Prezentacija 11. Multi Carrier Tehnike

Predavanje 11
MULTI CARRIER TEHNIKE
Dr Hasanovic: Mobilne Komunikacije
Generalni opis multi carrier modulacionih tehnika
Prednosti i mane multi carrier modulacionih tehnika

Varijanta sa nepreklapajuim kanalima
Varijanta sa preklapajuim kanalima i njene prednosti

Diskretna varijanta OFDM
Izazovi
INTERSIMBOLSKA INTERFERENCIJA
Intersimbolska interferencija predstavlja jedan od najkritinijih problema u
mobilnim komunikacijama.
Do pojave intersimbolske interferencije dolazi ukoliko su informacioni simboli
tako izoblieni da je njihovo trajanje due od predvienog, a to dovodi do
njihovog preklapanja
RAVNI FADING
Ukoliko je mobilni radio kanal okarakterisan konstantnim pojaanjem i linearnim
faznim odzivom na opsegu frekvencija irem od frekventnog opsega signala koji se
prenosi, onda e prijemni signal biti izloen takozvanom ravnom fadingu (engl. flat
fading).
U sluaju ravnog fadinga su spektralne karakteristike signala koji se prenosi ouvane. S
druge strane, ravni fading dovodi do smanjivanja jaine primljenog signala u vremenu
usljed fluktuacija u pojaanju kanala koje su uzrokovane multipath fenomenima.
RAVNI FADING
Kanali sa ravnim fadingom su poznati pod nazivom kanali sa
varijabilnom amplitudom (engl. amplitude varying channels) ili
pod nazivom uskopojasni kanali (engl. narrowband channels) jer je
frekventni opseg signala koji se prenosi uzak u odnosu na irinu
frekventnog opsega ravnog fadinga prisutnog na kanalu.
Uvjet za prisustvo ravnog fadinga na kanalu: frekventni opseg
signala puno manji od koherentnog opsega kanala
BS << BC
TS >>
TS trajanje simbola,
BS frekventni opseg primljenog signala,
efektivna vrijednost prirasta disperzije po vremenu
BC koherentni frekventni opseg kanala. Dr Hasanovic: Mobilne Komunikacije
MULTICARRIER MODULACIJA - UVOD

Osnovna ideja multicareer modulacije je podjela informacionog niza u manje
podnizove koje se alju na zasebnim podkanalima
Podkanali su obino meusobno ortogonalni pod idealnim propagacionim

uvjetima.
Brzina prijenosa na svakom podkanalu je manja od ukupne brzine prijenosa
podataka. Isto vai i za frekventni opseg podkanala frekventni opseg
podkanala je manji od ukupnog frekventnog opsega sistema.
Ukupan broj podnizova je tako odabran kako bi se osiguralo da je frekventni
opseg svakog podkanala manji od koherentnog opsega koritenog kanala, a
sa ciljem ispunjavanja uvjeta za prisustvo relativno ravnog fadinga na kanalu.
Na ovaj nain se realizuje vrlo mala intersimbolska interferencija na svakom
podkanalu.
Podkanali na multicarrier modulacionom sistemu ne moraju biti kontinualni,

odnosno za ostavrivanje ove tehnike nije potrebno imati na raspolaganju
kontinualni blok frekvencija.
SISTEM SA JEDNIM NOSAEM

U sluaju sistema sa jednim nosaem se informacioni simboli prenose serijski
u vremenu
Frekventni opseg signala ovisi o vremenu trajanja jednog simbola
Ukoliko je trajanje simbola krae (brzina prijenosa vea), to je frekventni opseg
signala vei, i obratno
MULTI CARRIER SISTEM

podjela informacionog niza u manje
podnizove koje se alju na zasebnim
podkanalima
ortogonalnost podkanala
omogucava paralelni
(istovremeni) prijenos podnizova na
formiranim podkanalima
brzina prijenosa na svakom podkanalu
je manja od ukupne brzine prijenosa
podataka
frekventni opseg podkanala je manji od
koherentnog opsega podkanala ravni
fading odsustvo intersimbolske
interferencije
USPOREDBA DVA KONCEPTA

Single carrier transmission
SINGLE CARRIER
Multicarrier carrier transmission

MULTI CARRIER
cos(2 f1t )
cos(2 f 2t )
s (t )
b
cos(2 f1t )
S/P
s (t )
cos(2 f N t )
OFDM
Multicarrier modulacija se efikasno implementira u digitalnoj formi.
Ovaj tip implementacije se esto naziva ortogonalno frekventno
multipleksiranje (engl. orthonognal frekvency division multiplexing, OFDM).
Ukoliko se iskoriste tehnike ciklinog prefiksa, te tehnike multicarrier
moduliranja, mogue je u potpunosti eliminirati intersimbolsku
interferenciju.
OFDM spectral lines With Channel Without Cyclic Prefix
1.5
1
0.5
0
-0.5
-1
-1.5
-0.5
-0.4
-0.3
-0.2
-0.1
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
0.3
0.4
0.5
OFDM spectral lines With Channel With Cyclic Prefix

1.5
1
0.5
0
-0.5
-1
-1.5
-0.5
-0.4
-0.3
-0.2
-0.1
0.1
0.2
PRIMJENA MULTICARRIER MODULACIJE

Multicarrier moduliranje je nalo iroku primjenu u mnogim
modernim mobilnim komunikacionim sistemima.
Ova tehnika se koristi ve due vrijeme, jo od 1950-tih godina kada
je koritena za vojni radio na visokim frekvencijama (HF).

Tokom 1990-tih godina, multicarrier tehnika je primijenjena u mnogim
aplikacijama
digitalni audio i video prijenos u Europi
DSL tehnike uz koritenje diskretnih frekvencija
beini LAN-ovi.

Multicarrier tehnike se danas koriste i u
beinim irokopojasnim uslugama (engl. broadband wireless services)
ultrairokopojasnim radio komunikacijama (engl. ultrawideband radio)
baziranim na IEEE 802.15 standardu.
NEDOSTACI MULTICARRIER MODULACIJE

Prisutna su miljenja da tehnika sa jednim nosaem (engl. single carrier) i
primijenjenom ekvalizacijom rezultira u istim performansama sistema koje
realizuje multicarrier modulacija uz koritenje kanalskog kodiranja i takozvanog
interleavinga u frekventnom domenu.
Probleme tokom primjene multicarrier modulacije frekventni offset i vremenski
diter (engl. timing jitter) koji uzrokuju degradaciju ortogonalnosti podkanala.
Potreba za visokim odnosom izmeu maksimalne i prosjene snage u sistemu
(engl. peak-to-average power ratio), a to oteava primjenu nelinearnih pojaala
snage.
OPIS MULTICARRIER MODULACIJE

Najjednostavnija forma multicarrier modulacije dijeli informacioni niz u vie
podnizova koji se onda alju na razliitim meusobno ortogonalnim podkanalima
okarakterisanim razliitim frekvencijama koje koriste odgovarajui podnosai
(engl. subcarriers)
Ukupan broj koritenih podnizova je tako odabran da uini trajanje simbola na
svakom podnizu veim od spektra kanjenja na odgovarajuem kanalu, odnosno
da uini frekventni opseg podniza uim u odnosu na koherentni opseg kanala
Na ovaj nain se osigurava odsustvo intersimbolske interferencije na
podkanalima.
Single carrier transmission
Multicarrier carrier transmission

cos(2 f1t )
cos(2 f 2t )
s (t )
b
cos(2 f1t )
S/P
s (t )
cos(2 f N t )

linearno modulirani sistem sa brzinom prijenosa R i propusnim opsegom B
koherentni opseg kanala Bc manji od B, tj. Bc < B frekventno selektivni
fading
bazna premisa multicarrier modulacije: dijeljenje irokopojasnog opsega sistema
u N linearno moduliranih podsistema koji su u paraleli, pri emu je svaki
podkanal okarakterisan opsegom BN = B/N i brzinom prijenosa RN R/N
za dovoljno velike vrijednosti N, opseg podkanala BN = B/N << Bc to obezbjeuje

relativno ravni fading na svakom podkanalu
SIGNAL
FREKVENTNI
OPSEG
SIGNALA
FREKVENTNI
OPSEG
KANALA

mogua je i analiza u vremenskom domenu: vrijeme trajanja simbola TN
moduliranog signala na svakom podkanalu je proporcionalno opsegu podkanala
1/BN.
stoga BN<<Bc TN 1/BN >> 1/BC Tm gdje je Tm spektar kanjenja multipath

komponenti u sistemu.
ukoliko je N dovoljno veliko, to je vrijeme trajanja simbola puno vee u odnosu
na spektar kanjenja multipath komponenti, a to za posljedicu ima vrlo malu
intersimbolsku interferenciju na kanalu.
SIGNAL
FREKVENTNI
OPSEG
SIGNALA
FREKVENTNI
OPSEG
KANALA
PRIMJER 1
Primjer 1: Razmotrimo multicarrier sistem sa totalnim propusnim opsegom
od 1 MHz. Pretpostavimo da sistem operira u gradskom podruju
okarakterisanom spektrom kanjenja multipath komponenti od Tm = 20 s.
Izraunati ukupan broj podkanala neophodnih za ostvarivanje priblino
ravnog fadinga na svakom podkanalu.
Rjeenje:
1. Koherentni opseg kanala iznosi Bc = 1/Tm=1/0.00002 = 50 kHz.
2. Kako bi se osigurao ravni fading na svakom podkanalu, potrebno je
ostvariti sljedei uvjet: BN = B/N = 0.1Bc << Bc.
3. Drugim rijeima, N = B/0.1Bc = 1000000/5000 = 200 podkanala je
potrebno za ostvarivanje ravnog fadinga na svakom podkanalu.
4. U diskretnoj implementaciji broj N=2n, odnosno u ovom sluaju bi
diskretna izvedba bazirana na diskretnoj Fourierovoj transformaciji
imala ukupno 256 podkanala.
MULTICARRIER PREDAJNIK
Informacioni niz je podijeljen u N podnizova kroz koritenje serijsko-paralelnog
konvertera
Linearna modulacija tipa QAM ili PSK je primijenjena na n-tom podnizu sa
nosaem frekvencije fn pri emu podkanal koristi ukupan opseg frekvencija BN.
Ukoliko se pretpostavi da g(t) ima oblik podignutog kosinusa (vidjeti poglavlje 6),
ukupno trajanje simbola je TN = (1 + )/BN za svaki podsistem, pri emu je rolloff faktor koji karakterie oblik impulsa, opisan u poglavlju 6.
Modulirani signali koji su pridrueni odgovarajuim podkanalima se sumiraju i na
taj nain formiraju signal koji se prenosi
si kompleksni simbol pridruen i-tom podnosau
i fazni offset i-tog nosaa.

Za nepreklapajue podkanale vai fi=f0+i(BN), i = 0,, N 1. Podnizovi u ovom
sluaju se prenose na meusobno ortogonalnim podkanalima sa propusnim
opsegom BN, pri emu je ukupni opseg sistema jednak NBN = B dok je ukupna
brzina prijenosa NRN R.
multicarrier tehnika ne uvodi promjenu brzine prijenosa ili frekventnog opsega
signala u odnosu na originalni sistem, dok s druge strane u potpunosti eliminie
intersimbolsku interferenciju ukoliko je uvjet BN << Bc ispunjen.
MULTICARRIER PRIJEMNIK
Prijemnik: Svaki pojedinani podniz se prvo proputa kroz uskopojasni filter kako
bi se iz istog uklonile komponente koje potiu sa drugih podnizova.
Nakon toga se isfitrirani podniz demodulira i konano kombinuje sa ostalim
podnizovima na paralelno-serijskom konverteru ime se formira originalni
informacioni niz.
NEDOSTACI U REALIZACIJI TEHNIKE

u praktinoj realizaciji e podkanali zauzimati iri frekventni opseg u odnosu na
idealnu izvedbu baziranu na podignutom kosinusu, jer u praksi oblik impulsa
mora biti ogranien u vremenu.
ukoliko je /TN opisan dodatni frekventni opseg, kako bi se ublaili efekti vezani
za vremensko ogranienje impulsa, podkanali e u tom sluaju biti odvojeni za
(1+ +)/TN.

Kako sistem ima ukupno N podkanala, to je cijena koja se plaa za poboljanje
sistema jednaka N/TN. Ukupni opseg sistema koji se zahtijeva kako bi se izbjeglo
preklapanje podkanala je dat sljedeom relacijom
DODATNI
FREKVENTNI
OPSEG
NEOPHODAN!!

Ovaj dodatni frekventni opseg ini multicarrier modulaciju izuzetno
spektralno neefikasnom.
Potrebno je koritenje skoro idealnih uskopojasnih filtara za odravanje
ortogonalnosti podnosaa na prijemniku, a to podie trokove
implementacije sistema.
Implementirana ema zahtijeva koristenje N neovisnih modulatora i
demodulatora, to ponovo poveava trokove, veliinu i potrebnu snagu u
sistemu.
Kako bi se ovi negativni efekti barem djelomino uklonili, razvijene su
tehnike multicarrier modulacije koje dozvoljavaju preklapanje
podnosaa i na taj nain uklanjaju potrebu za idealnim filtrima.
Takoer je mogue koristiti diskretnu implementaciju multicarrier
modulacije koja eliminira potrebu za viestrukim modulatorima i
demodulatorima.
PRIMJER 2
Primjer 2. Razmotrimo multicarrier sistem sa TN = 0.2 ms pri emu je TN >> Tm
gdje je Tm spektar kanjenja multipath komponenti. Pod prethodnim uvjetom e na
svakom podkanalu biti uklonjena intersimbolska interferencija. Pretpostavimo
takoer da se sistem sastoji iz ukupno 128 podkanala. Ukoliko su koriteni simboli
sa uobliavanjem na bazi podignutog kosinusa, sa = 1, i ukoliko je koriten dodatni
opseg = 0.1, izraunati ukupni frekventni opseg sistema.
Rjeenje:
PREKLAPANJE PODKANALA
Konvencionalni multi carrier sistem
Nepreklapajui podkanali
Spektralno neefikasan
OFDM Multichannel sistem

50% preklapanje susjednih podkanala
Raspoloivi frekventni opseg dvostruko
iskoristen
Spektralno efikasan
PREKLAPAJUI PODKANALI
Spektralna efikasnost multicarrier modulacije se moe poboljati kroz koritenje
preklapajuih podkanala.
Podnosai jo uvijek moraju ispunjavati uvjet ortogonalnosti kako bi bilo mogue
njihovo razdvajanje na prijemnoj strani.
Podnosai se mogu opisati putem skupa (priblino) ortogonalnih baznih funkcija
{cos(2(f0+i/TN)+i), i = 0,1,2,} na intervalu [0,TN] pri emu je sa i dat fazni
pomak i-tog podkanala.
Aproksimacija uvedena u gornjem izrazu vai uz uvjet f0TN >> 1, to odreuje

minimalnu vrijednost veliine f0 koja opisuje udaljenost izmeu frekvencija
podnosaa na susjednim podkanalima.
Vea udaljenost frekvencija nosaa od f0 rezultira u neortogonalnom
setu podnosaa.
Minimalna udaljenost frekvencija podnosaa koja obezbjeuje
njihovu meusobnu ortogonalnost iznosi 1/TN.
Razmotrimo multicarrier sistem kod kojeg su podkanali modulirani kroz
koritenje impulsa sa podignutim kosinusom okarakterisanim faktorom
Propusni opseg svakog podkanala iznosi BN = (1 + )/TN.
Frekvencija i-tog podnosaa je data sa (f0 + i/TN), i = 0, 1, , N 1 za odreenu
vrijednost f0, tako da su podnosai meusobno odvojeni za 1/TN.
Propusni opseg svakog podkanala iznosi BN = (1 + )/TN > 1/TN za /TN > 0, te
se stoga podkanali meusobno preklapaju.
Redundantni frekventni opseg na prvom i zadnjem kanalu iznose /TN, a prema
donjoj slici. Ukupni frekventni opseg sistema sa preklapajuim podkanalima
iznosi
gornja aproksimacija vai pod uvjetima velikog N.
za veliko N se uticaj i na performanse sistema moe zanemariti, za

razliku od sistema sa nepreklapajuim kanalima gdje je potrebni
frekventni opseg sistema definisan putem relacije B = N(1 + + )/TN .
PREKLAPAJUI PODKANALI - NEDOSTACI

Stoga je potrebno pomenuti da, pored prednosti koje prua, sistem sa
preklapajuim podkanalima ima i odreene nedostatke.
Vrlo esto je ortogonalnost preklapajuih podkanala kompromitovana prisustvom
faznih i vremenskih pomaka u sistemu.
Ovi efekti, mada vrlo mali, mogu znaajno degradirati performanse sistema jer
dovode do neeljenih interferencija izmeu susjednih preklapajuih podkanala.
PRIMJER 3
Primjer 3. Usporediti zahtijevani frekventni opseg multicarrier sistema sa
preklapajuim i multicarrier sistema sa nepreklapajuim podkanalima. Koristiti
podatke date u primjeru 2.
Rjeenje. Iz primjera 2 imamo TN = 0.2 ms, N = 128, = 1, and = 0.1. U sluaju
preklapajuih podkanala se dobije
Ovo predstavlja znaajno poboljanje odnosno puno manji zahtijevani frekventni

opseg u usporedbi sa sistemom sa nepreklapajuim podkanalima koji je zahtijevao
opseg od 1.344 MHz (vidjeti primjer 2).
MINIMIZIRANJE FADINGA NA PODNOSAIMA

Osnovna prednost multicarrier modulacije je uskopojasnost podkanala, a
to reducira probleme vezane za kanjenja multipath komponenti.
S druge strane, svaki podkanal je pod uticajem ravnog fadinga, to nuno
dovodi do velike vrijednosti BER na nekim podkanalima.
Budui da ravni fading moe znatno degradirati performanse podkanala,
neophodno je implementirati odreene tehnike za efikasnu kompenzaciju
ravnog fadinga na podkanalima.
Razvijen je i implementiran itav niz tehnika u ovu svrhu kao to su
kodiranje sa takozvanim interleavingom, frekventna ekvalizacija,
prekodiranje, i slino.
Kodiranje sa interleavingom je najee koritena tehnika koja je
naprimjer adaptirana u Europskim standardima za prijenos digitalnog
audia i videa.
OPIS OFDM TEHNIKE

Mada je multicarrier modulacija po prvi put primijenjena jo 1950tih godina, zahtjev za zasebnim modulatorima i demodulatorima na
svakom kanalu je inio implementaciju ove tehnike izuzetno
kompleksnom, te ova tehnika dugo vremena nije nalazila iroku
primjenu u praksi.
Razvoj relativno jednostavnih i jeftinih algoritama baziranih na
diskretnoj Fourierovoj transformaciji je uinio multicarrier
modulacionu tehniku puno prihvatljivijom iz aspekta jednostavnosti
i cijene koju je potrebno platiti za realizaciju odgovarajuih sistema.
Sistemi na kojima je implementirana multicarrier modulacija na

bazi diskretne Fourierove transformacije su poznati pod nazivom
OFDM (engl. orthogonal frequency division multiplexing).
OPIS OFDM MODULACIJE

2/8
OFDM se moe posmatrati na dva naina:

Modulaciona Tehnika
U skladu sa relacijom izmeu ulaznog i izlaznog signala
Tehnika multipleksiranja signala

U skladu sa prirodom izlaznog signala kao linearne
sume moduliranih signala
OFDM System
Input Signal
Output Signal
S/P

4/8
Orthogonal
(A)
1
T
Orthogonal, n=3
(B)
1
T
Orthogonal, n=2
(C)
f c f1
fc f2
fc f3
fc f4
f c f5
(OFDM)
(D)
Orthogonal, n=1
(E)
Non-orthogonal

5/8
Vremenski
Domen
Frekventni
Domen
1.2
1
0.8
0.6
0.8
0.4
PODNOSA f1
4 2
1
3
0.6
0.2
0
0.4
-0.2
0.2
1.5
0.8
2.5
3
-0.4
0.6
2 1
2
0.4
1.5
0.20.5
-0.6
-0.2
-0.8
-1
-0.8
-0.6
-0.4
-0.2
0.2
0.4
0.6
0.8
-0.4
-10
-5
10
1
1
0
0
0.5
-0.2
0
1.2
0.8
0-0.5
-0.4
0.6
0.8
0.4
PODNOSA f2
-0.5
-1
-0.6
0.6
0.2
0
-0.2
-1
-0.8
-2-1.5
-0.8-0.8
-1.5
-1
-0.8
0.2
-0.4
0
-0.6
-0.6-0.6
-0.6
-0.4-0.4
-0.4
-0.2-0.2
-0.2
0 0
0
0.20.2
0.2
0.40.4
0.4
0.60.6
0.6
0.80.8
0.8
-0.2
-0.8
-1
-0.8
-1
0.4
-0.6
-0.4
-0.2
0.2
0.4
0.6
0.8
-0.4
-10
-5
10
1 1
1.2
0.8
1.21.2
0.80.8
0.6
0.8
PODNOSA f3
0.4
0.6
0.2
0
0.60.6
0.4
-0.2
0.40.4
0.2
-0.4
0
-0.6
-1
-0.8
0.20.2
-0.2
-0.8
-0.6
-0.4
-0.2
0.2
0.4
0.6
0.8
-0.4
-10
-5
10
1.2
0.8
0 0
-0.2-0.2
0.6
-0.4-0.4
-10-10
0.8
0.4
PODNOSA f4
-5 -5
0 0
5 5
10
10 10
0.6
0.2
0
0.4
-0.2
0.2
-0.4
0
-0.6
-0.2
-0.8
-1
-0.8
-0.6
-0.4
-0.2
0.2
0.4
0.6
0.8
-0.4
-10
-5
10
OPIS OFDM TEHNIKE

U sluaju OFDM je informacioni niz podijeljen u blokove odgovarajue duine
N koji se nazivaju OFDM simboli.
Ulazni niz se modulira na QAM modulatoru, a zatim proputa kroz serijskoparalelni konverter koji proizvodi niz od N paralelnih simbola koji e se prenositi
na N podkanala.
Ovih N simbola predstavljaju diskretne komponente na izlazu iz OFDM
modulatora.
OPIS OFDM TEHNIKE

Ove diskretne komponente se zatim pretvaraju u vremenske uzorke kroz
primjenu inverzne diskretne Fourierove transformacije.
Na svaki OFDM simbol se zatim primjenjuje operacija takozvanog ciklinog
prefiksa, paralelno-serijsko konvertovanje i, konano, digitalno-analogna
konverzija, koja rezultira u baseband OFDM signalu. Ovaj signal se zatim
modulira na viu frekvenciju, f0.
OFDM sistem na ovaj nain u praksi razbija irokopojasni kanal u skup
uskopojasnih ortogonalnih kanala okarakterisanih razliitim QAM simbolima
koji se alju na svakom podkanalu.
PRIMJER 4
Razmotrimo OFDM sistem iji je ukupni propusni opseg B = 1 MHz i pretpostavimo da je
= = 0. Sistem sa jednim nosaem bi bio okarakterisan trajanjem simbola od Ts = 1/B = 1 s
dok je kanal okarakterisan maksimalnim spektrom kanjenja multipath komponenti od Tm = 5
s. Pod ovim okolnostima, tj. Ts = 1 s and Tm = 5 s, e u sistemu biti prisutna znaajna
intersimbolska interferencija. Pretpostavimo sada OFDM system sa QAM modulacijom Mtog nivoa primijenjenom na svaki podkanal. OFDM system koristi ukupno N = 128 podnosaa
za minimiziranje intersimbolske interferencije. Drugim rijeima, TN = NTs = 128 s. Duina
ciklinog prefiksa je podeena na = 8 > Tm/Ts kako bi se osiguralo odsustvo intersimbolske
interferencije izmeu OFDM simbola. Za gore date parametre, odrediti frekventni opseg
svakog podkanala, ukupno vrijeme prijenosa za svaki OFDM simbol, overhead ciklinog
prefiksa, te brzinu prijenosa u sistemu, uz pretpostavku M = 16.
Rjeenje:
1. Frekventni opseg podkanala iznosi BN = 1/TN = 7.812 kHz, te je BN << Bc = 1/Tm = 200
kHz, to osigurava zanemarivu intersimbolsku interferenciju.
2. Ukupno vrijeme prijenosa svakog OFDM simbola iznosi T = TN + Ts = 128 + 8 = 136 s.
3. Overhead ciklinog prefiksa iznosi 8/136 odnosno priblino 5.9%.
4. Sistem prenosi log2 16 = 4 bita po podnosau svakih T sekundi, te je brzina prijenosa u
sistemu jednaka 128 4/136 106 = 3.76 Mbps.
IZAZOVI U IMPLEMENTACIJI MULTICARRIERA

PEAK-TO-AVERAGE POWER RATIO (PAR)
Odnos maksimalne i prosjene snage (PAR, engl. peak-to-average power ratio)
predstavlja jedan od najvanijih atributa svakog komunikacionog sistema.
Niska vrijednost PAR-a obezbjeuje efikasno operiranje predajnih pojaala
snage, dok visoka vrijednost PAR ultimativno dovodi do problema koji se odnose
na operiranje pojaala u nelinearnom domenu.
Operiranje u linearnom domenu, s druge strane, se zahtijeva kako bi se izbjegla
nepoeljna distorzija signala.
Dakle, poeljno je da su maksimalne i prosjene vrijednosti snage bliske jedna
durgoj, kako bi se obezbijedila maksimalna efikasnost pojaala snage.
Pored toga, visok PAR takoer kreira zahtjev za A/D konvertorima sa visokom
rezolucijom, a to rezultira u poveanoj sloenosti i trokovima implementacije
sistema.

PEAK-TO-AVERAGE POWER RATIO (PAR)
PAR se za kontinualne signale u vremenu definira putem izraza
A za diskretne signale u vremenu putem izraza
Pokazuje se da je za svaki signal sa konstantnom amplitudom, PAR = 0 dB

Sinusoidalni signal je okarakterisan PAR-om jednakim 3 dB.

Odgovarajua statistika analiza OFDM sistema pokazuje da je maksimalni PAR
= N za multicarrier sistem sa N podkanala.
u multicarrier sistemima PAR linearno uveava sa poveanjem broja podkanala.
dok je, s jedne strane, veliko N poeljno iz perspektive minimiziranja
redundantnosti u sistemu, cijena koju je potrebno platiti je visok PAR.
Razvijen je itav niz tehnika putem kojih je mogue reducirati PAR u OFDM
sistemima, kao to su odreene specijalne tehnike kodiranja, klipovanje
signala iznad odreenog nivoa, i slino.

VREMENSKI I FAZNI POMACI
OFDM modulacija kodira
informacione simbole Xi u
ortogonalne podkanale pri emu je
ortogonalnost obezbjeena putem
separacije podnosaa od f = 1/TN.
Pri tome moe doi do preklapanja
podkanala u frekventnom domenu
ukoliko su koriteni pravougaoni
impulsi u vremenskom domenu
(pravougaoni impulsi u vremenu
rezultiraju u sinc funkcijama u
frekventnom domenu).
OFDM sa preklapajuim podkanalima, za
pravougaone impulse, f0 = 10 Hz i f = 1 Hz

U praksi, meutim, separacija podnosaa nije idealna, tj. f nije u praksi jednako
1/TN.
Ovo je prouzrokovano neprilagoenim oscilatorima, Doplerovim frekventnim
pomacima, ili grekama u sinhronizaciji u vremenskom domenu.
Naprimjer, ukoliko je koriteni frekventni oscilator okarakterisan toleracijom od
0.1 ppm, frekventni pomak iznosi f (f0)(0.1 106). Ukoliko je f0 = 5GHz,
frekvencija nosaa za 802.11a WLAN standard, onda se dobije f = 500 Hz, to
znacajno degradira ortogonalnost podkanala.
Ovi efekti su poznati pod nazivom interferencija izmeu podnosaa, ICI (engl.
intercarrier interference).
D se pokazati da se ICI poveava sa poveanjem N.
Dakle, poveanje broja podnosaa, pored negativnih implikacija na PAR, a to je
opisano u prethodnoj sekciji, nuno dovodi i do poveanja neeljene
interferencije izmeu podnosaa.
OFDM IEEE STANDARD 802.11a
PRIMJER
OFDM IEEE STANDARD 802.16

IEEE 802.16 wireless MAN
12/17
Cilj: FBWA (fixed broadband wireless access)

Fast local connection to network
Project development since 1998

Prezentacija 11. Multi Carrier Tehnike

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Prezentacija 11. Multi Carrier Tehnike

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Predavanje 11

MULTI CARRIER TEHNIKE

Dr Hasanovic: Mobilne Komunikacije

Generalni opis multi carrier modulacionih tehnika

Prednosti i mane multi carrier modulacionih tehnika

Varijanta sa preklapajuim kanalima i njene prednosti

Dr Hasanovic: Mobilne Komunikacije

Dr Hasanovic: Mobilne Komunikacije

Dr Hasanovic: Mobilne Komunikacije

MULTICARRIER MODULACIJA - UVOD

Podkanali su obino meusobno ortogonalni pod idealnim propagacionim

Podkanali na multicarrier modulacionom sistemu ne moraju biti kontinualni,

SISTEM SA JEDNIM NOSAEM

Dr Hasanovic: Mobilne Komunikacije

MULTI CARRIER SISTEM

Dr Hasanovic: Mobilne Komunikacije

USPOREDBA DVA KONCEPTA

Multicarrier carrier transmission

Dr Hasanovic: Mobilne Komunikacije

OFDM spectral lines With Channel With Cyclic Prefix

Dr Hasanovic: Mobilne Komunikacije

PRIMJENA MULTICARRIER MODULACIJE

Dr Hasanovic: Mobilne Komunikacije

PRIMJENA MULTICARRIER MODULACIJE

Dr Hasanovic: Mobilne Komunikacije

PRIMJENA MULTICARRIER MODULACIJE

Dr Hasanovic: Mobilne Komunikacije

NEDOSTACI MULTICARRIER MODULACIJE

Dr Hasanovic: Mobilne Komunikacije

OPIS MULTICARRIER MODULACIJE

Multicarrier carrier transmission

OPIS MULTICARRIER MODULACIJE

za dovoljno velike vrijednosti N, opseg podkanala BN = B/N << Bc to obezbjeuje

OPIS MULTICARRIER MODULACIJE

stoga BN<<Bc TN 1/BN >> 1/BC Tm gdje je Tm spektar kanjenja multipath

Dr Hasanovic: Mobilne Komunikacije

i fazni offset i-tog nosaa.

Dr Hasanovic: Mobilne Komunikacije

Dr Hasanovic: Mobilne Komunikacije

Dr Hasanovic: Mobilne Komunikacije

NEDOSTACI U REALIZACIJI TEHNIKE

Dr Hasanovic: Mobilne Komunikacije

NEDOSTACI U REALIZACIJI TEHNIKE

Dr Hasanovic: Mobilne Komunikacije

NEDOSTACI U REALIZACIJI TEHNIKE

Dr Hasanovic: Mobilne Komunikacije

OFDM Multichannel sistem

Dr Hasanovic: Mobilne Komunikacije

Aproksimacija uvedena u gornjem izrazu vai uz uvjet f0TN >> 1, to odreuje

Dr Hasanovic: Mobilne Komunikacije

Dr Hasanovic: Mobilne Komunikacije

gornja aproksimacija vai pod uvjetima velikog N.

za veliko N se uticaj i na performanse sistema moe zanemariti, za

Dr Hasanovic: Mobilne Komunikacije

PREKLAPAJUI PODKANALI - NEDOSTACI

Dr Hasanovic: Mobilne Komunikacije

Ovo predstavlja znaajno poboljanje odnosno puno manji zahtijevani frekventni

Dr Hasanovic: Mobilne Komunikacije

MINIMIZIRANJE FADINGA NA PODNOSAIMA

Dr Hasanovic: Mobilne Komunikacije

OPIS OFDM TEHNIKE

Sistemi na kojima je implementirana multicarrier modulacija na

Dr Hasanovic: Mobilne Komunikacije

OPIS OFDM MODULACIJE