You are on page 1of 2

Ang Unang Digmaang Pandaigdig (Ingles: World War I/pinaikling WWI) ay isang

pandaigdigang digmaang naganap mula 1914 hanggang 1918 na kinasangkutan


ng mga makapangyarihang bansa sa mundo na noon ay napapangkat sa
dalawang magkalabang alyansa: ang Alyadong Puwersa (batay sa Tatluhang
Kasunduan ng Imperyong Briton, Imperyong Ruso atPransiya) at Puwersang
Sentral (mula naman sa Tatluhang Alyansa ng Imperyong Aleman, AustriyaUnggarya at Italya). Ang digmaan ang isa sa mga pinakamapinsalang giyera sa
kasaysayan.[1][2] Ang pagpaslang kay Archiduque Franz Ferdinand ng isang
makabayang Serbiyo na nagngangalang Gavrilo Princip noong 28 Hunyo 1914
ang itinuturing na siyang pinakasanhi ng pagsisimula ng digmaan. Nagsimula ito
noong 28 Hulyo 1914 nang magpahayag ng pakikidigma ang Austriya-Unggarya
laban sa Serbiya na siya namang nagbunsod sa dalawang magkalabang
alyansang nabanggit, kasama na maging ang kani-kanilang kolonya, na makibaka
sa isa't isa. Makalipas ang ilan pang linggo, ang digmaan ay tuluyan nang
lumaganap sa buong mundo.[3][4][5] Matapos makapagpahayag ng pakikidigma
ay kagyat na sinalakay ng Austriya-Unggarya ang Serbiya. Sinundan ito ng
pananakop ng Imperyong Aleman sa Belhika, Luksemburgo at hilagang Pransiya,
at ng bigong pananalakay ng Imperyong Ruso sa silangang Alemanya. Buhat
naman nang mapipilan ng sandatahang Briton-Pranses ang pag-abante ng
sandatahang Aleman patungong Paris ay nauwi na sa pakikidigmang
pambambang ang mga sagupaan doon na siya naman nagdulot upang halos
hindi na umusad ang magkabilang panig. Nang mga sumunod na taon ay
nakisangkot na rin sa digmaan ang Imperyong Otomano, Italya, Bulgarya,
Rumanya, Gresya at iba pa samantalang bumagsak ang monarkiya sa Rusya
matapos ang Himagsikang Ruso noong 1917 na nagbigay daan upang kumawala
ang mga Ruso sa digmaan at maglunsad ng sunod-sunod na opensiba ang mga
Aleman sa kanlurang Europa hanggang sa pumasok ang Estados Unidossa
digmaan. Sumuko ang Imperyong Aleman at mga kaalyado pagsapit nang 11
Nobyembre 1918 matapos ang isang matagumpay na kontra-opensiba ng
Alyadong Puwersa.[6][7] Sa pagtatapos ng digmaan ay maraming bansa ang
itinatag sa Europa mula sa labi ng mga imperyong Aleman, Austro-Unggaryo,
Otomano at Ruso. Itinatag noon ang Liga ng mga Nasyon upang pigilan ang

anumang tunggaliang maaaring maganap sa mundo. Ang mga kasunduang


itinadhana ng Kasunduan ng Versailles na nagdulot ng matinding paghihikahos
sa mga mamamayang Aleman at ang pag-usbong ng pasismo sa Europa ang ilan
sa mga dahilan upang muling sumiklab ang isa pang pandaigdigang digmaan
pagsapit nang 1939.[

You might also like