Doc.

dr Velibor Peuli

03/24/16

OSNOVE POSLOVNE
LOGISTIKE
U vojnoj terminologiji, logistika

se pojavljuje u
davna vremena, a njena geneza se vezuje za
francusku re loger to u prevodu znai plasiranje,
snabdjevanje, smjetanje. Prvi put u naunom
referatu o vojnoj strategiji, logistiku kao pojam,
koristi francuski general Baron de Jomini (1779 1896).

U drugom svjetskom ratu, u angloamerikom

jeziku logistika se upotrebljava kao pojam
planiranja i upravljanja procesima dostave i
snabdjevanja
vojnih
trupa.
Poetkom
sedamdesetih godina, termin logistika ulazi u
naunu i praktinu primjenu svih disciplina koje se
bave problemima kretanja materijala, ljudi,
energije i informacija.
03/24/16

LOGISTIKI SISTEM
DEFINICIJE
Meuzavisnost logistike i strunih disciplina

Logistika se nalazi u presjeku razliitih

strunih disciplina kao multidisciplinarna
oblast.

Svaki napredak i razvoj u bilo kojoj od tih

oblasti se reflektuje na razvoj logistike, a njen

razvoj impulsivno, povratno djeluje na razvoj
ostalih disciplina, to u zatvorenom
iterativnom krugu predstavlja inilac
sveukupnog privrednog razvoja.

Logistika je dobila epitet naunog faktora

razvoja trine privrede ekonomski

najmonijih zemalja u svetu

03/24/16

PROIZVODNA
TEHNOLOGIJ A
KOMUNIKACIONA
TEHNIKA
TEHNIKA
TRANSPORTNE
OPREME

TRANSPORTNA
TEHNOLOGIJ A
TEHNIKA
SISTEMA

LOGISTIKA
EKONOMIJ A
PREDUZE] A

INFORMATIKA

MARKETING

03/24/16

03/24/16

03/24/16

Logistiki trokovi obuhvataju trokove svih procesa i

aktivnosti vezanih za odvijanje tokova materijalnih i uslunih
proizvoda od mesta nastanka do krajnjeg potroaa.

To su trokovi: transporta, skladitenja, pakovanja, dranja

zaliha, pretovara, pripreme robe i dokumentacije,
posredovanja, pediterskih i agencijskih usluga i dr.

U logistici je mogue izdvojiti dve grupe trokova:

1. trokovi odvijanja logistikih lanaca, procesa i aktivnosti

u tokovima robe od poiljaoca do krajnjeg primaoca
(pakovanje, utovar, prevoz, skladitenje, zalihe, itd.),
2. trokovi funkcionisanja logistikih sistema (trokovi
sredstava, opreme, objekata, prostora, radne snage,
odravanja itd.).

Logistiki trokovi se odavno pojavljuju kao osnovni

kriterijumi optimizacije logistiko- distributivnih sistema i
procesa. Visoko uee logistikih u ukupnim trokovima
proizvodnje i plasmana proizvoda, odnosno u ukupnom
prihodu i ceni proizvoda, inicira stalnu potrebu za njihovim
snienjem i racionalizacijom.
03/24/16

PRAENJE LOGISTIKIH
TROKOVA
Ciljevi utvrivanja i praenja logistikih

trokova u logistiko-distributivnom sistemu

mogu se grupisati na vie naina i sa vie
stanovita. Jedna od moguih sistematizacija je :

sistem planiranja i upravljanja logistikim

procesima i sistemima,
obrazovanje asortimana i formiranje cene
proizvoda,
kontrolu realizacije logistikih aktivnosti i
utvrivanje tehnolokih rezervi,
izradu periodinih obrauna i bilansiranje
poslovnih rezultata preduzea,
sistem motivisanja i nagraivanja personala
angaovanog na logistikim zadacima.
03/24/16

PRAVCI RAZVOJA LOGISTIKE U

EVROPI
Na bazi dosadanjeg trenda razvoja osnove evropske
transportne politike se mogu naznaiti kroz slijedee:

formiranje evropske koncepcije razvoja transportne i

saobraajne infrastrukture

integrisanje transporta i stvaranje neprekidnih

logistikih lanaca transporta i proizvodnje

promovisanje evropske politike standarda i kvaliteta

zatita ovjekove okoline

apliciranje i identifikacija drutvenih i ekonomskih

kriterija kod izbora investicija u saobraajnu
infrastrukturu

03/24/16

LOGISTIKI PRINCIPI

1. PRINCIP: sveobuhvatna i jednovremena optimizacija svih

karika materijalnih, energetskih i informacionih tokova.
Cjelovito posmatranje tokova na putu od izvora sirovina do
krajnjeg potroaa finalnih proizvoda.

2. PRINCIP: izjednaavanje nivoa tehnologije logistike i

proizvodnje.

3. PRINCIP: uvoenje integruma u logistiki lanac. Nosilac

integrativne funkcije u fizikom smislu je logistika jedinica
koja prolazi kroz sisteme bez ili sa neznatnim izmenama.
Tenja je stvaranje idealne logistike jedinice koja bi
zadovoljila sljedeu jednakost: JEDINICA PAKOVANJA= JEDINICA
SKLADITENJA= JEDINICA PRETOVARA = JEDINICA TRANSPORTA
= LOGISTIKA JEDINICA.

4. PRINCIP:vremenska sinhronazacija u cilju breg protoka

materijala i uz eliminaciju svih zastoja i zaliha na cjelokupnom
putu transformacije robe u procesu reprodukcije.
03/24/16

 5. PRINCIP: povezivanje informacionih,

robnih i energetskih tokova.

6. PRINCIP: multidisciplinarni pristup

optimizaciji logistikih lanaca sa ciljem

dostave prave robe, u pravoj koliini, na
pravo mesto u pravo vrijeme.

7. PRINCIP: primena savremenih

komunikacionih sredstava i informatike

tehnologije koja se integrie u jedinstven
sistem i obezbeuje povezivanje svih
uesnika u logistikom lancu.

8. PRINCIP: edukacija i stvaranje novog

profila strunjaka, inenjera logistike

osposobljenog da projektuje i upravlja
logistikim sistemima i procesima.
03/24/16

FIZIKA DISTRIBUCIJA I SERVIS

KLIJENATA
Ispunjenje zahtijeva klijenata se razlikuje u odnosu na
tri oblasti zahtijeva:

Osnovni zahtjevi koji se obavezno moraju ispuniti,

u protivnom slijedi nezadovoljstvo klijenta

Pratei zahtjevi koje klijent oekuje i vrlo e biti

zadovoljan ako se ispune, a oni nisu precizirani u

ponudama mnogih ponuivaa. Ovi zahtjevi se
razlikuju od brane do brane;

Posebni zahtjevi koje klijent ne oekuje ali ako se

realizuju onda se ostvari veoma pozitivan utisak.

U vremenu kad ima mnogo slinih proizvoda,

mogunost diferencijacije i konkurentnost je

mogue ostvariti na polju LOGISTIKE USLUGE.
03/24/16

PROIZVOAI
ISPORUIOCI
PROIZVODA A1

A1
k

konkurencija na
tritu

A
PROIZVOD

A2
k

ILI

ISPORUKA

PROIZVOD
+
ISPORUKA

A
k

A
SERVIS ISPORUKE

KUPAC, KLIJENT
ima svoje elje:
1. PRAVA ROBA (vrsta, koliina)
2. PRAVOG KVALITETA (ispravna)
3. U PRAVO VREME
4. NA PRAVO MESTO (u stanu)

KOMPONENTE:

VREME ISPORUKE
2. STANJE ISPORUKE
3. POUZDANOST ISPORUKE
4. FLEKSIBILNOST ISPORUKE
1.

03/24/16

03/24/16

03/24/16

LOGISTIKA PREDUZEA
LOGISTIKA
NABAVKE

sirovine
poluproizvodi
potroni mat.
pogonski mat.
rezervni dijelovi

LOGISTIKA
PROIZVODNJ E

LOGISTIKA
DISTRIBUCIJ E

proizvodni
I FAZA

reciklaa
otpadni materijal
prazne tovarne
jedinice

II FAZA
proces

IV FAZA

III FAZA

gotovi proizv.
poluproizvodi
rezervni dijelovi

roba sa reklamacijom
prazna ambalaa
prazne logistike jedinice

LOGISTIKA SNABDJ EVANJ A

03/24/16

03/24/16

03/24/16

03/24/16

PROIZVOA

PEDITERSKO
TRANSPORTNO
PREDUZEE

ROBNO
TRANSPORTNI
CENTAR

TRGOVINA

POTROA
LOGISTIKI
LANAC
META SISTEM

INTERES
CILJ

finansije proizvodnj vozni

park skladiten
a
je
to vie
cilj
robe za
{to manje
prevoz u
zalihe
jednoj
po{iljci
KONFLIKT CILJEVA U LANCU
A izme|u funkcionalnih celina

INTERES
CILJ

INTERES
CILJ

INTERES
CILJ

KONFLIKT CILJEVA U LANCU

B izme|u institucionalnih celina
OPTIMIZACIJA LANCA WIN - WIN
SITUATION
MIKRO
META
MAKRO
LOGISTIKI
LOGISTIKI
LOGISTIKI
SISTEM
SISTEM
SISTEM

LOGISTIKI LANAC JE MOST KOJI SPAJA MIKRO - META - MAKRO SISTEME SA TENJOM
URAVNOTEENJA KONFLIKTA CILJEVA UESNIKA U LANCU

03/24/16

03/24/16

03/24/16

03/24/16

03/24/16

TA JE SKORO ISTO ZA SVE

Prihvat i otprema robnih i transportnih

tokova
Pretovar transportnih sredstava
Skladitenje i uvanje robe
Formiranje tovarnih jedinica
Formiranje jedinica otpreme
Izrada pratee dokumentacije
Niz prateih usluga za transportna sredstva,

TA JE RAZLIITO

Osnivai i vlasnici
Organizacione forme
Pripadnost vidu transporta
Pripadnost vrsti robe
Pripadnost pojavnom obliku robe
Struktura i obim logistikih funkcija
Lokacija u odnosu na saobraajnu
infrastrukturu
Lokacija u odnosu na urbane sredine i
industrijske komplekse
Stepen kooperacije nosilaca i korisnika
03/24/16

03/24/16

TRENDOVI U MULTIMODALNOM
TRANSPORTU
Azijski kontejnerski matini brodovi imaju sve

veu tendenciju da se zaustavljaju u

mediteranskim voritima. Brodska preduzea
su, uz pomo rada Doktoranta, otkrila da se
troak transporta kao I vrijeme krunog
putovanja iz Azije do mediteranskih luka,
umjesto luka na Sjevernom moru, moe
smanjiti za jednu treinu.

To ima vanu ulogu kada se uzme obzir da

troak po danu putovanja iznosi oko 17.000

amerikih dolara po TEU-u za kontejnerski
matini brod sa vie od 6.000 TEU.
03/24/16

CITY LOGISTIKA
City logistika buhvata sve dispozitivne i

operativne delatnosti za efikasno snabdjevanje

grada robom, kao i odnoenje materijala,
sekundarnih sirovina na specijalizovane
deponije. U osnovi city logistika podrazumijeva
dve koncepcije:

a) KONCEPCIJA KONCENTRACIJE I

INTEGRACIJE ROBNIH TOKOVA

b) KONCEPCIJA KONCENTRACIJE I

INTEGRACIJE INFORMACIONIH TOKOVA

KOJI UPRAVLJAJU ROBNIM I
TRANSPORTNIM TOKOVIMA
03/24/16

03/24/16

03/24/16

03/24/16

03/24/16

03/24/16

LOGISTIKI SISTEMI U BOSNI I

HERCEGOVINI

Bosna i Hercegovina je jedna mala privredna cjelina i jedna od

najsiromanijih drava u bivoj Jugoslaviji. Prije rata, najvaniji
privredni sektori su bili rudarstvo, poljoprivreda i umarstvo, te
industrija.

Ipak, poslije rata se struktura privrede promijenila. Utjecaj

primarnog i sekundarnog sektora na ekonomski razvoj se smanjuje.

Sektor usluga je u 2006. g. proizveo skoro 2/3 ekonomske

vrijednosti i rastao je za 20 procenata u zadnjih deset godina.
Posebno su reforme u finansijskom sektoru i prisustvo jakih
institucija doprinijele tom pozitivnom razvoju.

U tom istom periodu se sektor poljoprivrede smanjio za 15

procenata na 10%, a sektor industrije za 7 procenata na 25%. Meu
ostalim, provoenje privatizacije u industrijskom sektoru ubrzalo je
rast u 2005. i 2006. g. na 6,9% odnosno 5,3%. ak se ni sektor
usluga nije mogao nositi s tim u 2005. Godine.
03/24/16

03/24/16

03/24/16

03/24/16

03/24/16

03/24/16

EMA ULAZNO IZLAZNIH TOKOVA

03/24/16

ABALIZA...
ANALIZA LOGISTIKOG SISTEMA PEDICIJA U BIH
ANALIZA OSNOVNIH KARAKTERISTIKA

CARINSKE LEGISLATIVE I CARINSKOG SISTEMA

BOSNE I HERCEGOVINE
ANALIZA LOGISTIKOG SISTEMA DRUMSKIH
TRANSPORTNIH OPERTERA U BOSNI I
HERCEGOVINI
ANALIZA ELJEZNIKOG SISTEMA U BOSNI I
HERCEGOVINI
ANALIZA SISTEMA INTERMODALNOG
TRANSPORTA U BIH
ANALIZA LOGISTIKOG SISTEMA RIJENI
TRANSPORT I LUKE U BOSNI I JERCEGOVINI
ANALIZA VAZDUNOG TRANSPORTA U BOSNI I
HERCEGOVINI
03/24/16

03/24/16

03/24/16

03/24/16

LANCI SNABDJEVANJA

03/24/16

USPOREDNI TROKOVI

Logististiki lanac snabdjevanjaI: Ploe Sarajevo

Na ovom pravcu, kamion je najkonkurentniji marutnim vozovima, ak i u ovom idealnom modelu,

zbog kratke razdaljine (oko 200 km). Meutim, cestovni transport je upola krai od transporta
prugom,zbog dugih graninih procedura prilikom transporta prugom. Faktor vremena kao i dodatna
fleksibilnost usluga transporta kamionima daje im prednost. To je najvjerovatnije najvaniji
potencijalni koridor u BiH za multimodalni transport.

Logististiki lanac snabdjevanjaII: Ploe Tuzla

Suprotno od pravca Ploe-Sarajevo, vea razdaljina daje marutnim vozovima oiglednu prednost u

odnosu na drumski transport.

Logististiki lanac snabdjevanja III: Rijeka Banja Luka

Na ovom vanom transportnom koridoru, kamion i marutni voz proizvode skoro iste trokove.
Faktor

vremena kao i dodatna fleksibilnost usluga transporta kamionom daje prednost transportu
drumom.

Logististiki lanac snabdjevanjaIV: Zagreb Sarajevo

Efikasni marutni vozovi imaju oiglednu prednost u odnosu na drumski transport.

03/24/16

Logististiki lanac snabdjevanjaV: Minhen Sarajevo

Kao i kod nabavnog lanca IV, koji je dio ovog pravca, efikasni marutni vozovi
imaju oiglednu prednost u odnosu na drumski transport.
Logististiki lanac snabdjevanjaVI: Be Sarajevo (transport rijekom)
Slino nabavnim lancima IV i V, na due razdaljine pokazuju se prednosti
eljeznice. Transport vozom mnogo je jeftiniji od transporta drumom, a ujedno je i
trokovno isplatljiviji i mnogo bri od transporta rijekom.

Logististiki lanac snabdjevanjaVII: Constantza Sarajevo (transport

rijekom)

Na najduem pravcu, transport rijekom je najisplatljiviji. Meutim, ovaj transport je

mnogo sporiji od transporta eljeznicom (koji je dvostruko bri) i kamionom (etiri
puta bri, ali dosta skup). Uzimajui u obzir nabavne lance sa Jugoistoka ili Istone
Azije prema BiH, mane transporta rijekom malo su umanjene zbog kraeg
vremena tranzita za podvodni transport iz Azije do Constantze, nego do luka na
Sjevernom Jadranu. Za transport kontejnera iz Azije koriste se centralne luke na
Mediteranu kao to je Gioia Tauro, gdje se kontejneri utovaruju na feeder brodove
koji idu za Ploe, Rijeku, Koper ili Trst. To uzrokuje gubitak vremena od nekoliko
dana u poreenju sa Lukom Constantza, koja ima direktne veze sa lukama u Aziji.

Logististiki lanac snabdjevanjaVIII: Salzburg Sarajevo (RO-LA)

Ro-la na cijeloj razdaljini i pretovar u Luci Trst sa ro-la na ro-ro brodove daju sline
rezultate kada su u pitanju trokovi i vrijeme tranzita.

03/24/16

Pokazalo se da su sljedei kriteriji kvaliteta najvaniji u procesu

odabira optimalnog vida transporta (idui od najvanijeg ka
najmanje vanom):
Cijena/izvrenje usluge
Pouzdanost
Tanost
Nema tete
Redovno informisanje o problemima
Tano fakturisanje
Brzo i efikasno rjeavanje problema
Dostupnost 7/24 (putem telefona)
Kratkorona raspoloivost
Kratko vrijeme tranzita

U sljedeoj tabeli daje se usporedba trenutnog kvaliteta

intermodalnog transporta prema i iz BiH, sa drumskim
transportom na istom pravcu. Ocjenjivanje je izvreno u skladu
sa ocjenama od 1 - 5. Kada terminalski pretovar nije primjenjiv
za direktni drumski transport od vrata do vrata, onda se u
koloni cesta daje ocjena 5, jer sa stanovita peditera nema
problema sa kvalitetom transporta drumom vezano za ovaj
aspekt.
03/24/16

03/24/16

 Izvrena je usporedba kvaliteta usluge na potencijalnim

intermodalnim pravcima lancima du koridora sa

njihovim glavnim konkurentom, drumskim transportom
od vrata do vrata. Osnova za usporedbu kvaliteta su
zahtjevi klijenata i transportnih operatora. Logistiki
lanci snabdjevanja nisu statiki lanci transporta izmeu
take A i B kako se ranije mislilo.

Posebno u industriji transporta kontejnera, logistiki

lanci snabdjevanja nemaju jedinstvene modele za
logistika rjeenja. To su svakim danom sve fleksibilnija
pojedinana rjeenja. Umjetnost svakog pruaoca
transportnih usluga, bilo da se radi o brodarskim ili
pediterskim preduzeima (ali koji koriste logistiku
treih ili etvrtih strana), je da od pojedinanih
nabavnih lanaca naprave velike transportne tokove.

Jedna od mjera da se to uradi jeste da se uspostavi

mrea logistikih centara, centara za konsolidaciju, ICTa, i drugih oblika terminala koji mogu ponuditi usluge
sakupljanja i isporuke robe u kombinaciji za djeliminom
proizvodnjom, te uslugama popravke i odravanja.
03/24/16

PROGNOZA POMORSKOG KONTEJNERSKOG SAOBRAAJA ZA BIH

03/24/16

KONCEPT UNAPREENJA MULTIMODALNOG

TRANSPORTA
U BOSNI I HERCEGOVINI

Korak 1: Definicija loginih ruta

ukupnog odstojanja multimodalnog

transporta
Korak 2: Poreenje trokova na
rutama
Korak 3: Poreenje kvaliteta koridora
Korak 4: Procjena trenutne potranje
Korak 5: Procjena budue potranje
Korak 6: Analiza osjetljivosti
03/24/16

LOGISTIKI SISTEM REGIONALNIH LOGISTIKIH

CENTARA I REGIONALNOG ZBRINJAVANJA OTPADA U BOSNI
I HERCEGOVINI

03/24/16

03/24/16

OBJEKAT SKLADITA ELJEZNICE

03/24/16

03/24/16

03/24/16

Prstenovi Pariza

03/24/16

MODEL REGIONALNIH LOGISTIKIH

SERVISA
U BOSNI I HERCEGOVINI

03/24/16

 Osnovne karakteristike i svrha razvoja logistikog servisa

je poetno uspostavljanja filozofije Logistike i stavranje

navike klijenata da koriste usluge u sferi svih bitnih
logistikih djelatnosti transporta, berze tereta, pedicije i
drugih usluga. Kako je na sadanji stepen razvoja same
logistike jako nizak, a o problemima i prednostima koje
prua napredne filozofije logistike gotovo da je
nepoznanica, smatramo da je opravdano razmotriti kao
prelazno rjeenje uspostavljanje regionalnog logistikog
servisa, kao servis informisanja za klijente.

Logistiki servis e biti organizovan na bazi realnog

sistema, kao skup objekata (entiteta) I njihovih
meusobnih veza. iju osnovu init e e baze podataka,
koje e biti unaprijed aurirane i baze podataka koje e
sami klijenti aurirati i aktivirati.

Svaka baza podataka ureena e biti po osnovi rekorda

kao agregacije polja ili grupa polja i datoteka kao
kolekcije rekorda. Ogranienja e se odnositi na irinu i
slobodu pristupa bazama podataka u zavisnosti od
statusa korisnika, klijenta, naimme stalni lanovi i
povremeni lanovi.

03/24/16

Svi klijenti (jedne grupe-stalni, povremeni i sl.) imaju isti tretman

pristupanju mrei baza podataka i informacijama zadovoljiti svoje
potrebe i zahtjeve. Razvoj posebnih informacionih i
komunikacionih sistema kao i uvoenje telematskih sistema pruit
e zainteresovanim korisnicima - klijentima veoma brz pristup
velikom broju informacija, vieg kvaliteta, na bilo kojoj udaljenosti
u gradu. Analiza razvijenih logistikih centara u Evropi govore o
logistikom servisu kao fundamentu odnosno osnovnom elementu
uspostavljanja logistikog centra i dr.

Osnovu za kreiranje logistikog servisa init e detaljna analiza I

razrada, te kreiranje i pristup potpunim bazama podataka i njihovo
povezivanje, te uspostavljanje jednog realnog modela ostvarljivog
i primjenljivog u realnim okvirima I potvrdom u praksi.

Probleme koje treba oekivati u naem sluaju, mogu proizii kao

produkt loeg razumjevanja i neupuenosti i spremnosti nadlenih
institucija da shvate pojam, prednost I sutinu same logistike. No,
svjesni da su svi koraci u pionirskom smislu vie nego oteani
izlaemo se svjesno takvom riziku.

Cijenimo da e logistiki servis dati i te kako veliki doprinos u

rjeavanju gradskih problema gradova u tranziciji, umanjiti
trokove, umanjiti duplirane i nultne vonje i stvoriti preduslove za
razvoj logistikih centara i sistema u cjelini.
03/24/16

UESNICI U LS...

03/24/16

Prikaz osnovnih baza podataka

Logistikog servisa

03/24/16

BERZA TERETA...

03/24/16

BERZA TRANSPORTA...

03/24/16

KONCEPT LOGISTIKIH SISTEMA REGIONANOG

ZBRINJAVANJA OTPADA U BOSNI I HERCEGOVINI

03/24/16

03/24/16

KONCEPT PLANA UNAPREENJA I RAZVOJA

ODREENIH
ELEMENATA CARINSKOG SISTEMA BOSNE I
HERCEGOVINE
Razvoj i provedba dugorone poslovne strategije carinske slube BiH,
koja podrava dravnu budetsku i privrednu politiku, ispunjava
izazove sadanje i budue trgovine i meunarodnog poslovnog
okruenja, te uzima u obzir naela efektivnosti i efikasnosti.

Razvoj i provedba sistema godinjeg operativnog i finansijskog

planiranja carinske slube BiH, koja podrava carinsku poslovnu
strategiju.
Odreivanje strukture, organizacije i lokacije organizacionih jedinica
carinske slube BiH i njenih sastavnih dijelova, prvenstveno na
osnovu zahtjeva za ispunjenjem operativnih potreba, kao i primjena
dovoljne fleksibilnosti za usklaivanje s promjenama u tim
zahtjevima.
Jasno definisanje uloga, odgovornosti i veza izmeu sredita Uprave
za indirektno oporezivanje i regionalnih centara UIO.
Razvoj organizacije carinske slube BiH u kojoj se upravljaka
efikasnost prepoznaje kao kljuni faktor u ostvarivanju efikasnih
poslovnih rezultata i u kojoj se u znaajnoj mjeri ulae u razvoj
strunosti i sposobnosti menadera i slubenika na svim nivoima.
03/24/16

 Pripremljeni su detaljni opisi svih

rukovodnih poslova, ili kategorija poslova,

unutar UIO. U opisu svih rukovodnih
poslova navedene su precizne
odgovornosti za planiranje, organizaciju,
usmjeravanje i kontrolu sredstava za koje
je odgovoran rukovodilac.

Pripremljen je nezavisan sistem

upravljanja za praenje aktivnosti

rukovodilaca i slubenika u njihovoj
nadlenosti. Sistem imenovanja
rukovodilaca u UIO prilagoen je
vjetinama i sposobnostima kandidata koje
odgovaraju zahtjevima posla.
03/24/16

LOGISTIKI ODBOR U FUNKCIJI IMPLEMENTACIJE

STRATEGIJE JAANJA LOGISTIKOG SISTEMA BOSNE I
Osnovni zadaci logistikog odbora su:
HERCEGOVINE

Uspostaviti vozni park lokomotiva kako bi uli novi uesnici uz manje rizika

Klasteri podravaju Logistiki odbor (i vladu) u poboljanju detalja transporta specifinih

za koridor (otre i blage mjere mjere)

Klasteri grade konkurentni koridor i integriu ga u meunarodne lance snabdijevanja

Uspostaviti Transportne klastere po koridoru

Uspostaviti mreu multimodalnih logistikih centara kako je predloeno

Logistiki odbor podrava vladu da uspostavi koridore i mreu logistikih centara

Logistiki odbor (njegove projektne grupe) promoviu multimodalno i logistiki

orijentisano okruenje u sektoru saobraaja BiH

Logistiki odbor treba da izradi Master plan logistike (ukljuujui concept

multimodalizma)

Vlada donosi zakonodavstvo koje je povoljno za logistiku (na osnovu preporuka

Logistikog odbora)

Vlada finansijski podrava, a Logistiki odbor promovie glavne multimodalne logistike

centre na spojevima koridora i na vanim graninim takama u vezi sa satelitskim
logistikim centrima u klasterima
03/24/16

03/24/16

ZAKLJUNA RAZMATRANJA
Dugorona regionalna saradnja je

potrebna Bosni i Hercegovini da bi

planirala i odabrala infrastrukturne
projekte i da bi poboljala menadment
transportnih operacija uzimajui u obzir
proceduralne i institucionalne aspekte.
Ove mjere obuhvataju:

pojednostavljivanje, harmonizaciju i

standardizaciju tranzitnih procedura i

dokumentacije,
poboljanje carinskih sistema.
03/24/16

Generalno gledajui, postoji nedostatak modernih terminala za

pretovar i opreme za pretovar u BiH. Vie od 90 % kontejnera koji za
odredite imaju BiH istovaruju se u morskim lukama te utovaruju na
konvencionalne kamione. Ako se kontejneri transportuju do primaoca,
ili se utovare u prostorijama poiljaoca, kontejneri ostaju na prikolici.
Ako se kontejneri prevoze eljeznicom, onda e kontejneri biti
istovareni na terminalima ili transportovani putem usluge preuzimanja
i dostave poiljki do poiljaoca/primaoca gdje ostaju na prikolici.

Meunarodni koridori mogu se podijeliti na drumske, eljeznike,

unutranje plovne i morske (brodski prijevoz na krae udaljenosti).
Koridori ne samo da usmjeravaju i odreuju transportne tokove, ve su
u konkurenciji jedni s drugima i to je jo vanije, predstavljaju
konkurenciju alternativnim pravcima u dravi. Deset Panevropskih
transportnih koridora su na Drugoj i Treoj panevropskoj konferenciji
1994. (Kreta) i 1997. (Helsinki) definisani kao pravci od interesa za
cijelu Evropu koji zahtijevaju velike investicije. BiH je povezana sa
kontinentalnom mreom putem Koridora Vc (Ploe Sarajevo
Osijek/Hrvatska Budimpeta/Maarska). Koridor X (Salzburg/Austrija
Ljubljana/Slovenija Zagreb/Hrvatska Beograd/Srbija Ni/Srbija
Skoplje/Republika Makedonija Veles/Republika Makedonija
Thessaloniki/Grka) zaobilazi BiH na sjeveru, kao i Koridor VII (rijeka
Dunav).

Meutim, na Koridor X moe se doi iz BiH putem Koridora Vc i

Koridora VII preko rijeke Save.
03/24/16

 Na bazi definicije, sagledavanja ulazno

izlaznih tokova robe, mogue je

definisati sedam pravaca snabdjevanja
multimodalnog transporta:
Nabavni lanac I: Ploe Sarajevo
Nabavni lanac II: Ploe Tuzla
Nabavni lanac III: Rijeka Banja Luka
Nabavni lanac IV: Zagreb Sarajevo
Nabavni lanac V: Minhen Sarajevo
Nabavni lanac VI: Be Sarajevo (transport
rijekom)
Nabavni lanac VII: Constantza Sarajevo
(transport rijekom) + Salzburg Sarajevo (ROLA) ...
03/24/16

Dravne eljeznice koje dre monopol, i intermodalni operatori koji su

njihove podrunice, jo vie poveavaju rizik za mala i srednja
pediterska preduzea koja osjeaju da sve vie gube mo u odnosu na
takva preduzea. Rezultati analize jasno pokazuju da, generalno,
multimodalni transport eljeznica-drumski transport, brod-eljeznica i
brod-drum moe biti konkurentan cestovnom transportu samo ako se u
obzir uzmu idealni trokovi transporta.

Posebno se transport prugom na duge razdaljine ini konkurentnijim sa

aspekta cijena od transporta drumom. To ne odgovara postojeoj
modalnoj podjeli koja puno vie pogoduje transportu drumom.

Trino orijentisani zakljuak je stoga:

Politika odreivanja cijena eljeznica koje su 100% u dravnom
vlasnitvu i koje nude usluge na ovim koridorima nije trino
orijentisana. To se moe potvrditi putem postojee meunarodne
strukture tarifa kojoj nije glavni cilj da ponudi konkurentne cijene za
transport na ovim relacijama, ve da doda na dravne cijene kako bi
ostvarili to vei mogui prihod za relevantni monopol dravne
eljeznice (a da ne spominjemo da takvo odreivanje cijena nije u skladu
sa postojeim zakonodavstvom Evropske unije koje zabranjuje monopole
i kartele).
Kvalitet eljeznikih usluga na vee razdaljine manji je nego u sluaju
drumskog prevoza. To se odmah moe zakljuiti na osnovu vremena
tranzita u modelu prorauna trokova. Meutim, jedini pravac na kojem
je transport kamionom jako blizu transporta eljeznicom sa stanovita
trokovne efikasnosti, je pravac Ploe-Sarajevo. To je istovremeno
vjerovatno najvaniji transportni tok koji povezuje glavni grad sa
glavnom lukom na moru.

03/24/16

 Trenutno logistiki sistem pedicija u Bosni i

Hercegovini raspolae se 296 pravna subjekta koja su

isunila sve potrebne i dovoljne uslove za rad poslova iz
domena pedicija. Sistem pokazuje loe strane
postojeeg sistema, naime, 75% pediterskih kompanija
rade sa minimalnim aktivnostima jedne pedicije.
Carinska politika, a posebno nepisana praksa predvodi

politiku da su pedicije u stvari nosioci obaveza i garancija

prema UINO, a to znai da je vei dio rada i angamana
menadmenta pecije troi na pregovaranje i
obezbjeenje potrebnih carinskih garancija.
pedicije nemaju razraenu berzu tereta i transporta,
uglavnom u 80% sluajeva poslovi pedicija se mogu
opisati u jednosmjernom angamanu, obradom
dokumenata, eventualno savjetnikom funkcijom.
Kapacitet pedicija nije dovoljno iskoriten, iz razloga
nepostojanja trenda razmjene podataka, potom
nedovoljnom implemetacijom i rada kontrolnih organa,
posebno iz segmenta uzorkovanja i kontrola.
Izuzetno nizak stepen angamana drugih oblika saradnje,
kooperacija, nepostajanje mape hotela za paleta,
skladinih kapaciteta. Svega 10 % pedicija raspolae sa
transportnim kapacitetima za zbirni transport tereta.

03/24/16

Osnovne karakteristike i svrha logistikog centra je objedinjavanje svih bitnih

logistikih djelatnosti uz preuzimanje niza transportno distributivnih i drugih
usluga dislociranih na podruje grada kao centra regionalniog povezivanja, a uz
visok stepen usluga realizacije osnovnih djelatnosti kao to su :

obavljanje djelatnosti dolaznog i odlaznog daljinskog lokalnog transporta robe i tovarnih

jedinica integralnog transporta
vrenje pretovara robe u unutranjem i meunarodnom saobraaju na podruju daljinskog
tako i na podruju lokalnog saobraaja
sabirni i distributivni centri robe
pratee i uslune djelatnosti ( informaciono-upravljaki sistemi, berza tereta i dr.)

Logistiki centri su po svojim bitnim tehnikim, tehnolokim, organizacionim,

ekonomskim i pravnim fenomenima te fenomenima ljudskog, odnosno
intelektualnog kapitala izuzetno sloeni stohastiki makrokompleksi
specijalizovanih i univerzalnih skladita i terminala svih vrsta, carinskih zona,
robnotransportnih centara, robnodistribucionih centara i robnotrgovinskih
centara.

To, zapravo, znai da se logistiki centar moe posmatrati i izuavati kao

sloeni, dinamiki i stohastiki sistem to ga ine ovi (pod)sistemi: (pod)sistem
skladita, (pod)sistem terminala, (pod)sistem carinskih skladita i smjestita,
(pod)sistem slobodnih zona, (pod)sistem robnotransportnih centara,
(pod)sistem robnodistribucionih centara, (pod)sistem robnotrgovinskih centara i
ostali logistiki (pod)sistemi. To, meutim, ne znai da svaki logistiki centar
mora imati u svojoj strukturi sve nabrojene (pod)sisteme; neki od tih
(pod)sistema mogu biti mikro, drugi mogu biti makro; neki od njih mogu
izvravati sve svoje osnovne funkcije, a drugi mogu izvravati samo neke
funkcije. Struktura logistikih centara kao sistema je relativno fleksibilna, ona
se stalno prilagoava zahtjevima trita, kupaca, potroaa, korisnika roba i
usluga dotinog centra.
03/24/16

 Logistiki servis e objedinjavati sledee funkcije:

prijema zahtjeva, obrada zahtjeva i davanje povratnih
informacija klijentima
osnovnu funkciju koordinacije u transportu, preporuku u
izboru vozila pretovaru iskladitenju robe
upravno informacionu funkciju kroz agente i strunu pomo
tehniko-bezbjedonosne funkciju
vrenje funkcije obezbjeenja optimalnog lanca transportaskladitenje-pretovarformiranje
pruanje pomonih usluga i servisnih usluga (marketinke,
tehnike, finansijske I materijalne podrke)
davanje informacija i savjeta (pravila i konvencije)
upravljanje i koordinacija cjelokupnim procesima (narudba,
transport, isporuka, naplata)
optimalni izbor za smjetaj, snabdjevanje, odravanje i
podmirivanje potreba grada (maloprodaje,
veleprodaje,distribucija, ekologija i dr.)
aktivna berza tereta
analitiko praenje statistikih podataka s ciljem definisanja
trendova (ulazni tokovi izlazni tokovi, sezona, brojanje vozila,
promet i obrt sredstava)
marketinga-jedinstveno objedinjavanje svih funkcija
marketinga za klijente i korisnike usluga servisa

03/24/16

Za razliku od luke Bosanski amac, luka Brko posjeduje veliki

prostor za skladitenje. Meutim, zbog neadekvatnog
odravanja, neregulisanog statusa vlasnitva nad lukom
imovinom te djeliminog unitenja natkrivenih skladita
izazvanog izgradnjom carinskog terminala, dolo je do
znaajnog smanjenja raspoloivog prostora za skladitenje.

Ova situacija je djelimino poboljana kada je vlada Distrikta

luci ustupila dva natkrivena skladita. Postojea natkrivena
skladita su trenutno pod rekonstrukcijom, naroito krovna
struktura koja je bila u jako loem stanju usljed neodravanja.

Vlada Distrikta Brko je dodijelila dio luke zemlje kompaniji

Bimal i fabrici eera, to je imalo negativan uticaj na
funkcionalnost luke u smislu kapaciteta za skladitenje. Veina
raspoloivog prostora za skladitenje je izdata treim stranama
ime su se osigurali stalni prihodi za luku, a procjenjuje se da
njihova visina dostie jednu treinu ukupnih prihoda u luci. to
se tie otvorenih prostora za skladitenje, samo su dvije
lokacije pored zapadne kapije prekrivene betonom i podesne
za skladitenje tereta koji nisu osjetljivi na vremenske uslove.
03/24/16

Ukupni spoljnotrgovinski odnosi neke zemlje predstavljaju integralni dio

privrednog sistema i ekonomske politike i regulisani su uzajamno povezanim i
usklaenim podsistemima i politikama kojima se reguliu carinsko,
spoljnotrgovinsko, devizno poslovanje, a posredno i poreskim sistemom i
poreskom politikom.

U istraivanju je, primjenom savremenog koncepta, principa, metoda, normi i

standarda poslovne logistike sa primjenom na logistike sisteme u Bosni i
Hercegovni, kao rezultat sintetizovana i data opta definicija mjera, scenarija i
oekivanja u pojedinanim logistikim sistemima te vidljivim poveznicama
jedinstvenog logistikog sistema Bosne i Hercegovine.

Posebno su obraeni modaliteti i koncepti regionalnih logistikih centara,

regionalnih city logistiki koncepti snabdjevanja, te definisanje logistikih
lanaca snabdjevanja BiH, okvir za razradu i modernizaciju postojeih logistikih
sistema. Uz pomo koncepta regionalnog zbrinjavanja otpada, iskustveni normi
samog doktoranta, dat je oblik organizacijskog djelovanja meuoptinskog
vijea, kao regionalnog logistikog provajdera u zbrinjavanju otpada, to daje
doprinos u primjeni naunih dostignua iz sfere logistike otpada.

Dokazano je postojanje, sistemskih nedostataka u sadanjim uslovima

funkcionisanja logistikih sistema u Bosni i Hercegovini, zato su razvijeni
nauno-struni modeli za unapreenje i razvoj kljunih elemenata savremenih
logistikih sistema kao neosporivog dijela transevropske transportne mree,
logistikih lanaca snabdjevanja, tehnologija intermodalnog transporta i
carinskog istema EU.

03/24/16

 HVALA NA PANJI !
PITANJA NISU ZABRANJENA!

NAKON PITANJA, BONUS PREZENTACIJA

O BOSNI I HERCEGOVINI
03/24/16

03/24/16

03/24/16

03/24/16

03/24/16

03/24/16

03/24/16

03/24/16

03/24/16

03/24/16

03/24/16