Professional Documents
Culture Documents
Chuong 7 Enzyme Va Ky Thuat Tao Dong
Chuong 7 Enzyme Va Ky Thuat Tao Dong
k thut to dng
1.Restriction endonuclease
2.Cc enzyme bin i DNA
Nuclease:
ExonucleaseIII,DNaseI,nucleaseS1
DNA polymerase:
DNA pol.I,Rtase,RNA pol.
Enzymes bin i u cui DNA:
Polynucleotide kinase,terminal trasferase
3.DNA ligase
A. Chin lc to dng
B. PCR
4. Th vin gen
A. Th vin b gen
B. Th vin cDNA
Vai tr sinh hc ca RE
H thng bin i gii hn-restriction enzyme
c hot ng cng vi h thng methylase.
Methylases l enzyme thm nhm methyl vo
nucleotide chuyn bit (vo A hay C) trong
trnh t nhn bit (recognition sequence). S
methyl ha ngn chn s nhn bit ca
restriction enzyme.
Do , restriction enzyme trong mt t bo
khng phn ct DNA ca chnh n. Tuy nhin
restriction enzyme c th phn ct DNA ngoi
lai xm nhp vo trong t bo nh ca
bacteriophage.
Restriction Endonucleases
Loi I- c nhiu tiu n v,c hot tnh
endonuclease v methylase, ct mt cch
ngu nhin ti v tr cch v tr nhn bit
(recognition sequence) 1000 bp
Loi II- ct DNA ngay v tr nhn bit, khng
cn ATP, hu ht dng n phn
Loi III- c nhiu tiu n v, c hot tnh
endonuclease v methylase ct cch 25 bp
t recognition sequence
RE hot ng nh th no?
Restriction Enzyme
Restriction enzyme
(endonulease) ct
DNA ti trnh t c
hiu
Nhng loi cu ni
no b RE ct?
Cu ni ng ha tr
(trong mt chui)
Cu ni hydrogen
(gia hai chui)
Cu ni
hydrogen
GGACGCTAGCTGATGAATTCGCATCGGATCCGAATCCGCTCTTTCAA
CCTGCGATCGACTACTTAAGCGTAGCCTAGGCTTAGGCGAGAAAGTT
Trnh t c hiu
GGACGCTAGCTGATGAATTCGCATCGGATCCGAATCCGCTCTTTCAA
CCTGCGATCGACTACTTAAGCGTAGCCTAGGCTTAGGCGAGAAAGTT
GGACGCTAGCTGATG
CCTGCGATCGACTACTTAA
Cu ni ng ha tr
Hot ng ca RE
Ct
Mi enzyme ct DNA ti mt
trnh t c bit restriction
site
AATTCGCATCGGATCCGAATCCGCTCTTTCAA
GCGTAGCCTAGGCTTAGGCGAGAAAGTT
Enzyme
Ngun t vi sinh
EcoRI
Escherichia coli
5' GAATTC 3
3' CTTAAG 5
TaqI
Thermus aquaticus
HindIII
Haemophilus influenzae
5' TCGA 3
3' AGCT 5
5'AAGCTT 3
3'TTCGAA 5
BamHI
Bacillus
amyloliquefaciens
5' GGATCC 3
3' CCTAGG 5
AluI
Arthrobacter luteus
5' AGCT 3
3' TCGA 5
Cc RE ph bin
EcoRI
Escherichia coli
5 nh ra
GAATTC 3
CTTAAG 5
HindIII
Haemophilus influenzae
5 nh ra
5
3
AAGCTT 3
TTCGAA 5
PstI
Providencia stuartii
3 nh ra
5
3
CTGCAG 3
CACGTC 5
Trnh t lp o
u dnh v u bng
Khi cc enzyme ct, chng c th to
ra
u dnh: mt s RE, v tr ct lch nhau
trn hai mch. Trong trng hp ny
cc u dnh c th bt cp tr li
u bng: mt s RE ct hai mch DNA
ti cng mt im, sau khi ct hai u
bng khng c kh nng t kt hp li.
ni chng li phi dng enzyme T4
ligase.
Enzyme ct
5
3
5
3
G
CTTAA
5
3
GAATTC 3
CTTAAG 5
AATTC 3
G 5
To ra u 5 nh ra (theo hng 5)
u bng: qu trnh ni sau ny
khng c hiu
5 GAA TTC 3
3 CTT AAG 5
HaeIII
5 TGACGGGTTCGAGGCCAG 3
3 ACTGCCCAAGGTCCGGTC 5
5 TGACGGGTTCGAGGCCAG 3
3 ACTGCCCAAGGTCCGGTC 5
Khi trnh t xc nh c tm ra
HaeIII s ct DNA
Nhng sn phm ny c gi
vi tn u bng = blunt ends
5 TGACGGGTTCGAGG
3 ACTGCCCAAGGTCC
CCAG 3
GGTC 5
5 TGACGGGTTCGAGGCCAG 3
3 ACTGCCCAAGGTCCGGTC 5
Tn ca restriction enzyme n t:
Loi vi khun m enzyme c tm thy
Th t m restriction enzyme c xc nh v
phn lp.
EcoRI l mt v d
Chng R ca vi khun E.coli
I l restriction enzyme u tin ca E.coli c
khm ph.
ng dng RE
Bn enzyme ct gii hn
Polymerase
DNA pol xc tc s tng hp DNA theo chiu
5 3 nh:
Cc ligase
y l enzyme xc tc cho phn ng
ni gia hai on DNA (DNA ligase)
hay RNA (RNA ligase).
C cc ligase sau:
Cc nuclease
y l nhm phn ct DNA hay RNA.
Gm cc enzyme chnh sau:
DNAase I: c ngun gc t ty tng b
Nuclease S1: ly trch t Aspergillus
oryzae
Exonuclease III: tch chit t E. coli
RNAase A: hin din khp mi ni
RNAase H: dng trong tng hp cDNA
To dng phn t
(molecular cloning)
- To dng phn t dng k thut di truyn phn lp
v lm thun mt gen:
+ Tch v phn on DNA ngun
+ Gn cc on DNA b ct vo vector dng ha
+ Bin np v gi DNA ti t hp trong t bo ch: ngn
hng DNA (DNA library, DNA bank)
+ Pht hin v lm thun dng mc tiu
+ Nui cy dng mc tiu ly trch v nghin cu DNA ti
t hp
Ti t hp DNA
Ti t hp DNA s dng
restriction enzyme
Quan trng: ni hai
mnh DNA li vi nhau
chng phi c ct
bng mt loi enzyme
ct gii hn
Cu hi
Loi cu ni no do DNA Ligase to
ra?
Cu ni ng ha tr (gia nucleotide
trong mt chui DNA)
Ti sao?
Restriction enzyme v
DNA ligase c th c
s dng to DNA ti t
hp, DNA c th c ct
ni li vi nhau t cc
ngun khc nhau
To dng (Cloning) c
ngha l gn mt on
DNA (mt gen vo mt
vector to dng (cloning
vector) sau t vo mt
t bo sng (Bin np)
khuch i gen mc
tiu.
DNA Cloning
Khuch i cc on DNA
Cng c to dng
Restriction endonuclease ct DNA
DNA Ligase ni DNA
Vector gn DNA
T bo ch khuch i DNA
Cng c chuyn DNA ti t hp vo t bo
ch
Cng c gi DNA trong t bo ch
Cng c xc nh xem t bo no c
to dng thnh cng (tm sot)
Plasmid
Plasmid l nhng on DNA ngn (2-5kb) dng
chui xon kp, dng vng, c th t nhn i c
lp vi DNA b gen
C s bn copy cao trong t bo E. coli (100)
Gen khc khng sinh (marker chn lc, VD. AmpR;
c ngha l E. coli c kh nng khng khi bin np
thnh cng nhn c plasmid)
To dng tt vi on DNA 5-10 kb (nh)
Rt d s dng
Cc loi plasmid
Plasmid th h th nht: tm thy trong t
nhin ( ColE1, pSC101)
Plasmid th h th hai: plasmid nhn to
(pBR322: kch thc 4364 bp, mang hai gen
ApR, TetR v 20 v tr nhn bit duy nht ca cc
enzyme ct gii hn)
Plasmid th h th ba: y l cc plasmid
mnh hin nay c hai c tnh c bn
Kch thc nh
C mang mt polylinker
+ Phagemid
Kt hp gia bacteriophage v plasmid
To ra + ng gi ssDNA vi s tr gip ca
phage
Hoc c th bin np vo E. coli khi n th
hin ging mt plasmid (kch thc hn ch
ging mt plasmid)
V d. pBluescript (pBS)
C promoter phage T3 v T7 trn mi hng
cho vic tng hp ssRNA in vitro
Thit k nhn to bi s kt hp c u im
plasmid DNA v trnh t cos t phage
Khi vo trong t bo ch, c kh nng sao chp
nh plasmid. Plasmid ti t hp bn hn trong t
bo ch
Nhng trnh t cos cho php ng gi DNA vo
phage ti np vo t bo khc
Rt tt to dng nhng on gen rt ln
DNA (32-47 kb). Hiu sut chuyn gen cao hn
Plasmids cng ln th cng kh thao tc
BAC
Eukaryotic vector
10
u im ca Prokaryote
1. Pht trin nhanh
2. Thao tc d dng
T bo ch
- E. coli:
+ T bo ch ph bin nht, d nui, sinh sn nhanh
+ Vi sinh vt gy bnh c hi
+ Khng tit enzyme
- Bacillus subtilis:
+ Khng gy bnh, khng to ni c t, tit protein
+ Pasmid khng n nh trong t bo ch
- Saccharomyces cerevisiae:
+ T bo eukaryote c nghin cu di truyn k nht
+ S dng th hin gen eukaryote
- Virt ng vt (SV40, retrovirus):
+ Dng dng ha gen vo t bo hu nh, c ch
tim tan
Nhc im ca Prokaryote
1.
2.
3.
4.
Ci tin t bo ch E. coli
Thng thng E. coli dng to dng
thng c ci tin:
Loi b cc h thng sa i hn ch
bng cch gy t bin trong h thng
sa i hn ch ni sinh
H thng ti t hp DNA c sa i
ngn chn s ti t hp
Thay i hot tnh endonuclease nhm lm
tng lng plasmid tch ly trong t bo
Cc bc ca k thut to dng
1. C lp gen mc tiu, c lp plasmid DNA
2. Thao tc trn DNA
a,b. Ct - Restriction enzyme
c. Ni - DNA ligase
3. Bin np vo vi khun
4. Chn lc vi khun bin np thnh cng.
5. Xc nh dng vi khun mang gen cn to
dng
11
Qu trnh to
dng mt gen
ngi
trong
mt vector to
dng
l
plasmid
vi
khun c th
c
chia
thnh 5 bc
Polycloning site
Bin np
Hin din cloning vector cho php chn lc trn agar c cha khng sinh
. Cc t bo khng cha cloning vector th khng c tnh khng khng sinh
12
Plasmid ti t hp
To plasmid ti t hp
Bin np plasmid
vo E. coli
Ti to dng (subcloning)
Th vin DNA
Da vo bn cht ca DNA cn to
dng ngi ta phn bit hai loi th
vin gen:
th vin b gen v th vin cDNA
Cc bc c bn ca ti to dng cng
tng t nh to dng
13
Th vin cDNA
Th vin cDNA l tp hp cc bn sao cDNA t
tt c cc mRNA ca mt t bo. Nh vy khng
ging vi th vin b gen , th vin cDNA c
thit lp t mt t bo xc nh trong gen cn
nghin cu phi biu hin thnh mRNA
Thng c lp cho eukaryote
cDNA c tng hp t mRNA trng thnh
(eukaryote) (Khng c cc on intron) s dng
enzyme Reverse transcriptase, RNase H , DNA
Polymerase I, v nuclease S1.
Th vin b gen
14
Th vin cDNA
15
16
To ra cc th h ng vt mi
C thm mt s tnh trng mi
Nhiu trng hn
T l nc cao hn
San pham cong nghiep
17
Nm 1998 c khong di 1% dc
phm l protein c tng hp ti t
hp nhng tr gi ti 12 t USD
Trong Y hoc
18
19