Kitapçık-Risk Değerlendirmesi Esasları

Sal ve Gvenlii
Herkes indir!
Sizin iin de nemlidir;
iniz iin de
Risk deerlendirme esaslar
RISK DEERLENDIRME ESASLARI
TEMEL BILGILER & RSK DEERLENDRMES - GENEL
Sal ve Gvenlii
Herkes indir!
Sizin iin de nemlidir;
iniz iin de
BLM I: TEMEL BLGLER

Tehlike nedir? Risk nedir?
Neden risk deerlendirmesi yapmalym?
Risk deerlendirmesini nasl yapabilirim?
Bu arac nasl kullanmalym?
BLM II: RSK DEERLENDRMES GENEL
Adm 1: Hangi konuda bilgi toplamalym?
Bu bilgiye nasl ulaabilirim?
Adm 2: Tehlikeleri nasl belirleyebilirim?
KONTROL LSTES GENEL
Adm 3: Herhangi bir tehlikeden kaynaklanan bir riski nasl deerlendirebilirim?
Adm 4: Sz konusu tehlikeden kaynaklanan riski ortadan kaldrmaya ya da
azaltmaya ynelik eylemleri nasl planlayabilirim?
Adm 5: Yaptm risk deerlendirmesini nasl belgelendirmeliyim?
10
10
RSK DEERLENDRME FORMU
11
Bilgi iin: http://hwi.osha.europa.eu
4
4
4
5
6
6
7
8
9
Iindekiler
BLM III: TEHLKELERN TESPT EDLMES VE NLEYC TEDBRLERN SELMES GENEL

Kontrol Listesi 1: Engebeli ya da kaygan yzeyler
Kontrol Listesi 2: Hareketli ara ve makineler
Kontrol Listesi 3: Makinelerin hareketli paralar
Kontrol Listesi 4: Elektrikli tesisat ve ekipmanlar
Kontrol Listesi 5: Yangn
Kontrol Listesi 6: Patlama
Kontrol Listesi 7: Kimyasal Maddeler
Kontrol Listesi 8: Grlt
Kontrol Listesi 9: Titreim
Kontrol Listesi 10: Aydnlatma
Kontrol Listesi 11: yerinde Stres
12
13
14
15
16
18
20
22
23
24
26
BLM IV: TEHLKELERN TESPT EDLMES VE NLEYC TEDBRLERN SELMES

BELRL SEKTR VE LER N
Bro leri
naat
Gda ileme
Aa leri
Araba tamiri
Tarm
Kk lekli yerst madenleri
30
33
36
38
41
44
50
Sektrlere ynelik dier kontrol listelerine ulamak iin:http:// hwi.osha.europa.eu
BLM I: TEMEL BLGLER
Tehlike nedir?
Neden ve nasl risk deerlendirmesi
Risk nedir?
yapmalym?
Tehlike, bir eyin zarar verme potansiyelidir. Tehlike;
Mesleki Risk Deerlendirmesinin balca amac
insanlar, eyalar, sreleri etkileyebilir; kazalara, salk
alanlarn saln ve gvenliini korumaktr. Risk
sorunlarna, kayplara ve makinelerde hasarlara neden
deerlendirmesi, ile ilgili aktivitelerin alanlara ya da
olabilir.
evreye zarar verme olaslnn asgariye indirilmesine
Mesleki risk, bir tehlikeye maruz kalma sonucunda bir
yardmc olur. Risk deerlendirmesi, iinizin rekabet gcn
sakatlk ya da hastalk geirme olasln ve ortaya kacak
ve etkinliini korumanz salar.
sakatlk ya da hastaln iddetini ifade eder.
Salk ve gvenlikle ilgili kanunlara gre tm iverenler

dzenli olarak risk deerlendirmesi yapmakla ykmldr.
Risk deerlendirmesini
nasl yapabilirim?
yerindeki riskler aada belirtildii gibi be basit
admda deerlendirilebilir.
ADIM 1 Bilgi toplamak

ADIM 2 Tehlikeleri belirlemek
ADIM 3 Tehlikelerden doan riskleri
belirlemek (risklerin ortaya kma
olaslklarn ve sonularn ciddiyetini
tahmin etmek ve riskin kabul edilebilir
olup olmadna karar vermek)
ADIM 4 Risklerin ortadan kaldrlmasna ya da azaltlmasna ynelik

eylemleri planlamak ve deerlendirmeyi gzden geirmek
ADIM 5 Yaplan risk deerlendirmesini belgelendirmek
4
BU ARA TM ADIMLARI GEREKLETREREK RSK DEERLENDRMENZ

TAMAMLAMANIZA VE BU SREC BELGELENDRMENZE YARDIMCI OLACAKTIR
Bu arac nasl
kullanmalym?
ADIM 1
Hangi konuda bilgi

toplamalym?
Bu bilgiye nasl
ulaabilirim?
Bkz.
BLM II
ADIM 1
ADIM 2
Tehlikeleri nasl
belirleyebilirim?
Bkz.
BLM II
ADIM 2
BLM
BLM
ADIM 3
Herhangi bir tehlikeden

kaynaklanan bir riski nasl deerlendirebilirim?
Bkz.
BLM II
ADIM 3
ADIM 4
Sz konusu tehlikeden
kaynaklanan riski ortadan kaldrmaya ya da
azaltmaya ynelik eylemleri nasl planlayabilirim?
Bkz.
BLM II
ADIM 4
ADIM 5
Yaptm risk deerlendirmesini nasl

belgelendirmeliyim?
Bkz.
BLM II
ADIM 5
BLM II: RSK DEERLENDRMES GENEL
AD I M 1
Hangi konuda bilgi
Bu bilgiye nasl
toplamalym?
ulaabilirim?
yerindeki riskleri deerlendirebilmek iin aadaki
Bilgi edinmek iin aadaki kaynaklardan
konularda bilgi sahibi olmanz gerekmektedir:
yararlanabilirsiniz:
yerinin ve/veya iin gerei srdrlen almalarn nerede
Iyerinde kullanlan ekipman, materyal ya da maddelerle
gerekletirildii;
Kimlerin alt; zellikle sz konusu mesleki tehlikelerden
dierlerine oranla daha fazla etkilenecek olan alan
gruplarna (rnein; hamile kadnlara, gen alanlara ya
ilgili teknik bilgiler;

Teknolojik prosedrler ve yaplan ie ait el kitaplar;
yerindeki zararl/ldrc, tehlikeli ya da zorlayc
faktrlerle ilgili olarak yaplan lmlerin sonular;
da engelli alanlara) zel dikkat gsterin. Bunun yannda,
kazas ve meslek hastalklarna ilikin kaytlar;
yar-zamanl alanlar, taeronlar, ziyaretileri, ve iyeri
Kimyasal maddelerin zellikleri;
dnda alanlar (srcler, mterileri evlerinde ziyaret
Yasal dzenlemeler ve teknik standartlar;
edenler, vs.) da deerlendirmeyi unutmayn.
Bilimsel ve teknik literatr.
Ne tr i ekipman, malzeme ve i srelerinin kullanld;

Ne tr grevlerin gerekletirildii (rn. grevler ne ekilde
Bilgiye ulamak iin kullanabileceiniz dier yntemler:
ve ne sreliine gerekletiriliyor);
Hangi tehlikelerin tanmlanm olduu ve bu tehlikelerin
kaynaklar vb.;
yerinde gerekletirilen almalar gzlemlemek;
Mevcut tehlikelerin potansiyel sonular;
yerinin dnda gerekletirilen grevleri gzlemlemek;
Ne tr koruyucu tedbirlerin alnd;
alanlarla grmek;
Ne tr kaza, meslek hastal ve salk sorunlaryla ilgili
yeri zerinde etkisi olabilecek d faktrleri gzlemlemek
durumlarn bildirilmi olduu;

yeriyle ilgili yasal ve yasal olmayan dier ykmllkler.
ortamn gzlemlemek;
(rn. nc taraf larn gerekletirdii almalar, hava

koullar).
A DI M 2
Tehlikeleri nasl
belirleyebilirim?
yerindeki tehlikeleri belirlemek iin GENEL KONTROL
Burada ayrca aadaki belirli sektrler iin hazrlanan baz
LSTESni kullann ve:
kontrol listelerini de bilginize sunuyoruz:
Eer tehlikenin mevcut olduunu
Bro ii
biliyorsanz
EVET i iaretleyin
Eer tehlikenin mevcut olmadn

biliyorsanz
HAYIR iaretleyin
naat
Araba tamiri
Gda ileme
Eer tehlikenin mevcut olup olmadndan emin deilseniz:
Doramaclk/aa ileri
Stun 5te belirtilen TEHLKEYE ZG KONTROL LSTESN
Tarm
KULLANIN.
Kk lekli yer st madenleri
Eer GENEL KONTROL LSTES nin 5. stununda belirtilen

tehlikeye zg bir kontrol LSTES yoksa, daha ayrntl bilgi
Eer bu etkinliklerden birinde alyosanz BLM IV te
edinmek iin Avrupa Ajans nn ya da ulusal makamlarn
sunulan Sektre zg kontrol listelerine baknz.
internet sitelerinden faydalanabilir ya da yerel i sal ve

gvenlii danmanlarndan yardm alabilirsiniz.
RSK DEERLENDRMENZ
TM GCNZN AKTF
KATILIMIYLA GEREKLETRMELSNZ
KONTROL LSTES GENEL

No. Tehlike
EVET
HAYIR Bilmiyorum
Tehlikeye zg hazrlanan
Kontrol Listesine baknz:
1.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
Engebeli ya da kaygan yzeyler (kaymaya, taklmaya, dmeye, vb.

neden olabilecek yzeyler)
Hareketli ara ve makineler
Makinelerin hareketli paralar
Tehlikeli yzeylere sahip nesne ve aksamlar (keskin, kaba/sert, vb.)
Souk ya da scak yzeyler, malzemeler, vb.
Yksek alma alanlar ve trmanma noktalar (yksekten dmeye sebep
olabilecek mekanlar)
El aletleri
Yksek basn
Elektrikli tesisat ve ekipmanlar
Yangn
Patlama
Havadaki kimyasal maddeler (toz dahil)
Grlt
El-kol titreimi
Btn vcut titreimi
Aydnlatma
UV, IR, lazer ve mikrodalga radyasyonu
Elektromanyetik alanlar
Scak ya da souk iklim
Arlk kaldrma ve tama
Duru bozukluklarna sebeb olan iler
Biyolojik tehlikeler (virsler, parazitler, kf ler, bakteriler)
Stres, iddet, taciz (mobbing)
24.
Dierleri: ltfen aada bo braklan alana belirtin ve EVET seeneini iaretleyin:
2.
3.
4.
5.
6.
5
BLM III - 1
BLM III - 2
BLM III - 3
BLM III - 4
BLM III - 5
BLM III - 6
BLM III - 7
BLM III - 8
BLM III - 9
BLM III - 10
A DI M 3
Herhangi bir tehlikeden kaynaklanan bir riski nasl deerlendirebilirim?
A. Belirlenen her tehlike iin:
Tehlikenin neden olabilecei zararn olasln ve iddetini gz nnde bulundurarak riskin derecesinin kk, orta ya da byk
olduunu belirleyin. Karar vermek iin aadaki tabloyu kullanabilirsiniz.
Sonularn iddeti
Olaslk
Hafif iddetli zarar
Orta Dzey zarar
Byk zarar
Dk olaslk
Kk (1)
Kk (1)
Orta Dzey (2)
Orta dzey olasllk
Kk (1)
Orta Dzey (2)
Byk (3)
Orta Dzey (2)
Byk (3)
Byk (3)
Yksek olaslk
Dk olaslk: bir alann tm mesleki kariyeri boyunca

meydana gelmeyebilir.
Orta dzey olaslk: bir alann tm mesleki kariyeri
boyunca sadece birka kez meydana gelebilir.
Yksek olaslk: bir alann tm mesleki kariyeri boyunca
srekli olarak meydana gelebilir.
Hafif iddetli zarar: uzun sreli skntya sebep olmayan
kaza ya da hastalklar (rn. kk izikler, gz tahrii,
Orta Dzey zarar: hafif ancak uzun sreli ya da periyodik

olarak tekrarlayan skntlara yol aan kaza ve hastalklar
(rn. yaralar, basit krklar, vcudun snrl bir blgesinde
meydana gelen ikinci derece yanklar, cilt alerjisi, vb.).
Byk zarar: kalc ve ok byk rahatszlklara ve/veya lme
neden olan kaza ve hastalklar (rn. amputasyon, sakatla
yol aan kompleks krklar, kanser, vcdun geni bir yzeyinde meydana gelen ikinci veya nc derece yanklar).
baars, vb.).
B. Tehlikeden kaynaklanan riskin kabul edilebilir olup olmadna karar verin.
Genelde:
Byk riskler kabul edilemeyen,
Kk ve orta dzey riskler ise kabul edilebilen riskler olarak deerlendirilir.
Eer yasal ykmllklere uyulmuyorsa, risk kabul edilemez!
Unutmayn: Risk deerlendirmenizi alanlarn aktif katlmyla gerekletirmelisiniz. Bir riskin kabul edilebilir olup olmadna
karar verirken alanlarnzn grleri, cinsiyet, ya ve salk durumu gibi konular da gz nnde bulundurun. Unutmayn
deerlendirmeyi onlar iin yapyorsunuz.
AD I M 4
ADIM 5
Sz konusu tehlikeden kaynaklanan riski
Yaptm risk deerlendirmesini nasl
ortadan kaldrmaya ya da azaltmaya ynelik

eylemleri nasl planlayabilirim?
belgelendirmeliyim?
Eer risk bykse ve kabul edilemeyen risk olarak
Aada verilen RSK DEERLENDRME FORMUnu kullanarak
deerlendirilmise, sz konusu riski azaltmak iin gerekli
yaptnz risk deerlendirmesini belgelendirebilirsiniz.
admlar zaman kaybetmeden atlmaldr.

Eer risk orta dzeyse ve kabul edilebilir risk olarak
deerlendirilmise, riskin seviyesini azaltmaya ynelik
deerlendirmenin yapld iyerinin ad; deerlendirme
admlar planlanmaldr.
tarihi, iyerinde alan(lar)n isim(ler)i, deerlendirmeyi
Eer risk kkse ve kabul edilebilir risk olarak

deerlendirilmise, ayn dzeyde kalmasn salamaya
ynelik almalar yaplmaldr.
nleyici ve koruyucu tedbirler aada belirtilen ncelik
srasna gre uygulanmaldr:
Tehlikenin/riskin ortadan kaldrlmas,
Organizasyonel tedbirlerle tehlikenin/riskin asgariye
indirilmesi,
gerekletiren kii(ler)in isim(ler)i.

RSK DEERLENDRMES FORMUNUN ikinci stununa
belirlenen tehlikeleri kaydedin (GENEL KONTROL
LSTES nde EVET seeneini iaretledikleriniz iin).
Belirlenen her tehlike iin:
nc stuna tehlikeden kaynaklanabilecek risklerin
snrlandrlmas iin alnan nleyici/koruyucu tedbirleri
kaydedin;
Toplu koruyucu tedbirlerle tehlike/riskin asgariye indirilmesi,
Drdnc stuna risk deerlendirmesinin sonularn
Uygun kiisel koruyucu donanmlarn kullanmyla riskin
kaydedin (rn, byk risk/Kabul edilemez risk);
azaltlmas.
Riskleri azaltmak iin ne tr tedbirler alnabileceine ilikin
rnekler iin, Bkz. BLM III veya BLM IVteki Tehlikeye
zg Kontrol Listelerine baknz.
10
Temel bilgileri kaydedin: irket ad ve adresi,
Beinci stuna da riskin azaltlmasna ynelik planlanan

eylemleri kaydedin.
Risk Deerlendirme Formu

Form No:
RSK DEERLENDRMES FORMU
Tarih:
irketin ad ve adresi:
Risk Deerlendirmesi yapan kii(ler): (kiilerin ad)
yeri: (iyerinin ad)
alann ad: (iyerinde alan kiinin ad)
No.
TEHLKE
UYGULANAN NLEYC VE
KORUYUCU TEDBRLER
RISK
TAHMN/DEERLENDRMES
RSK AZALTMAK N
PLANLANAN EYLEMLER
Risk deerlendirmesini yapan kii(ler)nin imza(lar)
yerinde alan kii(ler)nin imza(lar)s
11
RISK DEERLENDIRMESININ ESASLARI
I T E H L K E L E R N TA N I M L A N M A S I V E N L E Y C T E D B R L E R
BLM III: TEHLKELERN BELRLENMES VE NLEYC TEDBRLERN

SEM GENEL-
Kontrol Listesi No. 01
TEHLKE: ENGEBELI YA DA KAYGAN YZEYLER
Blm A: Sz konusu tehlike i yerinde mevcut mu?

EVET eer en azndan bir sorunun cevabn
ile iaretlediyseniz
Aadaki listede belirtilenler dnda baka durumlarn da tehlike ierebileceini unutmayn.
SORU
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
EVET
HAYIR
Zeminde engebeli blgeler, gevemi kaplamalar/cilalar, delikler, dklm

malzemeler, vb. var m?
Zemin zaman zaman kayganlayor mu?, rn., temizlik nedeniyle slak olduunda, zerine
sv bir madde (rn. ya) dkldnde, yamur ya da amur girmesi halinde veya
yaplan iler nedeniyle zeminin tozland durumlarda, v.b.
Zeminde eikler ya da baka seviye farkll yaratan blmler var m?
Zeminde kablolar var m?
Uygun olmayan ayakkablarn giyilmesinden dolay alanlarn kayma ya da dme olasl var m?
Zemin dzenli mi?
alma alannda yerde braklm herhangi bir engel ya da nesne var m (yerinden
kaldrlmas mmkn olmayanlar hari)?
Yerinden kaldrlmas mmkn olmayan engeller iaretlenmi mi?
yerinde kullanlan tm trafik/gidi geli gzergahlar uygun bir ekilde iaretlendirilmi mi?
Zeminin ve gidi geli gzergahlarnn aydnlatmas uygun mu?
Blm B: Riski azaltmakta kullanlabilecek nleyici tedbirlere rnekler
12
Zemin malzemesinin dikkatli seilmesi, zellikle iin gerektirdii uygulamalar nedeniyle zeminin slanmas ya da
tozlanmas sz konusuysa yzeylerin kuru bir ekilde muhafaza edilmesi.
Gerekirse, uygun temizlik malzemesi kullanarak kaygan yzeylere kimyasal yntemlerle mdahale edilmesi.
Zeminin ve geli gidi gzergahlarnn dzenli kontrolnn salanmas.
Zemindeki delik ve atlaklarn, ypranm hal ya da kilimlerin ortadan kaldrlmas; zeminin ve geli gidi gzergahlarnn
dzenli tutulmas.
Eiklerin kaldrlmas ya da eik yksekliklerinin snrlandrlmas ve grnrlklerinin artrlmas.
alanlara uygun ayakkablarn temin edilmesi.
Zemin ve geli gidi gzergahlarnn uygun ekilde iaretlenmesi.
Zemin ve geli gidi gzergahlarnn yeterli aydnlatlmas.
Donanmlar yerletirirken kablolara yayalarn yolundan gemeyecek biimde bir dzenleme yaplmas, kablolarn zemine
sabitlenmesi iin kablo gizleyicilerin kullanlmas.
Zeminlerde ve geli gidi gzergahlarnda kaymay nleyici ve temizlenmesi kolay malzemelerin kullanlmas.
Zeminde ve gidi geli gzergahlarnn yzeylerinde sv maddelerin kolayca akmasnn salanmas.
T E H L K E L E R N TA N I M L A N M A S I V E N L E Y C T E D B R L E R I
TEHLKE: HAREKETL ARA VE MAKNELER

ile iaretlediyseniz
SORU
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
EVET
HAYIR
Tama aralar hatal ya da bozuk olduklar zamanlarda kullanlyorlar m?

Tama aralar ve ykleme/boaltma ilemlerinde kullanlan i ekipmanlar (rn. aralar,
vinler/kaldralar, kaldrma platformlar) ar ykl haldeyken kullanlyor mu?
Tama yolu zerindeki engeller kaldrlm m?
Tama gzergahlar zerindeki gr alan snrl m?
Tama aralar yetkili olmayan kiiler tarafindan kullanlyor mu?
Tanan ykler her zaman gerektii ekilde gvence altna alnyor mu?
Tanan byk ykler nedeniyle srcnn gr alannn kstlanmas sz konusu oluyor mu?

Kullanlan tama aralarnn yaplan ie uygun olmas.
Uygun sertifika/lisansa sahip i ekipmanlarnn kullanlmas.
ekipmanlarnn imalatnn bilgilendirmesi ve el kitapklar dorultusunda kullanlmas.
ekipmanlarnn teknik adan dzenli olarak denetlenmesi
Tama gzergahlarnn uygun ekilde iaretlenmesi ve dzgn muhafaza edilmesi.
Gzergahlarn yeterince geni olmasnn ve gzergahlar zerinde hibir kr nokta bulunmamasnn salanmas.
Tanacak ykn dzgn bir ekilde yerletirilmesi ve emniyetinin salanmas
alanlarn yeterli eitim almasnn salanmas.
Kendiliinden harekete geen tama aralarnn beklenmeyen bir anda almaya balamasnn engellenmesi iin gerekli
donanmlarn bulunmas.
13
TEHLKE: MAKNELERIN HAREKETL PARALARI

ile iaretlediyseniz
SORU
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
EVET
HAYIR
Makinelerin zerinde korumas olmayan tehlikeli hareketli paralar var m (yedek paralar dahil)?
Makinelerin korumalar, alanlarn ellerinin, kollarnn, ya da dier vcut ksmlarnn
tehlikeli hareketli paralarla temas etmesini yeterli lde engelliyor mu?
Makinelerin koruyucu paralar sk bir ekilde sabitlenmi mi ve yerlerinden kolayca
karlmalar engellenmi mi?
Makinenin hareketli paralarnn zerine her hangi bir nesnenin dmesi mmkn m?
Kullanlan korumalar makinenin ileyiini bozuyor ya da gletiriyor mu?
Koruyucu paralar karmadan makineyi yalamak mmkn m?
Tehlikeli hareketleri durudurmadan koruyucular karmak mmkn m?
Korumas olmayan tertibat, dili, ark ya da makara var m?
Ak braklm kemer ya da zincirli frenler var m?
Akta braklm vida, anahtar, halka, vb. var m?
Operatrn AMA/KAPAMA kontrollerine kolayca ulamas mmkn m?
Birden fazla operatrn kulland tek bir kontrol mekanizmas m var?

Makinelerinin eitimli ve yetkili alanlar tarafindan iletilmesinin salanmas.
Tm koruyucu donanmlarn yerinde olmasnnn ve dzgn almasnn salanmas.
alanlara koruyucularn kullanlmasnn gerekliliini hatrlatacak poster ve iaretlerin kullanlmas.
Herhangi bir makine altrlmadan nce gerekli tm koruyucu paralarn yerli yerinde olduunun kontrol edilmesi.
Makinelerinin evresindeki alann temizlenmesi, toplanmas ve her trl engelden bertaraf edilmesi.
alanlarn kolayca hareket edebilmesi iin yeterli alan braklmas.
alanlara, uygun kiisel koruyucu donanmlarn temin edilmesi.
Makinelerinin zerinde ve evresinde yeterli aydnlatma yaplmas.
Zarar verebilecek nitelikteki makinelerinin kazara altrlmasn engellemek iin kolay anlalr bir uyar ve bilgilendirme
sisteminin uygulanmas.
Makinelerinin bakmnn yaplmas ve arzalarn annda giderilmesinin salanmas.
Makinelerinin hareketli paralaryla makine evresinde bulunan sabit paralar arasnda yeterli boluk braklmas.
14
TEHLKE: ELEKTRKL TESSAT VE EKPMANLAR

ile iaretlediyseniz
SORU
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
EVET
HAYIR
Gvenlik aralarnn ve ama kapama anahtarlarnn yerli yerinde olduundan ve

altndan emin misiniz?
Elektrik hatlar zerinde izolasyonun zarar grd yerler var m? (rn. dmler,
akta kalm kablolar, vb.)
Hasar grm ya da yetkili olmayan kiilerin kullanmna kar koruma altna alnmam
elektrikli ara kutusu var m?
Elektrik tehlikesi iareti olmayan herhangi bir elektrikli ara kutusu var m?
Hasar grm elektrik prizi ya da fii var m?
Elektrikli aletleri uygun olmayan ekillerde kullanmak mmkn m?
Islak elektrikli aralar kullanma ya da elektrikli aralar slak ellerle ya da nemli giysilerle
kullanma olasl var m?
Elektrikli sistemlere tehlikeli kabul edilen bir mesafede almak zorunda kalma olasl var m?
alma alannn yaknnda elektirikli aralar var m?
Topraklama sistemine balanmam akta kalan iletken paralar var m?
Elektrostatik yk var m? (rn. yakt ikmali srasnda)

e balamadan nce arzalar tespit etmek iin grsel bir kontrol yaplmas.
Elektrik uzmanlar tarafindan dzenli testlerin yaplmasnn salanmas.
Sadece CE iareti tayan ekipmanlarn kullanlmas.
Ekipmann hasar grmesi ya da bozulmas durumunda: elektriin kesilmesi, hemen fiin prizden karlmas ve hasarn
bildirilmesi.
Arzalarn bir elektrik uzman tarafindan giderilmesinin salanmas.
Uygun ekipmanlarn seilmesi (rn. IP koruma tipi, mekanik koruma, vb.).
in talimatlara uygun ekilde yrtlmesi.
Hatlardaki enerjinin boaltlmas.
Ykseltme/kaldrma mekanizmasna sahip aralarn alma alannn snrlanmas.
Elektrikli aralarn kullanlmadan nce, onarmlar yapldktan sonra ve dzenli aralklarla kontrol edilmesi.
Toprak hattnn kullanlmas.
15
TEHLKE: YANGIN

ile iaretlediyseniz
SORU
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
16
EVET
Boya, cila, yaptrc ve solventler gibi oksitleyici ya da yanc maddeler kullanlyor mu?
Oksitleyici ya da yanc maddeler havalandrmas olan odalarda m muhafaza ediliyor?
Kullanlan tm tehlikeli kimyasallara ait (Tehlikeli) Malzeme Gvenlik Bilgi Formu mevcut mu?
Etrafta herhangi bir ateleme kayna var m (rn. ak ate, elektrikli ekipmanlar,
elektrostatik ykler/ ya da yksek scaklk)?
Yangn/tehlikesi olan alanlar uygun bir ekilde iaretlenmi mi?
Yanc ve parlayc maddelerle alanlar bu kimyasallarn tehlikeli zellikleri konusunda
dzenli olarak bilgilendiriliyor mu?
Yangnla mcadele aralar var mi ve koullara uygun mu?
Yangnla mcadele aralar kullanma hazr m ve dzenli aralklarla kontrolleri yaplyor mu?
Yangnla mcadele aralar kolayca ulalabilecek bir yerde mi?
Acil durum ve ka planlar mevcut mu?
Ka gzergahlar iaretlenmi mi?
Yangn alarm var m?
Yangnla mcadele ve yangn alarmna ynelik tatbikatlar uygulanyor mu?
Yangnla mcadele eitimi veriliyor mu?
HAYIR

Yanc ve parlayc maddelerin uygun ekilde saklanmas (rn. azami saklama scaklklarn gemeyen ortamlarda).
Yanc ve parlayc maddelerin ayrlmas.
Ateleme kaynaklarnn nlenmesi ya da ortadan kaldrlmas (sigara imenin yasaklanmas da dahil).
Tm yanc maddeler iin Tehlikeli Malzeme Gvenlik Bilgi Formlarnn temin edilmesi.
Tm tehlikeli alanlarn kordonla iaretlenmesi.
Ak atele almaya ynelik gerekli izinlerin alnm olmas.
Yangn sndrclerin temin edilmesi (yanc maddenin zellklerine ve iyerinin byklne gre seilmesi gerekir).
Elektrikli aralarn dzenli olarak kontrol edilmesinin salanmas.
Uygun yangnla mcadele aralarnn seilmesi.
Yangn sndrme aralarnn dzenli olarak kontrol edilmesi ve bakmnn yaplmas.
Yangn iin uyar sistemi kurulmas.
Ka ve kurtarma gzergahlarnn belirlenmesi ve bu gzergah yollarnn ak tutulmas.
alanlara eitim verilmesi.
Acil durum tatbikatlarnn yaplmas.
YORUMLARINIZI EKLEYNZ
17
TEHLKE: PATLAMA

ile iaretlediyseniz
SORU
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
18
EVET
Herhangi bir patlayc madde kullanlyor mu?
Kullanlan tm patlayc kimyasal maddeler iin bir Malzeme Gvenlik Bilgi Formu var m?
Patlayc kimyasallar uygun bir ekilde etiketlenmi mi?
srelerinde patlayc karmlar var m? (rn. hava ve gazlar hidrojen veya metan, hava
ve benzen veya aseton buhar, hava ve aa tozu)
Patlama riski bulunan alanlar var m? (rn., iinde boya ya da solventlerin, yanc sv veya
gazlarn depoland odalar)
Yanc maddelerin bulamas, artan depolama scakl ya da ar miktarda rnn
depolanmas gibi sebeplerden tr patlama riskinin sz konusu olduu alanlar var m?
Gaz tesisat kapal m ve dzenli olarak kontrol ediliyor mu?
Patlayc alanlarda kullanlan elektrikli aralar uygun ekilde mi seilmi?
Patlama tehlikesinin bulunduu alanlarda herhangi bir ate kayna var m?
Patlama tehlikesinin bulunduu alanlarda herhangi bir yksek s kayna var m?
Patlama tehlikesinin bulunduu alanlarda herhangi bir elektrostatik alan var m?
Havalandrma sistemi mevcut mu ve dzenli olarak kontrol ediliyor mu?
Patlama tehlikesinin bulunduu alanlar iaretlenmi mi?
Patlama tehlikesi bulunan ortamlarda patlayc maddelerin younluk seviyesi srekli
izleniyor mu?
zlemede kullanlan aralar dzenli olarak kontrol ediliyor mu?
Patlayc maddeleri ya da malzemelerikullanan alanlara bu kimyasallarn tehlikeli
zellikleri konusunda dzenli olarak bilgi veriliyor mu?
HAYIR

Havalandrma ve younluunun izlenmesi.
Tm patlayc kimyasal maddeler iin Malzeme Gvenlik Bilgi Formu temin edilmesi.
Ateleme kaynaklarnn nlenmesi ya da ortadan kaldrlmas.
Havayla karlatnda patlayc karmlar meydana getirebilecek olan maddelerin ak ateten, elektrikli aralardan,
kvlcmdan, vb. uzak tutulmas.
Depolama miktarnn asgaride tutulmas.
Belirli rnlerin bir/arada saklanmamasna ilikin talimatlara uyulmas.
Maddelerin baka yerlere bulamasnn nlenmesi ve kullanlmak zere alnan rnlerin, ileri bittikten sonra yeniden
kendi kaplarna koyulmas.
Tehlikeli patlayc alanlarn belirlenmesi.
Patlayc alanlarn iaretlenmesi.
Ak atele almaya ynelik izinlerin alnmas.
Ka ve kurtarma gzergahlarnn iaretlenmesi ve engellerden arndrlmas.
alanlarn eitilmesi.
Acil durum tatbikatlarnn yaplmas
19
TEHLKE: KIMYASAL MADDELER

ile iaretlediyseniz
SORU
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
20
EVET
Tehlikeli Kimyasal Maddeler (ok toksik, toksik, zararl, andrc, tahri edici, duyarllatrc,
kanserojen, mutajen, reme zerinde toksik etkisi olan, patlayc, oksitlenen, son derece
yanc, yksek derecede yanc ve yanc olarak snflandrlm olanlar) kullanlyor mu?
Kullanlan tm tehlikeli kimyasalar iin Tehlikeli Madde Gvenlik Veri Formu mevcut mu?
Tm tehlikeli kimyasallar gereine uygun ekilde etiketlenmi mi?
Tm tehlikeli kimyasallar uygun ekilde kullanlyor mu?
Tehlikeli kimyasal maddeleri kullanan tm alanlar, bu kimyasallarn tehlikeli zellikleri
konusunda dzenli olarak bilgilendiriliyor mu?
Gen alanlar ya da hamile kadnlar kanserojen ya da mutajen maddelerle almak
zorunda kalyor mu?
zin Verilebilir azami Konsantrasyon dzeyleri belirlenmi maddeler iin (iyerindekii havada
bulunan) younluu tespit etmeye ynelik lmler yapyor musunuz?
yerindeki havada bulunan kimyasal maddelerin konsantrasyonu Azami zin Verilebilen
azami Konsantrasyon dzeylerinin altnda m?
Kimyasallarn kullanld tm iyerleri iin toplu koruyucu nlemler (genel ve lokal
havalandrma sistemleri) temin edilmi mi?
Havalandrma sistemleri dzenli olarak kontrol ediliyor mu?
Kimyasallar kullanan alanlara kiisel koruyucu donanmlar (eldiven, gzlk ya da yz
siperi, solunum koruyucusu) temin ediliyor mu?
Tehlikeli kimyasal maddelere veya etmenlere maruz kalan alanlar iin dzenli salk
muayenesi imkan salanyor mu?
Kanserojen maddelere maruz kalan alanlara zel salk hizmeti veriliyor mu?
Tm alanlara, tehlikeli kimyasal maddelerin kullanm ve muhafaza edilmesi konusunda
eitim veriliyor mu?
HAYIR

ok toksik maddelerin daha az toksik olanlarla deitirilmesi.
Eer mmknse kanserojen ve mutajen maddelerin kullanmdan kaldrlmas.
Tehlikeli kimyasal maddelerin uygulanmasyla ilgili srelerde otomatik sistemlere geilmesi.
Tm tehlikeli kimyasal maddeler iin Malzeme gvenlik Bilgi Formlarnn temin edilmesi.
Tm tehlikeli kimyasal maddelerin gereine uygun ekilde etiketlenmesi.
Tm tehlikeli kimyasal maddelerin gereine uygun ekilde kullanlmas.
Parlayc ve yanc tehlikeli kimyasal maddelerin birbirinden ayrlmas.
Tehlikeli kimyasal maddelerin konsantrasyonunun llmesi ve izlenmesi.
Uygun toplu koruyucu nlemlerinin uygulanmas.
alanlara kiisel koruyucu donanmlarn temin edilmesi.
Kimyasal maddelerin konsantrasyonunun, zin Verilen Azami Konsantrasyon dzeylerinin zerine kt tm iyerlerinde
srekli lokal egzos havalandrmasnn yaplmas (rn. spreyleme, boyama ve kaplama iin egzos sistemleri kullanlmas).
Kimyasallarla kullanlan donanmn dzenli olarak teknik kontrolden geirilmesi.
Azami verimi korumak iin egzos havalandrma sistemlerinin denetlenmesi ve temizlenmesi.
Tehlikeli kimyasal maddeler, zellikle de kanserojen ve mutajen olanlara maruz kalan alanlar iin dzenli salk
muayenesi olanaklarnn salanmas.
Tehlikeli kimyasal maddelerin oluturduu riskler ve tehlikeli kimyasal maddelerle gvenli alma biimleri konusunda
alanlara dzenli eitim verilmesi.
21
TEHLKE: GRLT

ile iaretlediyseniz
SORU
1.
2.
3.
4.
5.
EVET
HAYIR
srelerinin bir sonucu olarak yksek seviyede grlt ortaya kmas mmkn m?
(rn. metalin metale demesinin etkisiyle oluan grlt, motorlar, vb.)
yeri dndan gelen evresel grlt nedeniyle iyerindeki grlt seviyesinin ykselmesi
mmkn m?
retim srasnda ortaya kan grltnn uyarc sinyalleri bastrma olasl var m?
yerinizdeki grlt seviyesi, insanlarla konuurken sesinizi ykseltmenizi gerektiriyor mu?
yerinizden ktktan sonra insanlarla konuurken istemeden de olsa sesinizi ykseltiyor
musunuz?

alanlarnzn maruziyet dzeylerinin belirlenmesi, yasal ykmllklerde belirtilmi olan snr deerlere uyulmas.
Grlt emisyonunu azaltmak iin eitli mhendislik zmlerinin benimsenmesi (rn. titreim halindeki makine ya da
aksamlarn izole edilmesi, iinde susturucu bulunan hava egzoslar/klarnn kullanlmas).
Grlt kaynaklarnn alanlarn uzana yerletirilmesi.
Grltl alanlarda geirilen zamann snrlandrlmas.
Grlt emisyonunu azaltmak iin makinelerin evresine muhafazalarn monte edilmesi.
Sesin yaylrken takip ettii yolu bloke etmek iin bariyer, perde ya da paravan kullanlmas.
Kulak korumas gerektiren alanlarn belirlenmesi ve bu alanlarn kulak koruyucularn kullanlmas gerektiini gsteren
levhalarla iaretlenmesi.
Uygun kulak koruyucularn temin edilmesi (alanlar veya temsilcilerinin grleri alnarak)
Kulak/iitme koruyucularn kullanlmasnn salanmas.
Kulak/iitme koruyucularnn etkin biimde almasnn ve dzgn muhafaza edilmesinin salanmas.
Bilgilendirme, ynlendirme ve eitim olanaklarnn salanmas.
Yksek seviyede grltye maruz kalan alanlarn dzenli olarak iitme testlerinden geirilmesi.
22
TEHLKE: TTREM

ile iaretlediyseniz
SORU
1.
2.
EVET
HAYIR
almalar (sklkla ya da uzun sre boyunca) ayakta ya da otururken titreimin aka

hissedilebildii koullarda m gerekletiriliyor?
Yaplan i srasnda (sklkla ya da uzun sre boyunca) titreim retebilecek ve elle
kullanlan elektrikli ara ve ekipman kullanlyor mu?

alanlarn kiisel olarak titreime maruziyetinin belirlenmesi; kanun tarafindan belirlenmi olan snrlara
uygunluun kontrol edilmesi.
yerinin (oturma yerleri, zeminler) titreimden izole edilmesi.
Titreim retebilecek ara ve ekipmanlarn kullanmndan kanlmas.
Titreim reten ekipmanlarla yaplan almalarn sresinin ksaltlmas.
Doru aralarn kullanlmas (izole edilmi ya da el ile temas edilen blgelerde daha dk titreim etkisi olan) ve bu
aralarn dzgn muhafaza edilmesi.
Ekipman ve aralarn kullanm talimatlarna uyulmas.
Uygun eitim ve bilgilendirme imkanlarnn salanmas.
El-kol titreiminden korunmay salamak iin koruyucu eldivenlerin temin edilmesi.
Koruyucu eldivenlerin kullanlmas ve dzgn muhafaza edilmesi.
yerinde vcudun, zellikle ellerin, el egzersizleri yardmyla scak tutulmas.
alanlarn scak ve kuru kalmas iin gerekli olan koruyucu giysilerin temin edilmesi.
Dzenli salk muayenesi imkan verilmesi.
23
TEHLKE: AYDINLATMA

ile iaretlediyseniz
SORU
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
24
EVET
yerindeki aydnlatma iin gerektirdii grevlerin etkin ve doru bir ekilde gerekletirilmesi
iin yeterli mi?
Grevin yapld alanda, almann etkinliini ve doruluunu etkileyebilecek olan
gzle grnr glgeler var m?
Dolam alanlarnn, koridorlarn, merdivenlerin, depolarn, vb. aydnlatmas, etraftaki olas
herhangi bir engeli (yerdeki delikler, yerde duran nesneler, basamaklar, kaygan yzeyler ya
da zerine bireyin dklm olduu zeminler, bir platformun kesi, vb.) fark edilmesi ve
gven iinde hareket edilebilmesi iin yeterli mi?
ok parlak k kaynaklar/yzeyler alanlarn nesneleri grn etkileyebilir mi?
alanlarnzdan, iyerindeki grn zayf olduu, gz kamamasna neden olan ya da
uygun olmayan aydnlatma olduu ynnde ikayetler aldnz m?
Gr alannda gz yorgunluuna neden olabilecek ya da gzn srekli olarak yeniden
adapte olmasn gerektirecek ar kontrastlar var m?
alma alannda yaplan ile ilgili gr deitirebilecek perdeleyici yansmalar
(cilal ya da parlak yzeylerden dorudan yansmalar) var m?
yerindeki aydnlatmada, gz stresine sebep olabilecek kadar byk farkllklar var m?
alma ortamndaki nesne ve insanlarn derilerinin/ciltlerinin renkleri mevcut suni
aydnlatma nedeniyle olduundan farkl gzkyor mu?
Mevcut suni aydnlatma altnda gvenlikle ilgili uyarc renkler kolayca farkediliyor mu?
alanlar uyarc n yanp snmesini grebiliyor mu?
Dnen makineler mevcut suni aydnlatma altnda hareketsizmi gibi grnebiliyor mu?
(rn., stroboskopik bir etki var m)
HAYIR

Aydnlatma ve grevlerin gerekletirildii alanlarla iyerinin geri kalannda kullanlan aydnlatmann uyumu ile ilgili
periyodik lmlerin yaplmas.
Aydnlatma ve dolam alanlarndaki, koridorlardaki, merdivenlerdeki, vb. aydnlatmann uyumu ile ilgili perdiyodik
lmlerin yaplmas.
Aydnlatma dzeneinin bakm ve onarmnda; ampullerin deitirilme skl, oda temizleme aralar ve temizleme
yntemleri ile ilgili kurallar da ieren programa uyulmas.
yeri dzenlemeleri, ampullerin tip ve zellikleri (kuvveti, k rengi, renk deitirici faktrler) ve d yzeyleriyle
(yanstma zellii, renk, parlaklk, matlk) ilgili aydnlatma tasarm prensiplerine uyulmas.
yerinde daha fazla a gereksinim duyulan alanlarda ek sabit veya tanabilir aydnlatmann kullanlmas.
Grevlerin gerekletirildii alanlardaki glgeleri ortadan kaldrmak iin daha dolayl ve lokal aydnlatma
sistemlerinin kullanlmas.
yerinde parlamaya neden olabilecek yzeylerden kanlmas (masalar, dier mobilyalar, vb.)
In yanp snme/titeme ve stroboskopik etkisinden kanlmas.
Periodik olarak, alanlarn aydnlatmayla ilgili sorunlarna ilikin grlerinin alnmas ya da bir kontrol listesinin
tutulmas.
25
TEHLKE: YERINDE STRES

ile iaretlediyseniz
SORU
N GEREKTRDKLER
alanlar genellikle ya da ounlukla bask altnda alyor mu? (hzl tempoda alma, verilen
grevlerin teslim srelerinin birbirine ok yakn olmas)
alanlar genellikle ya da ounlukla uzun saatler boyunca alyorlar m?
Genellikle ya da ounlukla i yk ar m?
in fiziksel ve zihinsel gerektirdikleriyle alann becerileri arasnda bir denge var m?
monoton mu?
Fiziksel riskler var m? (grlt, scaklk, kimyasallar, vb.)
alanlar grevlerini net olarak biliyorlar m?
alanlarn elikili talepleri var m?
alanlar ilerini yaparken sosyal olarak izole ediliyorlar m?
KONTROL
alanlarn ilerini yaparken kullandklar yntemlere etki etme anslar var m?
alanlarn ilerinin ieriine etki etme ans var m?
alanlarn kendi ilerini planlama; kendi kararlarn verme ve sorumluluk alma olanaklar var m?
Yaplan iin ok fazla greve blnm olmas, nihai rn ortaya ktnda alanlarn bu rn ok
fazla sahiplenememesine neden oluyor mu?
Vardiyalarn program nceden yaplyor mu?
Vardiyalarn program alanlarn grleri alnarak m yaplyor?
alma saatleri esnek olmaktan ok mu uzak?
SOSYAL ORTAM
yerindeki sosyal ortam kt m?
alanlarn oluturduu farkl gruplar arasndaki ibirlii zayf m? (rn. farkl blmler arasnda)?
Kiiler aras ya da alan gruplar arasnda atmalar oluyor mu?
le ilgili konular ve sorunlar alanlarla yneticiler arasnda konuulmadan kalyor mu?
alanlar birbiriyle rekabet iinde mi?
Taciz ya da iddet kullanld oluyor mu?
Halkn alanlara kar iddet uygulama riski var m? (szl taciz, tehdit ya da fiziksel saldr)
26
EVET
HAYIR
SORU
EVET
HAYIR
DESTEK
alanlar yneticilerinin ve meslektalarnn desteini alyor mu?
alanlar yaptklar ile ilgili hem olumlu hem de olumsuz geri bildirim alyor mu?
alanlar iyi altklarnda farkediliyor ve dllendiriliyorlar m?
e yeni balayanlara uygun i zerinde eitim ve gzetim olana veriliyor mu?
eitli deiikliklerin planlanmas durumunda ya da iletmenin gelecei konusunda belirsizlikler sz konusu
olduunda alanlarn endielerinin ve kafa karklnn asgariye indirilmesine ynelik destek veriliyor mu?
Blm B: Alnabilecek nleyici tedbirlere rnekler

IN GEREKTIRDIKLERI
Genelde ve iin en can alc olduu dnemlerde kullanlmak zere yeterli kaynaklarn temin edilmesi.
En hareketli dnemlerdeki iyknden ya da darboazlardan mmkn olduunca kanabilmek iin operasyonlarn
planlanmas.
retim planlar ve hareketli dnemler konusunda nceden uyarda bulunulmas.
yknn izlenmesi ve zellikle i yknn ok ar olduu dnemlerde insanlarn iykyle fiziksel ve psikolojik olarak
nasl baa ktnn sistemli olarak kontrol edilmesi.
Fazla mesailerin asgaride tutulmas ve ok ar iyknn olduu dnemlerin ardndan bunun tazminine ynelik gr
birliine varlmas.
alanlarn ilerini yrtebilecek becerilere sahip olmasnn salanmas.
alanlarn becerileriyle ,iin gereklilii arasnda bir dengenin kurulmas ve muhafaza edilmesi, alanlara ne
kapasitelerinin stnde ne de altnda i yk verilmemesi.
alanlarn grevlerini baaryla yerine getirmeleri iin sistemli eitim ve destek verilmesi.
alanlarn becerilerini srekli gelitirmeleri ynnde tevik edilmesi.
eitliliini artrmak iin grevlerin kapsamnn geniletilmesi. Bir i ya da grev rotasyon programnn uygulanmas.
yeri risklerinin deerlendirilmesi ve nlenmesi.
alanlarn rolnn, fonksiyonlarnn ve sorumluluklarnn ak ve net olarak tanmlanmas.
organizasyonunun, alanlarn grevlerini yerine getirirken en az bir meslektalaryla daha birlikte alacaklar ekilde
yaplmas. alanlarn iyerindeki ve dardaki sosyal etkileiminin desteklenmesi. rn. resmi olmayan bir toplant
odasnn temin edilmesi, sosyal etkinliklerin dzenlenmesi.
27
Blm B: Alnabilecek nleyici tedbirlere rnekler

KONTROL
in organizasyonu, ierii ve miktar konusunda alanlarn ve temsilcilerinin grlerinin alnmas.
alanlarn beceri ve yeterliliklerine gvenerek sorumluluklarn ve problem zme grevinin alanlar arasnda datlmas.
alanlarn i memnuniyetinin izlenmesi.
alanlarn yaplan ii daha fazla sahiplenebilmelerini salamak iin zmler retilmesi; rn.yaptklar iin byk
tarafinn vurgulanmas, alanlarn nihai rn ya da hizmet zerindeki etki ve katklarnn daha grnr hale getirilmesi.
Vardiya programnn nceden planlanmas ve alanlarn bilgilendirilmesi.
Vardiya program konusunda alanlarn grlerinin alnmas, eer mmknse alma saatlerinin alanlarn zel
ihtiyalarna gre ayarlanmas. alanlarn kendi vardiyalar zerinde kontrol sahibi olmalarnn salanmas.
Esnek alma saatlerinin kullanlmas ve aile-dostu (aileyi gzeten) tedbirlerin alnmas.
SOSYAL ORTAM
yerindeki atmalarn zlmesine ynelik tedbirlerin gelitirilmesi ve uygulanmas.
Toplantlar dzenleyerek mevcut problemlerin alanlar arasnda tartlmas. alanlarn problemlerin kaynan
bulmaya ve zm retmeye tevik edilmesi.
Grup ya da ekiplerin doru seilmi kiilerden oluturulmas.
Kiileraras atmalarn zm konusunda eitim verilmesi. zellikle yneticilerin, insanlar idare etmek konusunda
doru ekilde eitilmesi.
Sayg kltrnn benimsetilmesi.
zel risk gruplarnn (rn. gen alanlar) korunmas, rn, bir mentor ya da gzetmen desteiyle.
Bezdirme/taciz/zorbala kar bir politikann oluturulmas ve uygulanmas.
alma alanlarnn alanlar olas iddetten koruyacak ekilde tasarlanmas (rn. zel bariyerler, izleme sistemi)
Yalnz almaktan kanlmas.
alanlara kar uygulanabilecek iddetle nasl baa klacana ilikin bir politika benimsenmesi ve bu politikann halka
aka duyurulmas (iddetin kesinlikle hogryle karlanmayacann belirtilmesi ve kuruluun alanlarna ynelik bir
iddet giriimi karsnda nasl tavr alacann aklanmas).
iddetle ilgili olaylarn ve olas problemlerin hemen aktarlabilecei etkin bir iletiim sisteminin kurulmas.
alanlarn iddetle karlamalar duurmunda ne yapmalar gerektii konusunda eitilmesi (farketmek, tanmlamak,
yardm almak, bildirmek, vb.)
28
DESTEK
Yneticilerin, yapc geri/bildirimde bulunma ve altndakileri yceltme ve destekleme konusunda eitilmesi.
e yeni balayanlar iin zel i zerinde renme eitimlerinin dzenlenmesi ve bu ekilde deneyimli alanlarn yeni
balayanlar ynlendirmesi, gzetmesi ve himaye etmesi.
Planlanan tm deiikliklerin (iten karmalar da dahil) alanlarla ve temsilcileriyle ak ve net bir ekilde paylalmas
(deiiklik ncesinde, srasnda ve sonrasnda).
alanlara planlanan deiiklikleri tartma ve etkileme ansnn verilmesi.
ten karlan alanlara zel eitim ve kariyerlerinin gelecei konusunda profesyonel danmanlk verilmesi.
29
BLM IV: TEHLKELERN BELRLENMES VE NLEYC TEDBRLERN SELMES

BELRL SEKTRLER N
Kontrol Listesi: Bro leri

ile iaretlediyseniz
SORU
YERI ORTAMI
Zemin kaplamas iyi durumda m? (deliklerden ve engellerden temizlenmi mi?)
Mikroklima koullar uygun mu? (scaklk, gne mas, nemlilik ve hava akm ulusal dzenlemelere
ve uzmanlarn ya da alanlarn grlerine uygun mu?)
Odann bykl iinde alanlarn saysna uygun mu? (rn., ulusal yasal dzenlemelere gore?)
Odann doal aydnlatmas var m?
Ekranl aralarla (VDU) yaplan almalar srasnda ekrann zerine gelen ortadan kaldrmak (ya da
asgariye indirmek) iin pencerelerde gnelik, perde ya da koruyucu var m?
Ik kaynaklar, pencere ve kaplar, cilalanm mobilyalar ya da duvarlar bilgisayar ekranlarna k
yansmasna neden oluyor mu?
Mevcut grlt dikkati datyor ve szl iletiime engel oluyor mu?
Kablo ve teller alanlarn serbeste hareket etmesine engel oluyor ya da alanlar iin taklp dme
tehlikesi douruyor mu?
alanlarn pozisyon deitirmelerine imkan verecek kadar yeri var m?
Binann temizlii ve bakm dzgn bir ekilde yaplyor mu?
lk yardm malzemeleri var m ve personel bunlarn kullanlmas konusunda eitimli mi?
Ka gzergahlar ve acil durum klar dzgn bir ekilde iaretlenmi ve engellerden temizlenmi mi?
EKRANLI ARALAR VE BLGSAYARLAR
Ekranl Aralar zerindeki imgelerin boyutlar ve biimleri net bir ekilde grlebiliyor mu aralarda yeterli
boluk braklm m?
Ekranl Aralarn zerindeki imgeler titreimden arndrlm m? (buulanma ya da titreme ortadan
kaldrlm m)?
Kullanc, karakterlerle arka plan arasndaki kontrast ve parlakl kolayca ayarlayabiliyor mu?
Ekranl Aralar kullancnn gereksinimleri dorultusunda hareket ettirilebiliyor (dndrlyor,
eiliyor, vb.) ve istenilen pozisyonda sabitlenebiliyor mu?
Genel ve lokal aydnlatma, ekran ile bilgisayar arkaplan arasnda yeterli klandrma ve kontrast salyor mu?
Gzlerle ekran arasndaki mesafe 5080 cm arasnda m?
Ekran, gr bozabilecek yansmalardan arndrlm m?
30
EVET
HAYIR
SORU
EVET
HAYIR
Klavye monitrden bamsz m? Gvde, kollar ve ellerin rahat bir pozisyonda durmas mmkn mu?
Klavye ve farenin nnde kalan boluk kullancnn bileklerini desteklemeye yeterli mi?
Klavye ve fare birbirine yakn m? kisi de ayn seviyede mi?
Klavyenin yzeyi yansmalar engelleyecek ekilde mat m?
Klavyenin tular zerindeki karakterler kolayca farkedilebiliyor mu? nsanlar doru alma
pozisyonundayken bu karakterleri kolayca okuyabiliyorlar m?
YERI EKPMANLARI
Sandalye sabit mi; serbeste hareket etmeye ve rahat bir vcut duruuna olanak veriyor mu?
Sandalyenin ykseklii kolayca ayarlanabiliyor mu?
Sandalyenin arkasnn ykseklii kolayca ayarlanabiliyor mu?
Eer gerekliyse, kol destei var m?
Eer gerekliyse, ayak destei var m?
yerinde en sk kullanlan ekipmanlara ve dier nesnelere ba ve gvdeyi evirmeden kolayca ulalabiliyor mu?
Masann ykseklii bacaklarn (ve kullanlan nesnelerin) hareket edebilmesine imkan veriyor mu?
Sayfa tutucu ayarlanabilir mi; kullancnn kolaylkla okumasn salayacak bir pozisyonda sabitlenebilliyor mu?
YAZILIM ERGONOMS
Kullanlan yazlm grevin gereklerini karlayabiliyor mu?
Yazlm balang dzeyine ayarlanabiliyor mu?
Yazlmn kullanclarnn ana dilinde hazrlanm bir yardm mens var m?
Yazlm, bilgiyi kullancnn ihtiyalarna gre uyarlanm ekilde sunuyor mu?
Yazlmla ilgili sorunlarla karlalmas durumunda alann destek alabilecei bir yer var m?
ORGANZASYONU
Srekli ekran karsnda almay gerektiren durumlarda, alanlarn yeterli sayda ara vermesi ya da
yaplan iin trn deitirmesi mmkn m?
Ekran nnde geirilen alma sresi gnlk alt saatin altnda m?
alanlarn grevleri eitlilik gsteriyor mu?
alanlar grevlerini hangi srayla yapacaklarna kendileri karar verebiliyor mu?
alanlar i hedeflerine ya da sonuca ulaabilmek iin kendilerini ar bask altnda hissediyor mu?
veren bilgisayar kullanm gerektiren birimleri kurarken, bakmn yaparken ve gelitirirken alanlarn
grlerine bavuruyor ve yeterli dzeyde bilgilendirme ve eitim olana veriyor mu?
31

SORU
EVET
HAYIR
SALII TEHDT EDEN TEHLKELER

alanlarn ikayetleriyle ilgili grlerine nem veriliyor mu?
alanlarn grme becerileri dzenli olarak izleniyor mu (ulusal mevzuatta ngrld ekilde)?
Eer gz doktoru tarafndan yaplan tamir sonrasnda alanlardan birinin kulland gzlk veya kontak
lensin Ekranl Aralarla almak iin uygun olmad ortaya karsa, sz konusu alana hemen net
grmesini salayacak uygun bir gzlk temin edilir mi?
alanlarnz kas iskelet sistemlerinde meydana gelen bir ardan ikayeti olurlarsa (boyun, srt,
omuzlar, bacaklar) ergonomik bir deerlendirme yaplr m?
32
YERI ORTAMI
Dzenli olarak risk deerlendirmesi yaplmas.
yeri ortamnda yaplmas gereken deiiklikler konusunda alanlarn fikrinin alnmas.
Ortamdaki parametrelerin llmesi ve izlenmesi.
yerlerinin tasarm yaplrken (ya da iyeri yeniden denirken) uzmanlarn da srece dahil edilmesi.
EKRANLI ARALAR VE BLGSAYARLAR
Her alma trne uygun bir ekipman kullanlmas.
yerlerinin tasarm yaplrken (ya da iyeri yeniden denirken) ergonominin de dikkate alnmas.
YER EKPMANLARI
Ekipmanlarn dzenli olarak bakmnn yaplmas.
alma alannn yeniden dzenlenmesi (ergonomik mdahale).
K MAKNE ETKLEM (YAZILIM ERGONOMS)
Yazlmlarn kullanm konusunda alanlara eitim verilmesi.
Teknik gelimelerin uygulanmas (yazlm gncellemeleri ve yenilikleri)
ORGANZASYONU
alanlara SG alannda doru ynlendirme yaplmas.
nleyici tedbirlerin etkinliinin srekli olarak deerlendirilmesi.
organizasyonuyla ilgili kararlarda alanlarn fikrinin alnmas.
alma saatlerinin ve zaman izelgelerinin salk zerindeki etkilerinin izlenmesi.
SALII TEHDT EDEN TEHLKELER
yeri ekipmanlarnn, zellikle de masa-monitr-sandalye arasnda braklan mesafelerin, ergonomik ilevselliklerinin gelitirilmesi.
Aydnlatmann gelitirilmesi, Ekranl Aralar zerindeki yansma ve parlamalarn ortadan kaldrlmas.
alanlarn salnn sistemli bir ekilde tbbi gzetimden geirilmesi (zellikle gz sal ve kas iskelet sistemi sorunlar
ile ilgili olarak).
Kontrol Listesi: naat

ile iaretlediyseniz
SORU
EVET
HAYIR
alanlar, alacaklar yere gvenli bir ekilde ulaabiliyor mu?

Halkn girmesini engellemek iin inaat sahasnn evresi bariyerle evrelenmi mi?
Halkn (rnein inaat alannn yanndan geen insanlarn) korunmasna ynelik tedbirler alnm m?
yerinde trafik gzergahlar temizlenmi ve iyi aydnlatlm m?
Aralarn geriye doru hareket ettiklerinde alan uyar sirenleri var m?
naat alan dzenli mi ve iyi tasarlanm m?
naat alan iyi aydnlatlyor mu?
Gerekli gvenlik levhalar yerletirilmi mi (rn. trafik gzergahlar, yetkili personel)?
alanlara ayrlan tesisler yeterli mi (soyunma odalar, dular, vb.)?
alanlarn yemeklerini yemeleri iin ayrlan bir tesis var m (kantin, vb.)?
lk yardm birimi var m, salk gzetimi salanyor mu?
Gvenli elle tama konusunda alanlara eitim verilmi mi ve gerekli talimatlar veriliyor mu?
Ar yklerin kaldrlmas iin uygun kaldrma aralar temin ediliyor mu?
Mevcut elektrik hatlar (yer altnda ya da yukarda) belirlenmi mi?
Ykl elektrik hatlaryla ilgilenen bir alma sistemi var m?
Elektrikli sistemlerin ve ekipmanlarn bakmnn dzenli olarak yaplmas ve yetkili bir kii tarafindan
dzenli olarak denetlemesini salamak iin gerekli tedbirler alnm m?
Yap iskelelerinin kurulmas, deitirilmesi ve sklmesi yetkili kiiler tarafindan m yaplyor?
alanlar yap iskelelerini periyodik olarak kontrol ediyorlar m?
alanlar, tanabilir merdivenleri sadece hafif iler iin, ksa sreliine ve baka bir seenekleri
olmadnda m kullanyorlar?
alanlar, gvenlik merdivenlerini en gvenli ekilde nasl yerletireceklerini ve kullanacaklarn biliyorlar m?
Yap iskelesi zerindeki alma alannn genilii her zaman asgariden (60 cm) fazla m?
Asansr ve vinler dzgn bir ekilde kurulmu mu ve yetkili kiiler tarafindan kontrol ediliyorlar m?
alanlar, yksekte alrken uygun koruyucular veya yksekten dmeyi nleyici ekipman kullanyorlar m?
alanlarn ya da nesnelerin dmesini nlemeye ynelik tedbirler alnm m?
naat alanndaki tm insanlar uygun koruyucu donanm kullanyor mu (rn. uygun ayakkab, kask)?
Toz (rn, aa, imento ve silika) maruziyetini nlemek ya da azaltmaya ynelik koruyucu tedbirler alnm m?
Grlt ve titreim maruziyetini nlemek ya da azaltmaya ynelik koruyucu tedbirler alnm m?
33

ile iaretlediyseniz
SORU
EVET
HAYIR
ekipman ve makineleri gvenli koullarda muhafaza ediliyor mu?

Makinelerin gvenlik aksamlar (rn, ses sinyalleri, kalkanlar) alyor mu?
Kazl alanlarn korunmas iin kullanlan ekipman skme riskini asgariye indirmek iin kullanlyor mu?
Ara ve tehizat operatrlerine uygun eitim verilmi mi?
Tm alanlara, potansiyel riskler ve alnm olan tedbirler konusunda anlayabilecekleri bir dilde ve
kendilerine uygun dzeyde bilgi veriliyor mu?

PROJE TASARIM AAMASI
Salk ve gvenliin mimari tasarma entegre edilmesi.
Uygun eime sahip olan ve dikkatsiz hareketlere kar skca sabitlenmi merdivenlerin kullanlmasyla dme riskinin
ortadan kaldrlmas.
atlara kmak iin gzergahlarn tasarlanmas ve yerletirilmesi.
Tm kaldrma aralarnn ve kaldrma donanmna ait her bir unsurun, eklerin, ankrajlarn (balant yerlerinin) ve
desteklerin iyi tasarlanm olmas, dzgn bir ekilde kurulmas ve kullanlmas, iyi alr bir ekilde muhafaza edilmesi,
ulusal ynetmeliklere gore yetkili bir kii tarafndan tamir edilmesi ve uygun eitimi alm alanlar tarafndan iletilmesi.
Tm alma alanlarnda, merdivenlerde inaat alannda alanlarn geebilecei her yerde yeterli aydnlatma yaplmas.
Ykm aktivitelerinin sadece yetkili bir kiinin gzetiminde planlanmas ve gerekletirilmesi.
naat artklarnn uygun bir ekilde atlmas/yok edilmesinin ayarlanmas.
Binann tamiri ya da yklmas srasnda asbestle alma olaslna kar tm tedbirlerin alnmas.
Yeterli sayda salk birimi ve temizlenme/ykanma yeri, yemek yeme alan ve kt hava koullarndan dolay almaya ara
verilmesi durumunda kullanlacak dinlenme yerlerinin temin edilmesi.
34
ORGANZASYON AAMASI
htiya duyulmas halinde, riskleri azaltmak iin alma plannn deitirilmesi.
Toplu koruma tedbirlerinin uygulanmasn salamak iin benzer koruyucu eylemler ieren grevlerin e zamanl olarak
organize edilmesi.
Ulusal dili ok iyi anlayamayanlar da dahil tm alanlarn inaat alanndaki potansiyel riskler, alnan gvenlik tedbirleri
ve salk ve gvenlik konusunda kendilerine den sorumluluklarla ilgili bilgilendirilmesi
alanlara gerekli kiisel koruyucu donanmlarn (kask, eldiven, maske, gvenlik ayakkabs) temin edilmesi.
lk yardm malzemelerinin alanda muhafaza edilmesi.
UYGULAMA AAMASI
Salk ve gvenlik konularnda eitimli bir kiinin salk ve gvenlik koordinatr olarak tayin edilmesi.
naat alannda herhangi bir almaya balamadan nce yap iskelesinin her gn kontrol edilmesi.
Tm alma tamamlanmadan nce yap iskelesinin paralarnn asla sklmemesi.
Yap iskelesi zerindeki alma alannn geniliinin 60 cmden ksa olmamas.
Yap iskelesine asla trmanlmamas, mutlaka uygun bir merdiven kullanlmas.
Tanabilir merdivenlerin uygun bir eimle yerletirilmesi, merdivenin en st blmnn alann adm ataca yzeyin
zerinde bir seviyede olmas.
Merdiven basamaklarnn kaymay engelleyici bir malzemeyle kaplanm olmas ve zerlerinde herhangi bir
engel bulunmamas.
6mden uzunsa, tek bir merdiven kullanlmamas.
Tanabilir merdivene karken ya da merdivenden inerken mutlaka yzn merdivene dnk olmas ve her iki elle merdivenin skca kavranmas. Kullanlan aletler iin bele taklan bir kit ve kullanlacak malzeme iin de asansr kullanlmas.
Tanabilir bir merdivenin zerinde alrken vcudun asla yanlara doru uzatlmamas.
Kt hava koullarnda asla atda allmamas.
at ileri de dahil yksek yerlerde alrken koruyucularn yerletirilmesi.
Krlgan malzemeyle kapl yzeylerde asla yrnmemesi.
naat alanndaki ana elektrik alterinin ve alann zerinde, altnda ya da stnde bulunan herhangi bir ykl elektrik
kablosu ya da aracnn gnlk olarak kontrol edilmesi. Yetkili bir kii bu kontrol tamamlamadan ie balanmamas.
Toksik ve tehlikeli rnlerin ve patlayclarn kontrol altnda tutulmas ve bunlar kullanacak kiilerin iyi belirlenmesi.
Alann her zaman dzenli tutulmas.
Tm gei ve merdivenlerin engellerden temizlenmesi.
35
Kontrol Listesi: Gida leri

ile iaretlediyseniz
SORU
EKPMANI
Keskin aralar (kesiciler, baklar, baltalar, vb.) kullanlyor mu?
Tm makinelerde koruyucu var m?
retim hattnda m gerekletiriliyor?(retim hattna kendini kaptrma, kendini kesme,
amptasyon, vb. riski)
alanlarn giysileri makinelerin hareketli paralarnn arasnda skarak kazalara neden olabilir mi?
Depolama yaplyor mu?
alanlar scak ya da donmu malzemelerle ya da ekipmanlarla temas ediyor mu?
Makineler, g kaynana balyken temizlii ve bakm yaplyor mu?
KMYASAL VE BYOLOJK TEHLKELER
Soutmak iin amonyak ya da baka bir kimyasal kullanlyor mu?
Kapal tanklara, sarnlara ve/veya rezervuarlara girmek gerekiyor mu (rn. denetim ya da
bakm srasnda)?
alanlar ham maddelerle ve/veya hayvan ya da bitki ieren maddelerle dorudan temas ediyorlar m
(biyolojik tehlikeler)?
PATLAMALAR
yeri ortamnda havada bulunan yerlemi toz rn. un var m?
yerinde basnl kaplar var m?
HAVA KALTES
alanlar kt kokuya maruz kalyor mu?
zerinde koruyucu kapa olmayan vantilatrler kullanlyor mu?
alanlarn solunum sistemlerini korumaya ynelik yeterli solunum maskesi kullanlyor mu?
SALII TEHDIT EDEN RISKLER
alanlar scak ve/veya souk bir alma ortamna maruz kalyorlar m?
alanlar yk tayor ya da yorucu pozisyonlarda almak zorunda kalyorlar m?
alanlar monoton ya da zorlayc bir tempoda alyorlar m?
alanlarn gece vardiyalar var m?
36
EVET
HAYIR

EKPMANI
alanlara dzenli gzetim salanmas, imalat ekipmannn ve iyerlerinin denetlenmesi.
Uygun koruyucularn yerletirilmesi; donanmn belirli paralarnn (mikserler, kesme makineleri, v.b) koruyucu paralara
sahip olmas.
Doru kiisel koruyucu donanmlarn kullanlmas.
Bu sektrdeki risklere ynelik dzenli eitim verilmesi.
Makine ve ekipmanlarn doru kullanm konusunda alanlarn eitilmesi, sadece eitimli alanlarn ekipmanlar
kullanmasna izin verilmesi.
alanlarn belirli ekipmanlar gvenlik prosedrlerine gre kullanmas.
Ekipmanlarn tm paralarnn temizliinin ve bakmnn dzenli olarak yaplmas.
Tehlikeli ekipman paralarnn snf landrlmas.
Elektrik kaynana bal olan makinelerin asla temizlenmemesi ve bakmnn yaplmamas.
KMYASAL VE BYOLOJK TEHLKELER
Kimyasallarla alrken uygun kiisel koruyucu donanmlarn kullanlmas (eldivenler, gvenlik gzlkleri, yz siperleri,
solunum maskeleri).
Kimyasal malzemelerin depolama alanlarnn, lokal alma ynetmeliklerine de uyularak, uygun bir ekilde iaretlenmesi,
depolama alanlarna malzemelerin kullanmyla ilgili talimaltarn dahil edilmesi.
Tanklara, sarnlara ya da rezervuarlara yalnz bana girilmemesi.
alanlarn, kimyasallarn etkileri, bu etkilerden korunma ve ilkyardm konularnda bilgilendirilmesi.
yerine zg koullarla balantl olarak alanlarn salk kontrollerinin yaplmas (tbbi deerlendirme).
PATLAMA
Soutma ve basn ekipmanlarnn gvenlik durumlarnn deerlendirilmesi; makine ve ekipmanlarn dzenli
olarak denetlenmesi.
Patlama riskinin olduu tozlu havann bulunduu alanlarda makine ve ekipmanlarn temizlik ve bakmna zen gsterilmesi.
HAVA KALTES
Eer iyerinin havas kirliyse, havalandrma sisteminin kurulmas, denetlenmesi ve dzenli olarak
bakmnn yaplmas.
Makine operatrlerinin yaknna korumal vantilatrlerin konulmas.
yeri havasnn kalitesinin izlenmesi.
SALII TEHDT EDEN RSKLER
Tm hij yen standartlarnn korunmas.
alanlara dzenli bilgi ve eitim verilmesi.
alanlara dzenli salk muayenesi yaplmas.
Gvenlik molalarnn verilmesi ve alma-dinlenme programnn iyi yaplmas.
37
Kontrol Listesi: Aa leri

ile iaretlediyseniz
SORU
EKPMANI
Tm makinelerin korumalar var m?
Gvenli almaya ilikin talimatlar var m?
alanlar makinelerin kullanm konusunda eitimli mi?
ekipmanlar dzenli olarak muayene ediliyor ve denetleniyor mu?
alanlar ksa ya da dar paralar testereye ynlendirmek iin itme ubuklar kullanyor mu?
alanlarn giysilerinin hareketli paralara skarak alana zarar verme ihtimali var m?
ELEKTRKLE LGL TEHLKELER
Elektrikle alan makineler topraklanm m?
Tm elektrik kablolar, kordonlar ve fileri iyi durumda m?
Tm prizler, elektrik balantlar, anahtar ve tehizatlarn zeri kapal m?
Tehlike snflandrmas olan bir ekipman i ortamna uygun bir ekilde seilmi mi?
HAVA KALTES
Aa ii makinelerinde, dorudan makineye bal olan ve makine kullanldnda aktif hale gelen egzos
sitemleri var m?
Egzos tertibatlar dzenli olarak kontrol ediliyor mu?
Tavanlar, blme duvarlar ve kablo borular temizlenip tozdan arndrlyor mu?
yeri havasnn kalitesi deerlendiriliyor mu?
alanlar sprey kabinlerinde alrken solunum maskesi kullanyor mu?
KMYASALLAR
Tehlikeli kimyasallar kullanan tm alanlar dzenli olarak eitiliyor mu?
alanlar kimyasallar kullanrken kiisel koruyucu donanmlar kullanyor mu (eldiven, gzlk, yz
siperi ya da maske)?
Kimyasallar ate kaynaklarndan uzak tutuluyor mu?
GRLT VE TTREM
yerindeki grlt seviyesi deerlendiriliyor mu?
Yksek seviyede grltye maruz kalan alanlar kulak koruyucu donanmlar kullanyor mu?
Makineden ilenen paraya ve oradan da alann koluna geen titreimler engellenebiliyor mu?
38
EVET
HAYIR
SORU
EVET
HAYIR

alanlarn tbbi muayeneleriyle ilgili gerekli organizasyon yaplyor mu?
Yksek seviyede grltye maruz kalan alanlar periyodik odyometri testlerine gnderiliyor mu?
alanlar yklerin dzgn biimde kaldrlmas ve tanmas konusunda eitiliyor mu?
yeriyle ilgili dzenlemeleri yaparken alanlarnzn zel ihtiyalarn karlayabiliyor musunuz? (ergonomi)

EKPMANI
Makinenin ve operatrnn iin getirdii tm tehlikelere kar uygun gvenlik ekipmanlaryla donatlmas.
Ekipmanlarn, imalatnn talimatlarna ve el kitabna uygun kullanlmas.
Ekipmanlarn dzgn aralklarla teknik kontrolden geirilmesi.
Uygun koruyucularn monte edilmesi.
alanlarn ekipmanlarn iletilmesi ve muhafaza edilmesi konusunda eitilmesi.
Dorama ekipmannn ve koruyucularnn bakmnn yaplmas ve dzenli olarak temizlenmesi.
Sadece eitimli ve yetkili alanlarn ekipmanlar kullanmasna ve bakmn yapmasna izin verilmesi.
ELEKTRKLE LGL TEHLKELER
Tm makinelerin, motor ve kafes dahil, topraklanmas.
Tm elektrik tehizatnn dzenli aralklarla kontrol edilmesi.
HAVA KALTES
Tm dorama makinelerinin zerinde srekli lokal havalandrma yaplmas ve spreyleme, boyama ya da kaplama ileri iin
bamsz egzos sistemlerinin kullanlmas.
Atlyenin dzenli olarak temizlenmesi.
Azami etkinlii salamak iin egzos havalandrma sisteminin dzenli olarak temizlenmesi ve denetlenmesi.
Birikmi tozun basnl havayla ters ynde flenmesine asla izin verilmemesi.
39

KMYASALLAR
Solvent bazl kaplama ya da yaptrclar yerine daha az toksik olan ya da toksik olmayan kaplama ve yaptrclarn
kullanlmas.
Kaplama ya da yapkanlarn uygulanmasnda otomatik sistemlerin kullanlmas.
alanlarn kimyasallarla gvenli alma konusunda eitilmesi.
GRLT VE TTREM
Farkl tedbirlerle makinelerdeki grlt seviyesinin azaltlmas (kaynanda kontrol).
zole etme, bloke etme, ynn deitirme ve abzorbe etme yoluyla grlt seviyelerinin azaltlmas (grltnn
izledii yolun kontrol).
Ekipmanlar zerinde titreim izolasyonu ya da azaltma tekniinin uygulanmas.
alanlarn titreimli bir alet kullanarak geirdii haftalk alma saatlerinin azaltlmas.
alanlarn her saat banda titreim kaynandan 1015 dakika uzak durmalarna izin verilmesi.
alanlarn iyerindeki riskler ve salkl yaam tarzlar konusunda dzenli olarak eitilmesi.
alanlarn iyerinde salklarn etkileyebilecek risklerle ilgili olarak periyodik muayeneden geirilmesi.
Yeterli sayda mola verilmesi ve alma-dinlenme programnn iyi yaplmas.
40
Kontrol Listesi: Araba Tamiri

ile iaretlediyseniz
SORU
EVET
HAYIR
Dz yzeyler (zemin, muayene ukuru,vb.) dzenli olarak temizleniyor mu?

alanlarn iyerini temizleme zorunluluu var m?
Dz yzeylerin (zemin, servis istasyonundaki muayene ukuru,vb.) boyalarnn, kullanlan malzemelere
(rn. ya, dizel, petrol) kar boya dayankll var m?
Kullanlan ya (yeni ve eski) uygun konteynerlerde muhafaza ediliyor mu?
Tamir ukuruna inen basamaklar kaygan olmayan malzemeden yaplm m?
alanlar kaymayan ayakkab giyiyor mu?
Platformlarn serbest kelerinde trabzanlar var m?
alanlara fren test eden silindirlerin zerine basmamalar gerektii sylenmi mi?
alanlara ykseltilmi aralarn altna girmemeleri gerektii sylenmi mi?
Tamir ukurunun st i bittikten sonra gvenli bir ekilde kapatlyor mu?
Tamir ukuru, insnlarn dmelerini nleyecek ekilde iaretlenmi mi ya da evresinde parmaklk konulmu mu?
Dar bir alanda alan kimse var m?
Dar alma alanlarnda akustik ve dier sinyaller farkedilebiliyor mu? (rn., lme aletleri)
aletlerini koymak iin sabit bir yer var m?
Arabalarn servis istasyonuna girecekleri yolu belirleyen iaretler (rn. yerde) var m?
alanlarn tamir kanalna girmeleri ve kmalarna ilikin gvenllik talimatlar var m?
Aracn kasas zerinde yaplan almalar (rn. kaynak yapma, rodaj, boyama) srasnda meydana
gelebilecek sakatlklar nlemek iin alnan tedbirler var m?
Montaj almalar iin belirlenmi gvenlik kurallar var m? (rn. kasa, motor)
Benzin tanklaryla yaplan almalar iin belirlenmi gvenlik kurallar var m? (rn. onarm)
Aracn paralarnn dmesini engellemek iin alnan tedbirler var m?(rn. ara kaldrlnda)
alanlarn dnen paralarla temasn nlemek iin kullanlan koruyucular var m? (rn. hareket
halindeki tekerin balans ayarlar yaplrken)
alanlarn dnen paralara skmalarn nlemek iin alnan tedbirler var m? (rn.motor altrldnda)
Garaj kaps istemeyen kapanmalara engel olacak ekilde sabitleniyor mu? (rn. aralar ieri alnr ya da
dar karlrken esen kuvvetli rzgarlar nedeniyle kapnn kapanmas durumunda)
41

SORU
Ate ve sdan kanmak iin alnm organizasyonel ya da teknik tedbirler var m? (rn. boyann
kurumasn beklerken aracn odada tutuluyorken)?
Aklerin depoland odada yangnn nlenmesine ynelik belirlenmi talimatlar var m?
Aklerin arj edilmesi srasnda meydana gelebilecek patlamalarn nlenmesine ynelik alnan tedbirler var m?
Elektronik ekipmanlar sudan korumaya ynelik alnan tedbirler var m?
Toza ve dier kk paralara maruziyeti nlemeye ya da azaltmaya ynelik alnan koruyucu tedbirler
var m? (rn. kaynak yapma, rodaj, boyama srasnda)
Tamir ukurundaki aydnlatma grsel ilerin gerekletirilmesi iin yeterli mi?
Servis istasyonundaki scaklk hem kn hem de yazn almaya uygun mu?
Tamir ukurunda almak iin yeterli havalandrma var m? (rn. kaynak, rodaj)
alanlar, ilerini yapabilmek iin gerekli yeterlilie ve beceriye sahip mi?
42
EVET
HAYIR

Dz yzeylerin, zeminlerin, tamir ukurunun, vb. gvenli muhafaza edilmesi bu mekanlarda kaymann nlenmesi, alma
alannn dzenli olarak temizlenmesi
Rodaj, boyama vb. sonra derinlemesine temizlik yaplmas.
Dz yzeylerde uygun malzeme kullanlmas (sv maddeleri emmeyen).
Bir depolama bidonundan ya boaltrken ve kullanlan ya yeniden uygun bir bidona boaltrken gerekli prosedrlere
uyulmas, yerdeki yan temizlenmesi.
Koruyucu kaymayan ayakkablarn giyilmesi.
Tamir ukuruna giren basamaklarn kaymay nleyen malzemeyle kaplanmas
Fren testinde kullanlan silindirlerin zerine asla baslmamas, fren testi srasnda muayene kanalnn yaknnda durulmamas.
Ykseltilen aralarn altna asla girilmemesi.
Servis istasyonundaki kapal tamir ukuruna asla girilmemesi.
Servis istasyonundaki tamir ukurlarnn zerlerinin i bittikten sonra rtlmesi.
Elektrikli, hidrolik ve pnmatik hatlarn insanlarn yolundan uzak tutulmas.
aletlerinin alma srasnda ve alma bittikten sonra muhafaza edilmesi iin sabit bir yer belirlenmesi.
Aralarn izleyecei ve tamada kullanlacak gzergahlarn iaretlenmesi (rn. zemin zerinde).
Kaldrma mekanizmalarnn doru ekilde yerletirilmesi ve kontrol edilmesi, hareketli paralarn iine el sokulmamas.
Tm almalarn eitimli alanlar tarafindan ve tm gerekli gvenlik prosedrlerine uygun bir ekilde gerekletirilmesi.
Aklerle yaplan almalarda sadece nerilen gvenli aralarn kullanlmas.
eitli buhar ve svlarn patlayc karmlar oluturmasn nlemek iin dzgn havalandrmann salanmas. Tehlikeli
alanlarda kesinlikle sigara iilmemesi.
Tm elektrikli donanmn rutubet, nem ve sudan uzak tutulmas.
alanlara uygun kiisel koruyucu donanmlarn temin edilmesi (eldiven, maske, gvenlik ayakkabs)
Tehlikeli buhar ya da dumanlarn ortadan kaldrlmas iin etkin ventilasyon ve egzos sistemlerinin kullanlmas, bunlarn
tam olarak etkin olmad durumlarda uygun kiisel koruyucu donanmlarn kullanlmas.
Tamir ukurunun yeterli lde aydnlatlmas.
Uygun alma koullarn salayabilmek iin tm alma alanlarnda stma/soutma aralarnn bulundurulmas.
Dzenli salk muayenelerinin yaplmas.
43
Kontrol Listesi: Tarm

ile iaretlediyseniz
SORU
MAKNELER VE EKPMANLARI
alanlar makineleri ve i ekipmanlar gvenli bir ekilde kullanmak konusunda eitim alyor mu?
PTO iletme milinin tm koruyucular ve makine ve i ekipmanlarnn dier koruyucu paralar yerinde
mi ve iyi durumda m?
Ykseltilmi ekipmanlar havada tutmak ve altnda almak iin her zaman birbirinden bamsz iki ara var m?
Traktr lastiklerinin gvenle deitirilebilmesi iin kullanlan aralar var m ve bunlar kullanlyor mu?
Dormaclkta kullanlan motorlu dner testerenin yarma baklar ve itme ubuu ya da itme blou
gibi gvenlik paralar var m?
Kaynak aralar gerekli tm gvenlik paralaryla donatlm m ve iyi muhafaza edilmi mi?
Elektrikli testereyle alrken uygun kiisel koruyucu donanmlar kullanlyor mu? (rn. koruyucu
pantalonlar, izmeler, eldivenler, siperli kasklar ve kulak koruyucular)
Gvenli almayla ilgili talimatlar var m?
ekipmanlar dzenli aralklarla denetleniyor mu?
NAKLYE VE HAREKETL MAKNELER
Tm aralarn, fork-lift kamyonlarnn operatrleri ya da teleskopik aralar kullanan operatrler resmi
olarak eitim alm m ve kullandklar aralarn gvenli kullanmna ilikin sertifikalar var m?
Fork-lift kamyonlar ve teleskopik tayc aralarn yedek aksamlar yetkili bir kurum tarafindan dzenli
olarak muayene ediliyor mu?
iftlik alan aralarn gvenle hareket edecei ekilde organize edilmi mi?
Traktrlerin servis frenleri ve el frenlerinin bakm ve kontrol dzenli olarak yaplyor mu?
Rmorklarn frenleri etkin mi ve traktr koltuundan kullanlabiliyor mu?
eki demiri halkalar ve pikap eki birimleri anmaya kar dzenli olarak kontrol ediliyor mu?
Makinenin ters dnme ihtimaline kar emniyet kemerleri kullanlyor mu?
Eski traktrlere gvenlik kabini ya da koruma halkas eklenmi mi?
Gvenlik kabini ya da koruma halkalar paslanmaya kar ve kuvvetleriyle ilgili kontrolden geiriliyor mu?
n farlar, sinyal lambalar, frenler ve arka farlar dzgn alyor mu?
Kendinden atelemeli makinlerde yan aynalar yerli yerinde mi ve temiz tutuluyor mu?
Yukardan geen elektrik hatlarna yakn yerlerde yaplan almalar iin berlilenmi bir gvenlik sistemi var m?
44
EVET
HAYIR
SORU
EVET
HAYIR
YKSEKLK
Yksek yerlerde almaya ilikin gvenli bir sistem var m? (binalar, makineler, ekipmanlar, rezervuarlar, vb.)
Kullanlan tm merdivenler gvenilir mi, ar ilere uygun mu ve kullanlmadklarnda gvenli bir
ekilde muhafaza ediliyor mu?
Yksek yerlerde alrken kullanlan merdivenlerin sabitliini salamak iin nlem alnyor mu?
Yksek yerlere erimek iin merdiven dndaki alternatifler deerlendirilmi mi?
Balya istifleri gvenli bir ekilde yerletirilmi mi?
PESTISIDLER
Pestisidler doru ekilde depolanm m?
Pestisidlerle alan tm alanlar dzenli olarak eitiliyor mu?
Pestisidlerin, alanlarn ve dier insanlarn sal zerindeki etkileri deerlendirilmi mi gerekli
kontroller yaplm m?
Pestisidlerle alrken uygun kiisel koruyucu donanmlar kullanlyor mu?
Pestisidler evre asndan gvenli bir ekilde kullanlyor mu?
OCUKLAR
ocuklarn tehlikeli yerlere girmesi engellenmi mi? (alma aktiviteleri, hareketli aralarn alma
alan, ykseklik, svlarn depoland yerler, tehlikeli hayvanlar, vb.)?
ocuklarn yangn karma riski asgari dzeye indirilmi mi?
ocuklar tehlikelere kar uyarlm m?
Gen alanlarla ilgili ykmllkler yerine getiriliyor mu?
HAYVANLAR
Tehlikeli hayvanlarn (rn. boa, domuz, at, kpek) koyulabilecei uygun alanlar evrelenmi mi?
itle evrili bu alanlar iyi durumda muhafaza ediliyor mu ve hayvanlarn geiini nleyebiliyor mu?
Hayvanlarla alrken rehberlikten faydalanlyor mu?
Hayvanlarn tanmas iin uygun aralar var m ve iyi durumda m?
BYOLOJK TEHLKELER
iflikte herhangi bir tehlikeli biyolojik ajan kayna var m? (bitkiler, hayvanlar ve hayvan orijinli
maddeler, organik toz, atk, vb.)
Tehlikeli biyolojik ajanlarla temas riski kontrol altna alnm ya da azaltlm durumda m?
Tehlikeli biyolojik ajanlarla gvenli almak iin benimsenmi bir sistem var m?
45

ile iaretlediyseniz
SORU
SIVI DEPOLAMA
Depolama alanlar dzgn bir ekilde evrelenmi mi? evrelemekte kullanlan itler/parmaklklar
iyi durumda m?
Yeraltnda yaplan depolamada kullanlan kapak ve tanklar yerli yerinde mi ve iyi durumda m?
Ykleme rampalarna bariyerler kurulmu mu?
Uyar levhalar yerinde mi ve ve iyi durumda m?
KURU MADDELER
Kuru maddelerle almak iin benimsenmi olan gvenli bir sistem var m? (tohum, gbre, kum, vb.)
Tohum depolarna giri nlenmi mi?
BYOGAZ
iftlikte biyogaz oluabilecei ve toplanabilecei yerler var m? (amur deposu, hayvanlarn tutulduu
kapal yerler, atklar, kuyular, vb.)
Bu tr yerlere giri nlenmi mi?
Yangndan korunma tedbirleri kullanlyor mu?
Bu tr tehlikeli yerlerde almak iin benimsenmi gvenli bir sistem var m?
HAVA DURUMU
alanlar yksek scaklk, dorudan gne mas, dk scaklk, yamur ve kuvvetli rzgara kar korunuyor mu?
46
EVET
HAYIR

TM TEHLKELER
alanlarn bilgilendirilmesi, ynlendirilmesi ve eitilmesi.
MAKNELER VE EKPMANI
Makine ve i ekipmanlarnn eitimli ve yetkili alanlar tarafindan kullanlmas.
PTO iletme milinin makine ve i ekipmanlarnn tm koruyucu paralarnn yerinde bulunmas ve iyi durumda olmas.
Kaldrlm ekipmanlar havada tutmak iin ekstra aralar olarak; tutacaklarn, bloklarn, hidrolik krikolarn kolayca
ulalabilir bir yerde olmas.
Byk traktr lastiklerini kaldrmak iin zel lastik kaldrclarn, forklif tlerin ya da yk kaldrclarn kullanlmas.
Motorlu dner testerenin yarma baklarnn dzgn ekilde kurulmu olmas ve itme ubuu ya da itme blou gibi
gvenlik paralarnn kullanlmas.
Kaynak makinelerinin iyi durumda muhafaza edilmesi ve uygun gz koruyucularnn kullanlmas.
Elektrikli testere kullanlrken mutlaka uygun kiisel koruyucu donanmlarn kullanlmas.
Makine ve i ekipmanlarnn dzenli olarak muayene edilmesi ve denetlenmesi.
NAKLYE VE HAREKETL MAKNELER
Tm aralarn, forklift kamyonlarnn ya da teleskopik aralarn eitimli, sertifikal ve yetkili alanlar tarafindan
kullanlmas.
iftlikte tek ynl bir tama gzergahnn kullanlmas ve aralar (rnein kamyonlar) iin zel bir dn alan
belirlenerek, ara ve yaya yollarnn birbirinden ayrlmas.
Servis frenlerinin bakmnn yaplmas, el frenlerinin ve rmork frenlerinin imalatnn talimatlarna uygun ekilde bakm
ve ayarlarnn yaplmas
Anmaya kar dzenli kontrol yaplmas ve anm eki demiri halkalar ve pikap eki birimlerinin deitirilmesi.
Makinenin devrilme ihtimaline kar emniyet kemerlerinin kurulu ve takl olmas.
Traktrlere gvenlik kabinleri ya da koruyucu halkalarn yerletirilmesi ve dzenli olarak denetlenmesi.
Kaldrma ekipmanlarnn tm paralarnn dzenli olarak denetlenmesi.
Yan ve dikiz aynalarnn monte edilmesi ve iyi durumda muhafaza edilmesi.
Tm traktrlere ve ekilen aralara hasarsz dzgn alan far ve sinyallerin taklmas ve bunlarn temiz tutulmas.
Yukardan geen elektrik hatlarnn yaknlarnda almak iin gvenli bir alma sisteminin oluturulmas.
Tarla zerindeki yukardan geen elektrik hatlarn ve bunlarn yksekliklerini gsteren bir haritann temin edilmesi
YKSEKLK
Eer mmknse ykseklik fark olan alanlarn ortadan kaldrlmas.
Tehlikeli alanlarn evresinin uygun ekilde evrelenmesi ve iyi durumda muhafaza edilmesi.
Uygun yerlere uyar levhalarnn yerletirilmesi.
yi muhafaza edilen merdivenlerin kullanlmas, bu merdivenlerin hareket etmesinin nlenmesi.
Merdivenlerin gvenli ve ocuklarn ulaamayaca yerde muhafaza edilmesi.
47

Forklif t kamyonlarnn ya da yk kaldralarnn olduu durumlarda, yksek yerlerde yaplacak almalarda kafes
plat formlarn kullanlmas.
Hareketli ykselen alma platformlarnn, kule iskelelerinin ya da edeer yaplarn kullanlmas (tohum kovalar ya da
patates kutular kesinlikle alma platformu olarak kullanlmamaldr)
Salam bir yap oluturmak iin ynlarn dzgn bir ekilde oluturulmas ve bozulmas.
PESTSDLER
Pestisid kullanma ihtiyacnn ortadan kaldrlmas.
Salk zerinde daha az risk oluturan rnlerin kullanlmas.
Spreyde kullanlan aralarn kullanmdan sonra dikkatlice ykanmas ve bu ykama ileminin kuyulardan, ocuklardan ve
hayvanlardan uzakta yaplmas.
Pestisidlerin yetkili olmayanlarn giremeyecei, belirgin tehlike iaretleriyle iaretlenmi depolarda saklanmas.
OCUKLAR
ocuklarn if tlik aktivitelerinden ve i trafiinden uzak tutulmas.
Dzgn ekilde evrelenmi bir oyun alannn temin edilmesi.
ocuklarn gzetim altnda olmadan alma alanna girmesi durumunda almann braklmas ve ocuklarn dar
karlmas.
Tehlikeli yerlere uyar levhalarnn yerletirilmesi ve ocuklara bu levhalarn anlamnn aklanmas.
ocuklara dikkat etmeleri gereken tehlikeler ve girmemeleri gereken yerler konusunda bilgi verilmesi.
alan genlerin bilgilendirilmesi, ynlendirilmesi, eitilmesi ve gzetilmesi.
HAYVANLAR
Hayvanlarn dzenli bir ekilde beslenmesi.
Hayvanlar iin belirli alanlarn uygun ekilde evrelenmesi ve iyi durumda muhafaza edilmesi.
Hayvanlarla almak iin uygun rehberlerin kullanlmas.
Hayvanlarn tanmasnda uygun aralarn kullanlmas ve bu aralarn iyi muhafaza edilmesi.
BYOLOJK TEHLKELER
Tehlikeli biyolojik ajan kaynaklarnn ortadan kaldrlmas.
Bu kaynaklarn insanlardan uzak tutulmas.
Tehlikeli alanlarn etrafnn uygun ekilde evrelenmesi ve iyi durumda muhafaza edilmesi.
Dezenfeksiyon tedbirlerinin uygulanmas.
alanlarn alanmas.
hijyeni tedbirlerinin uygulanmas.
48

Dzenli salk taramasnn yaplmas.
SIVI DEPOLAMA
Depolama alanlarnn etrafnn uygun ekilde evrelenmesi ve iyi durumda muhafaza edilmesi.
Yeralt depolarn kapaklarnn ve tanklarnn iyi durumda muhafaza edilmesi.
Rampalardaki bariyerlerin muhafaza edilmesi.
KURU MADDELER
Tohum depolama alanlarna girii nlemeye ynelik tedbirlerin alnmas.
evredekileri uyarmak iin k ve ses sinyallerinin kullanlmas.
Yetkisi olmayan kiilerin i alanndan uzak tutulmas.
BYOGAZ
Biogaz kaynaklarnn ortadan kaldrlmas.
Ateleme kaynaklarnn nlenmesi veya ortadan kaldrlmas.
Tehlikeli alanlarn uygun ekilde havalandrlmas.
Tehlikeli alanlarn etrafnn uygun ekilde evrelenmesi ve iyi durumda muhafaza edilmesi.
Yangndan korunma tedbirlerinin alnmas.
Uyar levhalarnn yerletirilmesi.
Tehlikeli alanlarda yanlz bana allmamas.
HAVA DURUMU
Tehlikeli hava koullarnda almann durdurulmas.
Kurumak veya snmak iin glge ve su bulunan yerlerin ayarlanmas.
Darda geirilen zamann snrlandrlmas.
Uygun koruyucu giysilerin kullanlmas.
49
Kontrol Listesi: Kk lekli Yerst Madenleri

ile iaretlediyseniz
SORU
TOPRAK KAYMALARI
Yerst madeninin kenar eimlerinden malzemelerin, kayalarn, vb. kaymas mmkn m?
aretlenmemi ve kontrol edilmeyen kuyular var m?
Emniyet altna alnmam maden yata, kuyu duvarlar ya da kazlar var m?
Madenin herhangi bir yz, yan duvar ya da sras desteksiz sarkmalara ve alttan kesmelere neden
olacak ekilde ilenmi mi?
Madenin elle karlmas ya da fazla malzemenin tanmas, yerst madeninin iki srasnda e zamanl
olarak m yaplyor?
alma srasnda maden yznde ani deiiklikler meydana geliyor mu?
yerlerine giden ara gzergahlar zerinde tehlike var m? (rn. kayan kayalar)
Madenin duvarlar 1.5 metreden yksek mi ve doru ekilde desteklenmemi mi?
SU
Madeninin iinde su tehlikesi var m?
Kazlarn yaknnda, yzey madenindeki aktivitelerle balants olmayan su rezervuarlar var m?
Suyun serbest yzeyi her 6 ayda bir kontrol ediliyor mu?
Yaknlardaki bir nehir ya da gln sularnn yolunu bulup madene kadar gelme olasl var m?
Ka gzergahlar iaretlenmi mi?
Hendekler tkanm m?
Bir gnlk ya miktar pompalarn 36 saatte pompalayabilecei miktardan daha fazla olabilir mi?
Suyun kazlardan ieriye ak pompalarn 24 saatte pompalayabildii miktardan fazla m?
TAIMA II
alanlar tama gzergah boyunca gidip geliyor mu?
Kazlarn eimi 4 den fazla m?
Bir makinenin halkas/kepesi ya da ykleme paras src kabinden daha yksek bir mesafeye
hareket edebilir mi?
alanlarn ara yoluna kmas mmkn m?
50
EVET
HAYIR
SORU
EVET
HAYIR
PATLAYICILAR VE PATLAMA
Herhangi bir patlayc malzeme kullanlyor mu?
Patlayc malzemelerin depoland tesisler madendeki dier yaplara zarar verebilir mi?
Patlayc malzemenin depoland tesislerin evresindeki alanlarda herhangi bir patlamay
tetikleyebilecek tehlikeler var m?
Patlatma srasnda yanl atelemeler oluyor mu?
Tkanm patlatma deliklerine patlayc yerletirilebilir mi?
Patlatma delikleri doldurulurken kvlcma neden olabilecek herhangi bir alet kullanlyor mu?
Patlatma alanlarnn yaknlarnda kullanlmayan patlayc maddeler depolanyor mu?
Patlatmadan nce kullanlan sinyal sisteminde hi hata oluyor mu?
Fnyeler ve patlayclar ayn yerde depolanyor ya da birlikte tanyor mu?
Patlamadan sonra ortaya kan toz ve gazn biriktii alanda alma yaplyor mu?
51

TOPRAK KAYMALARI
Kaz alanlarnn, maden at alanlarnn ya da dengesiz maden alanlarnn itle evrilmesi.
Tehlikeli alanlarn uyar levhalaryla iaretlenmesi.
Maden karma ilemi srasnda, corafi koullara ve kayann zelliklerine bal olarak uygun ykseklikte yark ve
rampalarn braklmas.
Dik bir kuyu duvar yerine basamakl (terasl) sistemin kullanlmas.
Gevek toprak ya da krlm kayalardan oluan eimlerin salaml koruyacak bir eimde (45den fazla olmayan)
muhafaza edilmesi.
Tehlikeli duvar blmlerinin st ve alt kelerinin korunmas ve iaretlenmesi.
Madendeki herhangi bir yzn, yan duvarn ya da srann zerinde, desteksiz sarkma ya da alttan kesiklere neden
olabilecek ekilde allmasnn nlenmesi.
Koruyucu alar kullanarak duvarlarn ve yan duvarlarn korunmas.
Gvenli bir yerden leklendirme yaplmas.
Eer mmknse leklendirmenin alma yznn en tepesinden aaya doru yaplmas.
Uygun uzunluk ve yapda bir leklendirme ubuunun kullanlmas.
Maden yznn durumunun srekli izlenmesi.
Fazla ykn sadece belirlenen alanlara, alma alannn kenarndan en az 3 m. uzaa depolanmas.
Bir alma yznn alttan kesilmesi gerekiyorsa, sarkan malzemenin kmesini nlemek iin yeterli sayda destekleyici
aracn dzgnce kurulmas (rn. salam aa destekler).
SU
Gerekli olmayan su rezervuarlarnn kaldrlmas (mmknse).
evredeki su damarlar iin gvenlik stunlarnn korunmas.
Maden drenaj sisteminin dzenli aralklarla kontrol edilmesi.
Suyla ilgili bir tehlike sz konusu olduunda iyerlerinden nasl klacann belirlenmesi (gvenlik efi tarafindan).
Maden ilerini ayarlarken suyun doal olarak kendiliinden boalmasn salayacak ayarlamalar yaplmas (rn. daha
alakta bulunan terk edilmi alanlara).
eri gelen suyun eimlerden balant noktalarna doru kanalize edilmesi ve bylece yzey madenlerinin eiminin
korunmas. Gerekli durumlarda balant noktalarna su pompalarnn kurulmas.
TAIMA
Konveyrlerin zerinde ekip yelerinin gvenli geebilecei pasajlarn oluturulmas.
Konveyrlerin gvenlik aralaryla donatlarak karlan materyalin den paralardan korunmas.
Eimi 4den fazla olan kazlarda elle yaplan tama ilerine yasak getirilmesi.
Tama ekiplerinde yer alan alanlar iin iletiim yntemleri ve sinyallerin belirlenmesi.
Ykleme srasnda ne tip kabinlerde alanlarn bulunmasnn yasaklanacana karar verilmesi.
52
Ykleme plat formlarnn bariyerlerle donatlarak tama vagonlarnn yuvarlanmasnn nlenmesi.

Her vardiyann banda kablo hattndaki tm ip ve mekanizmalarn zorunlu olarak denetimden geirilmesi.
PATLAYICILAR VE PATLAMA
Patlayc maddeler iin depolama tesisleri ina ederken parlayc olmayan, kvlcm karmayan atee dayankl
malzemelerin kullanlmas.
Patlayc madde depolama tesislerinin metalden yaplmas durumunda depolama tesisinin elektriinin topraklanmas.
Nemi ve ar snmay kontrol altna alabilmek iin binann st ve alt ksmlarna havalandrma deliklerinin almas.
Depolama tesislerinin ieriini gsteren levhalarn yerletirilmesi.
Yetkisi olmayan kiilerin ieri girmesini nlemeye ynelik doru gvenlik aralarnn kullanlmas.
Ayr bir blmede muhafaza edilmedikleri srece f nyelerin dier patlayclarla ayn alanda depolanmamas.
Patlayc malzemelerin depoland tesislerin evresindeki 10 metre apndaki alann p, al, kuru imen ve
aalardan temizlenmesi.
Patlayc deposunun 20 metrelik evresinde yanc baka bir malzemenin (rn. benzin, dizel) bulundurulmamas.
Her patlatmadan sonra patlatma alanna giriin 30 dakikalna yasaklanmas.
Yanl ateleme yaplp yaplmadnn kontrol edilmesi.
Patlatma deliklerinin kontrol edilerek engellerden temizlenmesi.
Hi bir sebeple, patlayclarn patlatma deliklerine zorla sokulmamas.
Patlayclarn, patlatma deliine sadece bambu tipi arj ubuklar gibi kvlcm karmayan ekipmanlar araclyla
yerletirilmesi.
Bastrmak/tamponlamak iin kk kat paketler iine konulmu ince kum ya da kilden kullanlmas.
Kullanlmayan patlayc maddelerin arj tamamlandktan sonra korunakl bir alana yerletirilmesi.
53
RIS DEERLENDIRMESININ ESASLARI
54
55
56
57
TE-78-07-073-TR-C
SALII VE GVENL GENEL MDRL

nn Bulvar No: 42 Emek, Ankara / Trkiye, Tel : +90 (312) 215 50 21, Fax: +90 (312) 215 50 28
email : isggm@csgb.gov.tr, web: www.isggm.gov.tr, www.tr.osha.europa.eu
http://hwi.osha.europa.eu
European Agency for Safety and Health at Work. Reproduction is authorised provided the source is acknowledged. Printed in Nurnberg, Germany, 2007.
Daha ayrintili bilgi edinmek iin nerelere bavurabilirsiniz?

Kitapçık-Risk Değerlendirmesi Esasları

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Kitapçık-Risk Değerlendirmesi Esasları

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Sal ve Gvenlii

Risk deerlendirme esaslar

RISK DEERLENDIRME ESASLARI

TEMEL BILGILER & RSK DEERLENDRMES - GENEL

TEMEL BILGILER & RSK DEERLENDRMES - GENEL

RISK DEERLENDIRME ESASLARI

RISK DEERLENDIRME ESASLARI

TEMEL BILGILER & RSK DEERLENDRMES - GENEL

BLM I: TEMEL BLGLER

RSK DEERLENDRME FORMU

Bilgi iin: http://hwi.osha.europa.eu

TEMEL BILGILER & RSK DEERLENDRMES - GENEL

RISK DEERLENDIRME ESASLARI

BLM III: TEHLKELERN TESPT EDLMES VE NLEYC TEDBRLERN SELMES GENEL

BLM IV: TEHLKELERN TESPT EDLMES VE NLEYC TEDBRLERN SELMES

Sektrlere ynelik dier kontrol listelerine ulamak iin:http:// hwi.osha.europa.eu

RISK DEERLENDIRME ESASLARI

TEMEL BILGILER & RSK DEERLENDRMES - GENEL

BLM I: TEMEL BLGLER

Neden ve nasl risk deerlendirmesi

Tehlike, bir eyin zarar verme potansiyelidir. Tehlike;

Mesleki Risk Deerlendirmesinin balca amac

insanlar, eyalar, sreleri etkileyebilir; kazalara, salk

alanlarn saln ve gvenliini korumaktr. Risk

sorunlarna, kayplara ve makinelerde hasarlara neden

deerlendirmesi, ile ilgili aktivitelerin alanlara ya da

evreye zarar verme olaslnn asgariye indirilmesine

Mesleki risk, bir tehlikeye maruz kalma sonucunda bir

yardmc olur. Risk deerlendirmesi, iinizin rekabet gcn

sakatlk ya da hastalk geirme olasln ve ortaya kacak

ve etkinliini korumanz salar.

sakatlk ya da hastaln iddetini ifade eder.

Salk ve gvenlikle ilgili kanunlara gre tm iverenler

ADIM 1 Bilgi toplamak

ADIM 4 Risklerin ortadan kaldrlmasna ya da azaltlmasna ynelik

TEMEL BILGILER & RSK DEERLENDRMES - GENEL

RISK DEERLENDIRME ESASLARI

BU ARA TM ADIMLARI GEREKLETREREK RSK DEERLENDRMENZ

Hangi konuda bilgi

Herhangi bir tehlikeden

Yaptm risk deerlendirmesini nasl

RISK DEERLENDIRME ESASLARI

TEMEL BILGILER & RSK DEERLENDRMES - GENEL

BLM II: RSK DEERLENDRMES GENEL

yerindeki riskleri deerlendirebilmek iin aadaki

Bilgi edinmek iin aadaki kaynaklardan

konularda bilgi sahibi olmanz gerekmektedir:

yerinin ve/veya iin gerei srdrlen almalarn nerede

Iyerinde kullanlan ekipman, materyal ya da maddelerle

ilgili teknik bilgiler;

da engelli alanlara) zel dikkat gsterin. Bunun yannda,

kazas ve meslek hastalklarna ilikin kaytlar;

yar-zamanl alanlar, taeronlar, ziyaretileri, ve iyeri

Kimyasal maddelerin zellikleri;

dnda alanlar (srcler, mterileri evlerinde ziyaret

Yasal dzenlemeler ve teknik standartlar;

edenler, vs.) da deerlendirmeyi unutmayn.

Bilimsel ve teknik literatr.

Ne tr i ekipman, malzeme ve i srelerinin kullanld;

Bilgiye ulamak iin kullanabileceiniz dier yntemler:

yerinde gerekletirilen almalar gzlemlemek;

Mevcut tehlikelerin potansiyel sonular;

yerinin dnda gerekletirilen grevleri gzlemlemek;

Ne tr koruyucu tedbirlerin alnd;