Pandhawa

Pandhawa

Pandhawa.
Jeneng miturut basa
Basa

Paca

Sangskreta

Pava)

Jeneng miturut aksara

Dewanagari
aksara Bali
aksara Jawa
Para Pandhawa

Lima (basa

Sansekreta: Paca

Pava)

iku

Prabu

Yudhistira, Bima, Arjuna, Nakula lan Sadewa. Lima paraga iki turunan
Prabu Pandhu kang dadi raja ing Astina. Pandhu disepata dening dewa
bakal mati yn saresmi karo garwan. Pandhu nerjang wewaler lan banjur
mati. Dewi Madrim, garwan, mlu belapati, kamangka nalika iku lagi
nggarbini. Nalika suduk salira iku lair Nakula lan Sadewa kang kembar.
Dn Yudhistira, Bima lan Arjuna lair saka Dewi Kunti. Sadurunge karo
Pandhu,

Dewi

Kunthi

nate

nglairake

bayi

kang

banjur

diwenehi

jeneng Suryatmaja. Pandhawa dadi satru Kurawa ing Bharatayudha. Dene,

Suryatmaja melu Kurawa nglawan sedulur-sedulure dhewe. Pandhawa ing
budaya Jawa, mlebu wong-wong kang kudu diruwat. Yen ora diruwat bakal
dipangan Bathara Kala.

Silsilah
Pandhawa

menika

cacahipun

gangsal

sedherek,

tiga

antawisipun

(Yudistira, Bima, lan Arjuna) menika putra Pandu saking ibu Kunti, dene
(Nakula lan Sadewa) menika putra saking ibu Madrim.

Panitisan
Miturut tradhisi Hindu, Pandhawa menika panitisanipun dewa:

Yudistira titisan Dewa Yama, dewa akhirat;

Bima titisan Dewa Bayu, dewa angin;

Arjuna titisan Dewa Indra, dewa perang;

Nakula lan Sadewa titisan dewa kembar Aswin, dewa tabib.

A. Puntadewa
Inggih punika Raja ing

Amarta

utawi Indrapasta. Sawise

perang Bharatayuda Puntadewa dados raja ing Astina kanthi gelar

Prabu

Kalimataya. Puntadewa

Darmawangsa,

kagungan julukan antawisipun :

Darmakusuma,

Kantakapura,

Gunatalikrama,

Yudistira, lan Sami Aji. Priyantung ingkang jujurr, sareh, suci, luhur,
remen tinulung, tresna tumrap tiyang sepuhipun saha njagi sedereksedererekipun.

Gadahi

pusaka

kanthi

aran Jamus

Kalimasada,

ingkang paedahipun saged dados pituduh lan pinulung tumrap

kesaenan

lan

kesejahteraan.

Puntadewa

gadah

garwa

kalih

yaiku Dewi Drupadi lan Dewi Kuntulwilaten.

B. Bratasena
Nalika

dewasa

asmanipun

ksatria Jodipati lan Tanggulpamenang.

Werkudara,
Nate

inggih

punika
dados

raja Giliwesi kanthi gelar Prabu Tuguwasesa. Kagungan julukan

antawisipun : Bima, Bayusutu, Dandun Wacana, Kusuma Waligita.

Piyantun ingkang jujur, boten gumedhe, suci, manut tumrap

gurunipun

(terutama

Dewaruci)l,

tresna

tumrap

ibu

saha

sederekipun. Nalika perang gadah jargon Menang, nalika kalah

berarti

mati.

Panjenengane

pantes

dados

panutan

amargi

kagungan sifat kang jujur lan suci panggalihipun. Kagungan pusaka

kanti aran Kuku Pancanaka ing tangan kanan lan kiri migunani,
kukuh sanget saha landhep. Uga kagungan kekuatan gangsal angin,
serta saged ngancuraken gunung. Kagungan kalih prameswuri
yaiku: Arimbi dan Nagagini.

Kaliyan Arimbi pikantuk

putra

yaiku Gatotkaca, ingkang saged mabur boten ngagem sewiwi.

Saking Nagagini angsal putra kanthi asma Antasena ingkang saged
mlebet ing bumi lan kagungan kuwasa ing samodra. Bratasena
nalika lair kabungkus. Lan ingkang saged nyowek bungkusan wau
yaiky Gajah Situ Seno. Nalika samanten Gajah Situ Seno mlebet ing
raganupin Bratasena, saengga kagungan kekuatan luar biasa lan
saged nyowek bungkusan wau.
C. Arjuna
Inggih punika Ksatria Madukara, raja Tinjomaya ugi. Kagungan
julukan ingkang kathah antawisipun : Janaka, Parta, Panduputra,
Kumbawali, Margana, Kuntadi, Indratanaya, Prabu Kariti, Palgunadi,
Dananjaya.

Priyantung

ingkang

remen

lung

tinulung,

remen

tapabrata, cerdik lan pinter, ahli ing kabudayan lan kesenian. Arjuna
inggin punika ksatria ingkang sekti mandraguna. Kekasining para
Dewa, panjalmaning Dewa Wisnu. Kagungan gawra ingkang kathah
kamangkan kagungan julukan Lelananging jagad, kagungan paras
ingkang gagah lan boten wonten tandhingane. Prameswarinipun ing
Arcapada yaiku Wara Sumbadra dan Wara Srikandi. Lan prameswari
ingkang sanesipun inggih punika Rarasati, Sulastri, Gandawati,
Ulupi, Maeswara, lsp. Ing Jonggrang Saloka panjenengane gadah
prameswari inggih punika Dewi Supraba, Dewi Dersanala inggih
punika widodari ing Tinjomaya. Priyantun ingkang kagungan watak
ksatria, luhur budinipun, remen lung tinulung, sarta demenaning
para Dewa.

D. Nakula
Inggih

punika

putra

Dewanata kaliyan Dewi

kapapat Prabu

Madrim ingkang

lair

Pandu
sesarengan

kaliyan Sadewa. Rama lan ibunipun tilar donya nalika penjenengane

tasih

alit.

Mangka

Kunti kanthi

penjenengane

boten

dipunrawat

dening Dewi

mbenten-bentenaken.

Sawise

perang Bharatayuda Nakula lan Sadewa dados

ing Mandraka kaliyan Sadewa.

Kagungan

raja
julukan

Raden

Pinten. Nakula prigel ing pertanian. Nalika perang Bharatayuda,

panjenengane ingkang saged ngluluhaken manahipun Prabu Salya.
Sebab Prabu Salya tasih sederekipun Dewi Madrim, lan sejatina
panjenengane

tansah

sarujuk

ing

kabecikan

Pandhawa.

Mangka Prabu Salya maringi pirsa tumrap Nakula lan Sadewa dene
ingkang saged ngalahaken panjenengane inggih punikaPuntadewa,
sebabPuntadewa kagungan getih pethak.
E. Sadewa
Putra kaping gangalipun Prabu Pandhu kaliyan Dewi Madrim,
dilairaken

sesarengan

kaliyan Nakula.

Sawise

perang Bharatayuda dados raja ing Mandraka sareng kaliya Nakula.

Nalika

alit

peternakan.

kagungan

asma

Kagungan

putrinipun Begawan

Raden

Tangsem.

Prigel

prameswari Endang

Tembangpetra pertapa

kagungan putra kanthi asma Sabekti.

babagan
Sadarmi,

ing Parangalas,