POLOAJ SRBA U OSMANSKOM CARSTVU

-Osmanlije su u XV veku na Balkan donele islamsku veru, kulturu i nain ivljenja.

-Islam je prihvaen najvie od strane Albanaca, u znatnoj meri i meu Srbima a jednim
delom i meu Bugarima i Grcima.
-preveravanje ili primanje islama nije bilo nametano, ali su neki prihvatali novu veru da bi
opstali, napredovali i bolje iveli, da bi zadrali svoje posede i privilegije
-islam se lake irio u gradovima nego u selima zbog snanije osmanske uprave
-Danak u krvi - devirma poseban oblik nasilnog oduzimanja muke dece od sedme do
dvadesete godine starosti, svake tree ili sedme godine
-Srpske zemlje su bile podeljene na sandake(oblasti): Smederevski, Kruevaki, Prizrenski,
Vuitrnski, Skopski ...
-Bosanski paaluk jedno od vanijih turskih upravnih podruja
-Zavisno hriansko stanovnitvo bilo je najbrojnije i zvalo se raja. Bilo je Srba koji su
imali zemlju (batina) njihov broj je mali ali je daleko vei broj bio zavisnih seljaka ili
kmetova koji su bili vezani za zemlju i njenog vlasnika spahiju
- hara porez koji se plaao dravi po svakoj odrasloj mukoj glavi u porodici
- Vlasi ili stoari iveli su u katunima i bili su duni da plaaju jedan dukat ili filuriju po
kui a ne mukoj glavi
Osloboeni poreza bili su i pripadnici policijskih i vojnih odreda regrutovani iz redova
srpskog stanovnitva (vojnuci- pratioci karavana, martolosi- posada u tvravama, ajkairena policija na Dunavu, derbendije- uvari planinskih prelaza).
-Hajduci (nalazili su se na teritoriji kojom su upravljali Turci) i uskoci (nalazili se na
teritoriji koja nije pripadala turskoj upravi ve Mletakoj i Habzburkoj, pa odatle uskakali i
pljakali)
-postajali su hajduci: zbog otpora nasilju i nepravdi ali i zbog razbojnitva i pljaki
-predvodnik se zvao harambaa, njegov zamenik barjaktar, jatak seljak koji skriva
hajduke
-hajduke druine od deset do trideset boraca, za urevdan se sastajali, a rastajali za
Mitrovdan ( urevdan hajduki sastanak i Mitrovdan- hajduki rastanak )
-hajduci: Bajo Pivljanin, hajduk Stanko, Starina Novak, Stari Vujadin, Lazar Dobri
-uskoci ( najpoznatiji senjski ): Stojan Jankovi, Ilija Smiljani,Vuk Mandui