s trana |1

Osnovne proizvodnih tehnologija Obrada metala odvajanjem estica

Prednosti obrade odvajanjem estica su:

- omoguava postizanje tanosti, uskih tolerancija i dobrog kvaliteta obraene povrine, esto bez potrebe za
naknadnim zavrnim obradama
- najbolji nain da se formiraju otre ivice, ravne povrine, te unutranji i vanjski profili
- moe se primijeniti kod gotovo svih poznatih materijala
- najbolji nain oblikovanja otvrdnutih (kaljenih) i krtih materijala
- mogue je obraivati i najsloenije oblike povrina
- jednostavno se moe automatizovati
Nedostaci:
- generisanje odvojene estice (strugotine)
- ponekad je za formiranje jednog elementa potrebno primijeniti vie postupaka i vie alatnih maina
- neki dijelovi zahtijevaju primjenu CNC maina i sloenog programiranja
- veliki udio pomonih i pripremnih vremena
Razlikujemo rezne alate sa otricom (geometrijski definisane i nedefinisane otrice) i bez otrice. U geometrijski
definisane otrice ubrajamo idue postupke: struganje, glodanje, buenje, uputanje, razvrtanje, testerisanje, dubljenje i
sl. U geometrijski nedefinisane otrice ubrajamo: bruenje, superfini, honovanje, lepovanje.
Rezni alati bez otrica: hemijski postupci (hemijska i termohemijska obrada), elektrohemijski postupci (elektrohemijska
obrada i bruenje), mehaniki postupci (ultrazvuna obrada, obrada vodenim mlazom), toplinski postupci
(elektroeroziona obrada, obrada elektronskim mlazom, obrada laserom).
Struganje je postupak obrade odvajanjem estica preteno rotacionih (simetrinih i nesimetrinih, okruglih i neokruglih)
povrina. Izvodi se na alatnim strojevima, strugovima pri emu je glavno kretanje kruno, kontinuirano i pridrueno je
obradku. Pomono kretanje je pravolinijsko kontinuirano u ravnini koja je okomita na pravac brzine glavnog k retanja i
pridrueno je alatu. Alat za struganje je no definisane geometrije reznog dijela sa jednom glavnom reznom otricom.

1.1. Podjela postupka

Struganje se moe podijeliti na osnovu vie kriterija:
- prema kvalitetu obraene povrine grubo zavrno ili fino struganje
- prema kinematici postupka uzduno i popreno
- prema poloaju obraene povrine vanjsko i unutranje
- prema obliku obraene povrine okruglo, plansko (popreno), konusno, profilno, oblikovano (kopirno),
struganje navoja i neokruglo

1.2. Parametri rezanja

f posmak [mm]
ap debljina rezanja [mm]
h debljina odvojene estice [mm]
b irina odvojene estice [mm]

A = bh = apf

vc = Dn
vf = fn

- glavna brzina rezanja

- pomona brzina rezanja

n a l e