng y la thuyn a nh neo i c vai
gi ri.
Xem xong, nang cam n ngi phu thng gia v cung. Ra
ti man thuyn, nang mi bit thuyn a ra khi, canh bum ng
cng thng. Nang s hai ku ln:
- Thi ta b la ri. Ta b mc vao tay mt tn lai bun, tha cht
cho ranh.
Vua cm tay nang bao:
- Ti khng phai la lai bun, ti la vua mt nc, ch v qua
yu nang nn phai dung mu bt nang. Ln u thoat tin trng
thy chn dung nang, ti a nga xung ngt i.
Cng chua Mai vang nghe noi yn tm, cam kch thun ly
vua.
Thuyn ang lnh nh ngoai khi th mt hm, bac Jhannt
ngi ng mui chi an bng thy ba con qua bay n trc mt
bac. Bac ben lng tai nghe ting chung v bac hiu ting chung.
Mt con noi:

Truyn c Grim

123

- Ui cha! Vua bt Cng chua Mai vang em i v nha ri!

Con th hai noi:
- Nhng vua cha chim c Cng chua u.
Con th ba noi:
- Chng chim c la g! Cng chua ngi bn vua trong
thuyn y.
Con th nht lai noi:
- n thua g! Khi vua ln b, mt con nga mau hung se nhay
lai. Vua ma ln nga th nga se bay ln chn tng my, vua khng
con bao gi thy mt v tre y na.
Con th hai noi:
- Co cach nao thoat nan khng?
Con th nht ap:
- Co ch! Nu co mt ngi khac nhay tot ln nga, rut sung
yn ra bn cho no cht th cu c vua. Nhng ai bit c vic
o? Ngi nao bit ma noi vi vua th se hoa a t chn n u
gi.
Con th ba noi:
- Tao con bit thm la du con nga co b git chng na vua
cung khng ly ni Cng chua u! Khi hai ngi v n cung in,
th thy mt cai a vang trong t mt cai ao lot cua chu r trng
nh dt bng vang bng bac nhng ky thc ch la nha thng va
dim sinh. Nu vua mc ao lot o th se b thiu n xng tuy.
Con th nht hoi:
- Khng co cach nao tranh c nan y a?
Con th hai ap:
- Co, min la co ngi eo bao tay, cm ao lot nem vao la th
vua thoat nan, Nhng cung chng n thua g! Ngi nao bit ma
noi ra cho vua bit th se hoa a t u gi n qua tim.
Con th ba noi:
- Tao con bit thm la ao lot co chay i na, vua cung vn cha
ly c v, v sau l ci, nu c du khiu vu th ngi bng se
tai i, ri cht ngt. Nu khng co ngi nng nang dy, mut ngc
bn phai ra ba giot mau, ri nh ngay i, th nang b cht mt.

Truyn c Grim

124

Nhng ai bit ma noi ra cho vua bit, th se hoa a t u n

chn.
Ba con qua noi chuyn xong lai bay i. T khi c bit ht s
vic, bac Jhannt bun ru, khng noi nng g ca. Khng noi th
hai n chua ma cho chua bit th thit n thn, Nhng sau bac
ngh bung: "Ta nht nh cu chua, du phai hy sinh tnh mnh
cung cam".
Thuyn cp bn, s vic xay ra ung nh li qua noi. Mt con
nga hung rt ep nhay ti.
Vua noi:
- c ta ci no v cung.
Vua cha kp ln nga th bac Jhannt a nhay ln, ri rut
sung yn ra bn cht con nga.
Nhng tn hu khac vn ghen ghet bac Jhannt nhao nhao
ln:
- No xc qua! Dam git con nga ep em n vua ci v
cung.
Nhng vua bao chung:
- Chung bay im i, "Jhannt trung thanh" cua ta lam nh th
chc la co ly do chnh ang.
Vua va Cng chua v cung th thy trn mt cai a bng vang
co mt chic ao lot chu r trng ta nh la dt bng vang bng bac.
Vua nh ly ao mc th bac Jhannt y vua ra, ly ao nem vao
la cho chay.
Nhng tn hu khac lai nhao nhao ln:
- y, no lai t ca cai ao lot ci cua vua.
Nhng vua lai qu rng:
- Jhannt ht sc trung thanh cua ta lam th chc co ly do,
chung bay bit u.
Hn l a c hanh. Cuc khiu vu bt u, Cng chua sp
nhay. Bac Jhannt lun lun theo doi nang, bng thy nang tai i
nga ln ra bt tnh. Bac vi chay n nng nang dy va em v
bung t nang ln ging. Ri bac qu xung mut ngc bn phai
cua nang ba giot mau, nh i. Cng chua hi lai. Vua thy vy

Truyn c Grim

125

khng hiu tai sao bac lai hanh ng nh th, ni gin thet: "Giam
no vao nguc".
Sang hm sau, bac b kt an t hnh ri b a ln gia treo c.
Bac treo ht bc thang ri noi:
- Trc khi b x t, ti nhn nao cung c phep noi, vy thn
co c phep noi khng?
- c, ta cho phep.
- Thn a b x oan, thn a lun lun tn tuy vi b ha.
Ri bac k lai cho vua bit bac a nghe thy trn mt b ba
con qua noi vi nhau nhng g va tai sao bac a phai lam nhng
vic va qua ca chua.
Vua ben ku ln:
- Ti nghip qua! Hay tha cho Jhannt trung thanh cua trm.
Cho bac xung.
Nhng bac Jhannt va noi dt li th nga ln ra hoa a ri.
Vua va hoang hu thy th bun lm.
Vua noi:
- Jhannt a tn tuy vi ta ma ta a n x nh th !
Ri vua sai khing tng Jhannt vao bung ngu, t bn
ging mnh. Mi ln trng thy tng, vua lai khoc ma noi:
- Jhannt trung thanh i, c g ta lam cho ngi sng lai
c.
Cach o t lu, hoang hu e sinh i. Hai a con trai ln ln
la ngun vui cua me. Mt hm, hoang hu i l nha th, hai con
nha chi gn b. B lai ngm bc tng th dai va noi:
- Jhannt trung thanh cua ta i, c g ngi sng lai.
Bc tng bng ln ting noi:
- B ha co th lam trm sng lai, nu b ha chu hy sinh cai g
b ha yu qu nht.
Vua noi:
- Trm se v ngi ma hy sinh tt ca cai g trm co trn gian.
Tng a noi:
- Nu b ha chu t tay cht u hai Hoang t ly mau bi vao
thn th thn se sng lai.

Truyn c Grim

126

Nghe noi, vua rung mnh, khng dam t tay git con. Nhng
vua lai nh n n ngi by ti trung thanh a v mnh ma cht,
ben rut gm cht u hai con ly mau bi vao tng th qua la
tng sng lai. Bac Jhannt lai khoe manh ti tn ng trc
vua. Bac tu vi vua:
- B ha n co thuy co chung, b ha c hng phuc.
Ri bac cm ly hai cai u lp vao thn hai a be, bi mau
vao ch cht. Hai a be sng lai, chi ua chay nhay nh trc.
Vua mng lm. Khi thy hoang hu v, vua giu bac Jhannt
va hai con vao mt cai tu ln.
Hoang hu bc vao noi:
- Luc nao thip cung ngh n "bac Jhannt trung thanh" a
v chung ta ma chu nan.
Vua bao:
- Nang co th lam cho bac sng lai, nhng phai chu hy sinh hai
a con mnh.
Hoang hu tai mt i, long se lai, nhng ri ap:
- Bac Jhannt a trung thanh i vi mnh, mnh chu n bac
nhiu lm.
Vua thy v mnh cung chung mt y ngh nh mnh, thch lm,
i m tu cho bac Jhannt va hai con ra va noi:
- Lay Chua, bac a c giai thoat va hai con nho cua mnh
sng lai.
Ri vua k cho hoang hu nghe s vic va qua.
T o, vua, hoang hu, hai Hoang t va bac Jhannt cung vui
hng hanh phuc sut i.
Cu chuyn ca ngi phm cht tt ep cua nhng con ngi
bit sng co tnh, co ngha. Con ngi lun vt qua c nhng
kho khn, can tr nu co tm long cao thng.

Truyn c Grim

127

Cuc ngao du cua t hon

Mt bac th may co a con trai, ngi ch bng ngon tay cai,

vn goi la T hon. T hon rt can am. Mt hm no tha b:
- B i, con phai i ngao du thin ha mt phen mi c!
ng b gia ap:
- c thi, con a!
Bac ly cai kim thu, h ln ngon nn, nh mt cai num bng
xi vao o ri a cho con, bao:
- y cho con thanh kim i ng.
T hon con mun n vi b me ba na, nn no nhay xung bp
xem me no nu g. Nhng ni va mi t ln bp, T hon hoi me:
- Me i, co g n th?
Ba me bao:
- Con hay ngo vao xem.
Nhay tot ln bp, vn c dom vao ni. No vn mai c vao su
qua, hi thc n bay nghi ngut cun lun no ln ng khoi. No ngi
ngt ngng trong am hi, c th l lng mai trn khng, luc lu
sau mi ri xung.
Th la chu be con bac th may co dp i ngao du thin ha. Chu
i y i o, ri n xin tp vic mt ngi th ca. Nhng y ho
cho chu n chng c ngon. Chu noi vi ba chu nha:
- Ba chu a, ba khng chu cho ti n kha hn th nht nh ti
se i. Sang mai ti se ly phn vit ngay trc ca nha:
Khoai kha nhiu, tht kha t,
Tha c vua khoai, ti xin vnh bit.
Ba chu gin lm, quat:
- Con chu ranh kia, may con mun g h?

Truyn c Grim

128

Ba rut cai gie lau, nh qut chu. Nhng chu a mau le bo ln

cai bao ngon tay cua ba, ri t trn o chu dom xung, the li nhao
ba. Ba thao bao nh chp chu th chu lai tot sang cai gie mt ri.
Tha luc ba giu gie tm chu, chu trn lun xung ke ban. Chu tho
u ln, giu ba:
- ! Ba chu i!
Luc ba sp anh, chu ln xung keo. Nhng ri ba cung tom
c va tng chu ra khoi ca.
T hon lai i lang thang. n canh rng kia, chu gp ke trm
ang ban nhau i n trm cua vua. Cht thy T hon, bon ke trm
sc ngh: "Thng nhai ranh nay nht nh chui lot l khoa, co th
dung no thay cha khoa gia c y".
Mt tn goi:
- Nay, ng khng l Gliat i, co mun nhp vi bon mnh n
kho cua bau khng? ng co th chui vao nem tin ra cho bon nay.
T hon ngh mt lat ri bng long nhn. Chu i vi chung. n
ni, chu ngm ky ca trn, ca di xem co cai ke nao khng. Tm
hi lu thy mt khe h, cung kha rng, u cho chu lot qua. Chu a
sp chui vao th b mt tn lnh canh ca nhn thy. No bao tn kia:
- Xem ka, co con nhn gm ghic ng bo kia ka. Tao phai
dm cht no mi c!
Tn kia can:
- Thi mc no, keo ti nghip. No co lam g may u!
Th la T hon lot c vao trong kho. Chu m ca s ch bon ke
trm i ri nht tin nem ra, c tng ng mt. ng luc m mai
cht co ting chn vua vao soat kho. T hon vi chun ngay. Vua
soat, bit la co nhiu ng tin day a b mt nhng khng th hiu
ke nao a ly, v le then khoa vn y nguyn khng co chut du hiu
suy chuyn.
Vua anh ra lnh cho hai tn lnh:
- Bay phai coi chng, co ke rnh ly tin y!
Luc T hon tip tuc hoat ng th bon lnh ng ngoai rnh
nghe thy ting vang ri xung xoeng. Chung vi nhay vao kho
bt ke trm. Nhng T hon nhanh hn, a tot c vao mt xo,
khun mt ng tin lp ln mnh. Chu tru bon lnh:

Truyn c Grim

129

- T y c ma!
Luc bon lnh x ti th chu lai chun sang xo khac, leo nheo goi:
- Nay, t y c ma!
Bon lnh n th chu a sang xo th ba t lu ri. Chu lai goi:
- Nay, t y kia ma!
C th, T hon d cho hai tn lnh chay quanh n mt l va
phai bo cuc. Chu tip tuc nem tin ra ngoai cho bon trm ht ng
nay n ng khac. Con lai ng cui, chu ra sc qung manh, oan
nhay lin theo, ci tin bay vut qua ca s.
Bon trm ht li tan tung chu:
- Qua la tay anh hung! Chu co mun la chu tng khng?
T hon cam n. Chu noi, chu con mun i ngao du thin ha a.
Bon trm chia nhau s tin. T hon ch ly phn mnh co mt ng,
v co ly na chu cung chng mang ni.
Chu buc lai thanh kim bn sn, chao bon cp ri ra i.
Chu n nha my bac th ca na xin lam. Nhng u cung chong
chan. Sau cung chu n lam cho mt quan tro. am hu gai nha
nay khng ai a chu, ch v ho khng nhn thy chu, th ma ai b
mt lam g chu u bit ht. Chu lai hay mach chu nhng chuyn
ho n ung vung trm, hoc n cp di hm. Ho vn e:
- Liu hn! Th nao cung co ba cho may cht ui.
Ho bao nhau xo T hon mt v. Mt hm, chu ng mai mit
nhay nhot, leo treo gia am co dai ngoai vn th b mt c hu ra
ct co bt gp. Tin tay c v lun ca T hon vi co, buc tum vao
mt cai khn ln ri nem cho bo. Mt con bo mng en nut chng
T hon vao bung. Chu khng b au n g nhng nm trong y tht
kho chu qua, ti nh bng. i luc co ngi vao vt sa, chu ra sc
gao: Trip, torp, torn! Sp y thung cha?
Ting sa tia rao rao, at mt ting chu nn khng ai nghe thy.
Lat sau, chu quan vao bao:
- Mai tht con bo nay!
T hon s qua, lai gn c gao:
- Tha ti ra a, ti trong nay ma!
Chu quan nghe thy, nhng khng bit ai goi u. Bac hoi
lai:

Truyn c Grim

130

- u th?
T hon vi ap:
- Trong bung con en y ma!
Chu quan khng hiu ngha cu noi, bo i.
Sang hm sau, ho tht con bo en. Cung may luc ho ha bo ri xa
tht, khng co nhat dao nao chem phai T hon. Chu b ln trong
ng tht tra di. Luc ngi th bm di vao sp lam, chu ra sc
bnh sinh gao:
- ng bm su qua! ng bm sau qua! Ti di y!
Nhng v dao bm a g rn ln nn chng ai nghe c ting
chu goi. Gi mi tht nguy cho chu, nhng thoi thng co kho mi
lo cai khn, chu nhay tranh rt tai gia cac ng dao, khin chng
mt nhat nao cham c vao ngi chu. Chu thoat cht. Tuy th,
chu vn cha nhay ra ngoai c. Chu b ho tra ln vi ming m
vao mt khoanh di tit. Trong khoanh di cht chi qua, a th ho
lai con mc ln ng khoi lo bp hun cho ky. T hon thy thi gian
luc nay mi dai lam sao!
Nhng ri cung n mua ng, ho thao khoanh di xung. Nha
co khach, ho nh em di ai khach. Luc ba chu thai di, s li
dao xoet ngang mt nhat. Ch luc thun li, chu ly hi nhay tot ra
ngoai.
Chu khng mun lai nha y na, ni chu a phai chu bao
iu en ui. T hon lai i giang h. Nhng cuc i t do cua chu
cung chng c bao lu na. Chu ang lang thang gia ng th
cham tran phai mt con cao, no p lun chu. Chu vi van nai:
- Bac cao i, ti y ma, cha bo cung hong bac, chi bng bac
tha ti ra!
Cao ap:
- May noi cung co ly. n may cung nh khng n g. May ha
cho tao my con ga nha b may i, tao se tha.
T hon ap:
- Ti rt sn long, nha co bao nhiu ga se xin ta bac ht.
Cao ben tha chu ra, lai thn a chu v nha. ng gp lai con
mng qua, nha co bao nhiu ga biu cao tt.
T hon a cho b ng tin vang ma chu a kim c trong
chuyn i va ri.

Truyn c Grim

131

- Con co ng tin rt ep n cho b y nay. Nhng sao b

lai chu cao no tht ht ca an ga con cua nha?
- i, thng ngc! Con la a con e t rut cua b, ly nao b
lai qu an ga ngoai sn hn ca con trai.
Cac em a bao gi phai xa b me cha? Chc la cha u nh!
Cac em se gp rt nhiu rc ri khi phai xa ri b me mnh. Qua
cu truyn nay cac em hoc c mt iu: khng u sung sng,
hanh phuc hn la c bn canh b me mnh.

Truyn c Grim

132

Mi hai ngi th sn
Ngay xa co mt v Hoang t yu v cha ci tha thit. Mt
hm, chang ang ngi bn nang rt i sung sng th nhn c
tin cha m sp cht mun gp mt chang trc khi nhm mt.
Chang lin bao ngi yu:
- Anh phai t bit em i ngay. Anh tng em chic nhn nay
lam ky nim. Mai sau anh ln ngi vua ri, anh se tr lai on em.
Chang ln nga ra i. Khi chang v gp vua cha th vua m
thp t nht sinh sp cht n ni. Vua cha phan:
- Con yu du a. Cha mun nhn mt con mt ln cui cung
trc khi cht. Con phai ha vi cha la sau khi cha cht i, con se
ly v theo y mun cua cha.
Ri vua cho chang bit tn mt nang cng chua ma chang phai
ly lam v. Trong luc choang vang ca ngi, Hoang t khng suy
ngh g, ch tha:
- Tha cha, con se lam theo nh y cha.
Nha vua, nhm mt t trn.
Hoang t ln ngi vua. Ht thi gian tang l chang phai gi li
ha vi cha cho i hoi nang cng chua y va c nang nhn li.
Ngi v cha ci u tin cua chang c tin o bun bao v b
phu tnh m suyt cht.
Cha nang lin hoi nang:
- Con yu du, lam sao con bun ru th? Con c mun g, cha
cung cho.
Nang ngh mt luc ri noi:
- Tha cha, con mong c co mi mt thiu n t mt mui,
hnh dang, voc ngi u ging con y ht.
Vua cha noi:

Truyn c Grim

133

- Nu la iu co th lam c th iu c cua con nht nh se

thanh s tht.
Vua sai ngi i tm trong khp nc ky cho n khi c u
mi mt thiu n ging con gai mnh y ht, t mt mui hnh dang,
n kh ngi.
Khi cac thiu n co n trc cng chua, nang cho may mi
hai b qun ao i sn y ht nhau, cho mi mt c mc vao, chnh
nang cung mc mt b. Sau o, nang t bit vua cha, cung ho ln
nga i n triu nh cua ngi chng cha ci cu ma nang a
yu tha thit.
Nang n hoi xem nha vua co cn th sn va co mun mn ca
mi hai ngi khng?
Vua nhn nang nhng khng nhn ra c. Vua thy ho ep
qua nn ng y mn ca. Th la ho thanh mi hai ngi th sn
cua nha vua.
Nha vua vn co mt con s t. o la con vt ky la bit ht moi
iu b n. Mt bui ti no noi vi nha vua:
- B ha inh ninh la co mi hai ngi th sn phai khng?
Vua bao:
- ung, o la mi hai ngi th sn.
S t lai noi tip:
- B ha lm ri, o la mi hai thiu n y.
Vua ap:
- Nht nh khng ung. Ngi lam th nao chng minh c
vic y!
S t ap:
- d thi, b ha ch vic rai vao phong th bit ngay. an
ng bc manh nn khi gim ln th khng hat nao ng y,
nhng phu n bc th thon thot lai hay xoay chn, hat se ln
i.
Vua khen la k hay, cho rc hat .
Nhng co ngi hu nha vua co long tt i vi nhng ngi
th sn, nghe thy noi nha vua nht nh th ho, liu i k cho bit
ht va bao:
- S t no mun mach nha vua rng cac ngi la gai ca y.

Truyn c Grim

134

Cng chua cam n bac ta ri bao cac c thiu n:

- Cac em c sc gim manh ln cac hat nhe.
Sang hm sau nha vua truyn mi hai ngi th sn n
phong co rai hat . Cac c thiu n c gim tht manh, bc i cua
ho khoe va chc n ni khng mt hat nao ln hoc chuyn
ng, sau khi ho i khoi, nha vua bao s t:
- May anh la tao ri, chung i chc bc, o la an ng.
S t ap:
- V bit la b th thach nn ho a gng i cho chc bc. B
han c mi hai chic gung keo keo si vao phong, ho se mng
r va xan lai ngay, an ng th khng bao gi th.
Nha vua cho la k hay, ben sai gung keo si vao phong.
Nhng ngi hu vn tht tha vi nhng ngi th sn, n
noi l cho ho bit ht mu k. Cng chua bao ring mi mt thiu
n: "Cac em c nhn ng co ngo ti gung keo si nhe". Sang hm
sau vua cho triu mi hai ngi th sn n, ho vao phong khng
chu y g n gung si.
Vua lai bao s t:
- May anh la tao. ung la an ng ri, v chung khng nhn
g n gung keo si.
S t ap:
- Ho bit la b th thach nn c nhn y.
Nhng vua nht nh khng tin s t na.
Ngay nao mi hai ngi th sn cung theo vua i sn, cang
ngay vua cang yu qu ho. Mt hm trong khi ho i sn, th c tin
v cha ci cua nha vua sp ti. Ngi v cha ci chnh thc
nghe vy u kh qua. Tim b nhoi ln nga ln xung t bt tnh
nhn s.
Vua tng la ngi th sn yu qu cua mnh b lam sao vi
chay lai cu... Vua lai thao bao tay y th thy chic nhn mnh a
tng cho ngi v cha ci th nht. Vua nhn mt nhn ra nang.
Long vua hi hp, vua hn nang luc nang m mt, vua bao:
- Em la cua anh, anh la cua em. Thin ha khng ai thay i
c iu y.

Truyn c Grim

135

Vua phai s gia n gp ngi v cha ci kia xin nang quay

v nc v vua a co v ri. Ai a tm thy chic cha khoa cu th
khng cn n chic mi na.
Sau o hn l c c hanh. S t c tha ti, v qua la no noi
ung s tht.
Cu truyn ca ngi phm cht tt ep cua ngi con gai va tnh
yu bt dit. Vi tnh yu chn chnh, con ngi lun tm c hanh
phuc dai lu.

Truyn c Grim

136

Ba si toc vang cua quy

Ngay xa, mt lang kia, co mt ngi an ba ngheo sinh c
mt a con trai. Khi no ra i, ngi ta tin tri la nm mi bn
tui, no se ly c cng chua. Vao luc o, nha vua vi hanh qua
lang, khng mt ai bit. Vua hoi trong lang co s g la khng, th
dn lang tu:
- Gn y co mt a tre ma ngi ta tin tri la nm mi bn
tui, no se ly c cng chua.
Nha vua vn c ac nghe noi nh vy tc lm, lin n ngay
nha b me a tre, gia v thn mt bao:
- Cac bac ngheo kho, hay giao con cho ti ti chm soc no
cho.
Hai v chng nha kia trc con t chi, sau thy ngi la mt
a cho nhiu vang, ngh bung: "Con mnh la a tt s. Nh th
lai hay cho no", nn cui cung bng long trao con.
Vua t a tre vao mt cai hom, ci nga ti mt ch nc
su, nem hom xung, ngh thm: "Th la con gai ta thoat khoi tay
anh chang r bt c d nay".
Nhng cai hom khng chm, c ni nh mt chic tau nho,
nc khng thm vao mt giot. Hom tri lnh bnh cach kinh ky
hai dm, n ca cng mt ci xay th b mc lai. May luc o co
thng be xay bt trng thy, ly moc keo vao. No tng trong co
cua, nhng khi m ra th thy mt a be khoe manh, khi ng. No
mang a tre v cho chu. Hai v chng nay khng co con, nn mng
lm.
Ho ht sc chm soc, a be hay n chong ln.
Mt hm, tnh c vua vao nha xay tranh ma. Vua hoi v
chng ngi xay bt co phai ga thanh nin cao ln la con trai ho
khng.

Truyn c Grim

137

Ho ap:
- Tu b ha khng phai, o la a tre nht c cach y mi
bn nm. No nm trong mt cai hom tri dat ti ca cng, thng be
xay bt nha chung ti a vt no ln.
Vua ngh thm chc la a be tt s ma mnh a vt xung
nc trc kia, ben noi:
- Nay ta mun nh ga nay mang mt la th n cho hoang hu,
co c khng? Ta se thng cho hai ng vang.
B me nui vng lnh bao ga chun b i.
Vua vit th cho hoang hu noi: "Khi ga thanh nin mang th
nay n, th git no ngay va chn no i. Phai thi hanh mnh lnh
nay trc khi ta v".
Chang thanh nin cm th ln ng, nhng i lac n mt
khu rng to. Trong m ti, chang thy mt anh en, lai gn th la
mt cai nha nho.
Chang vao nha thy mt ba lao ngi mt mnh bn bp la. Ba
lao thy chang, hoang s hoi:
- Con u n? Con i u?
- Con nha xay n. Con phai mang th n cho hoang hu,
nhng b lac trong rng. Con mun xin ngu lai m nay y.
- Ti nghip! Con lac vao nha ke cp ri. Chung v th chung
se git con.
- Thi, mun ra sao th ra. Chau chng s. Va lai chau mt qua,
khng i c na u.
Chang nm ln gh dai ngu.
Lat sau bon cp v, tc gin hoi ga thanh nin nao ngu o.
Ba lao noi:
- Tri i! Thng be co ti tnh g u! No lac vao rng, ti
thng tnh cho no vao y. No phai mang th cho hoang hu y.
Bon cp boc du nim phong th thy noi la phai git ngay
ngi mang th nay. Bon cp tuy nhn tm ma cung ng long,
tn tng cp xe tan la th o, vit la th khac ai y noi phai ga
cng chua ngay cho chang thanh nin mang th nay n. Ho cho
chang ngu yn n sang. Sang hm sau, ho giao th cho chang va
ch ng cho i.

Truyn c Grim

138

Hoang hu nhn c th, theo lnh t chc am ci linh

nh, ga cng chua cho chang tt s.
Chu r ep trai va tt nt, cng chua sng vi chng hanh phuc
lm.
Sau o t lu, vua v, thy li tin tri a thanh s tht, a be
tt s a ly con mnh, ben noi:
- Chng hiu sao lai th, trong th ta ra lnh khac c ma.
Hoang hu ly th a vua xem. Vua thy th a b anh trao,
ben hoi con r th cu u, sao lai anh trao th khac.
Chang ap:
- Tu b ha, con khng bit. Chc ban m con ngu trong rng,
th a b anh trao.
Vua tc gin noi:
- Nh th khng n. Mun ly con ta th phai xung m phu
nh ba si toc vang cua con qu em v np ta. Nu ngi lam ni
th vn c phep lam chng con ta.
Vua nh lam nh th tng kh chang thanh nin i.
Nhng chang ap:
- Con khng s qu, con se ly c toc vang v.
Chang ben cao t vua ra i.
Khi chang n mt thanh ph ln, lnh canh hoi chang lam
ngh g va bit nhng g.
Chang ap:
- G cung bit.
Lnh canh noi:
- Th anh bao gium chung ti tai sao ging ch chung ti
trc kia lun chay ra ru vang, ma nay lai can hn i, n mt
giot nc cung khng con.
Chang noi:
- Ch khi ti v, ti se bao cho bit.
Chang lai i, n mt thanh ph khac. Lnh canh cung hoi
chang lam ngh g va bit nhng g.
Chang lai ap:
- G cung bit.

Truyn c Grim

139

Lnh canh noi:

- Th anh bao gium chung ti bit tai sao trong thanh chung ti
co cy tao trc kia ra qua vang ma nay n mt chic la cung
khng con?
Chang lai ap:
- Ch ti v, ti se cho bit.
Chang lai i, n mt con sng ln.
Ngi lai o hoi chang lam ngh g va bit nhng g.
Chang ap:
- G cung bit.
Ngi lai o noi:
- Th anh bao gium ti bit tai sao ti c phai ch o qua lai
trn khuc sng nay khng co ai thay.
Chang ap:
- khi tr v ti se bao cho bit.
Qua sng n bn, chang thy ca m phu ti om, am khoi.
Con qu i vng. nha ch co mt ba gia ngi trong mt chic gh
banh rng. Ba khng co ve ac. Ba hoi:
- Chau mun g?
- Chau mun ly ba si toc cua con qu, nu khng th mt v.
- K th qua y. Nu con qu v ma thy chau y th chc
chn la chau mt u. Nhng thi, ta thng hai chau, xem co
cach nao giup chau khng.
Ba lam phep cho chang bin ra kin va bao:
- Chau hay bo vao trong ao ta th mi toan tnh mnh c.
- Vng, qu hoa qua, nhng con con mun bit ba iu:
"Mt la tai sao ging nc trc kia chay ra ru vang, nay
bng can hn, khng con mt giot nc?
Hai la tai sao cy tao kia trc co qua tao vang ma gi khng
co n mt cai la?
Ba la tai sao bac lai o kia c phai ch o mai, khng co ai
thay".
Ba gia noi:

Truyn c Grim

140

- Ba cu hoi nay kho tht, nhng chau c yn tm, lng tai

nghe con qu noi khi ta nh ba si toc vang cua no nhe.
n ti con qu v nha. Va vao ca, no a ng ng thy mui g
la. No noi:
- Quai, ta ngi nh co mui tht ngi y, co phai khng?
Ba lao ch no:
- Ti va quet don ngn np, by gi anh lai luc tung ca ra. Luc
nao mui anh cung ch ngi thy mui tht ngi. Thi ngi xung n
i.
n ung xong, con qu thy mn mt, ta u vao gi ba gia va
bao ba bt chy cho. c mt lat, no thiu thiu ngu ri ngay kho
kho. Ba gia nh mt si toc vang cua no, bn mnh.
Con qu hoi:
- Ai cha, ba lam g th?
Ba lao noi:
- Ti mng thy s khng lanh, nn ti a nm toc anh y.
Con qu hoi:
- Ba mng thy g?
- Ti nm mng thy ging ch trc kia thng chay ra ru
vang, nay can hn, n mt giot nc cung khng con? Tai sao th?
Con qu ap:
- Cha! Nu bit th a chng nn chuyn. Di tang a ay
ging co mt con coc. em git no i th ru vang lai chay ra.
Ba lao lai bt chy cho con qu. Qu lai ngu, Ngay rung ca ca
knh. Ba gia lai nh mt si toc na.
Qu cau, noi:
- hay, lam g th?
Ba lao ap:
- Anh ng gin nhe, ti lai mng y ma.
- Lai mng g na th?
- Ti thy mt nc no co mt cy tao trc kia thng vn ra
qua vang ma nay n mt cai la cung chng con. Tai sao th?
- Cha! Nu bit th a chng nn chuyn. Co mt con chut
nht gm r cy. Git no i th cy lai ra qua vang. Nu chut
gm mai th cy n cht mt. Nhng thi, ng co m mng g na

Truyn c Grim

141

nhe, cho ti ngu yn, nu con lam ti thc gic, ti se tat cho
y.
Ba lao d danh con qu, ri lai bt chy cho no. No lai ngu va
ngay. Ba nh si toc vang th ba cua no.
Con qu chm dy, ku ln va toan anh ba, nhng ba lai noi
ngot rng:
- Khn ni c mng mai th bit lam th nao?
Con qu to mo hoi:
- Ba con mng thy g na?
- Ti chim bao thy co mt ngi lai o than phin la c phai
ch o qua lai mai ma khng co ngi thay. Tai sao th?
Qu ap:
- Ngc qua. Nu co ai mun qua sng, th hn ch vic trao mai
cheo cho ngi y la thoat, va ngi kia se ch o thay hn thi.
Sau khi a nh ba si toc vang cua con qu va a c nghe no
tra li ba ln, ba gia cho no ngu n sang.
Con qu bc chn ra khoi ca, th ba lin bt con kin trong
np ao ba ra, hoa phep bin no lai thanh ngi.
Ba lao noi:
- y ba si toc vang y, con ba cu tra li cua con qu th
chau nghe c ro ri ch?
Chang ap:
- Vng, chau a nghe ro ri, chau se nh ky.
Ba lao bao:
- Thi th may thoat ri nhe. Ln ng v c ri y.
Chang cam n ba lao a giup mnh trong cn hoan nan.
Chang i khoi m phu, Trong long phn khi v moi vic u c
nh y.
i chang gp bac lai o, bac xin chang giai ap cho nh chang a
ha.
Chang tt s noi:
- Bac hay ch ti sang b bn kia, ti se bao bac cach giai thoat.
Ti b, chang cho bac bit cu tra li cua con qu:
- Nu co ngi mun qua sng th bac ch vic t mai cheo vao
tay ngi y ri i.

Truyn c Grim

142

Chang lai ln ng, n thanh ph co cy trui qua. Lnh canh

cung ang ch chang giai ap. Chang nhc lai li cua con qu:
- Git con chut nht gm r cy i, th cy lai ra qua tao vang.
Ho cam n chang va biu chang hai con la tai nng vang.
Sau cung, chang n thanh ph co ging can. Chang cung nhc
lai li con qu:
- Co mt con coc ngi di hon a ay ging, phai tm no git
i, th ru vang lai chay ra nhiu.
Lnh canh cam n chang va cung tng chang hai con la tr
nng vang.
Chang v ti nha; v chang vui mng khn xit, v lai trng
thy mt chng va thy chng i gp c moi vic u nh y.
Chang dng vua ba si toc vang cua con qu. Vua thy bn con
la tai nng vang, mng lm, noi:
- Nay con a lam xong moi vic ta giao cho, th con vn c
ly con gai ta. Nay con, con ly u ra nhiu vang th? Tht la mt
kho tang v gia!
- Con ly bn kia sng, o la cat trn b.
Vua tham lam, hoi:
- Ta co ly c khng?
Chang r ap:
- Bm mun ly bao nhiu cung c a. B ha bao ngi ch o
a sang b bn kia th tha h ly.
ng vua tham lam kia vi ln ng ngay. n b sng, vua ra
hiu cho bac ch o a qua sng.
Ngi lai o mi vua xung thuyn. Khi sang n b bn kia,
bac t mai cheo vao tay vua ri nhay ln b. Th la ng vua, v
tham cua ma chu ti thanh anh lai o.
- Th vua con treo o na khng?
- Sao! Th a co ai cm mai cheo cho nha vua u!
Cac em va c oc mt cu truyn tht la hp dn. Chang
trai trong truyn co xng ang lam Vua cua mt nc sau khi ng
Vua tham lam va c ac tr thanh ngi lai o khng? Chang la
mt con ngi dung cam, nhn hu va co trai tim tran ngp tnh
yu nn chang xng ang c hng hanh phuc, ung khng nao?

Truyn c Grim

143

Meo lam thn vi chut

Meo lam thn vi chut. Meo k l tm tnh tha thit, chut
nghe bui tai ng y n chung vi meo.
Meo bao:
- Ta phai phong mua ret keo ri b oi. Chu may ch co i lai
liu lnh keo ri mc by y.
Chut nghe li. Chung i mua mt niu m nhng khng bit
ct u. Suy ngh mai, meo bao:
"Anh thy chng con ni nao ct tt bng nha th v y
khng ai dam ly g i. Canh ta em ct niu di gm ban th,
cha cn m th ta nht nh khng r n".
Th la chung ct niu tht ky. Nhng chng bao lu meo ta
them m, noi vi chut:
- Chu chut a, anh mun noi vi chu iu nay. Anh co ngi ch
ho mi n lam b u cho chau. Ch y sinh c con trai, lng
trng m nu, anh phai i d l u. Hm nay anh i, chu
nha trng coi nha ca mt mnh nhe.
Chut ap:
- Vng vng, lay Chua ban phc lanh cho anh i, co ming
ngon, anh nh ly phn v cho em nhe. Em ao c c nhp ru
vang o ngot.
Nhng tt ca nhng iu meo noi u sai ca. Meo chng co ch
em ho nao, ma cung chng co ai mi n lam l u. No n
thng nha th, len n niu m, n xong lim lng cho sach m. Ri
no dao chi trn mai nha thanh ph, nhn quanh qun, nm n
si nng, mi ln nh n niu m lai chui mep. Mai n chiu no
mi v nha.
Chut noi:

Truyn c Grim

144

- Th nao, anh a v y a? Chc la ca ngay nhn nh vui thu

lm nh?
- thu lm.
Chut hoi:
- a tre t tn u la g?
Meo ap gon thon lon:
- "Lim sach lng".
Chut reo ln:
- Sao lai la "Lim sach lng". Tht la mt cai tn la lung, him
co. Trong ho anh, tn y co thng thng khng?
Meo noi:
- Co g la u! Tn y cung khng co g xu hn tn "n cp
vt" la tn u cua chu?
Cach o t lu, meo lai ni cn them, noi vi chut:
- Chu lam n giup anh nhe. Nh chu trng nom nha ca mt
mnh chuyn na. Anh lai co ngi mi i lam b u ln th
hai. a tre co vong lng trng quanh c, anh khng tin t chi.
Chut tt bung, nhn li. Meo kn ao i n nha th n thm
mt na niu m. No ngh bung: "Khng g ngon hn la n mt
mnh", va ly lam thu v v vic lam ngay hm o. Khi v nha,
chut hoi:
- Th nao anh, tn u cua a tre la g?
Meo ap:
- "Ht mt na"
- Sao lai "Ht mt na"? Anh noi g th? T thua cha sinh me
e, em cha nghe thy tn y bao gi. Em cuc la tn y khng co
trong lch s.
Sau o t lu, ngh n m, meo lai them nho dai. No lin bao
chut:
- Qua tam ba bn. Anh lai phai ng ra lam b u. a tre
en tuyn. Tr chn trng, khng co mt si lng trng nao trn
ngi, tht la my nm mi co mt ln sinh th. Chu may anh i
nhe!
Chut ap:

Truyn c Grim

145

- "Lim sach lng", "Ht mt na", tn g ma qu quai th, em

c suy ngh mai y.
Meo noi:
- Chu c ru ru xo nha vi cai ao lng mau xam thm va cai ui
dai ma ngh ln thn. y chng qua la tai ca ngay khng chu i ra
ngoai y thi!
Trong khi meo i vng, chut don dep nha ca ngn np. Meo
hau n chen sach niu m. No ngh bung: "Ch chen ky ht mi yn
tm". Mai n m, no mi v nha, no nt bung. Chut hoi lun tn
a tre c ra ti la g. Meo ap:
- Chc la chu khng va long u! Tn no la "Ht sach".
Chut ku:
- "Ht sach", tht la mt tn la lung. Em cha oc thy tn y
bao gi. "Ht sach" th la ngha ly g nh?
No lc u, nm cun tron ngi lai ngu.
T o tr i, chng co ai n mi meo i lam b u na.
Nhng khi mua ng ti, ra ngoai ng khng kim c g n na,
chut mi ngh n thc n danh:
- Anh meo a, ta i tm niu m danh i, chc la ngon lm
y.
Meo ap:
- c. Hn chu se thy ngon lm, ngon nh th li lim
khng kh y ma!
Chung ra i, ti ni th thy niu vn con nguyn ch cu nhng
ch co niu khng.
Chut bao:
- Th ra th, by gi ti mi hiu cac vic a xay ra. By gi mi
ro anh tht la ban tt. Anh a anh chen ht. Anh lam cha u
nh th y: Ln u "Lim sach lng", ln sau "Ht mt na",
ri...
Meo het ln:
- Cm mm ngay. May con noi ting na la tao n tht may
y.
Ti nghip con chut khng km c ting:

Truyn c Grim

146

- "Ht sach".
Va noi bung ming th meo a v no nut chng.
Ban xem y, tnh i la th y!
Cac em co nhng suy ngh g v cu chuyn nay? Meo xu tnh,
tan tn lng tm hay chut kh dai? Noi th nao cung u ung
ca. Ai i chut lai chi vi meo. Cac em co bao gi nghe cu noi:
Chon ban ma chi cha"? Trong cuc i co nhiu ngi tt nhng
cung lm ke xu. Nu cac em kt ban vi ke xu th cac em se nhn
c hu qua nh con chut trong truyn y!

Truyn c Grim

147

Hai anh em
Xa co hai anh em, anh th giau ma em th ngheo. Ngi anh
giau co lam ngh th vang, tnh vn ac nghit. Ngi em tt chi
ban kim tin n, tnh tnh hin hu ngay tht. Ngi em co hai
con, e sinh i ging nhau nh hai giot nc. Hai a be thnh
thoang vn lui ti nha bac hong kim thc n tha.
Mt ba kia, ngi em vao rng n cui bng thy co con chim
toan vang, xa nay anh cha tng thy. Anh nht mt vin soi
nem, may trung chim, nhng ch rung co mt chic lng vang con
chim bay mt. Anh lai nht cai lng mang v cho ngi anh. Ga
nhn ri bao: "Vang tht y" ri ga tra tin cho em.
Ba sau, ngi em treo ln mt gc bach dng nh cht ly
my canh, tnh c lai thy con chim hm trc bay i. Anh tm mt
lat thy t chim, trong co qua trng vang. Anh nht trng em v
cho ngi anh, ga lai bao: "Vang tht y" va tra tin cho em.
Sau rt, ga th vang bao: "Ta mun co ca con chim kia!"
Ngi em vao rng ln th ba lai thy con chim ang u trn
cy. Anh nht a nem no ri xung, oan xach no v cho ngi anh,
c ga tra cho mt nm vang. Anh ngh bung: "Gi th ta co th
sng ang hoang ri y". Anh hai long lm, ra v.
Ga th vang vn la tay tinh quai, ranh manh nn ga tha bit
con chim kia ang gia bao nhiu ri. Ga goi v, bao: "Hay mang
quay con chim vang nay cho ti, nh chu y ng mt i t g nhe,
ti mun n mt mnh tt ca".
Con chim nay u co phai ging chim thng. No vn thuc
mt loai rt la. Ai n c tim gan no trong vong mi nm, c mi
sang lt gi ln se co mt ng vang. Ngi v m chim xong, cm
vao mt cai xin bo lo quay. Lat sau, ch ta co vic cn i ra ngoai.
Tnh c gia khi y, hai a nho con ngi em chay vao bp ng
xem quay chim. Chung no xoay cai xin i, lai my vong. Thy hai

Truyn c Grim

148

ming g nho nho ri t trong bung chim xung long chao, mt a

bao: "Ta n t i, em oi lm, chng ai bit u ma s". Mi a
nht n mt ming. ang n bng ngi an ba tr vao thy ro
chung nhai mi hoi: "Bay n g th?".
Hai a ap: "Co vai ming t bung chim ri xung bac a".
"Tim gan no y ma!". Ngi an ba hai qua. chng khoi
thy thiu ma ni nong, ch vi tht ngay mt con ga, moi tim gan
ra bu vao ch thiu con chim vang. Chim chn ri, ch mang ln
cho chng. Ga ngn tt mt mnh, khng con sot lai ly mt ming.
Sm hm sau, luc lun tay xung di gi, ga c inh ninh se c
mt ng vang nhng ga chng thy g ht.
Con hai a nho, chung khng ng vn may a n vi chung.
Sm hm sau, luc chung thc gic, bng co vt g ri xung t,
ting ku lanh lanh. Chung nht ln, te ra la hai ng vang. Chung
vi em vao cho b. Anh ta ngac nhin lm, c t hoi: "u ui th
nao y nh?".
Nhng ri sang hm sau lai c hai ng vang na va c th.
Anh ta ben tm ngi anh va k cho anh nghe cu chuyn la. Ga
th vang hiu ngay ra th nao ri, chc hai a be a xi mt c
tim gan trong con chim vang cua ga. Vn tnh tham lam cay nghit,
bao thu, ga mi doa em: "Cac chau no rn vi quy ri y! Chu
ch co ly vang va cung chng nn cho chung nha na. Quy a am
chung va co th se con hai ca chu na".
Ngi em nghe noi s lm, nn mc du trong long au nh ct,
anh anh dt hai con vao rng, va ngm ngui bo con lai o.
Hai a tre quanh qun mai trong rng ma chng tm c li
v, chung b lac cang su hn. Sau gp mt ngi i sn hoi chung:
"Cac chau la con cai nha ai th?".
Chung ap: "Chung chau la con ngi tt chi ngheo". Chung
k cho ngi i sn bit chuyn cha chung khng mun gi chung
nha ch v sang nao di gi cua chung cung co mt ng tin
vang. Ngi i sn bao: "c, co g kho khn u, ch min la cac
chau c cho ngay tht va ch lam bing".
Ngi i sn tt bung nay vn khng co con. Thy hai a tre
d thng, anh a lun chung v nha mnh va bao: "Ta nui cac
chau lam con". Anh truyn cho chung ngh th sn va ct h chung
nhng ng vang ma sang chung vn c, sau nay dung ti.

Truyn c Grim

149

Khi hai a tre a ln ri, mt hm b nui mi dt ca hai vao

rng va bao: "Ba nay, cac con phai bn th ta con lam l cho
cac con chnh thc vao ngh". Ba ngi vao ch n nhng ho i
mai chng thy con thu nao mo ti. Bac th sn mi ngng u ln
nhn bt gp an vt tri trng nh tuyt ang xp theo hnh tam
giac bay qua. Bac bao con ln: "Th ha mi goc mt con coi nao?".
Ngi con ln bn va at c ung nh ung li b dn. Lat sau
lai co an na bay ti, ln nay chung xp thanh hnh s hai. Bac lai
bao con th hai th ha mi goc mt con. Anh chang nay bn cung
at. B nui bao: "Ta tuyn b la k t nay, cac con chnh thc vao
ngh". Tip o, hai anh em a nhau vao rng ban bac va nht tr
vi nhau iu g o. Ti n, luc ngi vao ban n, hai ngi tha vi
b nui: "Chung con se chng chu n u nu nh b khng thun
cho chung con mt iu".
Bac hoi: "Cac con co iu g vy?".
Hai ngi ap: "Gi chung con a hoc thanh ngh ri, mun i
th tai vi thin ha mt phen, xin hay cho chung con i.". Bac th
sn vui long lm: "Cac con n noi ung nh nhng ngi th sn
dung cam, iu mong mun cua cac con cung chnh la iu c
nguyn cua b, cac con c i i, tt se thanh cng". Ba ngi lai n
ung rt vui ve.
Ti ngay a nh, b nui tng mi ngi mt khu sung vi
mt con cho sn. S vang danh dum by lu nay cung tra cho cac
con mang theo tuy y mun. Bac i tin cac con mt oan ng. Luc
chia tay, bac con cho thm hai a mt con dao con mi sang loang
va bao: "Khi nao cac con t bit nhau, nh cm con dao nay vao mt
gc cy. Luc tr v, c xem dao khc bit tin nhau. Rut dao ra, nu
thy han r tc la ngi vng mt a cht. Trai lai, dao con sang
tc la ngi con sng".
Hai anh em i mit ti mt khu rng to, i tron mt ngay ma
cha ht rng. Ho phai ngu m o va ly lng kh ra n. Lai i
tron mt ngay hm sau na cung cha ht rng. Lng n a can
ri anh bao em: "Phai bn con g n cho oi". Noi xong anh nap
an va tm quanh. Thy con tho chay ti, anh ging sung ngm
nhng tho ku: "Hay tha mang cho ti, ti xin np hai con tho con".
No nhay ngay vao bui, sau o tha ra hai chu tho con. My con vt
nho nay trng rt ang yu, hai ngi ng long thng khng n

Truyn c Grim

150

git. Ho gi chung lai va mang theo, hai con tho cung bam rt sat
du chn hai ngi.
Mt lat sau o, lai gp mt con cao. Hai ngi nh bn th cao
ku ln: "Hay tha mang cho ti, ti xin np hai con cao nho". Cao
tha ra hai chu cao nho. Hai ngi cung khng n git, cho i cung
vi hai con tho. Lat sau, mt con soi ch rng rm ra. Hai ngi
nh bn th soi ku: "Hay tha mang cho ti, ti xin np hai con soi
nho". Ho tha hai con soi nho nhp an vi my con kia cung i.
Lai gp mt con gu nhng gu cung tham sng ku ln: "Hay
tha mang cho ti, ti xin np hai con gu nho". Hai con gu nho
c nhp cung an vi my con trn, thanh tam con tt ca.
Sau o, ho gp s t. S t ru bm tin lai. Nhng hai ngi
nao co s. Ho ging sung ngm. S t vi ku ln: "Hay tha mang
cho ti, ti xin np hai con s t con". No tha hai con no ra. Th la
hai ngi a co mt i s t, mt i gu, mt i soi, mt i cao,
mt i tho theo hu. Trong bung vn oi, ho mi bao hai con cao:
"Nay cac chu cao, cac chu vn ranh manh, a mu lai nhe nhang,
hay kim cai g n i".
Cao ap: "Cach y khng xa co mt thn nho, bon ti vn
thng ti o n trm ga, chung ti xin dn ng".
Hai ngi tm ng vao thn, mua t thc n, lai khng qun
cho ca my con vt n ri tip tuc ra i. Hai con cao vn a bit qua
ro trong vung y ch nao nui ga, nn chung ch ng cho hai
ngi th sn rt ranh.
i quanh qun a kha lu ri ma vn chng tm ra c chn
nao co vic lam ma lai cung vi nhau, nn hai anh em ban: "Ch
con cach la ta chia tay nhau thi.". Hai ngi chia am suc vt ra,
mi ngi ly mt con s t, mt con gu, mt con soi, mt con cao
va mt con tho. Ri ho t bit nhau, ha se gi tnh anh em tron
i va cm con dao ma b nui a cho ho ln mt gc cy.
Mt ngi theo hng ng ma i, con ngi kia ln theo
hng ty. Ngi em dn an suc vt i ti mt thanh th kia, thy
khp ni trong thanh treo toan c en. Chang re vao mt quan tro
hoi chu quan co ch cho suc vt cua chang tro khng. Chu quan a
chung vao mt cai chung, trn vach chung co l thung. Th la tho
ta chui c ra ngoai i kim mt cai bp cai trng. Cao cung kim
c mt con ga mai, n xong no lai xi lun nt con ga trng.

Truyn c Grim

151

Nhng soi, gu va s t v thn hnh to ln qua, khng vao chung

c. Chu quan ben dn chung ra mt ni, co con bo sa ang nm
trn tham co, chung tht ngay con bo sa.
Chang th sn lo cho an suc vt xong xui ri mi hoi thm
chu quan xem tai sao trong thanh ch thy toan c tang.
Chu quan cho bit: "Sang mai, cng chua con mt cua c vua
qua i".
Chang hoi lai: "Nang b m nng hay sao?".
Chu quan ap : "Khng u, nang vn ti tnh khoe manh
nhng nang se phai cht".
Chang th sn vn hoi: "Sao vy?".
- Trc ca thanh co mt ngon nui cao, trn nui co mt con
rng. Nm nao rng cung oi phai hin cho no mt ngi con gai
ep, bng khng no se tan pha ca giang sn nay. Gi th con gai ep
trong thanh a ht ri, ch con lai mnh cng chua, bt buc phai
hin nang cho no thi. Mai la ti ky han o".
Chang th sn lai hoi: "Th sao khng git con rng i?".
Chu quan ap: "Tri i, bit bao hip s a bo mnh vi no ri.
Vua ha la nu ai thng ni no th se c ly con gai ngi, sau
nay lai se c hng ngi bau na".
Chang th sn khng noi g na. Sang hm sau chang lng
lng dn suc vt ln nui tm rng. Ln n trn nui chang thy co
mt ngi nha th. Trn ban th co ba cc ru y, bn canh co my
dong ch vit: "Ai ung can my cc ru nay th se tr thanh ngi
khoe nht trn gian va se mua ni thanh kim chn di bc
ca". Chang khng ung ru ma ra nhc thanh kim ngay nhng
khng sao nhc no ln. Chang anh phai quay lai ung can ru,
luc nay mi u sc nhc ni thanh kim va con co th mua no rt
d dang na.
Ti gi np cng chua cho con rng, ca c vua, quan nguyn
soai va qun thn u i theo tin nang. T xa nang a nom
thy chang th sn ng trn mt ngon nui. Nang ng o la con
rng ang i nang nn khng chu i na. Nhng nang lai ngh s
phn cua ca thanh, nang lai anh phai i, bc chn nng tru. Vua
va qun thn quay v, long bun v han, ch duy quan nguyn soai
con phai ng lai o chng kin t xa cac vic sp xay ra.

Truyn c Grim

152

Cng chua ln ngon nui thy chng phai la rng ma lai la

chang th sn trai tre. Chang an ui nang, bao cho nang bit la
chang se cu nang, a nang vao trong nha th va khoa ca lai.
Mt lat sau, co ting gio cun d di ri mt con rng bay u xut
hin. Thy chang th sn no ngac nhin lm, hoi:
- Mi ln nui co vic g?
Chang tra li:
- Ta mun o sc vi mi.
Rng bao:
- Bao nhiu hip s a bo mnh ni y ri, ta se cho mi theo
got chung.
Tc th ca bay cai u cua no phun la ph ph. La bt vao co
kh. Chang th sn se cht trong am khoi nu my con vt cua
chang khng kp chay ti dp tt. Rng ben xng vao chang. Chang
vung kim, thanh kim rt trn khng, chem rung ba u rng. Con
rng ni in, no bay vut ln cao khac la ng thi nh m b
xung. Chang th sn lai chem lun mt nhat, t thm ba u
na. Con vt a qua kit sc ri xung nhng no vn mun xng
vao lt na. Chang ly ht sc con lai chem t ui no. Chang
khng anh c na ben goi my con vt cua chang. Chung x lai
xe xac con rng ra thanh tng manh.
Cuc chin u a xong, chang m ca nha th thy cng chua
ang nm ln di t. Trong luc anh nhau, nang a ngt i v
qua s. Chang vc nang ra ngoai, i mt luc nang a tnh va he
mt nhn chang mi ch cho nang my khuc xac rng cho nang
bit la nang a thoat. Cng chua mng lm noi: "Ri chang se la
chng thip v cha thip co ha se ga con gai cho ai git c rng".
Nang thao chui vong san h ang eo c chia cho my con vt
thng cng cho chung, ring s t c chia cai khoa vang. Con
chic khn tay thu tn nang, nang a tng chang th sn. Chang
ben ra ct bay cai li cua bay u rng, boc vao khn gi cn thn.
Sau o v b la hun va anh nhau a kit sc, chang bao cng
chua: "Hai ta u a qua mt moi, ta hay ngu mt luc". Cng chua
ng thun. Hai ngi nm ngay di t. Chang bao s t: "May
hay ngi canh ng cho ai xm pham vao chung ra trong gic ngu".
Hai ngi ngu. S t nm canh hai ngi canh, nhng v no
cung mt ri nn no goi gu bao: "May lai nm canh tao, tao cn

Truyn c Grim

153

ngu mt luc, co chuyn g th may anh thc tao". Gu lai nm bn

s t nhng v gu cung mt no goi soi bao: "May lai nm canh tao,
tao cn ngu mt luc, co chuyn g th may anh thc tao". Soi lai
nm bn gu nhng v soi cung mt nn no goi cao bao: "May lai
nm canh tao, tao cn ngu mt luc, co chuyn g th may anh thc
tao". Cao lai nm bn soi nhng v cao cung mt nn goi tho bao:
"May lai nm canh tao, tao cn ngu mt luc, co chuyn g th may
anh thc tao". Tho lai nm bn cao nhng v chnh chu tho ang
thng cung mt ri ma chng nh c ai canh gium nn no ngu
thip i mt. Th la cng chua, anh th sn, s t, gu, soi, cao, tho
tt ca ngu say.
Tn nguyn soai vn ng nhn ng xa, luc nay khng thy
rng cp cng chua bay ln, trn nui u y vn yn tnh, hn bao
dan i ln. Luc n ni, hn thy my khuc xac rng ln loc trn
mt t va cach o mt quang, cng chua vi ngi th sn va my
con vt ang say sa ngu. Hn vn la tay gian ac xao quyt nn rut
kim cht ngay u ngi th sn, ri hn b cng chua xung nui.
Cng chua thc gic, thy th s lm, nhng tn nguyn soai a
bao: "Nang gi trong tay ta ri, nang phai noi chnh ta a chem
cht con rng".
Cng chua ap: "Ta khng th lam c u v o la cng cua
ngi th sn vi my con vt".
Tn nguyn soai rut kim ra doa nu nang khng chu nghe
hn se git nang. Cng chua anh phai nhn li. Ngay sau o, hn
a nang n gp vua cha. Vua cha vn inh ninh la con gai yu
cua mnh a b quai vt xe xac nn thy con vn sng tr v, vua
vui mng khn xit.
Tn nguyn soai tu: "Thn a co cng chem c con rng
cu cng chua va cu nc, nay xin b ha cho thn c ly nang
nh li b ha a ha hen.
Vua hoi cng chua: "Co ung nh li cua hn noi khng?". Cng
chua ap: "Tha ung nh th nhng con xin i mt nm le mt
ngay na ri hay lam l ci". Nang mong moi trong khoang thi
gian o may ra co th c tin tc v ngi yu.
Trn qua nui rng, khi y my con vt vn con nm ngu say
sa canh thn chu chung. Bng co mt con ong bay n u ngay
trn mui tho. Tho gi chn gat no ri lai ngu. Ong bay n ln th

Truyn c Grim

154

hai, tho cung gat no i ri lai ngu. Ong bay lai ln th ba, t lun
vao mui tho. Tho git mnh tnh dy. No anh thc cao, cao anh
thc soi, soi anh thc gu, gu anh thc s t. S t tnh dy,
thy cng chua a bin mt, ch con chu nm cht o, no rng ln
rt d di va het: "Ke nao a lam vic nay? Gu sao may chng
anh thc tao?". Gu hoi soi: "Sao may chng anh thc tao?". Soi
hoi cao: "Sao may chng anh thc tao?". Cao lai hoi tho: : "Sao
may chng anh thc tao?". Tho khng bit tra li th nao, thanh
th ti li ca ln u no.
My con vt kia nh xng vao anh tho, tho vi khn khoan:
"Cac anh ng git ti, ti se lam cho chu cua chung ta sng lai.
Ti bit mt qua trn nui, trn co th r cy, ch cn ngm th r
cy y la bnh tt thng tch g cung khoi. Nhng qua nui lai
cach y co ti hai trm ting ng h ng b kia". S t bao:
"Hen cho may ni trong hai mi bn ting phai ti o ly bng
c th r no v y".
Tho nhay tot i ngay. Hm bn gi sau no a v, mang theo
th r no. S t vi tha u chu, chp vao mnh nh trc, con tho
nhet r cy vao ming chu. Tc th u lai lin ngay vi mnh, tim
bt u p va ngi cht sng lai. Chang th sn tnh dy thy
mt cng chua, kinh hoang lm. Chang ngh bung: "Chc nang a
tha luc ta ngu bo trn ri".
Luc s t chp u cho chu, no vi qua nn chp trai chiu,
nhng chu no ang bun khng y. Mai n tra luc sp n chang
mi bit la u mnh ngoanh lai pha sau lng. Chang khng hiu
sao ca, ben hoi my con vt a co chuyn g xay ra trong khi chang
ngu. S t k rng khi y chung ngu ht v mt qua, luc no tnh dy
thy chu a cht, u b cht la khoi xac, tho a i ly r cy
trng sinh, con no trong luc qua vi a chp u trai chiu, gi no
mun sa lai thiu sot y. K xong, no rt lun u chang th sn
ra, xoay tr lai va tho lai vi ly r cy cha cho lin lai.
Chang th sn bun lm. Chang i y i o, day my con vt
nhay mua lam vui cho thin ha xem. ung mt nm sau, chang tr
lai ch thanh th ch chang a cu cng chua ngay trc. Ln nay
thy ph xa treo toan c o. Chang hoi chu quan: "Th la th nao?
Nm trc ph xa treo toan c en, nm nay sao lai ch thy treo
toan c o?". Chu quan ap: "Nm trc, vua chung ti phai tin
cng chua cho rng, may nh quan nguyn soai anh nhau vi rng

Truyn c Grim

155

a chem c no. Mai y la ngay ci nang. Chnh v vy ma nm

trc ph xa treo c en chu tang, con hm nay treo c o n
mng".
Hm nay la ngay l ci, n ba tra, chang th sn bao chu
quan: "ng chu co tin la ba nay ta se ly c banh m tn ban
tic cua nha vua v y n khng?".
Chu quan tha: "Ti chng dam tin u; vng, ti xin cuc vi
ngai trm ng vang y".
Chang th sn nhn anh cuc. Chang cung a ra mt cai tui
ng mt trm ng vang. oan chang goi tho va bao: "Chu tho tai
nhay nhot, chu hay vao ly banh cua nha vua n ra y cho ta".
Tho vn be nht am, chng th sai khin con vt nao khac
nn no anh phai t thn i ly. No ngh bung: "Mt mnh mnh
chay gia ph th nay tt se b cho sn ui mt thi". Qua nh no
ngh, co my con cho rt theo, mun lt da no. No chay nhanh nh
bin va ln ngay c vao mt cai choi gac ma lnh canh chng bit
g ht.
an cho xng ln nh li no ra nhng tn lnh canh lai ng
an cho mun rn vi mnh, hn ni nong phang lun my bang
sung. Lu cho sua om som ri chay mt.
Tho thy a ht nguy, nhay lun vao lu ai. No n thng ch
cng chua, len di gm gh nang ngi khe cao chn nang. Cng
chua tng la con cho cua nang nn mng: "May co i ch khac
khng?". Tho cao ln th hai, cng chua lai mng: "May co i ch
khac khng?". Nhng tho khng h bi ri, no cao ln th ba. Cng
chua mi nhom xung va nh cai dy buc c tho, nang nhn c
no. Nang b no ln, mang vao phong hoi: "Tho yu qu i, tho mun
g th".
Tho ap: "Chu ti la ngi git rng hin a ti y. Ngi sai
ti vao xin mt tm banh m vua vn n". Cng chua nghe noi
mng lm. Nang cho goi ngay ngi th lam banh vao, sai ly mt
tm banh, th ma vua vn thng n. Tho lai noi: "Xin cho ngi
th lam banh em ti ra ngoai lu cho sn khoi hai ti".
Ngi th lam banh em tho n tn ca nha tro. Tho m tm
banh m bng hai chn trc, i bng hai chn sau em vao ch ng
chu. Chang th sn bao chu quan: "Thy cha, ng chu quan i,
trm ng vang kia la cua ti ri". Chu quan kinh ngac lm, nhng

Truyn c Grim

156

chang th sn a noi tip: "Vng ng chu a, banh a co ri, gi th

ti lai mun n ca mon tht ran cua nha vua na kia!". Chu quan
bao: " xem nao". Nhng anh ta khng dam anh cuc na. Chang
th sn lin goi cao bao: "Chu cao, chu hay vao ly mon tht ran cua
vua ra y cho ta".
Con cao lng o nay lun tai hn tho. No c tm ngo ngach ma
i nn khng b con cho nao trng thy. No len vao di gm gh
cng chua ngi, cao ln chn nang. Cng chua nhn xung, thy si
dy buc c cao, nhn ra no, em no vao phong, hoi: "Cao yu qu
i, cao mun g th?".
Cao ap: "Chu ti la ngi git rng, hin a y ri. Ngi
sai ti vao xin mt ming tht ran cua vua n. Cng chua goi u
bp, sai lam mon tht ran vua vn n em ra cho cao. Cao bng ly
a tht, em v cho chu.
Chang th sn bao chu quan: "Thy cha, ng chu i, banh,
tht a co ri, by gi ta mun n mon rau cua nha vua na".
Chang goi soi vao bao: "Chu soi, chu vao ly mon rau cua nha vua
n ra y cho ta".
Soi chng s ai ca nn no vao thng trong lu ai. No n
phong cng chua, khe keo ao nang nang buc phai nhn xung.
Nang trng thy si dy buc c no, nhn ra no mi a no vao
phong, hoi: "Soi thn yu i, soi mun g?".
Soi ap: "Chu ti la ngi git rng, hin a y ri. Ngi
sai ti vao xin mon rau cua vua n".
Cng chua goi u bp, sai lam mon tht rau vua vn n em
ra tn ca cho soi. Soi bng lin rau em v cho chu.
Chang th sn bao chu quan: "Thy cha, ng chu i, banh,
tht, rau a co ri, by gi ta mun n mon ngot cua nha vua
na". Chang goi gu va bao: "Chu gu, chu vn thch lim cua ngot,
chu hay ly mon ngot cua vua n ra y cho ta".
Gu lach bach chay vao lu ai. Doc ng, ai thy no cung
phai lang tranh. Ti ch lnh canh, tn lnh gi sung nh ngn
khng cho no i. No nhy ngay ln, va cho tn lnh my cai tat vao
ma phai ma trai. Ca cai choi gac sp. No lai thng ng vao ch
cng chua, ng sau lng nang khe gm g. Cng chua quay lai
nhn ra gu, ben goi no vao phong hoi: "Gu thn yu i, gu mun
g?".

Truyn c Grim

157

Gu ap: "Chu ti la ngi git rng, hin a y ri. Ngi

sai ti vao xin mon ngot cua nha vua vn dung".
Cng chua vi goi ngi th lam banh ngot, sai lam th banh
ngot vua thng n, mang ra cho gu.
Gu lim ng ri bn di ln ca pha trn ri no mi ng
dy, bng u banh em v cho chu.
Chang th sn bao chu quan: "Thy cha, ng chu i, banh,
tht, rau, ngot a co ri, by gi ta lai mun ung th ru ma
vua thng dung".
Chang goi s t vao va bao: "Chu s t, chu vn thch ru.
Chu hay vao ly th ru nho cua vua v cho ta". S t i ra
ng, ai thy no cung chay; ti ch choi gac. Lnh canh nh can
ng no, no rng ln mt ting, moi th a b bn tung i ht. S
t n trc phong vua, qut ui ln ca. Cng chua ra, thoat thy
no rt kinh khung, nhng ri nang nhn ra no nh co cai cha khoa
vang buc c no. Nang goi no vao phong, hoi: "S t thn yu i,
s t mun g?".
S t ap: "Chu ti la ngi git rng, hin a y ri. Ti
vao xin th ru nho ma vua vn ung".
Cng chua vi cho goi ngi hu ru, sai em th ru nho
vua vn ung ra cho s t. S t noi: " ti i xem co ung th y
khng!".
No lin i theo ngi hu ru. Xung di hm, ngi nay
nh ly th ru thng cua bon ngi hu vn ung. S t bao:
"Khoan, i ta nm xem a!". No t rot ly na bnh, tu mt hi can
rao. No bao: "Khng phai th nay". Ngi hu ru lic trm no ri
ra ch thung ru khac, nh ly th ru vn danh cho quan
nguyn soai. S t lai bao: "Khoan ta nm xem a!". No t rot
na bnh na, tu can: "Co kha hn nhng vn cha phai".
Ngi hu ru phat cau mi noi: "Cai suc vt, ngu n con
bit g v ru!". Tc th ga b s t va ngay cho mt cai vao sau
gay nga phuc xung bt tnh nhn s. Luc tnh lai ri, ga khng
dam noi g na, c lng lng a s t n bn mt cai hm c
bit nho nhn. Trong o la ru cua vua. Xa nay ngoai vua ra
khng ai c ung.
S t lai rot ly na bnh nm trc. Xong no bao: "Co th
ung y". No sai ga kia rot ra sau chai y, ri cung i ln. Luc ra

Truyn c Grim

158

ti bn ngoai, no thy chuynh choang hi say. Ga kia em ru ra

n tn ca cho no. No ngoam gio ru vao mm tha v cho chu.
Chang th sn bao chu quan: "Thy cha ng chu, banh, tht,
rau, ngot, ru nho cua vua a co u ca, gi ta mi cung my con
vt thng thc y".
Chang ngi vao n ung, lai chia ca cho tho, cao, soi, gu, s t
cung n va ung. Chang thy cng chua vn yu mnh nn vui lm.
n xong, chang bao: "Nay ng chu, ti a n ung nh vua ri, gi
ti mun vao triu xin ly cng chua y!". Chu quan hoi: "Xin
th nao c! Cng chua a co ni co chn ri, ma hm nay la ngay
ci kia ma".
Chang ben rut tui ra ly cai khn tay ma cng chua a cho
chang trn nui rng khi trc, trong khn tay vn goi bay cai li
cua con quai. Chang noi: "Ta a co vt nay trong tay, no se giup ta
lam vic y". Chu quan xem cai khn ri bao: "Tin g th tin ch
iu o ti khng th tin c. Ti sn long xin cuc ca nha ca,
sn vn y!". Chang th sn lai ly ra mt cai tui trong o co
nghn ng vang, t ln ban ri noi: "Ta cung xin cuc s vang
nay".
ban n trong cung, vua hoi cng chua: "My con thu c i ra
i vao trong cung, chung n ch con co vic g th?". Nang ap:
"Con chng dam tu trnh u, xin cha c cho ngi i goi chu
nhn cua no ti y, cha se ro".
Vua sai ke hu n quan tro mi ngi la mt. Ke hu n,
ung nh chang th sn a anh cuc vi chu quan. Chang bao:
"ng thy cha, ng chu, vua sai ke hu i mi ti o, nhng ti
chng i nh th nay u".
Chang lai bao ngi hu: "Ngi v tu vua xin hay gi hoang
bao cho ta, xin hay cp cho ta mt c xe sau nga vi mt s qun
hu".
Vua c tin bao, hoi cng chua: "Lam sao by gi?". Cng chua
ap: "Xin c triu va cp moi th nh chang oi, se khng ung
u". Vua ben sai em ao hoang bao vi mt c xe sau nga cp cho
chang, lai cp cho mt s ngi hu ha chang. Chang th sn
thy oan ngi keo n, bao chu quan : "Thy cha, ng chu, th
la ti a c triu, ung nh ti oi y nhe". Chang mc ao
hoang bao, cm theo chic khn goi li rng ri ln xe vao chu.

Truyn c Grim

159

Vua thy chang a n, hoi con gai: "Ta tip hn th nao y?".
Nang ap: "Xin Ngi c ra on, se khng ung u".
Vua ben on chang, a chang vao, my con vt cung i theo
sau. Vua ch cho chang ngi canh mnh vi cng chua. Con tn
nguyn soai ngi gh chu r pha bn kia, nhng ga khng nhn
ra c chang.
Va khi o, bay chic u rng c em bay. Vua phan: "Ba
nay, ta ga con gai cho quan nguyn soai la thng cai cng a
chem c bay chic u nay".
Chang th sn lin ng ln, ra m tng u mt hoi: "Th bay
cai li rng u?". Tn nguyn soai s tai mt. Khng bit tra li
ra sao, sau cung ga noi liu: "Rng khng co li".
Chang th sn bao: "Ch nhng a gian tra mi khng co li,
con li rng chnh la vt chng cua ngi thng trn". Chang ci
chic khn ra, bay cai li vn nguyn o. Chang lp tng cai mt
vao tng u rng, qua nhin u khp ht. Sau o chang lai a
cho cng chua xem chic khn thu tn nang va hoi nang a cho ai
chic khn nay. Cng chua ap: "Cho ngi a chem cht con rng".
Chang lai goi tng con vt lai, thao ly my si dy buc c chung
ri thao ca cai khoa vang c s t, a cho cng chua va hoi cua
ai. Nang ap: "My si dy buc c va cai khoa vang nay u la cua
thip, thip chia cho my con vt thng chung a gop cng git
rng".
Khi y chang th sn mi noi: "Tha luc thn anh rng xong,
mt moi ngu mt, tn nguyn soai kia a i n cht u thn. Sau
o, ga a cng chua i va mao nhn la chnh ga a chem rng.
My cai li, chic khn tay vi my si dy buc c y chng
minh la ga noi di".
Chang lai k tip chuyn my con vt a i kim r cy thn v
cu chang nh th nao, mt nm qua chang a i phiu dat nhng
u, ri cui cung lai quay tr v ung ni y, nh chu quan tro
noi cho nghe ma bit c mu gian cua tn nguyn soai.
Vua ben hoi cng chua: "Co ung ngi nay a chem rng
khng?". Nang ap: "Tu, ung th, gi con mi dam noi ra cai ti
cua tn nguyn soai. Con khng noi th chuyn cung l ri. No a
bc con phai ha gi kn. Ma con xin mt nm le mt ngay sau
hay lam l ci, chnh cung v chuyn y".

Truyn c Grim

160

Vua cho triu mi hai mu s n lun ti tn nguyn soai.

Cac mu s khep hn vao an t hnh. X ti hn xong, vua cho
chang th sn ly cng chua, lai phong chang lam pho vng trong
ca nc. am ci c t chc rt trong th. Pho vng cho ngi
i triu b e va b nui mnh, tng hai ngi rt nhiu chu bau.
Chang cung khng qun ngi chu quan tro. Chang cho triu ngi
y vao, bao: "Thy khng, ng chu, ti a ly cng chua ri, nha ca
sn vn nha ng gi la cua ti". Chu quan tha: "Tha nh vy la
ung ly". Nhng v pho vng a bao: "Thi ta khoan hng cho:
nha ca sn vn ng c gi, con nghn vang no ta tng thm cho
ng o". Con ngi bac nghe chuyn, s chang hoi ti trn i mt.
Pho vng vi cng chua t o sng rt vui ve va hanh phuc. Chang
i sn lun, v o la s thch cua chang va my con vt trung thanh
thng i theo chu.
Gn o co mt khu rng. Ngi ra n trong rng co quy va t
ai vao rng ma lai ra c. V pho vng tre tui rt mun i vao
o sn. Chang c nai mai, cui cung ng vua gia phai bng long cho
chang i. Chang ln nga, em theo mt oan tuy tung rt ng.
Vao n ca rng thy con hu cai lng trng nh tuyt. Chang
bao nhng ngi theo hu: "Cac ngi hay ch ta y, ta mun i
sn con thu ep e kia". Chang thuc nga ui theo hu vao rng,
ch co my con vt theo chang thi.
oan ngi ng lai i cho n chiu, khng thy chang ra.
Ho anh quay nga v bao vi cng chua: "Pho vng ui theo mt
con hu trng vao khu rng thing ri khng thy tr ra".
Cng chua lo cho chng v cung. Trong luc y, chang vn mai
ui con thu ma khng sao theo kp no c. C ung luc chang
thy va tm bn th no lai nhay xa hn va c th sau ri no bin
u mt.
Luc nay chang mi thy mnh a vao qua su trong rng.
Chang a tu va ln ruc mt hi, khng thy tra li v khng ai
nghe c ting tu va cua chang. Ti n, thy ro mnh khng kp
v na, chang xung nga, bn mt gc cy t la nh bung se
ngu m tai o.
Chang va ngi xung bn ng la, my con vt cung nm
quanh o, cht nghe vng vng nh co ting ngi. Chang nhn
quanh nhng chng thy g. Luc sau lai thy co ting rn trn
cao. Chang nhn ln thy mt mu gia ngi vt veo trn cy, ang

Truyn c Grim

161

rn r: "Hu, hu, hu, ret qua!". Chang bao mu: "Ret th xung y ma
si".
Nhng mu ta ap: "Chu thi, lu suc vt cua ngi se cn ta
mt".
Chang lai bao: "Chung khng lam g me u, me i, c xung
y".
Mu gia y chnh la mt mu phu thuy. Mu bao: " ta nem cy
gy xung. Ngi c ly cy gy p ln lng chung la chung se
khng lam g ta na u". Noi ri mu nem xung mt cai gy nho.
Chang ly gy p ln lng my con vt. Tc th chung nm yn va
b hoa a ngay tc khc. Khng phai lo v my con vt na, mu phu
thuy mi nhay xung, ly cy gy p nt vao ngi chang, bin
chang thanh a. Xong mu ru ln ci, li chang va my con vt
xung mt cai h, trong long h co nhiu tang a loai y ri.
Cng chua nha i mai khng thy chng v, cang lo s.
Va khi y, ngi anh luc chia tay i v hng ng, nay cung
ti x nay. Chang i tm vic lam chng c, c lang thang y o,
day my con vt nhay mua lam tro vui. Mt ngay kia, chang mun
v thm gc cy, ch hai ngi a cm li dao luc chia tay xem
em mnh ra sao.
Tr v o, chang thy bn mt dao cua em a b r mt mt
na, ch con mt na vn sang. Chang lo qua, thm ngh: "Chc em
ta gp nan ln ri, nhng may ra con cu c, v na dao kia vn
sang. Chang vi dn suc vt i v hng ty. Luc ti cng thanh,
lnh canh hoi co cn phai vao tin cho hoang hu bit khng: t my
hm nay, hoang hu rt lo v s vng mt cua pho vng, ngi ch
s pho vng a gp hoa trong rng mt ri.
Lnh canh tng chang chnh la v pho vng tre tui, v nom
chang ging em nh ht, lai cung co mt an suc vt i theo. Khi y
chang bit tn lnh a nhm mnh vi em mnh, ben t ngh thm:
"Tt nht la ta hay nhn i, se cang d cu em hn". Chang lin
tn lnh a mnh vao trong cung va c on tip rt vui ve. Cng
chua cung tng o la chng mnh nn hoi: "Tai sao chang vng
nha lu th?". Chang ap: "Ta b lac vao rng, mai mi tm c li
ra". Ti n chang nm trn ging em, mt thanh kim hai li
chn gia mnh va cng chua. Cng chua chng hiu th nao,
nhng khng dam hoi.

Truyn c Grim

162

Chang lai vai ngay, thm do moi tin tc v khu rng thing
no, ri chang bao: "Ta phai n o sn ln na". Vua va cng chua
mun can ngn ma khng c. Chang dn mt oan tuy tung rt
ng ln ng. Vao n rng, chang cung gp ung moi s nh em
mnh trc o. Chang thy mt con hu trng, ben bao nhng
ngi i theo: "Hay i ta y, ta mun sn con thu kia". Chang
thuc nga vao rng, my con vt chay theo sau chang. Nhng
chang khng tai nao ui kp c con hu. Vao a su qua, ti
n chang phai ngu lai trong o. Va khi t c ng la, chang
nghe trn u co ting rn: "Hu, hu, hu, ret qua!". Chang nhn ln,
thy mu phu thuy ngi trn cy. Chang bao: "Nu ret, th xung
y ma si me a". Mu ap: "Chu thi, lu suc vt cua ngi se cn
ta mt". Nhng chang lai bao: "Chung khng lam g me u". Mu
ben goi xung: "Ta se nem cho ngi mt cai gy, ngi ly gy y
ma p chung th chung se khng lam g ta na".
Chang th sn nghe thy th khng tin mu gia na. Chang
bao: "Ta se khng anh my con vt cua ta u, mu hay xung i,
bng khng ta se li mu xung". Mu ben het ln: "May mun g
nao? May lam g c ta?". Nhng chang ap: "Mu khng xung th
ta se bn mu nga xung". Mu bao: "May c vic bn, ta khng s g
my vin an cua may". Chang gi sung bn, nhng v an ch nn
khng th xuyn vao ngi mu, Mu ci sng sc va het: "May
khng tai nao bn trung c ta u!". Chang th sn a bit,
chang vi rt ba cai cuc bac trn ao nap lun vao nong sung. V
nh th, ta thut cua mu khng linh thing na, nn khi chang
bm co th no het ln ln nhao ngay xung t. Chang dm mt
chn ln ngi no, bao: "Con mu phu thuy gia, nu may khng chu
thu em ta hin u th ta se sach may qung lun vao ng la".
Mu s qua, xin tha va noi: "Chang cung my con vt a b hoa a
di mt cai h". Chang lin bt mu dn ti o, e mu va bao: "Con
kh c gia kia, gi may phai lam cho em ta va moi vt di nay
sng lai. Bng khng ta se nem may vao la".
Mu vi ly gy khe ng vao cac tang a, tc th em chang vi
my con vt u sng lai, ca nhiu ngi khac na, lai bun, th
thu cng, muc ng. Moi ngi ng dy, cam n cu mang, ri keo
nhau v. Hai anh em gp nhau, m hn, vui mng khn k. Hai
ngi tum ly mu phu thuy, troi mu lai vt vao la. Sau khi mu
cht thiu ri, khu rng t no cung bin i, tr nn quang ang
sang sua hn, co th thy c cung in ch cac o ba gi ng
b.

Truyn c Grim

163

Hai anh em cung v. Doc ng, hai ngi k cho nhau nghe
chuyn mnh. Khi ngi em bao tin la chang c thay vua tr v
ca nc th anh bao: "iu y anh a bit. Luc anh vao thanh,
ngi ta c tng anh la chu nn a danh cho anh moi th nghi l
cua cac bc vua chua. Ngay cng chua cung tng anh la chng nn
anh a phai n cung ban, nm cung ging vi nang".
Em nghe ti o ni ghen, in tit rut kim chem mt nhat t
la u anh. n luc thy anh nm cht o, mau tun chay th anh
hi hn v cung. Chang ku ln: "Anh ta a cu ta ma gi ta n hai
ngi", ri khoc loc tham thit.
Tho chay lai xin cho i ly r cy trng sinh. No i ri v con
va kp: ngi cht sng lai va khng bit g v vt thng trn
mnh ca.
Hai ngi lai i tip. Em bao: "Nom anh ging em nh ht.
Anh cung mc ao hoang bao nh em, ng sau cung co my con vt
keo theo. Ta th vao hai cng khac nhau ri t hai pha cung i vao
ch vua ng xem th nao?".
Hai ngi tach ra. Sau o vua thy cung mt luc lnh canh
hai cng khac nhau cung bao la pho vng dn my con vt i sn
v.
Vua phan: "Sao lai th c, hai cng thanh cach nhau co n
mt gi ng b kia ma?". Trong khi y, hai anh em t hai pha
khac nhau a cung vao ti trc sn lu ai va ang cung bc ln.
Vua hoi cng chua: "Con bao ngi nao la chng con? Hai ngi
ging ht nhau, ta khng phn bit c". Cng chua s lm, chng
bit noi sao. Sau nang cht nh n si dy vang a cho lu suc vt
buc c. Nang tm mt luc thy ngay chic khoa vang c mt
con s t. Nang mng qua, reo ln: "Ngi co con s t nay i theo
mi tht la chng con". Pho vng ci bao: "ung, ung vy o".
My ngi cung ngi vao ban n ung rt vui ve.
Ti hm y, luc pho vng vao ging nm, cng chua mi bao:
"Tai sao my m trc, m nao chang cung t thanh kim hai
li gia ging, thip c ngh la chang co y nh chem cht thip".
Khi y pho vng mi ro ht tm long cua anh mnh.
Chn ly lun thuc v nhng con ngi trung hu, dung cam.
Nhng th lc en ti lun b chn ng trc nhng con ngi
trung hu, dung cam o.

Truyn c Grim

164

Ngi th sn tai gioi

Xa co mt ga con trai hoc ngh th khoa. Mt hm anh tha
cha, mun ra ngoai thin ha thi th tai nng. Ngi cha bao:
- c con a, cha cung bng long thi.
ng a con ln ng va cho con mt t tin. Anh con trai i
tm vic lam. Nhng ch t lu sau, anh thy chan ngh va thch i
sn. ang lang thang, anh gp mt bac th sn mc qun ao mau
luc, hoi anh t u n va nh i u. Anh bao anh la th khoa,
gi khng thch ngh y na, mun hoc sn bn, khng bit bac co
sn long nhn anh lam hoc tro khng. Bac th sn ap:
- , co ch! Nu chu thch th c i vi ti.
Anh i theo, vi bac my nm lin va c bac truyn ngh
cho. t lu sau, anh lai xin i tm dp th tai. Bac th sn tra
cng cho anh mt khu sung hi. Sung nay c bit la bn g trung
ny.
Anh n ch kia co khu rng rm, i ca ngay vn cha ht. Ti
n, tranh thu d, anh leo ngi trn ngon cy cao. Khoang na
m, anh thy xa co anh la le loi. Anh nhn ky qua am canh la,
c nh ch y. Anh lai ly mu nem v pha anh la, anh du
ng. Xong anh tut xung nht mu ri c hng y thng ng
i ti.
Cang i ti, anh la cang ro. Luc n gn, anh thy mt ng
la rt to, ba ga khng l ng xin mt con bo nng. Bng mt
ga bao:
- T phai nm xem sp chn cha.
Ga xe mt ming, sp a vao ming th b anh th sn bn
mt phat, tht vng i mt. Ga noi:
- i chao, th ma gio cung thi bay c ming tht mnh cm
y!

Truyn c Grim

165

Ga xe ming khac. Ga ghe rng va nh cn, lai b anh th

sn bn lun phat th hai, tht vng mt nt. Ga cau qua, tat ga
ngi bn quat:
- Cu ging cua t a?
Ga kia cai:
- T co ging u, chc tay thin xa nao bn vng i y.
Ga khng l xe ming tht th ba, nhng ga cm cha chc tay
a lai b bn vng lun nt.
My ga bao nhau:
- Ngi bn ri ming n cua ta nht nh phai la tay thin xa.
Tht la cn c mt ngi nh th!
Ca ba ga goi m :
- Nay nha thin xa ra i nao! Ra y si m n no, bon t
khng lam g cu u! Nhng nu cu khng chu ra, bon t phai
i tm th luc y xong i cu.
Anh ben bc ra, noi anh la tay th sn lanh ngh, bn g
trung ny. Chung bao nu anh mun i vi chung, chung se cho i.
Chung k cho anh bit, trc ca rng co mt nang cng chua
xinh ep, chung ang mun cp nang y. Anh noi:
- c, vic y d thi!
Chung lai bao:
- Nhng con iu nay: y co con cho nho, c thy ngi n
gn la no sua. Ma h no sua la kinh ng ca triu nh. Cu co bn
cht con cho y c khng?
Anh bao:
- c ch, co kho g cai tro mon y.
Sau o anh xung thuyn qua sng. Luc thuyn vao gn b, con
cho chay ra nh sua. Anh bn no cht ngay. Bon khng l thy th
mng lm, chc mm phen nay se cp c cng chua. Nhng anh
mun vao xem tnh hnh trong ng tnh th nao ao. Anh bao
chung c ng i, ch anh goi.
Anh vao trong lu ai, thy tht yn tnh. Anh m ca phong
u tin, thy trn tng treo thanh kim bac, co nh ngi sao
vang va khc tn vua. Trn ban canh y, co la th nim phong gn
xi. Anh xe th oc. Th vit: "Ai ly c kim th chem ai cung

Truyn c Grim

166

cht". Anh ly kim eo ri lai i. Sang n cn phong cng chua

ngu, thy nang ep qua, anh nn th ngm mai, bung ngh: "Ngi
con gai ngy th th, sao ta n vao tay my ngi khng l hung
bao va nham him?". Anh nhn quanh, thy mt i hai di gm
ging. Hai bn phai nh mt ngi sao co tn vua. Hai bn trai
cung nh mt ngi sao co tn cng chua. C nang qun chic khn
lua ln thu kim tuyn, vat bn phai thu tn vua vi mt ngi sao,
vat bn trai thu tn nang vi mt ngi sao, ch vang rc r. Anh
ly keo ct vat khn bn phai bo tui. Anh bo tui ca chic hai bn
phai thu tn vua. Trong luc y, ngi con gai vn ngu say, ngi
nh vui trong ao. Tin tay anh ct mt manh ao ut nt vao tui kia.
Anh lam rt nhe nhang, khng ng n ngi nang.
Xong anh ra i, nang ngu yn. Luc anh n cng, bon khng
l i ngoai tng anh em cng chua ra. Anh goi chung vao bao:
ngi thiu n o tay anh ri. Anh khng m c cng, nhng
cng co l hng, chung phai chui ma vao. i ga th nht lai, anh
tum toc keo u no, cht mt nhat, oan keo ca ngi no vao trong
nt. Xong anh goi a th hai, cht u no ri n a th ba va
rt mng la cu c cng chua khoi tay ke thu. Anh xeo li my
a, bo tui. Khi y anh ngh bung: "Hay ta v cho cha bit nhng
vic ta lam a, ri ta lai i quanh thin ha, nht nh se gp vn".
Vua trong lu ai thc dy thy xac ba a khng l, vi
chay sang phong cng chua hoi ai a git lu gic. Cng chua tha:
- Tu vua cha, con ngu say nn khng bit.
Cng chua tnh dy, nh mang hai th chic bn phai a mt.
Nang nhn khn thy mt vat bn phai, nhn ao cung thy mt mt
manh.
Vua cha hi ca triu thn, binh tng, hoi ai a git lu khng
l, cu cng chua. Co tn ai uy cht mt, xu trai ng ra nhn
lin.
Vua ben phan ga cng chua cho ga thng cng. Cng chua
tha:
- Tu vua cha, tha con bo nha ra i, ch con khng th ly tn
y c!
Vua truyn nu nang khng vng li th bt nang ci tra hoang
y, mc qun ao nng thn ri ui i. Nang phai ti mt hang ni
kia ngi ban ni t.

Truyn c Grim

167

Cng chua tra hoang y, n nha hang ni hoi mn trc mt

s ni, hen chiu ban xong se tra tin.
Vua lai bt nang phai don hang ngay goc ng. Xong vua
thu my chic xe, sai anh chay qua gia am ni t cho v ht.
Cng chua va don hang th oan xe keo n, can v tt.
Nang khoc noi:
- Tri i, gi bit ly g n nha hang!
Vua mun dung cach y buc nang ly vin ai uy. Nhng
nang lai n hang ni, hoi mn thm chuyn hang na. Nha hang
khng chu, bt nang phai np lai u s tin ln trc a. Nang v
ku khoc vi cha, noi nang mun i xa.
Vua phan:
- Ta se cho dng mt cai lan nho trong rng, ngi vao o ma .
Ngi se phai nu n cho bt ky ai ma khng c ly tin.
Lan dng xong, ngoai ca treo tm bin : "Hm nay khng
ly tin, mai se ly". Cng chua n y . Tin truyn i ch no co
ngi con gai nu n khng ly tin, bin treo ngoai ca ro rang
nh th.
Tin n n tai anh th sn. Anh ngh bung: "y la dp tt
cho mnh, mnh ngheo x xac, mt xu khng co". Anh khoac sung,
eo tui i. Trong tui con nguyn nhng th a ly lu ai lam vt
chng. Vao rng, anh tm thy cai lan co bin : "Hm nay khng
ly tin, mai se ly". Anh vn eo thanh kim dung git ba ga
khng l, bc vao xin n. Anh mng r thy ngi con gai ep qua,
c nh tranh ve. Nang hoi anh t u lai va nh i u. Anh ap:
- Ti ngao du thin ha.
Nang thy tn cha mnh trn c kim, hoi anh a ly no
u. Anh hoi nang co phai la cng chua khng. Nang ap:
- ung.
Anh bao:
- Chnh ti ngay y a cht u ba a khng l bng thanh
kim nay.
Anh ly xu li trong tui ra lam chng, lai cho nang xem ca
chic hai, vat khn va manh ao. Nhn ra ngi cu mnh, cng
chua vui mng khn xit.

Truyn c Grim

168

Sau y, hai ngi v gp vua. Cng chua dn vua v phong

ring cua mnh ngay trc, oan tu vua ro: Chnh anh th sn
mi la ngi a cu mnh va git lu khng l. Vua thy vt chng
ranh ranh, khng ng g na mi phan: "Gi moi s a ro rang la
iu rt tt. Ta thun cho chang th sn lam pho ma". Cng chua
nghe phan mng v han.
Sau y ngi ta cho anh th sn n mc gia lam khach la.
Vua truyn bay tic ci. Khach vao ban tic, tn ai uy ngi bn
trai cng chua, anh th sn ngi bn phai cng chua. Tn ai uy c
tng anh la khach mi n. n ung xong, vua phan ngi co iu
mun hoi tn ai uy th oan xem: "Co ke dam nhn a git ba
a khng l, ngi ta mi hoi li my a y u, no ra tm thy
u lu khng co li, th th nao?"
Tn ai uy tu:
- Tt my a kia khng co li.
Vua phan:
- Noi sai ri. Pham ng vt, ging nao lai khng co li.
Vua hoi tip:
- Vi ke noi sai, nn x ly th nao?
Tn ai uy ap:
- Tu, phai ui no ra ngoai coi
Vua phan: "Th la no t kt an no ri". Ngi sai ui tn y ra
ngoai coi.
Cng chua ly anh th sn. Pho ma cho on cha me n
phung dng. Ca nha oan tu m m. Sau khi vua mt, pho ma ln
ni ngi.
Cu chuyn k v anh chang th sn tai gioi va tm long trung
thc cua nang cng chua. Nhng ke gian di ri cung b li ra anh
sang, ngi co cng, trung thc se c n bu xng ang.

Truyn c Grim

169

Chon v
Mt chang chn chin mun hoi mt trong ba ch em nha kia
lam v. Ba c u xinh, anh chang phn vn mai, khng bit nn
chon c nao.
Chang lin hoi y kin me. Ba bao:
- Con c mi ca ba c n n. Con em t trc mi c mt
ming pho mat va y xem cac c ct pho mat th nao.
Chang nghe li me.
Chang thy c ca n pho mat ca cui.
C hai ct cui vi qua, sot nhiu rut ma c th vt i.
C ut got cui cn thn, khng qua day cung khng qua mong.
Chang chn chin k lai cho me nghe. Me bao:
- Con nn ly c ut.
Chang nghe li, qua nhin sng vi v rt la sung sng.
Cu chuyn ch n gian k v mt chang trai c ba me
mach cho mt diu k chang co th chon c mt ngi v t t.
Nhng a noi ln c s khn kheo va t nh cua ba me, ng thi
ca ngi tnh chm ch, cn thn cua ngi con gai.

Truyn c Grim

170

Ga th xay ngheo kho

mt nha xay bt kia co mt bac th xay ngheo, khng co v
con g ca. Bac co ba ga giup vic. Ba ga vi bac c vai nm th
mt hm, bac bao ho:
- Ta a co tui nn mun c ngi bn lo si ngh ngi.
Chung may hay ra i, a nao kim c con nga hay nht mang
v se c hng chic nha xay va se phung dng ta cho n khi
ta nhm mt.
Ga th ba vn la mt c nng i , b bon kia coi la ngc
nghch, khng ang c hng chic nha xay. Ma chnh ga ta
cung chng mang ti.
Ca ba cung ra i. Gn ti lang, hai ga u bao chu ngc tn la
Hanx:
- Thi, may lai y thi, sut i may chng kim ni con
nga th ta nao u.
Nhng chu Hanx c oi i cung. n m, bon ho ti mt cai
hang va ngu lai o. Hai ga tinh khn i n luc Hanx ngu, th
dy ln ng, k chu nm o, ly lam c sach. - c, nhng ri
bon bay cung chng n thua g u! Luc mt tri moc, Hanx tnh
gic, thy mnh nm trong hang su. Chu nhn quanh ri ku la:
"Tri i la tri! Mnh u y?". Chu ng dy, loay hoay c treo
khoi cai hang ri mo vao rng. Chu ngh bung: "Mnh b bo ri
y mt mnh, lam sao ma mo cho ra c nga!".
Chu va i va ngh nh vy bng gp mt con miu lng m
nhiu mau. Miu thn mt goi chu:
- Chu Hanx i, chu i u y?
- H! B may giup g c tao!
Miu ap:
- Ti bit tong chu mun g ri. Chu mun co mt con nga ep
ch g. C theo ti, hu ha ti trung thanh trong bay nm th ti se
cho chu mt con nga ep tuyt trn.

Truyn c Grim

171

Hanx ngh bung:

- ung la meo thn. Nhng xem no noi co tht khng.
Meo a chu ti toa lu ai b phu chu cua no. y co tuyn
meo con hu ha no. Lu meo ln xung thang gac rt nhanh nhen,
luc nao cung vui ve. Bui ti, luc ngi vao ban n, co ba con chi
nhac: mt con chi an ting trm, mt con keo v cm, con th ba
phng mm thi ken. n xong, don ban gh ri miu noi:
- Chu Hanx i! Lai y nhay vi ti.
Chu ap:
- Chu thi, ti khng nhay vi meo u. Ti cha bao gi nhay
nh vy.
Miu bao lu meo con:
- Thi a chu i ngu vy.
Lp tc, mt con cm en a chu vao phong ngu, mt con ci
giy, mt con thao tt cho chu, ri mt con thi tt en.
Sang hm sau, lu meo lai n giup chu dy. Con th i tt, con
th i giy, con th ra cho chu, con th ly ui chui mt cho chu.
Chu Hanx noi:
- Tht la thu v.
Nhng du sao chu vn phai hu ha con miu va ngay nao cung
phai che cui. Chu c phat ru bng bac, ca bng vang, chua
bng ng. Chu nha che cui, c n ung ngon lanh, nhng
khng thy ai khac ngoai con miu lng m nhiu mau va lu meo
con hu ha. Mt hm, miu bao chu:
- Chu hay i ct co ng nha ta ri phi kh co i.
Noi ri, miu a cho chu mt chic hai bng bac va mt hon a
mai bng vang, lai dn chu tra lai moi th cho t t. Hanx vng li
i lam ngay. Lam xong vic, chu mang hai, a mai, co v nha hoi
miu xem a c lnh cng cha. Miu ap:
- Cha c u. Chu con phai lam mt vic na a. y co g
xy dng bng bac, chic ru, chic thc vung va cac th cn thit
khac u bng bac ca. Chu hay i lam cho ti mt ngi nha nho i.
Hanx lam nha ri bao moi vic a xong ma vn cha c lnh
nga. Quanh i qun lai, bay nm a qua nhanh nh cha y sau
thang.

Truyn c Grim

172

Miu hoi chu co mun xem nga cua mnh khng.

Hanx ng y.
Miu m chic ca nha con. Ca m th thy mi hai con nga.
Tri i! Con nao con ny trng hin ngang, bong ln khin long chu
mng rn. Miu cho chu n ri bao:
- Thi chu v nha i. Ti khng cho chu nga u. Nhng trong
ba hm na, chnh ti se n va mang nga cho chu.
Hanx lin ln ng. Miu ch cho chu ng v nha xay. Miu
chng cho chu c mt chic ao mi nao, bt chu vn mc nguyn
chic ao ngoai cu rach bm ma chu mc khi mi ti. Qua bay nm
chic ao nay a tr thanh qua ngn.
Chu v nha th a thy hai ga xay bt kia v ri. Mi tn mang
theo mt con nga, nhng mt con th mu, mt con th que. Chung
hoi chu:
- Hanx, nga may u?
- Ba ngay na se n sau.
Chung ci bao:
- H! Hanx, may mo u ra cho c con nga ra hn c ch.
Hanx vao bung. Bac th xay khng cho chu ngi vao ban n
v s chu n mc rach ri qua co ai vao se b ngng mt. Ho
ring cho chu mt t thc n. n ti i ngu, hai tn kia khng cho
chu nm ging, chu anh phai chui vao chung ngng nm trn t
rm cm. Sang dy th thy ba ngay a tri qua. Co mt c xe sau
nga ti, con nao cung choang ln, trng tht ep. Lai co mt ngi
hu mang n mt con th bay cho chu xay bt ngheo kho. Mt
nang cng chua ep tuyt vi t trn xe xung, i vao nha xay, o
la con meo nho lng m nhiu mau ma chu Hanx ngheo kho a
hu ha trong bay nm qua. Nang hoi bac th xay xem ga hoc ngh
nho nht, ga c nng i , hin u. Bac ap:
- Chung ti khng dam no trong nha xay v no rach ri
qua. No ng nm chung ngng y.
Cng chua truyn cho goi chu ln ngay.
Bon ho i tm chu n. Chu phai tum chic ao ngoai lai che
thn. Ngi hu lin ly nhng b qun ao lng ly ra ri a chu
i tm ra, mc vao cho chu. Cng vic xong xui th trng chu ep
hn bt c ng hoang nao.

Truyn c Grim

173

Sau o, cng chua oi xem nhng con nga ma cac ga xay bt

kia mang v: mt con th mu, mt con th que. Nang bao ngi hu
mang con nga th bay vao. Bac th xay trng thy bao la cha
tng co con nga nao ep th bc vao nha bac. Nang noi o la
nga cua ga xay bt th ba.
Bac th xay noi:
- Nu vy th chu y c hng cai nha xay.
Cng chua bao la nga a co ri, con bac c gi ly cai nha xay.
Ri nang dt chu Hanx trung hu ln xe i thng. Hai ngi i ti
ngi nha nho ma chu a xy dng bng cac dung cu bng bac. Nha
o a bin thanh mt toa lu ai s, ac trong tuyn bng
vang, bng bac. Hai ngi ly nhau. Chu Hanx tr nn giau co,
tin cua sut i khng tiu ht. Xem th th bit ch nn noi la ke
nao co ve ngu ngc th khng lam nn tro trng g.
Cu chuyn kt thuc ri ma ng nh trong mt gic m, phai
khng cac em? Cac em khng nn coi thng ngi khac cho du
ngi o co ve ngu ngc. Trong dn gian co cu: "khng bit meo
nao cn mu nao", cu noi o tht ung trong cu trn nay, ung
khng nao?

Truyn c Grim

174

Hanx st
Xa co mt ng vua. Quanh cung in cua vua la mt khu rng
ln trong o co u cac loai da thu. Mt hm, co mt ngi th sn
c vua phai vao rng bn mt con nai, nhng khng thy anh
ta tr v vua bao:
- Co le hn gp tai nan ri.
Hm sau vua sai hai tn th sn khac vao rng tm ngi
th nht, nhng ri cung chng thy ai v. Ngay th ba, vua cho
triu tt ca cac th sn trong x n bao:
- Cac ngi hay i suc khp khu rng tm ra ky c ba ngi
mi thi.
oan ngi i ri lai cung khng thy ai v. Ca n an cho
sn ma ho dt theo cung bin u ht ca.
T hm o chng ai dam vao rng na. Khu rng cang thm
m thm hiu quanh. Hoa hon mi thy bong mt con chim ng,
hoc mt con diu hu bay ngang qua. C th cho mai n my
nm sau mi co mt ngi th sn la mt n yt kin vua, xin chu
cp va tnh nguyn vao khu rng nguy him no. Nhng vua khng
mun nhn li ben phan:
- Trong o chng an toan u, ta ch ngai nha ngi se con phai
gp chuyn rui ro hn ca my tn trc na, kho ma v thoat c.
Ngi th sn ap:
- Tu b ha, xin c cho ti th mt phen. Ti khng s u.
Ngi th sn dt cho vao rng. i mi c mt lat. Cho tm
thy vt thu. No mun ln theo nhng cha c my bc a thy
mt cai m rt su chn trc mt, khng th nao i tip c
na. Lin o mt canh tay trn trui t di nc ngoi ln tum ly
no keo xung.
Ngi th sn thy th quay v ngay. Anh ta ly thm ba
ngi na, em thung theo nh tat can cai m kia.

Truyn c Grim

175

Luc a nhn c sut xung tn ay m, ho thy co mt

ngi rng nm dai di o, mnh hn toan b mau nu nh st g,
toc phu qua mt xoa xung n tn u gi. Ho ly thng troi g
hn lai ri iu v cung in.
Nhn dn xn xao kinh ngac v ngi rng. Vua cho nht hn
vao mt cai lng st ng ngoai sn chu va nghim cm khng ai
c m ca lng. Ke trai lnh se b t hnh va hoang hu thn gi
cha khoa. T hm o, moi ngi lai co th yn tm vao rng.
Vua co mt Hoang t ln tam tui. Mt hm, Hoang t ng
chi bong ngoai sn bng qua bong vang ln vao trong cai lng.
Hoang t chay theo oi:
- Tra lai bong cho ta y.
Ngi rng ap:
- Hay m ca cho ta ri ta se tra.
Hoang t noi:
- Khng c, iu o th khng c, cha ta a co lnh cm.
Noi xong, Hoang t chay i. Nhng hm sau, Hoang t lai n
oi qua bong. Ngi rng lai d:
- M ca cho ta.
Hoang t khng chu. Ngay th ba, gia luc vua i sn vng,
Hoang t lai ti bao:
- Cho du ta co mun cung chng m c, v ta khng co cha
khoa.
Ngi rng ap:
- Cha khoa di gi me mi y, vao o ma ly.
Hoang t con nho tui, mun ly lai qua bong qua, khng kp
suy ngh chay vao ly lun cha khoa em ra. M mai mi c cai
ca, hoang t lai b kep mt ngon tay. Ca m ri, ngi rng bc
ra, tra cho hoang t qua bong ri i thng. Chu be hoang s, ku
goi m :
- Tri, ngi rng i, ng i, ta se b on mt thi.
Ngi rng ben quay lai, b bng Hoang t ln vai, rao bc i
vao rng.
Luc vua v nha, thy cai lng trng khng, vi hoi hoang hu
xem s th th nao. Hoang hu vn cha bit chuyn mi i tm

Truyn c Grim

176

cha khoa th cha khoa a mt. Hoang hu vi ln ting goi con,

khng thy ai tra li. Vua sai ngi ra ngoai thanh tm ma khng
thy. Vua oan bit la co chuyn g ri. Trong triu, khng kh nng
n bun ba.
Luc ngi rng a vao ti quang rng su ri. Hn t chu be
xung t ma bao chu:
- Mi se khng c thy lai b me na u. Tuy vy ta se gi
mi vi ta, ta thng mi v chnh mi a giai thoat cho ta. Mi c
theo ung li ta dn th se c i ai t t. Vang ngoc y
khng thiu, ta co nhiu cua cai hn bt ky ai trn th gian nay.
Ngi rng don cho chu be mt ru lam ch ngu. Hm sau,
hn dn chu be n mt cai ging va bao:
- Nay, cai ging vang nay sang va trong nh pha l y. Nhim
vu cua mi la ngi y ma canh, khng c cho mt th g ri
xung o, bng khng, ging se mt thing. C chiu chiu ta se
n xem mi co lam ung li dn khng? Chu be ngi bn canh
ging, chc chc lai thy mt con ca vang hoc mt con rn vang
xut hin di o. Chu cung y gi, khng cho bt ky th g ri
xung ging.
Nhng ngi c hi lu, ngon tay b kep t nhin au di ln,
chu v tnh nhung no xung nc. Chu vi rut ln tht nhanh, song
ngon tay a b phu toan vang mt ri, chu ra sc lau ma khng tai
nao sach c.
Chiu ti. Hanx st - tn ngi rng, n nhn chu be hoi:
- Co chuyn g xay ra ging th?
Chu be ap:
- Khng, khng.
Chu c giu ngon tay ra sau lng cho ngi rng khoi thy.
Nhng ngi rng a bao chu:
- Mi a nhung ngon tay xung nc ri. Ln nay ta tha, song
mi c liu, khng c bt ky cai g ri xung nc na nhe!
Hm sau, mi m sang, chu be a tr dy ra ngi canh ging.
Ngon tay lai au, chu vut no ln u cho du i. Khng may co mt
si toc t ri ung xung ging. Chu vi nht ln nhng a mun,
si toc a choi mt mau vang.
Hanx st n, bit ngay la co chuyn

Truyn c Grim

177

- Mi lai mt si toc ri xung ging ri. Phen nay ta bo qua

cho mi, nhng nu con xay ra chuyn n ln th ba, cai ging
kia mt thing i, mi se khng con c y vi ta na.
Ngay th ba, chu be ngi bn ging, ngon tay vn au lm ma
khng dam ng y. Nhng ri ngi yn mai cung chan, chu mi
cui xung soi bong mnh di long ging. Cui mai, cui mai, chu c
mun soi cho tht ro, bt ca mai toc dai cua chu t hai vai xoa
xung nhung ngay vao nc. Chu vi ng thng ln tht nhanh,
song mun mt ri, ca m toc a nhum vang, rc r nh vng
hng. Chu khip am qua, rut khn tay buc ln u cho ngi
khac khoi nhn thy.
Luc Hanx st n, hn a bit ht chuyn xay ra nn bao chu:
- Ci cai khn ra.
Tc th nhng si toc vang th nhau ru xung, chu be ra sc
ku xin nhng cung v ch.
- Mi a khng vt qua c cn th thach nn khng th lai
y c na u. Gi mi hay i vi thin ha thi. Mi se bit th
nao la canh kh. Song v mi khng co ac tm va ta cung mn mi nn
ta cho phep mi mt iu. Luc nao gp kho khn, mi c vao rng goi:
"Hanx st", ta se ti cu mi. Quyn lc cua ta rt ln, ln hn mi
tng nhiu: vang, bac ta u co tha.
Hoang t t bit khu rng o, c chiu thng ng ma i, n
mt thanh ph ln. Hoang t nh tm vic lam nhng khng co, va
chng ban thn cung cha tng hoc ngh g co th kim n. Sau
cung, hoang t n thng cung vua hoi xem co ai mun mn
chang hay khng. Triu thn khng bit dung chang vao vic g
nhng v moi ngi u mn chang nn gi chang lai. Chang c
giao vic phu bp, ngay ngay khun cui, xach nc, quet tro. Mt
hm, v khng tm c ai khac, ngi u bp sai chang bng thc
n ln dng vua. Chang khng mun l m toc vang nn c i
nguyn ca mu ma vao hu.
Vua cha tng gp chuyn v l nh th bao gi, qu ngay:
- Mi mang thc n vao dng vua th phai bo mu ra.
Chang ap:
- Tu hoang thng, tic rng thn khng th lam th c,
thn b bnh chc u.

Truyn c Grim

178

Vua ben cho goi ngay ngi u bp ti, qu hn sao dam

mn mt ke nh th giup vic. Vua ha lnh phai ui chang i
ngay tc khc. Ngi u bp thng chang, khng n ui, cho i
vic vi ga coi vn.
T o, ngay ngay Hoang t trng cy, ti cy, xi t, ao t
ngoai vn chng quan gio ma.
Tri a sang he, mt hm ng luc mai lam, oi bc qua, chang
bo mu cho mat. Anh nng roi vao m toc sang rc, tia vang phan
chiu lot vao n tn phong ring cua cng chua. Nang nhom dy,
ra xem co chuyn g la. Tc th nang thy chang trai, lin goi lai:
- Nay chang kia, hay mang lai y cho ta mt bo hoa.
Hoang t vi va i ngay mu ln u, bo mt bo hoa ng mang
lai. Chang ng ln thang th gp ngi coi vn bao:
- Sao dng hoa ln cng chua lai dam ly rt nhng ging hoa
dai nay? Xung ly bo khac ngay i, chon nhng ging hoa ep nht
va him nht y.
Chang ap:
- Khng u, chnh hoa dai lai thm hn, chc chn cng chua
se thch hn.
Luc chang bc vao phong, cng chua bao chang:
- Bo mu xung i, ng trc mt ta ma i mu la khng c.
Chang lai ap:
- Bm, thn khng dam, v thn b chc u.
Nhng cng chua gi tay nhc lun cai mu khoi u chang. Tc
th mai toc vang kia ru xung n tn vai chang, nom rt ep mt.
Chang nh bo chay, cng chua keo tay chang lai, cho chang mt
nm tin vang. Chang cm tin i ra. Nhng v chang chng thit
vang nn em lai cho ngi coi vn, va bao:
- Ti gi tng cac chau nho y, chung lam chi.
Hm sau, cng chua lai sai chang i hai mt bo hoa ng.
Chang cm bo hoa va bc qua ca phong, cng chua a vi git
cai mu nh ly. Chang nm ca hai tay gi cht mu lai. Cng chua
lai cho chang mt nm tin vang va ln nay chang vn khng mun
gi tin, em cho ngi coi vn mang v cho con chi.
Ngay th ba cung nh hai ngay trc. Cng chua vn khng
ly c mu. Chang cung khng mun ly vang cua cng chua.

Truyn c Grim

179

t lu sau, x co gic. Vua cho goi trm ho lai. Chnh vua cung
cha bit liu ri co chng c ni hay khng. Th gic manh lm,
chung co mt ao qun rt ln.
Chang coi vn tu vua:
- Thn cung a trng thanh, nn mun c i tong chinh,
xin hay ban cho thn mt con nga.
Nhng ngi khac thy th u ci r ln ma rng:
- Hay chu kho i cho bon ta keo i ht a ri hay vao tu
nga ma chon, bon ta se lai cho mt con.
Khi moi ngi a keo i ht ca ri, chang vao dt nga ra th
thy o la mt con nga que, khp khing bc cao bc thp. Tuy
vy, chang cung vn ln nga, phong vao rng su. n bn canh
rng ri, chang ct ting goi ba ln: "Hanx st!". Ting goi p vao
rng cy nghe vang di.
Tc th ngi rng hin ra hoi:
- Mi mun g?
- Ta mun co mt con nga chin tht khoe i anh gic.
- c, mi se co nga va con nhiu hn th na.
Ngi rng quay tr vao. Ch mt lat sau, a thy co ngi coi
nga dt mt con nga chin t trong rng i ra. L mui con vt
th ph ph tng chng rt kho iu khin c no. Sau con nga
la ca mt am qun lnh mu st giap st, li kim sang ngi di
anh nng.
Chang trai trao con nga que lai cho ngi lnh coi nga, nhay
ln con chin ma ri vt ln ca oan qun. Luc chang tin ti gn
chin trng th bn nha vua a b cht nhiu ngi va ang sp
phai rut lui. Chang lin thuc oan qun y u ao giap va mu tru,
nh mt cm lc anh thc vao gia qun gic, p tan ht thay
moi sc khang c. Gic nh rut chay nhng khng kp, chang trai
a tin sat sau lng chung ri va chang c thuc qun anh, anh
mai ky cho n luc khng con mt tn gic nao sng sot. Nhng sau
o chang chng quay v ch vua ma lai dn qun theo ng tt tr
lai khu rng cu, goi Hanx st.
Ngi rng hoi:
- Mi mun g?
- Nhn lai nga cua mi i, tra lai cho ta con nga que.

Truyn c Grim

180

Moi vic xay ra sau o nh y mun cua chang. Chang ci con

nga que tr v.
Luc vua v n cung in, cng chua ra mng thng trn.
Vua noi:
- Khng phai do ta anh thng trn, o la cng cua mt ngi
ky s la mt a em qun n giup ta.
Cng chua hoi ngi ky s o la ai, nhng chnh vua cung
khng bit, nn vua ch noi:
- Ngi y con mai ui theo qun gic, nn ta cung cha c
gp lai.
Cng chua ben hoi thm ngi coi vn v tin tc chang trai
no. Bac ta ci ma tha rng:
- Gao ci mt con nga que va v n nha xong.
Moi ngi u giu ct va bao:
- Anh chang tp tnh v kia ri.
Ho con hoi ma ga:
- Nay, sut thi gian va ri, cu ruc vao ngu xo nao y?
Nhng ga ch n tn ap: "Ta a lam ht sc mnh, khng co ta
co le t nc a nguy ri", khin moi ngi ci m ln.
c vua phan bao con gai:
- Ta nh bao la se m hi ln trong ba ngay lin. Nhn dp y
con se nem mt qua tao bng vang, bit u chang ky s la mt kia
khng lai.
Sau khi bit tin, chang trai vi vao rng goi Hanx st.
Ga hoi:
- Mi mun g?
- Ta c mong se bt c qua tao vang cua cng chua.
Hanx st ap:
- c, chc mi se toai nguyn, nhng mi phai nh mc mt b
giap o va ci mt con nga hng tht oai phong.
n ngay hi, chang trai ci nga ti, i ln vao trong am ky
s ma khng ai nhn ra c chang, cng chua bc ra nhm pha
cac ky s ma nem qua tao vang. Chang bt ngay c ri thuc nga
phong lun i mt.

Truyn c Grim

181

Ngay th hai, Hanx st cho chang mt b ao giap bac trng

vi mt con nga bach. Chang bt c qua tao va lai thuc nga
phong i mt.
c vua gin lm phan:
- Khng th c, hn phai ra chu trc mt ta ta hoi tn
ho.
Vua ra lnh:
- Ky s nao bt c qua tao ma bo chay se b ui theo, nu
khng t y quay lai se b m cht.
n ngay th ba, chang trai c Hanx st cp cho mt b ao
giap en vi mt con nga . Chang lai bt c qua tao. Luc chang
bo chay, am qun s cua nha vua ho nhau ui theo. Co mt ngi
ui rt sat, lin chem mt nhat, mui kim lt ngang chn chang
khin chang b thng. Chang chay thoat nhng v con nga phai
nhay d qua, chic mu tru cua chang b tut khoi u ri mt, moi
ngi u trng thy mai toc vang rc. Ho quay nga v noi lai cho
vua bit.
Hm sau, cng chua hoi thm ngi coi vn v chang trai.
- Ga ta ang lam ngoai vn. Th ma ga ta cung i d hi
y, mai ti qua mi v. Ga co cho cac chau nha ti xem ba qua tao
vang ma ga bt c.
Vua cho oi chang. Chang vao hu, u vn i mu. Nhng
cng chua a bc ti bo chic mu xung. Tc th mai toc vang ru
xung n tn vai, ep qua, moi ngi u phai kinh ngac.
Vua hoi:
- Co phai chnh ngi la ngi ky s n am hi mi ngay
trang phuc mt mau va a bt c ba qua tao vang o khng?
Chang ap:
- Da tha chnh thn o a, va y la ba qua tao.
Chang moc tui ly ba qua tao dng ln vua:
- Nu nh hoang thng con oi thn phai co vt chng g khac
na th xin hay xem vt thng y. Thn a b thng trong luc b
am qun s ui. Nhng thn cung chnh la ngi ky s a giup
hoang thng chin thng qun gic ba trc o.
Vua phan:

Truyn c Grim

182

- Ta thy ri, ta chu n nha ngi, ta co th lam g ngi

vui long.
Chang ap:
- Tu hoang thng, thn ch xin c cung cng chua kt
duyn.
Cng chua ci ma rng:
- Chang tht khng bit up m chut nao.
Nang tin lai m hn chang.
Hm c hanh hn l, ca cha me chang cung n, hai ngi rt
vui mng v ho a mt hy vong gp lai con t lu lm ri. Va luc
moi ngi ngi vao ban tic xong, bng thy ngng ting nhac, ca
ln m ra, mt v hoang oai phong lm lit bc vao, theo sau
khng bit bao nhiu la ngi hu. V hoang y bc thng n
ch chang trai, m chang bao:
- Ta chnh la Hanx st y. Ta a b phu phep bin thanh mt
ngi rng nhng con a giai thoat cho ta. T nay moi th cua cai
ma ta co u thuc v con.
Cu chuyn giup cac em hiu v tnh ngha cua con ngi i
vi nhau. Chnh s giup nhau trong luc kho khn a giai thoat
c ca bua m va phu phep.

Truyn c Grim

183

Hai ng chau
Xa co mt ng cu gia nua tui tac, mt m, tai nng, chn tay
run ly by. Khi ngi n, cu cm tha khng vng, anh xup ra
khn ban; xup ri ra ca ngoai ming. Con trai va con du thy th
khng thch, ui cu ra ngi mt xo sau lo si va ly thc n vao
bat sanh cho cu n. Ma nao co cho cu n no! Mi khi cu lic mt v
pha ban n, cu lai ru ru net mt, rm rm nc mt.
Mt hm cu run tay, anh ri cai bat xung t, bat v tan. C
nang du mng nhic cu, nhng cu ch nn lng, th dai. Ch ta
mua cho cu cai bat khac bng g ch ang vai xu. T o, cu phai n
bng chic bat y.
Cach o t lu hai v chng thy a con trai ln bn tui ngi
ghep my manh g di t.
B hoi con:
- Con lam g y, con?
a be ap:
- Con lam cai bat cho b me n khi con ln ln.
Nghe con noi, hai v chng lng le nhn nhau mt luc, ri cung
oa ln khoc a ng cu ln ngi ban. Th la t o, ho lai cu
ngi n cung ban, nh ng cu co anh t xup ra ban cung chng
noi g na.
Cu chuyn cho ta thy mt iu ro rang la: "nc mt chay
xui". B me nao cung yu con mnh nht. Nu con cai i x khng
ung vi b me gia th khi v gia con cai se i x lai nh th.

Truyn c Grim

184

Sau con thin nga

Ngay xa co mt ng vua i sn mt khu rng ln, v vua
ui theo mt con thu hng qua nn qun hu khng ai theo kp.
Ti n, vua ng lng nhn quanh, thy mnh a b lac ng,
khng tm c li ra. Bng vua thy co mt mu gia, u lc l i
ti: o la mt mu phu thuy. Vua bao mu:
- Nay cu, cu co th lam n ch cho ti li ra khoi rng c
khng?
Mu ap:
- Tu b ha, c ch. Cai o gia lam c, nhng vi mt iu
kin ma nu b ha khng chp nhn th b ha khng bao gi ra
c khoi rng nay va se cht oi y.
Vua hoi:
- iu kin g h cu?
- Gia co mt a con gai ep nht i. B ha cha tng thy ai
ep n th u, tht xng ang lam v vua. Nu b ha ng y ly
no lam hoang hu th gia se ch ng cho b ha ra khoi rng.
Trong luc hoang s, vua bng long ngay. Mu gia dn vua n
ngi nha nho cua mu. Con gai mu ngi bn la. C ng dy ra on
vua ngay, nh a sn sang ch vua n. Vua thy c tuyt ep
nhng khng thch, nhn c, vua cam thy rn rn. Sau khi vua t
c ln mnh nga th mu ch ng cho vua. Vua v n cung in
lam l ci.
Nguyn vua a ly v mt ln va hoang hu sinh c bay con,
sau trai mt gai, vua yu qu v cung. S ngi d ghe i vi con
mnh khng tt ma con co th lam kh chung na vua a chung
n mt toa lu ai hiu quanh gia rng su. Lu ai rt kn,
ng i n kho ma tm c, chnh vua cung khng tm ra ng
nu khng c mt ba lao cho mt qun ch co phep la. Khi vua
nem qun ch v pha trc, no se t g ra va ch ng cho vua.

Truyn c Grim

185

Nha vua lun lun i thm cac con yu du, nn hoang hu y

n s vng mt cua vua, Mu d ghe to mo mun bit vua i vao
rng mt mnh lam g. Mu ben cho th v cua vua nhiu tin, chung
noi l b mt cho mu bit va noi ca n cun ch bit a ng.
Mu bt rt khng yn tm, mai cho n luc mu tm ra c ch
vua cun ch. Mu ben may mt s ao lot bng lua trng va khu
bua vao v mu hoc c t phep cua me. Mt hm, vua rui nga i
sn vng, mu mang ao i theo cun ch dn ng vao rng. Bon
tre thy t xa co bong ngi n tng la cha yu du, vi vui
mng chay lai on, Mu ben tung trum ln mi a mt cai ao, ao
va ung vao ngi th chung bin ra thin nga bay vt qua rng
bin mt. Mu hn h v nha, tng la a tr c lu con chng.
Nhng mu khng ng la con c con gai khng chay ra on cha cung
cac anh.
Mt hm, vua n thm cac con th ch thy con gai thi. Vua
hoi:
- Cac anh con u?
C ap:
- Tri i, cha yu du! Cac anh con i mt ri, bo lai mnh con.
Ri c k cho vua nghe c ng ca s nhn thy nhng g,
cac anh c hoa thin nga bay qua rng th nao, va a cho vua xem
nhng lng chim c nht c ngoai sn. Vua rt bun ba nhng
khng ng la hoang hu lam vic c ac y. Vua s c gai cung b
mt nt nn nh mang c i cung. Nhng c s d ghe nn xin vua
hay c lai toa lu ai trong rng m y na.
C gai ang thng ngh bung:
- Mnh khng th y lu c na, mnh phai tm cac anh
mi c.
m n, c trn vao rng. C i sut m hm y ca ngay
hm sau, mai n luc mt qua khng i c na. Luc o, c thy
mt chic lu hoang. C bc vao th thy mt cn bung co sau
chic ging nho. Nhng c khng dam nm vao chic nao, ma chui
xung nm gm ging, nh ngu m o trn nn t rn.
Nhng ti luc mt tri sp ln c nghe co ting lao xao va thy
sau con thin nga bay qua ca s chui vao. Chung ngi xung t,
thi ln cho nhau, cho bay ht lng; b lng thin nga trut ra nh

Truyn c Grim

186

mt chic ao lot. C gai nhn ra cac anh mnh, mng lm, chui
gm ging ra. Cac anh trng thy em cung mng r chng kem.
Nhng vui chng c bao lu, cac anh bao em:
- Em khng y c u. y la sao huyt cua bon cp,
chung v thy em se git em mt.
Em hoi:
- Th cac anh co cach nao che ch em khng?
Cac anh noi:
- Khng, v mi ti, cac anh ch co th trut b lng thin nga,
hin nguyn hnh ngi trong mt khc ng h, sau o lai phai
bin thanh thin nga.
Em khoc hoi:
- Th khng co cach nao giai thoat cac anh a?
Cac anh ap:
- Khng c u! Kho lm. Trong sau nm, em khng c
noi c ci. Trong thi gian y, em phai may cho cac anh sau
chic ao lot nho bng hoa thuy cuc. Nu em noi na li la cng toi
ht.
Cac anh va noi xong th mt khc ng h a qua, cac anh lai
bin thanh thin nga bay qua ca s mt.
C gai nht nh giai thoat cho cac anh, du co phai hy sinh tnh
mang. C ri bo chic lu hoang, vao gia rng, leo ln cy ngu
m. Sang hm sau, c i hai hoa thuy cuc va bt u khu ao. C
chng noi nng c vi ai ma cung chng bun he ming ci. C
ch ngi mt ch chm chu lam.
Mt thi gian a qua. Vua x y cung th sn vao rng tm
thu, n cy c ngi. Ho goi c:
- C hay xung y vi chung ti, chung ti khng hai g c
u.
C ch lc u. Ho hoi dn mai, c lin nem xung cho ho chic
dy chuyn eo c bng vang, tng lam nh th cho ho yn i.
Nhng ho vn khng chu thi, c lin vt chic tht lng cua c
xung. Thy vn cha n c vt thm nt bt tt, ri dn dn dn
vt tt ca cac th mc trn ngi co th vt c, n ni c ch con
chic ao lot.

Truyn c Grim

187

Nhng ngi th sn khng v th ma chu lui. Ho treo ln cy,

m c xung a n trc mt vua.
Vua hoi:
- Nang la ai? Nang ngi trn cy lam g?
C khng ap. Vua dung u cac th ting vua bit ma c vn
cm nh hn. Nhng c ep qua khin long vua rung ng. Vua yu
c tha thit. Vua khoac ao ngc cho c, t c ln kiu ngi trc
mnh a v cung in. Vua cho c mc qun ao sang trong, c ep
lng ly nh mt ngay nng ep, nhng c vn khng noi na li.
Vua a c lai ngi ban n, cho ngi bn mnh. Dang iu nhu m
va e l cua c khin vua rt hai long.
Vua noi:
- Ta thit tha mun ly c nay, ta khng ly mt ai khac trong
thin ha u.
My hm sau, vua ly nang.
Vua co mt ba me ghe c ac, khng bng long vi am ci
nay, va noi xu hoang hu tre tui. Ba bao:
- Khng bit cai con nay u ra ma no khng noi nng g
c. No khng xng ang lam v vua.
Hn mt nm sau, khi hoang hu sinh con u long. Mu bt
trm i va la khi nang ngu bi mau vao mm nang. Ri mu tu
vua la nang n tht ngi. Vua khng tin, khng ai lam hai
nang. Luc nao nang cung ngi khu ao lot, ngoai ra khng y n
cai g khac. Ln sau, nang lai sinh mt a con trai khau khnh.
Me ghe qu quyt lai la vua nh ln trc. Vua vn nht nh
khng tin li mu. Vua bao:
- Nang trong sach va tt bung, khng th lam vic y u. Nu
nang noi c va co th t bnh vc c th se minh oan c.
Nhng n ln th ba, mu gia lai n trm a be mi e va lai
t cao hoang hu. Nang vn khng noi na li minh oan. Vua
khng lam khac c phai a nang ra toa x. Nang b kt ti cht
thiu.
a n ngay hanh hnh, cung la ngay cui cung cua thi gian
sau nm khng c noi, ci, ngay nang se giai thoat c cac anh
khoi yu thut. Sau chic ao lot a khu xong ch con thiu canh
tay ao chic cui cung. Khi nang b dn n ng cui, di sp

Truyn c Grim

188

chm la, nang nhn quanh th thy sau con thin nga bay trn
khng lai. Nang cam thy mnh sp c cu thoat, long mng
khn xit.
Thin nga bay rao rao ti ch nang, sa xung thp nang co
th nem ao lot ln ti c. Ao va ung chim th lng thin nga ri
xung lin, cac anh nang hin ln hnh ngi ng trc nang, vui
ve, ep e. Ch co ngi em cui cung la chic ao con thiu canh tay
trai v vy lng con co mt canh thin nga. Anh em m nhau hn
tru mn; hoang hu n tm vua, vua rt i ngac nhin. Nang noi:
- Tu b ha, gi thip mi c phep noi va bc l la thip a b
oan.
Nang k lai m mu mu gia a ly trm ba a con em giu
i. Vua tm c con mng r lm, con mu d ghe cay nghit kia
phai n ti. Mu b troi trn ng la va b thiu ra tro. Vua va
hoang hu cung sau anh hng hanh phuc dai lu.
Cac em va c oc mt trong nhng cu chuyn hay trong b
truyn c Grim. Truyn ca ngi tm long vang cua ngi con gai
bit hy sinh tt ca cu cac anh mnh. Nang rt xng ang c
hng hanh phuc lu dai.

Truyn c Grim

189

Chu be ngheo di nm m
Xa co mt chu be chn d ngheo, b me u cht ca, quan trn
a chu cho mt nha giau nui day. Song v chng nha nay rt cay
nghit. Cua cai a co tha ma ho vn tham lam bun xn. H co ai
n mt cua ho mt t banh m la ho a tc gin ri. Chu be phai
lam ct lc ma c n rt t ma thng la n on nhiu hn.
Mt hm, chu giao cho chu trng con ga mai va mt an ga con.
Ga me ui con lac qua mt bui tm xun. Bng mt con diu hu
t trn cao b xung, qup ly ga me bay i mt. Chu be ly ht hi
sc gao: "Ke cp! ke cp! Bt ly qun ke cp!". Nhng nao co ch
g. Diu hu u co chu tha mi v tra. Chu nghe ting ku vi
chay ra. Luc bit la mt ga, hn ta gin in ln anh chu be ti
tp, n ni my ngay sau chu vn khng nhuc nhch c.
Gi chu phai trng an ga vng me. Kho khn cang nhiu hn
v lu ga c bo chay lung tung. Chu ben ngh ra mt cach, chu ly
dy buc chng lu ga lai vi nhau. Chu tng th la diu hu khng
th bt c mt con ga nao na. Nhng chu a lm to, my hm
sau, chu va ngu thip i v mt va oi th con chim c ac kia lai
n, sa xung bt mt con ga con. V con no a buc chng vao con
kia nn diu hu v c tron ca mt an. No tha tt ln ngon cy
nut ht sach. Va khi y tn nha giau cung v ti nha. Thy tai
hoa xay ra, hn phat khung, lai anh chu be mt trn khng tic
tay, n ni chu phai nm lit ging my ngay lin.
Khi chu a i lai c, hn bao: "May n n qua khng th
nao trng coi cai g ht, thi sai vt vy".
Hn giao cho chu mt lan nho n biu vin thm phan, kem
theo mt bc th. Gia ng, va oi va khat, chu chng ni,
chu be anh liu n mt hai chum nho. Luc chu em nho n nha
tn thm phan, vin quan nay boc th ra xem, ri lai thy thiu
mt hai chum nho lin bao:

Truyn c Grim

190

- Thiu mt hai chum.

Chu be tht tha thu nhn la gia ng oi va khat qua chu a
trot n mt s nho o ri. Vin thm phan vit th cho ngi nng
dn oi phai np u s nho nh a vit trong th.
Ln nay chu be lai phai em nho vi mt la th khac i. Va doc
ng, oi khat qua, cc chng a, cung nh ln trc, chu lai n
mt hai chum. Song ln nay, giu bc th khoi l, chu a luc lan
ly th ra, chn di mt hon a ri ngi e ln trn. Th ma vin
thm phan vn c hoi chu v s nho b thiu.
Chu ku ln: "Tri i, sao ma ng bit c! n bc th cung
khng th bit chuyn y c ma, v ti a chn mt hon a ln ri".
Vin thm phan ph ci v s ngy ng cua chu. ng ta bin th
cho tn nha giau khuyn hn nn i x tt hn vi chu be ngheo,
phai cho chu n ung y u va day cho chu bit phn bit phai
trai.
Con ngi nhn tm noi: "Ri ta se dy cho may phn bit. Nu
may mun n th may cung phai chu lam. May lam sai trai, ta se
day may bng roi vot".
Hm sau hn giao cho chu be mt vic kho. Chu phai bm my
bo rm lam thc n cho nga. Hn e chu: "Trong nm ting na, ta
tr v, nu may vn cha bm xong ch rm nay th ta se anh cho
may mt trn bo l bo la". Hn cung v, y t trai, y t gai i
phin ch hang nm va ch lai cho chu be co mt mu banh m con.
Chu be ngi trn ng rm ra sc bm. c mt luc thy
nong, chu ci ao ngoai ra qung ln ng rm. Trong bung ch lo
lam khng kp, chu ra sc bm. Gia luc hng hai, chu qun khuy
bm nat ca tm ao cua chu ln trong rm. n luc nh ra th a
mun ri, khng con lam th nao c na. Chu ku ln: "Tri i,
cht ti ri. Con ngi cay nghit kia co bao gi doa sung u! Hn
v ma thy mnh lam th nay th hn se anh mnh cht mt. Tha
t t trc con hn".
a co mt ln chu be nghe thy mu chu bao: " di gm
ging co niu thuc c". S tht mu ta ch noi doa nhng ke
tham n v niu o ng mt ong. Chu mi bo vao gm ging li
cai niu ra anh ht nhn.

Truyn c Grim

191

Chu t bao: "Khng hiu sao ngi ta vn bao cai cht la cay
ng ma mnh n lai ch thy ngot. Trach nao mu chu c mun
c cht".
Chu ngi ln cai gh, bnh tnh i cht. Nhng chu khng
thy mnh la i, trai lai nh mon n rt b kia, chu lai cam thy
mnh khoe ra. Chu t bao: Chc khng phai la thuc c. Song
mnh con nh co ln lao chu bao: Trong hom qun ao co chai thuc
dit rui. Nht nh no la thuc c tht va phai ung th thuc o
mi cht c". Song o cung khng phai la thuc dit rui tht ma
chnh la ru nho.
Chu li cai chai ra tu sach. Chu bao: "Th thuc c nay cung
ngot". Nhng ch mt luc sau ru bt u ngm. Chu thy ngi
ngy ngt lai ngh bung: chc cht n ni ri. Chu t nhu: "Co le
mnh sp cht, phai i ngay ra ngha a tm sn ly mt cai huyt
mi c". Chu bc i lao ao, n ngha a nm trong mt cai
huyt mi ao. Mi luc, chu thy mnh cang thm choang vang.
Gn o co mt quan n, trong quan ang co am ci. Nghe ting
nhac, chu be c ng mnh a ln ti thin ang. Sau o chu lim i
hoan toan. Chu be khng bao gi tnh lai na, hi ru nong va
sng m gia but lam chu cht tht. Chu mai mai lai ni chu a
nm xung.
Tn nha giau nghe tin chu be cht s lm, hn ch lo b toa an
xet x. Hn lo s qua nga xung t ngt i. Mu v khi y ang
rang lua mach di bp vi chay ln tm cach chay cha cho chng.
Nao ng ngon la bc vao long chao, ri chay lan ra khp nha. Vai
gi sau ch con lai mt ng tro tan. Nhng nm cui cung cua i
ho, ca hai ngi u b lng tm cn rt va sng rt ngheo nan cc
kh.
Cac em co thy chu be ngheo ang thng khng? Chu be chu
rt nhiu kh cc n ni chu phai tm n cai cht nhng tn nha
giau phai n hn sut i.

Truyn c Grim

192

Nhng ngi khn

Mt hm, mt bac nng dn rut xo nha ra chic gy g trn
ri bao v:
- Nay nha a, ti i ba ngay na mi v y. Nu lai bo co n
mua ba con bo nha ta, th nha ban re cung c, nhng phai ly hai
trm ng, kem th ng co ban nghe cha.
V ap:
- Nha c vic i i, cu tri phu h. Ti nha se lam ung li
nha dn.
- Cha! Khi nha con be a co ln nga p u xung t, n gi
vn con b anh hng. Nhng ti dn nha nh, nu nha lam g d
dn, ti v se anh cho thm tm mnh my bng chic gy ti ang
cm trong tay y nay, n mt nm cung vn con vt ln, ti noi
khng ngoa u.
Noi ri bac ta i.
Sang hm sau, lai bo n. Bac gai cung khng phai noi nhiu
li. Hn xem bo xong, hoi gia ri noi:
- Tnh gia y c thi, tht la gia ch ba con. ti mang bo
i ngay.
Hn thao dy buc, lua bo ra khoi chung. Khi hn dt bo ra
khoi sn th bac gai nm ly tay ao hn bao:
- Bac phai a ti hai trm ng a, khng th ti khng cho
i u.
Lai bo ap:
- c, c thi. y ti qun khng mang theo hu bao.
Nhng bac ng lo. Bac c yn ch, th nao ti cung tra song phng.
Nay nhe, ti mang i hai con bo thi, con con th ba ti lai lam
tin.
Bac gai cho vic y la minh bach, cho tn lai mang bo i va
ngh bung:

Truyn c Grim

193

- Thy no thy mnh khn ngoan th chc la mng lm y.

n ngay th ba, bac nng dn ung hen v nha, hoi ngay xem
bo a ban cha. Bac gai ap:
- D nhin la ban ri, thy no a. Ma nh thy no dn, ban ung
hai trm ng. Bo nha mnh th cung chng ang gia y u, nhng
bac lai thun mua lun, chng co ke g ca.
Bac trai hoi:
- Th tin u?
- Ti cha cm. Bac lai qun mang theo hu bao nhng bac y
mang lai ngay y. Bac y co vt lam tin rt chc chn.
Bac trai hoi:
- Cua tin g th?
- Bac y lai y mt trong ba con bo lam tin, tra tin xong
mi dt nt i. Ti khn lm, thy no a! Ti gi lai con be nht v
no n t nht.
Bac trai tc qua, gi gy ln nh cho bac gai mt trn on nh
bac a bao trc. Nhng ri bac lai ha gy xung noi:
- Bu may tht la ngu nh bo, ngu nht trn i nay. Nhng ti
thng hai bu no qua. Thi ti i ba ngay na xem co gp ai ngu
n hn bu may khng. Nu gp, th se tha cho bu may. Nu khng
gp th ti nht nh cho bu may mt trn on nn thn.
Bac i theo ng cai ri ngi trn mt hon a, i xem s vic
ra sao. Bac thy mt chic xe i ti. Trn xe ch co mt ngi an
ba ng ch khng ngi trn ng rm ngay trn xe ma cung
khng i b dt bo bn xe. Bac ngh bung y hn la ngi ngu n
mnh ang tm, lin nhay xung va chay long qung trc xe y
nh ngi mt tr.
Ngi an ba bao bac:
- bac kia! Ti co quen bit g bac u? Bac u n y?
Bac nng dn ap:
- Ti trn tri ri xung y. Khng bit lam cach nao ln tri
lai c. Bac co a ti ln c khng?

Truyn c Grim

194

Ngi kia ap:

- Khng c u. Ti co bit ng u. Nu bac trn tri
xung th bac lam n cho ti hoi thm nha ti ra sao. Thy no a
chu tri c ba nm nay. Chc la bac co gp thy no nha ti.
- Co, co ti co gp bac trai. Le d nhin la moi ngi khng phai
ai ny u n ca u. Bac trai chn cu cung li thi rc ri lm, no
nhay ln nui, no lac vao bai hoang, bac trai c phai lun i tm
hp an. Qun ao mc vao bui rm ri tng manh, phi ca da tht
ra. Trn y khng co tuyt, thanh Ptrut khng cho ai vao, nh ba
nghe chuyn c tch a bit y.
Ngi an ba ku ln:
- Cht cha, co ai ng u nng ni y! ti i ly b qun ao
ngay chu nht con treo trong tu nha, thy no mc cho lch s.
Nh bac lam n mang giup cho thy no nhe!
Bac nng dn ap:
- Khng c u. Khng th mang qun ao ln tri c u.
n cng tri la b thu y.
- Nay bac a, hm qua ti ban ch lua ti c kha tin mun
gi ln cho thy chau. Nu bac giu tin h vao tui chc chng ai
bit u.
- Cung c thi! ti giup bac.
Bac kia noi:
- Th bac ngi i y, ti cho xe v nha ly tin ri tr lai
ngay. y ti khng ngi trn ng rm, ma ng trn xe cho bo
keo nng y.
Ba y thuc bo i.
Bac nng dn ngh bung:
- Ba nay hn co mau d ngi. Nu ba ta v ly tin tht th
may cho me nha mnh khoi b trn on.
Mt lat sau, ba ta mang tin chay ti nhet vao tui bac. Trc
khi i, ba ta con a ta long tt cua bac mai.
Ba v nha th gp con trai ngoai ng v. Ba lin k cho con
gp chuyn bt ng nh th nao va bao:
- Me mng la gp may gi c cho thy may t qua. Co ai ng
c la trn tri ma cung con b thiu thn!

Truyn c Grim

195

Con ngac nhin qua bao:

- Me a, t khi co ngi trn tri ri xung nh th. con i
ngay xem co gp khng. hoi bac ta xem trn y ra sao, lam n
th nao.
Anh ta ong yn nga vi va ra i. Anh thy bac nng dn
ang ngi gc cy liu, nh m tin trong hu bao. Anh goi to
hoi:
- Bac co gp ngi trn tri ri xung khng?
Bac nng dn ap:
- Co, bac ta lai i v ri, bac ta treo ln nh nui kia i cho
gn. Anh chu kho phi nga th ui kp y.
Anh thanh nin noi:
- Cha! Ti lam sut ngay, vt va, lai phi nga n y th mt
l ri. Bac bit ngi y, bac lam n ci nga nay n noi kheo cho
ngi y thun lai y h.
Bac nng dn ngh bung ga nay cung lai tang tang. Bac bao:
- Thi th ti giup cu vy!
Bac treo ln nga phong nc ai.
Ga thanh nin ngi i n m cung khng thy bac nng dn
tr v. Anh ngh bung chc la ngi kia vi va v tri nn khng
mun quay lai va bac nng dn a a ca nga cho ngi y mang
cho b mnh ri. Anh quay v k lai chuyn cho me, noi la a gi
nga cho b b khoi phai i b. Me bao:
- Con lam th la phai. Con co i chn con vng, i b cung
c.
Bac nng dn v n nha, nht nga vao chung canh con bo
gi lam tin. Bac bao v:
- Bu may a! Bu may may lm nhe! Ti gp hai ngi con ngu
n hn ca bu may c. Ln nay, ti tha anh bu may, danh dp
khac.
Ri bac chm iu hut thuc, ngi vao chic gh banh t ai va
bao:
- Tht la mon b. i hai con bo com ly mt con nga beo, lai
thm mt hu bao y tin. Nu ngu n ma lai nh th nay th
mnh c la trong ngu n mai.

Truyn c Grim

196

Bac nng dn ngh vy, nhng hn la cac ban con thch nhng
ngi n n hn.
Cac em ngh sao v ngi bac nng dn? Chung ta khng nn
c x nh ngi nng dn kia bi v khng thiu cach kim tra
xem thin ha co ai ngu hn v ng ta khng, vic i la ngi tht
tha va dai dt la v lng tm. Cac em se x ly nh th nao nu cac
em la bac nng dn kia?

Truyn c Grim

197

Chu Hanx sung sng

Hanx i a c bay nm. Mt hm, chu tha vi chu:
- Tha ng, ti vi ng a ht han ri, xin ng tra tin cng
cho ti ti v nha vi me.
Chu ap:
- Chu a hu ha ta ht long. Vy ta c tuy cng ma thng cho
chu.
Chu cho Hanx mt khi vang to bng cai u chu.
Hanx rut khn tay trong tui ra boc vang vac trn vai ln
ng v nha. Hanx ang i lng thng th gp mt ngi hn h
ci mt con nga phong ti. Hanx noi b b:
- Cha! Ci nga hay chc thu lm: ngi trn mnh nga nh
ngi trn gh banh, khng vp vao soi, hai giay, i c bng bng.
Ngi ci nga nghe ting, dng nga lai hoi chu:
- Th sao chu lai i b?
- o la s bt c d. Ti hin mang v nha mt khi vang,
nhng i c phai cui u v no nng tru ca vai.
- Nu chu thch th chung ta i nhau: ti a chu con nga,
chu a ti khi vang nhe.
Ti rt ng y, nhng ti bao cho anh bit trc rng khi vang
cua ti nng y. Ri anh n l ra ng thi.
Ngi kia xung nga, cm ly vang va giup Hanx ln yn.
Sau khi trao dy cng cho Hanx, ngi y bao:
- Mun nga chay nhanh th phai tc li va noi: "Hp! Hp!".
Hanx ngi trn mnh nga, khng phai mang nng na,
khoan khoai lm. Mt luc sau, chu cht co y ngh cho nga chay
nhanh hn. Chu lin tc li ku: "Hp! Hp!" thuc nga. Nga
ben t nc ai; Hanx khng kp tr mnh, b qut xung h bn
va ng.

Truyn c Grim

198

Nu khng gp mt bac nng dn ang xua mt con bo cai gi

nga lai th nga c th phong mai.
Hanx lm cm bo dy, mnh my thm tm. Chu bun ba noi
vi ngi dt bo:
- Ci con nga kiu nay no lc no qung mnh xung t, co
phen gay c. Kho chi lm. T nay ti xin cha... Ti thch bo cua
bac hn: co th ung dung i sau no, ma ngay nao cung c sa, b,
pho mat n. c g ti c con bo nh cua bac!
Bac nng dn noi:
- Nu chu thch bo th ti i bo cho chu, ti ly nga.
Hanx mng lm ng y. Ngi kia ln nga, phong i.
Hanx ung dung anh bo i, hn h v vic i chac hi.
- Gi ma co ming banh, ma hn banh m th mnh chng bao
gi lo thiu, tha h ma n vi b va pho mat. Luc nao khat, th ch
vic vt sa bo ung. Ta con c g hn na!
n mt quan hang, Hanx dng lai va trong luc cao hng,
chen sach ca lng thc mang theo n ba tra va ba ti. Con
t tin, chu dc nt ra mua na cc bia.
anh chen xong, chu lai ui bo i v pha qu me.
Cang gn tra, tri cang nong. Hanx phai qua mt bai hoang
dai, i mt n hn mt ting. Chu thy nong qua, kh ca mm.
Chu ngh: "Ta a co cach: vt sa bo ung". Chu buc bo vao
thn mt cy kh. Chu khng co gu, ben ly mu ra hng sa.
Chu loay hoay mai ma chng c giot nao. Chu lung ta lung tung,
bo st rut qua a thc cho mt cai vao u, chu loang choang nga
ln ra bt tnh hi lu.
May sao va luc y co mt ngi t xe mt con ln con qua
o. Bac ta ku ln:
- Cha cha! B v au nh!
Ri bac Hanx dy.
Hanx k lai s tnh. Bac t a cho Hanx mt cai chai va
bao:
- Ung ly mt hp cho lai ngi. Bo cua chu a gia, kit sa
ri, ch con cach la cho i keo xe hay la em tht thi.
Hanx vo u vo tai than:

Truyn c Grim

199

- Kh qua! Nao ai co ng! Bo nay ma mang v nha lam tht th

tuyt. Tht ngon bit my! Nhng tnh ti khng thch n tht bo
my, khng c ngot. Cha! Gia c con ln non beo tt nh th
kia th ngon cha cha la ngon, y la cha k n di.
Bac t noi:
- Nay chu, chiu y chu, ti bng long i cho chu ly bo.
Hanx noi:
- Bac tt bung qua. Tri phu h cho bac.
Chu trao bo, ci ln xe xung dong dy dt i, va i va
mng thm gp moi s nh y, mc phai cai g cung g c ngay.
Chu lai gp mt ga cp con ngng trng ep. Hai bn chao hoi
nhau. Hanx k cho ga nghe chu gp may th nao, ln nao i chac
cung c hi.
Ga kia noi la y em con ngng i lam l ra ti.
Ga nm canh ngng noi tip:
- Chu nhc ma xem ngng co beo khng. V trong hai thang
tri y. Ngng nay quay n th luc cn m phot ra ca hai bn mep.
Hanx nhc th con ngng, ri noi:
- Anh noi ung y, nhng ln cua ti cung chng ti u.
Ga kia lc u, ng ngac nhn quanh, ri noi:
- Nay chu, vic con ln xem ra m am y. ng ly lang ma ti
va i qua mi mt con ln. Ti e rng... con ln y hin ang
trong tay chu. Ngi ta a cho i tm khp ni, nu ho tom c
chu dt ung con ln y th nguy cho chu, t nht chu cung b giam
vao nguc ti.
Hanx run s noi:
- Tri i, lam sao thoat cn hoan nan c. Anh y thng
hiu tnh hnh, thi anh ly con ln, a cho ti con ngng.
Ga kia noi:
- Nu i nh vy th tht la liu, nhng ti tht qua khng
anh long chu b tai hoa.
Ri ga cm ly dy ui con ln i theo ng tt.
Con Hanx, con ngi tt bung, th tay cp ngng, bung ht lo,
c th v qu.
Chu ngh bung:

Truyn c Grim

200

"K ra th mnh i chac cung vn co li: nao la tht quay ngon,

nao la m n c ba thang vi banh m, nao la lng trng mut
tuyt ep nhi gi, ngu m nh ru. Me se mng lm y!".
Khi i qua lang bn, Hanx thy mt ngi th mai dao, va
quay a va hat:
Ti mai keo, phin a mai cua ti quay tt.
Ti mc ao tay ti theo chiu gio.
Hanx dng lai xem, ri noi:
- Va mai va hat vui ve nh th, chc la sung sng lm nh?
- Ch con g na! Ngh ti la ngh hai ra tin. Ngi th mai
gioi luc nao s vao tui cung co tin. Th nhng ma chu mua con
ngng ep kia u?
- Nao ti co mua u! Ti i ln y.
- Th ln?
- Ti a i bo cai ly ln y.
- Th bo cai?
- Ti a i mt con nga ly bo cai y.
- Th nga?
- Ti a i mt khi vang to bng u ti ly nga y.
- Th vang?
- Ti i bay nm c ngn y vang y.
- Chu k cung a keo xoay x y, nhng gia trong tui luc nao
cung loang xoang tin th m tht la sung sng.
- Lam th nao c nh vy?
- Mun th chu phai lam ngh mai dao nh ti. Ch cn co
phin a mai, con lt vt khac th d kim thi. Ti con va vn
mt vin a mai, me mt mt t, nhng thi, c a ti con ngng la
c. Chu co ng y khng?
- Con phai hoi lam g? Trong tui luc nao cung co tin la sng
nht trn gian, con ao c g hn na?
Hanx lin i ngng ly a mai.
Ngi th mai nht ngay gn y thm mt hon a thng
na kha nng, a cho Hanx ma noi:

Truyn c Grim

201

y ti thm cho chu hon a nay tt lm, lam e tha h ma

p: co th inh cu cong ln o ma giot cho thng. Chu b cn
thn ma mang i nhe.
Hanx mng r, mt sang ln, quy a ra i ngh bung:
- Tri cho ta cai s trm s u may, c nh a tre sinh ung
ngay lanh thang tt vy.
Nhng hm o, Hanx dy t luc sm tinh sng nn cam thy
mt nhoc. Bung lai cn cao v khi chu n mng i c bo a n
ht ca lng thc.
Hanx mang a nng l khng c. Bc mt bc lai dng
mt bc. Chu ch mong khng phai vac g la sng. Nh con c bo,
chu men n cai sui nh ngh mt t va ung t nc lanh. Chu
t a cn thn bn b sui, canh ngi, cui xung ung nc. Bng
chu v y ung vao a, ca hai hon u ri tom xung ay nc. Thy
vy chu mng quynh.
Hanx reo ln:
- Sng qua i mt, trn trn gian khng co ai sng bng ta.
c trut ht ganh nng, bung thnh thnh, chu vui bc i v
nha me.
Cu chuyn cho ta thy co ngi khng quan nim vt cht,
tin bac la sung sng ma la s thanh than, nhe nhang. Co th ch
co chu Hanx trong truyn mi lam nh vy cac em a!

Truyn c Grim

202

Ngi da gu
Xa co mt anh thanh nin i lnh, rt dung cam, lun lun
xung phong i di mui tn hon an. Trong thi chin, moi vic u
n, nhng n thi bnh, anh b thai hi. Tn ai uy ch huy bao
anh tuy mun i u th i. Cha me cht ca, qu hng khng co,
anh phai n xin cac anh cho nh, i n khi nao co chin chinh.
Nhng cac anh u nhn tm noi:
- Chung ti khng th giup chu c, chu phai t lo liu ly
thi.
Anh lnh co c mt khu sung, vac ln vai ra i - anh n mt
bai t hoang rng, ch co mi mt lum cy. Anh bun ba ngi
xung gc cy, ngh tui thn: "Mnh khng co tin, ch bit ngh i
lnh, nay thin ha thai bnh, chung ui mnh v, trng chng cht
oi n ni".
Cht nghe ting ng, anh ngoanh lai thy bn mnh co mt
ngi la mt, mc ao xanh, trng lch s, ch phai co mt cai chn
nga gh tm. Ngi y noi:
- Ta bit anh thiu g ri. Anh cn bao nhiu tin ta cung cho,
nhng trc ht mun bit anh co tht la tay gan da hay khng v
ta khng mun tiu ung tin.
Anh ap:
- a lam lnh lai con nhat a? ng c vic th thach ti i.
- c lm, anh hay trng lai ng sau.
Ngi lnh ngoanh lai th thy mt con gu to gm g chay
n.
Anh thet:
- Ai cha, ng ngoay cho may bun loa mui, may ht cau
nhau nhe.
Ri anh ngm bn trung mui gu, gu nga ln ra.

Truyn c Grim

203

Ngi la mt noi:
- Ta cng nhn anh gan da, nhng con iu kin khac na.
Ngi lnh bit ro tay nay la quy, ben ap:
- Mun iu kin g cung c, min la khng mt phn hn.
Ngi ao xanh noi:
- Cai o tuy anh xem. Trong bay nm, cm anh s n nc,
chai u cao ru, ct mong chn mong tay, cu chua; phai mc
chic ao ngoai la chic ao khoac ta a cho y. Trong thi gian o,
nu anh cht th anh la ngi cua ta; nu anh sng th anh c t
do va giau co sut i.
Ngi lnh ngh n thn mnh cung kh, a bao phen vao sinh
ra t, nn cung nhn liu - con quy ci ao xanh a cho anh va noi:
- Anh mc ao nay th luc nao trong tui cung co vang.
Ri no lt da gu va noi:
- Da gu nay, anh se trum ln ao khoac va lam ging nm,
khng c nm ging nao khac - T nay anh mc ao nay, nn ta
t tn anh la "Da gu".
Noi xong con quy bin mt.
Ngi lnh mc ao, tho tay vao tui ly tin th bit la con quy
noi ung. Anh ben khoac da gu, i chu du thin ha, hng moi thu
vui, khng bo qua cai g khoai tra, tiu tin nh rac.
Nm u, ngi anh trng con tam tam c, nhng n nm
th hai, trng anh nh mt con quai; toc che gn khp mt, ru
xm xoam nh chi x, mong chn mong tay y nh nanh vut, mt
cau ghet gia lam t trng rau cung c. Ai thy anh cung tranh;
nhng anh i n u ngi ta vn xp ch cho, v anh tra nhiu
tin va anh vung tin ra lam phuc cho ngi ngheo ngi ta cu
nguyn cho anh c sng qua thi han bay nm.
Nm th t anh n mt quan tro. Chu quan khng mun cho
anh tro, thm ch chung nga cung khng cho , e rng nga thy
anh th cung khip. Th nhng khi "Da gu" moc tui ra mt nm
tin vang th chu quan xiu long, cho anh mt bung pha sau,
nhng cm anh khng c lo mt ra cho ngi khac trng thy
quan tro cua hn b mang ting.

Truyn c Grim

204

Mt bui ti, Da Gu, ang ngi trong bung, mong moi bay
nm chong qua, th nghe thy ting khoc bung bn canh. Anh
vn tt bung, chay ra m ca th thy mt cu gia tay m u khoc
loc tham thit. Da Gu n gn cu gia. Khi thy anh, cu ng pht
dy nh chay trn. Nhng nghe thy anh noi ting ngi, cu mi
yn tm. Da Gu ngot ngao d cu, cu k l cho anh nghe la cu a
tiu ht vn ling, by gi cu va ba c con gai lm vao canh ngheo
kh. Cu khng co tin tra nha tro nn b ngi ta bo tu.
Da Gu noi:
- Nu ch co vn tin, th chau co tha thai giup cu.
Anh cho goi chu quan n, tra tin tro cho ng cu, lai cho ng
cu ang thng mt tui vang y.
Th la ng cu ht lo, nhng khng bit ly g tra n. Cu noi:
- Anh hay n nha ti. Cac con gai ti rt ep, anh mun ly
a nao th ly. Nu no bit anh la n nhn cua ti th tt ca khng
t chi u. Tuy anh trng co ve ky quc tht, nhng no se bit chai
chut cho anh trng d coi.
Da Gu thch lm, i theo cu gia.
C gai ln trng thy anh, khip s hu ln va chay trn. C th
hai khng chay, nhn anh t u n chn ri noi:
- Con chu thi, ai lai ly mt con vt khng thy mt ngi
lam chng c? Gu cao lng, mc ao nh ngi am xic hm
no con thch hn, v t nht no cung c din ao ky binh va eo bao
tay trng. Trng no ch xu x, nhng ri cung quen mt.
C gai ut noi:
- Tha cha, ngi a cu cha trong luc hoan nan hn la ngi
tt. Nu cha ha tra n ma ga con gai cho ngi ta, th cha phai gi
li ha.
Tic thay mt Da Gu bn thu va lng la, nn nhn khng
thy ve vui mng ang tran ngp long anh. Anh rut nhn ngon
tay, be lam i, a cho ngi yu mt na. Anh khc tn anh vao
na a cho nang, dn nang gi ky. Con na anh gi, th anh khc
tn ngi yu. Khi t gia ngi yu anh dn:
- Em i, anh con phai i chu du thin ha ba nm na. Nu anh
v th chung ta se t chc ci nhau. Nu anh khng v th anh a
cht, em c t do i ly chng khac.

Truyn c Grim

205

Dn xong anh ra i.
C du ang thng mc tang. Mi khi ngh n anh, c lai
gian giua nc mt; con hai ch th de bu ma mai c.
Ch ln noi:
- Cn thn keo ma nat mt tay khi no gi cng bt tay y.
Ch th hai noi:
- Liu y. Gu thch cua ngot; nu no thch c, no se xi c
mt.
Ch ca noi:
- Nht nht c phai chiu y no, khng th no cau nhau y!
Ch th hai lai noi:
- am ci se vui lm nh. Gu la nhay mua gioi.
C em mc cho hai ch noi, khng h nao nung chut nao.
Con Da Gu th vn lang thang y o lam iu thin, b th
cho ngi ngheo rt nhiu.
Ngay cui cung nm th bay, Da Gu lai n ngi lum cy
gia bai hoang. Mt lat sau anh nghe thy gio ao ao ri con quy
hin ln hm hm nhn anh. No vt tra anh chic ao cu va oi anh
chic ao xanh.
Da Gu noi:
- Hng gm, anh hay phai tm ra cho ti sach se a.
Bt c d con quy phai ly nc tm ra cho Da Gu va chai
u, ct mong cho Da Gu. Da Gu nom lai la mt chin s anh
dung va ep trai hn trc nhiu.
Khi con quy i xa, anh thy mnh nh trut c mt ganh
nng. Anh ra tnh mua mt chic ao nhung ep, ri ngi mt c xe
bn nga trng i v nha v. Khng ai nhn ra anh. ng b v
tng anh la mt vo quan cao cp, a anh vao bung ba c con gai.
Hai c ch ngi hai bn, mi anh ngi gia, ri rot ru, ly mon
ngon nht mi anh. Hai c ngh bung cha nhn thy ngi an ng
nao ep trai nh anh. Con c em mc tang phuc, ngi trc mt
anh, cui gm mt xung khng noi nng g ca. Khi anh m hoi ng
cu co thun ga mt c cho anh khng, th hai c ch ng pht dy,
chay vao bung sm sa, v nao cung tng mnh c chon lam v.

Truyn c Grim

206

Khi ngi khach la con lai mt mnh vi c em, th ngi y ly

na cai nhn trong tui ra, bo vao mt cc y ru vang va a cc
mi c. C ly cc ung can va khi thy na cai nhn ay cc,
c hi hp qua ly na nhn ang eo c ra, chp vi na kia th
thy n khp nh in.
Da Gu lin noi:
- Em i, anh la chng cha ci cua em y ma. Trc kia anh
i lt gu n y, nay anh lai mang hnh ngi, sach se nh xa.
Ri anh m ly c hn.
By gi hai c ch n mc tht sang bc vao. Khi ro chuyn
cng t ep trai nay la Da Gu khi trc, hai c tc gin vung vng
bo i.
Cac em a bao gi nhn thy gu cha? Nu cac em a nhn
thy ri th cac em se hiu tai sao cac c ch lai t chi ly gu. Vy
ma c ut a dung cam ly anh gu tra n cu mang cha c. C
con gai ut la ngi con rt co hiu nn c xng ang c hng
hanh phuc.

Truyn c Grim

207

Bac nng dn va con quy

Xa co mt bac nng dn khn ngoan ranh manh, meo vt cua
bac th khng sao k ht c. Ly thu nht la chuyn bac co ln la
c ca quy.
Mt hm, tri xm ti, bac cay rung xong, sa soan v nha th
thy trn manh rung cua mnh mt ng than hng. Bac ly lam
la n gn th thy mt con qu nho en x ngi trn la.
Bac bao:
- May ngi trn ng cua y a?
Quy ap:
- ung ri, ngi trn ng cua, chu may sut i cha thy
nhiu vang bac n th u!
Bac nng dn noi:
- Cua cai trn t cua ta la thuc v ta.
Quy ap:
- , no thuc v chu may, nu chu may lam rung hai vu, hoa
li c bao nhiu chu may chu chia cho ta mt na. Tin th ta co
khi, ta ch them co t hoa li thi.
Bac nng dn nhn li, bao:
- sau nay chia nhau khoi li thi, may se ly cai g moc
trn mt t, tao se ly cai g moc di.
Quy ng y. Bac nng dn a mu trng cu cai. n mua bi cu
cai, quy hin ln ly phn hoa li cua mnh th ch thy rt co la
ua vang, con bac nng dn th c bi cu, thch ch lm.
Quy bao:
- Thi c, chu may a la c ta mt chuyn, chuyn sau
th ng co hong. Cai g moc trn mt t th chu may ly, con ta se
ly cai g moc di.
Bac nng dn ap:

Truyn c Grim

208

- Th cung c.
n mua, bac khng trng cu cai na ma gieo lua. Lua chn,
bac ra ng ct lua gn sat t. Quy n thy ch co gc ra tc qua
chui xung vc.
Bac nng dn noi:
- y i vi cao gia th phai cho mt v nh th.
Ri bac i ly cua.
Bng hnh anh cua mt bac nng dn thng minh, lanh li, cu
chuyn a ca ngi tr thng minh cua con ngi. Trong moi hoan
canh kho khn, con ngi lun vn ln chin thng cac th lc
en ti, ac c. Qua o ta thy c s mong mun vn ln
kham pha, cai tao thin nhin cua con ngi.

Truyn c Grim

209

C quan tai thuy tinh

Xa co mt anh th may, dang ngi nhanh nhen, tnh tnh d
thng. Anh i tp ngh, n canh rng kia v khng bit ng
nn b lac. Ti n, gia chn hoang vu lanh leo y, anh ch con
cach c tm ra mt ch tru thn. Nm trn am ru mm ma ngu
th qua co khoai, nhng lai s thu d. Sau cung anh quyt nh leo
ln cy. Anh chon mt cy sn tht cao, leo ln tn ngon. Gio thi
ao ao trn ngon cy nh mun cun anh i.
Anh run ry ngi trong bong ti th khoang vai gi. Cht anh
nhn thy anh en cach y khng xa lm. Anh ngh bung: "Chc
co nha, n nht nh ti hn trn my cai canh nay". Anh cn
thn tut xung i lai pha anh en. Anh n mt ngi nha nho,
ghep toan lau sy. Anh manh dan go ca. Ca m, anh thy di
anh en mt ng gia dang ngi nho be, toc hoa rm, mc cai ao
chp hang trm mun vai mau sc sc s. ng cu ct giong khan
khan hoi:
- Anh la ai, n co vic g?
Anh ap:
- Ti ch la mt ngi th may ngheo, gp ti gia rng, xin cho
tru nh m nay.
ng cu xng giong quat:
- Bc ngay i ch khac ma xin tro, ta khng mun dy vi
nhng a cu b cu bt.
Noi xong ng cu nh quay vao. Nhng anh th may a kp tum
ly ao cua cu, van nai rt tha thit. ng cu vn khng phai ngi ac
nh a c tnh lam ra mt, cung mui long va ng y cho anh vao.
Cu lai cho anh n va don cho anh mt cai rm tm tt goc nha.
Anh th mt qua chng cn i ai ru, anh mt gic thng cho
n sang. Gia nh khng co ting huyn nao anh thc anh th
cha chc anh a dy. Ting ku, ting trng inh oi t bn ngoai lot

Truyn c Grim

210

qua vach mong vao nha. Khng bit sao anh th may luc y lai bao
th. Anh nhay pht dy, mc vi qun ao ri xng ra. Anh thy
ngay gn nha co con bo rng en ang anh nhau d di vi mt
con hu ep. Hai con vt qun nhau rung chuyn ca mt t;
ting rng, ting ku rn tri. anh a lu ma khng phn bit
c thng bai. Sau cung hu huc ro manh vao bung i thu. Bo
rng ln khung khip, ri qu xung. Hu bi thm my sng na,
bo cht hn.
Anh th may thy hai con vt anh nhau, la lm. Anh con
ang ng ra y, th hu a xng thng vao ch anh. No
khng anh kp chay, xc anh ln cp sng ln. Anh cha kp
ngh g, no a lao vun vut qua cy, qua a, qua thung lung, qua bai,
qua rng. Anh ch con bit c nm ly cp sng cho vng, pho mc
s phn va thy mnh nh bay bng. Sau cung hu dng lai trc
mt vach a, oan ht anh xung.
Anh th may, phn cht nhiu hn phn sng, luc lu sau mi
tnh. i anh ngh mt luc, con hu t nay vn ng bn mi ly
sng huc manh vao mt cai ca trong vach a. Ca bt tung. La
t trong ht ra, tip y hi nc nghi ngut che lp ca hu. Anh
khng bit lam th nao, hng v u thoat c canh a nguc
ma tr v trn gian. Anh con ang hoang mang, bng nghe trong
vach co ting goi:
- Vao y, ng s, khng hai ngi u!
Anh con run tht, nhng nh co sc manh v hnh thuc giuc,
anh y cng st bc vao. Bn trong co gian phong rt ln. Trn,
vach, nn nha ht thay u lat a vung vn, nhn thn, phin nao
cung khc mt du hiu rt ky la. Anh kinh ngac lm, ngm mai.
Anh va nh bc vao th nghe thy ting goi ln th hai:
- Hay lai ch phin a gia phong, co vn may rt ln ang
ch ngi.
Anh thm manh dan, lam theo li dn. Phin a di chn anh
bt u chuyn ng ri t t tut su xung. Luc no ng lai, anh
th may thy mnh ang trong mt gian phong khac, cung rng
nh gian trn. Nhng y cang co nhiu th ky la hn. Tng uc
nhiu l, trong xp nhng bnh pha l trong sut ng ru mau
hoc cha mt th khoi xanh bing bic. Trn nn nha, k hai cai
hom thuy tinh i mt nhau khin anh cang to mo. Anh lai xem

Truyn c Grim

211

mt cai, thy trong la m hnh mt toa nha rt ep, kiu lu ai,

quanh u ht nha phu, nha kho, chung gia suc va nhiu th khac
na. Moi vt u be nho, xinh xn, lam rt cng phu, phai la ban
tay tai ngh chnh xac cao mi tao nn c.
Anh con ang mai xem vt bau khng chan mt th lai co ting
goi, anh quay lai xem hom th hai. Anh kinh ngac bit bao khi thy
trong y la mt ngi con gai ep tuyt vi. Nang nm im nh ngu,
sui toc t vang ta nh mt cai ao khoac cc ky qu gia qun
quanh ngi. i mt nhm nhng sc mt vn hng va hi th
nhp nhang vn nhe rung mt dai bng, chng to nang con sng.
Anh con ang ngm ngi ep, trng ngc rn rang bng thy cp
mt nang he m. Ngi con gai a thy anh, c gai git mnh mng
lm. C ku ln:
- Tri, ta sp thoat ri! Hay mau giup em ra khoi cai nguc nay.
Ch cn chang thao cht quan tai la em ra c.
Anh bnh tnh lam theo li dn. Np quan tai c nay ln,
ngi ep i ra goc phong ly mt tm ao choang khoac ln ngi.
oan nang ngi xung mt phin a, goi chang lai, hn mi chang
rt u ym va bao:
"n nhn i, em i chang t lu ri. Long tri c a khin
chang n y cu em. Chang la ngi chng ma tri nh sn cho
em. Chang la ngi yu cua em, la chu moi cua cai trn i nay.
Chang se sng v cung m m va hanh phuc. Chang hay ngi nghe
em k chuyn. Em vn la con mt hu tc rt giau. B me em a
cht t khi em con nho tui. Luc trng tri b me em co giao em lai
cho ngi anh ln nui day. Hai anh em n hoa thun, t y ngh
n s thch u ging nhau, nn ca hai a nht quyt khng lp
gia nh ring sng bn nhau n tron i. Trong nha khng
my khi ngi khach. Xom ging be ban n lun va ai cung c hai
anh em n cn quy mn. Bng mt ti kia, co ngi khach la phi
nga n lu ai. Hn noi la khng th n kp tram sau c na,
xin cho ngu nh. Hai anh em bng long, ai hn rt hu. Ti, ba
ngi va n va tro chuyn, hn k chuyn rt tai. Anh em thch
qua mi noi hn thm vai hm na. Hn t chi ly l ri nhn
li. Mai khuya mi n xong, ngi la c a v phong. Con em
luc y a qua mt nn cung v bung ring ngu.
"Em va chp mt bng lai tnh, nghe vng co ting nhac du
dng, quyn ru. Em khng hiu c ting nhac t u n nn
nh goi con hu phong bn. Nhng la thay co trai nui e ln ngc

Truyn c Grim

212

em, hong em cung nh b bop nghet, mun ku ma khng tht ra

c ting nao. Trong khi y, di anh en khuya em thy ro ga la
mt bc vao, mc du hai ln ca vn khoa. Ga hoa phep ra ting
nhac no anh thc em, ri ga chui qua l khoa vao, ga mun to
tnh cung em. Thy qua gh tm phep yu y cua ga, em khng
them ap. Ga ng luc lu, co mun i tnh hnh thay i li hn.
Nhng em vn im lng. Ga ni gin doa se tra thu. Ga bao ga co
cach tr s kiu ky cua em, xong ga bo ra ngoai. Sut m lo qua,
mai n gn sang mi chp mt. Sang dy, em nh chay sang
phong anh em k cac chuyn, nhng khng thy anh u na.
Ngi hu cho bit anh em a ci nga i sn cung ngi la mt
t t m sang.
"Em cam thy ngay la co tai hoa, vi thay xim ao, sai thng
nga tht nhanh, ri em mt ngi hu theo, thuc cho nga phi
nc ai vao rng. Gia ng, ngi hu b nga nga que mt
chn, nn khng th theo em c na. Mnh em phong nga i
tip va my phut sau th thy ga kia, tay cm si thng buc c mt
con hu ep, i lai. Ro rang luc y mt hu m to ng ngn l.
Ga khng tra li em ma ch ci r ln. Em gin qua, rut khu sung
ngn bn ngi ngm con quy y bn mt phat. Nhng an cham
ngc no ri lai bt lai, trung ngc em. Em nga nhao xung, thy ga
lm bm cu g o ri em ngt i.
"Luc tnh lai em thy mnh ang nm trong c quan tai thuy
tinh mt cai hm. Thng yu ao kia xut hin ln na, no bao no
a bin anh em thanh mt con hu. Toa lu ai cua em vi ca c
nghip a b no hoa phep thu nho lai, giam vao mt hom thuy tinh
khac, gia nhn cung b no bin ra khoi ht, nht trong cac bnh.
Nu em chiu long no, no se giai phep cho ngay, khng kho. No ch
cn m np bnh va np hom la cac vt lai nguyn hnh ngay.
Nhng cung nh khi trc, em khng them ap. No bo i, em
nm lai trong nguc nay trong gic ngu trin min. Nhng luc hn
phach m mang, cung co khi em thy mt chang trai n cu mnh.
Hnh anh y an ui em nhiu, va hm nay luc em he mt thy anh,
tc la gic m kia a thanh s tht. Chang hay giup em thc hin
nt phn tip cua gic m kia. Trc tin chung ta hay khun cai
hom thuy tinh co lu ai trn phin a ln nay".
Hai ngi khing hom ln phin a. No t t chuyn, a ho
vt ming hm ln tng trn, t y co li ra ngoai rt d. Ra

Truyn c Grim

213

ngoai ri, ngi con gai m np hom va tht ky la: lu ai, nha ca,
sn vn c to dn ra rt nhanh, chng my chc bng tht. Ho lai
quay xung hm di khun nt cac bnh ln. Ngi con gai thao
np bnh, khoi bay bin thanh ngi sng, gia nhn cua ho lai ng
u nh trc. Co cy lai hn h khi thy c a tr c yu ao,
ngi anh b hoa thanh hu cung tr lai hnh ngi va t trong
rng i ra, sung sng vi hanh phuc cua em gai.
Ngay hm y, am ci c t chc nh li c a ha. C ly
anh th may.
Cu chuyn k v s may mn tnh c cua anh chang th sn,
qua o noi ln s khao khat t do, hanh phuc cua nhng con ngi
bnh d.

Truyn c Grim

214

Qua cua ngi t hon

Mt bac th may va mt bac th vang cung i vi nhau. Mt
hm, mt tri va ln sau nui, ho thy xa xa co ting nhac, cang
n gn nghe cang ro. Ting nhac ky la du dng khin ho qun ca
mt moi rao bc i v pha o.
Khi ho n mt qua i th trng a ln. Trn i co mt am
ci cua nhng ngi nho be, va an ng, va an ba, cm tay
nhau nhay mua vui ve ca hat tht la m tai. o chnh la ting nhac
ma hai bac a nghe khi i ng.
Mt ng lao ln hn mt ty ngi gia. Cu co chom ru bac ru
xung tn ngc va mc mt cai ao mau sc s. Hai ngi ngac
nhin ng ngn ra nhn ho nhay; nhng ngi lun vui ve m rng
vong tay ra on. Bac th vang co bu lng vn liu lnh nh
nhng ngi gu, nhay vao trc. Bac pho may mi u con ngn
ng cha dam vao, nhng thy vui qua, cung anh bao vao theo.
Vong mua khep lai, cac ngi lun lai hat va nhay mua loan xa. ng
lao rut tht lng ra mt con dao to mai, khi thy kha sc cu
lin ngoanh lai nhn hai ngi la mt. Hai bac hoang hn cha kp
suy ngh g th cu a nm ly bac th vang va ch trong nhay mt,
cao xoet ca ru ln toc. Bac th may cung chu s phn y. Nhng
ho hoan hn ngay khi thy ng cu cao xong ch thn mt n v vai
ho dng nh khen ho co thai ngoan ngoan nh th la phai. Cu
ch mt ng than gn o, ra hiu cho ho ly y tui ao. Hai bac
vng theo, tuy nhin khng hiu ly than lam g. Sau o ho i
tm ch ngu. Khi ho n thung lung th chung mt tu vin gn o
bao na m. Di anh trng, tm vao quan tro, nm trn m rm,
ly qun ao ra p. Ho mt qua, qun ca bo than tui ra. Than e
nng nn sang ho thc dy sm hn thng ngay. Ho tho tay vao
tui, nhng khng dam tin mt mnh khi thy ban tay ang nm
y vang nguyn cht ch khng phai la than. Th la ho tr nn

Truyn c Grim

215

giau co, nhng bac th vang co nhiu cua hn v vn tnh tham lam,
bac ta a nch y than hn.
Thoi thng long tham khng ay. a co lai mun co nhiu
hn, bac th vang ru ban nn na lai vai ngay na, ti ra qua
i ch ng cu, kim thm t vang. Bac th may t chi va bao :
- Thi u ri. Ti man nguyn ri. Gi th ti co th tr thanh
th ca, ci ngi yu th la hanh phuc.
Nhng chiu y ban th bac lai thm mt ngay.
Bui ti hm o, bac th vang eo my cai bao ly cho
nhiu, ri i ra pha i. Cung nh ti hm trc, bac thy nhng
ngi ty hon ang ca hat nhay mua, ng cu lai cao nhn u, ru
bac, ri ra hiu bao ly than. Bac ta hm h nhet y cac bao, hn
h ra v p qun ao ngu. Bac ngh bung: "Du vang e nng ta
cung chu c".
Ri bac ta thiu thiu ngu, yn ch sm mai dy se giau nt
vach.
Va m mt ra, bac vi va s n bao, nhng bac ta ngac nhin
v ch thy than x, moc mai vn th.
Bac ta ngh la con ch vang c m trc, vi chay i ly,
nhng bac hoang s v thy vang a tr thanh than. Bac ta a tay
nho nhem ln v tran th thy u cao nhn thn, ca cm cung b
cao nhn. Nao a ht kh u, lng a co mt bu, gi lai moc
thm hai bu trc ngc. Thy ro than th thm bac khoc nc n.
Bac th may ti bung nghe ban khoc tnh dy, c an ui ban:
- Thi th i ta a la ban ng, bac c i vi ti, ta cung
hng.
Bac th may gi li ha, nhng bac th vang sut i phai
mang hai cai bu va phai i mu che cai u troc lc.
Trong dn gian co cu: "Tham th thm", cu noi nay tht la
ung i vi bac th vang. "Thoi thng long tham khng ay. a
co lai mun co nhiu hn". Cu chuyn a kch long tham cua con
ngi.

Truyn c Grim

216

Si vt i
Ngay xa co mt c gai xinh ep nhng phai cai li bing va
cu tha.
Khi phai keo si th c lam tht min cng. Ch mc t nut ri
la vo ca nm si nem xung t.
C co mt ngi hu gai lam n chm ch, nht nhng quang
si vt i em git, xe lai va dt c mt chic ao ep.
Mt chang thanh nin hoi c gai li bing lam v. Ti hm
lam l ci, c du thy c gai chm ch mc chic ao ep khiu vu
lin noi:
- Ai cha! Con be ang nhay mc si vt i cua mnh.
Chu r nghe thy, hoi chuyn u ui. C du k lai cho
chang bit la c gai kia mc chic ao dt bng si c vt i.
Chu r nghe chuyn, thy v th li bing ma c gai ngheo kia
th chm lam. Chang lin bo c du ng y, lai gp c kia va chon
lam v.
ang le co hanh phuc nhng c gai lai lot vao tay ngi hu,
tai sao vy? Chnh tnh li bing va cu tha a hai c. Qua cu
truyn nay cac em khng nn li bing ma hay chm ch th moi
iu tt lanh se n vi cac em.

Truyn c Grim

217

Mt on cht bay
Mt bui sang mua he, mt chu th may ngi trn phan bn
ca s chm chu khu, co ve khoan khoai lm. Cht co ba nng dn
i qua ph rao hang:
- Co ai mua mt ngon khng y! Co ai mua mt ngon khng
y!
Chu th may nghe bui tai, tho u ra ca s goi:
- Lai y, ba i, lai y ti mua nao.
Ba hang kh n mang thung treo ba bc thanh ln ti ch chu
th may ngi. Ba gi cho chu xem tt ca cac bnh mt. Chu xem ht
bnh no n bnh kia, gi ln ngm ngha, d mui vao ngi, ri mai
sau mi noi:
- Mt ngon y, ba cn cho ti vai hoa nao, hay na lang cung
c.
Ba hang cn ri i. Ba tc lm va i va lau nhau v c tng
la v c mon khach b.
Chu th may reo ln:
- Lay Chua, n mt nay Chua ban cho mnh co sc co lc.
Ri chu m tu ly banh m, ct mt ming dai pht mt ln.
Chu noi:
- n c y! Nhng mnh phai khu xong cai ao nay a ri
hay chen.
Chu banh bn mnh, khu nt, hng ln, mui khu mi luc
mt dai. Trong khi o, mui mt thm xng n tn mt bc tng
gn co y rui u. Rui keo n ng c xa xung banh. Chu th
may noi:
- ka, ai mi chung may y?

Truyn c Grim

218

Ri chu ui cac v khach khng mi ma n y i. Rui khng

hiu ting c nn khng chu bay i, chung lai keo n ng hn.
Chu th may cau tit ln, v ly mt manh da, qut tui bui, va
qut va mng:
- i y, tao cho chung may bit tay.
Chu p rui ri m, c ung bay con nm ln knh cht
thng cng. Chu t phu v s anh dung cua mnh va noi:
- Mnh tht la c, phai lam cho ca tnh bit vic nay mi c.
Chu vi may ngay mt cai tht lng, thu my ch to: "Mt
on cht bay".
Ri chu lai noi thm:
- Sao lai ch mt tnh thi nh! Phai lam cho ca thin ha bit
vic nay mi c! Long chu rn rc vui nh m c. Chu eo tht
lng nh i chu du thin ha, v chu cho anh dung nh chu ma
chng le c cai hiu may quen nay mai th ph i mt. Trc khi
chu ra i, chu luc loi khp nha xem con co g mang i c.
Nhng chu ch thy co ming pho mat cu lin nhet vao tui. Trc
ca, chu thy mt con chim b mc vao bui cy, chu ut chim vao
tui nt.
Ri chu anh dung ln ng. Chu nhe ma nhanh nn i khng
bit moi.
ng i n mt qua nui. Ln n nh, chu thy mt anh
khng l thanh thi ngi nhn quanh. Chu th may hin ngang tin
lai noi:
- Chao anh ban. Anh ban ngi nhn th gii bao la y ? y
mnh cung va ln ng i chu du thin ha y. Cu co mun i
cung vi mnh khng?
Anh khng l nhn chu th may mt cach khinh b va noi:
- tiu yu, khn kip!
Chu th may ap lai:
- Sao lai noi nng th!
Ri chu ci khuy ao, ch tht lng cho anh khng l xem:
- Mnh la ngi th nao, cu c oc y th bit.

Truyn c Grim

219

Anh khng l oc thy "Mt on cht bay", ngh la chu anh

mt cai cht bay ngi, nn cung n n. Khng l mun th sc
chu, cm mt hon a bop chay ra nc va noi:
- Cu khoe th th bop nh t xem.
Chu th may noi:
- Co vy thi a! Tht la tro tre con.
Chu moc tui ly ming pho mat bop chay ra nc ri noi:
- Thy cha, co hn khng nao?
Anh khng l lng ngi i, khng ng mt ngi nho be ma
khoe n nh vy. Anh ta lin nht mt hon a, nem ln mt hut
trn khng va bao:
- Nay, cu th lam nh t xem sao.
Chu th may noi:
- Nem kha y. Nhng a cu nem i lai ri xung t thi.
Mnh nem mt hon khng ri xung c.
Chu tho tay vao tui ly chim, tung ln khng. Chim c tha
thch qua, bay mit i khng v na. Chu th may hoi:
- Th nao anh ban, anh thy cai tro y th nao?
Anh khng l ap:
- Cu nem c y, nhng xem cu mang nng co ra tro
khng?
Anh dn chu th may n mt cy si to nm trn mt t
va noi:
- Cu co khoe th giup t mang cy nay ra khoi rng.
Chu th may be nho ap:
- c thi. Cu hay vac thn cy, mnh se khing canh, la,
nng hn nhiu.
Anh khng l khing thn cy trn vai; chu th may leo ngay
ln mt canh ngi. Anh khng l khng quay u nhn lai c,
phai vac ca cy kem thm chu th may na. Chu th may ngi sau
thch ch, huyt sao iu: Co ba bac pho may ci nga ra i, co ve
coi vic vac cy nh tro tre con. Anh khng l vac nng, l i mt
luc mt qua ku:
- Nay cn thn nhe, t nem cy xung y.

Truyn c Grim

220

Chu th may nhay pht xung, vong tay m cy nh ng

vac, bao anh khng l:
- Cu ch c cai to xac, vac co cai cy ma cung khng xong.
Hai ngi lai tip tuc i. i qua mt cy anh ao, anh khng l
vin ngon cy co nhiu qua chn xung cho chu th may n. Chu th
may yu qua khng gi ni, anh khng l va bung tay ra th cy
bt tung ca chu th may ln. Chu nga nhng khng au. Anh
khng l hoi:
- Sao vy, cu khng u sc gi mt cai sao a?
Chu th may ap:
- Sc khoe th t co tha. Th cu cho mt tay anh mt on
cht bay lai them lam cai tro y a? Mnh nhay vot qua cy v mnh
thy co bon i sn ng di bn vao bui. Cu co gioi th nhay th
nh t xem nao.
Anh khng l c nhay nhng khng vt qua c cy, b mc
vng vao canh la, thanh ra chu th may vn c cuc.
Anh khng l noi:
- Nay cu gan da nh vy th i vi t v hang ngu i.
Chu th may nhn li theo lin. n hang th thy co my
ngi khng l khac ngi bn la, mi ngi cm mt con cu thui
n. Chu th may ngh bung: ni nay rng rai hn ca hiu cua
mnh.
Anh khng l ch mt cai ging bao chu i nm ma ngu. Chu
thy ging to qua, khng nm vao gia ma co ro mt goc. n
na m, anh khng l tng la chu a ngu say, lin ly mt thanh
st to phang manh xung ging cho la xong i thng tiu yu.
Sang dy, bon khng l keo vao rng va qun bng chu th
may i. Bng ho thy chu hn h va hin ngang i ti. Ho s qua,
tng chu anh cht ca lu, vi chay ba chn bn cng.
Chu th may lai tip tuc i, mui nghch ln tri. Chu i mai ti
khu vn thuc cung in nha vua. Chu thy ngi mn mt, nm
ln ra bai co anh mt gic. Trong khi chu ngu, ngi i qua lai u
ngm ngha chu va oc thy trn tht lng chu my ch: "Mt on
cht bay". Ho bao nhau:
- Cha! Gia luc thin ha thai bnh th nay, v h tng nay n
y lam g? Chc la mt dung s v ch y.

Truyn c Grim

221

Ho lin tu ln vua, ho ngh la nu co anh nhau th se cn n

dung s nay, nht nh phai gi lai, ch i ni khac mt. Vua
nghe li, c ngi n i chu th may dy th vi. S gia n i
mai cho n luc chu dy, vn vai m mt, mi trnh bay y nh
nha vua. Chu th may ap:
- Th ta n y cung v vic y. Ta sn sang phuc vu nha vua.
Triu nh on tip chu linh nh va xp cho chu mt ni lch
s. Nhng cac dung s khac ch lm le nut sng chu va mun tng
kh chu i khoi. Bon ho ban nhau:
- Li thi vi no th nguy, v no p mt cai cht bay. Bon mnh
chng a nao sng sot c.
Bon ho quyt nh cung keo vao yt kin vua xin v. Ho tu
vua:
- Tu b ha, bon ha thn khng th cung mt ngi anh mt
on cht bay.
Nha vua bun, thy v mt ngi ma bon bay ti trung thanh
phai bo i. Vua ch c cha gp chu th may th hay va mun tng
kh chu i. Nhng vua khng dam bao chu s chu git mnh, git
ca dn mnh ri ln ngi. Vua ngh mai mi tm ra c mt k.
Vua sai s n bao chu nu qua chu la mt trang s, th vua truyn
cho lam mt vic. mt khu rng trong nc co hai tn khng l
sng bng ngh trm cp, git ngi, t nha; khng ai dam ben
mang lai gn chung v s nguy him n tnh mang. Nu chu git
c hai tn khng l y th vua se ga con gai c nht cho va cho
mt na nc lam cua hi mn. Vua se ct thm mt trm ky s i
theo giup. Chu th may ngh bung: "Tht la xng vi ngi nh
mnh". c mt nang cng chua ep va mt na nc co phai la
chuyn thng u! Chu lin ap:
- c c, ta se tr hai thng khng l, ta khng cn mt
trm ky s. Mt ngi anh mt on cht bay th s quai g hai tn.
Chu th may ra i, mt trm ky s keo theo sau. n bn rng,
chu bao cac ky s:
- Cac chu i y, mt mnh ta sa hai thng khng l.
Chu nhay vao rng tm ngc tm xui. Mt luc sau, chu thy
hai tn khng l ngu gc cy, ting ngay rung chuyn ca canh la.
Chu th may khng ph th gi, nht y hai tui a ri treo ln

Truyn c Grim

222

cy. Chu bo ra mt canh ung ngay trn u hai tn ang ngu, ri

nem a ht hon no n hon kia vao ngc mt tn. Tn nay mai
chng cam thy g, nhng sau tnh dy, hch ban hoi:
- Sao cu lai anh t?
Tn kia ap:
- Cu m ngu a? Mnh co ung n cu u!
Hai tn lai nm ngu. Chu th may lin nem mt hon a vao tn
th hai.
Tn nay noi:
- Th la cai g? Sao cu lai nem mnh.
Tn kia cau nhau noi:
- Mnh co nem cu u.
Chung cai nhau mt luc. Nhng v chung qua mt nn chng
bao lu mt lai nhm nghin lai. Chu th may lai tip tuc tro y,
chon hon a to nht, ly ht sc bnh sinh nem vao ngc tn khng
l th nht.
Tn nay ku ln:
- Th nay th qua lm!
Ri hn in tit, nhay x vao ban, y ban vao mt ca cy
lam cy rung chuyn. Tn kia tra ming cung khng kem; hai tn
ni nong, nh cy phang nhau mai n luc ca hai cung ln ra cht.
Chu th may nho be luc o mi nhay xung. Chu noi:
- Cung may ma chung khng nh cai cy mnh ngi, nu khng
th mnh phai nhay sang cy khac nh con soc. Nhng c cai la
mnh nhanh nhen.
Chu rut gm, chem vai nhat tht manh vao ngc hai tn
khng l, ri n noi vi cac ky s:
Cng vic a xong xui ri. Ta a kt liu i chung. Nhng
qua la co gay go. Chung b qua a nh cy chng , nhng n thua
g vi mt ngi anh mt on cht bay nh ta.
Cac ky s hoi:
- Anh khng b thng a?
Chu ap:
- Vic quai g. Chung khng ung c ti l chn lng ta.

Truyn c Grim

223

Bon ky s khng tin phi nga vao rng thy hai tn khng l
nm trong vung mau, chung quanh cy ci b nh ngn ngang.
Chu th may bt vua phai thng cho cac th vua a ha. Vua
tic li ha, lai ngh n k git chu th may. Vua bao chu:
- Nha ngi mun ly con gai ta va na nc cua ta th phai
lam mt vic anh dung na. Ngi phai bt cho c con ky ln pha
hoai rng cua ta. Hai thng khng l thn con chng s, thn s g
mt con ky ln. Vic cua thn la: anh mt on cht bay.
Chu lin em mt cai dy thng, mt cai ru, dn nhng ngi
i theo ng ngoai, ri i thng vao rng. Chu cung khng mt
lu cng tm kim, ky ln chng my chc nhay x n nh huc
chu. Chu noi:
- Khoan, khoan a nao, cu lam g ma vi va th?
Chu i cho con vt lai gn sat lin nhay ra sau mt gc cy.
Ky ln m u huc vao cy, sng cm su vao thn cy, khng rut
ra c na b mc y. Chu th may noi:
- Th la mnh tom c cu cu ri nhe.
Chu sau thn cy i ra, ly thng buc c ky ln, ly ru eo
cy g sng ra. Moi vic xong xui chu dn con vt n nha vua.
Nhng vua vn khng gi li ha, bt chu lam mt vic th ba
na. Trc khi ci, chu th may phai bt c cho vua mt con ln
rng pha hoai trong rng; vua se cho th sn giup chu. Chu th
may noi:
- c, c, tro tre con thi.
Chu khng em th sn vao rng. Bon ho mng lm v ln
rng a nhiu ln on tip ho khng c thu v lm.
Con vt va nhn thy chu th may lin sui bot mep, nghin
rng, m x vao nh qut chu xung t. Chang hao han chay tot
vao mt cai nha th gn y, ri nhay qua ca s ma ra. Ln chay
theo vao, chu chay vong ra ong ca lai. Con vt tc in ln,
nhng nng n qua khng tai nao nhay qua ca s c. Chu th
may lin goi cac ngi i sn n, ho trng thy tn mt con thu
b nht. V hao han ra mt nha vua; vua anh phai lam theo li ha
ga con gai cho anh ta va chia cho mt na nc. Nu vua ma bit
chu chng phai la mt dung s ma ch la mt anh chang th may th

Truyn c Grim

224

hn la vua chng bao gi gi li ha. L ci c t chc linh

nh, nhng kem vui. Chu th may ln lam vua.
c t lu, hoang hu tre tui ang m nghe thy chng noi
m: "Nay nay cu i, khu ngay cho t cai ao nay, va ngay cho t
cai qun nay, nu khng t se ly thc qut vao vai cho by gi".
Nang bit ngay c ng chng mnh gia th ra sao. Sang hm
sau, nang n tm cha than thn trach phn, xin vua cha anh thao
cho khoi tay mt anh chng ch la bac pho may. Vua an ui con noi:
m nay, con ngu c ngo ca. Qun hu cua ta se ng rnh
ngoai, i no ngu la vao troi g no lai, khing xung tau ch i
thng.
Cng chua nghe k y bui tai. Nhng tn hu cn nha vua
nghe c ht. Vn rt mn chu mi, hn k lai tt ca. Chu th
may noi:
- Ta se phai chn trc.
Ti hm y, chu i nm vi v nh thng l. Khi nang a
tng chu a ngu ri, nang dy m ca ri i nm lai. Chu gia tang
ngu ri het to ln:
- Nay nay cu i, khu ngay cho t cai ao nay, va ngay cho t
cai qun kia, nu khng t se cho cu my cai tat tai by gi! Ta
tng anh mt on cht bay, git hai thng khng l, sn mt con
ky ln, bt mt con ln rng, th ta con s g bon nup ngoai phong
kia!
Bon kia nghe chu th may noi vy, s xanh mt, bo chay ba
chn bn cng nh b ma ui. Khng tn nao dam nho nhoe ca.
Th la chu th may gi ngi vua cho n ht i.
Cu chuyn k v mt chu th may mu tr, dung cam va gp
nhiu may mn. Qua o noi ln rng: hanh phuc lun thuc v
nhng ngi dung cam, t tin.

Truyn c Grim

225

Con nam ao
Xa co hai v chng ngi th xay bt sng rt sung sng. Ho
co tin cua, mi nm lai sung tuc thm. Nhng hoan nan thng
n bt ng. Cua n mau, cua cung i mau, rut cuc n cai nha
xay bac v tt a con la cua bac. Bac bun lm. Lam lung ca ngay,
ti v t mnh xung ging c trn troc, nhng lo cung phin.
Mt hm, bac dy sm tinh sng ra ngoai hong mat cho thoai
mai. Khi bac qua cai p nc ch ao gn nha co ting ung uc. Bac
ngoanh lai nhn thy gia ao co mt ngi an ba ep t t ni ln.
Ngi y a ban tay mm mai ven m toc dai xoa xung hai vai,
phu ln tm thn nga ngoc. Bac bit ngay no la con nam ao, s
qua khng bit nn ng lai hay chay trn. Nhng con nam ct
giong m ai goi tn bac va hoi tai sao bac bun. Mi u bac khng
dam m mm. Nhng sau bac thy con nam noi rt thn mt, mi
nh thn lai, k cho no nghe rng trc bac c sng sung tuc ma
nay th ngheo qua, khng bit lam th nao.
Con nam bao bac:
- Bac c yn tm, ti se lam cho bac giau co sung sng hn
trc; nhng bac phai ha cho ti cai g va mi e nha bac.
Bac ngh bung: "Chc lai con cho hay con meo con g o", ri
bac ha cho no.
Con nam lai hup xung nc, con bac yn tm va vui ve rao
bc v nha. Bac va v n nha th con a chay ra bao cho bac
bit tin mng v mi e con trai. Bac nghe tin nh set anh ngang
tai, v bac thy ro con nam a bit trc va a anh la bac. Mt
cui gm, bac lai gn ging v. V hoi sao con khau th ma bac
khng vui th bac k lai cho v nghe s vic va xay ra va li bac a
ha vi con nam.
Ri bac noi tip:
Nu mt a con th giau co ma lam g! Bit lam sao by gi.

Truyn c Grim

226

Ba con chay lai mng bac cung khng mach c phng k

nao.
Nhng thn tai lai v nha bac. Bac lam g trung ny: ban m
hnh nh hom xing trong nha c y ln, tin bac trong tu bit
sinh si nay n. Chng bao lu bac giau co hn trc, nhng vui la
vui gng v ngh n li ha vi con nam, bac lai au long. Mi khi
i qua gn ao, bac lai s no ni ln oi n. Bac cm tit con khng
c lai vang gn ao va dn con rng:
Con ch co voc tay xung ao, keo co ban tay tho ra nm ly con
ma li xung ay.
Ri nm thang tri qua khng thy con nam hin ln. Bac a
bt u yn tm. Con bac a thanh mt thanh nin. Bac cho con
hoc ngh sn bn. Khi anh a thanh mt th sn gioi, th c vao
lam vic cho ngi chua lang.
Trong lang co mt c gai xinh ep, phuc hu, va y anh. ng
chu thy th, ben cho anh mt ngi nha nho. Ci xong, hai v
chng chung sng yn vui o, yu nhau rt mc.
Mt hm, anh ui mt con hong, t rng ra n canh ng,
th bn cht c no. Sau khi moi rut con vt, anh v tnh n cai
ao nguy him ra tay vy mau. Anh va nhung tay xung nc
th con nam hin ln mm ci m ly anh bng i tay t sung,
li anh xung rt nhanh trong khi song cun cun.
Ti n, khng thy anh v, v anh lo s, m b i tm. Cht
ngh n chng thng noi phai phong con nam am hai, khng
n gn ao, ch ng ngay n chuyn xay ra. Ch chay n ao, thy
tui i sn cua chng, bit chc la chng a b nan. Ch vt mnh
than khoc, gao tn ngi yu, nhng tht ung cng. Ch lai chay
sang b ao bn kia, goi chng, chi con nam, nhng khng co ting
ap lai. Ch co na vanh trng sang soi trn mt nc im lm. Ti
nghip ngi v c b ao, luc th ku gao tham thit, luc th khe
khe rn r. Mai sau kit lc, ch nga xung t va ngu thip i.
Ch nm m thy mnh ang treo nui, trong long lo s. Hai bn
la a tang cc ln, chn dm phai a sc va gai chay mau, ma p
vao mt, gio ao ao thi tung m toc dai. Khi n nh nui th thy
phong canh khac hn. Bu tri xanh bic, khng kh m du, sn
nui thoai thoai. Trn canh ng co xanh, mun hoa ua sc, co mt

Truyn c Grim

227

tup lu xinh xinh. Ch n gn, m ca, ch thy mt ba cu gia toc

bac thn mt vy ch.
ung luc y, ch thc gic. Tri a sang. Ch nht nh lam
theo gic mng. Ch ra sc treo nui, qua nhin thy y nh m qua.
Ba lao tip ch thn mt, va tro gh mi ch ngi, ri noi:
- Chc con a gp nan nn mi phai tm n chic lu heo lanh
cua ta.
Ch va khoc va k lai s vic a xay ra.
Ba lao noi:
- Thi con ng khoc na, ta se giup con. y ta cho con mt
cai lc vang. Con ch khi trng tron th n ngi bn b ao, ly
lc nay ra ma chai toc my. Chai xong, con lc o, th se co
chuyn la xay ra.
Ch ta v nha mong mai mi n ngay trng tron. Ch i khi
mt trng sang xut hin trn tri. Ch n ngi b ao, ly lc
vang ra chai lan toc my dai. Chai xong, ch lc trn b. Tc th
ch nghe thy ting song cun cun t ay ao ln, dng ln b, cun
cai lc i. Lc va ti ay ao th mt nc reo ra lam i, ri u
chng ch ni ln. Anh khng noi khng rng, ch ru ru nhn v.
Ngay luc o, mt ngon song na ao ao chay n, phu kn u anh.
Tt ca u bin mt, ao lai yn lng nh trc, ch con trng in ay
nc.
Ch chan nan v nha, nhng lai chim bao thy tup lu ba lao.
Sang hm sau, ch lai n k l ni au bun cho ba nghe. Ba ben
cho ch mt cai sao bng vang ma bao:
- Con ch m trng nao tron lai n ngi b ao thi sao tht
hay, ri t ln trn cat, th con se thy co chuyn la xay ra.
Ch lam theo li ba cu dn.
Ch va mi t sao xung th song u t ay ao a ao ao ni
ln, cun sao i mt. Tc th nc re ra. Khng phai ch co u ma
na mnh chng ch ni ln. Anh tha thit gi tay hng v ch,
nhng mt ngon song lai m m x n phu ln anh, ri cun anh
xung.
Ngi an ba ang thng than rng:
- Tri i, thy chng ma ri lai mt th thy ma lam g!

Truyn c Grim

228

Ch lai bun t tai, nhng ri lai chim bao n nha ba lao. Ch

lai ra i. Ba lao cho ch mt cai gung xe ch bng vang, va an ui ch
rng:
- Khng ung cng u, con a. Con hay ch hm nao trng tron,
em gung nay ra ngi b ao ma xe ch cho n khi c mt cun
to. Xong vic, con gung o, ri se thy co chuyn la xay ra.
Ch lam ung nh li ba cu dn. Khi trng tron bt u moc,
ch ly gung em ra b ao chu tm xe ch cho n khi ht si, ch
y cun. Ch t gung xung b ao, th nc t ay m m dng
ln, mt ngon song ln n cun gung i. Tc th u ri tt ca
ngi chng ch theo song nh ln. Anh vi nhay ln b, cm tay v
ri cung v i trn, nhng hai v chng va mi chay c vai bc
th nc ao dng ln m m, ngp ca canh ng, tht la khung
khip. Hai v chng tng cht n ni, nhng v cu cu ba lao.
Tc th v bin ra coc, chng bin ra ch. Hai anh ch b mt ngon
song ui kp nhng khng cht, mi ngi dat i mt ni, xa nhau
lm.
Khi nc a rut, hai v chng lai trn can va lai hin nguyn
hnh thanh ngi. Nhng ho khng bit s phn cua nhau ra sao, v
mi ngi mt x xa la, co nui cao, thung lung su chia cach;
ngi a phng khng bit ho u n. Trong bao nm, hai v
chng cung phai i chn cu sinh sng. Ho chn cu qua ht
rng no lai n ng kia, long lung nhng bun ru, thng tic.
Ri mt hm, mua xun tr lai tt ti tng bng trn mt t,
hai v chng i chn cu tnh c i v hng cua nhau. Trn dc i
xa xa, anh thy mt by cu, ben dn cu mnh n. i bn cung
n mt thung lung ma khng nhn c ra nhau, nhng u
mng la khng phai sng le loi na. T o ngay nao hai ngi cung
chn cu gn nhau, tuy khng tro chuyn cung nhau, nhng cung
thy vui.
Mt bui ti, khi trng tron a moc, cu a ngu, anh chn cu
ly sao thi mt bai du dng nhng rt nao nung. Chang thi
xong, thy ngi ban gai khoc tham thit, ben hoi:
- Tai sao em khoc?
Nang ap:
- Tri i, xa kia cung trng sang nh hm nay, em cung thi
bai nay th thy u chng ni ln mt nc.

Truyn c Grim

229

Anh nhn ch, ri hnh nh co ai o a ven bc man che mt,

anh nhn c ra ngi v yu qu cua mnh. Con ch, nh anh
trng chiu vao mt anh, cung nhn c ra chng mnh. Th la
hai v chng m nhau hn. Ho sung sng hay khng, chc khng
cn phai noi.
Cu chuyn ca ngi tnh yu chung thuy cua ngi v i vi
chng. Chnh tnh yu a tip thm sc manh khin ho chin thng
moi him nguy c oan tu bn nhau.

Truyn c Grim

230

Sau ngi hu
Xa co mt ba hoang hu gia, vn la mt mu phu thuy. Mu
sinh c mt con gai ep vao bc nht trn i. Nhng mu vn ch
tm cach hai ngi nn mu vn bao: Ai n cu hn cung phai lam
mt vic a, lam c mu se ga con gai cho, ma lam khng xong th
mt mang. a nhiu ngi ch v m nhan sc phai liu thn nhng
lam chng ni cac vic mu giao anh chu qu gi ri u.
Co v hoang t nghe n v sc ep cua ngi con gai y, tu
vua cha:
- Cha cho con i cu hn th.
Vua khuyn hoang t:
- Khng khi nao cha ng u con a. Con i la i vao coi cht
y!
Hoang t m tng t nm lit ging sut bay nm khng
thy thuc nao cha c. Vua thy a tuyt vong, bun lm, bao
con:
- Thi th con c i ma cu may vy. Cha cung chng con cach
nao khac giup con na.
Hoang t nghe cha noi, ng dy ngay. Chang thy trong
ngi lai khoe va hn h ln ng.
Mt hm chang ang phi nga qua canh ng hoang, bng thy
xa lu lu mt vt g ta ng co ln. Lai gn nhn ky, hoa ra y la
bung mt anh chang ang nm dai di t. Cai bung y bng qua
nui con. Ga beo thy co ngi phi nga n vi ng ln tha:
- Nu nh ngai cn ngi, ti xin theo hu.
Hoang t ap:
- Cng knh nh ngi, ta bit dung lam g y?
Ga beo noi:

Truyn c Grim

231

- Tha, cha thm vao u, ti ma phnh ngi ra tht s, con

ln gp ba ngan ln na.
Hoang t bao:
- Nu qua nh th th co c dung c. Ngi i vi ta.
Ga beo i theo hoang t. Luc sau, lai thy mt ngi nm dai
di t ghe tai sat mt co. Hoang t hoi:
- Ngi lam g th?
Ngi y ap :
- Ti ang lng nghe.
- Nghe g ma chm chu th?
- Nghe xem trn th gian mi co chuyn g xay ra. Chng co g
lot c khoi tai ti. n ting co moc ti cung nghe thy.
Hoang t bao:
- Th ngi th noi xem, ngi a nghe thy g trong triu cua
ba hoang hu gia co c con gai ep nht i y? Ga ap:
- Ti nghe co ting gm chem soan soat: hn co ke n cu
hn b cht u.
Hoang t bao ga:
- i vi ta, co th ta cn n ngi.
Ba ngi cung i. Luc sau, ho thy nh co hai ban chn ai
trc mt ho. Ho thy ca bp chn nhng khng nhn c sut
ht. Ho lai i mt quang ng na mi trng thy thn ngi, ri
i mai mi trng thy u. Hoang t thet ln:
- Chao i! Ngi u ma dai qua!
Ga ngi dai ap:
- Nao a thm vao u! Ti ma vn ra tht s th con dai n
gp ba ngan ln na, cao hn qua nui cao nht th gii. Nu ngi
cn hoi ti, ti xin theo hu. Hoang t bao ga:
- i vi ta, co th ta cn n ngi.
Ho i mt quang, thy co ngi hai mt bt cht ngi bn l
ng. Hoang t hoi:
- Mt ngi hong hay sao ma khng dam nhn ra anh sang th?
Ga ap:

Truyn c Grim

232

- Khng phai u! Ti khng dam g khn bt mt chnh la v

nhan quang manh lm. Ti a nhn vt g, vt y t n tung. Nu
ngi dung c ti, ti xin theo hu.
Hoang t bao ga:
- i vi ta, co th ta cn n ngi.
Ho lai i va thy mt ngi ang nm si gia nng ma c
run cm cp, tay chn ly by. Hoang t hoi:
- Tri ang nong ngi ngat ma sao ngi lai ret c?
Ga ap:
- Tri i, c th ti no rt la. Ngi ta cang thy bc th ti
cang thy ret, ret thu xng thu tuy. Ngc lai tri cang gia th
ti cang thy oi bc. Ti ngi gia ng bng ma thy oi bc khng
chu ni. Luc ngi gia ng la ma thy ret khng chu ni.
Hoang t bao:
- Tht la ngi ky d! Ngi co mun theo ta th i vi ta.
Ho lai i tip va gp mt ngi ang vn c ma dom qua cac
chom nui.
Hoang t hoi:
- Ngi lam g ma hng th?
Ga bao:
- Ti co cp mt rt sang, nhn thu moi nui cao, rng rm,
ng rung, lung su, co th thy khp ca th gian.
Hoang t bao ga:
- Nu ngi thun th i vi ta. Ta ang thiu ngi co tai y.
Hoang t em sau ngi hu n thng thanh , ch mu
hoang hu gia ng tr. Chang khng l tung tch, ch noi;
- Nu ngi nh ga con gai cho ti th sai g ti cung lam.
Mu phu thuy thy chang ep trai, th ma sa vao tay mu th
mng lm. Mu bao:
- Tao se giao cho may ba vic, lam c ca th ta ga con cho.
Chang hoi:
- Vic th nht la vic g?
- Trc tao co anh ri xung Hng Hai mt mt cai nhn, may
i tm v cho tao.

Truyn c Grim

233

Hoang t len v bao sau ngi hu:

- Vic th nht khng d u, ta phai tm mt cai nhn ri
Hng Hai, bit lam sao by gi?
- ti xem no ch nao? - Ga mt sang noi.
Ga ngo mt luc ri noi:
- Kia ri! No b mc trn mt mui a ngm.
Ga ngi dai lng noi:
- Ti ly c ngay, ch tic cha nhn thy.
Ga beo het:
- Ch cn th thi a?
Ga nm phuc xung, ghe ming sat mt nc. Song bin x
nhau vao mt hang ngm. Ga ung mt hi dai can sach nc, con
tr ay bin rao kh nh bai co. Luc y, ga ngi dai mi cui xung,
ga ch hi nghing mnh a nht c nhn. Hoang t cm nhn,
mng lm, mang ngay v cho mu gia. Mu kinh ngac qua, ku:
- , ung cai nhn nay ri!
Vic th nht may mn a xong, nhng con vic na. May co
thy ba trm con bo mng ang n co ngoai bai trc lu ai
khng? May phai n c bng ht ba trm con bo y, phai ngn ca
da, lng, xng, sng. Di hm co ba trm thung ru vang, may
cung phai nc cho bng can. Khng c sot mt si lng bo, mt
giot ri. Bng khng, may se khng con c hoan mang.
Hoang t hoi:
- Liu ti co c mi ban cung n khng? n ung thiu ban
phong con thu v g.
Mu gia ci nham him:
- Cho may mi mt a ban, nhng ch c mt a thi.
Hoang t ra tm sau ngi hu va bao ga beo:
- Hm nay ngi la khach cua ta, c vic n tht no nhe.
Ga beo cng bung n mt luc ht sach an bo ba trm con, n
si lng cung khng con. n xong ga con hoi liu sau ba im tm
y co g na khng. Ga tu can my trm thung ru, chng cn rot
ra cc, chng bo sot mt giot.
Ba n a xong, Hoang t vao bao cho mu gia bit.

Truyn c Grim

234

Mu kinh ngac lm, bao:

- Cha co a nao lam c th, nhng con vic na.
Mu ngh bung: "ng nao ri may cung mt u, thoat khoi tay
ta sao c".
Mu hen:
- Ti nay, tao se cho con gai vao phong may. May phai m no
ma ngi sut m, cm ngu. ung na m, tao se n xem. Nu
luc y may bung tay ra ri, tc la may thua cuc.
Hoang t ngh thm: "Kho g vic nay, ta thc c". Nhng
chang vn goi cac ngi hu vao, noi cho ho bit va bao:
- Ai bit mu su cua no th nao! Cn thn vn hn, cac ngi
hay thc canh va phai chu y, ch nang ra khoi phong.
Ti, mu gia a con lai, giao tn tay hoang t. Ga ngi dai vi
nm khoanh lai thanh mt cai vong quanh hai ngi, con ga beo
ng canh ngay trc ca. Ho tng th la chc, khng ai lot vao
ni. Hai ngi ngi trong, c gai chng noi mt cu nhng nh anh
trng roi chch qua ca s soi to khun mt c nn Hoang t vn
thy c dung nhan tuyt vi y. Chang c ngm hoai, yu
thng, mng r tran y, khng h thy moi mt. Khoang mi
mt gi khuya, mu gia nim chu cho moi ngi thip i, ri mu hoa
phep cp ngi con gai.
Ho thip i cho n tn mi mt gi bn lm. Khi y yu
thut ht linh nghim moi ngi tnh dy. Hoang t ku:
- Va n ni ri! Ta thua cuc ri!
My ngi trung thanh cung bt u than th, bng ga thnh
tai bao:
- Im nao, ti xem nao!
Ga lng tai nghe mt luc ri bao:
- C y ang ngi than thn trong mt qua nui a, cach y ba
trm gi i b. Cu ngi dai la ngi duy nht lam ni vic nay:
cu c dui dai ngi ra th ch cn bc dm bc la n ni.
Ga ngi dai bao:
- c, nhng cu mt sc phai i vi t, ta se cung don qua
nui y i.

Truyn c Grim

235

Noi oan, ga xc lun ga bt mt ln vai va ch trong nhay mt,

cha kp tr ban tay hai ga a ng trc qua nui ym bua. Ga
ngi dai vi thao cai khn bt mt ga kia. Ga kia mi trng mt,
ca qua nui a n tan ra ngan van manh. Ga ngi dai vi b bng
c thiu n ln va ch trong nhay mt, ga a v n ni. Ga lai i
on nt ban v, cung nhanh nh th. Trc khi ng h im mi
hai ting, ho a ngi lai ca o, tnh tao va hn h.
ung na m, mu gia ron ren bc lai. Ve mt mu kiu ky
nh mun bao: "Gi th may trong tay tao ri".
Mu c tng con gai vn con ngi trong nui cach y ba trm
dm. Ng u mu thy con vn ngi nguyn trong tay hoang t. Mu
kinh hai qua, ku:
- Thng nay tht c hn ta!
Mu con bit noi sao na, anh phai ga con gai cho Hoang t
nhng me khe r tai con:
- Tht la nhuc cho con, khng kim c tm chng tng
xng, t nay c phai vng theo mt a thng dn.
Ngi con gai b tn thng long kiu ky sinh cm gin, ngh
cach bao thu.
Sang hm sau, nang sai ch ba trm thc g n ri noi vi
hoang t: "Mc du ba vic a lam xong, ta se ch ly chang khi nao
co ke dam ngi gia ng g chay ma chu c la". Nang ngh
chng ke hu nao chu thiu mnh v chu u va v yu nang tt
chang se phai ch thn ngi vao, th la nang thoat. Sau ngi hu
ban nhau: "Bon mnh ai cung a c mt vic, ch co cu ret run
cha lam g, gi n lt cu y". Ho a khing ga ret run ln ng
g ri t la. La chay sut ba ngay, ca ng g y ra tro. Nhng
la va mi lui a thy ngi ret run ng dy gia ng tro run
ry nh tu la ma bao.
- i ti cha khi nao thy ret nh th nay, ret thm ty na
chc la cht cong mt!
Ngi con gai ep khng con k nao khac, anh nhn li ly
chang trai la mt. Nhng luc ho ln xe ra nha th lam l ci, mu
gia lai noi:
- Tao khng chu c cai nhuc nay!

Truyn c Grim

236

Mu sai binh tng ui theo, ha lnh chung phai git sach va

em bng c con gai v cho mu. Khng ng ga thnh tai nghe
c ca nhng li dn do kn ao y. Ga hoi ga beo:
- Lam th nao y?
Nhng ga nay a co k ri, ga nh ngay nc bin a ung khi
trc, mi nh vai bai a thanh cai h ln chn ng c xe. am
binh tng cua mu gia khng sao tin c va b cht ui rt
nhiu. Mu gia bit tin lai cho mt i giap binh na ui theo.
Nhng ga thnh tai a kp nghe thy ting binh giap va nhau
lach cach. Ga git cai khn bt mt ga mt sc. Ga nay mi ch hi
trng mt, qun thu a tan tanh nh m thuy tinh vun.
oan ngi yn ch anh xe i tip. Khi cp v chng vao nha
th lam phep ci a xong, sau ngi hu noi vi chu:
- Gi Ngi a toai nguyn, khng cn n chung ti na.
Chung ti xin i ni khac tm vn hi.
trc cung in cua hoang t, cach mt na gi i b, co
mt cai thn nho. Luc ho i ngang y, thy mt ngi ang chn
ln ngoai thn. Hoang t bao v:
- Nang co bit tht ta la ai khng? Ta khng phai la con vua
u ma ch la con cua mt ngi chn ln. Ngi chn ln kia chnh
la cha ta y. Ri i ta cung se phai giup cha mt tay.
Noi oan, chang xung xe. Dt ngang vao quan tro. Chang r
tai bao ke hu trong quan, i m ly trm qun ao sang trong
cua hai ngi i. Sang hm sau, luc hai ngi thc dy, qun ao
mt sach chng con g mc. Mu chu cm vao cho nang mt cai ao cu
vi i tt en cung a cu. Mu con lam nh mon qua ln lm, mu
bao:
- Khng co chng c, ti chng cho c t g u!
Nang lai cang tin: "ung chng mnh ch la anh chn ln".
Nang cung i chn ln vi chng va ngh bung: "Cung la ang i
mnh, c hay kiu ky ngao ngh". Nh th c tam hm, chn
nang au nhc qua khng th chu c na.
Khi y co mt ngi n hoi nang co bit chng nang la ai
khng. Nang ap:
- Co ch! La anh chang chn ln. Nha ti va ra xong, hnh
nh i mua dy ban r g y.

Truyn c Grim

237

Nhng my ngi no bao:

- Lai ng nay i, chung ti se a ch n ni. Ho dn nang
ln cung in. Luc nang vao n phong ln th chng nang a y,
mnh khoac hoang bao, nhng nang khng nhn ra. Mai n luc
chng ba c hn nang mi bit. Chang bao:
- Ta chu kh v em a nhiu, nn em cung cn chu kh v ta.
am ci c t chc ngay va ngi k chuyn nay cung rt
mun n d.
Cu chuyn a cac em qua nhiu tnh tit tht hp dn va ly
thu. "Qua quyt day th co mong tay nhon", moi phep thut cua ba
Hoang Hu c ac a b sau ngi hu pha con Hoang T c
hng hanh phuc tron ven.

Truyn c Grim

238

bo xo
Ngay xa, co mt ngi xay bt ngheo ma lai co mt c con gai
xinh ep. Co ln, bac ta tnh c c noi chuyn vi nha vua. t
cao, bac ta tu vua:
- Tu b ha, ti co mt a con gai keo c rm thanh vang.
Vua bao:
- o la mt ngh thut ma trm rt quy. Nu con gai nha ngi
kheo leo nh vy, th mai ngi dn no vao cung, ta se th tai.
Khi c gai n, vua cho vao mt cai bung cht y rm, cho
em gung lai va bao:
- y, nha ngi lam i. m nay, cho n sm mai ma khng
keo c ch rm nay thanh vang th nha ngi se b git.
Ri chnh nha vua ong ca lai, c gai mt mnh trong
bung. Ti nghip c con gai bac th xay ngi y ra, khng ngh ra
cach nao thoat cht. C lam g ma bit keo rm thanh vang c,
c s qua khoc oa ln. Bng ca m ra, mt ngi be t bc vao noi:
- Chao c con gai bac xay bt, tai sao c lai khoc nc khoc n
th?
C ap:
- Chau mun keo rm thanh vang nhng chau khng bit cach
lam.
Ngi kia noi:
- C mt g cho ta nu ta keo c cho c?
C ap:
- Chau xin biu bac chic vong eo c.
Ngi nho nhn ly chic vong eo c ngi xung quay gung,
quay ba ln th y ng . Xong lai bo ng khac vao, quay ba ln th

Truyn c Grim

239

y ng th hai. C lam th n sang, th quay xong tt ca ch rm,

tt ca cac ng u y si vang ca.
Mt tri va moc th nha vua n. Vua thy vang th ngac
nhin mng r. Nhng long tham khng ay, vua lai cho a c vao
mt cn bung khac, to hn, y rm, ri truyn lnh cho c trong
m o phai keo rm thanh vang nu c con mun sng trn i.
C gai chng bit lam th nao lai ngi khoc. Ca lai m, ngi
be nho lai hin ra bao:
- C mt g cho ta nu ta keo c ch rm nay thanh vang?
C ap:
- Xin biu bac chic nhn eo tay nay.
Ngi be nho ly chic nhn, lai bt u quay gung, n sang
th keo ht ca ch rm thanh vang ong.
Vua thy vang mng quynh ln. Nhng vua vn them vang,
cho a c gai vao mt cn bung to hn na, y rm bao:
- m nay, nha ngi phai quay ch rm nay. Nu nha ngi
lam c th ta ly lam hoang hu.
Vua ngh bung tuy hn ch la con gai mt tn xay bt nhng t
la th gian nay khng tm ra mt ngi con gai nao giau co hn.
Khi c con mt mnh trong bung, th ngi be nho lai n ln
th ba bao:
- C mt g cho ta nu ln nay ta lai quay ch rm nay cho c?
C ap:
- Ti khng con cai g biu bac na.
- Th th c ha vi ta nu c thanh hoang hu th cho ta a
con u long cua c nhe.
C con gai bac xay bt ngh bung chng bit sau nay ra sao,
nhng nay trong luc b khng con cach nao khac. C ha lam theo
ngi nho be oi hoi. Ngi nho be lai quay rm thanh vang nh
cac ln trc.
Bui sm, vua n thy moi vic nh y mnh mong mun, lin
ly c lam v. Th la c con gai xinh ep cua bac xay bt thanh
hoang hu.
Sau mt nm, c sinh c mt a be rt khau, qun bng
ngi be nho. Bng ngi y vao phong c, bao:

Truyn c Grim

240

- By gi c hay cho ta cai c a hen trc kia.

Hoang hu s hai, xin ngi be nho ly tt ca cua cai trong
nc, lai cho ba a con. Nhng ngi nho be ap:
- Khng c. Tt ca cua cai trn th gian i vi ta khng qu
bng mt chut sinh vt.
Hoang hu khoc loc tham thit khin ngi y ng long bao:
- Thi ta hen cho c ba ngay. Nu t nay n o, c bit c
tn ta th c gi con lai.
Sut m, hoang hu ngh n cac th tn a c nghe, va
cho s gia i khp ni tm xem con co tn g khac na khng.
Hm sau, ngi nho be n. Hoang hu noi cac tn Katgia,
Mensio, Banxe...Ba ln lt k tt ca cac tn ba bit, nhng ngi
be nho c nghe mi tn lai noi:
"Khng phai tn ta".
Hm th hai, hoang hu cho i hoi quanh o xem tn ngi ta
la g, ri k cho ngi be nho nhng th tn ky la.
- Phai chng bac tn la Gy gi xng, Bp v cu, hay Chn
co hng!
Nhng ngi y c gia nhi mai:
- Khng phai tn ti.
Ngay th ba, s gia tr v tha:
- Thn khng tm ra tn mi nao. Nhng khi thn ti mt ngon
nui cao, mt goc rng co nhiu cao va tho, th thn thy mt ngi
nha nho. Trc ca nha co la, mt ngi nho be trng n nc ci
nhay quanh la, lo co mt chn ri ku:
Hm nay ta nu, ngay mai quy trn,
Ngay kia ly con hoang hu,
Cha! Hay qua, khng ai bit tn ta la bo xo.
Hoang hu khi nghe thy tn y, vui mng khn xit. Mt lat
sau, khi ngi nho be bc vao hoi:
- Th nao, hoang hu, tn ti la g?
- Co phai Kun khng?
- Khng.

Truyn c Grim

241

- Co phai Hanh khng?

- Khng.
- Phai chng la bo xo?
Ngi be nho ku ln:
- ung la quy, quy no noi vi c ri!
Hn tc qua, gim manh chn phai xung t, su n tn
bung. Ri hn cau ln, ly hai tay nm chn trai t xe ngi ra lam
i.
Vy la khng d g chia la c tnh mu t, phai khng cac
em? Ngi con gai khac hn so ngi cha im nao? Ngi cha rt
nhn tm sn sang bo con at c mt chut vinh hanh, con
ngi con th quyt tm khng chu mt con cho du gp kho
khn nh th nao i na, ung khng nao?

Truyn c Grim

242

Vua qua
Ngay xa co mt ng vua sinh c mt c con gai ep tuyt
trn, nhng kiu cng ngao ngc. Ai n hoi c lam v, c cung
ch bai giu ct. Mt hm, vua m tic mi tt ca nhng ai mun
lam pho ma n va xp t ch ngi theo th bc: trc ht la vua,
ri n cac ng hoang, cac v cng tc, cac nha hip s, sau cung la
cac nha qu phai thng. Ho u c gii thiu vi cng chua,
nhng ngi nao nang cung ch tt no tt kia. Ngi nay th beo
qua, nh "thung ru", ngi kia th "cao ku chng ra cai iu b
g". Ngi th ba th "beo lun, n la th", ngi th t "trng bch
nh xac cht", ngi th nm th "o nh ga sng", ngi th sau
th ngi khng ngay ngn "y nh thanh cui ti sy canh lo".
Noi tom lai, nang thy ai cung co tt ca, nht la mt ng vua
ngi th v cao nhng phai cai cm qum qup b nang ch tao
tn:
- Tri i, cm anh nay nh mo qua!
T o ngi ta t tn cho ng vua cai tn la Vua Qua.
Vua cha thy cng chua ch nhao khinh mit tt ca nhng
chang n hoi, gin lm, th se ga c cho ngi nao n n may u
tin ca cung.
Vai hm sau, co ga nhac s ngheo n hat bn ca s kim t
ng tin. Va nghe thy ting hat, vua cho goi ga vao.
Ngi y n mc rach ri bn thu, ng hat trc mt vua
va cng chua, ri xin nha vua b th cho t nhiu.
Vua phan:
- Nha ngi hat hay lm, ta se ga con gai cho.
Cng chua git bn ngi ln.
Vua lai noi:

Truyn c Grim

243

- Ta a th ga con cho ngi n may nao n ca ta trc nht.

Ta se gi li th.
Cng chua van xin cung khng c. Vua cho mi thy tu n
lam phep ci ngay tc khc. Cng vic xong xui, vua bao cng
chua:
- Khng co thoi phep u v mt ngi n may lai c trong
cung in, vy con phai i theo chng.
Ngi n may ben cm tay cng chua dt i.
C nang phai i b. Khi i n mt khu rng rng, nang hoi:
- Chao i! Khu rng ep nay cua ai?
Ngi ta tra li:
- Cua Vua Qua y. Nu nang ly ng y th khu rng nay a
la cua nang ri!
Nang than:
- Ro kh thn ti cha! Nu ti ly Vua Qua th...
Khi hai v chng i qua mt canh ng co, nang lai hoi:
- Canh ng co xanh ep nay cua ai?
- Cua Vua Qua y. Nu nang ly nha vua th canh ng nay
la cua nang ri!
Nang lai than:
- Ro ti nghip ti cha! Nu ti thun ly Vua Qua th...
Khi hai v chng i n mt thanh ph ln, nang lai hoi:
- Thanh ph ln nay cua ai?
- Cua Vua Qua y. Nu nang ly nha vua th thanh ph nay
la cua nang ri!
Nang than:
- Ro kh thn ti cha! Nu ti ly Vua Qua th...
Anh chng c:
- Ti khng thch c c lun mm noi la mun ly mt anh
chng khac. Th cai th ti khng xng hay sao?
Sau cung, hai v chng n mt cai nha nho t xu.
V noi:
- Tri i la tri! Nha ai ma be nho ti tan th nay?

Truyn c Grim

244

Chng ap:
- y la nha cua ti va cua c y. V chng ta se y vi
nhau.
Nha thp qua, c a phai cui khom lng mi vao c.
V hoi:
- y t u ca?
Ngi n xin ap:
- y t a? Mun g th phai lam ly ch. Nhom bp ngay i
un nc, nu ba chiu. Ti mt l ri.
Cng chua khng bit nhom la vao bp, chng lai phai nhung
tay vao. Ba n chng co g. n xong v chng i ngu.
Hm sau, chng anh thc v dy tht sm sai lam vic nha.
V chng sng vi nhau vai ngay nh th th thc n ht sach sanh
sanh. Chng ben bao v:
- Nay c, chung mnh khng th n dng ngi ri mai th nay,
c phai an r ra ma ban.
Chng i ct my v cho v an.
Nhng nan r lam sy sat ca ban tay mn mang cua c.
Chng thy vy bao:
- Vic nay c khng lam ni ri. Thi c xe ch co le hn.
V ngi th xe, nhng ch ca vao ngon tay mm mai lam bt
mau ra.
Chng noi:
- C tht la oang. Ti v phai c cung n kh. Thi ti th
bun gm cho c ra ch ngi ban.
V ngh thm:
- Kh qua! Nu by ti cha ta trng thy ta ngi ch ban
gm th ho se ci ta n cht mt!
Nhng chng dng c, c a phai anh lam vy, nu khng
th cht oi.
Luc u, cng vic cung chay v ai thy c hang xinh ep cung
n mua hang khng mc ca, thm ch co anh tra tin ma khng
ly hang. Hai v chng sinh sng bng tin lai. Ht hang, chng lai
i mua mt me v. V ngi goc ch bay hang ban. Bng mt hm co

Truyn c Grim

245

tn lnh ky ma say ru phong nga n, gm v tan tanh, c a

s qua khng bit lam th nao, khoc loc k l:
- Tri i! Vn han kh qua! Chng ti no se mng ti khng ra
g y.
C chay v nha, k lai cho chng nghe.
Chng noi:
- Co i thua nha ai ban gm ma lai i ngi u ch! Thi
ng khoc na i, c oang lm, khng lam n g c. Ti a hoi
cung vua xem ngi ta co cn hu bp khng, th ngi ta a ha
nui c cho n.
Th la cng chua phai i lam hu bp, u bp sai bao, lam
vic nng nht. Chiu chiu, c mang phn thc n tha v hai v
chng cung n; thc n ng vao hai chic bnh nhet vao tui buc
hai bn ngi.
By gi nhn dp ci thai t, ngi ta ang chun b ai hi.
C a ng trc ca hi trng xem. Thy en uc sang
choang, khach kha n mc lng ly, c xot xa cho thn phn, trach
mnh v kiu cng ma n ni nay. Thnh thoang, nhng ngi hu
vt cho c t ming ly thc n bng ra bng vao thm phc. C
bo vao bnh em v cho chng.
Cht Hoang t bc vao, mnh mc nhung lua, c eo dy
chuyn vang. Thy thiu phu ep y ng ca, chang cm tay
mi vao nhay; nhng c s hai, chi t v c khng nhn ra o la
ng Vua Qua trc kia a hoi c ma c ch khng them ly. C t
chi khng c, phai theo got vua vao phong. Bng cai giai buc
t, hai cai bnh ln ra t, xup lnh lang va banh vai tung toe.
Moi ngi thy vy ci r ln ch nhao, c then qua ch mong n
th. C chay u te ra ca trn, nhng mt ngi ui kp c cu
thang, lai dn c vao. C lai nhn c ra la Vua Qua. Vua thn ai
bao c:
- Nang ng s, ngi nhac s cung vi nang cn nha nho be
ti tan va ti y ch la mt ngi. V yu nang, ti a tra hnh tam
lam ngi n xin. Ngi lnh ky ma say ru a lam v hang cua
nang cung lai la ti. Ti a lam nh vy cho nang ht tnh kiu
cng va tr nang v ti a khinh mit ti.
C khoc thn thc va noi:

Truyn c Grim

246

- Em a khng phai i vi chang lm ri, em khng ang lam

v chang u...
Nhng vua noi:
- Em nn i, nhng ngay en ti a qua ri, by gi i ta lam
l ci.
Th n mang n cho c qun ao lng ly. Vua cha va ca qun
thn cung ti chuc c bach nin giai lao vi Vua Qua. Cuc vui tht
s by gi mi bt u.
c g ti cung ban c n d nh!
Cu chuyn tht cam ng, phai khng cac em? Tnh kiu cng
ngao ngc cua cng chua suyt na phai tra gia t. Vi long nhn
hu va v tha ng vua qua a tha th tt ca va kt hn cung cng
chua. o la bai hoc ma cng chua phai ghi nh sut i va la bai
hoc cho tt ca chung ta na y.

Truyn c Grim

247

Ngon en xanh
Ngay xa, co mt ngi lnh tn tuy vi nha vua bao nhiu
nm tri rong ra. Ht thi chinh chin, ngi y b thng nhiu,
khng phung s c na, vua phan rng:
- By gi ta khng cn n ngi na, cho ngi v. Ma ta cung
khng th cho ngi tin cua g v ta ch tra cng cho ke nao phung
s ta thi.
Ngi lnh gia chng bit lam g sinh nhai, bun ba, i th
thn sut ngay, bui chiu n mt khu rng. Tri ti, bac thy
ng xa co anh en, bac lai gn th ra la nha mt mu phu thuy.
Bac noi vi mu:
- Xin ba lam n cho ti ngu nh m nay va cho ti n ung
chut nh v ti oi qua.
Mu gia ap:
- Chao i! Co ai hi u ma cha mt tn lnh lac ng nh
may. Nhng thi, ta lam phuc cho, min la ngi giup ta mt vic.
- Vic g h ba?
- Mai xi vn cho ta.
Ngi lnh bng long va hm sau lam ct lc, ma n chiu ti
vn khng xong.
Mu gia noi:
- Ta bit hm nay may lam c n th la cung. Ta mun
ngi y m nay na, nu mai ngi chu che cui cho ta.
Ngi lnh ra cng lam sut ngay. Ti n mu gia lai bao bac
lai m na.
Mu noi:
- Ta ch nh may t vic: ly di ging can sau nha ln cho ta
ngon en ta a anh ri xung y. Ngon en o sang xanh le loi,
khng bao gi tt.

Truyn c Grim

248

Hm sau, mu gia a ngi lnh ra ging, bao ngi vao thung,

ri rong dy xung. Ly c ngon en sang xanh ri, bac ra hiu
cho mu gia keo ln. Khi mu keo bac n ming ging, mu gi tay
ly ngon en. Nhng bac nhn thy mu co ta y, ben bao:
- Khng, khng, ra khoi ging ti mi a en cho ba.
Mu gia ni gin, bung dy ra, cho ngi lnh ri xung
ging, ri bo i. ngi lnh ri xung t m nn khng vic g.
Ngon en vn chay, nhng bit lam th nao cho thoat! Bac chc
mnh th nao cung cht.
Bac ngi mt luc lu, trong long bun ba. Tnh c tho tay vao
tui, bac thy cai iu a nhi mt na thuc. Bac ngh bung: "y
la cai thu cui cung cua ta y", ri rut iu chm vao ngon en
xanh, va ht vai hi.
Khi khoi thuc toa ra khp ging, mt ngi be nho, en x
bng hin ra hoi bac:
- Tha thy, thy sai g con a?
Ngi lnh ngac nhin hoi:
- Ta co iu g sai anh u?
- Thy mun g, con phai lam ny.
- Nu vy th trc ht giup ta ra khoi ging.
Ngi be nho en x ben dt ngi lnh, a qua mt con ng
hm, khng qun cm theo ngon en xanh le loi. i ng ngi y
tro cho bac bit kho vang ma mu gia giu y. Bac lnh tha h ma
ly cua.
Ln n mt t, bac lnh bao ngi kia rng:
- By gi anh i troi con mu gia lai va dn no n toa an cho ta.
Ch lat sau, bac thy mu ci meo rng phong qua, ming thet
kinh hn. Ngi be nho lai hin ngay n, noi rng:
- Tha thy, moi vic a xong ca ri, mu phu thuy b tng giam.
Thy con sai g con na khng?
- By gi th thi, anh c v nha, nhng h ta goi th n ngay
nhe.
- Thy cha cn goi, thy ch vic chm iu vao ngon en xanh
la con n ngay tc khc.

Truyn c Grim

249

Noi xong ngi y bin mt. Con bac lnh lai quay v kinh. Bac
sm qun ao ep, vao nha tro sang trong nht. Xong xui, bac goi
ngi be nho en thui ti bao:
- Ta a phung s nha vua trung thanh ma nha vua n tng ta
i, bo ta cht oi, ta phai tra thu mi c.
Ngi be nho hoi:
- Thy sai g con?
- m khuya, khi cng chua ngu say, anh em cng chua v
cho ta ta bt no hu ta nh y t vy.
Ngi be nho ap:
- Vic o i vi con th d thi, nhng nu chuyn v l ra th
rt nguy him cho thy.
ung na m, ca m, ngi be nho mang cng chua vao.
Ngi lnh quat:
- H! C a n y a? i lam vic ngay i. Ly chi quet
bung ngay.
Cng chua quet xong, bac lnh goi lai, gi chn ra, bt cng
chua thao giy ung, nem giy vao mt bt nht em lau bun va
anh bong. Nang im lng lam tt khng cng lai, hai mt lim dim.
Khi ga gay ln th nht, ngi be nho lai em nang v cung va t
nang vao ging.
Sang dy, cng chua vao tu vi vua rng m qua nang nm
m rt la:
- Con b mang i qua cac ph nhanh nh chp, n bung mt
ngi lnh. Con a phai hu hn nh y t. Con a phai lam
nhng vic nng nh quet bung, anh giy. Tuy o ch la mt gic
m, nhng con cung thy nhoc mt nh lam cng vic y tht.
Vua noi:
- Chim bao co th la s tht. Cha khuyn con ly nho bo
y tui ao. Nu con lai b mang i th se vai sut doc cac thanh
ph ma con qua, va se co du vt trn mt ng.
Ngi be nho ng np ch gn vua nghe trm c nhng
li vua dn con gai. n m khi ngi y lai mang cng chua i th
ri tui ao cng chua ra ng tht, nhng o khng th lam
du c v ngi be nho a mu a rc trc khp cac ph.

Truyn c Grim

250

Cng chua lai phai lam cng vic con oi cho n khi nghe ting ga
gay th nht.
Hm sau, vua sai b ha ln theo hat i tm nhng ch ung
cng, tre con khp cac ph ang ngi nht , phao n rng m
qua ma ra .
Vua noi:
- Con i, phai tm k khac. Con se i ngu ca giy, ri khi ho
em con n u, con se du mt chic y, nht nh cha se tm
c.
Ngi be nho em thui lai nghe trm c. Ngay ti hm y,
ngi lnh lai sai i bt cng chua v cho mnh. Nhng t can thy,
bao thy la khng ngh ra c mu g va e rng ngi ta se tm
thy chic giy nha thy th thy se nguy him n tnh mnh.
Nhng bac lnh khng chu:
- Ti a sai th anh c lam i.
n m th ba, cng chua lai phai lam con oi. Nhng trc
khi b em tra v cung, nang giu mt chic giy xung gm
ging.
Hm sau, nha vua cho tm chic giy cua con gai khp tnh, th
thy nha ngi lnh. Ngi be nho khuyn thy trn khoi tnh,
nhng cha kp trn a b bt bo tu. Khi chay i, ngi lnh bo
qun ngon en xanh va mt ht cua, trong tui ch con mt ng
vang.
Bac b xch, ang ng bn ca s nguc, bng thy ngi ban
cu i qua, lin p vao ca knh. Khi ban n gn th bac noi:
- Anh lam n n nha tro tm h ti mt cai goi nho, ti se biu
anh mt ng vang.
Ngi ban i ngay va mang cai goi lai cho bac. Bac i cho ban
i khut, chm iu. Ngi be nho en thui hin ra, tha vi thy:
- Thy ng lo, c chung mun iu i u th iu, lam g
th lam, nhng thy ch qun mang theo cy en xanh.
Hm sau ngi lnh b a ra x trc toa an. Du bac khng
pham ti ac g, quan toa vn kt an t hnh. Khi i ra phap trng,
bac xin vua mt iu cui cung.
Vua hoi:

Truyn c Grim

251

- Ngi mun iu g?
- Thn xin c hut thuc doc ng.
- Mun hut ba iu cung c, nhng ngi ch tng rng ta
se n xa cho ngi u.
Ngi lnh ben rut ngay iu ra va ghe iu vao ngon en xanh
chm la. Khoi thuc va toa ln th ngi be nho, tay cm gy,
a ng o ri, va hoi:
- Tha thy bao g con a?
- Anh hay nn thng tay vao bon quan toa gia di kia va ca
mn ha cua chung, nn ca tn vua a bac ai ta.
Nhanh nh chp, ngi nho be xng vao bon chung, anh lia
la, a nao mi b gy ung phai cung nga ln ra t, khng con
ca quy c na. Tn vua hoang hn, xin tha ti va dng bac lnh
ngi bau cung cng chua lam v.
Cu chuyn ca ngi s khn kheo cua anh lnh va a kch s
bac ai cua ng Vua. Cu chuyn ng thi ln an s bt cng trong
xa hi va noi ln s khao khat c t do, cng bng cua nhng con
ngi bnh d.

Truyn c Grim

252

Tho va nhm
Truyn nay k ra nghe co ve nh chuyn ba, cac chau a.
Nhng qua la co tht, v truyn do ng ti k lai, ma k mt cach
thch thu lm. ng ti thng bao:
- Cac chau a, truyn nay tt la co tht, nu khng co th lam
sao k lai c!
u ui cu truyn th nay:
Mt bui sang chu nht mua thu, lua mach en ang m
bng. Mt tri a ln cao. Ngon gio m ap thi lt trn cac thn
ra. Chim sn ca hot trn khng. Ong vo vo ngoai ng lua. Thin ha
n mc qun ao ep eo i l nha th, moi ngi u vui ve, k ca
chu Nhm nha ta.
Chu Nhm ng trc ca nha, hai tay bung thong, ngo ngang
ngo doc trong gio sm, khe hat ln mt bai, - nghu ngao nh ho
hang nha Nhm thng hat vao bui sang chu nht. ang nghu
ngao hat th chu cht nay ra y la trong khi i v ra ray mc qun
ao cho con cai, hay tat ra ng dao chi xem cu cai moc ra sao. Cha
la cu cai moc ngay canh nha ma, chu va ca nha thng n nn coi la
cua ring cua nha mnh.
Ngh la lam lin.
Nhm ong ca lai ri ra ng. Cha i khoi nha bao xa, va
nh vong qua bui tng vi ngay trc ng bng sang rung cu
cai, th Nhm gp ngay tho cung i vic y, ngha la cung mun xem
cai bp cua mnh ra sao. Nhm thy tho thn mt chao. Nhng tho
vn y mnh la bc thng lu, tnh kiu ky, khng ap l Nhm, ma
con ln mt khinh khnh noi:
- Th nao! Tri con sm qua chay ra ng lam g th, chu may?
Nhm ap:
- Ti i dao chi mt t!

Truyn c Grim

253

Tho ci bao:
- Dao chi g cai nay! Ta cho la ngi nn dung chn vao
vic khac con hn
Cu y lam cho Nhm bc lm, v g th chu cung chu c,
nhng ng ng n i chn chu, tuy rng tri t sinh ra chu
vn b khoeo chn.
Nhm bao tho:
- D ngi tng la may hn tao v i chn y hn!
Tho ap:
- Hn i ch l?!
Nhm noi:
- Th hay th xem cai a nao. Tao cuc la chay thi th nao tao
cung c may.
Tho noi:
- Tc ci cha! i chn th khoeo ma...! Nhng thi tao cung
chiu may, nu may tha thit th. Cuc g nao?
- Mt ng vang va mt chai ru manh y.
- c, p tay nao. Bt u nhe!
- y khng, lam g ma hp tp th! Trong bung tao a co t g
u? tao v nha n my ming lot da cai a. Na gi na, tao se
lai y.
Noi ri Nhm i. Tho hn h thch lm. Nhm i ng ngh
bung:
- Tho ta cy co hai chn dai, nhng mnh se co cach c no.
No la con ngi thng lu nhng chng qua la ngu ngc, th
nao cung b mnh cho mt v.
Nhm v nha bao v:
- Nha no i, mc qun ao vao nhanh ln ra ng vi ti. V hoi:
- Co chuyn g th?
- Ti anh cc vi tho ly mt ng tin vang va mt chai
ru manh. Ti nh chay thi vi no, nha cung phai d cuc mi
c.
V Nhm ku ln:

Truyn c Grim

254

- i tri i! Nha mt tr, in ri hay sao? Sao nha lai dam thi
chay vi tho?
Nhm bao:
- Mnh im cai mm i, y la chuyn cua ti. ng co giy n
chuyn an ng. Thi mc qun ao ri i.
C Nhm khng bit lam sao, anh theo chng i.
i ng, Nhm bao v:
- Nay, nha nghe ti cn thn nhe! Chung ti se chay thi doc
theo canh ng dai y nhe. Tho chay trong mt lung, ti chay
trong mt lung, ma chay t trn xung. Nha ch vic ng y,
ch cui lung. Tho chay t pha kia ti th nha ku ln goi: tao a
y ri!
n canh ng, Nhm ch ch cho v ng ri treo ln. Ti u
canh ng a thy Tho i y ri. Tho bao:
- Chay c cha nao?
Nhm ap:
- c. Nao chay!
Hai con ng mi con vao mt lung. Tho m: "Mt, hai, ba!"
ri chay xung nh bay. Nhm ch chay vai bc ri ruc vao lung
cay ngi im. Tho chay xung ti u canh ng th v Nhm ku
ln:
- Tao y ri!
Tho git mnh, ngac nhin lm. No inh ninh la chnh Nhm
goi no v v Nhm ging chng nh ht, iu o ai cung bit.
Tho ngh bung:
- Co cai g khng n y.
No ku:
- Chay ln na. Nao ta chay ngc ln!
Ri no lai chay nh bay, tai p ca vao u. V Nhm vn ng
nguyn ch cu. Tho chay ln ti ni, Nhm goi:
- Tao y ri!
n ln th bay mi t th tho anh bo d cuc, nm ln ra
gia ng. Nhm thng cuc lin ly ng tin vang va chai ru

Truyn c Grim

255

manh, goi v ra khoi lung, cung nhau vui ve v nha. Nu hai v

chng Nhm cha cht th t la con sng, cac chau a!
Nh vy la canh ng Bucthut, Nhm chay thi a c Tho,
va t o, khng co Tho nao dam ngh n chuyn chay thi vi Nhm
Bucthut na.
Truyn nay cho ta bai hoc la ke nao ngh mnh la thng lu
n u cung ng ngh la co th giu ct c mt ngi thng,
du ch la mt chu Nhm.
Qua cu chuyn trn cac ai thy yu quy ai hn, Tho hay
Nhm? Bng s mu tr va thng minh Nhm a thng c Tho.
Qua o noi ln rng khng phai luc nao ke manh hn cung chin
thng ke yu, ke yu se chin thng nu da vao s thng minh va
mu tr.

Truyn c Grim

256

Hoang Anh va gu
Mt ngay he, gu va soi i dao chi trong rng. Gu nghe co
ting chim hot veo von, lin hoi ban:
- Soi nay, chim g ma hot hay th ?
Soi ap:
- Vua loai chim y. Bon mnh co gp th phai cui chao y
nhe.
Nhng o ch la chim hoang anh.
Gu noi:
- Nu qua nh vy th ti mun xem cung in cua hn ra sao.
Anh dn ti i nhe.
Soi ap:
- u co d th! Anh phai i vua va hoang hu i a ch!
Gu va soi y ch gc cy co t chim ri i.
Nhng gu ng ngi khng yn, mun xem cung in cho ky
c, nn mt lat sau lai ln lai. ung luc vua va hoang hu va
bay i khoi, gu ngo vao thy nm sau con chim nho nm trong.
Gu ku ln:
- Cung in nha vua g ma th nay? Nha ti tan qua! Hang
chung bay th con vua chau chua quai g! Chung bay chng qua la
bon con nha tin.
My chu hoang anh nghe thy th gin lm quat:
- ng co noi lao! B me chung ti dong doi qu phai ca. Thng
gu kia, chuyn nay nht nh phai lam cho ra nhe mi c.
Gu va soi s qua quay v chui vao hang.
Cac chu hoang anh vn ku la rm r. Khi b me chung tha mi
v, chung mach:

Truyn c Grim

257

- Chung con khng ng n mt cai chn rui nho u. Chung

con can tm cht oi nu b me khng lam cho ra nhe: chung con co
phai la con vua chau chua hay khng? Thng gu no n y s
nhuc chung con.
Vua cha noi:
- Cac con c yn tm, cha se lam chuyn nay cho ra nhe.
Vua cung hoang hu lin bay n hang gu goi:
- Lao gu gia cau nhau kia, tai sao ngi dam s nhuc con ta?
Tht la v phuc cho ngi, ta se u vi ngi mt trn sng mai
cho ro trng en.
Th la hoang anh khai chin vi gu. Gu cu cu tt ca cac
loai thu. Bo nay, la nay, hu nay, nai nay... tt ca cac loai vt
bn chn trn mt t. Hoang anh th i goi cac loai bay trn tri:
khng phai ch co chim choc ln nho ma thi u, ma con co ca loai
rui, loai nhng, loai ong na.
Sp n ngay anh nhau, hoang anh phai trinh sat i do xem
ai la tng ch huy qun ch. Nhng la trinh sat tinh khn nht
bay vao rng tm ni qun ch tp hp. Qun ch ang bay mu
tnh k mt gc cy. Nhng n mnh sau mt chic la trn cy
nghe thy gu goi cao bao:
- Cao nay, may khn nht cac ging vt, may lam tng ch
huy i.
Cao noi:
- c, nhng gi tao ly g lam hiu nao?
Khng con nao ngh ra. Cao lin bao:
- Tao co mt cai ui ep, va dai va rm, ro la chum lng o.
H tao gi ui ln ngha la moi vic u n, chung bay c vic tin;
h tao ha ui xung, th chung bay lo ma chay thoat thn cho mau.
Nhng nghe thy th bay v bao cho hoang anh.
Tri tang tang sang, loai vt bn chn m m keo ra trn, mt
t rung chuyn nh co sm ng. Hoang anh va qun cua mnh
xut trn trn khng trung ku vo vo, bay rao rao, nghe n kinh
hn. Hoang anh phai ong bu n bam sat ui cao, ra sc t. Cao
b t ln u git bn mnh, gi mt chn ln, nhng vn c nhn
gi ui ln thng. B t ln th hai, cao anh ha ui xung mt
t. n luc b t ln th ba th cao chu khng ni na, ku ln,

Truyn c Grim

258

cup ui vao hai chn. Thy vy, cac con bn chn u cho la moi
vic hong bet ri, vi bo chay v hang. Th la chim c trn.
Vua va hoang hu lin bay v t goi con bao:
- Cac con thch nhe, thi c n ung thoa th i, chung ta thng
trn ri.
Cac chim Hoang t ap:
- Nu ban thn gu khng chu n xin li va nhn chung con
la con nha dong doi th nht nh chung con khng chu n u.
Hoang anh bay n hang gu quat:
- gu cau nhau, mun sng th n xin li con ta, nhn
chung la con nha dong doi, nu khng th may tht nat xng tan
by gi.
Gu s qua, lt n t chim xin li. Luc y cac chim hoang anh
nho mi chu thi va n ung vui chi cho n khuya.
Cu chuyn tht la hay, phai khng cac em? Qua cu chuyn ta
thy rng: sc manh khng phai la vu kh duy nht chin thng
i phng ma tr thng minh mi la sc manh to ln giup ta chin
thng moi ke thu.

Truyn c Grim

259

Con ngng vang

Xa co mt ngi co ba con. Con th ba tn la chang Ngc
thng b khinh re ch giu va lam vic g cung b gat ra.
Mt hm, con ca mun vao rng n cui. Trc khi anh ta i,
ngi me cho anh ta mt chic banh trng ngon lanh va mt chai
ru vang mang theo n ung. Anh vao rng gp mt ng lao
nho be, toc hoa rm, chao anh va noi:
- Cho lao xin ming banh trong b anh va mt ngum ru
vang. Lao va oi va khat y.
Anh chang khn ngoan ap:
- Nu ti cho lao banh va ru th ti chng con g! Thi lao xeo
i!
Ri anh k ng lao y ma i.
Anh n cy c mt lat th trt tay, ru chem vao canh tay,
phai v nha bng bo. Tai nan y chnh do ng lao be nho gy ra.
Sau o, ngi con th hai i rng. Ngi me cung cho mt
chic banh trng va mt chai ru vang y nh vi con ca. ng lao
be nho cung n xin anh ming banh va ngum ru. Ngi con th
hai cung rt khn:
- Ti cho lao cai g la ti thit cai y. Thi lao xeo i!
Ri anh k ng lao y ma i.
Anh cung b trng phat ngay: anh mi cht cy c vai nhat
th cht ngay vao chn, phai l v nha.
Chang Ngc lin noi:
- Tha b, b cho con i n cui mt ln.
B ap:
- Thi! Hai anh may b thng. May n cui th nao c!
Chang Ngc xin mai, cui cung b anh bao:

Truyn c Grim

260

- Thi th may c i i. Co vp th mi sang mt ra.

Me cho mt chic banh luc u tro va mt chai bia chua.
Anh vao rng th cung gp mt ng lao be nho toc hoa rm,
chao anh ri bao:
- Cho lao xin mt ming banh va mt ngum ru, lao va oi
va khat y.
Chang Ngc ap:
- Chau ch co banh u tro va bia chua thi. Nu cu thy tam
c, th ng chau ta ngi xung cung anh chen.
Ho ngi xung. Chang Ngc rut banh u tro ra th thy o la
mt chic banh trng ngon lanh; bia chua a bin thanh ru vang
ngon. n ung xong, ng lao bao:
- Chau tt bung, sn sang chia cua mnh cho ngi khac.
lao ban phuc cho. Ch kia co cy c thu, chau n xung se thy
trong am r cy co cua qu.
Noi xong ng lao t bit ln ng.
Chang Ngc i n cy. Ha cy xung th thy trong am r co
mt con ngng lng bng vang tht. Anh nhc ngng ln m vao
mt quan tro ngu m.
Chu quan co ba con gai. Ba c thy ngng, to mo khng bit la
chim g ma la th, ch mun ly mt chic lng cua no.
C ca ngh cach nh trm mt chic. Khi chang Ngc va ra,
ch nm ngay ly canh ngng. Nhng tay b dnh cht vao o,
khng rut ra c.
Mt lat sau, c th hai n cung ch chm chm mun ly mt
chic lng vang. C va ung n c ch th b dnh ngay vao ch.
C th ba cung ti cung nh tm ly lng. Hai c ch ku ln:
- i tri i la tri, tranh ra, tranh ra!
C ut chng hiu tai sao lai phai tranh ra, ngh bung cac ch
lam th mnh cung lam c, lin nhay lai. C va ung ti cac ch
th cung b dnh vao. Ca ba c sut m phai lin vi ngng.
Sang hm sau, chang ngc mang ngng ra i, cung chng y
n ba c dnh vao ngng. Cac c anh leo eo theo sau, re sang
phai sang trai tuy theo bc cua anh. Gia ng, cha x gp ca
oan ngi ben noi:

Truyn c Grim

261

- gai qua m, khng bit xu h a? C bam ly giai ra ng

nh vy coi co c khng?
Cha lin nm tay c ut keo lai; cha va ung n th chnh cha
cung b dnh vao va cung phai leo eo i theo.
Mt luc sau, ngi gi thanh thy cha x leo eo theo ba c,
ngac nhin qua hoi:
- Tha cha, cha i u ma vi vang th? Cha nh la hm nay
con phai lam l ra ti cho mt a tre na c y.
ng ta chay theo nm ao cha th cung b dnh vao.
Nm ngi ang bc thp bc cao nh vy th gp hai bac
nng dn vac cuc ng v. Cha x goi ho, nh g h mnh va
ngi gi thanh ra. Hai bac va s n th b dnh vao nt. Nh
vy la bay ngi i theo chang Ngc m ngng.
Anh i ti kinh ky. Nha vua co mt c gai nghim ngh, khng
ai lam c ci c. Vua phan la ai lam cho c ci th c ly c.
Chang Ngc nghe thy noi vy, lin vac ngng va ca bay ngi theo
ui n trc cng chua. Nang thy bay ngi lch thch theo
nhau, lin ci sng sc, khng km lai c na.
Chang Ngc lin oi ly nang. Vua khng thch chang r nay,
vin c no c kia t chi, ra iu kin cho anh phai tm ra ngi
ung ht c mt hm ru vang th mi cho ly.
Chang Ngc ngh n ng lao nho be, co th giup c mnh,
lin vao rng tm. Ti ch cy b n, anh thy co mt ngi ngi,
mt bun ri ri. Anh hoi y sao lai bun bao th. Y ap:
- Ti khat qua, ung bao nhiu cung khng khat. Ti khng
chu c nc la. Qua la ti a ung can mt thung ru, nhng
chng qua mi nh mui bo b.
Chang Ngc noi:
- Th ti giup anh. Anh ch vic i vi ti la tha h ung.
Anh dn ngi y n hm ru nha vua. Y nhay x vao nhng
thung ru to, ung mai, ung mai n cng ca bung. Cha ht mt
ngay, anh a ung sach ca hm ru.
Chang Ngc lai oi ly cng chua. Nhng vua bc lm, khng
mun mt tn d dn ma moi ngi goi la Ngc ly con gai mnh.
Vua lai ra nhng iu kin mi: anh ta phai tm cho ra c mt
ngi n ni mt nui banh. Chang Ngc chng suy ngh g lu la,

Truyn c Grim

262

lai i ngay vao rng. Vn ch cu co mt ngi mt mui thiu nao,

tht cht bung bng dy da va noi:
- Ti a n ca mt lo banh, nhng khng n thua g. Ti hau
oi qua. Bung vn lep kep, phai tht lai keo cht oi mt.
Chang Ngc thy vy ca mng bao:
- Thi i i, i vi ti th tha h no n.
Anh dn ngi y vao triu. Vua cho tp trung bt m ca nc
lai ri sai nng mt nui banh khng l. Ngi rng ch n mt
ngay ht sach ca nui banh.
Ln th ba, chang Ngc lai oi ly cng chua. Vua tm cach
thoai thac, oi co mt chic tau i c ca trn can ln di nc.
Vua noi:
- Nu tau y cp bn th lp tc ngi c ly con gai ta.
Chang Ngc i thng vao rng. ng lao c anh cho banh vn
ngi o, bao anh:
- Chnh lao a ung va n h cho anh. lao cho anh chic tau.
G lao cung lam, v anh a c x vi lao t t.
Lao ben cho anh mt chic tau i c ca trn can ln di
nc. Vua thy khng con cach g gi con gai c na anh cho t
chc am ci. Sau khi vua mt, chang Ngc ln ngi. V chng
sng hng hanh phuc.
y la mt trong nhng cu chuyn hay va thu v nht trong
cac truyn c Grim. Truyn cao tm long nhn hu cua con
ngi va mach bao chung ta rng vi tm long nhn hu th lun
lun gp nhng iu may mn va tt ep.

Truyn c Grim

263

Hoc rung mnh

Xa co ngi co hai con trai. Con trai ln thng minh, khn
ngoan, gp kho khn n u cung bit ng xoay x. Con em th
ngu xun, khng bit g, hoc g cung chng vao. Ai cung phai ku:
"Thng nay ch n hai b". Vic g cung n ngi anh lam ca.
Nhng anh lai co tnh dat. Ti n, b sai i ly cai g ma phai qua
bai tha ma hay ni nao rung rn la anh ta t chi: "Con chu thi,
b a. Con run lm, con khng i u".
Bui ti, ngi nha ngi si thng k nhng chuyn sn vy
c, thnh thoang co ngi noi: "Rung ca mnh". Ngi em ngi mt
xo chng hiu g ngh bung:
- Ho c noi mai: "Rung ca mnh! Rung ca mnh!". Mnh chng
thy rung mnh g ca. Hn o la mt thut ma mnh khng bit t
g.
Mt hm, ng b bao ngi em:
- Nay, by gi may a ln, lai khoe manh, con phai i hoc ly
mt ngh ma kim n. Trng anh con y, no chu kho nh th, ma
con th cha c vic g.
Anh ta ap:
- Tha b, con nh hoc ly mt ngh. Con khng bit rung
mnh. Nu b bng long th con xin hoc ngh y.
Ngi anh nghe thy em noi th, ci va ngh thm:
- Tri i, thep xu th un sao thanh c li cu.
ng b th dai, noi:
- Chc con se hoc c rung mnh thi, nhng ngh y th kim
n lam sao c.
Sau o t lu, mt hm, ngi coi nha th n chi nha. ng b
k cho khach nghe ni kh tm cua mnh v con ut ngu xun, khng
bit lam g, hoc g cung khng vao. ng noi:

Truyn c Grim

264

- y, ng xem, ti hoi no mun hoc ngh g kim n, th no bao

mun hoc rung mnh.
ng khach ap:
- Nu ch hoc co th thi, th ti xin day cho no ngay. ng cho
no lai ng ti, ti lam cho no bt ngu i cung chong thi.
ng b nhng mong cho con ht ng ngn, ng y ngay.
Th la chu ngc n nha th lam cng vic keo chung. Vai
hm sau, vao khoang na m, thy anh thc t dy sai ln gac
keo chung. ng ngh bung: "May sp hoc c rung mnh n ni
y". ng len ln gac chung trc. Khi anh ngc treo ln n ni,
quay lai sp cm dy chung, th thy mt cai bong trng trn cu
thang, gn ch treo chung. Anh ta quat ln:
- Ai o?
Nhng cai bong c ng im, khng ap ma cung khng nhuc
nhc. Anh ta lai quat:
- Mun sng noi mau, khng th bc ngay! m khuya, co vic
g ma n y?
Nhng ngi coi nha th vn khng ng y anh ngc
tng la ma.
Anh ngc lai thet ln:
- May n y lam g? Nu may la ngi ngay th noi ln,
nhc bng khng th tao qung xung chn cu thang by gi.
Ngi coi nha th ngh bung: "No chng dam u", nn c
ng im. Hoi n ln th ba cung khng thy tra li, anh ngc ly
a, du con ma xung chn cu thang. Ma ln qua mi bc, ri nm
song st mt xo. Anh ngc keo chung xong, lng lng i xung
nm ngu ky.
V ngi coi nha th ch mai khng thy chng v, m lo, i
anh thc anh ngc dy hoi:
- May co bit ng nha u khng? ng ln gac chung trc
may y ma!
Anh ta ap:
- Tha ba khng a. Nhng gn ch gac chung thp thoang co
bong ngi, con hoi mai khng noi, ui cung khng i, con cho la
n trm, lin y xung chn cu thang. Ba th ln xem co phai
ng nha khng. Nu phai th con tht n hn.

Truyn c Grim

265

V vi ln th thy chng gy chn nm xo cu thang rn r.

Ba cong chng xung, ri n nha b chu ngc, lam om ln:
- Con ng gy tai va, no y ng nha ti xung chn cu thang,
lam gay mt mt chn. Xin ng rc n hai y ra khoi nha ti i.
ng b choang ngi chay b n, mng con mt trn ri bao:
- Sao may lai nghch quai ac th? Qu am may hay sao?
Con ap:
- Tha b, b hay nghe con. Qua tht con oan, gia m ma ng
y ng o nh tnh chuyn g en ti, con khng bit la ai. Con a
bao ng y ba ln la hay ln ting nu khng th i i c ma.
ng b ap:
- Tri i, may ch lam kh tao. Bc i cho khut mt tao, tao
khng mun thy mt may na.
Con noi:
- Con xin vng li b. Nhng b hay sang tri a. Con se i
hoc thut rung mnh kim n.
B noi:
- May mun hoc ngh g th mc xac may. y tao cho may
nm mi ng tin ma i chu du thin ha, nhng ch co cho ai bit
la qu may u va tn b may la g, ma nho mt tao.
Con noi:
- Tha b, b mun sao, con xin lam vy. Nu ch co th th
cung d nh thi.
Anh ta bo vao tui nm mi ng tin, ri sang sm ra ng
cai i, lm bm lun mm: "c g ta bit c rung mnh, c g ta
hoc c rung mnh...".
Mt ngi anh xe i qua nghe thy, lin hoi:
- Tn anh la g?
- Ti khng bit.
Ngi anh xe lai hoi:
- Anh u n?
- Ti khng bit.
- Cha anh la ai?
- Ti khng th noi c.

Truyn c Grim

266

- Anh c lun mm lm bm cai g th?

- y, ti mun hoc rung mnh ma chng ai day cho.
- Thi ng noi ln thn mai, i theo ti, ti tm ch cho ma
ngu.
Hai ngi cung i, n ti th ti mt quan tro, nh ngu lai o.
Vao hang, anh ta lai noi b b ln:
- c g ti bit c rung mnh, c g ti hoc c rung mnh.
Chu quan nghe noi bt ci bao:
- May them khat cai o th n y va ung luc y.
V chu quan ngt li chng:
- Cha, mc ngi ta. Lm cu cu ng ngao a toi mang. Nu i
mt xinh ep kia ma khng con c nhn anh sang na th tht
ang tic.
Anh ta noi:
- Ti a ct cng ra i la ct hoc mn y, th du kho n u
ti cung chng quan.
Anh ta quy ry mai, ng chu quan phai k cho nghe rng
gn y co mt lu ai co ma, ch ngu y ba m lin khc bit th
nao la rung mnh. Vua a ha ai ca gan lam vic y, se ga cng
chua cho. Trong lu ai lai co ca vang bac chu bau do ma qu gi ,
ai ly c tha h ma giau. a co nhiu ngi vao, nhng khng
thy mt ai tr ra.
Sang hm sau, anh n yt kin vua, tu: "Nu b ha cho phep,
ti xin ngu ba m lu ai co ma". Vua ngm anh ta hi lu, thy
anh ta co duyn, ben bao:
- Ta cho phep nha ngi mang theo vao lu ai ba vt ch
khng c mang sinh vt.
Anh noi:
- Ti xin cai g t la si, mt ban th tin va mt gh th
cham co dao.
Ban ngay, vua sai ngi mang nhng th o n lu ai. Chp
ti th anh n, t mt ng la to trong mt gian phong, t dao
canh gh th cham, va ngi bn ban th tin. Anh noi:
- c g ta bit rung mnh! Nhng y ri cung n toi cng
thi.

Truyn c Grim

267

Na m, anh nh thi cho la bung ln, cht thy ting ku

goc bung: "Meo! Meo! Bon mnh ret n but xng".
Anh noi:
- chung bay ngc qua! Sao lai ku nh th? Co ret th lai
y ma si.
Anh va dt li th co hai con meo to tng nhay vot n ngi
chm chm hai bn anh, quc mt bng nh la nhn anh mt cach
d tn. Lat sau, chung si a m ngi, bao anh:
- May co mun chi bai khng?
Anh ap:
- Co ch. Nhng cac cu hay cho t xem chn a. Hai con meo
gi mong ra.
Anh noi:
- i chao, mong cac cu dai qua. Hng gm, t ct bt i
cai a.
Th la anh tom c chung, t chung ln gh th cham va cho
chn chung vao kep, ri noi:
- Chn cac cu lam t mt ca hng chi bai vi cac cu.
Anh git chung, ri qung xac qua ca s xung nc. Anh va
git chung xong, sp quay v ngi bn la, th thy rt nhiu meo
en, cho mc eo xch st nung o, t bn b xng n, mi luc mt
ng, anh khng bit ng vao ch nao na. Chung ct ting ku
gh gm, chc dp ng la cho tt. Anh mc chung lam n mt
luc. Nhng khi anh thy chung hng qua, anh ben ly dao ra, xng
vao quat ln: " suc sinh cut ngay!". Mt s con chay trn, anh git
nhng con con lai, qung xac qua ca s. Ri anh lai v ch ng
la, thi ln si. Lat sau, anh bun ngu dp mt lai. Anh nhn
quanh th thy goc phong co mt cai ging to. Anh noi: "May
qua", ri ln ging nm.
Anh va nhm mt th thy ging rung chuyn chay khp lu
ai.
Anh noi:
- c lm, c vic ma t ln na i.
Ging chay nhanh nh xe t ma nhay qua ngng ca cu
thang va xng vao cac phong. Bng ging vp, lam lng chng
moi th ln ngi anh. Anh g mnh ra, qung ca chn gi, noi:

Truyn c Grim

268

"By gi a nao mun nm ging th i ma nm!", ri lai bn

ng la ngu n sang.
Sm hm sau, vua n lu ai, thy anh nm dai di t ng
la anh a b ma git.
Vua than:
- Anh chang xinh trai nay cht tht ung qua.
Anh nghe ting nhm dy, noi:
- Tu b ha, cha n ni th a.
Vua ngac nhin n vui mng, hoi anh v chuyn xay ra m
qua.
Anh ap:
- Tu b ha rt bnh yn. Th la c mt m, con hai m
na ri cung n th thi a.
Khi anh v quan tro, chu quan tr mt ra nhn, noi:
- Ti khng ng anh con sng. Th anh a hoc c rung mnh
cha?
Anh ap:
- Kh lm, ch mt cng toi. Gia ai day cho ti th hay qua.
Ti n, anh lai n toa lu ai c ngu m th hai. Anh
n ngi bn la ri lai noi lai nhai: "c g ta bit rung mnh!".
Na m, anh thy ting ng, trc con khe khe, ri to dn,
sau ro hn. Im mt lat, sau co ting thet ln, mt na thn ngi
ri t ng khoi lo si xung trc mt anh. Anh ku ln:
- Con na na u?
Th la co ting m m, ri na na hin ra, ng thi co nhng
ting hu va ting rn. Anh noi:
- Ch mt t, ri tao thi la cho ma si.
Sau khi a nhom la, anh ngoanh mt lai th thy hai na
ngi ban nay a lin lai vi nhau thanh mt ngi gh gm ngi
vao ch cua anh. Anh noi:
- Khng phai la chuyn thach thc nhau u, gh nay la gh
cua tao ch.
Ngi y nh c ngi l y, nhng anh hy manh no ra,
chim lai ch cu. Ri co nhiu ngi khac c ln lt ri t ng khoi

Truyn c Grim

269

lo si xung. Chung mang n chn xng ng chn va hai u lu

chi ki vi nhau. Anh cung mun chi, lin bao:
- Nay cac cu cho t chi vi nhe.
- c thi nhng phai co tin.
Anh ap:
- Tin th co u, nhng nhng hon ln cua cac cu khng c
tron lm.
Ri anh my cai u lu ln ban tin ma tin lai cho tht
tron. Anh noi:
- Nh th nay no ln d hn. By gi ta tha h ma chi.
Anh chi va thua mt t tin. Khi ng h anh mi hai ting,
tt ca bon ngi kia bin mt. Anh nm ln ra t, ngu yn n
sang.
Sm hm sau, vua lai n hoi thm vic a xay ra m hm
trc. Anh noi:
- Tu b ha, ti a anh ki va thua mt t tin.
Vua hoi:
- Nha ngi co thy rung mnh khng?
Anh ap:
- Tha khng a. Ti anh vui lm. Ti ch c g bit th nao la
rung mnh.
m th ba, anh lai ngi gh dai ma phan nan: "Ta mun
bit rung mnh ma chng c".
n khuya, sau ngi khng l khnh mt c quan tai hin ra.
Anh lin noi:
- H! Chc y la em ho mnh mi cht c vai hm nay.
Anh ta a ngon tay ra hiu goi: "Lai y, chu em i!".
Sau khi sau ngi kia t quan tai xung, anh ti gi tm van
thin ln xem th thy xac mt ngi. Anh s vao mt ngi cht
thy lanh gia. Anh noi: " ti si cho chu mt t". Anh v ch
ng la, h nong tay, ri p vao mt ngi cht. Nhng ngi cht
vn lanh nh ng. Anh khing ngi cht ra, em lai gn ng
la, cho ngi vao long, xat hai canh tay vao cho mau lai tun hoan.
Thy th cung khng n thua, anh ngh rng hai ngi nm chung

Truyn c Grim

270

mt ging chc m hn. Anh ben t xac cht ln ging, ly chn

phu ln, ri nm k bn canh. Lat sau, ngi cht a m, bt u
ca quy. Anh lin noi:
- Thy cha, chu no i. nu anh khng si m cho chu th chu
a i t ri nhe.
Ngi cht lin quat ln:
- Tao sp bop c may y.
Anh noi:
- Sao! May gia ngha tao nh th a? Tao lai bo may vao sng
ngay vy.
Tc th anh nhc no ln nem vao sng, ong np lai. Th la sau
ngi ban nay lai n khing cai sng i ngay.
Anh noi:
- Nht nh y ta khng th hoc c rung mnh.
Va luc o, mt lao khng l toc bac ru dai co ve hung do
bc vao.
Lao noi:
- Thng nhai kia, may sp c bit th nao la rung mnh, v
may sp cht!
Anh ap:
- u lai chong th? Con xem tao co mun cht khng mi c
ch.
Con quai ap:
- May co bng long hay khng, tao cung sp bt may y.
Anh noi:
- Khoan, khoan, may ng co lam b. Tao cung khoe bng may,
co khi con khoe hn kia y.
Con quai noi:
- xem sao Nu may khoe hn tao, tao se cho may yn.
Nao, ta y sc i.
No dn anh qua nhng li ti tm n mt lo ren, ly mt chic
bua, p ln e, e thut hn xung t.
Anh noi:
- Tao p con khoe hn may.

Truyn c Grim

271

Anh i n mt cai e khac. Con quai ng sat ngay bn canh

e bit sc p manh n u. B ru bac hn thong xung long
thong. Anh v ly bua, nn manh xung e, li ca ru bac cua no
vao o. Anh noi:
- By gi tao tom c may ri, th la may sp phai cht.
Tc th anh cm thanh st anh cho no mt chp. No rn r
van lay anh tha cho no, no se cho nhiu cua. Anh nhc bua ln
no ra. No dn anh v lu ai, a anh vao mt cai hm, tro cho anh
ba trap y vang, va bao:
Mt trap danh cho ke ngheo, trap th hai cho vua, trap th ba
cho anh.
By gi, ng h va anh na m. Lao kia bin mt. Con
anh lai trong m ti. Anh ngh bung: "Ta phai ln ng ra". S
soang hi lu lai thy bung cu anh lin nm ngu bn ng la.
Sm hm sau, vua lai n hoi anh:
Chc ngi a rung mnh c ri ch?
Anh ap:
Nh vy thc la hay, nhng ti vn cha bit th nao la rung
mnh.
Ngi ta ly hm ln ch vang ma con quai vt biu anh. L
ci c c hanh. Tuy vui duyn mi, v pho ma vn c noi lai
nhai: "c g ta bit rung mnh!".
Cng chua thy chng noi dai, m ra bc mnh. Th ty tu vi
cng chua:
- Con se xin giup mt tay lam cho pho ma rung mnh.
A ta ra con sui chay qua vn thng uyn ly mt thung
nc y ca bng mang v cung. m y, pho ma ang ngu say,
cng chua khe keo chn ra, thung nc lanh y ca ln ngi
chng. Ca quy khp ln ngi, pho ma choang dy , reo ln:
- Mnh i, ti rung mnh qua th. Th la ti a bit th nao la
rung mnh ri.
Cu chuyn ca ngi long dung cam va gan da cua con ngi.

Truyn c Grim

272

Anh va em gai
Mt hm, anh dt em gai i thu th noi:
- T ngay me mt, anh em mnh khng co luc nao sung sng
na. Me ghe hang ngay anh p, xin cai g th thng cng chn
ha cng tay ui i. n th ch co my ming banh m u tha ui
theo. Con cun chn ban con sng hn anh em mnh, thnh
thoang no con c me ghe vt cho mt ming ngon. Lay tri phu
h me chung mnh thy tnh canh nay! Thi em a, anh em mnh
hay bo nha i i.
Hai anh em i sut hai ngay qua ng rung bai hoang. Tri
ma, anh bao em:
- Tri khoc cung vi anh em mnh y.
Chiu ti, hai anh em ti mt khu rng to. Chung i ng xa,
va oi va mt, chui vao hc cy ngu.
Sang hm sau, khi chung bng mt dy th mt tri a ln cao,
nng chiu vao trong hc cy. Anh noi:
- Em a, anh khat qua. H gp sui la anh ung ngay. Ma nghe
nh co ting sui u y.
Anh ng dy dt em i tm sui. Me k vn la mt mu phu
thuy. Mu a thy hai a tre ra i nn mu ron ren bc theo. Mu
phu phep vao tt ca cac sui trong rng.
Hai anh em thy mt cai sui chay nh thac bac xung a. Anh
mun ung, nhng em nghe nh co ting r rao trong sui:
- Ai ung nc ta, se hoa ra cop. Ai ung nc ta, se hoa ra cop.
Em bao anh:
- Em xin anh, anh ch co ung, keo lai hoa thanh thu d xe xac
em mt.
Anh khat n chay c, vn c nhn khng ung:
- Thi i n sui sau.

Truyn c Grim

273

Ti sui th hai, em nghe thy ting r rao:

- Ai ung nc ta, se thanh cho soi. Ai ung nc ta, se thanh
cho soi.
Em lai bao anh:
- Anh i, em xin anh ch co ung, keo lai hoa thanh cho soi n
tht em.
Anh khng ung, noi:
- n sui sau, em mun noi g th noi, th nao anh cung phai
ung, anh khat qua ri.
Hai anh em n sui th ba th em nghe thy ting r rao:
- Ai ung nc ta se hoa thanh con mang. Ai ung nc ta se
hoa thanh con mang.
Em bao:
- i anh i, em xin anh, anh ch co ung keo lai hoa thanh con
mang bo em ma chay.
Nhng anh a qu gi, cui xung ung nc sui. Mi va dnh
nc th ngi a hoa thanh con mang.
Em khoc than thng hai cho anh. Con mang cung khoc loc va
ngi ru r bn em. Mai sau em mi noi:
- Anh mang thn mn i, anh mang c yn tm, em se khng
bao gi ri anh mang ra u.
Ri em thao nt vang ra buc c mang, lai i nh coi tt mt si
dy mm, dt mang vao rng su.
Ngi va vt i mai th ti mt cn nha nho. Em nhn vao thy
nha bo khng, ngh bung lai y c. Em i kim ru va la kh
lam m cho mang... Sang sang, em i tm cu, qua dai va hat de
n, ly co non, ut cho mang n. Mang vui thch nhay nhot quanh
em. Bui ti, khi em mt, em gi u vao lng mang ngu mt gic
ngon lanh. Nu anh lai bin thanh ngi c th cuc i cua hai
anh em tht sung sng.
Chung sng quanh hiu nh vy mt thi gian trong rng
hoang. Mt hm, vua t chc mt cuc sn ln trong rng. Ting tu
va, ting cho sua, ting ngi i sn ho het ci ua vang tri.
Mang nghe thy, mun nhp cuc qua i mt. Mang bao em:
- Anh xin em, em hay cho anh nhp cuc sn. Anh khng chu
c na.

Truyn c Grim

274

Mang van xin mai, em anh cho i.

Em noi vi mang:
- Nhng th nao chiu ti anh cung phai v nhe. Em se ong
ca lai phong bon i sn c ac. Anh v nh go ca noi: "Em
i em, hay m cho anh vao, em nhn ra anh. Nu anh khng noi
th em khng m ca u nhe".
Mang nhay ra ngoai tri rt la thanh thi vui thu. Vua va qun
thn thy con mang ep, ui theo nhng khng kp. Luc tng la
bt c n ni th mang nhay vot qua bui cy bin mt. Chiu
ti, mang v nha go ca noi:
- Em i em, hay m ca cho anh vao.
Ca m, mang nhay vao, nm ngh sut m trn m m.
Sang hm sau, cuc sn lai bt u, mang ta nghe ting tu va, ting
ngi i sn la ho, st rut bao: "Em i em, m ca cho anh, th nao
anh cung phai ra mi c".
Em m ca cho mang ra va bao: "Nhng n ti anh phai v
nhe, nh noi cu em dn".
Vua va qun thn va thy con mang eo vong vang th ui
theo lin, nhng mang chay nhanh hn ho. Ho dn mang sut ngay,
n ti th vy c mang. Mt ngi bn trung chn mang khin
mang b thng nhe, khp khing i khng c nhanh. Ngi i
sn theo doi mang n tn cn nha nho va nghe thy mang goi:
- Em i em, hay m ca cho anh vao.
Ca m ra ri ong lai lin.
Ngi i sn nh ky nhng iu mt thy tai nghe, k lai cho
vua. Vua phan: "Ngay mai lai i sn".
Em thy mang b thng s lm. Em lau sach mau, p la, bao
mang:
- Mang i mang, mang ra nm ngh trn nm i cho khoi.
Nhng vt thng nhe nn sang hm sau mang khng thy
au g na. Thy bn ngoai cuc sn lai nhn nhp, mang bao:
- Mang khng nhn c na u, mang i y. Khng phai d
ma bt c mang u!
Em khoc loc bao:
- Ln nay th ho git cht anh mt, ri em mt mnh trong
rng, chng ai ngh n em na. Khng, em khng anh ra u.

Truyn c Grim

275

Mang ap:
- Th th mang y cung n st rut ma cht. H mang nghe
ting tu va la long lai rn ln.
Em khng bit lam th nao, anh ru ru m ca. Mang vui ve,
nhay tot vao rng.
Vua trng thy mang, ra lnh cho cac ngi i sn:
- ui no cho n m, nhng ch ung n no.
Mt tri va ln th vua bao ngi i sn a n bao vua ln
trc:
- Nao i, ngi hay dn ta n cn nha nho trong rng.
Ti ca, vua go va goi:
- Em i em, hay m ca cho anh vao.
Ca m, vua vao, thy mt c gai ep tuyt trn. C s qua v
khng thy mang cua mnh ma lai thy mt ngi i mu min
vang. Vua nhn c rt du dang, cm ly tay c bao:
- Nang co mun theo trm v cung lam hoang hu khng?
C noi:
- Thip xin vng, nhng xin cho mang i cung, thip khng bo
mang u.
Vua ap:
- Mang se vi nang sut i va se khng bao gi b thiu thn
g.
Gia luc y th mang nhay vao. Em ly dy buc mang, dt ra
khoi nha.
Vua t em ln nga cung ngi a v cung, lam l ci rt to.
Em ln ngi hoang hu, hai v chng hng hanh phuc lu dai.
Mang c chm nom sn soc, tha h nhay nhot trong vn thng
uyn.
Mu d ghe ac nghit a lam cho hai anh em phai bo trn, vn
tng la sau o em b thu rng n tht va anh th b bn cht. Khi
mu c tin ca hai anh em u sung sng th th mu ghen tc
lng ln. Mu lai ngh cach hai chung. Con gai mu xu nh ma lem,
ch co c mt mt, dn vt mu:
- S con phai c lam hoang hu c!

Truyn c Grim

276

Mu an ui con:
- May c yn tr. Tao se khng l dp u.
Hoang hu e ra mt a con trai xinh ep, trong khi vua i
sn vng. Mu phu thuy gia ch ch i luc y. No hoa phep bin
thanh mt ngi hu gai, vao trong phong hoang hu noi:
- Tu lnh ba, nc tm a sn sang, mi lnh ba i tm cho
khoe ngi, lnh ba i ngay keo nc ngui.
Con gai mu ng sn o. Hai me con khing hoang hu mt la
vao bung tm, khoa ca lai bo i. Chung hun la trong bung
tm cho ba hoang hu tre ep b cht ngat.
Mu gia lam xong vic y lin i mu cho con, a vao nm
ging hoang hu. Mu hoa phep cho con bin thanh hoang hu
hnh dang ve ngi y ht, nhng khng sao cha c con mt hong
cho con. Con mu anh nm nghing v me mt hong vua khng
nhn ra. Bui ti, vua i sn v, nghe noi hoang hu sinh con trai
mng lm, nh ti ging hoang hu thm.
Mu gia vi noi:
- Ch ch, b ha ch co keo rem ln. Hoang hu cha nhn anh
sang c u, phai ngh ngi a.
Vua lui v, khng bit co hoang hu gia nm trong ging.
n na m, moi ngi u ngu, ngi bao mu mt mnh
thc bn ni Hoang t thy ca m ra, hoang hu tht bc vao. Ba
b con ni ra, cho con bu. Ri ba giu gi cho con, t con nm va
p chn cho con. Ba cung khng qun con mang, ba i ti goc
phong no nm va vut lng no. Sau o, ba lng lng ra. Hm sau,
ngi bao mu hoi lnh canh co thy ai ban m vao cung khng.
Lnh canh ap:
- Khng, chung ti chng thy ai ca.
Hoang hu n my m nh th ma khng bao gi noi mt
cu g. Ngi bao mu nhn thy ba nhng khng dam noi h cho ai
bit.
Sau mt thi gian, hoang hu bt u noi trong m ti:
- Con ta ra sao? Mang cua ta ra sao? Ta con n hai ln na
thi.
Ngi bao mu khng tra li, nhng khi hoang hu bin i, th
ch tm vua k lai ht. Vua phan:

Truyn c Grim

277

- Tri! Sao lai co chuyn th nh! m nay ta se thc trng con.

n ti, vua vao bung hoang t. Vao khoang na m, hoang
hu lai hin ra va noi:
- Con ta ra sao? Mang cua ta ra sao? Ta con n mt ln na
thi.
Ri hoang hu chm soc con nh thng l, trc khi bin mt.
Vua khng dam ln ting, nhng m sau lai thc. Hoang hu noi:
- Con ta ra sao? Mang cua ta ra sao? Ta n ln nay la ln cui
cung.
Vua khng nhn c na, lin chay lai noi:
- ung nang la v yu qu cua ta ri!
Ba tra li:
- Tha ung, em la v cua nha vua.
Va luc o th nang sng lai, ti tn, hng hao, khoe manh.
Nang ben k lai cho vua nghe ti ac cua mu phu thuy c ac va con
mu.
Vua cho em hai a ra x. Chung b ti cht, an x xong th
mang lai hin nguyn hnh thanh ngi. Hai anh em cung nhau
sng sung sng mai n khi cht.
Qua cu chuyn ta thy rng chn ly lun thuc v nhng
ngi trung hu. Bng tm yu cua mnh ngi em gai a giai thoat
cho ngi anh va ho xng ang c hng hanh phuc.

Truyn c Grim

278

Ba ba keo si
Ngay xa co mt c gai li bing, khng chu keo si. Me c
khuyn bao th nao c cung khng nghe. Mt hm, ba me khng
chu c na, tc qua anh c, c khoc gao ln. Va luc o, hoang
hu i qua nghe ting khoc ben dng xe lai, vao nha hoi ba me v
c g ma lai anh con gai n ni no ku m ln th. Ba me s noi
con gai mnh li th xu h, nn mi tu:
- Thn bao chau thi ng keo si na v nha ngheo lam g co
cui a cho chau, nhng chau c oi keo mai.
Hoang hu noi:
- Ta thch nghe ting gung si vu vu lm. Ngi c cho con gai
nha ngi n cung, ta co nhiu cui, no tha h ma keo.
Ba me thy vy mng lm hoang hu em con gai v cung.
V n cung, hoang hu dn c n ba bung y ngp cui rt
tt.
Hoang hu bao c gai:
- Con keo cho ht ch cui nay. Keo xong ta se cho ly con trai ca
ta. Con ngheo kh ta khng k lam chi, chm ch la cua hi mn qu
gia lm ri.
C gai rt lo v du co sng n ba trm nm va lam vic t
sang n ti cung khng sao keo ht ch cui o. C ngi khoc mt
mnh ba ngay lin khng nhuc nhch. Hm th ba, hoang hu ti
ngac nhin thy c vn cha lam g ca. Nhng c thoai thac rng v
xa me, bun ru nn cha lam c. Hoang hu cung cho la phai,
nhng khi quay got, dn rng:
- Mai con phai bt u lam i nhe.
Khi c gai con lai mt mnh mt bong, khng bit xoay x ra
sao. Trong luc bi ri ra sao, c ra ng ca s. C thy co ba ba
n. Ba th nht co mt ban chn to ben bet. Mi di ba th hai
tr xung qua cm. Ba th ba co mt ngon tay cai ben bet. Ba ba

Truyn c Grim

279

ngng lai trc ca s, ngc mt ln nhn c va hoi c co vic g

ma phai lo u. C gai k l s tnh khn kh. Ba ba ha se n
giup:
- Nu em bng long mi chung ta i n ci em, nu em khng
then goi chung ta la ch ho, nu em bng long chung ta ngi cung
tic ci vi em, th chung ta se keo si giup cho, chng my chc
ma xong.
C gai ap:
- Vng, em rt ng y. Xin mi cac ch vao lam ngay cho.
Ba ba th dt la lung vao bung th nht, thu xp ch ngi va
bt u keo si. Ba th nht chp si va ap gung. Ba th hai rp
nc vao si. Ba th ba xe ch va n xung ban cho nhn. Mi ln
ba ht ngon tay cai la mt con si rt mn ri xung t. C gai du
khng cho hoang hu bit co ba ba giup mnh. Mi khi xe hoang
hu n, c cho hoang hu xem s si a xe. Hoang hu khen c ht
li.
Cui bung th nht xe ht, ba ba xe n cui bung th hai. Ri
n cui bung th ba, chng my chc cung xe xong. Ba ba t giao
c va dn:
- Em ch qun li ha nhe, hanh phuc se ti vi em.
Sau khi thy bung a ht cui va nhng con ch cht thanh
ng, hoang hu nh ngay ci. Chu r sung sng ly c v
kheo leo am ang, ca tung v mai.
C du noi:
- Em co ba ngi ch, ho a giup em nhiu. Trong hanh phuc
cua em, em khng th qun cac ch y c, xin chang cho phep em
mi ba ch n n ci va d tic vi chung ta.
Chu r va hoang hu noi:
- Nhe nao lai khng cho phep?
Nghi l va bt u th ba ba n, n mc ky quc. C du noi:
- Em xin chao mng ba ch!
Chu r hoi thm c du:
- Cht ni, sao em co ho hang xu x th?
Ri chang hoi ba co chn bet:
- V u ma chn ba rng th?

Truyn c Grim

280

- V ti ap gung.
Ri chang hoi ba th hai:
- V u ma mi ma tr nh th?
- V ti rp nc bot vao si.
Ri chang hoi ba th ba:
- V u ma ngon tay cai ba ben bet?
- V ti xe ch.
Hoang t khip s, noi:
- T nay v sau v ep cua ta khng c mo n gung si
na.
Th la v chang thoat c cai vic keo si ma c ta khng
thch.
Cu chuyn noi ln rng s phn con ngi thng gp nhng
may rui. Khi gp may mn th mt con ngi li bing nhng bit
gi li ha nh c gai trong truyn cung tr nn sung sng.
Nhng cac em ch qun mt iu s may mn khng phai luc nao
cung ch on chung ta ma no ch n khi cac em thc s chm ch.

Truyn c Grim

281

Thn cht u
Xa co mt ngi ngheo co mi hai a con. Bac phai lam
ngay lam m nui chung. Khi a con th mi ba ra i bac
khng bit xoay cach nao na, anh chay ra ng cai nh ngi
nao gp trc tin u cho no.
Thoat tin, bac gp ngay c Chua Tri. Ngi a bit y nh
cua bac, lin phan:
- Ti nghip, ta thng con lm, ta rt mun u cho chau,
chm soc no, lam cho no sung sng trn th gian.
Ngi y hoi:
- ng la ai?
- Ta la Chua Tri.
- Th th ti khng mun ng u cho con ti v ng ch pho
ngi giau sang va bo mc ke ngheo kho oi ret.
Bac ta ben quay i tm ngi khac. Bac gp Qu. Qu hoi:
- Bac tm g? Bac co mun ta u cho con bac khng? Ta se
cho no giau nt vach va hng u khoai lac trn i.
Ngi kia hoi:
- ng la ai?
- Ta la Qu.
- Th th ti khng mun ng u cho con ti, v ng la di
va quyn ru con ngi.
Ri bac lai i. Bac gp Thn Cht. Toan thn Thn Cht la m
xng kh. Thn tin n bao bac:
- Bac ta u cho con bac.
Bac hoi:
- ng la ai?
- Ta la Thn Cht, coi ai cung nh ai.

Truyn c Grim

282

- Bac cng bng, coi ngi giau ke ngheo nh nhau. Vy xin

bac u cho con ti.
- Th nao ta cung lam cho con bac giau sang nh ta a giup cho
tt ca cac ban be cua ta.
- Th n chu nht sau se lam phep ra ti cho chau, ng nh
n nhe.
Thn Cht n ung hen va lam nhim vu cua ngi cha
u. Khi thng be a ln, cha u n goi i. Thn dt no vao
rng, ch cho no mt cy thuc va dn.
- By gi ta mi cho con qua u. Ta se lam cho con thanh
mt thy thuc lng danh. Mi ln con i thm bnh, ta se hin
n. Khi con thy ta ng pha u bnh nhn, con co th noi
cng quyt rng ho khoi bnh va con cm ly cy ma iu tr.
Nhng nu ta ng v pha chn ho, th ta se bt ho i: con c vic
noi cho ho bit rng du co chay cha cung v ch, thy thuc nao
trn gian cung khng th cu c. Nhng con phai cn thn ch
dung cy nay ngc vi y ta, nu khng nghe ta th luy n thn
o!
Chng bao lu, chang thanh nin thanh mt thy thuc, danh
lng bn bin. Ting n la thoang trng bnh nhn thy a co th
noi chc chn la cha c hay cht.
Thin ha u u cung keo n. u cung mi thy va tra
thy rt hu, chng bao lu thy giau co lm.
Luc by gi, nha vua lm bnh, cho mi thy n xem co cu
cha c na khng. Khi vao cung, thy thy Thn Cht ng
pha chn vua. Nh vy la khng thuc nao tr c na. Thy ngh
bung: "Gia phong mnh anh la Thn Cht mt bn nay, th nht
nh Ngai gin lm, nhng chc la cha u cung l i cho mnh.
Vy mnh th xem th nao". Ri thy cho t nha vua quay u v
pha Thn Cht va cho ung cy thuc, vua khoi bnh.
Thn Cht hm hm n cha ngon tay vao mt thy lang ma
mng:
- May a la ta, ln nay th ta tha cho may v may la con
u cua ta. Nhng nu may con dai dt ln na th ta se tr thng
tay.
Cach y t lu, cng chua m nng. Vua ch sinh c mt
mnh cng chua, nn khoc m khoc ngay n mu ca mt. Vua ra

Truyn c Grim

283

chiu ch rng ai cha c bnh cng chua se c lam pho ma va

ni ngi ngi. Khi thy lang vao phong cng chua th thy Thn
Cht ng pha chn bnh nhn. Le ra thy phai nh n li
ngi cha u dn. Nhng thy thy cng chua ep, thy hy
vong ly c cng chua, thy m lu ln qun ht, khng y g
n Thn Cht ng quc mt va gi ca nm m xng xu ln.
Thy nng cng chua cho xoay u v pha chn ging, ri cho
ung cy thuc. i ma cng chua ng hng va nang khoi bnh.
Thn Cht b la ln na rao bc n nha thy lang bao:
- Th la i i nha may! By gi n lt may cht.
Thn Cht a tay lanh gia ra nm cht ly thy lang, khin
thy ht ng ca quy. Thn iu thy n mt cai hang m
phu. y co hng ha sa s la en ang chay, ln co, nh co, nho
co. Luc nao ngon nay tt th lai co nhng ngon khac bng sang ln,
mun nghn ngon la chay i chay lai trng ta nh en cu.
Thn Cht noi:
- May thy cha? y la nhng ngon en sinh mnh tng
ngi. Nhng ngon ln la cua tre con, nhng ngon nh cua v
chng ang xun, nhng ngon nho cua cac cu gia. Nhng cung co
nhng en sinh mnh tre em va thanh nin ma ch co t anh sang.
Thy lang tng ngon en sinh mnh cua mnh con to, xin cha
u ch cho xem.
Thn Cht tro cho thy ngon en rt nho, chp chn sp tt.
Thy lang khip s, noi:
- Tri i! Cha thn mn, cha hay thng con thp cho con ngon
khac, con c hng cuc i cua con, c ly nang cng chua
xinh ep, c lam vua.
Thn Cht noi:
- Ta khng lam g c, v phai co ngon nay tt trc th mi
thp ngon khac ln c.
- Vy th cha hay ghep chic en cua con vao mt chic en ln
en con tip tuc chay.
Thn Cht lam ra b chiu y thy lang, i ly mt ngon en to.
Nhng trong thm tm, Thn mun tra thu, nn c tnh anh ri
chic en nho xung t cho tt. Thy lang ln ra cht ngay va b
Thn Cht bt i.

Truyn c Grim

284

Chung ta khng nn mt long tin cua mnh i vi ngi

khac. Khi chung ta a mt long tin th rt kho co th ly lai
c. Trong cu truyn cac em va c oc thy lang a la di va
lam mt long tin i vi cha u la thn cht nn phai ganh mt
hu qua bi tham.

Truyn c Grim

285

Vua nui vang

Mt ngi lai bun co hai con, mt gai mt trai u nho, cha
bit i. Bac trang b hai chic tau, y u hang hoa quy gia, tt ca
gia tai, cua cai u o. Bac tng lai to. Khng ng c tin ca hai
tau b m. Bac ang giau hoa ngheo, ch con mt manh t xa
th trn.
Mun cho khuy khoa bac ra o, i i lai lai, bng bac thy bn
mnh co mt ngi en nho be hoi bac tai sao lai bun. Bac ap la
bac sn long cho bit nu y giup c bac
Y noi:
- Bit u ti lai chng giup c bac iu g co li.
Bac lai bun lin k lai cua cai cua mnh u b chm di bin.
Ch con lai manh t y.
Ngi kia ap:
- Bac ng lo. Bac mun bao nhiu tin cung co, min la bac
ha vi ti khi v nha, cai g cham vao chn bac trc tin th sau
mi hai nm na bac phai mang lai y cho ti.
Bac lai bun ngh bung: "Chc ch co con cho cua mnh", v bac
khng h ngh n a con trai nho. Bac nhn li, th vi ngi en
se gi li ha. Ri bac v nha.
a con trai thy b v mng qua, ln gh i on b va nm
ly chn b. Bac ngh n li th long au nh ct, nhng bac
chng thy tin u, bac yn da la ngi en ua bac thi.
Mt thang sau bac ln bung gac xep ly t bat a bng thic
em ban th thy bat a bin thanh vang ca ri. Bac vui lm. Bac
ban i ly tin mua hang, bac giau hn trc nhiu.
Ln ln con bac ln, tr oc m mang, nhng thy con gn ti
tui mi hai th bac lai bun cang m lo, lo hin ra mt. Mt hm
con hoi b tai sao lai co ve lo, b khng mun noi. Con nn n mai,

Truyn c Grim

286

b phai thu tht la xa kia bac a dai dt th la nm no mi hai

tui se giao no cho mt ngi en, n bu lai s vang bac ngi o
a cho bac. a con ap:
- B khng phai lo. Vic ri u se vao o, ngi en se khng
co quyn lc g i vi con u.
No n xin mt v linh muc ban phep thanh cho.
n ngay hen, no i vi b ra manh t ngoai th trn. Ti ni,
no ve mt vong tron cung b ng vao gia. Ngi en hin ra bao
b:
- Bac co mang n cai bac a ha vi ti khng.
Bac lai bun im lng nhng a con trai hoi:
- Bac n y tm g?
Ngi en ap:
- Tao noi vi b may ch khng noi vi may.
a be ap:
- Bac anh la b ti. Bac hay xoa bo li th trong oc b ti i.
Ngi en ap:
- Khng, tao khng bo quyn li cua tao.
Ho thao lun vi nhau rt lu ri ng y vi nhau nh sau:
a con trai se khng thuc vao b cung khng thuc vao ngi
kia. No se phai ngi vao mt chic thuyn ven sng, b se ly chn
y ra gia dong con tri theo ngon nc.
a con t bit b, ngi vao thuyn va chnh b y thuyn i.
Thuyn ln nhao. Ngi b tng con a cht lin tang con.
Nhng chic thuyn khng m, l lng tri n mt bn xa la
ri ng lai. Anh thanh nin ln b, thy ng xa co mt toa lu
ai, lin i v hng y, anh vao th thy lu ai b phu phep, anh
qua cac phong, phong nao cung trng rng. phong cui cung, anh
nhn thy mt con rn nc. o la mt c gai b phu phep. C thy
anh mng r bao:
- Anh n giai thoat em y a? Em i anh mi hai nm nay
ri. Ca nc nay b phu phep, anh phai giai thoat i.
Anh hoi:
- Ti phai lam g?

Truyn c Grim

287

C ap:
- m nay co mi hai ngi en mang nng xing xch hoi
anh lam g y. Anh ng ap, k cho chung mun lam g anh th
lam. Chung se hanh ha anh, anh p anh, m anh. n na
em, chung se phai bo i. m th hai, mi hai ngi khac se n,
m th ba se co hai mi bn ngi n cht u anh. Nhng c
n na m la chung se mt ht phep thut. Nu anh c chung
hanh ha ma khng noi na li th em se c giai thoat. Em se ly
mt chai nc hi sinh bop cho anh tnh lai, anh se sng va lanh ln
nh trc.
Anh thanh nin ap:
- Ti sn long giai thoat cho c.
Vic xay ra ung nh li c noi. Bon ngi en khng cy c
anh na li. n m th ba, con rn nc hoa ra nang cng chua
xinh ep, ly nc hi sinh bop cho anh tnh lai. C m c anh hn,
lu ai m hi linh nh. L ci c t chc, anh tr thanh Vua
Nui Vang.
Hai v chng cung nhau sng sung sng. Hoang hu sinh con
trai. Tam nm sau, vua nh b tha thit, mun gp lai b. Hoang
hu khng mun vua i, ngn lai:
- Em se phai au kh, nu chang i.
Nhng ri ba cung phai bng long.
Khi vua ln ng, ba trao cho vua mt chic nhn thn va
bao:
- Chang eo nhn nay vao ngon tay, mun i u t khc n
ngay. Nhng chang phai ha cung em la ng dung nhn bt em
n ch b chang.
Vua ha ri eo nhn vao ngon tay, c g mnh n c th
trn b . Vua ti ni lin, nhng lnh canh thy vua n mc qun
ao tuy lch s nhng ky la th khng vua vao thanh. Vua lin
n mt ngon i i qun ao cho mt ga chn chin, vao thanh
khng b li thi g.
Khi vua n trc mt b, xng tn tui. Ngi b noi rng
mnh qua la co mt cu con trai, nhng no a cht t lu ng
thng hai ga chn chin ti nghip b th cho mt ba n.
Ngi chn chin lin bao b me:

Truyn c Grim

288

- Chnh con la con trai b me y ma. Con trai b me co du vt

g trn ngi kha d nhn c ra khng?
Ngi me noi:
- Co, con trai chung ti co mt du ging nh qua du di
vai bn phai.
Vua ven tay ao ln th qua co thy du mt qua du. Hai ng
ba chc chn la con trai mnh tht. Ngi thanh nin k lai mnh la
Vua Nui Vang, mnh a ly mt nang cng chua, hai v chng a co
mt a con trai ln bay tui rt xinh ep.
B noi:
- Ta khng tin mt t nao. Ke ng trc mt ta n mc qun
ao chn chin ti tan khng th nao la vua c.
Ngi con trai nghe noi tc lm, quay chic nhn c sao v
con n ngay bn mnh.
Ho n ngay. Nhng hoang hu khoc loc, than van, trach
chng khng gi li ha khin ba au kh. Chang xin nang tha li
cho mnh, noi la mnh v y hanh ng, ch khng co nh ph bang
nang. Nang lam ra b tha li cho chang, nhng nht quyt tra thu.
Mt hm, chang dt nang ra ngoai th trn va ch cho nang ch
con sng ma trc kia chang a xung thuyn tri theo dong nc.
Hai ngi cam thy mt nhoc, ngi xung. Chang gi u vao long
nang, chng bao lu ngu thip i, nang thao nhn ngon tay chang
ra, lai chic hai di chn chang ri c c v cung vi con.
Chang tnh dy, thy mnh b bo ri. di t co chic hai
con chic nhn a bin mt. Chang nh tr v vi b me, lai s b
me cho mnh la tn tr tra. Chang tm cach tr v ni mnh tr v.
Chang ln ng gp ba tn khng l ang cai nhau v chia gia tai
cua b lai. Chung thy chang, goi lai nh chang phn x. Chung
noi la con ngi nho be tinh khn hn chung.
Gia tai gm mt thanh gm, mt chic ao khoac va mt i
giay ung. Khi ngi co gm h: "Tt ca u rung xung t, tr
u ta" th li c thanh s tht trong nhay mt. Ai mc chic ao
khoac th thanh v hnh. Ai i i giay ung th mun i u la n
c y.
Chang bao:

Truyn c Grim

289

- Hay a cho ta cac vt ta xem, chung no con co c tnh y

tht khng?
Chung a cho chang chic ao khoac. chang va mc vao th a
tr thanh v hnh, va bin ra con rui. Sau o chang lai hin
nguyn hnh ngi va bao:
- Cai ao khac tt y, gi a cho ta thanh gm.
Nhng bon chung t chi, s chang dung gm lam cho chung
rung u. Sau chung a cho chang min la chang th gm vao
cy thi. Chang nhn li, cht mt cy si to trong khoanh khc.
Chang lai hoi i giy ung. Nhng chung t chi va bao nu chang
mun ln i th c ln i ngay va nh vy chung b thit.
Chang ha la se khng lam g, chung a giy cho chang.
Khi nm c ba bao bi, chang ch ngh n v con, lin lm
bm:
- c g ta Nui Vang.
Chang lin bin khoi mt bon khng l, va nh vy, gia tai cua
chung a b chia mt.
Chang ti gn lu ai cua mnh, th nghe thy ting noi ua
vui ve, ting an v cm va ting trng vang rn. Ngi ta cho
chang bit la v chang lam l ci ly mt ngi khac. Chang ni
gin noi:
- Con khn khip! No la ta, bo ta trong khi ta ngu.
Chang lin mc ao tang hnh ri vao lu ai. Chang vao phong
ln th thy mt ban tic ln ht sc thnh soan, khach kha n
ung vui ve. V chang gia, ngi trn ngai vang, u i mu
min. Chang ng sau nang ma nang khng thy. H co thc n bo
vao a nang la chang ly n lin. Nang c tip thc n, ung
lun lun ma vn khng co g, moi th u bin mt trong nhay
mt.
Nang va khip s va ngng ngung, ng dy v bung khoc
nc n. Chang vn theo nang.
Nang hoi:
- Quy no theo got ta, hay la ngi giai thoat cho ta ngay trc
a n chng?
Chang tat nang bao:

Truyn c Grim

290

- Ngi giai thoat ngi n chng? Ngi y ngay bn canh

ngi y, phan bi! N nao ngi lai i x vi ta nh th?
Sau o chang n phong ln bao:
- Hi he a kt thuc, chnh vua a v y.
Cac vua chua, hoang thn, cn thn giu ct chang.
Chang hoi ho mt cu ngn gon:
- Bay co ra hay khng?
Ho x n bt chang. Chang rut gm h:
- Tt ca cac u rung xung t t u ta.
Tc khc cac u u rung xung. Chang tr lai lam chua t va
lai ln ngi Vua Nui Vang.

Truyn c Grim

291

Ba ngi lun trong rng

Ngay xa co mt ngi an ng goa v va mt ngi an ba goa
chng. Ngi an ng co mt con gai, ngi an ba cung co mt con
gai. Hai a be quen nhau thng ru nhau i chi ri v nha ngi
an ba goa. Bac ta bao a con gai ngi an ng:
- Nay chau a, chau v bao b la bac mun ly b. Nh th, th
ri sang nao chau cung c ra mt bng sa va ung ru vang,
con bac th ch ra mt bng nc la va ung nc la thi.
C gai v nha k lai cho b nghe. Ngi an ng ngh bung:
- Khng bit nn lam th nao y nh! Ly v th sng y va
cung kh y.
Sau cung, bac phn vn khng bit nn quyt nh th nao,
lin thao mt chic ung ra bao con:
- Con cm ly chic giy ung nay. co mt cai l thung. Con
em ln bung xep trn gac treo ln inh to ri nc vao. nu
giy gi c nc th b lai ci v, nu nc chay th thi.
C gai lam theo li b dn. Nc lam cho da cng ly kn ch
thung, giy y nc. C n bao cho b bit vic xay ra. B ben
ch thn n, thy ung th. Bac lin n nha ba goa hoi lam v.
L ci c t chc.
Sang hm sau, khi hai c dy th trc mt c con ring ngi
an ng a co sa ra mt va ru vang ung, con trc mt
c con ring ngi an ba th ch co nc la. Sang ngay th hai,
trc mt c con ring cua ngi an ng cung nh c con ring cua
ngi an ba u co nc la ra mt va nc la ung. Sang
n ngay th ba, trc mt c con ring cua ngi an ng co nc
la ra mt va nc lao ung. Con trc mt c con gai ngi
an ba co sa ra mt va ru vang ung, va c th tip mai.
Ngi an ba ghet cay ghet ng con chng, ch tm cach hanh ha
no mi ngay mt thm kh s. Mu lai ky v con chng th xinh
ep, d thng, con gai mu th xu xa gh tm.

Truyn c Grim

292

Mt hm mua ret, tit tri bng gia, tuyt phu y nui va

thung lung, mu lam mt chic ao bng giy, goi con chng lai bao:
- May mc chic ao nay ma vao rng hai cho tao mt r du
y, tao them du lm.
C gai ap:
- Tri i, mua ng lam g co du! t gia lanh, tuyt phu ht.
Ma sao lai bt con mc ao giy ma i? ngoai ret, hi th gia lanh.
Gio thi nh ct da, but nh gai m vao tht.
Me ghe bao:
- A, may lai cai tao a? Mun sng th i ngay co ly c y r
du th hay vac mt v.
Ri mu a cho c mt mu banh m rn ma bao:
- n ca ngay y nhe!
Mu ngh bung, con chng ra ngoai se b cht v oi ret, th la
ranh mt mu mai mai.
C gai vng li, mc ao giy vao, mang r ra i. Tuyt phu
mnh mng. Khng nhn thy mt gc cy xanh nho. C vao rng
thy mt ngi nha nho, co ba ngi lun ng trng ra. C khe go va
ca chao ho
Ho bao c vao. C vao bung, ngi bn chic gh dai bn lo si.
C nh si va n sang. Nhng ngi lun bao:
- Cho bon ti xin mt t.
C vui long chia mu banh m lam hai, cho ho mt na. Ho hoi
c:
- Tri mua ng th nay, c mc chic ao mong manh vao rng
lam g?
C ap:
- Tri i, ti phai hai cho c mt r du y, co ly c th
mi dam v nha.
C n xong banh, ho a cho c mt cai chi ma bao:
- C cm ra ch ca sau ma quet sach tuyt i.
Khi c ra ngoai ri, ba ngi lun bao nhau:
- C y ngoan va tt bung qua, chia banh cho chung ta, vy th
nn cho c y cai g nh?
Ngi th nht noi:

Truyn c Grim

293

- Ti ban cho c y sc ep ngay mt lng ly hn.

Ngi th hai noi:
- Ti ban cho c y iu nay: C noi mt ting th mt ng tin
vang ming ri ra.
Ngi th ba noi:
- Ti ban cho c y iu nay: Mt ng vua se n ly c lam v.
C be lam theo li my ngi lun. C em chi ra sau ngi nha
nho quet tuyt. Cac ban co bit c be thy g khng? Toan du chn
la du chn; du hin ra o thm trn nn tuyt trng. C mng r
nht y r. Ri c cam n nhng ngi lun, bt tay chao tng
ngi ri chay v nha a cho d ghe th ma ba hach. C bc vao,
va m mm ra th mt ng tin ri ra ming. C lin k lai vic
xay ra trong rng; c noi mt ting la co mt ng tin vang ri
ming ra, chng my chc ma phong y tin vang.
C em con d ghe ku ln:
- Ka trng co ke lam cao, vt tin nh rac ka!
Trong thm tm, c ta ghen ghet, nn cung mun vao rng tm
du.
Me bao:
- Khng c u, con gai nho yu du cua me a! Tri ret lm.
Con cua me n cht ret mt.
Nhng c khng cho me c yn, nn cui cung me cung
phai chu may cho c mt chic ao lng ly c mc, a cho c
banh m b va banh ngot em theo i n ng.
C vao rng, n ung ngi nha nho. Ba ngi lun cung ang
ng trng ra. Nhng c khng bun quay lai nhn ho, cung chng
bun chao hoi ho, c th lt t bc vao phong, ngi bn lo si ly
banh m b va banh ngot ra n.
Nhng ngi lun hoi c:
- Cho chung ti n mt t nao.
C ap:
- Mnh ti n con chng u con u ma chia cho ngi khac.
C n xong. Ho bao:
- y co cai chi, c cm ly ra quet sach ng sau nha.
C ap :

Truyn c Grim

294

- Ui cha, ti co la y t cua cac ngi u.

C thy ho chng nh cho c g ca lin i ra ca.
Nhng ngi lun ban nhau:
- Con be nay h, c ac, ky, ai co g cung ghen, ta cho no g
y?
Ngi th nht bao:
- Ti cho no iu nay: Mi ngay mt xu thm.
Ngi th hai noi:
- Ti cho no iu nay: C noi mi mt ting la mt con coc nhay
mm ra.
Ngi th ba noi:
- Ti mun no cht bt c ky t.
C gai ra ngoai tm du, nhng chng c qua nao, cau nhau
i v. C va m mm nh k lai cho me chuyn xay ra trong rng
th noi mi ting la co mt con coc nhy ming ra, khin moi
ngi gh tm.
D ghe cang tc gin hn na, ch tm cach lam cho a con
ring cua chng, ang mi ngay mt ep hn, au n ch.
Mu ly mt cai ni bc ln la luc si. Luc xong, mu buc
si ln vai c gai ang thng, a cho c mt chic ru, bt c ra
sng a ong bng ao mt cai l chut si. C ngoan ngoan
vng li, i ao mt cai l trong am bng. C ang mai cuc th co
mt c xe ep lng ly chay n, trong co vua ngi. Xe ngng lai,
vua hoi:
- Em i, em la ai, lam g y?
- Tu b ha, em la mt c gai ngheo kh ang chut si.
Nha vua ng long thng, thy c ep qua, lin bao:
- Em co mun ln xe cung i vi ta khng?
C ap la c rt vui long, v c mng la c i ranh mt me
ghe va con gai mu.
C lin ln xe i vi vua. n cung in, l ci c t chc
linh nh, theo ung li ban cua nhng ngi lun.
Hn mt nm sau, ba hoang hu tre tui sinh ra c mt a
con trai. Me ghe c tin y cung vi con i n cung in, gia v

Truyn c Grim

295

thm hoi. Nhng vua va i khoi, khng co ai y, mu an ba c

ac nm ly u hoang hu, con con gai hn nm ly chn ba, chung
vt ba qua ca s xung dong nc chay canh o. a con gai xu
x cua mu nm vao ch ba hoang hu ging, mu gia trum khn
kn u no. Khi vua v nh noi vi v th mu ku ln:
- B ha hay gm a, by gi cha c u. Hoang hu ng
ra m hi nh tm, b ha hay cho hoang hu ngh yn ngay hm
nay.
Vua khng ng co chuyn ac g nn mai sm hm sau mi lai
n. Vua nh noi chuyn vi v. Hoang hu gia c va tra li th
c mi mt ting la co mt con coc ch khng phai mt ng tin
vang trong ming ra. Vua hoi sao vy th mu gia bao o la tai m
hi ra nhiu qua, nhng ri se ht thi.
Nhng n m, ga phu bp thy mt con vt bi qua ng
cng vao noi:
- Nha vua lam g th?
Khng ai tra li, vt lai noi:
- Khach kha cua ta lam g th?
Ga phu bp ln ting ap:
- Ho ngu say ca.
Vt lai hoi:
- Con nho ta lam g?
Ga ap:
- ang ngu say trong ni.
Vt lin hin nguyn hnh thanh ba hoang hu cho con bu, ru
chic ging nho cua no, p chn cho no, ri lai bin thanh vt bi
qua cng ma i. Ba n ba m na. m th ba, ba bao ga phu
bp:
- Ngi i tu vua mang gm n vung ba ln trn u ta
ngng ca.
Ga phu bp chay i bao vua. Vua mang gm lai vung trn u
bong ma hoang hu ba ln. n ln th ba, v vua hin ra trc
mt, vui ti, khoe manh hn luc nao ht.
Vua mng lm, nhng giu hoang hu trong mt phong, mai
n hm chu nht, a be lam phep ra ti. L ra ti xong, vua
bao:

Truyn c Grim

296

- Mt ke khing ngi khac ra khoi ging, nem xung nc th

ang ti g?
Mu gia ap:
- Tt nht la bo tn cn y vao mt cai thung cho ln t trn
nui xung.
Vua phan:
- Ngi a t kt an o.
Vua sai i ly mt chic thung, bo me con mu vao ong lai, tha
t trn nui cho ln
Cac em a bao gi nhn thy con coc cha? Nu mi li noi co
mt con coc nhay ra t ming nh con ba g ghe trong truyn th
tht la ang gh s, ung khng nao? Ke c ac phai tra gia nh
vy o. Vy cac em hay lun ngoan ngoan khng bao gi phai b
trng phat nh vy nhe!

Truyn c Grim

297

Rau la
Xa co mt ngi th sn tre tui vao rng rnh thu. Long anh
phi phi. Anh va i va thi ken bng la, bng gp mt ba lao gia
nua, xu x. Ba noi:
- Chao anh th sn thn mn, anh vui ve hn h, con ti th
va oi va khat, anh lam phuc b th cho ti t nhiu.
Anh th sn thng hai ba lao ti nghip tho tay vao tui tnh
s tin mnh co va cho ba t nhiu.
Anh noi xong nh i th ba lao gi lai bao:
- Nay anh th sn thn mn a, anh hay nghe lao noi y. anh
co long tt, lao mun thng cho anh. Anh c i i. i mt luc, ti
mt cy to co chn con chim u ang qup mt chic ao khoac va
tranh nhau ging ao. Anh gi sung ln ma ngm bn vao gia. Th
nao chung cung phai tha chic ao xung. Mt con chim b bn cht
se ri xung. Anh hay nht ly chic ao khoac mang i. o la mt
chic ao thn. Khoac no ln vai, mun i ni nao la n c ngay.
Anh moc ly qua tim cua con chim cht ma nut i th sang
nao dy cung thy di gi mt ng tin vang.
Anh th sn cam n ba lao phu phu va ngh bung:
- Nu qua nh th th iu ba ta ha tht la tuyt vi.
Anh i trm thc bng nghe trn canh cy co ting chim
ku. Anh ngng u ln thy mt by chim ang m nhau, ap
nhau, tranh nhau mt chic ao. Chung ku loan xa, ging co, cai
nhau, con nao cung nh gianh ly ring cho mnh. Anh th sn noi:
- H, la tht! Qua ung nh li ba cu bao.
Anh lin ha sung trn vai xung, ngm bn vao gia by chim,
lng chim bay la ta. an chim lp tc ku m bay i. Nhng mt
con cht ri xung, ca chic ao khoac cung ri theo. Anh th sn
lam nh li ba lao dn, m chim ly qua tim nut c ri mang ao
khoac v nha.

Truyn c Grim

298

Sang hm sau, anh tnh dy cht nh n li tin tri mun xem

co ung khng. Anh nng gi ln th thy mt ng tin vang sang
nhoang. Sang hm sau na anh lai thy mt ng tin vang. Hm
nao dy cung vy. Anh gop lai c mt ng vang. Sau anh ngh:
"C nha ru ru th nay th tt ca ch vang nay cha dung lam g ca.
Mnh phai i cho bit o bit y mi c".
Anh lin t bit b me, eo sung va tui i sn ri ln ng i
chu du bn b. Mt hm, anh vao mt khu rng rm, ra khoi rng,
anh thy canh ng pha trc co mt toa lu ai s. mt ca
s co mt ba gia cung mt thiu n xinh ep ang ng nhn xung.
Ba gia la mt mu phu thuy. Mu bao c gai:
- Kia co mt anh chang rng i ra. Ga ta co bao bi trong
ngi, ta phai chim ly, con yu cua me a. Bao bi y vao tay ta
mi ung. Trong ngi ga co mt qua tim chim. Nh o, mi sang,
di gi ga co mt ng tin vang.
Mu cho c bit phai lam g, gi tro g ly. Sau mu con doa c,
trn mt bao:
- Khng nghe li tao th ch co cht!
Anh th sn ti gn nhn thy c gai ngh bung:
- Ta i giang h mai ri, cung mun ngh ngi mt chut. u la
ta ghe vao lu ai ep e nay, tin bac ta co tha thai c ma.
Thc tnh th ch v anh ta nhn thy c gai ep nn mun lai.
Anh vao nha c tip ai n cn, lch s. Chng bao lu anh
a m con gai mu phu thuy khng con ngh g khac na, ch bit
chiu theo y c, c mun g la anh vui ve lam ngay. Mu gia bao con:
- Gi th ta phai ly ky c qua tim con chim. No co mt cung
chng bit u.
Hai me con nu mt thc ung, nu xong mu rot vao cc con
gai a cho anh th sn. C gai noi:
- Anh thn yu i, anh hay can cc chuc em i.
Anh cm cc ung can th nn ra qua tim chim. C gai len
mang tim chim i, ri phai nut tim chim theo y me. T o, anh
khng con tm thy vang di gi na. Con vang di gi c gai,
th sang nao, mu gia cung n ly i. Nhng anh chang si tnh yu
m yu mn, luc nao cung qun qut bn c gai, khng con ngh n
vic g khac na. Mu phu thuy gia lai bao con:

Truyn c Grim

299

- Ta a c qua tim chim, con phai ly nt chic ao khoac thn

cua no na.
C gai gan i:
- Thi ta cho anh y chic ao, v anh ta a mt ht cua cai
ri con g!
Mu gia tc gin bao:
- Chic ao y la mt bao bi him co trong thin ha. Ta nht
nh ly cho ky c.
Mu bay mu cho con, doa nu con khng chu lam th mu se tr
cho. C anh theo lnh me, n ng bn ca s nhn ra xa lam ve
ru r. Anh th sn hoi:
- Sao em lai ng thn th ra y.
C ap:
- Chao i! Anh yu quy cua em a, ang trc kia co qua nui
Thach Lu, la ni co nhiu ngoc quy. Em them ngoc qua, c ngh
n lai bun. Nhng ai la ngi i ly c. Ch co chim mi bay
c n ni, con ngi th van kip chng n c.
Anh th sn noi:
- Nu ch v vic y ma em than th th anh co th lam cho em
khoi bun phin ngay lp tc.
Noi xong, anh ku c vao trong ao khoac, nim chu c c
n ngay nui Thach Lu. Chp mt, ca hai ngi a ngi trn nui,
khp bn bn, ngoc ong anh, trng tht sng mt. Ho nht ly
nhng vin ep nht, quy nht. Mu gia hoa phep cho mt anh th
sn dp lai. Anh bao c gai:
- Ta hay ngi ngh mt luc i, anh mt qua, ng khng vng
na u.
Hai ngi ngi xung. Anh gi u vao long c ma ngu.
Anh ngu ri th c thao ao khoac vai anh ra, khoac vao ngi
nht chu ngoc ri hoa phep v nha.
Anh th sn ngu no mt, tnh dy thy ngi yu a la mnh,
bo ri mnh qua nui hoang vu nay. Anh noi:
- Than i, trong thin ha sao lai co th co vic phan bi n th
c!

Truyn c Grim

300

Anh ngi thn ra, au kh va lo lng khng bit lam th nao.

Nui nay vn cua nhng tn khng l man r hoanh hanh va sinh
sng o. Anh ngi mi c mt luc bng thy ba tn i lai. Anh
lai nm xung, lam ra b ngu rt say. Ba tn khng l ti. Tn th
nht a anh bao:
- Sao cai con su nay lai nm n ra y ma trm ngm th
nay?
Tn th hai noi:
- Th c dn cho no cht quach i.
Tn th ba co ve khinh b noi:
- Tht cha bo. C no sng. No khng y ni. Nu leo ln
nh nui no se b my cun i mt.
Noi xong cu chuyn, chung i qua. Anh th sn a lng tai
nghe, nn khi chung i ri, anh ng pht dy, treo ln nh nui.
Ti ni, anh ngi ngh mt lat th co mt am my tri n, cun
ly anh mang i. My bay mt thi gian trn tri ri ha xung mt
cach nhe nhang gia am bp cai va cac thc rau khac.
Anh th sn nhn quanh va noi:
- Mnh oi qua gia co cai g n th hay. Kho ma i c na.
Nhng y, chng thy l, tao, hay th qua nao khac, th toan
rau ma thi.
Sau anh ngh:
- Thi b lm th ta n rau sng vy, tuy khng ngon lanh g
nhng cung mat ri.
Anh lin chon ly mt cy rau ngon ma n. Nhng anh va
nut my ming th thy la la va cam thy trong ngi khac hn
anh moc ra bn chn, mt cai u to, hai cai tai dai, anh khip s v
thy mnh a bin thanh mt con la.
Anh vn cam thy oi lm, n rau sng rt hp vi th cht
mi cua anh, nn anh lai n nghin ngu. Mai sau anh mi ln ti
mt ging rau khac, anh va nut mt t th lai cam thy trong
ngi co s thay i va tr lai thanh hnh ngi.
Anh th sn nm xung ngu cho ht mt. Hm sau tnh dy,
anh hai mt cy rau c va mt cy rau lanh, ngh bung: "cai nay se
giup mnh ly lai cac th cua mnh va trng phat s phan bi".

Truyn c Grim

301

Anh nhet nhng cy rau vao trong ngi treo qua tng i tm
lu ai ngi yu cua mnh. Anh i lang thang my ngay th may
qua, tm c ra nha. Anh vi bi mt mui n me e c gai cung
khng nhn ra c anh. Anh vao lu ai xin ngu tro:
- Ti mt lm khng i c na.
Mu phu thuy hoi:
- Nay, ngi ng bao la ai th? Lam ngh g vy?
Anh ap:
- Ti la mt s gia cua nha vua. Ti c phai i tm th rau
qu nht trn i. Ti may mn tm ra th rau y, hin mang theo
y. Nhng tri nong nh thiu nh t, rau ti cua ti a heo
ht, khng bit ti co mang i c na khng.
Mu gia nghe noi n rau quy them qua bao:
- Nay, ngi ng bao yu quy, cho ti nm th cy rau quy
mt chut co c khng?
Anh tra li:
- c thi. Ti mang v hai cy, ti cho ba mt.
Anh m b, a cho mu mt cy rau c. Mu phu thuy khng
nghi ng g ca, ngh n mon n mi, mu them ro dai, vao bp lam
ngay. Lam xong, mu cung chng i bng ln ban na, ut lun
my la vao mm. Mu va nut xong th bin thanh con la cai chay
ra sn. n lt con hu vao bp. No nhn thy mon rau lam xong
y, ben bng ln. i ng quen np cu, no them nm qua, ben
n vung vai la. Phep la ng lin no bin thanh mt con la cai nho
chay n bn mu gia. Bat rau ri xung t. Trong luc y, s gia
ngi ngoai vi c gai ep. C ch mai khng co ai mang rau ln,
them n noi:
- Cha bit rau u y nh?
Anh th sn ngh bung chc mon rau a co hiu qua ri lin
noi:
- ti xung bp xem sao.
Anh i xung th thy co hai con la cai nhay nhot ngoai sn,
con rau th di t. Anh noi:
- c lm. Hai a bay a ly phn ri.

Truyn c Grim

302

Anh nht nhng la rau con lai, bo vao bat bng ln cho c gai
va noi:
- Ti phai t tay bng ln cho c mon n ngon c khng phai
sut rut.
C n mt t th lp tc cung nh hai ngi kia, bin thanh
mt con la cai con chay ra ngoai sn.
Sau khi anh th sn a ra sach mt mui cho nhng ngi
bin ra la nhn c anh, anh ra sn bao:
- Gi th cac ngi hay n ti phan bi i nhe!
Anh ly dy buc ca ba con la lai, anh i n mt nha xay
lua. Anh go ca s, ngi th xay tho u ra hoi anh mun g. Anh
noi:
- Ti co ba con vt tai quai ma khng mun nui na. Nu bac
chu nui h ti, cho , cho n th ht bao nhiu tin ti cung xin
chu.
Bac th xay noi:
- c thi. Nhng phai nui th nao?
Anh th sn dn bac, i vi con la gia, tc la mu phu thuy,
th c mi ngay anh ba ln, cho n mt ln. i vi con tre la con
hu th anh mt ln, cho n ba ln. Con i vi con tre nht la c
gai th khng anh ln nao ma cho n ba ln. Anh khng nhn tm
c ta b anh. Sau o, anh tr v lu ai , cn g co ny khng
thiu g ca.
My hm sau bac th xay bao la con la gia b anh nhiu ma
ch c n mt ln mt ngay nn a cht ri.
Bac lai bao: "Hai con kia cha cht, mi ngay c n ba ln,
nhng chung bun qua, s cung khng sng c bao lu".
Anh th sn ng long thng, cung ngui gin nn bao bac
th xay a chung lai. Hai con n th anh cho n mt t rau lanh,
chung hin nguyn hnh thanh ngi. C gai ep quy xung tha:
- Anh i, anh tha cho em ti a lam cho anh phai iu ng.
Me em bt em lam th. Em min cng ma lam, thc tnh em yu
anh tha thit. Ao thn cua anh treo trong mt cai tu, con tim
chim th em xin ung thuc cho nn ra. Anh i y bao:

Truyn c Grim

303

Thi em c gi ly. Anh cung cha thit na v anh a ly em,

em se la ngi v trung thanh cua anh.
L ci c t chc. Hai v chng n vi nhau sung sng
cho n cht.
Cu truyn tht la hay, ung khng nao? Con ngi ma b bin
ra thanh con la th tht la s cac em nh! Nhng ngi xu xa va
c ac th se b trng phat nh vy y!

Truyn c Grim

304

Ong chua
Ngay xa ngay xa, co hai Hoang t i phiu lu, sng lang
bat khng v nha na.
Ngi em ut, thng goi la "Chu Ngc", ln ng i tm hai
anh. Tm mai gp hai anh th chang ta lai b hai anh giu ct: khn
ngoan nh chung tao ma con chng i n u, hung h la cai th
may ngc nghch th ma cung oi ua chen vi i.
Ba anh em cung i th gp mt t kin. Hai anh mun pha i
xem trong khi hoang mang kin bo i lung tung ra sao va tha trng
i nh th nao. Nhng chu Ngc noi:
- Xin cac anh chung yn thn, em khng cac anh quy
nhiu chung u.
Ba anh em lai n mt cai h y vt ang bi. Hai anh mun
bt mt i lam tht n, nhng chu Ngc khng chu:
- Xin cac anh chung yn thn, em khng cac anh quy
git chung u.
Ba anh em lai n mt t ong y mt chay rao ca ra ngoai
thn cy. Hai anh mun t la gc cy hun cho ong cht ly
mt, nhng chu Ngc ngn lai, noi:
- Xin cac anh chung yn thn, em khng cac anh hun
chung u.
Ba anh em i mai n mt lu ai vng tanh, ch co nga bng
a trong chung ch khng thy mt bong ngi nao. Ho dao qua
tt ca cac phong, n trc mt cai ca ong co ba khoa. Gia ca
co uc mt ca s nho, qua o co th dom vao trong bung c. Ho
trng thy mt ngi be nho, toc hoa rm, ngi trc mt cai ban.
Ho goi mt ln, hai ln, nhng ngi y khng tha. Ho goi n ln
th ba th ngi y ng dy m ca i ra.
Ngi y chng noi chng rng, dn ho n trc mt cai ban
bay la lit thc n.

Truyn c Grim

305

Khi ho a n ung xong ri, ngi y dn mi ng hoang vao

mt bung ngu ring.
Sang hm sau, ngi y vao bung ngi anh ca, dn anh ta
n mt cai bang a trn co ghi ba vic phai lam giai thoat cho
lu ai b phu phep.
Vic th nht la vao rng, tm di am ru mt nghn vin
ngoc cua cng chua. Nu trc khi mt tri ln ma khng tm c
u s ngoc th ngi i tm se bin thanh a.
Ngi anh ca i tm nhng tm mt ngay ch c co mt trm
vin ngoc. Th la anh ta hoa a.
Hm sau n lt ngi anh th hai i tm ngoc. Anh ta cung
khng hn g anh ca my, ch tm c co hn hai trm vin ngoc va
cung hoa a.
Sau cung n lt chu Ngc i mo ngoc di ru. Tm ngoc u
phai la d, cng vic chm chap lm. Chu ngi khoc trn mt tang
a. Bng Chua kin ma chu a cu thoat trc kia cung vi nm
nghn kin qun, n giup chu, tm u s ngoc trong chc lat va xp
thanh ng.
Vic th hai la mo ay b ln cai cha khoa bung ngu cua
cng chua.
Chu Ngc va n b b th tc khc an vt ma chu a cu bi
lai gn chu, ln xung nc va mo cha khoa ln.
Vic th ba kho nht: phai tm ra trong ba cng chua ang ngu
c nao t tui nht va ang yu nht. Ba nang cng chua u ging
nhau nh uc, ch khac nhau ch, trc khi ngu ba nang n thc
ngot khac nhau: c nhn n mt tha ng, c th hai ung mt
hp nc ng, c th ba ung mt tha mt ong.
Ong Chua ma chu Ngc a cu thoat khoi ngon la n giup
chu: ong bay i ngi mm ba nang cng chua, ri u ln mi cng
chua a n mt ong ng hoang Ngc nhn ra.
Tc th toa lu ai thoat khoi gic ngu trin min va nhng
ngi a hoa ra a lai tr thanh ngi.
Chu Ngc ci nang cng chua t tui nht va ang yu nht,
ri c ni ngi vua. Con hai anh chu Ngc c ly hai nang cng
chua kia.

Truyn c Grim

306

Qua cu chuyn cac em co thy ngi em ut thng goi la "Chu

Ngc" co ang yu khng? Vi long yu thng cac con vt "Chu
Ngc" a c chung giup trong luc qp kho khn. Nh vy,
"Chu Ngc" co phai la ngi tht s ngc nghch khng?

Truyn c Grim

307

Bay con qua

Ngay xa, co mt ngi sinh c bay con trai, nhng khng co
con gai, cu mai cung chng c. Mai v sau, v co mang, bac ta
cha chan hy vong; qua nhin a con ra i la con gai. Hai v
chng mng lm, nhng a con gai lai be qua. V thy con yu t,
b me nh lam phep ra ti gp cho con.
B vi sai a con trai chay ra sui ly nc. Sau a kia cung
i theo. Bay a tranh nhau muc nc, cai bnh ln xung nc.
Chung khng bit lam th nao, khng a nao dam v nha. Thy
con mai khng v, b st rut, noi:
- My thng ranh lai mai chi qun muc nc ri.
B s con gai nh cht khng c chu phep ra ti, phat cau,
rua con:
- c g ca bay thng hoa ra qua tt.
Va noi bung li th nghe thy ting v canh trn u va bay
con qua en nh than bay ling.
B a trot rua ri, hi lai khng kp na. Hai v chng bun v
mt bay a con trai, nhng c an ui v thy a con gai qu mi
ngay mt khoe ln va ep ra. Mai sau c nghe thy lang ging x
xao rng c ep tht, nhng v c ma bay anh c phai kh, th c
mi bit rng c co anh. C bun ru, hoi b me xem la mnh co anh
khng va cac anh nay ra sao. B me khng th giu con c na,
noi tranh ra rng o la long tri, va c sinh ra chng co ti g.
Nhng c em hang ngay vn b lng tm cn rt va quyt tm
giai thoat cho cac anh khoi b phu phep. C bt rt lm, trn nha ra
i khp ni mong tm ra tung tch cac anh giai thoat cac anh
bng moi cach. C ch mang theo mt chic nhn nho la vt ky nim
cua b me, mt cai banh m n, mt bnh nc nho ung va
mt chic gh con ngi cho moi.
C i mai i mai, i n tn cung th gii. C i ti mt tri,
nhng mt tri nong qua. C vi ri mt tri va chay n mt

Truyn c Grim

308

trng, nhng mt trng lanh leo qua. C vi quay got, i ti cac v

sao. Cac v sao tip c nim n, v sao nao cung ngi trn mt cai
gh con. Sao Mai ng dy, cho c mt cai xng nho va bao c:
- Khng co cai xng nho nay th con khng th m c nui
thuy tinh la ch cua cac anh con.
C be cm ly cai xng, ly khn boc cn thn, ri i mai, n
nui thuy tinh. Ca nui ong. C ci khn tay ra ly cai xng,
nhng khng thy na. Th la c a anh mt mon qua cua v sao
tt bung. Lam th nao by gi? C mun cu cac anh ma cha khoa
nui lai mt ri. C ben rut dao ra, ct mu ngon tay ut vao l
khoa. C bc vao, thy mt ngi lun i ra, hoi:
- Con n tm g y?
- Con tm cac anh con la bay con qua.
- By gi cac ng qua i vng, nhng nu con mun ch cac ng
v th con vao y.
Ngi lun sp ba n ti cho bay ng qua vao bay cai a nho
va bay cai cc nho. C be n mi a mt ming va ung mi cc
mt hp. C tha cai nhn mang theo vao cc cui cung.
Cht c nghe thy trn khng co ting v canh. Ngi lun lin
noi:
- Cac ng qua a v o.
Cac ng qua v tht. Mi ng i tm cc a cua mnh n
ung.
Ht ng no n ng kia hoi:
- Ai a n a cua ti? Ai a ung cc cua ti? Nht nh co
ngi ung n cc nay.
Khi con qua th bay ung ht cc, th no thy cai nhn. No
nhn chm chm va nhn ra cai nhn cua b me, ben noi:
- Cu Chua cho em chung ta y th chung ta c giai thoat.
Qua va noi xong, c be ang ng nghe sau ca lin bc vao.
Tc th an qua hoa ra ngi. Anh em m cht ly nhau hn nhau
mai, ri vui ve cung nhau ln ng v nha.
C gai trong cu chuyn tht la dung cam, tt bung. Bng tnh
yu va long quyt tm c a giai thoat c cho cac anh cua mnh.

Truyn c Grim

309

Nc trng sinh
Xa co mt ng vua m thp t nht sinh, ai cung cho la khng
th sng c na. Ba con trai thy vy, bun lm.
Mt hm, ba ngi ang ng trong vn khoc, th thy mt
ng cu hin n hoi v sao ma bun. Ba ngi tha vi cu rng vua
cha m nng thuc nao cung khng cha khoi, th nao cung cht.
Cu hoi:
Lao bit mt th nc trng sinh. Nu nha vua c nc y
ma ung th se khoi. Nhng th nc y kho tm lm.
Ngi con ca noi:
- Nht nh ti i tm cho bng c.
Hoang t ben n xin phep vua i tm nc trng sinh, v ch
co nc y mi cha c vua khoi. Vua phan:
- Ta tha cht con hn con phai nguy him!
Nhng Hoang t nn n mai, vua cha cung phai chp thun.
Chang ngh bung: "Nu ta ly c nc nay v, cha ta se yu ta
nht va se nhng ngi cho ta".
Th la chang ln ng. Chang rui nga i mai va gp mt
ngi lun. Ngi o hoi chang i u ma vi th.
Chang xng giong ap:
- lun ngu xun khng vic g n may!
Ri chang lai i.
Ngi lun tc gin, phu phep hai chang. Chang i vao khe nui
rt hep, cang tin su nui cang xit cht, khng i c na. Quay
nga cung khng c, xung yn cung khng xong, chang anh
ngi nguyn ch. nha, vua cha mong i mai ma khng thy con
tr v.
Hoang t th hai lai tu vua:
- Tha cha, cha con i tm nc trng sinh.

Truyn c Grim

310

Chang ngh bung anh cht ri th by gi ngi bau se v mnh.

Trc vua khng cho, nhng sau cung anh phai chiu y con.
Chang cung i theo con ng cua anh va cung gp ngi lun.
Ngi y cung gi chang lai va hoi chang i u ma vi va th?
Chang ap:
- lun oat con, khng vic g n may!
Ri chang i thng, khng ngoanh c lai.
Ngi lun cung lai phu phep hai chang. Cung nh anh, chang
lai i vao khe nui, khng tin thoai c na.
o la hnh phat i vi ke kiu ngao.
Thy hai anh khng v, Hoang t th ba cung lai xin phep vua
cha i tm nc trng sinh. Cui cung, vua cha anh cho i.
Chang cung gp ngi lun va khi ngi y hoi chang i u ma vi
va th, th chang dng nga lai, n tn ap:
- Cha ti hp hi, ti i tm nc trng sinh.
Ngi lun hoi:
- Chang co bit u khng?
- Tha khng a.
- V chang c x l , khng kiu cng nh hai anh chang nn
ta mach chang tm nc trng sinh. Trong sn mt toa lu ai b
phu phep, co mt cai ging phun nc trng sinh. Ta se cho chang
mt que st va hai cai banh giup chang vao. Chang ly que st
p ba cai vao ca st th ca se m tung ra. trong co hai con s
t ha mm ng rnh. Chang vt cho mi con mt cai banh th no
yn. Ri mau mau i ly nc trng sinh trc khi chung anh
mi hai ting, v nu khng th ca sp lai, chang se b giam
trong.
Hoang t cam n ngi lun, lnh que va banh ri ln ng.
Chang n ni va thy moi vic xay ra ung nh li ngi lun a
bao. Chang ly que st p ba cai th ca m tung va sau khi nem
banh cho s t n, chang vao lu ai. Chang vao mt phong ln
trang hoang rc r, co nhng v hoang t b phu phep ang ngi.
Chang thao nhn eo ngon tay cac v y va ly mt chic banh va
mt thanh kim o.

Truyn c Grim

311

Trong mt phong khac, chang gp mt nang cng chua ep

tuyt vi. Khi trng thy chang, nang mng r hn chang va bao
chang bit rng chang a giai thoat cho nang khoi phu phep.
Nang hen chang mt nm na se n gp nang, by gi se lam
l ci, va nang se dng ngi cho chang.
Nang tro cho chang ch co nc trng sinh va khuyn chang
ly cho mau trc khi nghe thy chung anh mi hai ting.
Chang i na th n mt phong co mt chic ging rt ep, mi
trai khn. Chang a mt nhoai, nn mun ngh mt luc. Chang
nm xung ri ngu mt. Chang tnh dy th ng h anh mi mt
gi ba khc. Chang vung dy, chay n ging. o co mt cai bnh,
chang ly cc muc nc ri vi va ra v. Khi chang n ca th nghe
thy mi hai ting chung, ri ca sp manh n ni chang mt
mt ming got chn.
Nhng chang a ly c nc thn ri nn mng lm ln
ng v. Chang lai qua ch ngi lun.
Thy chang mang thanh kim va chic banh, ngi y noi:
Chang a ly c nhng bao bi rt qu: kim co th pha tan
nhiu ao qun, con banh th n khng bao gi ht.
Nhng Hoang t mun cac anh cung v trng thy mt cha,
ben noi:
- Bac lun thn mn i, bac co bit by gi hai anh ti u
khng? Hai anh ti i tm nc trng sinh trc ti ma cha thy
v.
Ngi lun noi:
y ch v ho kiu ngao nn ta phu phep khin ho b kep gia
hai qua nui y.
Hoang t van lay mai, ngi y mi chu tha cho hai anh,
nhng ngi y dn chang:
- Chang phai phong cn thn, ho xu bung lm y.
Chang gp hai anh, vui mng khn xit, k cho hai anh bit
chuyn mnh tm thy nc trng sinh, ly c mt cc y, giai
thoat cho mt nang cng chua xinh ep; nang se i chang mt nm
ci va dng chang ngi bau.
Ba anh em cung i, ng v qua mt nc ang b canh chin
tranh oi kem. Vua nc o cho la nhn dn cung kh th th phen
nay n mt ht c s nghip.

Truyn c Grim

312

Hoang t n yt kin ng vua y, cho mn chic banh

toan dn n no, thanh kim dep tan qun gic, nhn dn yn
hng thai bnh. Sau o Hoang t ly lai chic banh va thanh kim,
ri ba anh em lai ln ng.
Ba anh em i qua hai nc na cung b canh chin tranh va
nan oi. Hoang t cho vua cac nc y mn va chic banh thanh
kim, th la cu c ba nc.
Sau o, ba anh em ln thuyn vt bin v nc.
Trong khi i, hai ngi anh ban nhau: "Thng ut no ly c
nc trng sinh v ch khng phai bon ta. Cha se cho no ni ngi,
con chung mnh th mt phn".
Hai tn sinh long ky ban mu ham hai em. Chung ch cho
em ngu tht say, rot nc trng sinh bnh cua em ra, nc b
thay vao.
Ti nha, Hoang t ut vi ly bnh nc dng cha ung cho khoi
bnh. Vua va ung vai ngum nc b mn chat th bnh lai tng
ln. Vua ang rn r, th hai con ln n t cao vu cho em mu u
c cha. Chung noi la chung a ly c nc trng sinh tht
mang v a cha. Cha va ung nc o th thy khoi bnh ngay va
lai khoe nh thi con tre.
Hai anh ch nhao em:
- Chnh may i ly nc trng sinh v. May co cng, con
chung tao c hng. Le ra may phai khn ngoan tnh tao hn:
khi qua b, may ngu say, chung tao ly trm cua may y. Sang
nm, mt trong chung tao se n tm cng chua ep kia. Nhng
may khn hn th ng co noi l ra; cha chng tin may u. Nu
may h ra mt cu th may se toi mang. Mun sng th phai cm
mm.
Vua ng la chnh con ut hai mnh, nn tc gin, hop triu nh
quyt nh x bn con mt cach b mt.
Mt th v c phai i sn cung hoang t. Hoang t khng
nghi ng g ca. Khi ch con hai ngi trong rng, Hoang t thy y co
ve bun ru, ben hoi
- Sao ngi co ve bun th?
- Ke by ti khng th noi c.
- Ngi c vic noi, ta lng th cho.

Truyn c Grim

313

- Tri i, hoang thng truyn cho ke ha thn bn Hoang t

y.
Hoang t s hai noi:
- Ngi hay ta sng. Ngi hay mc ao bao cua ta ta mc
ao cua ngi.
- Vng, vng, ke ha thn khng n bn hoang t.
Hai ngi i ao cho nhau. Ngi th v v nha, con Hoang t
trn vao rng.
Mt thi gian sau, co ba xe tai nng vang ngoc n cung vua ta
n hoang t th ba a giup ba ng vua thanh kim dep gic va
chic banh cu nhn dn khoi cht oi.
Vua cha ngh: "Co le con ta khng co ti tnh g", ri bao qun
thn:
- c g con ta con sng! Ta tic rng a sai git no.
Ngi th v tha:
- Tu hoang thng, Hoang t con sng. Ke ha thn a khng
ang tm git hoang t.
Ri y k u ui cu chuyn cho vua nghe.
Long vua nhe hn i. Ngai cho loan bao khp cac nc cho
phep con v va ha se tha ti cho.
Trong khi o cng chua a sai lam trc cung in cua nang
mt con ng lat vang sang nhoang. Nang dn qun thn rng ai
ci nga i thng vao con ng gia th ung la chng tht, c
ngi y vao. Con ngi nao i bn canh ma vao th khng phai
la ngi chng tht, ng cho vao.
Thi gian mt nm sp qua, Hoang t anh ca vi va ln ng
n nhn la mnh a cu cng chua, hong ly cng chua va ln
ngi vua. Y rui nga i. Ti trc cung in, y thy con ng lat
vang ep e, ngh thm: "Gim ln o th tic qua". Y ben tranh cho
nga i sang me bn phai. Nhng khi y n cng th qun hu bao
y khng phai la ngi chng ma cng chua ch i, va khng cho
vao.
Lin ngay o, Hoang t th hai n. Nga va t chn ln con
ng vang th y ngh la khng nn lam hong con ng ep th. Y
cho nga i sang bn trai. Khi y n cng, qun hu bao y khng
phai la ngi chng ma cng chua ch i, xin mi quay v ngay.

Truyn c Grim

314

Thi gian mt nm qua, Hoang t th ba ra khoi rng i

tm ngi yu, mong tm ngun an ui bn nang. Chang ra i ch
ngh n nang, ti gn cung in ma cung khng y n con
ng lat vang. V vy chang cho nga i ngay gia ng; ti cng
th ca m toang.
Cng chua mng r on chang, nhn chang la n nhn va la
chu t nc.
L ci linh nh. Sau o, nang bao cho chang bit la vua cha
ang goi chang v tha ti cho chang. Chang v cung, tu vua bit
la hai anh a la chang th nao ma tuy vy, chang vn gi kn
chuyn.
Vua cha mun lam ti hai ngi anh, nhng ho a xung tau
vt b, khng bao gi v na.
Qua cu chuyn cac em thy chang Hoang t ut tht dung cam
va tt bung. Vi long dung cam, l va tt bung chang a cu
c vua cha khoi bnh va ly c cng chua. Cac anh trai co tnh
kiu cng va tham lam nn b trng phat nh th o!

Truyn c Grim

315

Chim ng thn
Ngay xa co mt ng vua tr v vao thi nao, tn la g, ti khng
nh ro na. Vua khng co con trai, ch co c mt c con gai, lun
lun au m, khng thy thuc nao cha khoi c. Vua c nghe
li tin tri la cng chua n tao co th khoi c. Vua lin cho bao
trong khp nc la ke nao dng cng chua tao n va khoi bnh th
se c ly nang va ln ngi vua.
Mt bac nng dn co ba con trai cung c tin y. Bac lin bao
ngi con u:
- Con hay ln bung kho, ly mt gio y tao ngon o i ma
mang n triu nh. Co th cng chua n tao va khoi bnh, con
c ly nang ri ln ngi vua.
Chang trai lam nh vy va ln ng ra i.
Chang i c vai gi th gp mt ngi nho be, toc hoa rm,
hoi chang mang g trong gio. Chang Unrich tn chang la Unrich ap:
- Ti mang chn ch.
Ngi nho be lin bao:
- c, c nh th!
Ri Unrich lai i, i mai n cung in, bao la chang mang tao
n, cng chua n vao se khoi bnh. Vua nghe noi mng lm, cho
oi Unrich vao. Nhng tri i! chang m gio ra th chng thy tao
ma ch thy chn ch hay con ngo ngoy. Vua ni gin ui chang
v. Chang v nha k lai cho b nghe u ui cu chuyn.
B lin sai con th hai tn la Damuen i, nhng s vic xay ra
cung ung nh vi Unrich. Chang cung lai gp mt ngi nho be,
toc hoa rm, hoi chang mang g trong gio, Damuen ap:
- Ti mang lng ln.
Ngi nho be toc hoa rm ap:

Truyn c Grim

316

- c, c nh th!
Chang n cung in, bao la chang mang tao n, cng chua n
vao se khoi bnh. Ngi ta khng chang vao va bao la a co mt
tn vao y giu ct ho. Damuen ku nai mai, qua quyt la mnh co
th tao y, phai cho chang vao. Sau cung ngi ta cung tin
chang, dn chang vao chu vua. Nhng khi chang m gio ra th ch
co lng ln. Vua tc gin v cung, sai ui Damuen ra. Chang v
nha k lai cho b nghe u ui cu chuyn.
Ngi con ut nha ch goi la thng Ngc Hanx lin hoi b la
mnh mang tao i co c khng. B bao:
- , th may mi tht la ung nh! n my a tinh khn con
chng lam nn tro trng g th may lam g c?
Ngi con ut khng chu noi:
- y b i! Con cung mun i!
Ngi b lin bao:
- Cut i, may phai i n luc nao tinh khn hn a.
Ri bac quay lng i. Nhng ngi con keo ao b noi:
- y b i! Con cung mun i!
Ngi b ap bng mt giong cau knh:
- , thi c, may i i, chc la may lai tr v ma thi.
Cu ut mng qua, nhay ln. B lai bao:
- Cha, may nh thng in, mi ngay mt ngc thm. Hanx
cung chng ng long, vn mng mng r.
Luc y tri a ti, chang ngh bung i n sang mai, khng
n cung in ngay hm nay. n m chang nm trn ging
khng ngu c. Tuy khng ngu c ngay, chang cung m ti c
thiu no xinh ep, nhng toa lu ai, vang bac va nhiu th khac
na.
Sang hm sau, chang ln ng va gp ngay ngi be nho, leo
khoeo, mc qun ao xam trng, hoi chang mang g trong gio. Hanx
ap la chang co tao, cng chua n vao se khoi. Ngi nho be lin
ap:
- , c nh th!
Nhng cung in ngi ta nht nh khng cho Hanx vao v
a co hai tn n xng la mang tao lai th mt a mang chn ch,

Truyn c Grim

317

con mt a mang lng ln. Nhng Hanx van xin mai, noi la qua
tht chang khng mang n chn ch, ma mang n tao ngon nht
nc. Chang n noi ng n, lnh canh cng cho la chang khng
noi di, ben cho chang vao. Ma ho lam vy la ung, v khi chang
m gio trc mt vua th tao vang hin ra. Vua mng r, cho mang
n cng chua ngay va i ngi n bao tin kt qua ra sao. Ch
mt lat sau, co ngi mang tin lai. Nhng ka, ai kia ka? chnh la
cng chua. Nang va n tao th khoi bnh lin, nhay ging
xung. Khng ai ta c ht ni vui mng cua nha vua.
Nhng gi vua lai khng mun ga cng chua cho Hanx. Vua
bao chang trc ht phai ong mt chic thuyn, i trn can nhanh
hn ca i di nc. Hanx nhn iu kin y, v nha k lai s vic
xay ra. B lin bao Unrich vao rng ong mt chic thuyn nh
vy. Chang lam vic rt cn cu, va lam va huyt sao. n gia
tra, tri ng bong, co mt ngi be nho toc hoa rm n hoi
chang lam g. Unrich ap:
- Ti lam bay th n.
Ngi be nho toc hoa rm bao:
- c, c nh th!
n ti, Unrich tng la mnh a ong xong chic thuyn nao
ng luc ngi vao ch toan bay th n.
Hm sau Damuen vao rng. Nhng s vic xay ra cung y nh
i vi Unrich. n ngay th ba, chang Ngc Hanx i vao rng.
Chang lam tht chm ch, ca khu rng vang ting p chan chat,
chang va lam va hat va huyt sao vui ve. n gia tra, luc tri
nong bc nht, ngi nho be lai n hoi chang lam g. Chang ap la
chang ang ong mt chic thuyn i trn can nhanh hn ca i di
nc, lam xong se ci cng chua lam v. Ngi nho be bao:
- , c nh th!
Chiu ti, khi mt tri ln, chang Hanx a lam xong chic
thuyn, mai cheo va cac b phn khac. Chang ngi vao thuyn cheo
n kinh thanh. Chic thuyn i nhanh nh gio.
Vua thy chic thuyn t ng xa, nhng vn khng mun ga
con gai cho Hanx. Vua lai bao chang phai chn mt trm con tho
t sm tinh m n ti mt, nu co mt con trn th khng c ly
cng chua. Chu Hanx vui long nhn li va ngay hm sau, cung ca

Truyn c Grim

318

an tho vao bai hoang. Chang chm chu canh khng con nao
trn ca.
Mt vai gi tri qua, mt con hu cung in n bao chang
Hanx phai a ngay mt con tho v co khach. Chang Hanx nhn
ngay ra mu k, chang t chi khng chu a tho, bao la vua co
th i n mai hay mi khach mon tho h tiu. Con hu khng
chu thi, quay ra khoc loc. Chang Hanx lin bao la nu cng chua
thn chinh lai, chang se a cho mt con tho. Con hu v cung in
bao, cng chua thn chinh lai.
Trong khi y ngi be nho lai n gp Hanx, hoi chang ang
lam g. Chang ap la chang ang phai chn mt trm con tho,
khng con nao trn mt, lam c se ly cng chua va lam vua.
Ngi be nho bao:
- c! y co cai coi, co con nao chay trn, c thi coi th no
ln lai.
Khi cng chua n, Hanx t mt con tho vao tap d cua
nang.
Vua ngac nhin khi thy Hanx a chn ni mt trm con tho,
khng con nao trn khoi. Nhng vua nht nh khng chu ga con
gai cho Hanx, bt chang phai mang n dng vua mt cai lng
ui chim ng thn ao.
Chu Hanx ln ng rao bc.
n ti, chang n mt toa lu ai. Chang xin ngu lai, v thi
y cha co quan tro. ng chu lu ai vui ve nhn li va hoi chang
i u. Chang Hanx ap:
- Ti n ch chim ng thn.
- A, n ch chim ng thn a! Ngi ta k lai la chim y bit
tt ca moi vic. Ti mt chic cha khoa hp tin bng st. Chang
lam n hoi h cho ti cha khoa u nhe!
Chang Hanx ap:
- c, chc chn ti se lam.
Sang hm sau, chang lai ln ng i ti mt toa lu ai khac,
chang ngu lai y. Khi ngi lu ai bit la chang nh i n
ch chim ng thn, ho noi la co c con gai b bnh, cha u moi cach
ma khng khoi, ho nh chang lam n hoi h chim ng xem phai lam

Truyn c Grim

319

g cha c khoi. Chu Hanx nhn lam vic y ri lai ln ng

i.
Chang i ti mt con sng, khng co o ngang ch co mt ngi
to ln chuyn moi ngi qua. Ngi y hoi Hanx i u, chang
ap:
- n ch chim ng thn.
Hn dn:
- Nu chang co gp chim, nh hoi h ti tai sao ti c phai
chuyn tt ca moi ngi qua sng.
Chang Hanx ap:
- Cha c thi. Ti nht nh phai lam.
Hn t chang ln vai a chang qua.
Chang Hanx i mai n nha chim ng thn, nhng no i
vng, ch co v nha. V chim hoi chang mun g. Chang k lai ht
u ui: Chang mun co mt chic lng ui chim ng thn; lu
ai no, ngi ta anh mt chic cha khoa hp tin mi, chang nh
hoi chim ng thn cha khoa u, lu ai khac, co c gai b
bnh, chang mun bit cai g cha c khoi c; gn o, co con sng
va mt ngi phai a ngi qua, chang cung mun bit tai sao hn
phai a moi ngi sang.
V chim ng thn bao:
- Nay, anh ban i, khng ai noi chuyn vi chim ng thn c
u. No n tht tt ca moi ngi. Nhng nu anh mun th anh c
chui vao nm di ging no. n m khi no ngu say, anh co th
vn tay ra ma git ly chic lng ui. Con nhng iu anh mun
bit th ti se hoi cho.
Chang Hanx ng y, chui vao nm di ging. n ti, chim
ng thn v. No vao n bung th bao v ngay:
- Mnh nay, ta ngi thy mui tht ngi.
V ap:
- ung y. Hm nay co mt ngi n, nhng no i ri.
Ri v chim ng thn khng noi g na.
Gia m, chim ng thn ang ngay o o th chang Hanx a
tay ra git mt chic lng ui. Chim ng thn git mnh bao:

Truyn c Grim

320

- Mnh nay, ta ngi thy mui tht ngi. Ma hnh nh co ke

git lng ui ta.
V chim ng lin bao:
- ung la mnh m ngu ri. Ti a bao mnh la hm nay co mt
ngi n, nhng no i ri. Thi th hn k u th. Nao la mt toa
lu ai no, ngi ta anh mt hp tin mi, khng tm thy na.
Chim ng thn noi:
- Tht la ngu. Cha khoa trong cai nha kho cui, di
mt ng cui sau ca y.
- Hn lai con bao la lu ai khac, co a con gai b bnh,
khng bit cach nao cha c.
Chim ng thn noi:
- Tht la ngu. Di cu thang trong hm co mt con coc ly toc
cua c y lam t. Nu c y ly lai c toc th khoi bnh.
- Ri hn lai bao la mt ni co con sng, va mt ngi phai
mang tt ca moi ngi qua.
Chim ng thn noi:
- Cha, thng ngu! Hn ch vic t mt ngi xung gia dong
th t khc khng phai mang ai qua na.
Sang sm, chim ng thn lai ra i. Chang Hanx chui gm
ging ra, cm mt chic lng ep. Chang lai nghe thy ht ca moi
iu chim noi v chic cha khoa, c con gai va ngi an ng. V
chim ng thn k lai tt ca cho chang nghe ln na chang khoi
qun. Sau o, chang ln ng v nha. Trc tin, chang n ch
ngi bn sng. Hn hoi ngay chang chim bao g. Chang bao hn
mang chang qua a ri se noi. Hn mang chang qua sng. Chang
lin bao hn ch vic t mt ngi xung gia dong, th t khc
khng con phai mang ai qua na. Hn mng r lm, bao Hanx
mun mang chang qua sng ri lai mang v to long bit n.
Chang t chi, bao la khng mun phin hn, chang a hai long ri.
Ri chang lai i.
Chang i n lu ai co c con gai m. Chang cong c trn vai,
v c khng i c, va mang c xung cu thang di hm. Chang
ly cai t coc di bc cui t vao tay c; c nhay t trn vai
chang xung, chay ln thang trc chang va khoi hn. B me c
mng lm, cho chang Hanx vang bac, chang mun g cho ny.

Truyn c Grim

321

n lu ai sau, chang i ngay vao nha kho cui, tm thy

di ng cui sau ca ung ngay chic cha khoa vang va mang ln
cho chua lu ai. ng ta mng r v cung, thng cho Hanx nhiu
vang trong hp, lai cho thm u th, nh bo sa, cu, d.
Chang Hanx n ch nha vua vi tt ca nhng th y nao la
tin, la vang, la bac, nao la bo, la cu, la d. Vua hoi chang ly
u ra tt ca cua cai y. Chang cho bit la chim ng thn bao ai
mun ly bao nhiu cung cho. Vua ngh bung, mnh cung cn n,
ben ln ng i n ch chim ng thn. Nhng khi va n bn
sng, th vua ung la ngi u tin n t khi Hanx i qua.
Ngi y t vua xung gia dong ri i mt. Vua b cht ui.
Chang Hanx ci cng chua va ln ngi vua.
Qua cu chuyn va oc ta thy: nhng ngi tht tha, ngay
thng va tt bung th lun lun c giup , nhng ngi xu xa,
khng bit gi li ha th cho du o la c vua th cung b trng
phat.

Truyn c Grim

322

Bach Tuyt va Hng Hoa

Ngay xa co mt ngi an ba goa sng c quanh trong mt
tup lu gianh. Trc ca la mt cai vn co hai cy hoa hng, mt
cy ra hoa o, mt cy ra hoa trng. Ba co hai c con gai, trng ep
nh hai cy hng. V vy ba t tn hai con la Bach Tuyt va Hng
Hoa.
Hai c be rt ngoan ngoan, hay lam, trn gian thc him co.
Bach Tuyt du dang, thuy m hn Hng Hoa. Hng Hoa hay chay
nhay ngoai ng, hai hoa, bt bm. Con Bach Tuyt th lun nha
vi me, hoc giup vic ni tr, hoc oc sach cho me nghe. Hai ch
em yu nhau lm, i u cung dt tay nhau. Khi Bach Tuyt noi:
- Ch em chung ta khng ri nhau...
Th Hng Hoa noi tip:
- ...sut i.
Ba me lai noi thm:
- Hai ch em co g cung phai chia nhau nhe.
Hai ch em thng vao rng hai qua dai. Thu rng thn mt
n hai ch em, khng ung cham n hai em. Tho n la trong long
ban tay hai em. Hong gm co bn canh hai em. Hu nhay nhot
gn hai em. Chim trn canh hot vui tai hai em. Hai em khng bao
gi b nan. Khi nao nh mun khng v c, th hai em nm sat
nhau trn tham ru, ngu lai trong rng n sang, me bit vy nn
cung chng lo ngai g.
Bach Tuyt va Hng Hoa quet tc nha ca sach se lm, nhn
vao tht thch mt. Mua he th Hng Hoa lam cng vic ni tr,
sang nao cung t trc ging me mt bo hoa trong o co mt bng
hoa hng trng va mt bng hoa hng o hai hai cy hng cua
nha. Mua ng th Bach Tuyt t la va moc ni ln bp la. Ni
bng ng anh sang nhoang nh vang. Ti n, khi tuyt xung,
th me lai bao:

Truyn c Grim

323

- Bach Tuyt i, con ra cai then ca lai.

Ri ba me con ngi bn la. Me eo knh, ly quyn sach to ra
oc. Hai con va xe ch va nghe. Mt chu cu con nm bn; ng
sau co mt con chim gay u, u ruc vao canh.
Mt bui ti, me con ang quy qun m ai nh th, th co
ting go ca. Me bao:
- Hng Hoa, con chay mau ra m ca, chc co khach b hanh
tm ch tru m y.
Hng Hoa ra m ca, tng la thy mt ngi ngheo kh.
Nhng khng, mt con gu tho u to kch va en x vao. Em het
ln mt ting, lui lai. ng thi cu con ku be be, chim gay v
canh va Bach Tuyt trn vao sau ging me.
Gu noi:
- ng s, ti khng lam g u, ti ret cong, ch mun si nh
mt t thi.
Ba me bao gu:
- Ti nghip, lai gn la ma si, cn thn keo chay lng nhe.
Ri ba goi con:
- Bach Tuyt, Hng Hoa lai y, gu khng lam g cac con u,
no khng co y xu u.
Hai em chay lai, ri dn dn cu con va chim gay ht s cung
n.
Gu noi:
- Cac em ru tuyt lng xung h ti.
Hai em i ly chi quet lng cho gu. Gu nm gn la, ku g
g ra ve khoai lm. Chng my chc hai em ht s, bt u ua
nghch vi ngi khach ng nghch.
Hai em git git lng gu, chn ln lng gu, ln gu xung
t, hoc ly canh cy qut gu; h gu g g, hai em lai ci
khanh khach.
Gu c hai em nghch, nhng khi hai em nghch qua th gu
bao:
- Bach Tuyt, Hng Hoa cho anh sng vi. Hai em ng
anh cht ngi yu cua hai em nhe.

Truyn c Grim

324

Khi ca nha i ngu, ba me bao gu:

- Gu c nm bn la ma si cho m keo ngoai lanh gia.
Tri va tang sang th hai em m ca cho gu ra, gu ap
tuyt vao rng.
T o, ti nao ung gi y gu cung n nha nm bn bp la
va cho tre tha h tru mnh. Ca nha thn vi gu, ch cho con
vt lng en n ri mi cai then ca.
Mua xun tr lai, cy co xanh ti. Mt hm gu bao Bach
Tuyt:
- By gi anh phai i. Mua he nay anh khng th n y c,
em a.
Bach Tuyt hoi:
- Anh i u, anh gu thn yu?
- Anh phai vao rng gi cua keo nhng thng lun tai ac n
trm mt. Mua ng, khi t co bng phu, th bon lun phai chu
di t, khng nhoi ln c; nhng nay mt tri si mm t,
th chung lai nhoi ln tm cach n trm cua anh; cai g a vao tay
chung, chung ct vao sao huyt cua chung th kho long ma ly lai
c.
Bach Tuyt bun ru v phai t gia gu. Luc em m then ca
cho gu ra, gu vng phai moc ca, hi try da. Em nhn thy
hnh nh co vang sang nhoang di da gu nhng em khng chc
lm. Gu rao bc ri khut bong sau rng.
Cach y t lu, me sai hai con gai vao rng kim cui. Hai em
trng thy mt cai cy to ai a ha xung va co vt g nhay nhot ht
ch nay n ch kia trong am co gn gc cy. Hai em lai gn, nhn
ra mt thng lun, mt gia khom, b ru bac dai vng vao keo cy,
nhay nhot nh mt cho con b xch, khng sao thoat c. No quc
i mt o ngu nhn hai em, thet rng:
- Sao chung bay c ng c y ra ma nhn, khng n cu
tao?
Hng Hoa hoi:
- Bac a lam g n ni th?
Thng lun ap:

Truyn c Grim

325

- ngu, ma lai con thoc mach, tao mun b cy nay ly cui

nho un bp. Tao khng dung cui to, cui to lam chay mt mon n.
Chung tao n nho nhe ch u co ngn nh tham n tuc ung
chung may. Tao a chm nm c ri, nhng khng ng nm trn
qua, thnh lnh tut ra mt. G p lai nhanh nh chp, tao khng
kp rut chom ru bac ep e ra, nn tao b giam y. Th ma
chung bay con ci, nhai con hi sa, ngu ngc khng bit
xu mt.
Hai em c ht sc giup thng lun nhng khng th g ru no ra
c.
Hng Hoa noi:
- ti i goi ngi n.
Thng lun hc ln:
- in! Ai cu? Co hai chung may a la qua lm ri. Chung
bay khng ngh ra cach g khac na a?
Bach Tuyt noi:
- Bac ng st rut, ti se co cach cu bac.
Ri em ly keo nho tui ra, ct ngon ru thng lun.
c thoat nan, no i ly mt cai b y vang am r cy va
cau nhau:
- mt day! Chung bay ct mt mt mu ru ep cua ng.
Qu s se lam ti chung may.
Ri no eo b vang ln vai, i thng, khng them nhn hai em.
Sau o t lu, Bach Tuyt va Hng Hoa i cu ca n. Khi n
gn b sui, hai em trng thy cai g nh mt con chu chu to
ang mun nhay nhot nh mun m xung nc. Hai em chay lai
th nhn ra thng lun trc.
Hng Hoa hoi:
- Bac lam sao y? Bac mun nhay xung sui a?
Thng lun gao ln:
- Tao u co ngu th. May m mt ra ma trng, con ca khn
nan nay no mun li tao xung sng y.
Nguyn thng lun ang ngi cu ca, bng khng may b gio
cun ru mc vao dy cu. Mt con ca to cn cu, thng lun yu sc
khng li ni con ca ln, con ca khoe hn keo thng lun xung. No

Truyn c Grim

326

bam ly co ly sy, nhng khng n thua. Luc no sp b ca li

xung th hai em n kp, gi c no lai. Hai em g cho ru no,
nhng khng n thua, v ru cun cht vao dy cu. Ch con cach la
ly keo ct mt oan ru na. Thng lun thy th ku om ln:
- ranh con! Chung bay lam nh nhuc mt ngi ta th a!
ng kia, chung bay a ct ru tao, by gi chung bay lai ct oan
ru ep nht cua tao, lam tao khng dam anh em trng thy mt
na. Tao cu cho chung bay phai chay cho n mon got giy.
Ri no i ly tui ngoc trai trong am sy va khng noi thm
na li, ln sau mt hon a.
Cach o t lu, me sai hai con gai ra tnh mua kim ch va bng.
Con ng qua mt bai hoang rai rac co nhng tang a to. Hai c
be thy mt con chim to ling trn u mnh hi lu, ri xa xung
bn mt tang a. Tc th co ting ku oe oe tham thit. Hai c chay
n th s qua v thy con phng hoang a qup cht ly thng
lun ma hai c a nhn mt. Chim nh tha no i. Hai c be nu cht
ly thng lun, co keo mai lam cho con chim phai bung mi ra.
Nhng khi ht s th thng lun lai nhe mm ra mng hai em:
- chung bay vung qua, khng bit nhe tay hn mt chut.
Keo manh qua lam cho chic ao mong cua ngi ta rach tan tanh
nh th nay a.
Ri no cp tui ngoc cua no, len loi qua a vao hang. Hai em a
quen vi thoi bac beo cua no ri nn khng y, ln ng ra tnh
mua ban.
Luc tr v, hai em lai qua bai hoang, th bt gp thng lun
ang nhng vin ngoc ra mt ch t sach, v no khng ng co
ngi i qua o mun th. Di anh nng chiu hm, ngoc long
lanh mun sc. Hai em ng lai xem.
Thng lun mng:
- Chung bay ng c ra y lam g?
Mt no vn bnh bch nay o ln v tc gin.
No toan chi rua na th bng co ting gm g kinh hn, ri
mt con gu en rng i ra. Thng lun hoang hn chm dy, nh
trn v hang, nhng khng kp v gu a ti ngay bn.
No s qua van lay gu:

Truyn c Grim

327

- Lay ngai, xin ngai tha cho con, con se biu tt ca chu bau
cua con la nhng vin ngoc ep kia. Xin ngai cho con sng, ngai
n tht ke nho be gy go nh con tht chng bo dnh mm. Ngai xi
tht hai con ranh kia th hn: tht chung mm nh tht cun cut vy.
Nhng gu khng bit nghe, tat cho thng quai gian ac mt cai
cht ti.
Hai c be chay trn, nhng gu bao:
- Bach Tuyt, Hng Hoa i, ng s, ch anh i cung vi.
Hai em nhn ra ting gu ben ng lai. Khi gu n gn hai
em th b lng gu bng ri xung, gu bin thanh mt chang
thanh nin ep trai mc ao toan vang. Chang noi:
- Anh la hoang t. Thng lun kia a ly cua cai cua anh, ri
phu phep cho anh hoa ra gu, phai lang thang trong rng cho n
khi no cht mi c giai thoat. Th la ac gia ac bao.
Bach Tuyt ly Hoang t va Hng Hoa ly em hoang t. Ri
bn ngi chia nhau cua cai thu thp c trong hang thng lun.
Ba me gia sng lu, yn vui gn con cai. Ba em hai cy hng,
trng trc ca s. Nm nao, hai cy cung ra hoa trng, hoa o rt
ep.
Cac em a bao gi nhn thy con Gu cha? Qua cu chuyn
cac em thy Gu cung thng minh va ang yu y ch! Bach
Tuyt va Hng Hoa xinh ep va nt na rt xng ang c hng
hanh phuc.

Truyn c Grim

328

i giay ung da tru

Mt ngi lnh a chng s g th cung chng bn tm n vic
g ca. Xa co mt ngi lnh nh vy b thai hi. Bac ta khng hoc
c ngh g nn khng kim tin c, anh i lang thang n xin
thin ha. Trn vai bac khoac chic ao i ma, chn bac i i giy
ung ky ma bng da tru, tt ca cua cai ch con lai co th.
Mt hm, bac c i thng canh ng, i mit chng y g n
ng t, i mai n mt khu rng. Bac khng bit mnh u,
ch thy co mt ngi ang ngi trn mt gc cy a n. Ngi y
n mc sang trong, mc b i sn mau xanh. Bac cha tay ra bt,
ngi xung co bn ngi y va dui chn ra. Bac bao ngi i sn:
- Ti thy i giy ung cua ng qua la ep, anh bong nhoang.
Nhng ng phai i y i o nhiu nh ti th chng c my cua
na. ng c xem ung cua ti bng da tru, dong da lu ri ma ch
nao cung i qua c y.
Mt luc sau, bac lnh ng dy bao:
- Ti khng lu hn c na, cai oi no thuc ti i. Nay ng
anh co i giy ung bong i, ng nay i u y nh?
Ngi i sn ap:
- Chnh ti cung khng bit bac a. Ti lac trong rng.
Bac lnh noi:
- Th ra anh cung nh ti. Nhng ngi cung canh ng thng
hay kt ban vi nhau. Thi ta sat canh vi nhau, cung nhau i
mai cho n m.
Bac lnh lai noi:
- Ta khng ra khoi rng c, nhng ti thy ng xa co anh
en le loi, co th tm cai g n c y.
Ho tm ra mt chic nha bng a. Go ca th co mt ba gia ra
m.

Truyn c Grim

329

Bac lnh bao:

- Chung ti tm ch ngu m, mun kim chut g n cho oi,
v bung a lep kep nh chic b nat.
Ba gia ap:
- Cac bac khng y c u. y la nha bon cp, khn
hn th cac bac cao chay xa bay trc khi chung v, keo chung ma
thy th i i.
Bac lnh ap:
- Th cung n th ma thi. a hai hm nay, cha c ming
nao, b git y hay cht oi trong rng th cung nh nhau. Thi
ti c vao.
Ngi i sn khng mun theo vao nhng bac lnh c cm tay
keo vao.
- Anh ban ni kh i. C vao y, chc u a toi mang ngay.
Ba gia thng hai dn ho:
- Cac bac hay chui vao sau lo. Nu bon chung n con g tha,
th khi chung ngu, ta se tun vao cho.
Ho va chui vao ngi mt xo, th co mi hai tn cp m m
bc vao. chung ngi vao ban co thc n a don sn va hach n mt
cach b i. Ba gia bng mt ming tht quay kch xu vao, bon cp
n rt ngon lanh.
Mui mon n thm rc mui, bac lnh bao ngi i sn:
- Ti khng nhn c na u, ti ra ngi bn cung n y.
Ngi i sn gi tay bac lnh lai:
- Bac lam th la cht ca nut y.
Nhng ngi lnh bt u ho ln ting. Bon cp nghe thy
qung ca dao va a i, nhay x n tm thy hai ngi sau lo:
Chung ku ln:
- Ha ha! Ra hai ngai ngi trong xo nay. Cac ngai nh kim
chac g y? Cac ngai c c n y do tham phai khng? c,
i y, bon t cho cac ngai hoc bay mt canh cy kh nhe.
Bac lnh noi:
- y, lch s mt t nao. T oi lm, cho t n a, ri sau cac
cu mun lam g t th lam.

Truyn c Grim

330

Bon cp ngac nhin. Tn u so bao:

- , tao thy may khng s. c lm. Cho may n, nhng sau
th may phai cht y!
Bac lnh noi:
- Ri u se co o!
Ri bac ngi vao ban, a tay ct tht quay mt cach gan da.
Bac goi ngi i sn:
- Nao ng anh giy ung bong, lai y chen i keo ri se oi nh
ti. nha khng co c mon tht quay ngon nh y u.
Nhng ngi i sn khng chu n.
Bon cp ngac nhin nhn ngi lnh bao:
- Tn nay tht la khng bit lam khach t nao.
Sau o bac noi:
- n th qua la ngon y, gi ly cho t cai g ung cho ngon.
Tn u so, ng luc cao hng, cung ng y, goi ba gia:
- Mu xung cm ly ln y mt chai ru vao loai ngon nht.
Bac lnh m nut chai anh bp, ri mang chai lai bao ngi i
sn:
- Nay ng anh i chu y nhe, ri ng anh se con kinh ngac na.
Gi y ti xin nng cc, chuc sc khoe tt ca moi ngi.
Noi ri, bac vung chai trn u bon cp ma het:
- Chung bay se sng ht, nhng mm ha hc ra, tay phai gi
ln khng.
Ri bac tu mt hi ra tro.
Bac noi cha dt li th ca bon cp ngi ra nh tng a,
mm ha hc, tay phai gi ln khng. Ngi i sn bao bac lnh:
- Ro ri, ung la anh con nhiu thut la. nhng thi ta v nha
i.
- y y. ng ban ni kh cua ti i, lam g ma i sm qua th.
Ta a anh bai c ke thu ri th cung phai v vet mt chuyn a
ch. Ban chung ngi c ra kia, mm ha hc v kinh ngac. Nhng
chung khng dam nhuc nhch cho n khi ti cho phep. Ta lai y
anh chen i.

Truyn c Grim

331

Ba gia lai phai i ly mt chai ru loai ngon nht na. Bac

lnh anh chen u no n ba ngay ri mi chu ng dy. Mai n
luc tri sang, bac mi noi:
- Gi a n luc ta nh trai. Ba gia phai ch ng gn nht ra
tnh ta i cho chong.
Khi hai ngi ra n tnh, bac lnh i gp ban ng i cu bao:
- Ti tm thy trong rng mt toan cht treo. Ta hay n
quet sach no i!
Bac lnh i u, dn ho va bao ngi i sn:
- Anh phai tr lai xem khi bon mnh tom cng chung ri, chung
se u n nh th nao.
Bac b tr cho ca bon ng quanh lu cp ri bac cm chai ru
ung mt hi, vung chai trn u chung, ku:
- Tt ca chung bay phai sng!
Ngay luc o, chung lai c ng, nhng chung b qut xung,
chn tay b troi lai. Ri bac lnh bao nem chung nh nem b ln mt
chic xe.
- Hay ch chung n nha tu ngay i.
Ngi i sn goi ring mt ngi trong bon ra va giao lam mt
vic. Bac lnh bao:
- Nay ng anh giy ung bong, chung ta may mn a tom gon
c bon cp va n ung thoa thu. Gi ta lai c bnh tnh ma
ong cai vai tro lnh b tut hu, leo eo theo sau.
Gn n tnh, bac thy cng thanh ngi xum ng chen chuc
nhau, ting reo vui mng, ngi ta vung vy canh la xanh. Bac lai
thy ca i qun cn v tin n. Bac ngac nhin lm, hoi ngi i
sn:
- Th la ngha ly g?
Ngi kia ap:
- Th anh khng bit la vua i xa nc a lu, ngay hm nay
tr v, nn thin ha i on a?
Bac lnh hoi:
- Th vua u ma ti khng thy:
Ngi i sn ap:

Truyn c Grim

332

- Vua y. Ta la vua ta a cho bao tin trc la ta v.

Ngi y he m ao i sn ra, l ao bao nha vua. Bac lnh s
hai quy xung xin tha ti v trc y bac khng bit la vua nn a
i x nh ke ngang hang va xng h nh vy.
Nhng vua cha tay ra bt tay bac bao:
- Ngi la mt ngi lnh can trng a cu sng ta. Ngi se
khng phai chu c cc na, ta nht nh chm soc ngi, khi nao
ngi them n mt ba tht quay nh nha bon cp th c vic
n bp hoang gia. Con khi nao ngi mun nng cc chuc ai, th
phai i ta cho phep a.
Cac em c nghe mt cu chuyn v cuc i. Nhng ngi
hin hu, tt bung se co hanh phuc, con nhng ke co tm a xu xa
se b trng phat.

Truyn c Grim

333

Chim sn ca
Xa co mt ngi trc khi i xa t bit ba con gai, hoi cac con
mun ly qua g. C ca mun ly ngoc, c th hai xin kim cng, c
ut noi:
- Tha b, con ch thch c mt con chim sn ca va nhay
nhot va hot veo von.
B bao:
- c, nu co th b se mang v cho con.
Ri b hn ba con ra i.
n ngay v, ng b mua c u ngoc va kim cng cho hai
con ln. Con chim sn ca nhay nhot va hot veo von, th ng tm
khp ni ma chng thy. ng ly lam bun lm v c ut la con cng
cua ng. ng i qua mt khu rng trong o co mt toa lu ai lng
ly. Bn lu ai co mt cai cy. Tt trn ngon cy, ng thy mt con
chim sn ca va nhay va hot veo von.
ng mng qua ku ln:
- Cha! Chu may hin ra tht ung luc.
ng ben goi y t bao treo cy bt chim. Nhng khi ng va
bc lai gn bng co mt con s t nhay chm ln, quy ngi gm,
lam chuyn ng ca canh la.
S t het ln:
- Ta se n tht a nao ly trm con chim sn ca nhay nhot hot
veo von cua ta.
Ngi b tha:
- Bm ng, ti khng bit la chim cua ng. ng cho ti chuc ti
bng vang khi. Xin ng tha cht cho ti.
S t noi:

Truyn c Grim

334

- Ngi mun sng phai ha v nha gp cai g trc tin phai

lam cho ta cai o lam cua ring. Nu ngi chu th ta tha cht ma
lai tng thm con chim cho c con gai cng cua ngi na.
Ngi b t chi ap:
- Nh ra khi ti v nha gp ngay con gai ut ti th bit lam th
nao? Chau yu ti lm, bao gi cung chay ra on ti.
Nhng ngi y t s bao:
- Tha ng, co th ng gp ung c ut, nhng bit u lai chng
gp con meo, con cho g o.
Ngi b nghe xui tai, cm ly con chim sn ca nhay nhot, hot
veo von, va ha v nha gp g trc tin se cho s t. ng ta v ti
nha th gp ngay ung con gai ut cng nht. C ta chay lai hn b,
vut ve b. C thy b mang v mt con chim sn ca nhay nhot, hot
veo von, th mng mng r.
B th chng vui mng chut nao, khoc loc bao con:
- Con yu cua b i, b mua cho con con chim nho nay bng gia
rt t. B a phai ha em con cho mt con s t. No ma c con
la no xe xac con ra n tht mt.
Ri ng k lai u ui cu chuyn, bao con ch co i, thi th
cung anh liu, mun ra sao th ra. C gai an ui ng va noi:
- B yu cua con i, b a ha th phai lam. B con i n
ch y lam cho s t ngui gin. Sau o con se tr v, khng can g
u.
Sm hm sau, c hoi ng, t bit b, ung dung i vao rng.
Tht ra con s t la mt ng hoang b phu phep, ban ngay th
ban thn va ke hu ngi ha u la s t ca, n m lai hin
nguyn hnh ngi. C gai c tip on rt nim n va a vao
cung in. m n, s t hin thanh mt ngi rt ep. L ci t
chc linh nh. Hai v chng sng vi nhau rt vui ve, ngay ngu
m thc.
Mt hm, chang bao:
- Mai nha em co l ci y. Ch ca ly chng. Nu em thch
i th bao by s t a i.
Nang tha vng v cung mun v thm b lun th. By s t
i theo nang.

Truyn c Grim

335

nha thy nang v th mng qua v ai cung tng la nang a

b s t xe xac n tht t lu ri. Nang k chuyn a ly c chng
ep ra sao, moi vic u tt lanh. Nang lai nha sut thi gian ci
ri lai v rng.
n luc ch hai i ly chng, nang lai c mi v d l ci
bao s t:
- Ln nay em khng mun i mt mnh. Chang phai i cung
em.
S t ap la nh th rt nguy v nu b anh sang cua en, la,
chiu phai th chang se bin ngay ra chim b cu, bay sut bay nm
tri rong ra.
Nang bao:
- Khng sao chang a. Chang c i vi em. Em nht quyt gi
cho chang, tranh cho chang khoi b bt ky anh sang g chiu phai.
Hai v chng cung ra i, mang theo ca con nho. Ti ni, nang
cho lam cai bung tng tht day, anh sang khng lot vao c.
Chang phai ngi trong o, trong khi en nn am ci thp ln
ngoai. Nhng ca lam bng g ti b nt mt ke nho, khng ai
bit. am ci rt linh nh, nha th v co nhiu en uc. Khi i
qua phong, co mt tia sang nho nh si toc lot vao chiu phai ngi
hoang t. Hoang t bin hnh lin. V vao tm chang chng thy,
ch thy mt con chim b cu trng. Chim b cu bao nang:
- Trong bay nm rong ra, anh se phai bay i khp bn phng
tri. C bay bc anh se nha xung mt giot mau ao va ri
xung mt chic lng trng anh giu ng i. Em c theo vt
anh i th se giai thoat c cho anh.
Noi ri b cu bay ra ca. Nang i theo vt chim. C bay bc
lai co mt giot mau ao va mt chic lng trng ri xung ch
ng. Nang i mai khp chn tri goc b khng ngoai c nhn
quanh, khng ngh ngi. Bay nm dai ng ng sp qua, nang ly
lam mng la sp c giai thoat nhng tht ra th con lu. Ri
bng nang khng thy lng va mau ao ri xung na. Nang ngng
ln nhn thy chim b cu a bin mt. Nang ngh bung thin ha
chc khng ai cu giup c mnh, lin ln mt tri hoi:
- Mt tri i, anh mt tri lot vao cac khe ngach, vt moi nh
cao, mt tri co nhn thy con b cu trng nao bay qua khng?

Truyn c Grim

336

Mt tri ap:
- Khng, nang a. Ta chng thy chim b cu nao. Nhng ta
cho nang mt cai hp nho, khi nao cn lm hay m ra.
Nang cam ta mt tri ri lai i cho n ti. Trng ln, nang hoi:
- Trng i trng to sut m, trng i qua khp ng rung nui
rng, trng co thy con chim b cu trng nao bay qua khng?
Trng ap:
- Khng, nang a. Ta chng thy chim b cu nao. Nhng thi
ta biu nang mt qua trng, khi nao cung lm hay m ra.
Nang cam n trng, lai i n luc gio m thi. Nang hoi gio:
- Gio i, gio thi khp ngon cy canh la, gio co thy con chim b
cu trng nao bay qua khng?
Gio m ap:
- Khng, ta chng thy con chim b cu nao. Nhng ta hoi
ba ngon gio khac, may ra chung co thy chng.
Gio ng va gio ty khng thy g. Gio nam bao:
- Ta co nhn thy chim b cu trng bay v Hng hai. No lai
bin thanh s t v han bay nm a ht. S t hin ng anh
nhau vi mt con rng, rng o la mt nang cng chua b phu phep.
Gio m ben bao nang:
- Ta khuyn nang nn i ti Hng hai. b bn phai co nhiu
gc sy to. Nang m n cy th mi mt th em v anh
rng. Nh vy th s t co th thng c rng, ca hai lai hin
nguyn hnh thanh ngi. Sau o nang hay quay nhn lai, se thy
chim ng ngi bn b Hng hai, nang hay cung ngi yu ci ln
lng no. Chim se mang hai v chng nang vt b v nha. Ta cho
nang mt hat de. Chim bay n gia b th nang nem hat xung,
hat se nay mm. Mt cy de ln moc t di nc ln lam ch cho
chim u ngh. Nu chim khng c ngh ngi th no khng u
sc mang hai ngi i u. Nu nang qun vt hat gie th no qung
hai ngi xung b.
Nang lai i va thy moi vic xay ra ung nh li gio m noi.
Nang m gc sy b b, cht ly cy th mi mt anh rng.
S t qua la thng rng. Lp tc ca s t va rng u lai hin
nguyn hnh ngi.

Truyn c Grim

337

Nhng cng chua va mi c giai khoi phu phep, bin t

rng thanh ngi lin nm tay Hoang t keo ln ci chim ng
cung i mt.
Ti nghip c gai tha phng lai b bo ri. Nang ngi khoc. Mai
sau nang mi ly lai can am va ngh bung:
- Gio a n u, ta i n y, ga con gay ta con i, i cho
n luc tm thy chang.
Ri nang i mai, i mai n toa lu ai la ni Hoang t va cng
chua . Ti ni nang nghe noi la sp t chc l ci hai ngi. Nang
lin m hp cua mt tri cho: trong hp co mt cai ao sang nh mt
tri. Nang ly ao ra mc ri i vao lu ai. Tt ca moi ngi k ca
c du u tr mt ra nhn. C du thch chic ao qua, mong sao ly
c lam ao ci. C du hoi nang co ban ao khng.
Nang tra li:
- Ti khng ban ao ly tin bac, ch i ly xng tht thi.
C du hoi y nang nh noi g. Nang ap:
- Ti xin ngu mt m trong phong chu r.
C du khng mun th, nhng lai thch chic ao. C cung
thun, nhng bt ngi hu cn thn cho Hoang t ung thuc
ngu.
m n, chang a ngu, ngi ta dn nang vao phong. Nang
ngi bn ging bao:
- Em theo chang a bay nm tron, em a i tm mt tri, mt
trng va bn ngon gio hoi tin chang, em a giup chang thng
c con rng, chang n long nao lai qun em?
Hoang t ngu say, ch cam thy nh co ting gio r rao bn
ngoai trong am la thng.
n sang, ngi ta dn nang ra khoi phong. Th la nang mt
khng chic ao vang. Mt cng v ch, nang ra canh ng co ngi
khoc. Nang cht nh n qua trng cua mt trng cho. Nang p
trng ra th thy mt con ga mai p va mi hai con ga con tuyn
bng vang, chay tung tng ku chip chip, ri lai ruc vao canh me,
nom tht ep. Nang lin ng dy xua ga n canh ng co cho n
luc c du nhn qua ca s thy an ga con thch qua, xung hoi
mua. Nang ap:

Truyn c Grim

338

- Ti khng ban ga ly tin bac, ch i ly xng tht thi. Ti

xin ngu trong bung chu r mt m.
C du ng y, lai nh anh la nang nh ti hm trc.
Nhng khi Hoang t i nm th chang hoi ngi hu xem ting r
rao m trc la g. Ngi hu k lai ht: hn phai cho chang ung
thuc ngu v co mt c gai ang thng a len vao ngu trong phong
va m nay hn se lai phai cho chang ung thuc ngu na. Hoang
t bao:
- Ngi hay thuc ngu xung bn ging ta.
n m, ngi ta lai dn nang vao phong chang. Nang va
bt u k lai cuc tnh duyn au kh th chang nhn ra ngay
ting noi cua ngi v hin. Chang ngi nhom dy ku ln:
- By gi anh mi tht c giai khoi phu phep. Anh a sng
nh trong gic m v cng chua kia phu phep anh anh qun
nang.
n m, chang va nang len ra khoi lu ai v ho s b cng
chua la mt ngi phu thuy. Hai v chng ci chim ng, vt b
Hng hai, ti quang gia th nang tha hat de xung. Mt cy de ln
lin moc ln lam ch u ngh ngi cho chim. Chim a ho v nha,
ho lai gp con, con a khn ln ep e. Ho sng vi nhau sung
sng cho n khi cht.

Truyn c Grim

339

Anh chang anh trng

Mt bui ti, chang anh trng tre tui i mt mnh gia canh
ng. Ti bn mt cai h, anh thy trn b ba chic ao trng cua ai
vt o. Anh khen: "Vai ep qua!". Ri nhet lun mt chic vao tui.
V nha, anh cung qun khuy mt cu chuyn nht c cua ri.
Anh ln ging nm, sp ngu cht nghe nh co ting ngi goi tn
mnh. Anh lng nghe th qua co ting goi rt khe: "Anh anh trng
i, anh anh trng i, dy i thi". m ti qua, anh khng nhn
thy ro ngi nhng anh thy ro mt cai bong c l lng trc
ging anh nm.
Anh hoi:
- May mun g?
Ting ngi ap:
- Tra lai cho ti cai ao, cai ao anh a ly cua ti b h ti nay
y.
Anh anh trng noi:
- c, ta se tra, song may phai cho ta bit may la ai a.
"Tri!", ting ngi ap. "Ti la con gai mt ng vua hung
cng. Chng may ti sa vao tay mt mu phu thuy va b no y ln
ngon nui Thuy tinh. Ngay nao ba ch em ti cung xung h tm.
Hm nay v mt ao, ti khng v c na. Cac ch a bay i ca ri,
ring ti phai lai. Ti van anh, anh hay tra lai ao cho ti".
Anh anh trng noi: "C yn ch, c be ang thng i, ti sn
long tra lai ao cho c".
Anh rut tui ly ao tra lai cho ngi ng trong bong ti. Ngi
con gai vi cm ly nh i ngay.
Anh goi c ta lai:

Truyn c Grim

340

- Hay khoan a, may ra ti co th giup c chng?

- Mun giup ti th ch co cach la anh ln ngon nui Thuy tinh
ma cu ti thoat khoi phep thut cua mu phu thuy. Nhng anh ln
nui lam sao ni, du anh co lot vao sat ti chn nui, anh vn khng
th ln c.
Anh anh trng noi:
- Ti thng c va ti khng s g ht. Nhng ti khng bit
ng i.
Ngi con gai ap:
- ng i qua mt khu rng ln. Trong rng co bon khng l
n tht ngi, ti ch c phep noi vi anh th thi. Noi xong c gai
bin mt.
Sm hm sau, tri va rang sang, anh anh trng ln ng,
eo trng i thng vao rng khng chut s hai. i c mt lat ma
vn cha thy tn khng l nao, anh ngh bung: "Phai anh thc
cai bon ngu tra nay dy". Anh ben xoay trng ra pha trc, khua
vang mt hi, khin chim choc trn cy u xao xac bay i.
Ch mt lat sau, thy mt tn khng l nm ngu trong bui co
nhom dy. Hn ng cao lnh khnh nh mt cy thng.
Hn thet:
- Thng nhoc kia, may lam g ma khua m ln, lam mt gic
ngu ngon.
Anh ap:
- Ta anh trng ch ng cho hang van ngi con i sau ta
va sp keo ca n y by gi.
Tn khng l noi:
- Ui chao, tao se gim cht bon may nh gim cht an kin y.
Anh anh trng tip li:
- May tng may chng c ni ho a? May cui xung nh chp
mt ngi th ngi o lp tc nhay i va n np ngay. Nhng i
luc may i nm, ngu lai ri, t khp cac b bui, ho mi keo ra va
treo ln ngi may. Ngi nao cung co mt cy bua st giu trong
tht lng, ho se p v so may ra.

Truyn c Grim

341

Tn khng l thy ngai ngai. Hn ngh bung: "Mnh ma dy vi

lu ranh ma nay, keo lai b hai. Soi va gu, ta bop c cht ti ngay,
nhng cai am su t nay th kho chi y.
Hn noi:
- Nghe nay, thng nhoc, may hay cut i, ta ha t nay v sau
khng ung n may va ng bon cua may. Va nu nh may mun
g na th c noi, ta sn sang lam may vui long.
Anh anh trng noi:
- Chn may dai, may co th chay nhanh hn tao, may hay em
ta ln ngon nui Thuy tinh. Ta se ra hiu cho ngi cua ta rut i th
may c yn n.
Tn khng l noi:
- Lai y, ging su bo kia, leo ln vai ta ma ngi, ta se em
may ln o.
Tn khng l nhc anh ln. Ngi yn trn o ri, anh lai bt
u khua trng rn ln mt hi. Tn khng l ngh bung: "Co le no
ang lam hiu cho bon kia rut".
i c mt quang th gp mt tn khng l na. Hn nhc
lun anh anh trng khoi vai tn kia va mc anh vao mt khuy ao.
Anh anh trng vi bam vao cai khuy, to bng cai chu sanh ngi
chc o, ngo nhn xung quanh, co ve rt thch thu. Lai gp mt
tn th ba, tn nay li anh ra khoi cai l khuy ao va git anh ln
vanh mu cua hn. Anh anh trng ngi rp rnh trn o, nhn qua
cac ngon cy, thy tt tp pha xa xanh bic co mt trai nui. Anh
ngh bung: "Chc la ngon nui Thuy tinh". Ma cung ung th tht.
Tn khng l ch i co vai bc na la ti sat bn chn nui, hn
t anh xung t. Anh anh trng oi hn a lun anh ln nh
nui, song hn lc u noi lm bm cu g trong ming ri quay vao
rng.
Trc mt anh chang anh trng ang thng la mt trai nui
cao ngt, n bng ba trai nui thng xp chng ln nhau. Sn
nui lang nh gng, khng con bit treo ln bng cach nao cho
c. Anh c treo ln nhng v hiu, ln nao cung b tut. Anh ngh
bung: "c g luc nay mnh la chim". Nhng c sung nao c ch
g, canh vn khng thy moc. Gia luc anh ng ngy ra cha bit
lam g bng cach y khng xa lm co hai ngi ang cai nhau rt

Truyn c Grim

342

hng. Anh i lai pha ho th thy ho ang tranh nhau mt cai yn

nga vt trn mt t, ngi nao cung mun ly cai yn o.
Anh noi:
- Cac anh mi ngc lam sao, nga chng co, gianh git nhau cai
yn lam g?
Mt ngi ap:
- Tranh nhau cai yn o la co ly do, ai ngi ln yn mun i u
cung c. Du mun n tn cung th gii th cung ch noi mt cu
la se ti ngay trong nhay mt. Yn vn la cua chung chung ti, ba
nay n lt ti ci song ga nay lai khng chu.
Anh anh trng noi:
- c ti phn x cho.
Anh i mt quang va cm mt cai gy trng xung t. oan
anh quay lai bao:
- Gi hai ngi c nhm cai ch kia ma chay, ai n trc th
ngi o se c ngi trc.
Hai ngi th nhau chay, song ho mi chay c vai bc th
anh anh trng a nhay tot ln yn nga. Anh c c ln ngon
nui Thuy tinh, tc th cha kp tr ban tay, anh a trn o ri.
Trn nui co mt ch t bng. o co mt ngi nha xy bng a
a cu. Trc ca co mt cai ao ca ln, pha sau la rng rm. Anh
chng thy ngi nao, vt nao ca. Khung canh yn lng, ch co
ting gio thi vi vu trn ngon cy va my lng l tri qua sat ngay
trn u.
Anh bc ti go ca. Go n ln th ba th thy mt mu gia ra
m ca. Mt mu en xam, i mt o ngu. Mu mang mt cp knh
trn cai sng mui dai thn tht, ngo anh trng trng va hoi anh
mun g. Anh ap:
- Cho ti vao n va ngu nh
Mu gia noi:
- c, nu ngi chu lam cho ta ba vic.
Anh ap:
- c thi, ti chng ngai vic g ht, du la vic nng nhoc.
Mu gia cho anh vao, cho anh n va ti hm o xp cho anh mt
cai ging rt m.

Truyn c Grim

343

Sm hm sau, i anh a ngu no mt ri, mu mi rut tng

ngon tay khng khiu cua mu ra mt cai khu a cho anh va
bao:
- Gi ngi i lam i, ngi hay cm ly cai nay tat can ao
trc nha cho ta, hen n ti phai xong, va ca di nc a bt ht
ln phai xp theo tng ging ca va tuy theo c ln nho.
Anh anh trng noi:
- Tht la mt vic him co.
Nhng anh vn c ra ao va bt u tat nc. Anh tat sut
sang, nhng vi mt khu be teo, sao tat can ni mt lng nc
ln nh vy, du co dai n ngan nm i na?
n gia tra, anh t nhu:
- Th la toi cng, lam cung nh khng lam.
Anh dng tay ri xung. Va khi y, mt ngi con gai t trong
nha i ra, xach mt lan thc n a cho anh va hoi:
- Anh ngi th ra y trng bun qua, co iu g th?
Anh ngc nhn thy ngi con gai tht la tuyt ep. Anh noi:
- Cha, mi vic th nht a lam cha xong, khng bit ri
nhng vic khac se ra th nao? Ti i tm mt nang cng chua u
trong nay song khng thy; ti mun i na y.
Ngi con gai bao :
- C y, ti se giup anh lam vic kho khn nay. Anh mt ri,
hay tam nga u vao long ti y ma ngu. Luc nao anh tr dy, vic
cung se va xong.
Anh anh trng khng i mi n ln th hai. Anh nhm mt
th ngi con gai xoay chic nhn thm noi:
- Nc ln i, ca ra i.
Tc th nc ln hi nh sng trng va cung my tri i. Ca
quy ln, nhay ca ln b nm canh nhau xp theo loai va theo c
ln nho.
n khi tnh dy, anh anh trng ngac nhin thy moi vic a
u vao y. Nhng ngi con gai bao:
- Co mt con ca khng nm cung vi ng loai cua no, ma lai
nm ring mt mnh. Chiu ti, mu gia n, thy moi vic a xong
nh y mu mun, th nao mu cung hoi: "Tai sao co mt con ca nay?".

Truyn c Grim

344

Khi y anh hay nem ngay con ca vao mt mu ma noi: " phn may
y, con mu phu thuy gia a".
Chiu ti, mu gia n. Mu va dt li hoi, anh anh trng nem
ngay con ca vao mt mu. Mu c l i nh khng co vic g xay ra,
chng noi mt cu, nhng mu nhn anh mt cach rt nham him.
Sm hm sau, mu bao:
- Vic hm qua d qua, ta phai giao cho may mt vic nng
hn. Ba nay, may pha cho ca khu rng ngoai khi, phai b cy
thanh cui, b xong phai xp thanh t thc mt va cung han cho
n chiu ti phai xong.
Mu a cho anh mt cy ru, mt con dao ra vi hai con nm.
Nhng li ru lai bng ch, con dao vi nm u bng st ty. Anh
va bt tay vao vic, ru a b qun li, ra va nm u bep rum.
Anh khng con bit xoay x ra sao.
Nhng n tra, ngi con gai hm trc lai em thc n ti
cho anh. C an ui anh:
- Anh nga u vao long ti ma ngu i, khi nao anh tnh dy,
moi vic se xong ca.
Ngi con gai lai xoay chic nhn thn. Trong nhay mt ca
rng chuyn mnh rng rc, ri sp xung, tng cy g c t tach
ra thanh cui, ri nhng thanh cui nho lai t xp thanh tng thc.
Dng nh co nhng ngi khng l v hnh nao a lam vic o.
Luc anh thc gic, ngi con gai bao:
- Anh thy khng, g a c b va xp thanh ng ri. Ch con
mi mt canh. Chiu nay mu gia co ti hoi sao con sot th anh ly
canh cy qut cho mu mt cai ma bao: " phn cho may o, mu
phu thuy a".
Mu gia n, mu noi:
- Thy khng, vic tht la qua d. Nhng con cai canh kia
cho ai o?
Anh ap:
- cho may o, mu phu thuy a.
Ri anh qut cho mu mt roi. Nhng mu vn c l i nh
khng co g xy ra. Mu ch ci ma mai va bao
- Sm mai may phai em ht g cht lai thanh mt ng, nhom
la t i cho ta.

Truyn c Grim

345

Tri va sang th anh thc gic va bt u di chuyn g.

Nhng ch co mt mnh anh th lam sao chuyn ni c ca mt
rng g. Cng vic c ach mai. Nhng ngi con gai khng bo anh
trong luc kho khn. Bui tra, c em thc n n cho anh. n
xong, anh lai nga u vao long c ma ngu.
Luc anh tnh dy th ca ng g a o rc la, ngon la lim
n tn tri xanh. Ngi con gai noi:
- Anh a, lat na con mu n, th nao no cung se bt anh lam
nhiu th, no bao g anh c nhn, ng s, no khng lam g c
anh u. Anh ma s th la se bt vao ngi anh va thiu anh ra
tro tc khc. Cui cung, khi anh a lam xong moi vic ri, anh hay
m lun ca con mu qung no vao ng la.
Ngi con gai i c mt luc th mu gia ron ren ti. Mu ku:
- Cha, ret qua, nhng ng la chay to cung lam m c nm
xng gia; ta thy d chu qua. Nhng con khuc g khng chay kia
ka, may hay khun ra y cho ta. May lam xong c nt vic nay,
ta cho may t do mun i u th i. C nhanh nhen ma bc vao
i.
Anh anh trng khng ngh ngi lu, nhay lun vao gia ng
la, nhng la khng ung g n anh, cung khng thiu mt mt
si toc cua anh. Anh khun khuc g ra, t xung.
Khuc g va cham mt t th bin thanh ngi con gai ep a
tng giup anh qua bao kho khn. Thy qun ao ong anh nh vang
cua nang anh nhn ngay ra o la cng chua.
Nhng mu gia vn ci rt thm c. Mu bao:
- May tng con be y a trong tay may ri sao? Cha u!
Mu va nh chay n ch ngi con gai li c ta i th mu
b anh dang hai tay m lai, nng bng ln va nem vao gia ng la
ang ngun ngut chay. La cun ly mu, dng nh la cung ly
lam mng c kt liu cuc i mt mu phu thuy.
Cng chua ngc nhn anh anh trng, thy anh ep trai, lai
nh n anh a khng tic ca tnh mang cu mnh, nang ben
a tay cho anh va bao:
- Chang a dam lam tt ca v thip, th thip cung se sn sang
lam tt ca v chang. Ch cn chang ha chung thuy, thip se xin ly
chang. Cua cai khng thiu, ring s cua mu phu thuy thu gom tai
y, cung tha u i vi chung ta.

Truyn c Grim

346

Cng chua dn anh vao trong nha, hom, rng u y p cua.

Hai ngi khng ly vang, khng ly bac ma ch ly chu bau. Ho
khng mun trn nui Thuy tinh lu na. Anh bao cng chua:
- Nang hay ngi ghe vao bn yn, chung ta se bay xung nh
chim.
Nang ap:
- Thip khng a cai yn nga cu ky o, thip ch cn xoay
chic nhn thn nay cua thip th i ta nha ri.
Anh anh trng noi:
- Tt thi, th th nang hay c cho chung ta n trc cng
thanh.
Trong nhay mt, hai ngi a o. Anh anh trng bao:
- Anh mun v qua nha cho cha me bit tin a. Nang c i
anh canh ng nay, anh se tr lai ngay.
Cng chua ap:
- Tri i, thip xin chang, chang hay lu y, v nha chang ch co
hn cha me chang ln ma bn phai; nu khng chang se qun ht
moi vic con thip se c phai b v ch mai canh ng nay.
- Ta qun nang sao c,
Anh nm tay nang ha se tr lai ngay tc khc.
Luc anh v ti nha, khng ngi nao bit anh va anh a thay
i qua nhiu. Ba ngay trn nui Thuy tinh dai bng ba nm. Anh
phai t gii thiu, khi o b me mi sung sng m chm ly anh.
Qua xuc ng anh qun bng mt li ngi con gai a dn, hn
lun b me vao ca hai bn ma. Sau khi anh hn ln ma bn phai b
anh va me anh th anh khng con nh g n nang cng chua na.
Anh dc tui ly ra mt nm nhng hat ngoc ln nht, ln mt
ban. B me khng bit dung cua cai o vao vic g. ng cu ben lam
mt toa lu ai tht lng ly; chung quanh nha nao vn, nao rng,
nao ng co, nh dinh c cua mt ng hoang vy... Luc a xy nha
xong, ba cu bao:
- Me a kim cho con c mt ngi con gai ri y, ba hm
na se lam l ci.
B me anh mun sao, anh cung bng long ht.
Con nang cng chua ang thng kia vn ng i ngoai
ngoai cng thanh. Mai n ti, nang mi t nhu: "Chc la chang a

Truyn c Grim

347

hn ln ma bn phai cua cha me chang nn a qun ta mt ri".

Trong da rt bun nang ben c c mt ngi nha nho heo lanh
trong rng, nang khng mun tr v triu nh vua cha na. Chiu
nao, nang cung vao thanh, i qua trc ca nha chang. i khi
chang cung co trng thy nang nhng khng nhn ra c la ai.
Sau nang thy thin ha ban tan: "Mai se lam l ci anh ta y",
nang t nhu: "mnh c c xem, bit u khng chim lai c trai
tim chang".
i ti ngay th nht cua l ci, nang xoay chic nhn va c:
"Mt chic ao sang nh mt tri".Tc th cai ao hin ngay ra trc
mt nang, rc r la thng, nh dt toan bng anh nng vy. Khi
khach kha a n ng u ca, nang mi bc vao trong phong.
Anh rt ngac nhin v tm ao ep, nht la c du. Xa nay c du
vn ch m qun ao ep, vi tin lai tin v pha ngi khach la, hoi
xem khac co mun ban ao chng.
Cng chua ap:
- Ti khng ly tin, ch cn m tn hn cho phep ti ng
ngay tai trc phong chu r ngu, ti se cho khng chic ao.
C du thch ao qua ng y ngay, nhng sau o c a tinh khn
trn ngay t thuc ngu vao cc ru cua chu r, lam chu r ngu li b.
i luc u y yn tnh ca, cng chua mi n ngi trc ca
phong ngu, khe m canh ca goi vong vao trong:
- Chang anh trng i, chang anh trng i, hay nghe li thip.
Chang qun thip ri sao? Trn nui Thuy tinh, chang ngi bn canh
thip, chng mu phu thuy, thip a bao v chang! Chang nm tay
thip, th tht trm nm, Chang anh trng i, chang anh trng
i, hay nghe li thip!
Nhng nao co ch g, anh anh trng vn khng tnh gic. Rang
hm sau, cng chua anh bo i, khng c g ca.
Ti th hai, nang cng chua lai xoay chic nhn thn va c:
"Mt chic ao bng bac nh anh trng". Thy nang mc chic ao
thanh lch nh anh trng i vao am l, c du lai ni long tham va
lai ng y cho nang ng mt m na trc ca phong ngu i
ly chic ao. i n m khuya thanh vng nang lai goi:
- Chang anh trng i, chang anh trng i, hay nghe li thip.
Chang qun thip ri sao? Trn nui Thuy tinh, chang ngi bn canh
thip, chng mu phu thuy, thip a bao v chang! Chang nm tay
thip, th tht trm nm. Chang anh trng i, chang anh trng
i, hay nghe li thip!

Truyn c Grim

348

Nhng nang khng th anh thc c chang anh trng a

ung thuc ngu. Sm hm sau, cng chua lai anh tr v ngi nha
nho trong rng, long bun v han. Co ngi trong nha nghe c
ting than cua nang m trc a k lai cho chu r nghe. Ho cung
noi cho chang ro la v chang a ung phai thuc ngu trong ru nn
khng th nghe thy c nhng li than o.
Ti ngay th ba, cng chua lai xoay chic nhn thn va c:
"Mt chic ao lp lanh nh sao". Thy nang mc chic ao o vao d
l, hai chic ao trc a ep ma con thua xa, c du rt tc ti. C
ta t nhu: "Ta phai ly chic ao y va nht nh ta se ly c".
Cung nh hai ln trc cng chua lai i chic ao c phep qua
mt m trc ca phong chu r. Nhng ln nay chu r khng
ung cc ru a trc khi i ngu anh ru ra me sau ging
nm. Va n luc trong nha a yn tnh u y ca, anh nghe co
ting co ting ngi du dang goi anh:
- Chang anh trng i, chang anh trng i, hay nghe li thip.
Chang qun thip ri sao? Trn nui Thuy tinh, chang ngi bn canh
thip, chng mu phu thuy, thip a bao v chang! Chang nm tay
thip, th tht trm nm. Chang anh trng i, chang anh trng
i, hay nghe li thip!
Anh cht nh lai tt ca moi chuyn. Anh ku ln:
- Tri! Sao ta lai co th n bi bac nh th nh? Nhng li
chnh la cai hn, cai hn gia luc bi ri ta a t ln ma bn phai
cua cha me ta, no a lam cho ta u m i.
Anh vung dy, dt tay cng chua dn n trc ging nm
cua b me. Anh noi:
- y mi la c du tht, nu nh con ly ngi kia th con se
co li v cung.
B me anh nghe ro u ui cu chuyn cung bng long. Tc
th trong phong ln en nn lai c thp sang trng, ting ken lai
vang ln, be ban, ho hang c mi ngay tr lai, am ci tht c
t chc trong bu khng kh vui ve, tng bng.
C du kia c gi lai my chic ao ep coi nh cua bi
thng va c ta cung hai long.
Cac em c nghe mt cu chuyn v cuc i. Nhng ngi
hin hu, tt bung se co hanh phuc, con nhng ke co tm a xu xa
se b trng phat.

Truyn c Grim

349

Ba anh em
Mt ngi co ba con trai, ca c nghip co mt cai nha. Ngi
con nao cung mun sau nay, khi b mt, nha se v mnh. ng b th
con nao cung qu, thanh ra rt phn vn, khng bit tnh sao cho
cac con va long. Ban nha i th co tin chia cho chung, nhng la
cua hng hoa nn ng khng mun ban. Sau ng ngh c mt
k, bao cac con:
- Chung may hay i chu du thin ha, th gan th sc mt
phen. Mi a hoc ly mt ngh. a nao gioi nht, b cho cai nha.
Ba ngi con ly lam thch lm. Ngi con ca mun tr thanh
th ong mong nga, ngi th hai mun lam th cao, con ngi
em ut mun lam thy day vo Ba anh em hen nhau ngay v, ri chia
tay ra i.
Ca ba ngi u gp c thy gioi truyn cho bit ht b quyt
nha ngh. Ngi ong mong nga c lam vic cho nha vua va
ngh bung: "Phen nay, chc nha khng thoat khoi tay mnh". Ngi
th cao c sa toc cho nhng nha quyn qu nn chc mm la
c nha. Anh hoc vo b m nhiu ming nhng vn cn rng
chu, ngh bung: "Nu s b m th bao gi c nha?".
n hen, ba anh em tr v nha. Nhng chng ai bit lam th
nao thi th tai ngh cua mnh, ben ngi ban vi nhau. ng luc
y cht co mt chu tho bng qua canh ng. Anh th cao reo ln:
"May qua, tht la va ung dp". Anh lin cm a xa phong, anh
bot, i tho ta n gn, anh va chay theo va quet xa phong, cao
ru tho ma khng h lam tho xy da chut nao.
Ngi b khen: "Kha lm! Nu hai thng kia khng lam c
tro g hay hn th th cho may cai nha".
Mt lat sau co mt c xe nga chay qua nh bay.
Anh ong mong nga noi: "B xem tai con nhe!".

Truyn c Grim

350

Anh lin chay ui theo c xe, thao bn mong st cua mt con

nga va thay lun bn mong mi trong khi nga vn phi u.
Ngi b lai khen: "May gioi lm! May chng kem g em may.
Khng bit cho a nao cai nha y!".
Luc by gi ngi con ut mi noi:
- Tha b, by gi n lt con, b cho con th tai.
Va luc y tri bt u ma. Anh ta rut ngay gm mua kn
trn u, ngi khng dnh mt giot nc nao. Tri ma ngay cang
to, anh ta mua cang hng, ao qun vn kh nh ng ni kn ao.
Ngi b ngac nhin qua reo ln:
- Con tht la tai nht! Thi con c cai nha ri.
Hai anh cung phuc ngi em ut lm va ng y vi cha.
Ba anh em rt mc thng nhau nn cung mt nha, mi
ngi lam ngh cua mnh. Ho tai kheo nn kim c nhiu tin.
Ho sng sung sng nh vy mai cho n luc tui gia, mt ngi
m cht, hai ngi kia bun ru cung cht theo. Ca ba anh em va
kheo va gioi, lai va qu mn ln nhau, u c chn chung mt
m.

Truyn c Grim

351

V chng ngi anh ca

Ngay xa co hai v chng ngi anh ca mt tup lu cu ky
sat ven bin. Hm nao ngi chng cung i cu ca sut ngay. Mt
hm bac bung cu ngi ht gi nay n gi khac, nhn mt nc
trong veo ma chng c con ca nao. Thnh lnh li cu chm su
xung tn ay bin. Ngi y git ln th c mt con ca a to. Ca
noi:
- ng anh ca i, ti van ng, xin ng ti sng, ti khng
phai la ca u, ma la Hoang t b phu phep y. Tht ti n cung
chng ngon lanh g. Xin ng tha ti xung nc cho ti bi i.
Ngi cu ca ap:
- Chu khng cn phai noi nhiu. Ca bit noi th ta sn long tha
cho i ngay.
Bac tha ca xung nc, ca ln xung tn ay b, lai sau mt
vt mau dai.
Ngi cu ca tr v tup lu cu ky.
V hoi:
- Thy no i, hm nay khng cu c g ?
- Khng, ti bt c mt con ca a, nhng no noi rng no la
mt Hoang t b ngi ta phu phep nn ti lai tha no xung.
- Th thy no khng noi g ?
- Khng bit xin cai g!
- H! C mai mt tup lu cu ti tan, hi ham th kh qua. Le
ra thy no xin no mt chic nha gianh nho mi phai. Thy no hay
chay ngay i goi ca ma xin ly mt chic nha gianh nho, chc th
nao cung c.
- Cha! Quay lai lam quai g?
- Ui cha! Bt c no ma tha no ra, th nht nh no phai cho.
Thy no c i ngay i.

Truyn c Grim

352

Ngi anh ca ngn ngai nhng lai chng mun trai y v. Luc
bac ti b th thy nc uc, va xanh, va vang. Bac lai gn mt
nc, goi:
- Ca a yu quy cua ti i, Indbin v ti no mong c mt
iu.
Ca bi ln ngay hoi:
- iu c g o?
- A, luc nay ti bt c chu, v ti no trach ti sao khng xin
g chu. Nay no khng mun tup lu cu ky na, no mun co nha
gianh.
- ng c v i, v ng co nha gianh ri y.
Ngi anh ca v th khng thy v tup lu na ma ang
ngi gh dai trc ca mt ngi nha gianh xinh xinh.
V nm ly tay chng noi:
- Mnh vao ma xem, by gi hn trc nhiu ri y ch!
Hai v chng cung vao trong nha th thy co phong i, phong
khach, bung ngu k hai ging cho hai v chng. Lai co bung n
va nha bp y u ni niu xanh chao bng ng bng thic, sang
choang. Sau nha co mt cai sn con, ga vt chay tung tng va mt
manh vn nho trng rau va cy n qua. V noi:
- Mnh xem, thch y nh?
- thch tht y, chung ta y sung sng lm ri.
- xem sao a.
Hai v chng n xong i ngu. nha gianh c mi mi lm
ngay, ngi v noi:
- Nay mnh i, tht ra th nha, sn va vn hep qua! Ca co th
cho ta nha rng hn. Ti thch lu ai to xy bng a kia. Mnh i
xin ca nhe.
Chng noi:
- Cha! Nha th nay la va lm ri, cn quai g lu ai.
- Th mnh c xin i, th nao ca cung cho.
- Thi, mnh a, ca va mi cho nha nay, ti chng i na s
quy ry ca.
- Th c i i nao, chc ca se vui long cho.

Truyn c Grim

353

Ngi anh ca thy phin qua khng mun xin, ngh bung:
"Tht qua khng bit iu chut nao". Nhng ri bac vn c i.
Khi n b bin, bac thy nc mau tm, xanh thm, xam, gn
song, nc khng xanh va vang nh ln trc, nhng cung cha
n ni ng b. Bac goi ca va bao:
- Ca i ca, Indebin v ti no c mong mt iu.
Ca hin ln hoi:
- iu g th bac?
Ngi anh ca noi, co y hi ngng:
- Nha ti mun co lu ai bng a.
- Bac c v i, bac gai ang i bac ca y.
Ngi anh ca tr v, tng lai thy nha gianh nh cu. Nhng
khng, nha gianh a bin thanh mt toa lu ai bng a. V bac
ang ng trn bc thm cao, sp sa quay got i vao. V nm tay
chng, noi:
- Mnh vao vi ti.
Hai v chng cung vao. Trong lu ai co phong i rng thnh
thang lat bng a cm thach, gia nhn i lai m ca nhn nhp.
Tng treo rem rc r. Phong nao cung bay ban gh bng vang,
trn co treo en pha l, nn giai tham. Ban nao cung bay la lit
nhng mon n ngon cung ru quy. ng sau lu ai co sn rng,
chung nga, chung bo va nhng c xe lng ly, con co ca mt khu
vn ln trng u th hoa thm co la va cy n qua. Thm vao o
lai co mt canh rng nho dai na dm, u cac loai vt nh hu
nai, tho.
Ngi v hoi:
- Th nao, thy no, ep qua nh!
Chng noi:
- ep lm! Gia c c nh th nay mai! By gi c lu ai
th man nguyn ri ch.
V noi:
- ri xem sao. Ta hay i ngu cai a.
Ri hai v chng ben i ngu.

Truyn c Grim

354

Hm sau, v tnh gic trc. Tri a sang bach. Nm trn

ging, bac nhn thy phong canh rung ng ep v cung. Chng
vn vai tnh dy. V ly khuyu tay hch chng bao:
- Mnh i, dy ra ca s ma trng. c g ta c lam vua ca
min nay! Mnh hay i tm ca, xin ca cho lam vua i.
- Lam vua lam g, ti khng thch u.
- Nu thy no chng mun lam vua th mc thy no, ti lam n
vng vy. Thy no c i tm ca xin cho ti lam n vng i.
- Ui cha! Sao nha no lai mun lam n vng? Ti chng dam
xin u.
- Sao lai khng! Thy no i ngay i, ti mun lam n vng c.
Ngi chng thy v mun lam n vng bun lm, t ngh:
"Nh th tht qua la khng c ung". Bac tru tnh khng mun
i, nhng ri n v lai i.
Ra n bin, bac thy nc xam en, si suc va thi hong. Bac
goi ca bao:
- Ca i ca, Indben v ti no c mong mt iu.
- iu g?
- Tri i! No mun lam n vng!
- Bac c v i, bac gai thanh n vng ri.
V n nha, bac thy lu ai s, trang hoang rc r, co lnh
gac cng, co qun anh trng thi ken.
Vao trong nha thy tuyn la a cm thach va vang, tham
nhung, rng vang. Ca in rng m, tt ca triu nh u co mt.
V bac ngi trn ngai vang, u i mu min vang, tay cm ht
vang dat ngoc, mi bn co sau cung n sp hang ng hu, ngi
no thy hn ngi kia mt u. Bac lai gn noi:
- Ai cha! Nha a thanh n vng ri o a?
- Phai, by gi ti a la n vng.
Bac ng ngm v hi lu ri bao:
- Nay, nha lam n vng th thoa thch lm ri. By gi hn
chng con g mong c na nh.
V bt rt tra li:

Truyn c Grim

355

- Khng phai th u, ti chan ngy ri. Thy no hay i tm ca,

xin cho ti lam n hoang.
- Cha cha! Sao nha no lai mun lam n hoang?
- Thy no c noi vi ca cho ti lam n hoang i.
- Nha nay, ti khng dam xin th, ca chng cho u. Lam n
hoang tr v ca mt nc ln. Ca khng th cho nha lam n hoang
c u, chc chn la khng c u.
- H! Ti lam n vng, thy no chng qua ch la anh chng ti
thi. Nha co i ngay khng? Nha i ngay i! Ca a co th lam cho
n vng th ca co th cho lam n hoang c. Ti mun lam n
hoang c ma. Thy no phai i ngay.
Th la chng anh phai i. Bac va i va lo ngay ngay, ngh
bung:" tht qua la khng bit iu. Tht la qua ang. Ca cung n
phat chan".
Khi n b bin, bac thy nc en ngom, ni bot ln sung suc,
song gio m m. Bac ret run, goi ca n bao:
- Ca i ca, Indben v ti no c mong mt iu.
- Lai iu g na?
- Tri i, no mun lam n hoang.
- Bac c v i, bac gai thanh n hoang ri y.
Ngi anh ca quay got tr v. Khi ti nha th thy toan b lu
ai lam bng a cm thach bong ln, lai co ca tng bng a trng,
trang tr bng vang. Trc cng co lnh thi ken ang trng. Cac
bc cng hu ng chu nhn nhp bn trong. Ho m cng cho bac
vao, ca bng vang nguyn cht. Bac thy v ng trn ngai uc
bng vang cao hai thc, u i mu min vang cao hn ba tc,
nam ngoc va kim cng, mt tay cm qua cu tng trng ngi n
hoang. Hai lnh ng lm sp thanh hai hang, t ngi khng l cao
hai trng n ngi lun xu va bng ngon tay ut.
Trc mt v bac, mt am ng vua chua ng hu.
Bac tin vao gia am ngi o va bao v:
- Nay nha, by gi nha a la n hoang ri nh?
- Phai ti la n hoang ri.
Bac ng ngm v hi lu ri noi:
- Nay nha lam n hoang thch lm nh.

Truyn c Grim

356

V noi:
- Thy no lam g ma c ng c ra y? Nay ti a c lam
n hoang ri, nhng ti lai mun lam Giao hoang kia. Thy no i
tm ca i.
- Cht ri, nha oi th khng c u. Khp th gii cng giao
ch co mt v giao hoang thi, ca khng lam c vic y u.
- Ti mun lam Giao hoang, thy no i ngay i. Ti mun la
Giao Hoang ngay ngay hm nay.
- Nha a, ti chng dam xin u, khng th c u! Nh th
qua ang, ca khng th cho nha lam Giao Hoang u.
- Gm, noi li thi mai. Ca cho ti lam n hoang c th cung
cho ti lam Giao Hoang c ch! Thy no i ngay i. Ti la n
hoang con thy no la chng ti thi. Thy no co chu i hay khng
th bao?
Bac trai s phai ra i, bung phn vn, ngi run cm cp, chn
i ly by. Gio thi ao ao, my en phu kn khin bu tri ti xam.
La cy rao rao, song v vao b m m. ng xa, nhng con tau b
song anh nga nghing phai bn sung bao ng. Gia tri con co
mt im xanh. Nhng chung quanh my a keo kn c, bao hiu
mt trn bao to. Bac lai gn mt nc, khip s noi:
- Ca i! Ti a ht sc can ngn ma Indben v ti no vn c
mong mt iu
- iu g th bac?
- Tri i, no mun lam Giao hoang.
- Bac c v i, bac gai lam Giao hoang ri y.
Bac v ti nha th thy mt nha th rng mng mnh, chung
quanh san sat nhng lu ai. Bac phai re am ng mi vao c.
trong thp hang trm nghn en nn sang trng. V bac phu
vang t u n chn, ng trn ngai vang cao hn ngai vang trc
nhiu, u i ba cai mu min bng vang, chung quanh co ng ao
giao s. Hai bn co hai hang nn, cy ln nht to va cao nh ngon
thap ln, cy be nht ch bng cy n nha bp, cac vua chua th
quy xung hn giy bac gai.
Bac ngm v ri noi:
- Th la nha tr thanh Giao hoang ri nh?

Truyn c Grim

357

- Phai ti a la Giao Hoang ri.

Bac ng ngn ra ngm v y nh nhn mt tri. Mt lat sau
bac noi:
- Nha la Giao hoang th thch lm nh!
V ngi im nh khuc g, chng ap.
Bac lai noi tip:
- Nha nay, by gi a c lam Giao hoang th chc man
nguyn ri, khng con g hn na ma mong.
- xem sao a.
Ri v chng i ngu. Nhng v khng sao ngu c v long
tham cha thoa c ngh mai xem co lam g hn c na khng.
Chng i ca ngay mt, ngu mt mach n sang.
Con v th sut m trn troc khng sao ngu nhm mt, tng
n cach lam to hn na ma ngh khng ra. Tri rang ng, bac
ngi nhm dy trng ra ngoai. Thy anh nng chiu qua ca s, bac
ngh " c g mnh sai khin c mt tri, mt trng moc". Bac
ben ly khuyu tay hch vao chng ma noi:
- Thy no i, dy i tm ca, bao ca ti mun c y nh chua
tri.
Chng con ang ngai ngu nghe v noi, git mnh nga xung
t. Bac ng la nghe lm, dui mt, hoi:
- Nha va noi g th?
- Thy no a, nu ti khng sai c mt tri mt trng moc, va
nu ti thy mt tri mt trng moc ma khng theo lnh ti th ti
khng chu c u. Nu chnh ti khng lam cho mt tri mt
trng moc th ti se khng luc nao yn u.
V nhn chng vi mt con mt d tn, khin chng lanh toat
xng sng va noi:
- Thy no i ngay i, ti mun lam Chua tri.
Chng quy trc mt v, can:
- Nha a, ca khng th lam vic o u. Ca co th lam cho nha
lam n hoang, lam Giao hoang la cung. Ti van nha, nha nn bit
iu, c lam Giao hoang thi.
Bac gai khung ln, xoa toc tung ra, xe ao, ap chng thet ln:

Truyn c Grim

358

- Ti khng chu ni na, thy no phai i ngay i!

Chng vi mc qun ao, chay ra i, nh ngi mt tr.
Bao m m, bac i khng vng bc. Nha ca cy ci rung
ng, nui chuyn a ln xung b. Tri en ti nh mc, sm vang
chp nhoang, b ni song en kt va cao nh gac chung nha th,
nh nui, trng xoa bot b.
Bac ku ln ma cung khng th nghe thy ting goi cua mnh.
- Ca i ca, ti a ngn mai ma Indben v ti noi c c mong
mt iu.
- iu g?
- No mun lam Chua tri.
- Bac v i se thy bac gai lai tup lu nh xa.
Th la t o hai v chng lai c tup lu cu mai cho n ngay
nay.
V bac anh ca tht tham lam, ung khng nao? Ba ta tham
lam n ni bin ca cung phai gin gi. Ban u ch la nhng gn
song nhe va sau o d dn dn theo s oi hoi cang ln dn cua ba
v.

Truyn c Grim

359

oa hng
Ngay xa co mt ng vua va mt ba hoang hu ngay nao cung
noi: "c g mnh co a con!" ma mai vn khng co.
Mt hm hoang hu ang tm th co con ch di nc nhay
ln noi:
- iu ba mong c by lu se thanh s thc. Ht nm nay ba
se sinh con gai.
Li ch tin tri qua ung tht. Hoang hu sinh con gai ep
tuyt trn. Vua thch lm, m hi ln n mng. Vua mi ho hang
thn thuc, ban be, lai mi ca cac ba mu n ho tn tm chm
soc, thng yu con mnh.
Trong nc co mi ba ba mu. Nhng vua ch co mi hai cai
a vang mi n, do o mi thiu mt ba.
Hi he linh nh. Luc tic sp tan, cac ba mu nim chu mng
a be nhng iu ky la: ba u chuc c hanh, ba th hai chuc sc
ep, ba th ba cua cai... c nh vy chuc tt ca cac iu co th m
c c trn gian. Mi mt ba va dt li chuc tung th bng ba
mu th mi ba bc vao. Ba mun tra thu v khng c mi d
tic. Ba xm xm bc thng vao chng them nhn ai, chao ai. Ba
het ln:
- Cng chua n nm mi lm tui se b mui quay si m
phai ma cht.
Ri ba chng noi thm na li, bo i. Moi ngi cha ht kinh
ngac th ba th mi hai bc ln. Ba tuy cha nim chu chuc tung
nhng cung khng giai c li chu c, ma ch lam nhe i c
thi. Ba noi:
- Cng chua se khng cht, ch ngu mt gic dai trm nm thi.
Vua mun tranh cho con khoi b nan ra lnh cm keo si trong
ca nc. Tt ca nhng li chuc cua cac ba mu u thanh s thc:

Truyn c Grim

360

cng chua ep, c hanh, nha nhn, thng minh, ai thy cung phai
yu.
Nm y, cng chua va ung mi lm tui. Mt hm, vua va
hoang hu i vng, nang nha mt mnh. Nang i khp cung in
xem tt ca cac bung, thch u tat vao o. Sau cung nang ti
mt lu cao. Nang treo ln chic thang xoay c cht hep, ti mt
ca nho. khoa co cm mt chic cha a g, nang cm cha quay
th ca m tung ra. Trong bung co mt ba gia ngi trn tm gh
nho ang chm chu keo si.
Nang noi:
- Chao ba. Ba lam g y?
Ba lao gt gu ap:
- Ba keo si y.
- Cai g nhay nhanh nh ct th kia h ba?
Nang cm ly xa nh keo si. Va s n th li chu thc hin,
nang b mui quay m vao tay.
Nang nga ngay xung ging va ngu m mt. Tt ca cung in
u ngu. Vua va hoang hu va v, mi bc chn vao bung a
nhm mt ngu. Ca triu nh cung ln ra ngu. Nga trong chung,
cho ngoai sn, b cu trn mai nha, rui trn tng, u ngu. Ca
ngon la ang chp chn trn bp cung ngu yn. Tht quay cung
ngng xeo xeo. Bac u bp thy chu phu bp ang tr ang keo toc
chu cung bung ra ngu. Gio lng yn trn cy trc lu ai, khng
mt chic la nao rung.
Bui gai moc quanh mi ngay mt rm, phu kn ca lu ai,
khng con thy g na, ca n la c trn mai cung khng thy. Ri
trong min y, nhn dn truyn tung la co oa Hng xinh ep
ng ngu trin min. Ngi ta goi cng chua la oa Hng. Thnh
thoang cac Hoang t nghe k chuyn nh chui qua bui vao lu ai
nhng khng ni v bui gai nh co tay, nm cht ho lai khin ho b
mc nghen.
Nm thang tri qua a nhiu. Mt hm lai co mt Hoang t ti
nc nay. Chang nghe mt ng lao k lai la trong toa lu ai sau
bui gai co nang cng chua tn la oa Hng ngu trin min a c
trm nm.

Truyn c Grim

361

Vua, hoang hu va ca triu nh cung u ngu ca. ng lao con

bao la theo li t phu lai th a co nhiu Hoang t tm cach chui
qua bui rm nhng b mc lai y.
Chang lin bao:
- Ti khng s, ti mun chui vao tm nang oa Hng xinh ep.
ng lao ht sc can ngn, chang nht nh khng nghe.
Thi han trm nm a qua. a n luc oa Hng tnh gic.
Hoang t n gn bui gai th ch thy toan nhng oa hoa to ti
ep t ng gian li chang khoi b thng. Chang i ri th bui
cy khep lai. sn lu ai, chang thy nga va nhng con cho lm
m ang nm ngu. Chim b cu ru u vao canh u trn mai
nha. Chang vao cung th thy rui bu trn tng ngu, bac u bp
con gi tay nh nh tom ly chu phu bp. Con c hu gai th ng
ngi lam lng con ga en. Chang i vao cung in chnh th thy ca
triu nh u ngu. Chang lai tip tuc i. Im lng nh t. Co th
nghe thy hi th cua chang. Sau chang ti mt toa lu, m ca vao
mt phong nho la ni oa Hng ang ngu. Nang nm trng ep
lng ly. Chang khng ri mt ra c, qu xung hn.
Chang va ung mi th oa Hng m mt, nhn chang tru
mn. Hai ngi dt nhau xung lu. Vua, ri hoang hu va ca triu
nh u tnh dy, ging mt nhn nhau. Nga ngoai sn ng ln
quy mnh; cho sn nhay ln ngoe nguy ui; b cu trn mai nha
vn c ngoc u nhn quanh ri bay qua canh ng; rui bu trn
tng lai tip tuc bo; la trong bp bung ln, chp chn va un thc
n, tht quay lai xeo xeo, bac u bp tat chu phu bp mt cai bat
tai lam hn ku ln, cac c hu lam nt lng ga.
L ci cua Hoang t va nang oa Hng c t chc linh
nh. Hai v chng sng sut i sung sng.
Bach Tuyt c Hoang T anh thc sau gic ngu mt trm
nm. Li nguyn c ac cua ba mu th mi ba b hoa giai, nang
xng ang c hng hanh phuc.